MINISTRIA E ARSIMIT

DHE SPORTIT

KODI I ETIKS S MSUESIT

n Arsimin Parauniversitar
Publik dhe Privat

Funded
by the European Union

Implemented
by the Council of Europe

Eurorean Union

PROJECT AGAINST CORRUPTION IN ALBANIA (PACA)

Ky manual sht hartuar n kuadrin e Projektit Kundr Korrupsionit

n Shqipri (PACA), implementuar nga Kshilli i Evrops me ndihmn
financiare t Bashkimit Evropian. Pikpamjet e shprehura n t nuk
duhet t interpretohen n asnj mnyr se pasqyrojn mendimin
zyrtar t Bashkimit Evropian apo t Kshillit t Evrops.

Miratuar nga Ministrja e Arsimit dhe Sportit e Republiks s

Shqipris, Znj. Lindita Nikolla, m 30 Nntor 2013.

HYRJE
Mjedisi arsimor, n harmoni me at komunitar, mund t jen
faktor mbshtets dhe motivues t t nxnit vetm nse
kan n themel vlerat e parimet, t cilat ato synojn dhe
prpiqen ti rrnjosin.
Kto vlera e parime gjenden t shprehura qart n Kushtetutn
e Shqipris, n legjislacionin pr arsimin, n dokumentet
baz n t cilat sht formuluar politika e arsimit, si: Ligji pr
arsimin parauniveristar, korniza kurrikulare, strategjia e arsimit
parauniversitar e t gjitha dokumentet kurrikulare.
Kto vlera e parime duhet t qndrojn n themel t
funksionimit t procesit arsimor dhe t gjith mjedisit shkollor
e komunitar q e mundson kt proces.
Parimet q drejtojn procesin e arsimimit bazohen n vlera
universale q jan garanci pr rrugn n t ciln duhet t
zhvillohet arsimi, t tilla si: drejtsia, paansia, mosdiskriminimi,
trajtimi i barabart, dinjiteti, etj.
Kodi i etiks sht hartuar pr t ndihmuar q msuesi t
marr vendimet e duhura n rastet e dilemave etike me t cilat
ai prballet gjat ushtrimit t profesionit t tij dhe si agjent i
veprimit komunitar.
Kodi i etiks s msuesit ofron modelin e sjelljes q shoqria
vlerson dhe krkon si t nevojshm n mnyr q shkolla
t mund t realizoj misionin e saj shoqror, pr nj shoqri
demokratike.

Parimet themelore
Parimet baz mbi t cilat hartohet kodi i etiks s msuesit jan:
1. Parimi i prkushtimit ndaj nxnsit, mbi bazn e t cilit
prcaktohen sjelljet q priten nga msuesi n lidhje me
procesin e t nxnit.
2. Parimi i prkushtimit ndaj profesionit, mbi bazn e t cilit
prcaktohen sjelljet q priten nga msuesi pr prsosjen
e cilsive t tij personale n funksion t t nxnit dhe t
mjedisit arsimor q e mbshtet at n t gjitha drejtimet.
3. Parimi i prkushtimit ndaj komunitetit pr krijimin e nj
mjedisi m motivues pr arsimin.
Msuesi merr prgjegjsin ti prkushtohet nxnsit dhe
profesionit dhe komunitetit, t jet mishrim i standardeve m
t larta etike dhe model i sjelljes, q buron prej tyre.

Qllimi
Qllimi i kodit t etiks s msuesit sht:
t ndihmoj msuesin dhe punonjsit e tjer t arsimit pr
t njohur, pr t kuptuar dhe pr t zbatuar standardet etike
t nevojshme pr realizimin e misionit t arsimit dhe pr t
marr vendime n kuadrin e realizimit t ktij misioni;
t ndihmoj msuesin dhe punonjsit e tjer t arsimit n
krijimin e nj mjedisi motivues pr t nxnit;
t ndihmoj organet vendimmarrse, ne nivel qendror,
vendor e komunitar, n hartimin e politikave dhe t
veprimtarive q krijojn mjedise motivuese t nxni;
t unifikoj standardet etike n fushn e arsimit n nivel
kombtar;
t nxis msuesit n krijimin e nj mjedisi motivues pr
komunitetin.
4

FUSHAT E VEPRIMIT
Kodi i etiks sht i zbatueshm n t gjitha rastet e trajtimit
t dilemave etike me t cilat prballet msuesi dhe punonjsi
i arsimit. Si i till, ai sht i zbatueshm:
pr msuesin q ushtron profesionin me koh t plot ose
t pjesshme n institucionet publike ose private t sistemit
arsimor parauniversitar t krijuara sipas legjislacionit
shqiptar;
pr personelin drejtues e ndihms t institucioneve publike
ose private t sistemit arsimor parauniversitar;
pr punonjsit e Ministris s Arsimit dhe Sportit dhe
institucioneve t saj t varsis, n kuadr t realizimit t
misionit t tyre n fushn e arsimit.
Pr qllimet e ktij kodi t etiks, termi msues prfshin t
gjith individt q prmenden n pikat 1-3 m sipr.
Parimet themelore t kodit t etiks s msuesit konkretizohen n nj sr sjelljesh etike q lidhen me larmin e
marrdhnieve q krijohen n fushn e arsimit.
Kodi i etiks nuk merr prsipr t trajtoj do rrethan
t mundshme n t ciln msuesi prballet n mjediset
arsimore. Ai synon t ofroj standardet etike baz q mund
t prdoren nga msuesi n rrethanat ku mund t ndodhet.

