You are on page 1of 16

usef;rma&;*sme,f

trSwf - 23? Mo*kwv


f ? 2010 - ckEpS f vGwfajrmufe,fajrrS usef;rma&;vkyfom;rsm; pkpnf;xkwfa0onf/
1 udk ucsif'Drdkua&pDopf wyf
rawmf (NDA-K) u xdef;csKyf
xm;0,fc½dik rf mS wkyaf uG;jzpfymG ;olrsm;ae
xm;NyD; vdik Zf m? rdik *f sm,efyg0if weoFm&Dwdkif;? xm;0,f c vlemawGrsm;vdkY ½dk;½dk;wkyfauG; [kwfr[kwf aoG;ppfprf;oyfwJh
aom txl;a'o 2 udk ucsif ½dkifeJY ppfudkif;wdkif; uav;NrdKU vm;? aoG;vGefwkyfauG;vm;qdk ud&d,mawmif 0,fvdkYr&awmh
vGwfajrmufa&;tzGJY (KIO) u bufrmS wkyaf uG;a&m*gawG jzpf wmudkawmh wdwdusus pm&if; bl;vdkY ajymygw,f/ ]rdk;wGif;qdk
xdef;csKyfxm;onf/ yGm;aeygw,f/ xm;0,fc½dik rf mS r&ao;bl;vdkY q&mrwOD;u awmh 'DvdkyJav/ usaemf&Sdo
]tck jzpfaewJh tqihfu ZG e f v qef ; uyJ uav;awG ajymygw,f/ 'ghtjyif vlemawG avmuf 0,fvdkY&wJh[mawGeJY
aMumufp&maumif;wJh tqihf aoG;vGefwkyfauG; jzpfMuNyD;yg [m aus;vufawm&GmawGu oHk;vdkufNyDqdkawmh tck 0,fvdkY
a&mufaeNyD? HIV eJY ywfoufNyD; NyD/ tckwcg vlBuD;a&m u omru NrdKUay:rSmvnf; jzpfymG ; r&bl;/ tJ'Dawmh 'Dtwdkif;yJ
touf 15 ESpfuae 35 ESpf av;ygrusef wkyaf uG;jzpfaeMu w,fvdkY od&ygw,f/ ukaeMuwmayghaemf}/
Mum;rSm&SdwJh vli,fawGrSm t w,fvdkY aq;cef;eJY aq;½Hk0ef xm;0,faq;cef;wckrS q tvm;wl xdkif;-jrefrme,f
jzpfrsm;aew,f/ NyD;awmh 'DrSm xrf;awGu ajymygw,f/ &m0efwOD;uawmh vlemawG pyf wmcsDvdwfNrdKUrSmvnf; wkyf
aq;aomufaewm (tdwcf sftikd f xm;0,faq;½HkBuD;uawmh rsm;vd k Y aoG ; vG e f w k y f a uG ;
ucsiaf 'oütdycf stf ikd Af DG ADESihf aexkdifol) 500-600
pmrsufESm (15) odkY ```

ul;pufrIjrifrh m; avmuf&Sdw,f}[k trnfrazmf


vdo k l autkid t f t
dk zGYJ rS t&m&Sw d
ucsifjynfe,f ajrmufykdif; ESpfckü oHk;vwm uGif;qif;avh OD;u ajymonf/
typf&yfpJa&;tzGJYrsm; xdef;csKyf vmcJh&mwGif tedrhfqHk; vlOD;a& HIV ESifh aexkid o f rl sm;ukd t
&m e,fajrrsm;wGif HIV Akdif; \ 11 &mcdkifEIef;rSm HIV Adkif; pkd;&r[kwfaom tzGJYtpnf;
&yfpf ul;pufrEI eI ;f onf wEkid if H &yfpfysHYESHYrI &SdaeaMumif; awGY&Sd& (tef*sDtdk) rsm;\ wkduf½dkuf ul
vHk;jzpfyGm;rI ysrf;rQEIef;xm;\ onf/ 2008 ckESpfu aumuf nDrI ,ckESpftwGif; &yfqkdif;
16 qausmf rsm;jym;aeojzihf ,lcJhaom pm&if;rsm;t& jrefrm oGm;jcif;ESihf a'otwGif;okdY
ulnDaxmufyHhrIrsm; tvHkt EdkifiHw0Srf;vHk;wGif yQrf;rQ t usef;rma&;tzGJYtpnf;rsm; 0if
avmuf r&&Sdygu ab;tEÅ wdkif;twmrSm 0.67 &mcdkifEIef; a&mufcGihf uefYowfrIrsm; &Sdae
&m,f uyfq;dk BuD;wcktjzpf MuHK jzpfonf[k urÇmhusef;rma&; jcif;aMumihf ucsifjynfe,f t
awGY&EkdifaMumif; pkd;&drfrIrsm; tzGJY (WHO) tpD&ifcHpmwGif wGuf pdwfylp&m jzpfaeonf[k
jzpfay:aeonf/ azmfjyxm;onf/ olu qufajymonf/
a'owGif; NGO tzGJYt yef0g? uefydkufwD? csDaAGNrdKY ]usaemfwYdk autkid t f adk wGu
pnf;wcku ucsiftxl;a'o rsm;yg&Sdaom ucsiftxl;a'o pmrsufESm (15) odkY ```

bies (0Jem? ,m;em) ac: ta& xdik ;f -jrefrme,fpyfrmS rdik ;f eif;rdwhJqifrBu;D


jym;a&m*gonf uav;rsm;wGif xdik ;f ? jrefrm e,fpyfrmS rdik ;f aewke;f qifrBuD;&JU ajcaxmuf awGukd wku d cf u
kd af ewJh jrefrmppf
vlBuD;rsm;xuf ydktjzpfrsm; eif;rdvdkY ajcaxmuf'Pf&m& [m rdik ;f xdNyD; vGiphf if xGuo
f mG ; tpd;k &u axmifxm;wJh rdik ;f awG
aMumif; qdkonf/ cJw
h hJ qifrBuD;waumifukd xdik ;f cJhwmyg/ [m jrefrmEdkifiH ajrmufydkif;rSm
]enf;enf;yg;yg; jzpfwJh u Edik if H ajrmufyikd ;f &Sd wd&pd mä efaq; cufcw J ahJ wmwGi;f c&D;Murf; trsm;tjym; &Sdaeygw,f/
av;awGukd aq;ykHrSefaomuf uk q&m0efawGu aq;uko udk ausmfjzwfNyD; qifrBuD;[m r,f c y,f qif r BuD ; [m
ckid ;f w,f/ wuk, d vf ;Hk jzpfwhJ t ay; aeygw,f/ Ak'¨[l;aeYu xdkif;EdkifiHudk jyef xdik ;f Edik if ?H vrf;yef;c½dik u f tm&S
a&jym;a&m*gusawmh ukozdkY aq;½Hkwufae&wJh qifr a&mufvmcJhwmvdkY xdkif;EdkifiH qifrsm;rdwfaqG aq;½HkrSm 13
awmfawmfcufw,f/ ta&;BuD; BuD;[m touf 22 ESp&f NdS yD; r,f ajrmufyikd ;f u tm&Sqifrsm;rdwf aumifajrmuf aq;ukocHae&
wJh xkd;aq;awG vkdw,f/ 'gay cy,f v d k Y trnf a y;xm;yg aqGvdkYac:wJhaq;½Hku wd&dpämef wJh qifjzpfygw,f/ wcsKdUqif
r,fh rvkHavmufbl;/ wul;w w,f/ NyD;cJhwJh tywfu jrefrm q&m0efawGu ajymygw,f/ awGuakd wmh ajcwk wyfay;xm;
u rSmay;&w,f} [k aq;rSL; jynfxJu opfvkyfief;cGifrSm &Sd a'ocH wdkif;&if;om; wyf ygNyD/ AGDtdkat? Mo*kwf (5) &uf
ta&jym;a&m*gjzpfymG ;í avmf&,fu qufajymonf/
¤if;a'orsm;wGif obm0
uav;i,frsm;twGufpd;k &dr&f ywf0ef;usif\ tajctaet&
u&ifeDjynf z½lqdkNrdKUe,f a&&Sm;yg;jcif;aMumifh ta&jym; a&enf;yg;vmaMumif;? aus;&Gm
twGif;&dS aus;&Gmrsm;wGif sca- a&m*g jzpfymG ;&jcif; jzpfonf[k rsm;rSm aomufokH;a& &&dSEdkif
bies (0Jem? ,m;em) [k ac: xdka'oodkY aq;0g;rsm; uko onfhae&mESifh a0;uGmNyD; &Gm
onfh ta&jym;a&m*gudk a'ocH ay;aom aq;rSL; avmf&,fu ol&Gmom;rsm;vnf; wudk,f
&Gmol&Gmom; tawmfrsm;rsm; ajymonf/ &nf oefY&Sif;a&; rvkyfEdkif
ul;pufcHae&NyD; 5 ESpfatmuf ¤if;u ]a&awG rvkHavmuf aMumif; xdak 'oodYk oGm;a&muf
uav;i,frsm;twGuf pdk;&drf& bl;/ aemufNyD; olwkdY wukd,f cJhaom usef;rma&; 0efxrf;w
onf[k od&onf/ &nf oefY&Sif;a&;vnf; enf;wJh OD;uvnf; ajymonf/
z½lqdka'owGif;&dS aus;&Gm twGufaMumifh uav;yJ tjzpf ]ta&jym;a&m*gu t"du
rsm;onf trsm;tm;jzifh awm rsm;w,f/ vlBuD;vnf; jzpf wukd,f&nf oefY&Sif;a&;yJ vdk
BudKawmifMum;wGif wnf&dSNyD; w,f/ 'gayr,hf uav;u t tyfw,f/ wudk,f&nf oefY
a'ocH &G m ol & G m om;rsm;rS m jzpfyrdk sm;w,f} [k ajymygonf/ &Sif;a&; r&dSwJhtwGuf a&m*g
vnf; usef;rma&;bufqdkif&m ,ck t csd e f w G i f ausmif ; jzpfvmw,f/ tpu ao;ao;
A[kokwynm enf;yg;jcif;ESifh wufcsdefjzpfonfhtwGuf sca- pmrsufESm (14) odkY ```
2 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f

t,f'w D mcsKyf - a'guw f mpifo, D mar mif vkyo f uf&ifhaq;0efxrf;rsm;


wm0efct H ,f'wD m -a'guw f mvGP;f aqG
t,f'w D mtzG0JU if -a'guw f mcifapm0if;
rGr;f rHoifwef;qif;yGJusi;f yNy;D pD;
a'guw f moD[armif e,fvn S ahf usmyk;d tdwu f sef; &jcif; jzpfonf[k oifwef;jzpf
*grPd? &Jacgirf Jarmif rma&;vkyo f m;tzGYJ (BPHWT) rS ajrmufa&; aumfrwD0ifwOD;
Layout & Design - ausmt f Je,f 3 vMum BuD;rSL;zGifhvSpfonfh jzpfol apm0if;ausmfu ajym
pmpDpm½duk f - ausmrf ;l vm vkyfouf&ifh aq;0efxrf;rsm; onf/
rGrf;rH (ÓPfopfavmif;) oif olu ]usaemfwkdYa'oawG
t ,f 'D w mh t m a b mf wef;qif;yGJudk ,aeYeHeufwGif rS m Back Pack usef ; rma&;
xkid ;f -jrefrme,fpyfwae&mwGif apmifha&SmufrIawGvkyfNyD; vkyf
usef;rma&;ay:vpDESifh usef;rma&;pepf zGHU NzdK;wdk;wufa&; usif;yjyKvkyfcJhaMumif; od& ief;rSm uGsrf;usifrIawG ydkrdk vkdk
usef;rma&;ay:vpDESifh usef;rma&;pepf zGYHNzdK;wdk;wuf onf/ tyfygw,f/ aq;rSL;awG[m Shokolo Malaria Research Unit ao;aom bmom&yfrsm;ukd q
a&;twGuf e,fpyftajcpdkuf usef;rma&;tzGJYBuD; (3) zGJY NyD;cJhonfh rwfv 26 &uf tajccH aq;oifwef;&NyD; vkyf (SMRU)rS oifwef;q&m q&m &m? q&mrrsm;\ oifMum;ay;
jzpfonfh trsKd;om;usef;rma&;ESifh ynma&;aumfrwD aeYrSpí ,ckZlvkdifv 20 &uf ief;cGifxJrSm awmufavQmuf 0efrsm;u oifMum;ydkYcsay;cJh rIaMumifh wm0efusaom vkyf
(NHEC)? jrefrmEdkifiHaq;ynm&Sifrsm;toif; (BMA) ESifh e,f aeYtxd zGifhvSpfcJhonf tqdkyg vkyfaecJhMuw,f/ tJ'gaMumifh aMumif; od&onf/ ief;cGiof Ydk jyefa&mufonfh tcsed f
vSnfhausmydk;tdwf usef;rma&;vkyfom;tzGJY (BPHWT) wdkYu rGrf;rHoifwef; (Senior Medic olwYkdukd vkyif ef;uGsr;f usirf I ydrk kd zmyGefc½dkifrS aq;0efxrf; wG i f rsm;pG m taxmuf t ul
OD;pD;í use;f rma&;ES;D aESmzvS,yf w JG ckukd Zlvikd v f (15) &ufrS Refresher Training) wGif u&if xda&mufvmatmif wESpu f kd t oifwef;om; apmnTeYf 0if;u ]'D jzpfapNyD; vkyfazmfudkifzufrsm;
(17) &uf aeYtxd (3) &ufMum usif;yjyKvkyfcJhygonf/ jynfe,ftwGif;rS vkyfief;cGif enf;qH;k wcgESpcf gavmuf rGr;f vdkrsKd;oifwef; jyefay;jcif;tm; ukdvnf; jyefvnfa0iS oGm;Edkif
tqdkygESD;aESmzvS,fyGJodkY NHEC, BMA, BPHWT ponfh tawGYtBuHK 7 ESpfESifhtxuf&Sd rH oifwef;rsKd;awG vkyfoifh jzifY usaemfwdkYe,frSm wcsKdU[m rnf[k qkdonf/
usef;rma&;tzGJUtpnf;rsm;rS udk,fpm;vS,frsm; tygt0if ol aq;0efxrf; oifwef;ol 3 w,fqNdk yD;awmh 'Doifwef; vkyf awG rodwmawG&Sdw,f/ wcsKdU ,ckrrG ;f rHoifwef;rSm yxr
wdik ;f &if;om;usef;rma&;tzGUJ tpnf;rsm;rS ud, k pf m;vS,rf sm;? OD;ESifh oifwef;om; 21 OD;udk wmjzpfw,f/ tckoifwef;rSm vlawG oifwef;awGeJY av;ig; qH k ; tBud r f j zpf N yD ; vmrnf h
xdkif;EdkifiHtajcpdkuf EdkifiHwumusef;rma&;tzGJUtpnf;rsm;rS ac:,l oifwef;ay;jcif;jzpf vkyfoufeYJ tawGYtBuHK 7 ESpf ESpfavmuf tvSrf;a0;oGm;wm atmuf w d k b mvrS 'D Z if b m
