Iluminizmi

Iluminizmi ishte nj lvizje kulturore dhe filozofike q u prhap n Evrop nga fillimi i qindvjearit
t XVIII gjer n Revolucionin francez, q u skalit nga prpjekja e lirimit nprmjet arsyes nga
mendimi, nga kmbngulja dhe prfytyrimi, paragjykimet dhe ideologjit e trashguara dhe pranimi
i dituris s re t fituar.

Rrethanta Historike
Iluminizmi ka qen nj lvizje e borgjezis evropiane n periudhn e prgatitjes dhe t kryerjes s
revolucioneve t shek. XVIII-XIX. Ai drejtohej kundr rendit feudal dhe kulturs s tij, kundr
obskurantizmit mesjetar e t gjitha formave t ideologjis s prapambetur dhe prpiqej pr
prhapjen e arsimit e t dituris. Jehona e ktij iluminizmi t vendeve evropiane, ashtu si ajo e
ideve t mdha t Revolucionit francez t 1789-s dhe t revolucioneve t 1848-s q tronditn
Evropn, u ndie edhe n Shqiprin e athershme, u pasqyrua n ideologjin dhe n programin e
Rilindjes Shqiptare. Shum nga udhheqsit e Lvizjes Kombtare Shqiptare (n mnyr t
veant ideologt e Rilindjes) ishin frymzuar nga kto ide prparimtare t revolucioneve
evropiane dhe patn nxjerr msime prej tyre. T panumrt ishin gjithashtu shqiptart, madje edhe
disa nga rilindsit e njohur, q kishin marr pjes n revolucionet kombtare t shteteve fqinje, n
ato grek, rumun e serb, si edhe n revolucionet e vendeve t Evrops. Kta u bn t
ndrgjegjshm se idet e ktyre revolucioneve duhej t prhapeshin e t prqafoheshin edhe nga
shqiptart.

Punoi:Sander
Mirashaj