Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

SADRAJ

1.UVOD......................................................................................................................................2
2.PORIJEKLO GOTA................................................................................................................3
3. GOTI NA PONTSKOM PRIMORJU.....................................................................................5
4. GOTI ZA VRIJEME NAVALE HUNA..................................................................................7
5. VIZIGOTI NA ZAPADU......................................................................................................10
5.1. Tolosadsko kraljevstvo Vizigota....................................................................................13
5.2. Toledsko kraljevstvo Vizigota........................................................................................15
6.KRALJEVSTVO OSTROGOTA U ITALIJI.........................................................................19
6.1.Poraz Ostrogota...............................................................................................................21
7. KULTURA GOTA................................................................................................................23
8. ZAKLJUAK.......................................................................................................................24
LITERATURA..........................................................................................................................25

Student: Salihovi Alen

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

1.UVOD
U seminarskom radu na temu Goti pokuat u da u kratkim crtama
predstavim gotski narod, od njihovog prvobitnog stanita, pa sve do njihovog
nestanka sa historijske pozornice.
Kako je tema veoma iroka, pokuat u da u ovom radu predoim one bitne
elemente Gotske historije. Naslove sam podijelio hronoloki, tako da svaka cjelina
karakterizira odreeni dio historijskog zbivanja.
Kako je u samom poetku Gotske historije dolo

do razdvajanja Gotske

skupine, na Vizigote i Ostrogote, tako sam i definirao teme koje su svojstvene i za

Vizigote i Ostrogote.
Uzimajui u obzir injenicu da je tema Goti veoma irok pojam, bio sam
primoran da neke stvari spomenem usputno, ne poseui dublje u problematiku, a
pokuao sam se fokusirati samo na dogaaje koji su bitno uticali na Gotsku
historiju. Gotski narod je bio suoen sa mnogim potekoama na svom putu.
Ovaj narod je bio jedan od prvih na udaru velike seobe naroda koja je se
desila na poetku srednjeg vijeka.
Suoen sa takvom opasnou bili su primorani da se kreu ka nekim boljim
predjelima i uslovima za ivot. Na taj nain i biti e jedan od prvih naroda koji e
zauzeti dotada neosvojen Rim.
Upravo od tada Rimska historija e poprimiti sasvim drugaiji karakter u
odnosu na dotadanju historiju.
Ono to karakterizira Gote je to to se oni nikad nisu uspjeli sporazumjeti sa
narodima oko njih, to e upravo ta karakteristika i biti pogubna za ovaj narod.

Student: Salihovi Alen

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

2.PORIJEKLO GOTA
Goti predstavljaju Germansku skupinu naroda koji su jo u antiko doba
ivjeli na podruju jugoistonog dijela Skandinavskog poluostrva, zatim na podruju
Iberskog poluostrva i u slivovima rijeka Labe i Vezere.
Goti predstavljaju samo jedan dio Germanskog naroda koji pripadaju istonoj
skupini Germana. U istonu skupinu Germana osim Gota posebno se istiu jo i
Vandali, Burgundi, Rugijci, Gepidi i Langobardi.
Istoni Germani su ivjeli u dolinama rijeka Odre i Visle, dok su Zapadni
Germani ivjeli du obala Sjevernog Mora i na Jitlandskom poluostrvu.
Od Zapadnih Germana po miljenju navadenog djela grupe autora 1 posebno

se

istiu Angli, Saksi, Teutonci i Kimbri, dok drugi autor unji 2 spominje jo i druge
vane skupine Zapadnih Germana; France, Saksonce, Frize i Tirinane.
Prvi put se spominju Germani, odnosno njihov prodor u Italiju po miljenju
Paretija3 jo 222.god. p.n.e. u takozvanom izvoru Fasti triumphales, koji govori o
pobjedi Rimljana nad Germanima. U tom izvoru govori se o Germanima kao
keltskim plaenicima, a Rimljani su ih zvali Geasates.
Postoje jo raniji podatci koji govore o Germanskim narodima, tanije o
Zapadnim Germanima, Teutoncima koji se spominju jo ranije u odnosu na
prethodno navedenu godinu, a ta godina je 325.god. p.n.e., meutim, ovi podatci
po miljenju nekih autora nisu vjerodostojni, jer ne postoje konkretniji podatci koji
detaljnije upuuju na ove dogaaje.4
Neto vie podataka o porijeklu Germana moe se nai iz vremena Rimske
Republike, za vrijeme vladanja rimskog trijumvira Gaja Julija Cezara.
1

Udaljcev, Aleksandar Dimitrijevi-Kosminski, Evgenij Aleksijevi-Vajntajn, Osip Levovi, Istorija srednjeg

veka,1, 20, Beograd 1950.
2
Marko unji, Narodi i drave ranog srednjeg vijeka,23-24, Sarajevo 2003.
3
Luigi Pareti, Stari svijet od 500.god p.n.e do poetka nove ere, 74, Naprijed 1967.
4
Grupa autora, Istorija srednjeg veka,20.

Student: Salihovi Alen

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Kako je Julije Cezar bio namjesnik provincije Galije i kako je vodio mnoge
ratove sa Galima i Germanima, i bio veoma iskusan ratnik, pisao je o raznim svojim
poduhvatima. On je doao na ideju i da neto zapie o narodima sa kojima je vodio
bitke, te zavisno od situacije stupao u saveze s tim narodima, o kojima Rimljani
nisu imali nekih posebnih predstava. Na taj nain i nastaje njegovo djelo pod
nazivom Komentari o galskom ratu. U tom djelu on esto opisuje svoje sukobe sa
germanskim plemenima, rat sa germanskim kraljem Ariovistom i opisuje njihovo
drutveno ureenje i njihove karakteristine obiaje. 5 Podatke o Germanima takoer
se moe pratiti i iz djela Tacita, Jordanesa.
Po nekim autorima Goti su dobili naziv po ostrvu Gotlandu na kojem je
stanovao jedan dio gotske skupine, a takoer, zastupljena je i druga teorija koja
govori o tome da su dobili naziv i od takozvanih Gauta, po juno skandinavskom
plemenu.6
Ovu tezu o nazivu Gota

po ostrvu Gotlandu i plemenu Gutar koji je na

njemu ivjelo, kao i Juno Skandinavsku tezu ako se tako moe nazvati, spominje
u svom djelu i Marko unji7, koji se takoer oslanja

samo na izvore tadanjih

pisaca. Meutim, ni on nema vrih dokaza o tome, kao i mnogi historiari koji se
bave ovim pitanjima, tako da ovo pitanje ostaje otvoreno i danas.
Prilikom Cezarovih osvajanja u provinciji Galiji u kojoj je bio namjesnik,
mnogi Germani su stupali u rimsku vojsku kao najamnici. Takoer, neto kasnije, i
Konstantin Veliki prilikom graanskih ratova u Rimu je koristio Germane za
ostvarenje svojih politikih ciljeva.8
Ve od 9.god.n.e vidljivo je jaanje Germana. Sve ee dolazi do raznih
ustanaka Germanskih plemena

protiv Rimljana, pa tako rimska granica prema

Germanima postaje rijeka Rajna, a samo mali broj plemena ostaje i dalje pod
rimskom vlau.9
Dakle , iz ovog bi se moglo zakljuiti da su Germani jo i tada imali veliki
uticaj na tokove rimske historije.

Petar Lisiar, Grci i Rimljani, 366-367, Zagreb 1971.

