KATUTUBONG SINING

folk art

IFUGAO
bull o anito

bull o anito
kahulugan

AngBul-olay isang uri ng ukit

sa anyo ng tao na sinasamba ng
mgaIfugaobilang diyos ng
palay. Ayon sa paniniwala ng
mga katutubo, ang bulol ay
sinasaniban ng isang partikular
na antas nganitokapag ito ay
sinamba. Ito ay nagsisilbing
kinatawan ng anitong
tagabantay sa mga imbakan ng
palay at pinaniniwalaang
nagdadala ng suwerte at
kasaganaan.

bull o anito
anyo

kasarian ng ginagawang pigura. Maaaring

babae o lalaki at kung minsan ay nasa
anyo ng hayop. Ang taas nito ay nasa
pagitan ng tatlumpu hanggang
animnapung sentimetro. May ilang bul-ol
na patayo ang anyo, ngunit higit na
marami paupo ang posisyon ang
dalawang braso ay naka-krus o halukipkip
sa dibdib, ang mga tuhod ay nakataas sa
pagkakaupo at may mukha na animo'y
matiyagang naghihintay. Pagkatapos itong
ukitin ay kinukulayan ito ng itim (kung hindi
pa sapat ang pagkaitim ng kahoy) at kung
minsan ay nilalagyan ng palamuti gaya ng

IFUGAO TRIBE'S SACRIFICIAL "

BULUL STATUE:

IFUGAO TRIBE'S SACRIFICIAL "BULUL PAIR: RICE GODS

IFUGAO DA
IFUGAO "BUL NCING

IFUGAO "BU
LUL"

"BULUL" ST

STATUES: R
ICE GODS M
ALE

UL"

STATUE: RICE
ATUE:
GOD +
RICE GOD
OFFERTORY
BOX

AND FEMAL
E
PAIR

IFUGAO "B IFUGAO

TRIBE'S
ULUL"
SACRIFICI
STATUE RI AL
CE GOD MA "BULUL"
STATUE
LE
RICE GOD
WITH BASK STANDIN
ET HEAD
G
DRESS
FEMALE

BONTOC
"PADAO"
STATUE

IFUGAO
"PADAO"
HEAD HU
NTING
MARKER

IFUGAO BAM
BOO
QUIVER + MU
SICAL INSTR
UMENT

IFUGAO
TRIBE'S SACRIFICIAL
"PUNAMHAN" OFFERTORY
BOX
IFUGAO TRIBE'S "PUNANHAM

bull o anito
ritwal

lipunangIfugaosa kanilang pananim, lalo

na sa palay. Dahil dito, mataas din ang
pagtingin nila sa mga bul-ol na kapunapuna sa proseso ng paggawa nila nito.
Dumadaan sa masalimuot at mahabang
ritwal ang mga katutubo na umaabot ng
anim na linggo. Sa loob ng oras na ito ay
dinadasalan nila ang mga anito na sila ay
pahintulutang pumili ng punong-kahoy
nagagamitin sa pagbuo ng bul-ol. Madalas
na gamitin ang puno ngnagasa paggawa
ng ng ukit. Ang mga taga-ukit ay tutungo
sa tahanan ng nagpapagawa ng bulol at
dito ay magsasagawa ng sereemonya

Bago ito ilagay sa unang bungkos ng

aning palay o imbakan ay
binubuhusan muna ito ng dugo ng
baboy sa paniniwalang
nakapagbibigay ito ng ibayong
kapangyarihan, yaman at
kasaganaan. Angmumbakio
babaylanna nagsasagawa ng ritwal
ay kinakailangang malinis sa loob at
labas kaya naman hindi muna siya
dapat makipagtalik tatlong buwan
bago isagawa ito. Sa pag-aalay ng
kakanin, alak o kahon sa paanan ng
bul-ol natatapos ang kabuuan ng

MARANAO at
MAGUINDANAO
sarimanok

sarimanok
kahulugan

kathang-isip, maalamat na ibon

na pinaniniwalaan ngMaranao
tao na maging isang titi na may
maliwanag, maraming kulay
balahibo at sinabi upang
magbigay ng good luck.Mga
larawan ng mga Sarimanok ay
karaniwan sa mga kabahayan sa
buongPilipinas, karamihan sa
mga espesyal na saMindanao,
kung saan ito ay itinatanghal sa
paglipad o nakatayo sa ibabaw

sarimanok
anyo

sarimanok
alamat

Iba't ibang bersyon ng alamat ng

Sarimanok ang naitala.
Ang isang alamat ay nagsasabi sa mga
anak na babae ngsultanngLanao,
pinangalanan Sari.Sari ay mahal sa
pamamagitan ng kanyang ama at tao dahil
sa kanyang kagandahan at kabaitan.Sa
kanyang ikalabing-walo kaarawan, isang
kapistahan ay nakatakda upang
ipagdiwang ang okasyon.Ang isang titi
(manoksa Filipino) na may maliwanag at
kumikinang na mga balahibo nagsakay sa
gitna ng kapistahan, kagulat-gulat lahat ng
mga tao doon.Upang pagkamangha ng

Prinsipe ang nakasaad na siya ay nanonood

sa paglipas at pagprotekta sa Sari dahil
siya ay ipinanganak, at ito ay oras na
kinuha niya ang kanyang upang maging
kasama niya.Gamit ang transformed siya
pabalik sa isang titi at kinuha Sari,
lumilipad ang layo sa ilalim ng
araw.Parehong siya at ang prinsesa hindi
kailanman ay nakita muli.
Ang pagkawala ng kanyang anak na babae
na dinala kalungkutan sa sultan at
nagkaroon siya ng pinakamahusay na
craftsman sa kanyang mga lupang upang

Ang isa pang bersyon ay tungkol sa

romantikong relasyon sa pagitan ng Raja
Indarapatra at ang Maranao buwan diyosa,
na nanggagaling pababa sa lupa bawat
Biyernes.Raja Indarapatra kalaunan ay
sumali sa diyosa sa kanyang kaharian
magpakailanman sa pamamagitan ng
pagsakay ng Sarimanok.

TAGBANUA
Ibon, bubuli

Ang mgaTagbanuaay gumagawa ng mga

ibon at hayop bilang mga relihiyosong
simbolo mula sa pinaitim na kahoy. Naguukit sila ng mga linya at hugis dito. Ang
mga disenyo ay pinapakita ang natural na
Blackened
of animals, with simple etched or
kulay ngwoodcarvings
kahoy.
incised features exposing the original whit grain of the
wood, are the most well known examples of Tagbanua
woodcarvings or sculpture. Some of the objects carved
are mammanuk (rooster), a ritual bowl, kiruman (turtle),
kararaga (a native bird), dugyan (a small ground animal),
lizards, and wild pigs. Carved animals are used with rice,
betel nut, and other offerings to attract the deities and
spirit relatives in the pagdiwata rituals. The turtles, for
instance, floats on grains of palay in an ancient Ming

PAETE, LAGUNA
santo