PJESA E PAR
PRKUSHTIMI NDAJ NXNSIT DHE
PROCESIT T T NXNIT
Shkolla dhe profesioni i msuesit krkojn q msuesi, n
vendimmarrjet e tij profesionale n ushtrimin e profesionit, t
ket prparsi cilsin e t nxnit, mirqnien dhe sigurin e
nxnsit.
Zbatimi i sjelljeve q burojn nga parimet e mposhtme krijon
modelin e msuesit q vlerson si parsor interesin m t mir
t nxnsit dhe t t nxnit t tij.
Msuesi i prkushtohet t gjith nxnsve njlloj dhe
ushqen potencialin qytetar, shoqror, intelektual, emocional
dhe fizik t tyre.
1. Msuesi beson n suksesin e do nxnsi dhe siguron
kushtet e t nxnit pr t gjith.
2. Msuesi nxit dhe motivon t gjith nxnsit pr zhvillimin
e plot t potencialit t tyre intelektual, fizik, emocional,
shoqror e qytetar.
3. Msuesi njeh, kupton parimet e vlersimit dhe i zbaton
ato saktsisht, n mnyr t ndershme, t paanshme e jo
diskriminuese n praktikn e tij profesionale.
4. Msuesi vlerson nxnsit n baz t kritereve t pranuara
t vlersimit dhe regjistron e raporton rregullisht te t
interesuarit (nxnsit, prindrit, shkolln etj) pr arritjet
dhe progresin e tyre.
5. Msuesi prpiqet t ofroj m t mirn e mundshme
profesionale pr nxnsit e tij dhe pranon kontributin e
tyre n procesin e krijimit dhe t prvetsimit t njohurive.

6. Msuesi i ndihmon nxnsit t vlersojn identitetin e

tyre, t msojn m shum rreth trashgimis s tyre
kulturore dhe t ushtrojn prgjegjsit e tyre qytetare
dhe shoqrore.
7. Msuesi trajton t gjith nxnsit n mnyr t barabart
dhe me respekt, n prputhje me ligjin, me dinjitetin dhe
vlerat e tyre t brendshme.
8. Msuesi lufton sjelljet dhe praktikat e pandershme,
korruptive e t paligjshme q bien ndesh me kt kod dhe
angazhohet pr standarde t larta etike n marrdhnie
me nxnsit.
9. Msuesi sht model i sjelljes dhe i zgjidhjeve paqsore
n marrdhniet me nxnsit dhe t gjith t tjert.
10. Msuesi njeh t gjitha format e mundshme t dhuns
(fizike, psikologjike, etj.) ndaj nxnsve, brenda dhe jasht
mjedisit arsimor, dhe i shmang e i lufton ato s bashku me
nxnsit.
11. Msuesi njeh, kupton dhe zbaton parimet e prgjithshme
t Konvents s t drejtave t fmijs, n mnyr t
veant, parimin e interesit parsor t fmijs dhe at t
trajtimit t barabart t tij.
12. Msuesi trajton me respekt dhe mirbesim do informacion personal dhe t ndjeshm pr nxnsin dhe nuk
e bn at publik, nse nj gj e till nuk i krkohet nga ligji.
13. Msuesi sht i vetdijshm pr kufijt e tij profesional
n marrdhniet me nxnsit dhe respekton ato n
mjedisin arsimor.

PJESA E DYT
PRKUSHTIMI NDAJ PROFESIONIT,
NJ MJEDISI MBSHTETS DHE
BASHKPUNUES T NXNI
Msuesi i prkushtohet zhvillimit dhe vetzhvillimit
profesional n mnyr q t zhvilloj praktikn e
msimdhnies.
1. Msuesi pranon, respekton dhe zbaton parimin e
partneritetit msues-nxns n procesin e t nxnit.
2. Msuesi reflekton vazhdimisht pr procesin e
msimdhnies, angazhohet n mnyr sistematike n
vetzhvillimin profesional dhe merr pjes aktive n
procesin e krkimit shkencor n shrbim t ruajtjes dhe
prmirsimit t praktiks s msimdhnies.
3. Msuesi nxit dhe mbshtet kolegt e tij pr arritjen,
ruajtjen dhe zhvillimin e standardeve t larta n arsim.
4. Msuesi merr pjes n vendime q kan t bjn me
kurrikuln, msimdhnien e vlersimin dhe ndan me
drejtuesit prgjegjsit e tij pr drejtimin e shkolls.
5. Msuesi bashkpunon me komunitetin pr pasurimin
e mjedisit t shkolls dhe t burimeve n shrbim t t
nxnit.
6. Msuesi respekton kolegt e tij t rinj dhe ata me m pak
prvoj, si dhe parimin, se t gjith kan t drejt t japin
msim e t nxn n nj mjedis motivues, mbshtets e
profesional.
7. Msuesi mbshtet dhe merr pjes n prgatitjen dhe
n trajnimin e msuesve t rinj, si dhe n zhvillimin
profesional t t gjith stafit.
8