Grupa autora, Istorija srednjeg veka,37-38.
7
M. unji, Rani srednji vijek,24.
8
Paul Sete, Epohe svjetske istorije,141-142, Sarajevo 1963.
9
Grupa autora, Istorija srednjeg veka,27-28.
6

Student: Salihovi Alen

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

3. GOTI NA PONTSKOM PRIMORJU

U II. st.p.n.e Goti naputaju svoje stanite i pod vostvom gotskoga kralja
Filimera pokreu seobu prema obalama Ponta. 10 Najverovatnije je da su bili
primorani napustiti svoja ranija stanita iz najmanje dva razloga.
Prvi uzrok tog pomijeranja bi se mogla uzeti velika naseljenost Germanskih
plemena na relativno malom prostoru, a drugi uzrok bi bio veoma mnogo povezan
sa prvim, a sastojao bi se u nedovoljnim uslovima za opstanak. Prije svega tu
mislim na hranu, jer je to preteno narod polunomadskog tipa, to se moe vidjeti iz
svjedoanstava Gaja Julija Cezara(agriculture non student).

11

Goti su se dolaskom na podruje Ponta neto vie uzdigli na drutvenom i

kulturnom nivou u odnosu na prethodni period svoje historije.
To bi moglo biti razumljivo iz jednog objektivnog razloga. Goti su se naselili
na prostore na kojima je ve kultura naroda koje su zatekli daleko vie napredovala
u odnosu na gotski narod.
Na tom podruju ti zateeni narodi

su ve bili dobro upoznati sa

agrikulturom, trgovinom i drugim zanatima. Zatim, ti su prostori daleko vie imali

doticaja sa grkom i rimskom kulturom.
Prilikom tog pomijeranja Gota dolazi i do podjele Gota na dva dijela, odnosno
na dva plemena Vizigote (Zapadne Gote) i Ostrogote (Istone Gote) koji se kreu
razliitim putem prema obalama Ponta.
10
11

M. unji, Rani srednji vijek,24.

Grupa autora, Istorija srednjeg vijeka,21.

Student: Salihovi Alen

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Ova

dva

plemena,

poetku

Tema: Goti
su

se

nazivala

drugaijim

imenima

Tervinzi(Stepski Goti) i Greutunzi(umski Goti).12 Ovi su se nazivi pojavili 269.god.

p.n.e kada se

rimski car Klaudije II bio sukobio sa Gotima kod grada Naisusa,

dananjeg Nia.
Prilikom ove podjele na Vizigote i Ostrogote dolazi i do podjele historije ova
dva plemena, odnosno do odvajanja puteva u njihovom historijskom razvoju.
Naime, uskoro e im prijetiti jedna velika opasnost koja e dovesti do daljih
pomijeranja ova dva naroda, ali na razliite strane. O ovoj opasnosti i njihovim
pomijeranjima biti e rijei neto kasnije u drugim poglavljima.
Dakle, prilikom naseljavanja Gota na obale Ponta dolo je do razdvajanja ve
spominjane dvije skupine Vizigota i Ostrogota.
Vizigoti su naselili prostor koji se nalazio izmeu rijeka Dunava i Dnjestra, a
Ostrogotski teritorij se prostirao izmeu rijeka Dnjestra i Dnjepra i jedan dio se
prostirao od Dnjepra do rijeke Don.
Mjesta koja su ti narodi naselili se ne mogu uzeti kao taan podatak, ali se
moe rei da je na tom teritoriju bila najvea koncentracija ova dva gotska naroda.
Veliki uticaj

kulture Gota u ovom vremenskom periodu moe se pripisati

ovjeku kojega neki autori spominju kao Mojsija Gota 13. Postoji teza da Goti prije
pojave Ulfile nisu imali ni svog vlastitog pisma, kao ni knjievnog jezika. 14
Prema tome, Ulfila se moe smatrati i zaetnikom gotskog pisma, jer je
upravo on i preveo bibliju na jezik razumljiv gotskom narodu.
Ulfila je poeo da iri hrianstvo u obliku arijanstva to je veoma odgovaralo
u to vrijeme i vizantiskom caru Konstanciju.15
Na taj nain Goti e skoro kroz cijelu svoju historiju biti pod uticajem
arijanskog uenja.
Ovo arijansko uenje bit e kod Vizigota uzrok raznih borbi u unutranjosti
Tolosadskog kao i Toledskog kraljevstva, jer e vremenom ta vjera dolaziti u sukob
sa drugom vjerom, hrianstvom , te e dolaziti do raznih sukoba na dvoru.

12

M. unji, Rani srednji vijek,25.

Grupa autora, Istorija srednjeg veka,37.
14
M. unji, Rani srednji vijek,26.
15
Georgije Ostrogorski, Istorija Vizantije, Beograd 1996.
13

Student: Salihovi Alen

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Ti sukobi e na kraju i biti jedan od uzroka pada Vizigota. Neto slino e se

deavati i kod Ostrogota, ali o tome e biti rijei neto kasnije u daljem izlaganju
seminarskog rada.

4. GOTI ZA VRIJEME NAVALE HUNA

Prostor koji su Goti zauzeli na poetku III. st.n.e nee biti stalno stanite ovog
naroda.
Goti e biti primorani da napuste ovo stanite zbog jednog velikog razloga, a
taj razlog je velika najezda plemena Huna koji dolaze sa Istoka u velikom broju,
pustoei sve to im se nae na putu.
Zahvaljujui jakoj konjici, ovo Hunsko pleme pod vostvom Balamirom je
veoma brzo napredovalo. Godine, 374.n.e. pobjeuju najprije Alane a zatim i
375.god Ostrogote pod vostvom ostrogotskog kralja Hermanarika koji se po
tradiciji nakon poraza ubio. 16

16

Gerard Du Ry van Beest Holle i saradnici, Velika ilustrovana povijest svijeta 300-700.n.e, 2947-2950, Rijeka
1976.

Student: Salihovi Alen

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Nakon ovog poraza, jedan dio Ostrogota se pokorio Hunima, a drugi dio je
pobjegao na Zapad na obale srednjeg toka rijeke Dnjestar u blie susjedstvo
Vizigota.17
Moe

se

pretpostaviti,

da

je

ovo

naseljavanje

Ostrogota

dovelo

do

prenatrpanosti stanovnitva na relativno malom prostoru, pa tako da postojea

zemlja nije bila dovoljna da prehrani stanovnitvo.
Sa druge strane, moda je ta zemlja i bila dovoljna za preivljavanje, ali
najvjerovatnije je da nije bila u potpunosti iskoritena, s obzirom da je ta skupina
naroda tek poela da izuava agrikulturu.
Ostrogoti e nakon ovog dogaaja imati neto tamniju historiju u odnosu na
Vizigote. U ovom periodu njihova historija je manje poznata u odnosu na Vizigotsku.
Ostrogoti e biti u centru historijskog zbivanja neto kasnije, polovinom petog
stoljea kada e gospodariti Rimom.
Prenatrpanost stanovnitva, je dalo povoda Vizigotima da mole za pomo
vizantijskog cara Valensa da im dopusti da se nasele na veoj teritoriji, u odnosu na
trenutnu.
Iz slijedeeg citata se moe barem povrno vidjeti situacija u kojoj su se nali
Goti; Maui rukama i molei, pie Evnapije(345-420), tadanji savremenik,
traili su da se preko barki uspostavi most i da im se dopusti prelaz.18
Car Valens je pristao na ovu vizigotsku molbu i odreena je teritorija koja je
se nalazi juno od rijeke Dunav. 19 Odreeni su posebni uslovi

koje su Vizigoti

morali ispuniti ukoliko ele da se nasele na novoj teritoriji.

Uslovi koje je car Valens nametao Vizigotima su sljedei:20

Da Vizigoti uu na novi teritorij nenaoruani,

Da se odreknu djece koja su bila nastanjena na raznim oblastima.

Ovim

uslovom Valens sigurno nije elio da prostor koji dodjeljuje Vizigotima

bude prenatrpan. S druge strane, ovaj in cara Valensa je bio vrlo
nehuman, jer tim inom razdvaja mnoge krvne srodnike vezane za neku
porodicu unutar Vizigotskog naroda.
17

Miroslav Brandt, Opa povijest srednjega vijeka,41-42, Zagreb 1980.