udk,fpm;vS,frsm; wufa&mufcJhMuygonf/ onf/ txuf &SdNyD;om; aq;0efxrf; awG&Sdw,f/ tckoifwef;ay; vtwG i f ; u&if j ynf e ,f & S d
ESD;aESmzvS,fyGJwGif atmufazmfjyyg usef;rma&;vkyfief; tqkdyg aq;0efxrf;rsm; awGudkyJ jyefNyD; oifwef;ay; awmh rodwmawG odvmw,f/ c½dkifrsm;? NrKdUe,frsm;twGif;
pOf (3) &yfudk aqG;aEG;zvS,fNyD; a&SUvkyfief;pOfrsm; a&;qGJcs taejzifh u&ifjynfe,ftwGif; wmyg} [k ajymoGm;onf/ aq;ynmud k wtm;vnf ; wm0efxrf;aqmifaeonfh aq;
rSwfcJhMuygonf/ &Sd e,fvSnfhausmydk;tdwf usef; ¤if;oifwef;wGif ukoa&; uRrf;usifvmw,fvdkY cHpm;& 0efxrf;rsm;udv k nf; BPHWT rS
(1) xdkif;-jrefrme,fpyfESifh wkdif;&if;om;a'orsm;wGif oif rma&;vkyo f m;rsm;tzGYJ \ usef; aq;ynm? vlxkusef;rma&;ESifh w,f} [k ajymonf/ tvm;wl rGrf;rHoifwef;rsm;udk
Mum;ydkYcsrnfh usef;rma&;oifwef;rsm;twGuf oif½dk;nTef; rma&; apmifha&SmufrI vkyfief; vkyfief;pDrHcefYcGJrIrsm;udk r,f oifwef;olwOD;uvnf; a&&Snv f yk if ef;tjzpfvyk af qmif
wrf; yHkpHwlNyD; pHcsdefpHnTef; jynfhrDapa&;/ rsm;wGif uRr;f usirf I ykrd &dk vdS map awmf a q;cef ; ? International ,ckoifwef;onf olrtwGuf oGm;rnfjzpfaMumif; od&onf/
(2) wdkif;&if;om;a'orsm;wGif usef;rma&;qdkif&m owif; &ef ,ckvkd oifwef;zGifhvSpfay; Rescue Committee (IRC) ESifh A[kokwrsm;pGm &&SdNyD; rod& autdkifpD? Zlvdkif (20) &uf
tcsuftvufrsm;udk ydkrdkaumif;rGefpGm pkaqmif;Ekdifa&;/ jref r mtvk y f o rm; 15000 csebl & D usef ; rma&;tzG J Y u d k
(3) jrefrmEdkifiH\ tem*wf zuf'&,fjynfaxmifpkwGif ESD; avmuf&Sdw,f? tvkyform; vnf; qufvuf wifjyay;
aESmzvS,fyGJrS a&;qGJcsrSwfcJhonfh usef;rma&;ay:vpDESifh 8100 u tvkyfvkyfcGihf vuf oG m ;rnf [ k apmtbG , f u
ywfoufonfh tajccHrrl sm;udk jyefvnfí avhvmoH;k oyfEikd f rSw&f w dS ,f? tckavmavmq,f ajymonf/
a&;wdkYtay: t"duxm; aqG;aEG;cJhMuygonf/ vl 300 udk aq;ppfMunhfwm ]'ghtjyif ywfxem&yf tzGJY
e,fpyfa'otajcjyK usef;rma&;tzGJUtpnf;rsm;onf a&m*g&Sdol (Positive) u 9 u HIV a&m*g&SmazGumuG,f
ouú&mZf 2001 rSpí usef;rma&;pepfESifhrl0g' ay:xGef; a,mufawGY&awmh (3) &mcdik Ef eI ;f a&; vkyif ef;awGukd yxr OD;pm;
vma&;qdkif&m nDvmcHrsm;udk usif;yvmcJh&m ,cktBudrf jzpfaew,f? a&m*gjzpfymG ;rI jrihf ay;tjzpf aqmif&GufaeovdkyJ
rSm (5) BudrfajrmufjzpfNyD; yl;aygif;yg0ifrIrSm wBudrfxuf aew,f } [k apmtbG , f u umvom;a&m*g &SmazG um
wBudrf ydkrdkjrifhrm;vmvsuf&Sdonf/ ajymonf/ uG,fa&;udkvnf; 'kwd,OD;pm;
a'owck? EdkifiHwEdkifiHwGif usef;rma&;pepfESifh usef;rm aq;ppf & ef usef & d S o nh f ay;tjzpf &SmazGaq;ppfrIawG
a&;rl0g' ay:xGef;zGHUNzdK;vma&;wGif a'ocHvlom;t&if;t tvkyform;rsm;udk qufvuf vk y f a qmif a y;aew,f } [k
jrpfrsm; pGrf;tm;jrifhwifa&;udk OD;wnfaqmif&Guf&rnfjzpf aq;ppfoGm;OD;rnf[k apmt Phamit 2 y½dk*&rfwm0efcHu
onf/ jrefrmEdkifiH\ rwlnDuGJjym;jcm;em;aom yx0Da&ajr bG,u f ajymygonf/ ,ck a&m ajymonf/
obm0? ,Ofaus;rIxHk;wrf;pOfvmrsm;&Sdonfh wdkif;&if;om; *gjzpfaeol 9 OD;xJwGif trsKd; uefcsebl&Dc½dkif? ObGef&yf
a'otoD;oD;rS usef;rma&;0efxrf;rsm;onf rdrdwdkY\ o orD; 5 OD; yg0ifaeonf/ XmeDc½dkif ESihf umvmpDc½dkif
abmxm;tjrifESifh wefbdk;&Sdaom tawGUtBuHKrsm;udk þESD;
aESmzvS,yf rJG sm;wGif vGwv f yfyiG v hf if;pGm aqG;aEG;zvS,jf cif;
tvkyof rm;rsm;Mum; HIV/AIDS ]tvkyform;rsm;udk aq; wdYk rS a&TUajymif;tvkyo f rm;rsm;
ppfEikd zf Ykd puf½u
kH wm0ef&o dS al wG udk aq;ppfrIrsm;jyKvkyfcJh&mrSm
jzifh &v'faumif;rsm; xGufay:vmcJhygonf/ ul;pufEeI ;f (3)&mcdik Ef eI ;f &S[
d k eJY nd§EIdif;NyD;rS aq;ppf&w,f? umvom;a&m*g (qpfzvpf
ESD;aESmzvS,fyGJrsm;rS qHk;jzwfcsufrsm;? vkyfief;pOfrsm;udk wcsKdYtvkyo f rm;awG aq;ppfcH a&m*g) jzpfyGm;aeolrsm;jym;
rdrda'otwGif; EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;? jynfolvlxkrsm;? ywfxem&yfajym &rSmaMumufNyD; aq;ppfrcHwm aMumif;vnf; apmtbG,fu
rdrdvkyfazmfudkifzuf usef;rma&;0efxrf;rsm;qDodkY jyefvnf ajymif;a&GYtvkyform;rsm; HIV a&m*gjzpfymG ;rI rsm;aeonf vnf;&Sdw,f? 'gayr,hf aq; ajymonf/
o,faqmifjzefYa0vsuf tem*wfwiG f rdrw d Ykda'owGi;f use;f tvkyfvkyfonhf xdkif;EdkifiH uef [k ywfxem&yfrS uGif;qif;ppf ppfrcH&if tvkyfxkwfr,fvdkY ywfxem&yfonf e,fpyf
rma&; zGHUNzdK;a&;twGuf pnf;½Hk;vIHYaqmfrIMu&ayrnf/ csebl&D c½dkif&Sd VITA FOOD AD aq;rItzGYJ wiG f yg0ifco
hJ l apmt puf½kH wm0ef&o dS u
l ajymrS tppf a'o&Sd a&TUajymif;tvkyform;
usef;rma&;pepfESifh rl0g' zGHYNzdK;wdk;wufa&;wGif rdrdwdkY wm opfoD;pHkpuf½HkwGif a&m*g bG,fu ajymonf/ cHMuw,f} [k ywfxem&yf rsm;udk HIV/AIDS ESihf umv
tcsif;csif; yl;aygif;aqmif&GufrIomru EdkifiHwumusef;rm &SmazGppfaq;rIt& HIV/AIDS a&m*gul;pufysHUESHYrI rsm;& azmifa';&Sif;ESihftwl vdkufyg om;a&m*g cHpm;ae&olrsm;udk
a&;tzGJUtpnf;rsm;? tdrfeD;csif; EdkifiHa&;? usef;rma&;Xme jzpf y G m ;rI r S m 3 &mcd k i f E I e f ; &S d jcif;rSm a&TUajymif;tvkyform; aqmif&Gufaeaom Phamit 2 ulnD apmihfa&Smufay;aeonhf
rsm;ESifhvnf; enf;ynmyHhydk;rI? &efyHkaiGyHhydk;rI &&Sda&;twGuf onf[k ywfxem&yf azmifa'; rsm;tMum; HIV/AIDS ESihfywf (Prevention of HIV/AIDS tjyif zGYH NzdK;wd;k wufa&;vkyif ef;
vkyfief;pDrHcefYcGJrIqdkif&m t&nftaoG; ydkrdkaumif;rGefvmap &Sif; (Pattanarak Foundation) oufonhf A[kokwenf;yg; Among Migrant Workers in rsm;? ½d;k &m"avhrsm;udk umuG,f
a&; pHEeI ;f pHxm;rsm;udk yl;aygif;a&;qGcJ srSwf taumiftxnf u ajymonf/ jcif;? ynmay;rIenf;yg;jcif;? Thailand) y½dk*&rf (a&TUajymif; apmihfa&Smufa&;ESihf obm0
azmfjcif; ponfwdkYonfvnf; ta&;ygonfjzpf&m usef;rm ywfxem&yfazmifa';&Sif; vdiftMurf;zufrIrsm;jcif;? vdif tvkyform;rsm;tMum; HIV/ ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; vkyf
a&;0efxrf;? usef;rma&;tzGUJ tpnf;rsm;onf rdrw d Ykd \ rl&if; tzGYJ onf Zlvikd v f 20 &ufaeYrS qufqHrIwGif uGef'Hk;toHk;jyK AIDS wm;qD ; umuG , f a &;) ief;rsm;udk vkyfaqmifEdkif&eft
usef;rma&;todynm? twwfynm jrifhrm;vmapa&; t 26 &ufaeYtxd uefcsebl&D c jcif; r&SdonhftwGuf a&m*g tzGJY0if aemfxl;u ajymonf/ wGuf Phamit 2 y½dk*&rfESihf t
wGuf pOfqufrjywfBudK;yrf;aqmif&u G &f rnfomru yl;aygif; ½dik f xm;rumNrdKU (Tahmaka Dis- ul;pufysHYESHYrIrsm;onf[k ywf a&m*gul;pufcH&olawGudk jcm;aom tpdk;&r[kwfonhf t
aqmif&Gufa&;qdkif&m nd§EIdif;aqmif&GufrI twwfynmrsm; trict) &Sd VITA FOOD ADwmpuf½Hk xem&yfrS a&m*gppfaq;olu aq;ukorI cH,lEdkif&ef ARV zGJY0ifrsm;ESihf yl;aygif;vkyfaqmif
uRrf;usifapa&;udk tav;xm; aqmif&GufMu&ayrnf/ rSm tvkyv f yk af eaom a&GYajymif; ajymonf/ aq; pm;oHk;Edkif&eftwGuf ywf aom tzGJYjzpfonf/
tvkyo f rm;rsm;udk aq;ppfc&hJ m ]VITA FOOD puf½Hkrsm;rSm xem&yftaejzihf xdik ;f Edik if H uef rGefowif;at*sifpD? Zlvdkif (29)
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f
ygw,f/ vdiq f ufqw H hJ tBudrf trsKd;orD;awGtaeeJY vdif
use;f rma&;*sme,f NIGHTINGALE 3
ta&twGuf&JU 80% ausmfrSm qufqHwJhtcsdefra&mufcif 12 Edkufwifa*;vf usef;rma&;*sme,f
usrwd k Y tBuH a y;wJ h t wd k i f ; em&DBudKNyD; yxrtBudrf? NyD;NyD; xkwfa0jcif;\ &nf&G,fcsuf
vdrf;aq;oHk;wJh trsKd;orD; t csif; 12 em&DtwGif; 'kwd,t 1/ jynfolvlxk\usef;rma&;todynmrsm; jrifhrm;wdk;wuf
a&twGuf&JU 54% [m a&m Bud r f vd r f ; &rS m jzpf y gw,f / vmap&ef/
*gydk;udk umuG,fEkdifcJhMuyg aq;udk ½dk;½dk;&Sif;&Sif;eJY tvG,f 2/ jynfolvlxk\usef;rma&;todtjrif? A[kokwrsm;udk
w,f/ 'g tawmfav;udk tm; wul toHk;jyKEkdifwm[m toHk;
jr§ifhwifay;NyD; usef;rma&;apmifha&SmufrIvkyfief;rsm;wGif
aumif;wJh oufa&mufrIygyJ/} jyKzdkY pGJaqmifrIeJY xda&mufrIwdkY
'Dprf;oyfrIawG[m t,lt twGuf t"dutcsufjzpfvdrfh yl;aygif;yg0ifaqmif½Gufvmap&ef/
qwckreS u f efaMumif; oufao r,fvYdk Michel Sidibe u ajymyg 3/ jynfov l x l t
k aeESihf ½kyyf ikd ;f ? pdwyf ikd ;f qdik &f m vlraI &;udp&ö yf
jycsuf a wG j zpf w ,f v k d Y Dr. w,f/ rsm;wGif vHkNcHKrI&SdapNyD; tem*wfb0udk ydkrdkwdk;wufaumif;
Abdool Karim u ajymygw,f/ ]'Dvdk ½dk;&Sif;vG,fulwmu rGefatmif zefwD;vmEdkifap&ef/
vdr;f aq;udk aps;uGux f J rydYk cif 'Daq;&JU olrwlwJh awmfvSef
trsKd ;orD;awGHIV a&m*gy;kd rSm aemufxyf prf;oyfrIawG ajymif;vJrI ydik ;f jzpfygw,f/ BudK
4/ usef;rma&;qdkif&mem;vnfwwfodrI? uRrf;usifrIESifh *kPf
odu©m&Sdonfhusef;rma&;vkyfom;rsm; arG;xkwfay;Edkifa&;
vkyfzdkY vdktyfao;w,fvkdY ol wif umuG , f w m;qD ; a&;t
rul;pufatmifumuG,Ef ik d rf ,faq;
h u ajymygw,f / 'gayr,f h wGuf awmfveS af &;w&yfvkd vkyf
twGuf taxmuftuljyKEdkif&ef/
5/ usef;rma&;vkyfom;tcsif;csif; usef;rma&;todynmrsm;?
