TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON DERSİ KİTAP ÖZET FORMU

KİTABIN ADI AGO PAŞA’NIN HATIRALARI

KİTABIN YAZARI REFİK HALİT KARAY
YAYIN EVİ İNKILAP VE AKA KİTABEVLERİ
BASIM YILI 1967

1.KİTABIN KONUSU:
Ago Paşa adlı Senegalli bir papağanın günlük hayatta başımızdan geçen
çeşitli durumlar, bu durumlara değişik örnekler ve bu olayların yorumlaması
anlatılmaktadır.

2.KİTABIN ÖZETİ:
Cumhuriyetin ilanından sonra ilk partilerin kurulmasıyla iktidar partilerin
sık sık değiştiği zamanlarda Sultan Ahmet’in karşısında bulunan Papağan Ago
Paşa’ya sahibi tarafından iktidardaki partinin sloganı öğretilince parti ileri
gelenlerinden birisi hemen gelerek Ago Paşa’yı alır;ve çok rahat ve modern bir
hayt yaşamaya başlamasını sağlar. Fakat çok geçmeden iktidar değişir ve
papağan sahibinin kendisine bir zarar gelmesi korkusu ve hiddetiyle tekrar
dükkana döner.burada yeni partinin sloganı öğretilir.birkaç gün sonra yeni
partiden birileri gelir ve kuşu alır. Bu olay defalarca tekrar eder. Çünkü hiçbir
zaman yönetim uzun süreli kalıcı olmamıştır. Kitabın ilk bölümünde bu
çalkantılı dönemin olayları bir papağanın ağzından nakledilmiştir.
Hülya Bu Yaa…: İkinci bölümde Amerikalı bir seyyahın Ankara’ya dair
müşahedatı bulunmaktadır. Buna göre Ankara insanının hayal gücünü
zorlayacak derecede, üstün teknoloji ile donatılmış yaşama kolaylıkları bir
ütopya şeklinde geliştirilmiştir. Öyleki Ankara’da mevsim dahi kurulan
akümülatörleri devamlı aynı ve sıcaklık en uygun dereceye ayarlanıyor ve
devamlı gündüz yaşanıyor. Hiç yağmur yağmıyor.
Meyvalara Dair…: Bu bölümde meyvelerin bütün güzellikleri en ince
ayrıntısına kadar söylenmiş ve meyvelerin manzarası; kırlardan, denizlerden ve
gruplardan daha hoş olarak söylenmiştir.
Yemeklere Dair…: Meyve ve sebzelerin pişirilmiş hali olan yemeklerin
güzellikleri ve özellikleri zaman zaman yemekleri dahi konuşturarak
açıklamıştır.
İşrete İkbale Dair…: İşret ve ikbal karşılaştırılmıştır ve örneklerle
açıklanmıştır. Mesela insan rakı(işret) masasının başına eğlenelim diye ikbal
masasının başına ise iş görelim diye oturur. Ama ikiside insanı değiştirir. Ya
büsbütün deli eder ya da aptal eder, saçma söyletir, falso yaptırır, çam devirtir.
Parasızlığa Dair…: Dünyada yokluğun en çok hissedildiği ve diğer bütün
yoklukları örten varlık(madde) olarak paradan bahsedilir ve parasız bir insanın
ruh halini düşüncelerini ve hayatını örneklerle açıklar.
Suya Sabuna Dair…: Bu bölümde hamamdaki insanların çıplak oldukları
için hiçbirinin birbirinden farkı olmadığını ve bu örneklede insanların
davranışlarında elbisenin rolünden bahsediyor.
 Dargınlığa Barışıklığa Dair…: İnsanlar arasında en küçük yaşta başlayıp
mezara kadar dargınlık ve bunları yaşayan insanların barışmayı istedikleri
halde gururları ile girdikleri mücadeleyi konu alıyor.
Korkuya Dair…: İnsanların ömürlerinin yarısını kaplayan ve heryerde
bizimle olan korjudan bahsetmekte ve örneklerle bütün canlıların birbirlerinden
korktukları belirtilmektedir.
Misafirliğe ve Misafirlere Dair…: Misafirliğe gidenin ve ve sahibinin
yaşadığı sıkıntıları her iki yönden bakarak anlatıyor ve bu iki tarafın birbirinr
karşı yanlış yapmamak için hareketlerine koyduğu sınırlamalar ve iç
dünyalarında düştükleri tezatları anlatılıyor.
Tesadüfe Dair…: Bu bölümde de insan yaşamının her yönünü bütünüyle
tesadüflerin değiştirdiğini, çok büyük tesadüfler sayesinde ölümden dönen
insan hikayeleriyle destekleyerek anlatıyor.
Bunu izleyen bölümlerde de buna benzer hayatttan alınmış kesitlerle bazı
olaylar veya hayal ürünü olaylarla karşılaşmaktayız.

3.KİTABIN ANA FİKRİ: Her konuda farklı bir ana fikir hakimdir.