M. unji, Rani srednji vijek,30.
19
M. Brandt, Povijest srednjega vijeka,41-43.
20
N .A. Makin, Istorija starog Rima,518,Beograd 1978.
18

Student: Salihovi Alen

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Da Vizigoti kao federati brane Rimsko carstvo svojim vlastitim snagama.

Ovaj uslov nije tada bio nita novo, jer su se Rimljani i prije koristili
ovakvom vrstom taktike.

U takvoj kritinoj situaciji car Valens nije ni imao drugog izbora. Pod
pritiskom Huna, Vizigoti bi bili primorani da se povlae, a na drugoj strani, Valens
je znao i za snagu Vizigota, pa je stoga bilo bolje biti sa njima u savezu jer bi mu
mogli koristiti kao paravan koji bi titio Vizantiju od navale Huna.
Meutim, kada su se Vizigoti naselili na novi prostor uslijedilo je terorisanje
ovog germanskog plemena od strane rimskih inovnika.
Sa druge strane, car Valens je obeao Vizigotima da e ih snabdijevati
hranom. Meutim, kako je i Vizantija bila u tekoj poziciji tako je ta pomo bila
samo prazno obeanje. Nezadovoljstvo Vizigota se veoma brzo irilo.
Nezadovoljstvo se toliko proirilo da je uslijedio veliki ustanak Vizigota. Kako
nisu mogli da iznau rjeenje za svoju krizu, Vizigoti su poeli da pljakaju okolne
teritorije. Njima se prikljuuju i drugi narodi, nezadovoljni seljaci, robovi, kao i dio
Ostrogota, tako da je cijela Trakija bila preplavljena barbarima. 21
Nakon manjih pokuaja uguivanja ustanka, koji nisu doveli do boljih
rezultata, kree u borbu i sam car Valens. U bitci kod Hadrijanopolja 378. god
rimska vojska je bila skoro potpuno unitena od strane Vizigota i drugih njihovih
saveznika kao i Ostrogota.
Ovaj poraz je bio katastrofalan u oima mnogih savremenika toga doba.
Rimska mo, do tada nepokolebljiva se skrila u jednoj bitci. Opisujui bitku
savremeni historiar Amijan Marcelin je poredi sa bitkom kod Kane.22
Ovim inom Vizigotima su bila otvorena

mnoga nova vrata prema drugim

zemljama. Takoer, ova pobjeda je poveala i reputaciju Vizigota, kao i Ostrogota, pa

tako u budue novi car Teodosije nastoji da ih to vie pridobije na svoju stranu,
kako se ne bi ponovilo slino zlo.
Car Teodosije im daje slijedee povlastice:23

Garantira im punu autonomiju

Oslobaa ih poreznih obaveza

21

G. Ostrogorski, Istorija Vizantije,72.

N .A. Makin, Istorija starog Rima,518.
23
Grupa autora, Ilustrovana povijest ,3006-3007.
22

Student: Salihovi Alen

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Daje plae za graniarsku slubu

Prema historiaru toga doba, Jordanesu, Teodosije je bio Amator generis

Gothorum, to u prijevodu znai prijatelj gotskog naroda.24
Meutim, ovakva politika nee biti dugog vijeka. Car Teodosije je crpio
ogromna sredstva iz dravne blagajne da bi osigurao kakav-takav mir.
Takvo stanje e se veoma pogorati nakon njegove smrti 395. godine, kada e
doi do ponovnog napada Vizigota. O ovim prilikama biti e rijei u narednom
naslovu pod nazivom Vizigoti na Zapadu.
Takoer, biti e neto vie rijei i o Ostrogotima nakon ovih prilika u
narednom izlaganju, koje e se odnositi na poseban naslov posveen ovoj Istonoj
skupini Germana.

5. VIZIGOTI NA ZAPADU

24

M. unji, Rani srednji vijek,34.

Student: Salihovi Alen

10

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Nakon relativno kraeg mira Vizigota pod rimskim carem Teodosijem,

ponovno e doi do zaotravanja i drugaije politike prema ovom Vizigotskom
narodu.
Usljed novih prilika, Vizigoti ni ovu teritoriju koju im je dodijelio istono
rimski car Valens, na kojoj su se nalazili i u Teodosijevo vrijeme, nee imati u
stalnom posjedu. Razloga za dalje pomijeranje e biti mnogo, a pokuat u uz
pomo literature i da predoim dogaaje koji su naveli Vizigote na ovo pomijeranje.
Jedan od uzroka ponovne pobune Vizigota je ve spominjana relativno mala
zemlja za ovaj narod i primitivna zemljoradnja. Uslijed takvih prilika, Vizigoti su
krenuli da opsjedaju Vizantiju, ali ih uspijeva od toga odvratiti prefekt istonog
rimskog carstva Rufin, koji im je obeao da e im dati Ilirik. 25 Ovakvo nastupanje
Vizantije dovelo je do velikih nesuglasica sa Rimom, kome je i pripadao Ilirik.
Meutim, Vizigotima je i bilo svejedno ta se deava izmeu ove dvije strane,
pa tako oni ve poinju da pustoe teritorije koje je obeao Rufin. Najprije pustoe
teritoriju Epira.
Istono rimski car Arkadije, sin Teodosija, je pokuao uz pomo politike da
barem malo zaustavi Vizigotske navale, na taj nain to je vou Vizigota Alariha
imenovao za vrhovnog vojskovou Ilirika 397.godine.26
Po tome planu Vizigoti bi trebali da budu u slubi Arkadija. Meutim,
vizigotski kralj Alarih je imao sasvim drugaiju viziju. Njegov cilj je bio osvajanje
Rima, te ve poduzima dva pohoda 401 i 405. godine, ali je u oba navrata pobijeen
od strane Honorijevog27 vojskovoe Stilihona.
Kako je Stilihon uvidio da ovakva taktika odbrane

ne donosi neke bitne

rezultate. Odluuje da pokua zaustaviti Vizigote na drugi, politiki nain, koji bi se

sastojao u potkupljivanju. Meutim, takvom politikom nije bio zadovoljan car
Honorije. Naime, Honoriju se nije svidjela ni Stilihonova taktika odbrane. U tom
pogledu je napravio jednu veliku greku jer je povukao trupe iz Galije koje bi trebale
da se prikljue odbrani od Vizigota.

25

M.Brandt, Povijest srednjega vijeka,45-50.

M. unjii, Rani srednji vijek,35.
27
Honorije je drugi sin Teodosijev koji je vladao Zapadnim Carstvom.
26

Student: Salihovi Alen

11

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

To povlaenje je imalo za posljedicu probijanje rajnske granice u Galiji od

strane raznih varvara.28 Uslijed toga nezadovoljstva Honorije nareuje

ubistvo

Stilihona i on biva ubijen 408. god 29. Tek nakon Stilihonove smrti Honorije e
spoznati kakvu je greku napravio, jer se ba poslije toga dogaaja Vizigotima prua
mogunost da napreduju prema Italiji.
Nakon ovog dogaaja car Honorije premjeta rezidenciju iz Rima u Ravenu, 30
jer je smatrao da e se moi lake braniti ako bude blie neprijatelju.
Poslije smrti Stilihona car Honorije nareuje i ubistva svih barbara koji su
sluili rimsku vojsku. To je dalo povoda Vizigotima da napadnu na Rim, pod
izgovorom da samo naplauju kaznu za poinjena nedjela. 31 Na taj nain Alarih
dolazi do Rima ve iste 408. godine, kada je ubijen Stilihon .
U opsjednutom Rimu je nastupila velika glad i stanovnitvo koje se nalazilo u
njemu, zaokupljeno vlastitim brigama nije ni bilo zainteresirano za odbranu.
Takoer, u to vrijeme zavlada i kuga, to je takoer dodatno uticalo na moral
opsjednutih.32
Prilikom ove opsade Alarih je bio spreman na pregovore.
Traio je slijedee:33