trsKd;orD;awG HIV a&m*g twGif; 'Daq;eJYywfoufNyD; arQmfvihx f m;wmuawmh ESpEf pS f aqmifzdkY usaemfu EdI;aqmfcJhzl;
owif;tcsuftvufrsm; zvS,fEdkif&efESifh a0rQvufqifh
ydk; ul;pufcH&wmudk BudKwif ajymqkd aqG;aEG;chJMuwmyg/ oHk;ESpftwGif; &EdkifzdkYygyJ/ NyD; 'Duyfa&m*gqd;k udk wku d zf suf
umuG,fEkdifr,fh aq;wrsKd;udk trsKd;orD;awGtaeeJY HIV 'D tqD y spf v d r f ; aq;ud k ypfzYkd umuG,af &;? umuG,af &; urf;Edkif&ef/
awmiftmz&duEkdifiH aq;odyHÜ a&m*gydk;ul;puf rcH&atmif prf;oyfwm atmifatmifjrif eJY umuG,fa&; vdktyfw,fqdk 6/ e,fpyfa'owGif usef;rma&;jyKpkapmifha&SmufrIvkyfief;rsm;
ynm&SifawG atmifatmifjrif udk,fhudk,fudk umuG,fEkdifr,fh jrifjzpfcJhwJh owif;tay: 0rf; wm usaemf vHk;0 ,HkMunfyg vkyfudkifaeMuonfh usef;rma&;vkyfom;rsm;taeESifh EdkifiH
jrif azmfxkwfvdkufEkdifMuygNyD/ aq;wrsKd;udk&EkdifzdkY AIDS uyf ajrmuf0rf;omjzpfcJhMuwJh AIDS w,f/} wumwGif a&muf&Sdaeonfh usef;rma&;vkyfom;rsm;\
trsKd;orD;awG&JU t*FgZmwfrSm a&m*gqdk;BuD; pNyD;jzpfcJhwJh vGef a&m*gqdkif&m vIyf&Sm;olawGeJY tck prf;oyfxm;wJh tqD usef;rma&;todtjrifrsm;ESifh csdwfqufrdap&ef/
vdrf;okwf&wJh tqDyspfwrsKd; cJw
h hJ ESpaf ygif; 30 eD;yg;avmuf uRrf;usifolawGxJrSm ukvo yspf vdr;f aq;udk urÇmw0ef;u 7/ usef;rma&;qdkif&mvkyfief;rsm; zGHUNzdK;wdk;wufrI&Sdapa&;
[m AIDS a&m*g jzpfyGm;apEkdif uwnf;u odyyÜH nm&Siaf wG ok r*¾ attkid 'f t D ufpaf &m*g wdu k f trsKd;orD;awG oH;k pGcJ iG rfh &cifrmS twGuf vdktyfonfhqef;ppf&SmazGazmfxkwfcsufrsm;udk wif
wJh HIV a&m*gydk; ul;pufrIudk awoejyK &SmazGaecJhMuwmyg/ zsufa&;tzGJY (UNAIDS) u trI vkyfp&mawG trsm;BuD; usefae jyay;jcif;jzifh jyKjyifajymif;vJrIvkyfaqmif&mwGif taxmuf
odoo d mom avQmch sEidk w f ,fqkd tckawmh CAPRISA vdkYac:wJh aqmif nTefMum;a&;rSL; Michel ao;w,fvkdY Dr. Abdool Karim
tyHh jzpfap&ef/
wm prf;oyfrIawGuae awGY&SdcJh awmiftmz&du AIDS okawo Sidibe vnf; tygt0ifyg/ u ajymygw,f/
Muygw,f / 'D v d r f ; aq;u e tpDtpOfu odyyÜH nm&Siaf wG ]usaemfwdkY atmifyGJcHzdkY vdk ]tck aemufwqihfudk usr 8/ vlrItzGJUtpnf;twGif; wm0efxrf;aqmifaeonfh usef;rm
b,favmufxd umuG,fEkdif jzpfMuwJh Salim eJY Quarraisha w,fqkdwm t&ifqHk; ajymyg& wdYk vkyMf u&ygawmhr,f/ aemuf a&;vkyo f m;rsm;xHoYkd aemufq;kH &&So d nfh use;f rma&;owif;
w,f? b,ftcsdefavmufrSm Abdool Karim wdYk u 'Dvrd ;f aq; ap/ HIV/AIDS a&m*gwdkufzsuf wqihfuawmh 'Daq;udk trsKd; rsm;ESifh todynmrsm;udk jzefYa0ay;&ef/
us,u f s,jf yefYjyefY &vmEkid zf ,
G f udk wDxiG f azmfxw k Ef ikd v
f u
kd Mf u a&;twGuf vkyfaqmifvmwJh orD;awG vufxJa&mufatmif 9/ vlYtcGit hf a&;? usef;rma&;qdik &f musif0h wfrsm;ESihf qufE, G f
&Sdw,f qdkwmawGudk ADGtdkat ygNyD/ 'Doak woevkyif ef;udk t ESpf 30 twGif;rSm BudKwifum b,fvdkydkYrvJ? tJ'Dvdk a&muf aeonfh usef;rma&;A[kokwrsm;udk jr§ifhwifay;&ef/
owif;axmuf Margaret Besh- ar&duefjynfaxmifpk tjynf uG,fa&;eJYywfoufNyD; yxr atmif ydkYEkdifa&;twGuf aemuf
eer &JU owif;aqmif;yg;ay:rSm jynfqdkif&m zGHYNzdK;wdk;wufa&; qHk;tBudrf atmifatmifjrifjrif xyf b,fvdk avhvmrIrsKd;awG *gydk;&SdaewJh trsKd;orD;awG[m pufEidk af tmif umuG,Ef ikd w f hJ t
tajccHNyD; wifjyygr,f/ at*sifpD (USAID) &JU &efyHkaiG ajymqdkvmEkdifwmjzpfygw,f/} vkyfzdkY vdktyfrvJqdkwmyg/ t HIV a&m*gydk;ull;pufcH&Ekdifajc wGuf ARV aq;0g; oHk;pGJMuyg
'D vdrf;aq; tqDyspf[m axmufyrhH eI YJ vkyaf qmifcMhJ uwm urÇmw0ef;rSm HIV a&m*g rsKd;orD;awGvufxJ 'Daq; r ESpfq ydkrsm;ygw,f/ vdkY wdkufwGef;aeygw,f/ rdcif
HIV a&m*gydk;ul;pufcH&rIudk yg/ yd k ; ul ; puf a eol a ygif ; 33 a&mufao;oa&GU usrwdkYvkyf tck tqDyspf vdr;f aq;[m eJY uav;awGudk HIV a&m*gydk;
umuG,fa&;rSm tifrwef xl; awmiftmz&dutrsKd;orD; oef ; avmuf & S d N yD ; tJ ' D x J u ief; rNyD;qHk;ao;ygbl;? 'D a&m HIV eJY Herpes umvom;a&m uae umuG,fwm[m rdom;pk
jcm;ajymifajrmufwhJ ud&, d mwck 889 a,mufudk prf;oyf oHk;pGJ xuf0ufavmuf[m trsKd;o *gydk;udk urÇmay:uae tjrpf *gawGudk umuG,fwmyJjzpfNyD; a&;&mudpöjzpfw,fvkdY uRrf;
jzpfvmEkid w f ,fvYdk uRrf;usifol apcJw h mrSm tifrwefaumif;rGef rD;awG jzpfMuygw,f/ tmz&du jywf rwdkufzsufEkdifao;oa&GU oaE¨wm;aq; r[kwb f ;l qdw
k m usifolawGu ajymygw,f/
awGu ajymMuygw,f/ uGef'Hk; wJh tvm;tvmawGudk awGYcJh& wku d rf mS qd&k if HIV a&m*gyd;k pNyD; usrwdkY vkyfp&mawG trsm;BuD; udk uRrf;usifolawGu tav; 'DvdkumuG,fEkdifzdkY vlwkdif;
oHk;pGJzdkYjiif;qefwJh olwdkYeJY twl w,fvdkY odyHÜynm&SifawGu ul;pufc&H wJv h al wGxu J 60% &Sdygao;w,f/} teuf ajymaeMuygw,f/ [m udk,fh&JU HIV a&m*gydk; ul;
ae trsKd;om;awGqDuae a&m ajymygw,f / Quarraisha ausmf[m trsKd;orD;eJY rdef;u 'Daq;[m HIV a&m*gydk; urÇmhusef;rma&;tzGJY WHO puf c H x m;&rI t ajctaeud k
*gydk; ul;pufrcH&atmif udk,fh Abdool Karim u olwYkd &UJ &SmazG av;i,fawG jzpfaeMuygw,f/ ul;pufrIudk avQmhcsEkdif½Hkomr uvnf; HIV a&m*gydk;&SdaewJh od&SdzdkY vdktyfNyD; tJ'DaemufrSm
udk,fudkumuG,fzdkY trsKd;orD; awGY&SdrItaMumif; ADGtdkatudk tck prf;oyfazmfxkwfxm; u herpes simplex-2 vdkYac:wJh trsKd ; orD ; awG t aeeJ Y ARV ab;tEÅ&m,f rjzpfapwJh vdif
awGudk tm;ay;apr,fvdkY qdkyg &Sif;jyygw,f/ wJ h vd r f ; aq;topf x J r S m vdiq f ufq&H muae&wJh wjcm; aq;0g;udk pm;oHk;jcif;tm;jzihf qufqrH I tavhtusihaf wGvyk f
w,f/ ]vdr;f aq;oH;k wJh trsKd;orD; vlYcE¨mud, k u f vmyfpnf;awGxJ umvom;a&m*gwrsKd; ul;puf udk,f0efaqmifpOfumv? arG; wm? apmapmpD;pD;eJY xda&mufwhJ
Zlvdkifv 18 &ufuae 23 awG[m roHk;wJhtrsKd;orD;awG HIV a&m*gyd;k BuD;xGm;vmwmudk rIEIef;udkvnf; 51% xd avQmh zGm;pOfumv 'grSr[kwf u ukorI cH,lwmawG vkyfaqmif
&ufaeYtxd MopBwD;,m;EdkifiH? xuf 39% ydkNyD;awmh a&m*g umuG,f wm;qD;EkdifwJh antire- csEdkifw,fqkdwm awmiftmz&d av;udk rdcifEYkdwukd af uR;wJh um oihw f ,fvYkd uRr;f usio f al wGu
AD,ifemNrdKUrSmusif;ycJhwJh t umuG,fEkdifpGrf;&Sdw,fqdkwm troviral aq;wrsKd ; jzpf w J h u avhvmrIuae awGYcJhMuyg vawGrSm olwdkYuaewqihf u tBuHay;Muygw,f/
jynfjynfqdkif&m AIDS nDvmcH prf;oyfrrI mS usrwdYk awGYvu kd &f tenofovir qdkwm yg0ifygw,f/ w,f/ herpes umvom;a&m av;awGqDudk a&m*gydk; rul; AGDtdkat? Zlvdkif (28) &uf

HIV a&m*gy;kd &So


d l rdcif ARV aq;yHrk eS pf m;oifh
'DnTefMum;csufawGudk Mo ukvor*¾ AIDS a&m*g vk;H 0 rawGU&bl;vkYd qkyd gw,f/
pBwD;,m;EkdifiH AD,ifemNrdKUrSm umuG,fa&;qkdif&m tBuHay; t&ifwkef;u HIV ykd;&SdwJh
usif;yaewJh AIDS a&m*gqkdif um½lum uD&muluawmh 'D u rdcifukd uav;EkdYwkdufcGifh jyKcJh
H um nDvmcHrmS WHO
&m Ekid if w av;i,fawGudk arG;puae oD ayr,fh tckxkwfjyefvkdufwJh
tzG J U BuD ; u csjycJ h w mjzpf y g wif; 6 ywftwGif; ppfaq; nTefMum;csuf topfxJrSmawmh
w,f/ oifhw,fvdkY qkdygw,f/ 'Dvkd rdcif&UJ EkYd&nfuwqifh a&m*gyk;d
'ghtjyif trsKd;orD;xk t apmapmpD;pD; rodc&hJ if a&m*gyk;d ul;pufEkdifaMumif; awGUwmrkdY
aeeJY HIV a&m*gykd; ul;pufcHae ul;pufcH&wJh uav;oli,f wm;jrpfxm;ygw,f/ 'gayr,fh
&&if 'g[m ukoEkdifaMumif;eJY tm;vk;H &JUxuf0uf[m touf HIV yd;k twGuf aq;ykrH eS af omuf
HIV/AIDS a&m*gyk;d ul;puf oaE¨om;ukd a&m*gykd; ul;puf usef;rma&;tzGJUBuD;u aemuf olwkdY&JU om;orD;awGudk tcsdef 2 ESpfavmufyJ cHr,fvdkY ajymyg aewJh rdciftwGufawmh EkdYwkduf
cHae&ol trsKd;orD;awGukd a&m rIuae umuG,fEkdifwJhtjyif rD; qkH; xkwfjyefvkdufwJh nTefMum; rD a&m*gykd; &Sdr&Sd apmEkdiforQ w,f/ wmaMumifh yd;k rul;Ekid b
f ;l vdYk qkd
*gxdef;aq; ARV tcsdefrD &,l zGm;wmeJY EkdYwkdufcsdefrSmyg um csuf r S m wk d u f w G e f ; xm;yg apmapm ppfaq;zkdY vkdw,fvdkY 'Dvdk HIV a&m*gyk;d ul;pufrI ygw,f/
zkYd eYJ 'g[m uk,d 0f efaqmifaepOf uG,fEkdifw,fvdkY WHO urÇmh w,f/ qkdygw,f/ [m zGHUNzKd;NyD; EkdifiHawGrSmawmh AGDtdkat? Zlvdkif (21) &uf
4 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f
][Jh nnf;wdkY uav; oefY
trSw-f 23? Mo*kwv
0rf;oGm;wm (10)cgawmif&Sdae
f ? 2010-ckEpS f
em;EdkifvdkYac:ygw,f/ oem;yg
&Si;f a&;udk *½krpdu
k ?f vufonf; NyD? acgif;awG rl;aeNyD} Asm? a':vmeJYom&&if aumif;
ajconf;awGudkvnf; rSefrSefr ][kwfuJhcifAsm; ... pdwfryl rSmygAsm}
vSD;? a&vnf; yHkrSefrcsdK;? oGm; ygeJY tb? usaemfukay;r,f
vnf; rwdkuf? 'Dtwkdif; ypf aemf? aoG;aygifcsdefvdkufOD;a[h 'DaeYuawmh usaemfwdkYNrdKU
xm;wmyJ / a&csd K ;ay;rS a ygh ? rem;Edkif} av;rSm xl;jcm;w,fajym&r,f/
oeyfcg;av; vdrf;ay;xm;rS usaemf vlemudk aoG;aygif wNrdKUvHk;uvlawGudk zdwfac:
aygh/ tdrfomwufNyD; vufr wkdif;vdkufygw,f/ NyD; a'gufwmAdkufylu usef;rm
aq;? xrif;pm;r,fqdkawmh ]aoG;aygifusw,fq&m? a&;ynmay;r,fah eY/ em;axmif
vnf; raq; .. aq; aq;} Edkifwd bdkif qpfpwd} Munfhyg/ usaemfhq&m&JU a[m
]a&r&SdvdkYygq&m} ][kwfvm; ... 'gqdk vdkif; ajymcsuf .../
uav;vlemtaru 0if wifvdkufav} ]cifAsm;wdkYa'orSm iSufzsm;

ajy; ajy; ajy;


ajymawmh ]uJ bBuD;? usaemf aq; jzpf a ew,f / bmjzpf v d k Y j zpf
]awmfwdwf? q&majymae oGif;ay;r,faemf? remygbl;? wmvJ odovm;? jcifudkufvdkY
wkef; pum;udk jzwfrajymeJY/ aumif;oGm;rSmyg} AsdKU? usaemf cPcPajymw,f/
a'guw
f ma&rD;&Sm; wudk,f&nfoefY&Sif;a&; *½kr a'gufwmAdkufyludk vlemu jcifaxmifav; 0,ftdyfMuyg
pkduf? a&m*gjzpfvmNyDqdk aq;½Hk awmfawmf oabmusoGm;yHk& vdkY? cifAsm;wdkYr0,fbl;/ uyf
qifjzLawmf (xH;k okw)f rsm; NyD; xrif;pm;&zdkY&Sdw,f/ cuf
ac:&ifvnf; vdkufxrf;ay;ygh udkajy;vm? [if; ... tpm;t w,f/ ap;enf;? aumfw&mawGyJ/}
&Sif? e,l;uvD;,m; vufeuf vdkufwmaemf ..[if;} r,f ... tJ ...} aomufawGudkvnf; oefYoefY ]bBuD;wdkYuav oefYoefY 'Dvdkawmhr[kwfyg/ awmif
awmfydkif&Sif? oHk;avmu ydkif&Sif usaemfqh &m a'gufwmAdu k f
usaemfhyg;pyfrS vTwfueJY &Sif;&Sif;rcsuf? ,ifrem;atmif &Sif;&Sif;ae&w,f? a&rSefrSefcsdK;? ay:om;awG qif;&JNyD; pmay A
jzpfawmfrlaom a&rD;&Sm;bk&if yl 'Dudk a&mufuwnf;u ajym
xGufoGm;w,f/ vnf; *½krpdkuf? [Jh rem;Edkif tdrfomoGm;NyD;wdkif;vufaq;? [k o k w uif ; a0;wmvnf ; yg
BuD;[m vuf,mvufjzifh jynf aeus? nnf;aeus pum;/ us olu a&rD;&Sm;bk&ifhtpdk;& ig aomufr,fh vÇu&f nfcu G uf kd xrif;rpm;cif vufaq;? wck w,f/ tck ynmhtvif; pm
olwdkYudk a&ay;vwåHU/ (em; aemfuawmh olY&JU vufpGJawmf
&JU q&m0efwa,muf? awmf zHk; xm;OD;av} ckuikd Nf yD;&ifvnf; vufaq; ...} Munfw h ukd w
f ckukd zGix hf m;ay;NyD
vSnfhyg;½dkufwmawGryg) wynfh rem;Edkif jzpfygw,f/ 'Dh
Mum oGm;wdkifvkduf&if usaemf usaemf uysmu,m vÇuf csdKaea&m/ qdkawmh vlawG awmfawmfpm
vuf0Jvufjzifh jynfolwdkY t&ifq&m0efuawmh a'guf trIywfaevdrfhr,f/ &nfcu G af v; vSr;f zH;k ay;vdu
k yf g vlemu wwfvmNyD/ a½G;aumufyGJrSm
udk rD;ay;vwåHU/ (½GmawGudk rD; wm aorif; tJav ae0if;/ ]bGmaw; bGmaw; ywfy w,f/ ]a&rvmwcsuf ? vmw bGwt f yJ gwDukd rJay;zdYk a&;xm;
wif½IdUcdkif;wmryg) (26)&ufawmifrcH? usaemfwdkY
vdk*sdaemfq&m} olqufajymw,f/ csufqdkawmh cufw,fq&m? wmawGu rsm;aewm ... pOf;
vuf,majcaxmufjzifh t e,f u ae ajy;&wm/ ol Y t ]udprö &Sdygbl;Asm? Edk;yavmf ]qHyifawGvnf; n§yfay; i,fwkef;uvdk acsmif;xJa&csdK;? pm;p&m? trsdK;om;EdkifiHa&;?
pm;taomufrsm;udk o,fay; aMumif;ukdawmh rajymcsifawmh
yvif} NyD;? qDvdrf;ay;av} a&qGzJ Ykdqw kd mvnf; tck rvG,f ygwDEdkifiHa&;? bmta&; nmt
vwåHU/ (iwfwJhaumifawGu ygbl;/ rl;½l;NyD; aq;½Hu
k kd rD;wif
a'gufwmAdkufylu (usaemfh ]ydkufqHr&Sdbl; q&ma&} awmh ..} a&; ... ½IyfaewmyJ/
a&S;b0ukov dk rf aumif;vdYk aygh? ½IdUwmaemf/ bmjzpfvdkYvJ ar;
udk) ESpfodrfhNyD; ]a&csdK;vdkufOD; ]igu ay;&OD ; rS m vm;? ][kwfwmaygh bBuD;&,f} ]aemuf cifAsm;wdkYNrdKUrSm
tpma&pmayg<u,f0wJh a&rD; awmh aq;½Hk&SdvkdY vlem&Sdw,f
r,fAsm} udk,fha,musfm; udk,f&Smcdkif;? ]tbwdkYuvnf; touf 0rf;avQmysuf t&rf;rsm;w,f/
&Sm;rSm iwfp&mvm;) wJh/ aq;½Hkr&Sd&if vlem&Sdawmh
][m q&m aeygOD;? a&r oGm; "mwfqm;&nfoGm;w,f/} BuD;ayr,fh vufvIyfrS yg;pyf bmjzpfvYkd vJ odovm;/ xrif;
vuf0Jajcaxmufjzifh vl rSm r[kwfbl;? at;aq;aevdkY
vmao;bl;? [dk ... prf;acsmif; ]ydkufqHrygvmvdkYygq&m} vIyf&wmyg/ vufuvnf; [dk rpm;cif vufraq;? tdrfom
awG&JU vGwfvyfrIjzifh aqmif &atmif 'gaMumifh ... aMomf ...