4.OLAY VE ŞAHIŞLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ:

Kitapta belirli bir olay ve belirli bir kişi yoktur. Birbirinden bağımsız
olaylar anlatılmaktadır. Bu olaylarda kahramanlarda farklıdır. Bu olaylarda bir
papağanın ağzından anlatılmaktadır.
Ago Paşa: Senagalli bir kuş, bir papağandır.

5.KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER:

Eski bir kitap olması sebebiyle yoğun olarak kullanılan eski Türkçe
söcükler anlamayı zorlaştırmaktadır. Fakat günlük hayattan verilen örnekler
okuyucunun kendisinden birşeyler bulup pay çıkarmasına yardımcı oluyor.

6.KİTABIN YAZARI HAKKINDA KISA BİLGİ:

1888'de İstanbul'da doğan Refik Halit, Bank-i Osmani
serveznedarlarından, "bâlâ" rütbesine sahip Mehmed Halid Bey'in oğludur.
Vezneciler'de Şemsu'l-Maarif ve Göztepe'de Taş Mektep'te okuyan ve ayrıca
özel dersler de alan Refik Halid, Mekteb-i Sultani'yi terkettiği gibi, Mekteb-i
Hukuk'u da yarıda bırakıp Maliye Merkez Kalemi'ne katip olarak girdi.
1908'de katipliği bırakarak, Servet-i Fünun'da ve Tercüman-ı Hakikat'te
çalışmaya başladı, bu arada kendisine ait Son Havadis adıyla bir gazete çıkardı
ancak bunu on beş sayı sürdürebildi. Fecr-i Ati Topluluğu'na katıldı, Servet-i
Fünun'a yazılar verdi..Gazeteci Ahmet Samim'in 9 Haziran 1910'da İttihatçılarca
katledilmesi üzerine İştirak adlı gazetenin 13 Haziran 1910 tarihli nüshasının
buna ilişkin yazılara ayrılmasını sağladı ve bu yüzden İttihat ve Terakkicilerce
mimlendi. "Kirpi" müstear ismiyle yazdığı, İttihat ve Terakki Fırkası'nı yerden
yere vuran yazılarını "Kirpinin Dedikleri" adıyla bir kitapta topladı ve bu arada
Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın elindeki Beyoğlu Belediyesi'nde yedi ay süreyle
Başkatip olarak çalıştı, Mahmud Şevket Paşa'nın katlinden hemen sonra da,
yargılanmaksızın Sinop'a sürüldü (1913), bilahare Çorum, Ankara ve Bilecik'e
gönderildi. Bilecik'teyken ongünlük bir izinle İstanbul'a geldiğinde Ziya
Gökalp'in yardımlarıyla geri dönmedi yani sürgünlüğü son
buldu (1918).Robert Kolej'de bir yıl kadar Türkçe öğretmenliği yaptı, bu arada
Vakit, Tasvir-i Efkar ve Zaman gazetelerinde makaleler yayınlayan Refik Halid,
Damat Ferit Paşa'nın dostluğu sayesinde, mütarekeden hemen sonra Hürriyet
ve İtilaf Fırkası'na katıldı, Posta ve Telgraf Umum Müdürü olarak görevlendirildi
(1919). İzmir'in işgalinden sonra Anadolu Hareketiyle İstanbul Hükumeti
arasında yaşanan telgraf krizinde İstanbul Hükumetini tuttuğu için, İstanbul'un
işgalcilerden kurtarılışının ardından 09.11.1922 tarihinde Beyrut'a kaçtı.
Yüzellilikler listesine alınması ve ihracı konusunda baskı yapılması üzerine
Suriye'nin vatandaşlığını kabul etmek zorunda kalan Refik Halid, Halep'te
yayımlanan Doğruyol ve Vahdet gazetelerini yönetti, bir ara kendi adına
çıkardığı gazeteyi de tepkiler yüzünden kapatmak zorunda kaldı.

Af Kanunuyla, 1938'de yurda dönüp, yazmaya ve geçimini bu yoldan

sağlamaya devam eden Refik Halid, 18.7.1965 tarihinde İstanbul'da öldü.

ESERLERİ
Romanları:İstanbul’un İçyüzü,Yezidin Kızı, Çete, Sürgün, Anahtar, Bu Bizim
Hayatımız, Nilgün 1-2-3, Yeraltında Dünya Var, Dişi Örümcek, Bugünün
Saraylısı, İkibin Yılın Sevgilisi, İki Cisimli kadın, Kadınlar Tekkesi, Karlı Dağdaki
Ateş, Dört Yapraklı Yonca, Sonuncu Kadeh.
Hikaye Kitapları:Memleket Hikâyeleri, Gurbet Hikâyeleri.
Kirpinin Dedikleri, Ago Paşa’nın Hatıraları, Ay Peşinde, Sakın Aldanma İnanma
Kanma, Tanıdıklarım, Guguklu Saat, Bir Avuç Saçma, Bir İçim Su, İlk Adım, Üç
Nesil Üç Hayat, Minelbab İlelmihrab

HAZIRLAYANIN:
ADI SOYADI: YAKUP TURAN
APOLET NO:5616
KISIM:73
TARİH:12.03.2002