Da se Gotima predaju provincije Norik, Venecija, Dalmacija

Da Rim plaa godinji danak Gotima

Da mu se da titula vrhovnog vojnog komandanta(magister milutum)

Iako je Alarih ve i imao ovu titulu koju mu je dodijelio istono rimski car Arkadije,
on ipak to nije smatrao punopravno, jer car Honorije nije priznavao titulu koja mu
je prethodno dodijeljena. Ove zahtjeve car Honorije nije htio da odobri, to je
ponovno Alarihu bio povod da napadne na Rim.
Moda su ovi zahtjevi Alariha i bili formalnost, jer je on svakako planirao
napasti Rim, to se moe vidjeti iz prethodnih godina, kada ga je Stilihon u tome
zaustavljao. Uslijed odbijanja pregovora od strane Honorija, Alarih napada na Rim
410. godine i osvaja ga.
28

Grupa autora, Ilustrovana povijest, 3012-3014.

N.A.Makin, Istorija starog Rima,519-520.
30
Grupa autora, Ilustrovana povijest , 3012-3016.
31
M. Brandt, Povijest srednjega vijeka, 51.
32
M. unji, Rani srednji vijek, 38-39.
33
Grupa autora, Istorija srednjeg veka, 40.
29

Student: Salihovi Alen

12

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Ovo osvajanje Rima je nalo veoma mnogo odjeka u svim dotadanjim

zemljama svijeta. Uslijedilo je jedno veliko zaprepatenje, jer je to prvi pad vjenog
grada Rima u historiji.
Sveti Jeronim koji je u to vrijeme bio zatoen u Palestini pisao je: Glas mi se
gui a jecaji me prekidaju dok diktiram ove rijei.34
Nakon ovoga dogaaja, Alarih nije namjeravao da se due zadrava na
pokorenoj teritoriji. Njegov plan je bio da se prebaci na Jug, na Siciliju, a sa Sicilije
u Afriku. Meutim, njegov plan se nee uspjeti realizirati jer su Vizigoti bili nevjeti
u pravljenju laa, a osim toga sprijeit e ih i smrt njihovog kralja koja e nastupiti
nekoliko dana nakon zauzea Rima.
Nakon smrti Alariha vlast nad Vizigotima preuzima njegov urjak Ataulf, 35
koji nije imao isti plan kao svoj prethodnik, te stoga kree prema Galiji. On je imao
neto drugaiju politiku i stav prema rimskom narodu. Pokuavao je da sa
Honorijem napravi kompromis, sklopio ak i dinastiki brak sa Honorijevom
sestrom, ali , sve to je pokuao je bilo uzaludno. Usljed takvih raspri Ataulf biva
ubijen 415. godine, a nasljeuje ga njegov brat Valija, koji je takoer imao neto
drugaije vizije u odnosu na prethodnika.
Kod Valije se ponovno raa ideja o prebacivanju Vizigota u Afriku, ali ni
njemu to nee poi za rukom zbog slinog problema kojeg je nekada muilo i
Alariha, a to je nedostatak laa. Za razliku od svojih prethodnika, Valiji je polo za
rukom da se sporazumi sa rimskim carem. Vizigoti su tim ugovorom bili obavezani
da ispune slijedee zahtjeve:36

Da se Vizigoti u svojstvu federata nasele na teritoriji izmeu rijeka

Loare i Garone u Galiji sa gradovima Poitersom, Bordeauxom i
Tuluzom.

Da oiste paniju od Alana i Vandala koji su u to vrijeme bili

ugroavali rimske posjede.

Vizigotima je zauzvrat obeano da e ih Rim snabdijevati sa namirnicama.

34

Jacques Le Goff, Srednjovjekovna civilizacija Zapadne Evrope, 47,Beograd 1974.

M.Brandt, Povijest srednjega vijeka, 51-53.
36
Grupa autora, Ilustrovana povijest, 3039-3040.
35

Student: Salihovi Alen

13

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Ovakav nastup rimskoga cara je moda bila taktika poznata kao zavadi pa vladaj.
On je najvjerovatnije pokuao da ovom taktikom oslabi Vizigote i da tako nastalu
situaciju proba to je mogue bolje iskoristiti.
Meutim, kako su Vizigoti u tom poslu veoma dobro napredovali, uslijedila je
bojaznost od strane Rima da mo Vizigota ne poraste. Iz toga razloga Vizigoti su i
opozvani iz panije.
U to vrijeme 418. godine umire Valija, a njegovu politiku nastavlja novi
Vizigotski kralj Teodorih I(419-451)37. Za vlade ovog kralja zavreno je naseljavanje
na novu teritoriju koju je Valija dobio na raspolaganje. Ujedno, pod Teodorihom I,
poinje da se obrazuje kraljevstvo na relativno stalnijoj teritoriji. Na novom teritoriju
Teodorih I e biti i zaetnik novog kraljevstva poznato pod imenom Tolosadsko.

5.1. Tolosadsko kraljevstvo Vizigota

Tolosadsko kraljevstvo dobija naziv po tadanjoj novoj kraljevoj rezidenciji
koja se nalazila u gradu Tuluzu. Ovo kraljevstvo nee biti dugog vijeka, ali e ono
biti dovoljno kao poetak nezavisnosti Vizigota.
Ovo kraljevstvo e trajati oko osam do devet decenija, tanije od vremena
Teodoriha I (418. godine) pa do vremena Alariha II koji je bio poraen od strane
Franaka 507. godine.
U zaetnom stadiju Tolosadskog kraljevstva, Vizigoti su jo uvijek bili pod
tutorstvom

Rima.

Naime,

Teodorihove

kraljevske

kompetencije

njegovom

kraljevstvu su se odnosile samo na njegov narod, dok na toj istoj teritoriji nad
rimskim stanovnitvom nije imao nikakva prava.38
Da bi malo bolje uvrstio svoju vlast i odmetnuo se od uticaja Rima TeodorihI
se ujedinjuje sa Svevima u Africi. Na taj nain Teodorih I e uspjeti da barem malo
potisne rimsko tutorstvo nad Vizigotima.
Razmirice izmeu Vizigota i Zapadnog Rimskog Carstva e biti okonane za
jedan krai period. Razlog lei u zajednikoj opasnosti u kojoj su se nale obje

37
38

Grupa autora, Ilustrovana povijest, 3039-3040.