av;qDudk ajy;vdkufOD;r,f/ ]aumif;a&m ... rem;Edkifa& [mudik ?f 'D[mudik af e&ygw,f/ wufNyD;vnf; vufraq;? [dk
MuOf;ay;vwåHU/ (tjrifuyfwJh r[mynm&Sif a'gufwmBuD;yg
cPapmifh q&m (3) rdepfr[kwf "mwfqm;&nf wxkyfazsmfwdkuf 'gayr,fh a&&Sm;awmh vuf [m 'D[m udkifNyD;vnf; vufr
aumifawGukd axmifxu J efoiG ;f vm;/ bmMumvdrfhrvJ? NrdKUvl
bl;/ oHk;em&Davmuf} vdu k uf mG } vnf; raq;jzpfwmrsm;w,f } aq;? EGm;EdkYn§pfNyD;vnf; r
wmyg) xk&JU acR;enf;pmawGeJY aqmuf ]aus;Zl;yJ udkrem;Edkifa&? uav;tarrSm q&m0efrdkY q&mAd k u f y l bmrS r ajym aq;? EGm;csD;BuHK;NyD;vnf; r
yg;pyfwaygufjzifh jynfol xm;wJh aq;½HkyJ/ zrf;NyD; armif;
cifAsm;wdYk NrdKUuvnf; a&awmif vdkY onf;cHem;axmifaewm/ awmh/ aq;? uav;tD;ukef;ay;NyD;
awG pdwfcsrf;omatmif qHk;r xkwfvdkufwmaygh/ tHr,f 'D
r&Sd? udk,fhbmomudk,f a&wGif; usaemfom ajymMunfh/ us usaemfu vnf; raq;? pm;NyD;wJh yef;
ay;vwåHU/ (jynffolawGpm;& e,fudkvmNyD; bmrSrvkyfay;wJh
wl;Muaygh/ t0DpdwGif;awG wl; aemfhudk yg;qGJcsrSm/ ]at;As usaemf v nf ; r uefawG? tdk;? cGuf? a,mufr
r,fh t&mawGudk tukef0g;pm; tjyif zsufqD;csifao;w,f/
Muaygh/ iysif;awG? wcsdefvHk; a'gufwmAdkufyl[m aemuf ajymwwfawmhb;l / a&tm;vQyf awGvnf; raq;? bmqdkbmrS
wm ryg) tJ ... tck q&ma'gufwm
tpdk;&tm;udk;? vkyftm;ay;ac: ydkif; aq;½HkrSm vlemMunhfawmh ppf? avtm;vQyfppf? obm0 raq;?}
zifwaygufjzifh acG;awmif &ifvnf; ILO udkwdkif? tif; bk
Adkufyluawmh rqdk;bl; qdk& 'Dtwkid ;f ygyJ/ vlemawGukd tNrJ "mwfaiGUawG tvQHy,fxGufae ]a&&Sm;vdkYyg q&m}
rpm;wJh tD;tD;wHk;rsm;udk ygcs r,f/ tajymaumif; oabm &ifhtpdk;&tzGJUu vTwfvdkYom tjypfwifaea&m/ rsufESmu wJh wdkif;jynfrSm rD;vnf;rrSef ]a[h a&Al;aygufwm rvkd
vwåHU/ ('DavmufeHwJh csD;wHk; aumif;NyD; pnf;½Hk;a&;aumif;
vm&wm ... [if; tl;[l[l} vnf; rJhvdkuf½GJUvdkuf/ okefrIef a&vnf;&Sm;awmh pOf;pm;p&m } csifbl;? a&ygvmwmyJ vdkcsif
awGudk tvkt,ufaumufpm; w,fvdkY xif&ygw,f/ usaemfhq&m bmawGajym aea&m/ ][Jh eifht&mvm; eifhtar w,f}
Mur,fh bGwftJawGryg) aerSef; rodawmh/ uvTm;} ] a&Al;vnf; r0,fEdkifao;
aMomf 'Davmufawmif Muif ]usaemf cifAsm;wdkYqDrSm a&yHk;tvGwf (2)yHk;qGJNyD; a'gufwmAdkufyl tjyifaq; q&mAdkufyl odkYuvdk ql bl;q&m&,f? tckausmif;zGifh
emESv;kH om;eJY rdbozG,f MunfhMumMumaecsifygw,f/ a&rD; prf;acsmif;buf usaemfxGuf cef;vnf; xdik w f ,f/ usaemfu w,f/ awmh uav;awG ausmif;p&dw}f
½Iapmifha&Smufwwfaom a&rD; av;aumif;&ifayghAsm} vmcJhw,f/ awmh olYtulaygh/ ] rif;wdkY igwdkY0efxrf;awG ]awmf ... ½IyfukefNyDuGm?} ]
&Sm;bk&ifBuD; oufawmfaxmif ][kwfuJhq&m? 'Dawmifay: ][Jh rem;Edkif [dkvlem bb udk obm0"mwfaiGUu&wJh ydu k f cifAsm;wdYk ysi;f vdYk / ud,k b hf mom
ausmf &Snfapaomf0f/ a'orSmawmh 'DvdkyJ ESpfaygif; 'DuaeY a'gufwmAdkufyl vl BuD;udk oGm;wGJay;vdkufOD;av} qHawGeJY vpmawG wdk;ay;xm; udk,f a&zefwD;Mu? tpdk;&csnf;
rsm;pGm rD;r&Sd? a&raygbJ ae empMunfhwJhae/
[k w f y gw,f / a&rD ; &S m ; aq;cef;xJ0ifvmwJh tzdk; w,fa[h? rif;awmif vpm tm;rudk;eJY? e½l;rvuD;,m;
wkid ;f jynfrmS vljzpf&wmavmufvmwm ½dk;aeygNyD/ tck t&rf; Zmwfvrf;u pNyD/ tdkBuD;wOD;udk MunfhNyD;ajym b,fESpfBudrfwdk;NyD;NyD;vJ/ a-G; vkyfaewmeJY rtm;&bl;}
uHaumif;wmr&S/d vlawGrmS NyHK;awmfwJh a&rD;&Sm;bk&ifBuD;&JU rd aq;½Hkudk uav;tarw vdkufwmyg/ rom;&,f/} ]e½l ; rvuD ; ,m;qd k w m
vdkYaysmfvdkY/ a&qdkvnf; tv bozG,f arwÅmaMumifh rD;av; a,muf 0rf;avQmwJhuav;udk ][kwu f qhJ &m} ][kwfuJhq&m? aemufqdk bmvJ q &m? a&cJ r k e f Y vm;?
um;? rD;qdkwmuvnf; at; uawmh waeY (2)em&D vmaeyg vmjyw,f/ usaemfq h &m NyHK;vdYk ? jrL;vdYk / tajymtqdk qifjcifyghr,f/ awmifay:rSmawmh a&mif;vdkYr&
aq;/ obm0"mwfaiGUawG t NyD/ wDAGDowif;vTifhcsdefawGrSm uav;taruvnf;Munfh ]bmjzpfvdkYvJ tb? 'DrSm tckvpmawG wdk;vmayr,fh bl;aemf}
vQHy,f xGufaewJh wdkif;jynfyJ rD;u vm&r,fvdkY nTefMum; ygOD;? npfywfvdkufwm? EdkYpdkY vSJvdkufaemf? [Jh rem;Edkif acgif; ukefaps;EIef;? qefaps;EIef;awG ][kwfw,f? tJ w,fig
av/ wpuúefYawmif rD;rysuf/ xm;w,f v d k Y Mum;ygw,f uav;u wa,muf? ESyfacs; tHk;av;ay;vdkufOD;av? aMumif BuD;vmawmh ravmufb;l q&m av? 'Davmufawmif wHk;Muo
q&m/} ayaewJh uav; (3)a,mufrSm awmifawmifeYJ } a&U? naeqef0,fzdkY ydkufqH vm;? bmrS rwwfwJhaumif
]cufvdkufwm? 'DvlawG? ]EdkifiHawmf&JU apwemawG vnf ; zH k t vd r f ; vd r f ; / ,if ][kwf ... [kwf} enf;enf;acs;ygOD;q&m} awG}
jyefrajym em;raxmif? vkyfcsif aMumifh ayghAsm} aumifawG tazmftjzpf trsm; usaemfhq&mrS [kwfygav ]vkyfNyD ... t&iftywfu aMomf ... usaemfq h &m vlxk
&mvkyf a&m*gjzpfawmh 'Daq;½Hk ][kwfuJh EdkifiHawmfeJY a&rD; BuD;ygvmw,f/ a'gufwmAdkuf p? tHhMop&m/ vnf; acs;xm;ao;w,f r udk apmfum;aevdu k wf m? a'guf
udk vm? aq;tvum;awmif;? &S m ;bk & if B uD ; ud k usaemf w d k Y yl&JU rsufESmudkawmif t&SdefvGef ]bBuD; bmawG cHpm;&vdkY [kwfvm;} wm aorif; tJ ae0if;vdk ajy;
u,fygulyg? yduk q H awmh w awmifay:om;awG t&rf;aus; oGm;wJh ,ifaumifawG 0ifwu
f u kd f vJ} ][kwfuJhcifAsm;? ta<u; &r,faemf/ usaemfawG;rdae
jym;rSryg/ q&m0ef ykqdk;aygif Zl;wifygw,f/ ay:wmxrf;zdkY aeMuw,f/ ]0rf ; avQmvd k Y y guG , f ... rsm;ywfvnf0dkif;aewJh vludk r pmrsufESm (12) odkY ```
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f use;f rma&;*sme,f NIGHTINGALE 5
yd;k ) a&m*gyd;k awG &S^d r&S?d uav; rdcifEt Ykd aMumif; waphwapmif;
arG;zGm;&ef jyifqifay;jcif;eJY u uav;arG;NyD;wJh rdcifawG
av;udk rdcifEYkdwu kd af uR;a&; ESpf rSm y½dkvufwifeJY atmufqDwdk
odrfhaqG;aEG; ynmay;zdkYqdkwm pif qdkwJh cspfjcif;arwÅm a[mf
awG yg0ifygw,f/ rkef;awGaMumif; EdkY&nf*vif;
uav;arG;wJhtcgrSmvnf; (&ifom;)rsm;rS EdYk &nfawG xGuf
rarG;cif? arG;aepOf? arG;NyD; vmygw,f/
aemuf tEÅ&m,fr&Sdap&ef pDrH yxrqH;k xGuv f m wJEh Ykd &nf
ay;Mu&w,f/ uav;arG;zGm; awGukd EdYk O;D &nfvYkd ac:ygw,f/
aewJh rdcifrSm aemufqufwGJ EdkYOD;a&rSm uav;udk,fcHtm;
tEÅ & m,f v u© P mawG e J Y t aumif;apwJh "mwfawG? 0rf;
oufqHk;EdkifwJh a&m*gawG jzpf aysmhaysmhoGm;apwJh "mwfawG?
vmwwf y gw,f / 'D h t wG u f tom;0gwmudk wm;qD;EdkifwJh
(Emergency Management of "mwfawGyg ygw,f/
Obstetric Care = EmOC) qdkwJh tarwdkif; uav;arG;NyD; EdkY
ta&;ay:pDrHukorI (om;zGm;) &nf csufcsif;xGufavhr&Sd/ t
oifwef;awGudk usef;rma&;Xm aMumif ; trsd K ;rsd K ;aMumif h y g/
ewdkif; (r,fawmfaq;cef;tyg Oyrm- uav;udk EdkYrwdkuf
t0if) rSm oifMum;ay;aeMuyg wwfwm? (a&m*g&Sv d Ykd ) aq;0g;
w,f/ awG aomufae&wm? tar em
uav;arG;NyD;awmhvnf; zsm;rusef;jzpfaewmeJY t&nf
em&D0uftwGif; arG;uif;pu "mwfcrf;ajcmufwmawG .. us

rdcifuav;usef;rma&;EdkYcsdKwdkufauR;tav;ay;
av;udk EdkYcsdKwkdufa&;eJY quf aemfwdkY wdkif;jynfrSmawmh tm
vufjyKpkapmihfa&Smufa&;vkyf [m&csdKUwJh taMumif;&if;cHu
ief;rsm; aemufxyfvkyfaqmif ydkrsm;r,f/
Muygw,f/ tarawGrSm EdkY&nfxGuf&Sd
a'guw
f mwifah Zmf uav;rS tarEdkYudk pdkYvdkuf wJh yrmP tenf;trsm;vnf;
]z0g; vufESpfvHk; ycHk; usaemf npf y wf w ,f ? avh&Sdw,f/ 'guawmh aq;y jcif;[m rD;zGm;NyD; aoG;oGefwm uGmjcm;Muygw,f/ tcsed Zf ,m;
vufEpS o f pf vljzpfatmifvnf; [kwfp/ nmt&yg/ urÇmw h &m;Oya't axmufyHhay;jcif;eJY umuG,fuk udk tawmftwef umuG,fay; xm;NyD; EdYkwu dk w f mxuf uav;
arG;cJh&ygay ... arar ... arar &qd&k if touf (18)ESpaf tmuf oMuyg&JU/ wudk,fa&oefY&Sif; ygw,f/ bmjzpfvdkYvJqdkawmh qmwdik ;f EdYk wu dk af y;ygu EdYk &nf
... arar...arar} ,ck t cg wurÇ m vH k ; t qdk&if uav;/ a&;? rdom;pkusef;rma&;? EdkYcsdK om;tdrfudk jrefjrefusHKUapjcif; xGuf&SdrI ydkrsm;vmapw,f/
]udk;vvG,f q,fvarG; wdkif;twm taeeJY ]rdcifESifh u uav;jyKpkapmifah &Smufjcif; wd k u f a uR;a&;wd k Y ud k v nf ; aMumifh (om;tdrfrS) aoG;,dkpD;
i,f½G,fEke,fpOfrS EdkYcsdKwdkuf av;usef;rma&;}udk ydkrdkOD;pm; rSm umuG,faq;xdk;jcif;vkyf aqmif½Gufaeav&JU/ jcif;avsmhyg;apvdkY jzpfygw,f/ Ed&Yk nfxJrmS bmawGygovJ
auR; vlYb0ajr ... ajccswJht ay;vkyfaqmifaeMuygw,f/ ief;awG? tm[m&auR;arG;a&; ,cktcg tm[m&csdKUwJhrI udk,fawGUt& wifjy&r,f ynm&SifawG pl;prf;avhvm
xdav ... tEGHwmcHum .. BuD; udk,f0efaqmifjyKpkapmifha&Smuf vkyfief;awG? rdcifEdkYwdkufauR; tygt0if a&m*gtawmfrsm; qdk&if ... aewm tawmfMumNyD/ 'gay
rm;aomarwÅmrsm;eJY jyKpkvmcJh jcif;? uav;arG;pOf jyKpkapmifh a&;vkyfief;awGeJY tjcm;vkyf rsm;udk rdcifEYkd (vH;k 0)wdu
k af uR; vGecf w
hJ hJ (10)ESpaf usmcf efu r,fh (EdkY&nfxJrSm) yg0ifwJh t
ay ...} a&Smufjcif;? uav;arG;zGm;NyD; ief;awG pHkvSayr,fh ynm&Sif jcif;eJY avQmhcs? umuG,fvdkY& jzpfygw,f/ usaemfhtrsdK;orD; &mawGudk tao;pdwfrodMu
]cspfarar&JU *kPfaus;Zl; jyKpkapmifah &Smufjcif;? arG;uif;p awGuawmh rdcifEdkYwdkufauR; w,fqw kd m tcsut f vuf (0g) [m uav;arG;NyD; EdkYrxGuf ao;/
awG qyfvdkYrukef .. 0okef uav;? touf(1)ESpfatmuf a&;udk ta&;BuD;qH;k vdYk axmuf awGU&Sdcsuf tajcjyKusef;rma&; ao;wJ h t wG u f (uav;uk d ) EdkYOD;&nfrSm y½dkwdef;eJY u
þajr ... qHk;wdkifatmifay ...} eJY touf (5)ESpfatmuf u jyavh&Sdygw,f/ bmaMumifhvJ/ apmihfa&SmufrI vkyfief;rsm;u csufjcif;EdkYrwdkufEdkif/ 1-2 em&D av;ud, k cf t
H m; jr§iahf pwJh "mwf
