Perpunimi i te dhenave

Arkitektura e Kompjuterit

Gjuha Makine

Ekzekutimi i Programeve

Instruksionet Aritmetike/Logjike

Komunikimi me Pajisjet I/O (Periferike/Hyrese-Dalese)

Forma te Avancuara Arkitekturash Kompjuteri

Arkitektura e Kompjuterit

CPU Njesia Qendrore e Perpunimit, microprocessor

ne desktop-et e sotem
- ALU - njesia aritmetike/logjike
- CU - njesia e kontrollit
- RU - njesia e regjistrave

Memorja Cache

Mbledhja e dy numrave ne memorje

Hapi 1: merr numrin e pare nga memorja dhe ruaje ne

nje regjister
Hapi 2: merr numrin e dyte nga memorja dhe ruaje ne
nje regjister tjeter
Hapi 3: aktivizo qarkun e leximit (ALU) qe merr si hyrje
(input) dy regjistrat ky jane ruajtur numrat dhe si dalje
(output) regjistrin qe to ruaje rezultatin

Hapi 4: ruaj resultatin ne memorje

Hapi 5: ndalo

Koncepti i programit te ruajtur (stored-program)

Kompjuterat e pare ishin jo fleksibel

- programi kodohej brenda CPU-se
- the dhenat dhe programet shikoheshin si entitete te
ndryshme

Me pas u zhvillua koncepti i programit te ruajtur

- programi kodohet (si sekuence bitesh) dhe ruhet ne
memorjen kryesore

Gjuha Makine

CPU-ja njeh instruksione te koduar si sekuence bit-esh

Kjo bashkesi instruksionesh quhet gjuhe makine

Nje instruksion i shprehur ne kete gjuhe quhet: instruksion

makine
Dy tipe arkitekturash CPU
- bashkesi instruksionesh te reduktuara (RISC)
- PowerPC (IBM,Apple...),ARM

- bashkesi instruksionesh komplekse (CISC)

- Intel,AMD arkitektura (bashkesia e instruksioneve) x86

Gjuha Makine

Instruksionet makine ndahen ne tre grupe

- instruksione te transferimit te te dhenave
- kryejne transferimin e te dhenave nga nje vendodhje ne
nje tjeter:
- lexim nga memorja:LOAD, shkrim ne memorje STORE
- instruksionet I/O

- instruksione aritmetike/logjike
- i kerkojne njesise se kontrollit te komandoje ALU per te kryer
nje veprim aritmetik/logjik
- veprime aritmetike +,-,veprime logjike, AND,OR etj,
- veprime zhvendosje ne regjister SHIFT, ROTATE,etj

- instruksione te kontrollit (JUMP - te kushtezuar ose jo)

- percaktojne rrjedhen e ekzekutimit te nje programi

Nje shembull Gjuhe Makine

Paraqitja e nje Instruksioni Makine

Op-code: Specifikon veprimin qe do te kryhet

Operand: Jep me shume detaje mbi veprimin

Interpretimi i operandit varet nga op-code-i

Interpretimi i Instruksionit (STORE)

0011010110100111 ---> 35A7

Version ne gjuhe makine i programit

Ekzekutimi i Programit

Kontrollohet me ane te dy regjistrave special

Numeruesi i programit (Program counter) :
- mban adresen e instruksionit tjeter
Regjistri i instruksionit:
- mban instruksionin qe po ekzekutohet

Cikli makine:
Marrje (Fetch)
Deshifrim (Decode)
Ekzekutim (Execute)

Cikli Makine

Dekodimi i Instruksionit JUMP, B258

Shembull Ekzekutimi i nje Programi

Ekzekutimi i Hapit te Marrjes (fetch)

Ekzekutimi i Hapit te Marrjes (fetch)

.vazhdimi

Instruksionet Aritmetike/Logjike

Instr. logjike: AND, OR, XOR

maskim

Instr. e rrotullimit dhe rreshqitjes:

- rreshqitje rrethore, rreshqitje logjike, rreshqitje
aritmetike

Instr. aritmetike: mbledhje, zbritje, shumezim,

pjesetim
- veprimet konkrete varen nga lloji i kodifikimit,
psh me komplement te dyshit apo me presje te
levizshme

Rreshqitje rrethore e 65 nje bit djathtas

Komunikimi me Pajisjet Hyrese-Dalese,I/O

Kontrolluesi (Controller): nje qark elektronik i

ndermjetem qe merret me komunikimin ndermjet
kompjuterit dhe pajisjes periferike
Kontrollues te specializuar per cdo lloj pajisje
Kontrollues te pergjithshem (USB dhe FireWire)

Porte : pika ku lidhet pajisja me kompjuterin

Memory-mapped I/O: CPU-ja komunikon me pajisjet
periferike si te ishin qeliza memorje

Kontrollues te lidhur me bus-in e kompjuterit

Paraqitje Konceptuale e Teknikes

Memory-mapped I/O

Komunikimi me Pajisjet Hyrese-Dalese,I/O

Kapje direkte e memorjes (DMA): Memorja

kryesore kapet direkt nga kontrolluesi nepermjet
bus-it
Von Neumann Bottleneck: Shpejtesi
pamjaftuesheme e bus-it mund te pengoje arritjen e
performances se larte

Handshaking: Procesi i koordinimit te transferimit

te te dhenave ndermjet komponenteve te
kompjuterit

Komunikimi me Pajisjet Hyrese-Dalese,I/O

Komunikim paralel: disa linja transferojne bit-et

njekohesisht
p.sh: bus-i i brendeshem i kompjuterit

Komunikim serial: bit-et transferohen njeri pas

tjetrit ne nje linje te vetme
- USB,FireWire (komunikim i afert)
- Ethernet (komunikim relativisht i larget)
- linja telefonike, modem,DSL

Shpejtesia e komunikimit

Njesite matese
Bps: Bits per sekond
Kbps: Kilo-bps (1,000 bps)
Mbps: Mega-bps (1,000,000 bps)
Gbps: Giga-bps (1,000,000,000 bps)
KBps: Kilo-Byte ps 8Kbps=1KBps, 1KB/sec

Bandwidth: Shpejtesia maksimale qe ofron

kanali i komunikimit

Forma te Avancuara Arkitekturash

Kompjuteri

Teknologji per te rritur performancen,

throughput-in:
Pipelining: mbivendos hapat e ciklit makine
Procesim paralel: perdorimi i shume procesoreve
njekohesisht
- SISD: nuk ka procesim paralel
- MIMD: programe te ndryshme, te dhena
ndryshme
- SIMD: njejti program, te dhena te ndryshme