M. Brandt, Povijest srednjega vijeka, 51-52.

Student: Salihovi Alen

14

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

strane. Znajui i sami okrutnost Atile i njegovih Huna, Vizigoti e se udruiti kako
sa Rimom, tako i sa Vizantijom u svrhu odbrane.
Tom prilikom za pobjedu Huna na Katalaunskim poljima, 451. godine u
velikoj mjeri doprinijeli su Vizigoti na elu sa kraljem Teodorihom I koji je u toj bitci
poginuo.39 Njegova smrt nee mnogo otetiti dalje jaanje novonastalog Tolosadskog
kraljevstva. Nakon kraih nesuglasica oko preuzimanja prijestolja, vlast preuzima
jedan od sinova Teodoriha I.
Novi Vizigotski kralj Teodorih II(453-466), u odnosu na svoga oca nastavlja
politiku jo krupnijim koracima. Za njegove vladavine izvreno je teritorijalno irenje
vizigotske kraljevine. On ide u paniju sada da pokori Sveve, nekadanje saveznike
Vizigota, ali je i on je bio opozvan kao i njegov prethodnik. Da bi imao pristup ka
moru Teodorih II je zagospodario podrujem oko Narbone 462. godine.40
Nakon ovog dogaaja, za samo par godina kasnije, tanije 466. godine
Teodoriha II ubija njegov brat Eurik(466-484) koji se sam proglaava kraljem.
Eurikova vladavina se esto spominje kao vrijeme najvee ekspanzije
Tolosadskoga kraljevstva. Takoer, mnogi autori ovog vladara spominju i kao pravog
osnivaa Tolosadskoga kraljevstva. To shvatanje je i razumljivo zbog toga to je
Vizigotsko, odnosno Tolosadsko kraljevstvo za vlade Eurika, zvanino priznato i od
Vizantije i od Rima.
Kada je u pitanju politiki nastup ovoga vladara, dolazi do promjena stavova
prema Rimu i romanskom narodu, odnosno Eurikova politika pomalo odudara od
politike njegovih prethodnika. To bi se moglo povezati sa injenicom da je ovaj
vladar u pogledu vjere bio protivnik katolianstva, odnosno, da je bio jedan od
strastvenih potivalaca arijanskoga uenja.
S tim u vezi dolazi do ogorenih borbi protiv domaeg plemstva koje se visoko
uzdiglo i ojaalo, te predstavljalo opasnost za kralja. Takoer, vodi borbe i protiv
katolikih biskupa i na njihov raun proiruje kako posjede tako i svoj uticaj.
Dogaaje koji su uzdrmali prijestolje Rima, Eurik vjeto iskoritava u svoju korist.
Zauzeli su Provansu i podruje do Primorskih Alpa. I ova osvajanja bila su priznata
od strane tadanjeg rimskog kralja Odoakara 477 godine.41
39

M. unji, Rani srednji vijek, 48.

Grupa autora, Ilustrovana povijest , 3039.
41
M. Brandt, Povijest srednjega vijeka, 53.
40

Student: Salihovi Alen

15

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Ovakav napredak Tolosadskog kraljevstva nee biti dugog vijeka. Odmah po

smrti Eurika 484. godine nastali su problemi u Tolosadskom kraljevstvu. Za vrijeme
vladavine Eurikovog sina Alariha II(484-507) nastaje jedna velika opasnost po
Tolosadsko kraljevstvo. Poto su Franci ve odavno prihvatili katoliku vjeru, to je
dodatno oteavalo Alarihu II odbranu od Franaka. Rimljani su sa oduevljenjem
doekivali Franke, jer im je bilo dosta pretrpljenih muka koje su doivljavali pod
Eurikom, protivnikom katolianstva. Na taj nain Vizigoti su se nali u veoma
nezgodnoj poziciji.
Kralj Alarih II je pokuao da uspostavi neto bolje odnose sa romanskim
stanovnitvom, pa u tu svrhu 506. godine izdaje zakon pod nazivom Lex romana
Visigotorum ili Breviarum.42
Izmeu ostalog obeano je:

Da e Galo-romani i dalje ivjeti po svojim zakonima,

Da e prestati progoni katolika

Da se biskupi mogu vratiti iz progonstva

I da se odri poseban koncil o sveenikim zareivanjima, pitanjima

izmeu autoriteta biskupa i provincijalnih sinoda.

Meutim, sve ove mjere ipak nisu mogle da utiu na privrenost romana Francima,
kao i preziranje Vizigota od strane romanskoga naroda.
Franaki kralj Klodovek nije oklijevao. Uvidjevi da e na svom pohodu imati i
podrku, odmah je napao na Vizogote.
Do bitke je dolo u blizini grada Poatjea, na mjestu poznatom kao Vuja 507.
godine.43 Vizigotima su u ispomo poslane trupe ostrogotskog kralja Teodoriha
Velikog zeta Alariha II, ali nita nije uspjelo da sprijei Klodoveka u pohodu.
U ovoj bitci Vizigoti su bili estoko poraeni, a i sam Vizigotski kralj Alarih II
je u borbi poginuo. Nakon ovog katastrofalnog poraza Vizigoti su izgubili sve
teritorije u Galiji osim Septimanije.
Nakon ovog poraza novi Vizigotski kralj je postao malodobni sin Alariha II,
Amalarih. Njegovu slabost su pokuale iskoristiti neke druge linosti koje su se
htjeli proglasiti kraljom, ali im to nije bilo polazilo za rukom. Uostalom, dok god je
42
43

M. unji, Rani srednji vijek, 57

Grupa autora, Ilustrovana povijest, 3040

Student: Salihovi Alen

16

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Amalarih imao podrku i zatitu od svog djeda, Ostrogotskog kralja Teodoriha

Velikog dotle e i vlast Vizigota biti u rukama Amalariha. Ali i ova vlast Amalariha
nije bila apsolutna jer je Teodorih slao svoga vojskovou Teudisa Amalarihu. Preko
svoga posrednika Teudisa, Teodorih je davao upute Amalarihu, tako da je na neki
nain Vizigotsko kraljevstvo bilo pod uticajem Ostrogotskog kraljevstva.

5.2. Toledsko kraljevstvo Vizigota

Nakon to su u bitci kod Vujea Vizigoti bili poraeni, bili su primorani da se
povlae, to je rezultiralo i gubitak dotadanje prijestolnice u Tuluzu.
Nakon ovih gubitaka prijestolnica je bila izmjetana dva puta u veoma
kratkom roku. Prvo je bila premjetena u Narbonu, a kasnije zbog ponovne
opasnosti od Franaka u Barselonu, a tek kasnije i u Toledo. Paralelno sa
osnivanjem prijestolnice u Toledu Vizigoti faktiki osnivaju novu dravu, odnosno
kraljevstvo poznato kao Toledsko.
Kako su Vizigoti shvatili da su definitivno izgubili Galiju, i da bi uzalud bilo
ponovo osvajati ovo podruje oni okreu politiku ka liniji lakeg otpora, kreu u
paniju.
Nakon smrti Amalariha uslijedile su velike unutranje razmirice kod
vizigotskog naroda. Uslijedit e razne represalije oko zauzimanja prijestolja
popraene raznim zavjerama i ubistvima kraljeva. Mnogi istraivai koji su se bavili
ovim pitanjima daju razliite komentare o ovim deavanjima . Biskup, Grgur(538594) iz Toura opisuje ubistva kraljeva kao gnusnu naviku Zapadnih Gota da
maem obore kralja koji im se ne svia, i postave drugoga.. 44
Ovakav nain svrgavanja vladara neki autori obino nazivaju kao bolest Gota,
Morbus Gotica.45
Ovi sukobi oko prijestolja su direktno povezani, kako sa vjerom, tako i sa
linou samog vladara koji je se nalazio na prijestolju. Od njegovog uticaja je i
44
45

Grupa autora, Ilustrovana povijest , 3042-3043.

M. unji, Rani srednji vijek, 65.

Student: Salihovi Alen

17

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

zavisio kraljevski autoritet. Nakon smrti Amalariha izredalo se nekoliko kraljeva koji
nisu imali znaajnijih uspjeha u pogledu jaanja kraljevske vlasti.
Meutim, nakon par godina, ponovno e doi do jaanja kraljevske vlasti a to
e se upravo desiti kada bude osnovana nova prijestolnica Vizigota u gradu Toledu.
Ovim osnivanjem toledske prijestolnice osniva se i novo kraljevstvo poznatije
kao Toledsko kraljevstvo Vizigota . Ovo Toledsko kraljevstvo se u biti samo
nastavlja na Tolosadsko ali sa svojim posebnostima. Ovo kraljevstvo e ujedno biti i
posljednje koje su Vizigoti imali.
Prijestolnicu iz Barselone u Toledo je prenio Atanagild(554-567) koji se uz
pomo vizantijskoga cara Justinijana proglasio kraljem Vizigota.