uG , f v G e f o l tqd k a wmf av;rsm; jyKpkapmifah &Smufjcif; ... rdcifEdkYwdkufauR;jcif;[m azmfjyaeygw,f/ rdcifEYkd [m u ausmfausmfavmufMumvmwJt h awGyg0ifNyD; ]arG;uif;puav;
oef;azav;a&;cJhwJh oDcsif; pwJh rdcifESifhuav; usef;rm - aiGuek af Mu;us oufom av;awGtwGuf wefzdk;jzwfvdkY csdefrSm rD;zGm;NyD; aoG;oGefrIa0' awG & J U } tpmajcvk y f i ef ; ud k
av; wyk'fyg/ ]cspfarar}wJh/ a&;vkyfief;awGu pHkvSw,f/ w,f/ r&wJh vufaqmifqdkNyD; wif emudk cHpm;&ygw,f/ aoG;aygif aumif;rGefapw,f/ t0ga&mif
[kwfuJh/ tarhEdkY csdKcsdKarT;udk urÇmay:rS ESpfpOf touf - uav;aoqH k ; EI e f ; ud k pm;ajymqdkMuygw,f/ csdefus? jzLzwfjzLa&mfjzpfNyD; t&nfusJusJ EdkYOD;&nfudk t&t
aomufoHk;BuD;jyif;vmMuwJh (5)ESpfatmufuav;awG oef; avQmhcsay;w,f/ owdvpfovdk jzpfomG ;ygw,f/ rd wkdufcdkif;wm[m uav;awG
usaemf w d k Y 'D o D c sif ; av;ud k csD aoqHk;aeygw,f/ uav; uav;awG bma&m*gawG uav;rdcifawGaum bm aoG;vefYoGm;jcif;jzpfygw,f/ &JUudk,fcHtm;udk jr§ihfwifay;Edkif
BudKufMurSmyg/ aoqHk;OD;a&tm;vHk;&JU (70)&m aMumifh aoqHk;&wmvJ/ a&m*gawGaMumifh aoqHk;Mu& ta&;ay:aq;0g;ukoay;Edkif vdYk jzpfygw,f/ 'grS ul;pufa&m
tarom csd K csd K arT ; ud k cdkifEIef;[m zGHYNzdK;qJwdkif;jynfu tqkwfa&mif erdk;eD;,m;? wmvJ/ uav;arG;zGm;wJhtcg vdkYom touf&Sif&jcif;jzpfyg *g (Oyrm - tqkwfa&mif? erdk;
rwdkufauR;cJhyg&if ... uav;awG jzpfMuygw,f/ t 0rf;avQm^0rf;ysuf? 0ufouf? aoG;oGef? aoG;,dkpD;jcif;? aoG; w,f/ arG;vrf;aMumif; aoG;,dk eD;,m;?0rf;avQma&m*g ponf)
ouf (5)ESpaf tmuf uav;rsm; iSufzsm;? tm[m&csdKUwJha&m*g tm;enf ; jcif ; ? a&m*gyd k ; 0if pD;&wm[m om;tdrfjyefrusHKU rsm;udk umuG,fEdkifyghr,f/ t
usaemfhrSm ½kyf&Sifrif;orD; xJrSm touf (1)ESpfatmufeJY eJY roefY&Sif;wJha&awG aomuf aoG;tqdyfwufjcif;? uav; (Uterine atomy) jzpfjcif;aMumifh csdKUrdcifawGrSm (EdkYOD;&nf) [m
oli,fcsif;a[mif;wOD; &Sdyg arG;uif;puav; aoqHk;rIawG oHk;rdNyD; jzpf&wJh aemufqufwGJ arG;&cufjcif;? udk,f0ef tqdyf jzpfygw,f/ EdkYxGufNyD; uav; uav;rarG ; cif u wnf ; u
w,f/ ol uav;arG;awmh t u ydkrsm;ygw,f/ 'DtwGuf a&m*gawG[m t"duvufonf wufjcif;eJY tEÅ&m,fruif; om EdkYpdkYvdkufygu om;tdrfjref xGuf&Sdvmwwfygw,f/
vSysufrSmpdk;NyD; (uav;ukd) EdkY arG;uif;puav; jyKpkapmifh awG/ udk,f0efzsufcsjcif;awGaMumifh jrefusHKUNyD; 'DtEÅ&m,feJY BuHKcsif 3-4 &ufMumvmwJt h cg EdYk
rwdu k cf sif/ usaemfu EdYk csdKwdu k f a&SmufrIeJY (1)ESpfatmuf EdkYpdkY qif;&JvYkd? tm[m&csKd UwJv
h Ykd aoqHk;Muwmyg/ rS BuHKygvdrfhr,f/ OD;&nf usJusJawG[m t&nf
a&; w&m;&Snfwyk'f a[mcJhyg uav;i,f jyKpkapmifha&SmufrI a&m*gpHkNyD; ... 'gaMumifh rdcifaoqH;k rIawG usaemfah rG;vlemawGrmS vnf; rsm;vmNyD; csdKarT;vmygw,f/
w,f/ tvSrysufwt hJ jyif ydNk yD; vkyfief;awG[m xdyfwef;OD;pm; 5 puúefYMumwdkif; uav; udk avQmhcszdkYtwGuf rsdK;quf uav;awG EdkYaumif;aumif;pdkY &eHY[m uav;udk qGJaqmifyg
vSvmrSmvdkY/ EdkYwkdufaewJhtar ay; cHvm&NyD/ wa,muf/ yGm; usef;rma&;vkyfief;awGudk NyDqdk&if (usaemf) t&rf;aysmf/ w,f/ aemufyikd ;f EdYk&nf[m jypf
avmuf vSwJhtrsdK;orD; b,f arG;uif;puav;udk aq; 1 em&DMumwdkif; uav; (wurÇmvH;k ) wd;k jr§iahf qmif½u G f rdcifEdkYeJY uav;udk aus;Zl;wif vmNyD; uav;a&qmwmawG
rSm&SdrvJ/ ynmt& Neonate (eD,dkedwf) (700)/ aeMuygw,f/ &ygw,f/ rdcifaoqHk;wJht &,f? qmavmifrGwfodyfrIawG
] 'geJY aeygOD;? uav;udk vdkY ac:ygw,f/ touf (28) 1 &ufMumwdkif; uav; uav;rarG;cif udk,f0efjyK aMumif;&if;awGrSm rD;zGm;NyD; &,fudk ajzazsmufay;ygw,f/
EdYk rwkud cf sib
f ;l qdak wmh b,foYl &uftxdudk qdkvdkwmyg/ t (16000)/ pk a pmif h a &S m uf j cif ; vk y f i ef ; aoG;oGejf cif;[m tjzpfrsm;qH;k / rdcifEdkYrSm uav;twGuf tm
udkwdkufrSmwkef; a½Trif;orD; ouf (1)ESpfatmufuav;u 1 ESpfMumwdkif; uav; (6) (Antenatal Care) rsm;wGif apm (rSwfcsuf = rD;zGm;NyD; aoG; [m&aygif;pHk yg0ifw,f/ t
&,f} awmh Infant (tifzJif;)/ EdkYpdkYu oef; aoqHk;aeygw,f/ pD;pGm udk,f0eftyfESHzdkY? oH"mwf oGefjcif;&JU taMumif;trsdK;rsdK; oifhazmfpyfxm;NyD;om;/ wul;
olYa,musmf; udkvlacsmudk av;aygh/ uav;tm;vHk;udk pk 'Da&m*gawGudk umuG,f eJY azmhvpftufqpf"mwf? tm &Sdygw,f/ arG;zGm;pOf arG;vrf; wu xkwfydk;xm;p&mrvdk/ a&
vSrf;MunfhNyD; usaemfajymawmh aygif;NyD;awmh Child vdkY ac:yg aq;? y#dZD0 ydk;owfaq;? tm [m&"mwfrsm; jznfw h if;zdYk ? um aMumif; pkwfNyJ'Pf&m&jcif; t cJaowÅmxJvnf; odrf;qnf;
] [Gef;? aoemaumif q&m w,f/ t½G,af &mufwmudk (12) [m& ADwmrif? aq;pdrfjcif uG,faq;awG xkd;ESHzdkY? umv ygt0if tjcm;taMumif;rsm;) xm;p&mrvd k / a&"mwf a yg
0ef? rnpfywfeJY} ESpfausmfwJh&ufupNyD; wGuf axmif ? "mwf q m;&nf w d k Y om;eJY HIV (ud, k cf tH m;usapwJh pmrsufESm (6) odkY ```
6 NIGHTINGALE
``` pmrsufESm (5) rStquf
use;f rma&;*sme,f
vrf;aMumif;awG? yef;em&if - uav;[m tEÅ & m,f EdkYwrsdK;wnf;? 6 vrS (2)ESpft [m&&SdwJh tpmpm;? t&nfrsm;
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f
wdkif;EdkifiHwck&JU ta&;BuD;qHk;
<u,fNyD; y½dkwdef;? tqD? um usyfeJY tqkwfa&miferdk;eD;,m;? uif;NyD; tcspfcHae&ygw,f/ xd tarEdkYqufwkdufNyD; jznfh rsm;aomufay;&r,f/ EdkY&nft usef;rma&;vkyfief;wckjzpfwJh
bGe[ f u kd 'f ½dw
k ?f oH"mwftygt wkyfauG;a&m*gawG tjzpfenf; - aumif;pGm tdyfaysmfap pGuftpmrsm; auR;arG;wwfap xGurf sm;wJah q;awG&adS yr,fh , twGuf usef;rma&;0efxrf;
0if owÅK"mwffrsm;? ADwmrif apw,f/ w,f/ (EdkY&nfrSm uav;udk &ef aq;½Hkqif;rdcifrsm;tm; y cktcsdefxd w&m;0ifoHk;cGifhr&Sd rsm;omru jynfolvlxkrS yl;
oufapmifh"mwfrsm;? tpmajc - ESvHk;udk yHkrSef tvkyfvkyf tdyfaysmfapwJh a[mfrkef;awG yg nmay;oifjy&rnf/) rl0g'awG ao;/ aygif;yg0ifvmrI ]rsm;jym;vmrS
tifZdkif;awGeJY uav;BuD;xGm; apw,f/ wJhtwGuf) uawmh aumif;rSaumif;/ us ar;cGef; (4)/ / uav;udk om} vkyfief;BuD;atmifjrifvm
zGHUNzdK;apwJh a[mfrkef;"mwfawG - 0rf;ysuf^0rf;avQmjcif;eJY aemfwdkY &mEIef;jynfh vkyfaqmif rdcifEYkd csufcsif;wdu k v f Ykd r&ao; rSm/ ,ckaqmif;yg;wGif ]rdcifEdkY
rsm;vSygw,f/ tlvrf;aMumif; ydk;0ifjcif;awG rdcifEYkd wdu k af uR;enf;ESifh rl0g' Edik Nf yDvm;qdw
k mpOf;pm;Mu&r,f/ bl;qdk&if bmqufvkyf&rSmvJ/ wku d af uR;a&;}udo k m aZmif;ay;
'gayr,fh a&m*g&SdwJh rdcif udk tjzpfenf;apw,f/ tpm rsKd ;qufymG ;use;f rma&;Xme uav;udk EdkYAl;wdkuf csdKvdrfay; azmfjyxm;w,f/ tjcm;aom rd
awG? aq;aomufae&wJh tar "mwfrwnfhrIeJY tlrBuD;a&m*g awGrSm oifay;avh&Sdw,f/ u pdkY&if tarEdkYrpdkYwwfawmhbl; cif? uav;apmifha&SmufrIvkyf
awGrSm a&m*gydk;awG? uav;udk awGvnf; avQmhcsEdkifw,f/ av;EdkYwkduf&mwGif uav;a&m? uav;tarawG ar;avh&SdwJh qdkwm [kwfygovm;/ ief;rsm;pGm &Sdao;aMumif;/ Oy
tEÅ&m,fay;EdkifwJh "mwfypönf; - tltwufa&mifwm um taryg oufawmifhoufom&Sd ar;cGe;f rsm; tajz (4)/ / tarEdkYcsuf rm- umuG,af q;xd;k ESjH cif;vkyf
rsm; EdkY&nfxJrSm ygvmNyD; (u uG,fay;w,f/ r,fhtaetxm;? uav;rS (t ArmjynfrSm q&m0efqdkwm csif;rxGuf&if pdwfcs&wJh (t ief;rsm;/
av;uk)d a&m*gb,awG jzpfap - (EdkY&nfrSm qm;"mwf? y½dk arh) EdkYoD;acgif;udk rudkufrd pD r H t k y f c sKyf a &;vnf ; vk y f &
jcm;tarawGqDrS) EdkYudk wdkuf rdcifEYkdwudk af uR;jcif;uawmh
Edkifygw,f/ 'gaMumifhvnf; t wde;f "mwf odyrf rsm;wJt h wGu)f atmif uav;yg;pyfrS EdkYtHkudk w,f/ txl;ukawGrSty wdkuf vdkY&ygw,f/ 'grSr[kwf pdwf aiGukefoufom? uav;ao
&ufpGJrdcifawG? HIV ydk;a&m*g ausmufuyfawG 0efrydbJ yHkrSef tjynfht0iHkrdatmif pwJhenf; e,f? NrdKUe,fq&m0efawG[m csab;uif;wJhEdkYrIefYudk a½G;cs,f EIef;avsmhcsay;wJhtjyif um
onf rdcif? a&&Snfaq;0g; tvkyfvkyfapw,f/ awGudk AGD'D,dk? qvdkuf½Id;? ½kyfyHk aq;ukoa&; (aq;ynm? cGJ azsmfwdkufaygh/ uav;ausmuf uG,af q;awGuv kd nf; pGr;f tm;
aomufoHk;ae&wJh rdcifawG[m - qD;vrf;aMumif; ydk;0if um;csyfawGeJY vufawGUoifjy pdwf? uav;? om;zGm;^rD;,yf uyfysufapwJh r,fvrif;awmh ydkrdkaumif;rGefapw,fvdkY ynm
orm;awmfawGeJY wdkifyif uko a&m*gjzpfyGm;rI enf;apw,f/ ay;Muygw,f/ bmom&yf? txl;jyKbmom&yf owdxm;yg/ EdYk A;l ? csdKvdro f ;kH wJh &SifawGu qdkxm;av&JU/
rI jyK&ygr,f/ rdcifEYkd rwdu k o
f ifh - qD;csdKa&m*g (uav;b uav;EdkYwkdufenf; rrSefyg Oyrm-em;? ESmacgif;? vnf uav;awG tarEd k Y r pd k Y w wf urÇ m csD v k y f i ef ; jzpf w J h t
ygu uav;EdkYrIefY? EGm;EdkYawGudk 0rS pwifjzpfwJh trsdK;tpm;) u EdYk &nftxGuef nf;jcif;? EdYk tkH acsmif;bmompHk) tjyif rdcif? awmhb;l qdw k m vH;k 0r[kw/f u wGuf usef;rma&;0efxrf;aygif;
tm;ud;k &awmhrmS aygh/ okawo tEÅ&m,f uif;a0;apEdkifw,f/ cJjcif;? EdYko;D acgif; a&mif&rf;^uGJ u av;use;f rma&;apmihaf &Smuf av;qdkwm oifp&mrvdkbJ t pHk vIyf&Sm;EdkifrS rdcifuav;?
ejyKcsufrsm;t& rdcifEdkYudk ,SOf - ESif;cl? ,m;em tjzpf 'Pf&m&jcif;eJY EdkYjynfwnfem rI oifwef;ay;&wmawG? vkyf arEdkYudk pdkYwwfygw,f/ tar usef ; rma&;vk y f i ef ; BuD ; awG
EdkifwJh? tpm;xdk;vdkY&wJh EdkY&nf enf;apw,f/ pwmawG jzpfwwfygw,f/ ief;awG aqmif½Guf&wmawG uom EdkYxGufvmwJhtcsdefrSm atmifjrifvmrSmyg/ ] [dkvlryg
qdkwm (,cktcsdeftxd) ray:? - uav;b0 tqpftjrpf aq;½H?k aq;cef;rsm;rSm EdYk csdK tjcm;vkyfief;awGeJYvnf; tm; BudK;pm;wdkufay;r,fqdk&if t vJjzpfwmyJ} qdkwJhtawG;xuf
r&Sdao;/ a&mif&rf;rIudk avsmhapw,f/ wdkufauR;a&;rl0g'qdkwmawG avhr&SdMu/ arEdkYudk jyefpdkYygvdrfhr,f/ ygvm&ifydkaumif;vmrvm;?