PJESA E TRET
PRKUSHTIMI NDAJ KOMUNITETIT
Msuesi i prkushtohet komunitetit pr krijimin e nj
mjedisi m motivues pr arsimin.
1. Msuesi jeton n komunitet dhe pr t. Ai ka n qendr t
interesit t tij kthimin e shkolls, gjithnj e m shum, n
qendr komunitare.
2. Msuesi bashkpunon me prindrit dhe antar t tjer
t komunitetit jo vetm pr t prmirsuar cilsin e
msimdhnies e t nxnit, por edhe pr t zgjeruar gamn
e shrbimeve edukative q shkolla mund t ofroj n
komunitet.
3. Msuesi pranon q trashgimia gjuhsore dhe kulturore,
familja dhe komuniteti modelojn marrdhniet e shkolls
me komunitetin.
4. Msuesi informon rregullisht komunitetin pr punn
dhe arritjet si dhe pr nevojat dhe shtjet n interes t
prbashkt.

UDHZUES PR ZBATIMIN E KODIT

T ETIKS
Etika ka t bj me filozofin q studion motivet njerzore n
baz t parimeve t s drejts dhe s gabuars. Kodet e etiks
kan n baz parimet dhe vlerat, t cilat, t harmonizuara,
prbjn strukturn ton etike q mund t ndikoj n sjelljen
ton, vendimet q marrim dhe mnyrn ton t jetess. Kodet
e etiks shpallin parimet e prgjithshme (morale ose sociale)
q m shum drejtojn dhe jo diktojn sjelljen.
Kodi i etiks sht nj prpjekje e br nga nj organizat
ose institucion, n rastin ton institucionet arsimore, pr t
kodifikuar vlerat e prbashkta t tij/saj.
Kodi i etiks s msuesit n vendin ton, shpall parimet
themelore, q lidhen me misionin e arsimit. Ato ndihmojn
punonjsit e arsimit t zgjedhin far sht e drejt dhe far
sht e gabuar n t gjitha vendimmarrjet e bra n kuadrin
e veprimtaris s tyre. N kt mnyr, kodi i etiks synon t
nxis standardet m t larta etike n tr sistemin arsimor dhe
t bj t njohur vlerat dhe pritshmrit e ktij sistemi pr tr
punonjsit e vet.
T gjitha institucionet arsimore kan si detyr:
T mirinformojn dhe t trajnojn t gjith stafin msimor
pr parimet dhe qllimin e kodit t etiks.
T nxisin angazhimin dhe prkushtimin ndaj ktij kodi t
t gjith punonjsve t arsimit (msues, drejtues, nxns,
etj.).

10

10

T prkthejn kodin e etiks n udhzime, rregullore, etj.

pr sjelljet q duhen krijuar e mbshtetur, n kushtet e
veanta t mjedisit t tyre arsimor.
T ofrojn shembuj konkret pr zbatimet n praktik t
kodit t etiks.
Sjelljet q vijn n kundrshtim me parimet e sjelljet e
msiprme gjykohen vetm n prputhje me legjislacionin
q rregullon marrdhniet e puns n prgjithsi dhe ato q
lidhen me fushn e arsimit, si: Kodi i Puns, Ligji pr arsimin
parauniversitar, Dispozitat normative n arsim dhe kontrata
kolektive e punonjsve t arsimit. Asnj autoritet tjetr nuk mund
t zvendsoj autoritet e msiprme ligjore.
Komisioni i etiks dhe i sjelljes, i prbr nga msues,
prindr dhe nxns, q funksionon n institucionin arsimor
(neni 33 i Ligjit pr arsimin parauniversitar) ka pr detyr t
shqyrtoj ankesat e nxnsve, t prindrve e t punonjsve
t institucionit, pr sjellje q mendohen jo n prputhje me
parimet e ktij kodi dhe e fton punonjsin pr sqarim dhe
kshillim.
Ky komision i propozon drejtuesit t institucionit pr
shqyrtime dhe veprime t mtejshme, n rastet kur sjelljet n
fjal konsiderohen shkelje t ligjit ose t dispozitave ligjore.
T gjitha masat ndaj msuesit merren vetm n prputhje me
legjislacionin n fuqi dhe nga institucionet prkatse.

11

KODI I ETIKS S MSUESIT

n Arsimin Parauniversitar
Publik dhe Privat

Ky botim u realizua me mbshtetjen financiare

t Kshillit t Evrops dhe n bashkpunim me
Koordinatorin Kombtar Kundr Korrupsionit.