46

Ova pomo

Justinijana je imala i dobrih i loih strana. Loa strana je ta to su Vizigoti morali

napustiti Jugoistok panije i priznati vlast Vizantije, dok je dobra strana jaanje
kraljevske vlasti. Ova loa stana nee ni imati negativnih posljedica jer daleka
Vizantija nee dugo moi kontrolirati Vizigote.
Nakon smrti Atanagilda 567.godine vlast preuzimaju dva njegova sina Liuva i
Leovogild, koji su paralelno vladali u dvije razliite prijestolnice.
U ovo vrijeme sve vie jaa autoritet Leovigilda, pa tako on lagano potiskuje
Liuvu u vlasti.
Nakon 572. godine Leovigild definitivno uvruje vlast i postaje jedini kralj
Vizigota, sve do smrti 586. godine
Mnogi historiari ovog vladara po nekim karakteristikama porede sa kraljem
Eurikom, i smatraju ga jednim od najznaajnijih vizigotskih vladara. Takoer, iako
je Atanagild prenio prijestolnicu u Toledo, ipak je Leovigild smatran za pravog
osnivaa Toledskoga kraljevstva.
Leovigild je uvidio problem koji je veoma esto koio Vizigote. Odmah je
sproveo zakon o ukidanju zabrane brakova izmeu Romana i Vizigota 47, to je imalo
za posljedicu poboljanje odnosa izmeu Vizigota i Romana.
I on, kao i neki njegovi prethodnici, je pokuao da pomiri predstavnike
katolikog i arijanskoga uenja. Meutim, Leovigild je bio arijanac i njegov plan je
propao jer je naiao na jaku opoziciju katolika. ak je i Leovigildov sin Hermanagild
46
47

M. Brandt, Povijest srednjega vijeka, 126.

Grupa autora, Ilustrovana povijest , 3044-3045.

Student: Salihovi Alen

18

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

pokuao da svrgne oca i proglasi katolianstvo u Toledskom kraljevstvu. Taj in je

jako razljutio Leovigilda i on ubija sina i poinje da progoni i ubija katolike, 48 ba
kao to je to inio i Eurik.
Leovigild je za vrijeme svoje vladavine veoma vjeto sprovodio i vanjsku
politiku. Uspio je da iskoristi slabljenje Svevske drave na sjeveru panije i proiri
teritoriju u svoju korist. Leovigild je jo za ivota imenovao drugog sina Rekareda za
savladara, pa tako Rekared legitimno nasljeuje koju mu je otac obezbjedio.
Rekared(586-601) vodi neto drugaiju politiku u odnosu na svoga oca. On je
odmah po stupanju na prijestolje prestao sa progonima katolianstva. U tu svrhu je
i sazvao koncil(crkveni sabor) u Teledu u kojem se izjasnio da prihvata
katolianstvo. Ovakav nastup Rekareda imao je za posljedicu da se ponovo smire
sukobi oko vjere i da se ponovo uspostavi mir u kraljevstvu.
Sve dosad pokuano jo jednom e biti uzaludno jer nakon smrti
Rekaredovog sina beznaajnog LiuveII(601-603) opet nastaju sukobi, kako na
prijestolju tako i na vjerskom pitanju. Jo jednom dolazi do slabljenja centralne
vlasti. Dok su trajale razne borbe i smjene na prijestolju, u ovom periodu dolazi do
uzdizanja plemia koji su iskoristili novonastalu situaciju i proglasili kneza
Sisibuta(612-620) za kralja.
U doba njegove vladavine poeli su progoni idova za koje se smatralo da su
u tajnom dosluhu sa Arapima u Africi. 49 Iz ovoga je vidljivo da su jo u ovom
vremenu Arabljani predstavljali opasnost Vizigotima. Oni e kasnije i biti ti koji e
konano sruiti Vizigotski narod.
Sisibutov nasljednik Svintila(621-631) je takoer pripadao plemikoj porodici,
ali je pokuao da uvede monarhijsku vlast to je dovelo do sukoba i svrgavanja
ovoga kralja. Ono to posebno karakterizira ovoga vladara je injenica da je dobrom
mornaricom uspio da suzbije vizantski uticaj. Ovim inom on postaje prvi vladar
Vizigota koji je vladao itavom panijom, osim Bajkalskom zemljom.
Nakon to je svrgnut sa vlasti Svintila 631.godine, vladala su nakon njega tri
kralja, koji su bili pod uticajem sveenstva. Jedino je jo jednom vladaru
indasvintu(642-653) polo za rukom da se jo jednom centralizira vlast. Meutim,
48
49

M. Brandt, Povijest srednjega vijeka, 126.

Grupa autora, Ilustrovana povijest ,3044-3045.

Student: Salihovi Alen

19

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

takvo stanje e potrajati samo za ivota ovoga kralja. Nakon njegove smrti ponovno
e doi do jaanja plemstva i plemikih kraljeva.
indasvintov sin, Recesvint(653-672) koji se nakon smrti oca proglasio
kraljem je jo jednom pokuao da pomiri Vizigote i Rimljane, te u tu svrhu izdaje
zakon o potpunom izjednaavanju i jednog i drugog naroda. Ovaj zakon je poznat
kao Lex Romana Visigothorum.50
Mo plemstva i crkve je nakon ovih vladara toliko ojaala da je teko i bilo
zamisliti kralja koji e biti neovisan o ove dvije sfere. Slabljenje centralistike vlasti
kao i razni sukobi dovest e do pada Vizigota 711.godine. Vizigoti zarobljeni svojim
unutarnjim borbama kao i da nisu primjetili opasnost Arabljana.
Posljednji vizigotski kralj bio je Rodrigo(710-711) koji je pokuao da zaustavi
prodor Arabljana ali u tome nije uspio.
Arabljani su tako jednostavno uli na prostor panije i tako jednostavno
unitili Vizigotsku dravu kao i vizigotski narod, a da to Vizigoti nisu ak ni
primjetili.

50

Grupa autora, Ilustrovana povijest , 3044-3046.

Student: Salihovi Alen

20

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

6.KRALJEVSTVO OSTROGOTA U ITALIJI

Ve sam spominjao u jednom od prethodnih naslova ta je se deavalo kada
su Huni poeli da pustoe na sve to su nailazili i kako su se Ostrogoti uzmicali
pred ovim narodom. Oni Ostrogoti, koji su preli na stranu Huna, naselit e se
nakon poraza Atile u Panoniju (za vrijeme Zenona), a kasnije i na podruje sjeverne
Italije, gdje e ostati sve dok ih ne uniti vizantijska vojska koja ih je i dovela na
vlast u Italiji.
Znai, u ovom naslovu uz koritenje dostupne literature pokuat u da
predstavim u kratkim crtama historiju jednog dijela Ostrogota, koji su se uspjeli da
odre kao cjelina nakon slabljenja i propasti Huna. Ova skupina je interesantna iz
razloga to je ona jedan vremenski period uticala na tokove rimske historije, ali i na
svoje line tokove.
Druga skupina