tarEdkYqdkwm arwÅmaoG; - uav;udk yHkrSefBuD;xGm; &Sdygw,f/ atmifjrifaom rdcif rdcif? uav; apmihfa&Smuf aq;0g;aomufoHk;rIrsm;eJY bmtBuHOmPfawG? ulnDrIawG
aMumifh jzpfvmwm/ apNyD;? t0vGejf cif;a&m*grS um EdkYwdkufauR;a&;rl0g' tqifh rIvkyfief;awGvkyfawmh? om; EdkYwkdufjcif;tusdK;oufa&mufrI &rvm;qdw k myJ usaemfawG;csif
uav;EdkYrIefYqdkwm pD;yGm; uG,fay;ygw,f/ (10)qifhqdkwm xif&Sm; toHk; zGm;vkyfief;awGvkyfawmh u rsm;udkvnf; EdkYwdkufrdcifawG ygw,f/
a&;tawG;aMumifh jzpfvmwm - 0rf;csKyfjcif; avsmhenf; rsm;vSygw,f/ av;tar? rdcifawGeJY tNrJxd ar;avh&Sdygw,f/ aq;0g;rsm; usaemfMum;zl;cJhwJh uav;
qdkawmh b,fwlyghrvJaemf/ EdkY apNyD; rpifteHY qdk;½Gm;jcif;rS - usef;rma&;0efxrf;rsm; awGU qufqH&ygw,f/ tJ'DrSm taMumif;udkvnf; tusOf;½Hk; tarwa,muftaMumif; ajym
rxGufwJhtarawGtwGuf wD uif;a0;apygw,f/ tvG,w f ul yHrk eS q
f ufo, G o
f d tar? rdcifawGrS EdkYwdkufauR; azmfjyyghr,f/ jy&if; aqmif;yg;udk tqH;k owf
xGifay;wm jzpfEdkifayr,fh tEÅ rdcifawGtwGuv f nf; rdcif &SdEdkifwJh csrSwfxm;NyD; ay:vpD jcif;eJY ywfoufwJh ar;cGef;awG EdYkwu kd rf cd ifawGrmS tEÅ&m,f yg&ap/
&m,fruif;wJh"mwfawG ygavh EdkYwkdufjcif;[m tusdK;rsm;vSyg rl0g' &Sd&r,f/ tar;cH&ygw,f/ ar;avh&SdwJh r&Sd aomufoHk;EdkifwJh aq;rsm; waeYrmS q&m0efwa,muf
&Sdw,f/ w,f/ - usef;rma&;0efxrf;tm; ar;cGef;tcsdKUeJY tajzrsm;udk rSm - tufpfy&if? yg&mpDwarm qDudk uav;tarwa,muf
EGm;EdkYuaum/ - om;tdrfudk jyefusHKUapNyD; vHk;rS 'Drl0g'udk taumift azmfjyyghr,f/ yifeDqDvif? uzvdkpydkvifESifh a&mufvmNyD; ...
EGm;EdkYuawmh EGm;uav; (uav;arG;NyD;) aoG;oGejf cif;udk xnfazmfEdkifzdkY vdktyfwJh uRrf; ar;cGef;(1)/ / arG;uif;p bmrDwGefuJhodkY t,m;aysmuf ] q&m ... usruav;u
awGyJ pdkYoihfwmaygh/ enf;apygw,f/ usif r I a wG u d k avh u sih f a y;& uav;awGudk a&wkdufzdkYvdkyg aq;rsm;/ EdkYrpdkYawmhbl;vdkYajymNyD;? EdkY
EGm;EdkYrSm ADwmriftD; (u - obm0w&m;t& om; r,f/ ovm;/ oH"mwfygwJh tm; owdxm;aomufoHk;&r,fh vnf;qufrpdYk awmhwm (1)ywf
av;rsm; rsdK;yGm;t*FgzGHUNzdK;rIt qufjcm;apygw,f/ - udk,f0efaqmiftrsdK;o aq;awG wdkufzdkY vdkygovm;/ aq;awGuawmh 0rf;EIwfaq;? ausmf a eNyD / uav;u i,f
wGuf vdktyfwJh"mwf)? oH"mwf - OtdrfeJY &ifom;uifqm rD;wdkif;udk EdkYwkdufjyKpkjcif;eJY? EdkY tajz (1)/ / a&wkdufzdkYr tcsdKUaom &ifusyfaysmufaq; ao;awmh quf w k d u f c sif y g
eJY toHk;0ifwJh tqD"mwf pwm jzpfyGm;EIef;udk avsmhenf;apyg wkdufjcif;&JU tusdK;aus;Zl;awG vdk? tarEdkYrSm a&"mwfaygNyD; rsm;eJY pdwfNidrfaq;rsm;/ w,f/ q&mwdkY &Sif;jyxm;awmh
awG vHk;0ryg/ EGm;EdkYwdkufwJh w,f/ &Sif;jyNyD; od&Sdap&r,f/ om;/ roefY&Sif;wJha& wkdufrd EdYk pYkd uav;awGukd tEÅ&m,f rdcifEdkYtusdK;rsm;rSef; usrodyg
uav;awGrSm aoG;tm;enf; uav;EdkYwkdufjcif;[m tm - uav;ud k b,f v d k E d k Y &if uav;0rf;avQmr,f/ tar jzpfapEdik w f hJ aq;rsm;rSm - tx w,f/ uav;bmrsm;jzpfvdkYvJ
a&m*gawG cHpm;&avh&Sdw,f/ [m&ay;wJhvkyfief;tjyif rdcif wdkufr,f? tu,fvdkY uav;eJY EdYk rmS oH"mwfygNyD;jzpfwt hJ wGuf
½dkzD;uJhodkY Adkufemaysmufaq;w rod? q&mMunfhay;ygOD;}
'ghtjyif tpmraMuEdkifwJht&m eJY uav;cspfjcif;arwÅmudk cdkif tar cGJae&ygu EdkYwkdufzdkY t oH"mwftm;aq; wul;wu csdKU? odkif;½dGKufvnfyif;BuD; t q&m0efrS uav;udk prf;
awG? ausmufuyfudk 0efydapwJh NrJapygw,f/ uav;awG&JU jcm;enf;vrf;rsm;udk oifjyay; wdkuf&efrvdk/ qd y f w uf a &m*guk a q;rsm;? oyfppfaq;MunfhNyD; ar;cGef;w
ypö n f ; awG v nf ; ygao;/ oufawmiho f ufom&Srd ?I pdwcf s &r,f/ ar;cGef; (2)/ / arG;uif;p uifqmukoaq;rsm;? wufx ckar;vdkufygw,f/ uav;u
aemuf uav;awGudk "mwfr &rI&JU t&if;tjrpfwckjzpfyg - (aq;0g;nTefMum;csuf udk ysm;&nfwdkufay;&if tylt &mqd k i f u vif ; ? uvd k & rf r D e D wdk;wdk;av; ajzvdkufw,f/
wnfhjcif;qdkif&m ,m;ema&m*g w,f/ aEG;axG;El;nHhrIudk u rsm;rSty) arG;uif;puav; ykyfpifw,fqkdwm [kwfygo aum ydk;owfaq;rsm;? tdkiftdk ] aq;vdyfapmfeHvdkY}
awGvnf; jzpfapEdkifw,f/ av;rS xdawGUcHpm;&ygw,f/ ( rsm;udk rdcifEdkY&nfrSty tjcm; vm;/ 'if;? &Dqmyif; (aoG;usaq;w aMomf 'gaMumifhudk;/ q&m
EdkYAl;awGeJYuGmy)/ rdcif&ifcGif t&nf? tpmawG rauR;&ef/ tajz (2)/ / tarhEYkd rmS ysm;
rsdK;)? tm;a*ghuJhodkY acgif;w 0ef em;vnfNyD/ odkYaomf ... u
rdcifE&Ykd nf&UJ tusKd ;aus;Zl;rsm; wGi;f rSm vHNk cHKpdwcf sab;uif;wJh (Exclusive Breast Feeding) &nfxufaumif;wJh "mwfawGyg jcrf;udkuf a&m*gukaq;rsm;? av;tarudk b,fvdk&Sif;jy&rSm
uav;rsm;twG u f OD ; cH p m;rI u d k &ygw,f / Child - w&uf (24)em&DvHk; t w,f/ ysm;&nfrSmu bufwD; rl;,pfaq;yg aq;0g;rsm;/ ygvdrfh ...
acgif;rS ajczsm;txd tusdK;&Sd Portection (uav;oli,fum areJYuav; twlw&l adS ezdYk pDpOf &D;,m;ydk;awG ygygw,f/ u wu,fvdkY tEÅ&m,f&SdwJh
apwJht&m/ uG,af &;qdw k m rdcifEYkdpwduk pf Of ay;&r,f/ av;udk tEÅ&m,f jzpfapEdkif aq;awGukd aomufuakd omuf& ] z0g;vufESpfvHk; ... ycHk;
- OD;aESmufzGHUNzdK;rI rSefuef uwnf;u pwifwmyg/) - uav;EdYkqmwdik ;f EdYkwu dk f w,f/ r,fhtaetxm;qdk&if EdkYwkduf vufESpfopf .. vljzpfatmif
NyD; OmPfaumif;wJh uav;awG rdcifwdkif; od&Sdxm;oifhwJh zdkY tm;ay;wdkufwGef;&r,f/ ar;cGef; (3)/ / EdkYrxGufwJh
wmudk &yfvdkufyg/ vnf; .. arG;cJh&ygay .. arar...
jzpfapw,f/ tcsufrsm;rSm - csdKvdrf? EdkYoD;acgif;twk tarawG EdkYxGufvmatmif? EdkY q&m0ef n T e f M um;csuf e J Y arar ... arar ...arar ...}
- rsufpt d jriftm½Hk aumif; - EdkYwdkufjcif;[m qlnH*sD awGudk uav;rsm;udk (vHk;0) r &nftxGufenf;wJhtarawG EdkY aomufoifhwJhaq;awGuawmh ] udk;vvG,f ..q,fvarG;
apw,f/ usaewJh uav;udk Nidrfouf ay;&ef/ xGurf sm;vmatmif bmvkyo f ifh
pwD;½GdKuf? pdwfNidrfaq;? qD;½Tif ... i,f½G,fEke,fpOfrS ... EdkYcsdK
- em;a&m*gawG umuG,f at;csrf;apygw,f/ - EdkYwdkuftaxmuftul ovJ / Ed k Y & nf t xG u f r sm;wJ h
aq;? (0uf½l;jyef) twufa&m wdkufauR; ...}
ay;ygw,f/ - pdk;&drf ylyefpdwfrsm;aewJh ay;tkyfpkrsm;eJY qufoG,fay; aq;awG &Sdygovm;/ *g ukaq;rsm; jzpfygw,f/ uG,fvGefol tqdkawmf oD
- rsufEmS <uufom; oefrm uav;udk pdwfat;csrf;om,m NyD; (aq;½Hkqif;rdcifrsm;udk) vTJ tajz (3)/ / EdkYrxGufu csif;a&;q&m q&moef;azav;
apw,f/ apw,f/ ajymif;ay;yg/ EdkYoD;acgif;rSm *sD;awGeJYydwfae rdcifuav; apmifha&Smuf &JU oDcsif;av;udk Mum;a,mif
- tmoD;a&mifjcif;udk um - aeraumif;? xdckduf'Pf (wenf; - rdcifrS aemuf ovm;? tjcm;bmtaMumif; a&;vkyif ef;qdw k m urÇmwnfo rd&if; a0;uGmae&wJh (usaemfh)
uG,fay;w,f/ &m&? aMumufvefYaewJhuav; qufvufEdkYwdkufEdkif&ef tm; awG&SdvJ &SmazGukoay;&r,f/ í tNrJvkyfaqmifae&r,fh vkyf tarudk owd&aerdygonf/
- tay:ydkif; touf½SL udk ESpfodrfhrIay;ygw,f/ ay;yg/ 4 v (0g) 6 vtxd EdYk &nftxGurf sm;vmatmif tm ief ; aumif ; rsm;jzpf y gw,f / a'guw
f mwifah Zmf
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f
yJ ½Ipm;Murvm;/ aemufxyf
use;f rma&;*sme,f NIGHTINGALE 7
tay: ½l;oGyfpGm tm;ay;cJhMuwJh tckxdatmif ca&ZDjzpfaeqJ&Sd
taemufyikd ;f om;wOD;vnf;jzpfNy;D MuwJh urÇmhzvm;abmvHk;y&dowfawGeJY abmvHk;a&m*gtoD;oD;
urÇmausmfeJY jrefrmausmf armf [m vnf; ajymrqH;k aygif awmoH;k axmifyrJ [kwf vm;As/ *smreDu
',fbGdKif;awGawmif olYavmuf urÇmausmf a&b0JBuD;awmif vlawGodyfodcsifvGef;vdkY a[mudef;
tcsdK;tpm;usewJh NcHpnf;½dk; xkwf&if; 'Da&m*g&aeNyDAs/
wdkif (tJav) tcsdK;tpm;use awmaysmf ref;rsKd ;jrifh / / [J ... [J ... [J/ urÇmhzvm;yGJ avmufawmh
rI? prwfusrIeJYtwl umwGef; þazudk,f? AdkvfawmaysmfBuD;avmufu rrIygbl;Asm/ cifAsm;wdkY
aersdK;at;&JU abmvHk;upm; yDvDwdkY? 'D'DwdkY? *g&ifcsmwdkYacwfudk ajymr,fqdk&if usKyfwdkY jrefrm
enf;udkyJ avhvmMuOD;rvm;/ jynfrmS vnf; abmvH;k a½Tacwfwacwfukd xlaxmifcMhJ uwJh (A[m'l;?
aemufwa,mufuvnf; arh vSaX;?armifarmif? *dk;-wifatmif)pwJh tausmftarmfawG[m tJ'D
xm;vdYk rjzpfygbl;/ q&m aersKd ; 1960 ausmfeJY 1970 0ef;usifESpfawGrSm tm&ScsefyD,HbGJUvnf;
at; (ac:) pma&;q&m? t,f &&SdcJhovdk uRef;qG,f (ac:) tck ta&SUawmiftm&ScsefyD,HawG
'Dwm &JacgifrJarmifuawmif vnf; jzpfcJhMuw,fav/ acwfa[mif;aw;tjzpfomru acwf
tHhMobeef; xkwfazmfa&;om; aqG;aw;? acwfEGrf;zwfzwfaw;jzpfaer,fh ]ArmEdkifNyD ... wdkYArm
cJ&h wJh abmvH;k orm;wydik ;f ? 'dik f EdkifNyD ...}qdkwmudkvnf; tckaetcgrSm abmvHk;a&m*gxw,fyJ

toHawGMum;ae&w,feYJ
vlBuD;wvH;k ([m ... a&mukeyf g qdck siq f ykd gap? vGr;f vGr;f qGwq f w G ef YJ jyefvnfMum;csiv f w
S ,fAsm/
NyD) abmvH;k orm;wydik ;f ? 'dik v f l cifAsm;wdkYaum/
BuD;wydkif; tqifajyovdk yg *k½qk ef / / b,fheJYajymygvdrfh udkawmaysmf&,f? ]ArmEdkif NyDqdkwmudk

bmvJ[hJ urÇmzY vm;u ay;wJah &m*g


0ifupm;wwfwhJ udak rmifarmif rMum;csifbJ b,f&Sdyghrwkef;As/ abmvHk;a&m*gxw,f? abmvHk;
BuD; (ac:) rif;&mr avAsm/ a&m*g oJaew,fyJ qdkcsif&if qdkMuygapav/ aemifvmr,fh 'Drdk
udkarmifarmifBuD;wdkYrsm; [dwf ua&pDacwfrmS ]wdYk Arm abmvH;k a½Tacwf}udk rjzpfrae xGe;f opfap
[efaumif;aumif; eJY vufjy? &r,f/ armfueG ;f opf? ordik ;f opfawG wGi&f pfap&r,fvYkd tck 2010
(abmvH;k a&m*gEiS hvl
f xu
k se;f rma&;) ajcjy? udk,f[efjyvkyfaewm
Munfhaumif;vGef;wmrdkY q&m
urÇmhzvm;rSm wcsdefu usaemfwdkY&JU NydKifbufjzpfcJhzl;wJh ]awmif
udk;&D;,m;toif;}udk tm;usNyD; zifMum;rSm jcifusm;0if udkufcH&
aersdK;at;u ],mOfxdef;&J} vkyf ovdk tawmfhudk r½dk;r½GBuD; cHpm;&w,fAsm/ A[m'l;wdkY? vSaX;wdkY
qefwmuavmh(pf) &if ydak tmifjrifr,fvYkd tBuHay; a½Tacwfwkef;uqdk tck tm&SrSm xGef;awmufaewJh awmifudk;&D;
a&m*gawG (&ma*gawG)? Munfhprf; ... em;axmifprf;? em;r xm;owJh/ aemufxyfwOD;uvnf; 'Dae&mrSm tvGefYtvGeft ,m;avmufyJ usaemfwdkY NydKifbuf&SdwmAs/ ajrmufudk;&D;,m;wdkY
axmifcsif&ifvnf; twdkif;om;Mum;ae&wJh nOfhoef;acgif,Hudk a&;ygaewmrdYk xnfah jymrS oifah wmfygvdrrhf ,f/ atatyDyt D zGUJ u *syefwYkd qw kd m b,fqaD erSe;f rodwhJ ArmabmvH;k a½Tacwfukd vGr;f
tefwkNyD; [def;xGufvmwJh toHAvHawGav/ ]tJAm; pygqyfyav,m} jzpfwJh udkaX;atmif&,fyg/ udkaX;atmif qGwfvSoAsm/
]*dk; ....} [m ]tNrJwrf; plygqyfupm;orm;}jzpf&wJt h aMumif;u &Snv f Qm;? qdkeDrdk;ausmf / / vGrf;MuAs .../ ESyfw½TJ½TJeJY yGJcHatmifvGrf;MuAs/
] [m .... toHk;rusvdkufwJhaumifuGm } axGjym;? ayrsm;oGm;rSmrdkYvdkY pmrsufESmacRwmwJhtaeeJY cyfwdkwdkyJ usKyfuawmh acwfeJYtnD [pfa[mh(yf)oDcsif;eJYyJ urÇmhzvm;
] tarav;av; ... enf;enf;av;rS enf;enf;av;uGm} &Sif;jy&&if abmvHk;yGJwdkif;udk uGif;ab;u tNrJwrf;vdkufvHtm; a&m*gxaewmudk 'Dvkd wifjycsifoAs/ ]wcsdeu f av ... wdYk Arma½T
] tm;yg;yg; ... aomufusdK;enf;awmf ... yGwfumoDumav; ay;NyD; rkefY[if;cg;qdkifESifh aumfzDrpfrsdK;pHk wGJzufa&mif;csvsuf&SdwJh acwf ... 'g[mav ...ae&pfawmhacwfa[mif; ... rajymif;vJwJh
vTJoGm;wmrsm; ... 0g;ESpfjyefavmufygyJvm;awmf ...} tbcspf (tefu,fcspv f Ykd ac:olac:? tEÅ&m,fcspv f Ykd csppf Ed;k aemuf tpdrf;aumifawG&JU pepfa[mif; ... tpdrf;aumif ... tpdrf;a&mif
] a&b0JBuD;a& ... {ueftrSefa[mudef;awGudk jrefjrefajymyg olaemufeYJ cifrifp&m w½kwaf ygufazmfBuD;&,fyg/) tJovdk tb ... ydef;avSmif ... tarSmifacwf ... wcsdefu tESpf .. zGifh[vSpfMuL;
tHk;} cspfqDuae udkaX;atmifu plygaumfzDrpfudk aeYpOfta<u;,l ,l ... A[m'l;wdkYacwf ...'Da½Tacwf[m ... yDvD *g&ifcsmwdkYeJYawmif
[kwfuJhyg .../ 'DtoHawG? 'D0rf;ajrmufMunfEl;oHawG? tm;r aomufNyD; uaeYtxd jyefrqyf&muae ]plygqyf udkaX;atmif}t ... a½Ta&mifawmufycJh ... awmufycJh ... 0dk; ... 0dk; ..0l; ...}/
vdktm;r& jzpfwJhtoHawG? nnf;nLoHawG (aMomf .. owdawmh jzpf cspfpEdk;ac: xGif&pfMuyga&mwJh/ tck ed'gef;ysdK;aewmawGu a'guw f mvGP;f / / at;Asm/ 'DuaeY tm;upm;avmurSm abm
&rdom;? pG,fpHktEkynm&Sif rif;om;BuD;ausmf[def; qdkcJhwJh oDcsif; abmvH;k eJYywfoufNyD; tm;vH;k ? tukev f ;kH a&m*gawG &SMd uw,fAs/ vHk;tm;upm;enf;[m rodrom enf;AsL[mtaeeJY EdkifiHa&;
pmom;xJuvdak yghAsm? ]toHawGMum;ae&w,f ... toHawGMum;ae xdkodkYaom? þe,faom? taMumif;aMumif;aom taMumif; qefvmwmrdYk *smreDu bufuifabmif0geJY jyifopfu rDcs,fyvm
&w,f ...}) wJhav/ aMumif;rsm;aMumifh ]urÇmhzvm;a&m*g}udk rdrdwdkY odrSDcJhMuonfh t wDeD (tck -UEFA OuúX)wdkYvdk urÇmausmfBuD;awGuawmif ]abm
tJonfvkd 2010 urÇmzh vm;abmvH;k NydKifyBJG uD; usif;yaepOft ouft½G,frsm;ESifh csdefxdk;oHk;oyfíwenf;? EdkifiHwum ½kyfjrifoH vHk;EdkifiHa&; (Football Politic)} vdkYawmif &nfnTef;&w,favAsm/
wGi;f rSma&m? xdik ;f -jrefrme,fpyf? rJaqmufNrdKUawmfopfqu D jrefrmh Mum;tpDtpOfrsm;rS xkwfvTifhcJhonfh urÇmhzvm;abmvHk;yGJrsm;udk qdkvdkwmu abmvHk;[m abmvHk;taeeJYwif r[kwfawmhbJ EdkifiH
'Drdkua&pDa&; wuf<uvIyf&Sm;aeoltcsdKU&JU v'zvm; (tJ[kwf (1982 ckEpS cf efYrpS í) rvGww f rf; Munf½h cI pH m;cJMh uolrsm;uvnf; toD;oD;&JU Edik if aH &;Oy"duydk g xif[yfapNyD; *kPaf &mif xGe;f ajymif
aygif) urÇmzh vm;NydKifyBJG uD;eJY eifvm; igvm;qdo k vdk 'eft;kd 'efcu
G f jyefvnfazmufonfcsí wrsdK;? ,ckvuf&Sd (2010)urÇmhzvm;ESifh apwmrdkY tnTef;aqmifwJhtaeeJY abmvHk;EdkifiHa&;&,fvdkY uifyGef;
yJBuD;avSmfeJY vJpm;MuwJh 'efzvm;a&m? *efzvm;yg ([m ... ajym rMumao;rSD av;ESpw f mumvjzpfaom (2006)urÇmzh vm;abmvH;k wyfMuowJhAsm/ urÇmhabmvHk;yGJ ½kyfoHuae vTifhaewJht csdefawG
&if;eJY a&mukefygNyD; aqm&D;aemf) 'DavmufysdK;wmavmufeJYyJ NydKifyGJrsm;udk ydkif;qpf½IjrifMuíwzHk? trsdK;rsdK;tpHkpHkaom abmvHk; [m usaemfwYkd&adS ewJh xdik ;f Edik if rH mS qd&k if n (1;30)em&DawG bmawG
xm;ygawmhAsm/ tJonfvdk zvm;aygif;pHk? ukvm;aygif;pHk? r,m; Zmwfcu kH kd Edu k wf ifa*;vf*sme,fwu kd f teD;w0du k üf NcHKwd;k oH;k oyfMu Munh½f t I m;ay;Mu&ayr,fv h nf; tdyaf &;ysufwm? aemufaeYus&if
aygif;pHk tm;ay;awmfrMl uwJh NydKifyt JG &yf&yfrmS vnf; ]urÇmzh vm;u rnfh (tJav) NcHKiHo k ;kH oyfMurnfh wGaJ zmfwzJG ufav;a,muf (t&uf rodrom tpm;ygysufwm? acgif;awGrSm rl;a0aemufusdwm? vkyf
ay;wJha&m*gawg} qdkwmu pHkrSpHkyJAsdKU/ rl;vGeMf uír[kwyf gcifnm) tJ'aD v;a,mufwYkd a&muf&v dS mMuukef vufptvkyfyJjzpfjzpf? aemufxyftvkyfopfjzpfap vkyfudkif&mrSm
wjcm;rMunfheJYavAsm? rdwfaqGrsm; odawmfrlMuwJhtwdkif; owwf/ udkif; ... rdwfaqGwdkY qufzwfMuaya&mh/ r½Tifrvef;eJY yifyef;aewm? xdkifMunfh&zefrsm;vdkY qD;ylanmif;
abmvH;k tm;upm;eJY 'Gew f yJG gvmwwfwhJ ]abmvH;k a&m*g}qdw k mu a'guw f mvGP;f / / r*Fvmyg rdwfaqGwdkY/ rdwfaqGwdkYodMuwJh t usvdkvdk jzpfvmwm? tdyfcsifaewJhrsufvHk;udk uaz;eJY vÇuf&nf
vnf; [dkavAsm? ]cspfwD;eJY uGefjrLepfawGvdk}? ]bkef;BuD;eJY bD;qdk wdkif; urÇmhzvm;abmvHk;NydKifyGJBuD;[m (1930)ckESpf uwnf;u wvSnfh? tcsdK&nf (trfvGdKuf[qd? uRJ½dkif;)wdkYeJY wvSnfh tdyfcsif
ovdk}? ]oDv&SifeJY EIwfcrf;eD rdwfuyf qdkovdk} pojzifh? pojzifh tdr&f iS Of ½ka*G;Edik if u H ae pwifusi;f yvmNyD;awmh yxr OD;qH;k urÇmh ajz&wmrsm;vdkY abmvHk;yGJNyD;ayr,fhvnf; jyeftdyfvdkYr&jzpfwm?
ayghAsm/ wcsJpD? wjcm;pD jzpfaeMuwmrsdK; r[kwfbl;As/ abmvHk; csefy, D EH ikd if t H jzpfvnf;yJ O½ka*G;toif;uyJ &&Scd w hJ m r[kwv f m;/ wcgw&H rsufvHk;u tdyfzdkY qdkif;awGAHkawGomru ywfrBuD;yg
tm;upm;eJY abmvH;k a&m*gqdw k musawmhum jrefrmha½TUajymif;awG tckqdk&if 'DNydKifyGJBuD; usif;yvmwm ESpfaygif; (80) wdkifwdkif&Sd twGJvdkufxkae? wD;jyaeayr,fh tdyfr&awmhbJ rsufvHk;aMumif
eJY ta<u;&SifawG zufpyfvkyfief;xlaxmifxm;ovdkrsdK; (qdkvdkwm cJNh yDav/ 'Dvkd usif;ycJw h hJ ESpaf ygif; (80)twGi;f rSm urÇmw0Sr;f vH;k oGm;wm pojzihf pojzifah yghAsm/ urÇmzh vm;uay;wJh a&m*gawGu
u [if;a<u;? ESpfvHk; oHk;vHk;? abmvHk;ta<u;? t0wftxnft wBudrfxufwBudrf tHk;tHk;uRwfuRwf Munfh½IolOD;a& wdk;yGm;vm rsm;rS rsm;yJAsdKU/
a<u;? aumfzDrpf? uGrf;,maq;vdyfta<u; pojzifhayghAsm) tJo wm[m usaemfrSwfrdoavmufqdk&if (1982)ckESpfu pydefEdkifiHu awmaysmf / / usaemfuawmh urÇmhzvm;uay;wJh a&m*gawGudk
vdkygyJ/ avmif;upm;orm;eJY taygifqdkifawG[m wqufxJ? tdrf&Siftjzpf usif;ycJhwJh urÇmhzvm;NydKifyGJu pcJhr,fxifw,f/ a[m'Dvdk idkcsif;csNyD;awmh ajymvdkufcsifwmu .. ]ajym&awmh
wpyfxJ vrf;azmufxm;ovdkrsdK;ayghaemf/ tJovdk a'gif;'*Fg;yrm ½kyjf rifoMH um;zefom;jyifuae wdu k ½f udk x f w k vf iT chf whJ mrdYk vYkd ]urÇmh r,fav; ... NyJ&awmhr,f}
Nidrf;csrf;pGm twl,SOfwGJMuNyD;awmh *vdk-*vdk a&m*gydk;awG[m zvm;a&m*gawG}[m urÇmeJYt0Srf; xcJhMuNyD; 1982-ckESpf urÇmh rdwaf qGrsm; / / a[hvl ... pum;udk yDatmifajym? idkcsif;udk yDo
0goem&SifawG&JU cE¨mtdk;tdrfxJrSm b,fvdkb,fyHkrsm; o½dk;o&D zvm;NydKifyu JG ae tckaemufyikd ;f txd urÇmah bmvH;k y&d owfawGu atmifcs/
jzpfwnfaeapovJqdkwmudk wcsufprf;ppfMunfh&atmifAsm/ tonf;pGEJ pS Nf cdKufcMhJ uwJh (b&mZD;? *smreD? tDwvD? tm*sifw;D em;? awmaysmf / / em odygw,f omvdumwdkY&m/ ] ajym&awmh r,fav;
[dkuf ...trfvGdKuf[qd&nf .../ rJaqmufNrdKUawmf&JUtaemuf a[mfvef)pwJh urÇmhzvm;NydKifyGJMuD;om av;ESpfwBudrf ajymif;vJ ... ajym&awmh r ,f ... awmu vmw,f a [; ... a[m'D
ydik ;f e,fajr? pD'pD aD usmif;tem; uGi;f xJrmS a[m'D xdik ;f -jrefrme,f usi;f yoGm;ovdk tdr&f iS Ef ikd if aH wGeYJ cseyf , D t H oif;awGom ajymif;vJ awmaysmfav;rSmu urÇmzh vm;a&m*gawG .. oloil gigawG ... pydef
pyfw½dk;rSm t&yftarmif;aumif;wmeJYwif AdkvfusvTrf;rdk;aewJh aumif; ajymif;vJoGm;r,f/ apmapmu ajymqdkcJhwJh toif; (5) BudKufolBudKufeJYrdkY .. a[mfvefqdkwJh e,fomvef ... 'wf(csf) udk
abmvHk;0dZÆmBuD; ref;[JAD; (q&mref;a½TESif;)&JU abmvHk;upm;yHkudk oif;&JU a&yef;pm;rI[m tNrJwrf;ygcJw h m&,f? tJ't D oif; (5)oif; ESpfNcdKufMuordkY ... 'dkYawmaysmf pmrsufESm (12) odkY ```
8 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f
olu usaemhfbuf vSnfhMunfh vkH; vJoGm;awmh wa,mufukd
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f

um b,fvkdvJ[laom oabm wa,muf rjyKpkEidk af wmh/ onf


jzifh ar;aighjyonf/ usaemfu awmh toufrqkpd avmuf uGm
acgif;cgjy vku d Nf yD;aemuf .. ]][ ayr,fh ykckH;zuf oli,fcsif; o
.. jrrif;armif& .. bmjzpfwm zG,f jzpfaeaom ukdvGPf;aqG
wkH;uG .. bmawGjzpfvmovJ xH .. aq;0,fvmay;&ef zkef;
.. azazhukdajymprf; ..}} [kar;& quftaMumif;Mum;&onf/ ukd
awmhonf/ olu bmrSjyef r vGP;f aqGu awmfawmfEiS hf ay:
ajzbJ wikdwnf;ikdaeonf/ r& rvm/ ZeD;onfu rsufv;Hk rSw d f
ru ar;awmhrS ]]tck(25)ESpf nnf;nLae&if;rS.. ]]'D ukv d P G ;f ar;ckdifa&m*g[m BudKwif jzpfr,f/
jynfhwJhtxd rdbtay: bm aqGu bmjzpfvkdYaq;,lrvm umuG,fvkdY&wJh? tcsdefrDuko emusifrIr&SdwJh rsdKcsr&jcif;
ao;wmvJ.. olUbavmhBuD; &if aysmufEkdifwJh a&m*gwckjzpf jzpfr,f/
wm0efrSrausao;bl;.. 'gukd
wkyfauG;rdygap. [if;.. [if;..}} w,f/ 'Da&m*gukd jzpfapwJyh ;dk u wukd,fvkH;&Sd<uufom;rsm;
awG;rdvkdYyg..}}[k ajym&Smonf/
[katmfonf/ olYab;em;rS o awmh Tetanus Bacillus vkdYac: awmifhwif;vmygr,f/
'Dtajymuav;aMumifh rdbjzpf
rD ; uav;u ol Y taruk d N yH K ; wJh Clostridium tetani bufwD; <uufom;rsm;usHKUjcif;[m
ol usaemfwkdYESpfa,muf\ &if
&D;,m;yk;d aMumifh jzpfw,f/ a&m yxr rsufEmS ? vnfyif;? ausm?