Ostrogota koja nije potpala pod Hune je nastavila da se

odrava na historijskoj pozornici, ali u ovo vrijeme oni kao da su ivjeli izolirano od
tadanjih dogaanja. Taj zakljuak sam izveo iz toga to se u literaturi koju sam
koristio veoma malo spominje ta skupina Ostrogota.
Nakon to su Ostrogoti uspjeli da se oslobode uticaja Huna, oni su poeli da
vode samostalnu politiku. Tom prilikom je i osnovana dinastija kraljeva u Panoniji
koja je kratko trajala.
Iako su se Ostrogoti bili osamostalili, ipak

nisu toliko bili znaajni za

tadanja dogaanja. Tek e se za vrijeme Ostrogotskog kralja Teodoriha(493-526)

stvari promijeniti, jer e se Ostrogoti uzdignuti na jedan vii nivo, kako u kulturnom
tako i u politikom pogledu. Ovaj kralj je i zaetnik ostrogotske kraljevske dinastije
koja je vladala Italijom. Ujedno Teodorih je bio najznaajniji ostrogotski vladar.
Teodorih moda i ne bi bio toliko znaajan da nije postao i kralj Rimskoga
naroda. Meutim, nije samo to razlog zato je on bio toliko znaajan. To se moe
vidjeti iz toga to je nakon njegove vladavine uticaj Ostrogota toliko opao da je
kasnije ovaj narod na kraju kapitulirao. Teodorih je najprije bio veoma kolovan, a
zavrio je kolu u veoma obrazovanoj sredini, u Vizantiji. 51 kola mu je i pomogla da
51

P. Sete, Epohe svjetske istorije, 154-155.

Student: Salihovi Alen

21

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

veoma dobro ocjenjuje situaciju u kojoj se nalazi, pa tako vodi veoma dobru politiku
i prema svom narodu i prema Rimljanima. Teodorih je u poetku svoje vladavine
imao samo titulu kralja Ostrogotskog naroda. Kralj u Rimu e tek postati nakon
uspjelog zadatka kojeg mu je zadao vizantijski car Zenon.
Naime, vizantijski car Zenon je shvatio da je za njegovo carstvo veoma opasan
Teodorih. Kako bi ga udaljio od Vizantije, daje mu zadatak da uniti kralja
Odoakara u Rimu koji se tada nalazio na prijestolju, to je on i uinio i na taj nain
postao i kralj u Italiji. Na taj nain Teodorih uzima rimsko ime Flavius i pie
vizantijkom caru .ego qui sum servus vester ex filius , to bi u prijevodu trebalo
znaiti; ja koji sam va rob i sin...kopiju vaeg, sliku vaeg bez premca. 52
Iz ovoga se moe vidjeti podreenost Teodoriha Vizantiji, to je on, da bi
osigurao mir u Italiji to i inio kroz itavu svoju vladavinu.
Takoer, moe se vidjeti koliko su inae barbari cijenili titule koje bi im
dodjeljivali bilo vizantijski car ili sami Rimljani, mada to nije uvijek bio sluaj.
Primjer potivanja takvih titula se moe vidjeti iz slijedeeg citata; Mi vie
potujemo titule koje nam carevi daju nego nae., a pie ga jedan barbarski kralj
jednom caru.53
Poto je Teodorih postao kralj u Italiji, i bio podreen Vizantiji on je mogao
samo da izdaje edikte jer je samo car imao pravo da izdaje zakone.54
Kada je u pitanju odnos Ostrogota i Rimljana za vrijeme Teodorihove
vladavine, postojale su izvjesne granice izmeu ova dva naroda. Za vrijeme
Teodorihove vladavine samo su Ostrogoti mogli da vre vojnu slubu u Italiji, dok su
Rimljani imali pristup u dravnim slubama. Ovo bi moglo biti razumljivo iz razloga
to Ostrogoti nisu vjerovali Rimljanima, a s druge strane, nisu bili toliko vjeti da
upravljaju dravnim funkcijama, pa tu brigu preputaju Rimskom narodu.
Kako su i Ostrogoti bili predstavnici arijanskog uenja, tako je i njihova
politika bila proturjena sa rimskom politikom, jer su Rimljani bili katolici. Upravo
zbog toga i Ostrogotska mo e opadati kao i kod Vizigota.

52

J. Le Goff, Srednjovjekovna civilizacija, 44.

J. Le Goff, Srednjovjekovna civilizacija, 44.
54
Grupa autora, Ilustrovana povijest, 3049.
53

Student: Salihovi Alen

22

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

6.1.Poraz Ostrogota
Odmah nakon Teodorihove smrti nastaju problemi kod Ostrogota. Nakon
smrti Teodoriha 526. godine poinje da slabi uticaj Ostrogota na rimskom dvoru jer
su ga naslijedili vladari koji nisu imali autoriteta, kao to ga je Teodorih imao. U
takvoj situaciji dolazi do raznih intriga na dvoru. Upravo te intrige e i biti povod
tadanjem vizantijskom caru Justinijanu da napadne na Ostrogote. Povod za taj
napad je ubistvo Amalasvinte, ene kralja Teodoriha.
Inae, i da nije bilo ovog povoda, Justinijan je svakako bio namjeravao da
oisti carstvo od barbarskih naroda. To se moe vidjeti iz toga to samo jednu
godinu prije nego to e napasti Ostrogote unitava u Africi 534. godine Vandalsko
kraljevstvo.55
Vizantiska vojska je napala na Ostrogote na dva razliita fronta. Jedna
vizantijska vojska sa vojskovoom Velizarom se iskrcala na Siciliju, i tom prilikom
su zauzeli grad Napulj. Druga vojska je krenula preko Dalmacije i tamo su Ostrogoti
poraeni kod Salone. Nakon dvije godine, tanije 536. godine vizantijska vojska je
osvojila Rim. 56
Ostrogoti su se nakon ovog poraza sklonili u svoju prijestolnicu u grad
Ravenu, i tamo su izabrali kralja Vitigesa(536-540). Ovaj kralj je pokuao da osvoji
Rim, ali u tome nije uspio jer ga je uvao ve spomenuti vizantijski vojskovoa
Velizar. Nakon neuspjele opsade Vitiges se povukao u Ravenu gdje je se branio od
vizantijske vojske. Kako je Vitiges uvidio da je odbrana uzaludna, pokuao je da se
sporazumi sa vizantijskim vojskovoom Velizarom. Vitiges je shvatio da je njegova
vlast izgubljena, te je nudio Velizaru krunu a zauzvrat je traio slobodu, kako svoju,

55
56

G. Ostrogorski, Istorija Vizantije, 89.

Grupa autora, Ilustrovana povijest , 3054.

Student: Salihovi Alen

23

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

tako i slobodu svog naroda.57 Velizar je to taktiki prihvatio i bez dalje muke uao u
Ravenu gdje je zarobio Vitigesa i odveo ga u Vizantiju.58
Odsustvo Velizara su jo jednom iskoristili Ostrogoti koji su proglasili
Baduila(541-553) za kralja. Ovaj kralj je bio posljednji koji je uspio da se odri neto
due na vlasti poslije Teodoriha i da sprovodi Teodorihovu politiku.
Baduila je zbog svoje vojnikih uspjeha protiv Vizantije dobio nadimak Totila,
to je u prijevodu znailo Besmrtni.59
Totila je u poetku svoje vladavine vjeto odbijao vizantijske napade. On je
ak i zauzeo Rim i pokuao da

napravi sporazum sa vizantijskim carem

Justinijanom, ali u tome nije uspio jer je Justinijan imao sasvim druge planove.
Jedan od tih planova se sastojao u potpunom unitenju Ostrogota.
Vizantijski napadi su bili sve uestaliji, a Ostrogotska vojska je pri tom bila
veoma iscrpljena. Godine 552. u bitci kod Tadine, polo je za rukom Vizantijskoj
vojsci da poraze Ostrogote. 60 U ovoj bitci Totila je bio poginuo. Ostrogoti su ovim
porazom bili skoro potpuno slomljeni. Ostatak Ostrogota je proglasio Teju za kralja,
posljednjeg Ostrogotskog kralja. Ovaj kralj je odmah iste godine 553. po stupanju
na prijestolje zadobio poraz i poginuo. Ovim inom je definitivno sruen Ostrogotski
narod. Preostali dio Ostrogota je se stopio sa lokalnim stanovnitvom.
Ovi sukobi su doveli do raznih negativnih posljedica po tadanje stanovnitvo
u Italiji. Svuda je vladala pusto i glad stanovnitva. Ove dogaaje detaljnije opisuje
oevidac ovih dogaaja Prokopije.61
alosnu sliku tadanjeg Rima prikazuje jedan historiar na slijedei nain:
Tada je Rim pao na stepen osrednjeg i prljavog provincijskog grada na ijem
je forumu rasla trava, a njegovo stanovnitvo je poznavalo Kapitol jo samo kao
brijeg po kome pasu koze i na kome su samo ruevine sa nenastanjenim zgradama
jo podsjeale na sjaj glavnog grada cijelog svijeta..62

57

M. unji, Rani srednji vijek, 159.

G. Ostrogorski, Istorija Vizantije, 89.
59
M. unji, Rani srednji vijek, 160.
60
Grupa autora, Ilustrovana povijest, 3055-3056.
61
M. unji, Rani srednji vijek, 162-164.
62
P. Sete, Epohe svjetske istorije, 156.
58

Student: Salihovi Alen

24

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

7. KULTURA GOTA
Kada je u pitanju kultura Vizigota i Ostrogota, moe se vidjeti da su te dvije
kulture donekle povezane. Naime, u cjelini se gotska kultura moe najbolje
posmatrati sa vjerskog stanovita. To je iz razloga to su upravo kroz razna crkvena
uenja Goti i primali razliitu kulturu. Osim crkvenih uenja kulturu su primali i
preko romaniziranog stanovnitva.
Kultura Vizigota u periodu kada su vladali panijom je bila neto izoliranija
od uticaja kasnorimske kulture, pa je na taj nain i dobijala neki svoj osobeni
karakter. To se moe vidjeti kroz razne izraevine predmeta od zlata i razne
graevine, koje su Goti izraivali na svoj osobit nain.63
Iako je kultura Ostrogota, takoer imala svoju osobenost, ona je u odnosu na
Vizigote jo vie poprimila kasnorimsku kulturu. To je osobito vidljivo poslije
Teodorihove smrti, kada je nastupila stagnacija moi Ostrogota.
Meutim, Teodorih je zadrao osobenost kulture Ostrogota ponajvie kroz
arhitekturu, i crkveno uenje. Njegova grobnica u Raveni je graena po vizantijkom
uzoru, ali se moe nai i gotskih elemenata.
63

M. unji, Rani srednji vijek, 100.

Student: Salihovi Alen

25

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Najbolju predstavu o arhitekturi iz gotskog vremena pruaju jo i danas

ouvane graevine. Posebno se istiu: nadbiskupska kapela podignuta za biskupa
PetraII(491-519) te bazilika S. Apolinare Nuovo to ju je Teodorih dao izgraditi kao
arijevsku dvorsku crkvu. Od uenjaka to su djelovali na Teodorihovom dvoru
najpoznatiji je Magnus Casiodorus koji je napisao hroniku od stvaranja svijeta do
519. godine. Historija Gota se sauvala samo u izvadcima kod Jordanesa, te
crkvena historija koja je redovnicima Zapada postala uzorom za pisanje historije. 64

8. ZAKLJUAK
Goti su jedan od onih prvih barbarskih naroda, koji je uslijed seobe naroda
na poetku srednjeg vijeka kroio na nekadanje rimsko carstvo.
To je ujedno jedan od onih naroda koji je bio primoran traiti bolji ivot na
nekoj drugoj teritoriji. Nalazei se u takvoj situaciji Goti su dolazili u razne sukobe
sa narodima sa kojima su bili u dodiru.
Kroz izradu seminarskog rada zapazio sam neke elemente sa kojima su se
Goti bili suoili, to je dovelo do izvjesnih posljedica. Naputajui svoju postojbinu
faktiki naputaju dotadanji nain ivota. Iako su se nali na relativno boljoj zemlji
u odnosu na svoju postojbinu, ipak se nisu uspjeli naviknuti na takve uslove ivota.

64

Grupa autora, Ilustrovana povijest, 3056.

Student: Salihovi Alen

26

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

Mada su se kulturno uzdigli u odnosu na prvobitno stanite, i dalje e ostati u

oima romaniziranog stanovnitva barbari.
Da je to tako pokazuje injenica da su i Vizantija i Rim za ostvarivanje svojih
politikih ciljeva koristili barbarski narod kao paravan, odnosno koristili su se
poznatom metodom ratovanja protiv barbara,Divide et impera.
Prilikom izrade seminarskog rada nametnulo mi se slijedee pitanje; Da li su
Goti uspjeli dobiti ono za im su oduvijek tragali?. Ovdje, u zakljunom
razmatranju, mislim da nisu nita posebno dobili, a to se moe vidjeti iz toga to su
nakon svoje propasti veoma brzo nestali sa dotadanjeg politikog zbivanja i o njima
vie nema spomena.
S druge strane, iako je Teodorih Veliki uspio da podigne uticaj Rima, ipak su
Goti unazadili Rimski tok ivota. Prilikom zaposjedanja teritorija, Goti na svom putu
nisu donosili nita novo, prihvatali su tue, i nije im smetalo da pljakaju ono to je
vjekovima bilo uvano.
Dakle, iz svega toga zakljuujem da su Goti sa dolaskom na novi teritorij
izgubili svoj znaaj, i da nisu nita dobili time to su napustili stanite. ak, moda
i da su ostali na svojoj postojbini, sigurno bi se daleko due odrali na historijskoj
pozornici i moda bi imali daleko vei historijski znaaj nego sada.

Student: Salihovi Alen

27

Seminarski rad iz ope historije srednjeg vijeka

Tema: Goti

LITERATURA
Naslov orginala:
1.Udaljcev, Aleksandar Dimitrijevi-Kosminski,
Evgenij Aleksijevi-Vajntajn, Osip Levovi,
Istorija srednjeg veka,1, Beograd 1950.
2. Marko unji, Narodi i drave ranog srednjeg
vijeka,Sarajevo 2003.
3. Luigi Pareti, Stari svijet od 500.god p.n.e do
poetka nove ere, Naprijed 1967.
4. Petar Lisiar, Grci i Rimljani, Zagreb 1971
5. Paul Sete, Epohe svjetske istorije, Sarajevo 1963.
6. Georgije Ostrogorski, Istorija Vizantije, Beograd
1996.
7. Gerard Du Ry van Beest Holle i saradnici, Velika
ilustrovana povijest svijeta 300-700.n.e, Rijeka
1976.
8. Miroslav Brandt, Opa povijest srednjega vijeka,
Zagreb 1980.
9. N .A. Makin, Istorija starog Rima, Beograd
1978.
10. Jacques Le Goff, Srednjovjekovna civilizacija
Zapadne Evrope, Beograd 1974.
11.
Dord
Holms,
Oksfordska
istorija
srednjovjekovne Evrope,Beograd 1998.
12. Vadim Jelisev, Jean Naudou, Gaston Wiet,
Philippe Wollf, Historija ovjeanstva: Kulturni i
nauni razvoj velike civilizacije srednjeg vijeka,
svezak III/knjiga I, Naprijed 1972.
13. Henri Pirenne, Povijest Evrope od seobe naroda
do XVI stoljea, Zagreb 1956.

Student: Salihovi Alen

Skraeno:
1. Grupa autora, Istorija srednjeg veka.
2. M. unji, Rani srednji vijek.
3. L. Pareti, Stari svijet.
4. P. Lisiar, Grci i Rimljani.
5. P. Sete, Epohe svjetske istorije.
6. G. Ostrogorski, Istorija Vizantije.
7. Grupa autora, Ilustrovana povijest.
8. M. Brandt, Povijest srednjega vijeka.
9. N .A. Makin, Istorija starog Rima.
10. J. Le Goff, Srednjovjekovna civilizacija.

28