xJrSm ]]tif;.. 'D om;waumif Munfh&if; usaemhfukd rsufvkH;
*gykd;0ifEkdifwJh tajctaersm; &ifbwfeYJ ajcvufrsm;okYd jyefYEYHS
uawmh igwkYd tm;uk;d &r,fo h m; jyL;jyonf/
uawmh 'Pf&m& NyD;vQifvnf; oGm;ygw,f/
NyD;cJhonfh wywfausmf ESpf rD;wkdYESpfa,muf jrrif;armifukd ayyJ..}} [k ,HMk unfro d mG ;um ol reufusawmh ukv d P
G ;f aqG
aumif;? rD;zGm;NyD;vQifvnf; awmihfaeaom <uufom;
ywfavmufu uRkefawmfwkdY w jyKpk&if; ikwfwkwfrkd;vif;oGm; wckckjzpfoGm;rSmukd pkd;&drfNyD; a&mufvmonf/ olu q&m
aumif ; ? cG J p d w f u k o NyD ; vQif rsm; emusifaom <uufwuf
rdom;pkvkH;zsm;Muonf/ H5N1 onf/ usaemfu xívkyfukdif rsufvkH;jyL;oGm;&jcif; jzpfay 0efqkdawmh usef;rma&;tod&Sd
vnf;aumif; jzpfwwfygw,f/ jcif;uJhokdY usHKUvmygw,f/
vm;? H1N1 vm;awmh rod/ ray;aomfvnf; olwkdY\ vIyf onf/ onf/ ]]a[h.. ukdaersdK;at; .. vnfyif;armhNyD; cg;aumhae
a&m*gykd;[m cE©mukd,ft
tzsm;u ul;pufwm jrefvS &Sm; ajymqkdoHrsm;aMumifh tdyf aemufwaeY reufrSmawmh a&mh.. aq;awG.. rxkdifawmhbl; r,f/ ajcaxmufrsm; qefYwef;ae
wGif; aexkdifBuD;xGm;yGm;rsm;
onf/ yxrOD;qkH;pwifí zsm; raysmf/ jrrif;armif\ tajct .. BWU rS rdwfaqGwa,muf .. awmfMumusaemfhukd ul;aeOD; aeNyD; ¤if;wkdYrS Toxin tqdyf Ny;D vufrsm;auG;aewwfygw,f/
olrmS usaemho f m; 'kw, d aumif aeu awmfawmfav; qkd;yg u Nrrif;armifukd qkdifu,fjzifh r,f..}} [kqu dk m qkid u
f ,fvAD m xkwv f w T af y;w,f/ ¤if;tqdyf 'Dtcsderf mS vlemukd prf;oyf
jrrif;armif jzpfonf/ xkdaeYu onf/ yg;pyfrS atmf[pfnnf; vmac:oGm;onf/ xkdtcsdefrSm jr§ifhNyD; wcsdK;wnf; vpfoGm; [m OD;aESmuftm½kHaMumtwGif; vQif <uufwufjcif;rsm; ykdqkd;
aq;cef;rS tvkyfqif;NyD; jyef nLonf/ wa0gha0ghtefonf/ ZeD;onfEiS hf orD;uav;wkYd ESpf onf/ naeusawmh ukdvGPf; xkd;azmuf0ifa&mufNyD; <uuf vmr,f/ b,fvkdvIHUaqmfrIrsdK;
vmawmh acsmif;w[Gwf[Gwf 0rf;cPcPoGm;onf/ ol\ a,mufu tdy&f mxJa&mufomG ; aqG usaemhfqD zkef;qufonf/ om;rsm;tm; xd e f ; csKyf r I r &S d ukrd qkd (xdjcif;?qlnjH cif;?tvif;
qkd;vmonf/ ukd,fvnf; aEG; oli,fcsi;f jzpfol r,fawmfaq; NyD/ ZeD;onf\EIwfrS .. ]]tar ]]a[h.. ukdaersdK;at; .. us atmif jyif;xefpmG usKH Uapygw,f/ a&mif) ponfwYdk [m<uufwuf
aw;aw; &Sdaeonf/ ]]om; ... cef;rS uwkH;ruav;wa,muf ..tar}}[k nnf ; oH M um;& aemf zsm;aeNyD.. t[Gwf..[Gwf.. wu,fvYdk touf½LS <uufom; jcif;ukdykdNyD; qkd;0g;apygw,f/
rif; zsm;csifaeNyD ... taEG;xnf aq;rsm;vmay;&Smonf/ okdY onf/ usaemfu usaemfhemrnf [Gw}f } rsm;wGif xko d Ydk usHKUygu touf <uufwufjcif;&JU aemufqufwGJ
0wfNyD; aq;av;bmav; BudK aomfroufom? xkdaeYnae ]]aersdK;at;..aersdK;at;}} (okdYr aumif;ygava&m/ ½SLvIyf&Sm;jcif; r&SdawmhbJ ½kwf qd;k usKd ;rsm;
wifaomufxm;}} [kolYukd us zufrSm ESmacgif;xJrS aoG;rsm; [kwf) olac:aeus ]]ukd..ukd}}[k w&uf aoqkH;Ekdifygw,f/ toufaoqHk;Ekdifygw,f/
aemf ajymvk d u f o nf / ol u vQHusvmonf/ usaemf rsuf a,mifnnf;uav; nnf;r (2) a&m*grnfuo hJ &Ydk &So
d enf; (tu,fí touf½LS <uufom;
]]&w,f azBuD;... om;bmrS r vkH;jyL;oGm;onf/ rsufvkH;jyL; vm; .. apmifhí em;axmifMunfh jrrif;armifrSpwifum us 'Pf&mrsm;? eufaom okdYr rsm; <uufwufvQif)
jzpfygbl;}} [kqkdum t0wft oGm;wmu taMumif;ESpfck&Sd aerdonf/ okdYaomf .. rnnf; aemfwkdY wrdom;pkvkH; omru [kwf npfayaeaom vufw ausm½kd; usdK;Ekdifygw,f/
pm;vJNyD;aemuf qkdifu,fu onf/ wcku om;jzpfol\ t yg/ wu,fnnf;vmwmu .. ukdvGPf;aqGtxdyif wkyfauG; avmjzpfaom 'Pf&mrsm;? em (ausm½kd;ab;&Sd<uufom;rsm;
av;pD;vsuf tjyifoYdkxu G of mG ; ouftEÅ&m,ftwGuf ylyefrd ]]bm EkdifiHa&;orm;vJ .. bm ul;oGm;cJhonf/ wm&Snf jzpfaom 'Pf&mrsm;? jyif;xefpGmusHKUjcif;aMumifh)
onf/ n (8)em&DavmufrS tdrf oGm;jcif;jzpfNyD; ... aemufwck pma&;q&mvJ .. tvum; .. trSefwu,fu wkyfauG; tylavmif'Pf&mrsm;/ tjcm;aemufqufwGJqdk;usdK;rsm;
jyefvmNyD; tay:xyfokdY wuf uawmh ... wcsuf u k d i f a yguf p mawmif wckwnf;wif ul;pufwwf a&m*gykd; ul;pufjcif; r&Sd - a&"mwfqkH;½SHL;jcif;
oGm;onf/ at;at;aq;aq;/ NyD;cJhonfh arv (23) &uf r&Sdbl; .. [if;}} [lí jzpfyg onfr[kwyf g/ rnfonfah &m*g aom ao;i,fwJh 'Pf&myif - aoG ; oMum;"mwf avQmh
nbuf... rdom;pkrsm; wDAD aeYu jrrif;armif\ touf onf/ usaemfvnf; usaemf\ rqkd tenf;ESifhtrsm; ul;puf vQif ar;ckdifykd;0ifjcif;ukd jzpfap enf;jcif;
a&SYxkdifum ukd;&D;,m; Zmwf (25) ESpf jynfhonf/ xkdYaMumifh aygifvkH;avmuf&Sdaom ZeD; Muonfcsnf;yifjzpfygonf/ jr Ekdifygw,f/ (Oyrm- tyfpl; - xyf q if h y G m ;a&m*gyk d ; rsm;
vrf;wGJtm;ay;aecsdef/ tay: ol\ aiG&wkjynfah rG;aeYudk tdrf onf\ vufarmif;BuD;rsm;ukd rif;armifrSm usaemf\ &ifrSjzpf jcif;? oGm;Mum;xkd;jcif;)/ ul;pufjcif;
xyfrS w[if;[if; nnf;nL rSyif rdom;pkrsm; tusOf;½kH;í Munfhum ausmcsrf;vmojzifh aom om;av;jzpfonf/ om; om;zGm;jcif; - oefY&Sif;rI - aoG;twGi;f a&m*gyk;d jyefYEYHjS cif;
oH Mum;&onf/ wDADxkdifMunfh usif;yjzpfoGm;onf/ tcrf;t atmufxyfokdYqif;ajy;cJh&yg ukd jyKpk&if; rdcifESifhESrokdY? xkd r&Sdaom"m;? uwfaMu;ponf - ausmufuyfysufpD;jcif;
aeolawGudk tuJcwfvu dk af wmh em;NyD;awmh rdbESpyf g;ukd jrrif; onf/ rSwqifh nDjzpfoEl iS hf zcifxo H Ydk wkdY tokH;jyKjcif;/ ponfwkdYjzpfEkdifygw,f/
jrrif ; armif r yg/ xk d Y a Mumif h armif uef a wmh o nf / uef aeYvnf b uf r S m jrrif ; vnf;aumif;? zcif\ rdwfaqG aumif;pGmykd;owfNyD; cGJpdwf ukorI
xHoYdk vnf;aumif; ul;pufomG ; jcif; rjyKaom cGJpdyfukorI (ar; 'Pf&m&Sdygu y½dkAD'Hk; aq;
]]a[h ... [k d a umif awmh&eftwGuf rdbESpfyg;a&SU armif jyef a &muf v monf /
jcif; jzpfonf/ usaemf qkdvkd ckdifykd;&Sdaom cGJpdwfcef;? om; &nftaysmhpm;jzifh oefYpifyg/
zsm;aeNyD x if w ,f ... rSmxkid Nf yD; vuftyk cf sDvu dk af wmh BWU rS rdwfaqGwa,mufu
csifonfrSm usaemfwkdYtm;vkH; zGm;cef;rsm;aMumifhvnf; a&m*g wdwfqdwfrJarSmifaom t
wufMunfhMuygtkH;}} [k us .. jrrif;armif\ rsufESmrSm w rJaqmufNrdKUxJ&Sd ukd,fykdifaq;
ykd; 0ifwwfygw,f)/ cef;wGif; aocsmpGmjyKpkyg/ (t
aemfajymvku d rf o
d nf/ ZeD;jzpfol jznf;jznf;&SHYrJh vmNyD;vQif ½Iduf ukcef;wckwGif oGm;a&mufjyo aoG;om;&if;csmrsm;csnf; jzpf
ykd;owfrxm;aomtyfjzifh aMumqGJ wufjcif;ukd ykdrsm;ap
r'rfaersdK;at; tay:xyfokdY BuD;wiif ikcd svku d af vonf/ r ay;onf[k od&onf/ nae Muonfukd owdjyKapvkd&if;
tom;aq;xk d ; jcif ; aMumif h EkdifwJh qlnHjcif;ESifh tvif;
wufoGm;onf/ cPaeawmh xifrw S x
f m;aom tjzpftysuf apmif;rSmawmh usaemf\ wwd jzpfygonf/ aoG;om;&if;csm r
vnf; 'Da&m*g &wwfygw,f/ a&mifukd a&Smif&Sm;yg/ taMum
]]tuscÐ Rwrf tdyyf geJYqw dk m cRwf rk d Y usaemf E S i f h Z eD ; onf ES p f ,om;jzpfolxHokdY tzsm;u [kwfaomolrsm;rSmvnf; a&m
a&m*gtoGit f jyifrsm; wufjcif;rsm;ygu toufao
tdyfcsiftkH;av}}/ ]]tcsdefrawmf a,mufpvk;H vefYomG ;Muonf/ a&muf&o dS mG ;onf/ rdom;pk (5) *g ul;pufcMH u&onf/ xko d w l Ydk
a&m*gysdK;csdef- tnpft apEkdifygw,f)
a&rcsdK;ygeJYvkdYajymwm em;r usaemfwkdYarG;xm;onfh om;o a,muf & S d o nf h t euf (4) rSm oli,fcsif;rsm;? q&m0ef Ringer taMumaq;ay;yg/
aMu;rsm; 0ifa&mufNyD; 2 &ufrS
axmifbl;}} ]]eifwkdYu ighqkd&if rD; av;a,mufwGif 'Daumif jr a,mufu yufvufjzpfoGm;NyD rsm;? olemjyKrsm;? usef;rma&; (rS e f u ef a om a&"mwf t m;
2 vtxd Mumwwfygw,f/ a&m
zk w f a vwJ h ig;yd & S d w ,f v k d Y rif;armifu aysmhaysmhat;at; qk d a wmh usaemf u tvk d t 0efxrf;rsm;ESihf vlr0I efxrf;rsm; *gysdK;csdefwkdygu (em&Dtenf; xdef;odrf;Ekdif&efjzpfygw,f/)
awmif xifMuwmr[kwfbl;.. ESifh cHpm;csuf rmausmoljzpfyg avsmuf jyKpkoljzpfoGm;&onf/ jzpfMuonf/ i,frS 2-3&uftwGif;) ar;ckdif tpmauR;&ef ESmacgif; t
zatyJ aMumufMuwm.. [kdu onf/ awmf½w Hk ef½EHk iS hf rsu&f nf ZeD;ukdESdyfay;vkduf.. orD;ukd usaemfwkdY av;pm;&onfh a&m*gykdNyD; jyif;xefygw,f/ pmtdrfykdufukd okH;yg/
Avaumif;w,f r[kwfvm; vG,fvG,fuswwfol r[kwf qefjyKwfwu dk vf u dk ?f jrrif;armif pma&;q&mr pdefpdefqkdvQif t yxrOD;qH;k vu©Pmrsm; taMumqGw J ufjcif;rsm; &yf
[if; ..}} ]]tckjyKpk&awmh igyJ ay/ cHpm;csufukd razmfjyyJ tefwmukd oefY&Sif;a&; vkyfay; emBuD;a&m*gjzpfaeaom oli,f ar;ckid jf cif;- a&m*gemrnfeYJ wefYap&ef aq;0g;rsm;okH;yg/
.. olu xawmif xwmr[kwf usw d í f cHwwfow l a,mufom vkduf.. ti,faumifukd aq; csif ; tay: uk d , f c sif ; pmem vkdufatmif ar;½kd;aphNyD; yg;pyf (Anticonvulsive Drugs)
bl;av..}} tp&Sdjzifh ukd&D;,m; jzpfonf/ wkdufvkdufESifh/ bm&rvJ.. wkyf axmufxm;vsuf cspfcifpGm vnf;[vkdYr&yg/ ar;½kd;<uuf - Diazepam 0.3mg/kg stat
um; oHa,mZOfaMumifh Aspf 'DvkdvlrsdK;u .. ,ckuJhokdY auG ; yJ a v/ na&muf a wmh aygif ; oif ; quf q H c J h a om om; jyif;xefpmG usHKUjcif;aMumifh (Max: 3mg/kg/day) ay;yg/
awmufAspfawmufajymoHrsm; ½IdufBuD;wiifiif ikdcsvkdufawmh ZmwfvkdufBuD; ukdaersdK;at;u aMumihf temBuD;a&m*g ul;puf yg;pyfr[Ekdifjcif; jzpfygw,f/ - Phenobarbital 3-5 mg/kg/
Mum;&onf/ usaemfwYdk em;rvnfEikd af vmuf oGm;csif;½kdufum tdyf,mxJ jcif; cHcJh&onfav/ vltrsm; wHawG;vJrsdKr&? a&aomufr&? day
xkn d r'rfaersdK;at;ESihf o atmif jzpfoGm;onf/ ZeD;jzpf a&mufoGm;onf/ ig;a,mufp pmrsufESm (11) odkY ``` uav;i,fawGrSm EkdYpkdYr&jcif; pmrsufESm (9) odkY ```
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f
w,f/
use;f rma&;*sme,f
``` pmrsufESm (8) rStquf
NIGHTINGALE 9
vef'ef,el AD mpDwaD umvdyf jzpfyGm;aeaom a&m*gykd;ukd [efYwm;Ekdif&efESifh a&m*gykd; ul;
u a*[aA'uxdu a';Apfrm pufaeaom 'Pf&mukd uko&ef y#dZD0aq;rsm;ukday;yg/
&Jvf (David Murrell) u ]1940 - Benzyl penicillin IV 50mg/kg stat (xdkYaemuf Pen V udk waeY
ckESpfuwnf;u a&m*gtopf 4 BudrfEIef;jzifh wywf qufay;yg/)
300 ausmf azmfxkwfowfrSwf tqdyfajzaq; (Tetanus Antitoxin)
EdkifcJhygw,f/ 60%u vlawG ta&jym;atmufaq;xkd;jcif; (SC)
u wd&dpämefawGudk ul;pufcJh arG;uif;puav;rsm; - 1500 units
wmjzpfNyD; 70% uawmh awm uav;rsm; - 2500-5000 units
½dkif;wd&dpämefawGeJY xdawGUquf vlBuD; - 5000-10,000 units
qHvm&mu jzpfay:vmwmyg/ umuG,faq;xdk;jcif;
'D&mpkESpfrSmawmh wd&dpämefawGeJY uav;i,frsm;ukd DPT xkd;aq; (4) ywfjcm;pD 3 Budrf xkd;yg/
xdawGUqufqrH u I ae a&m*gt (6ywf? 10ywf? 14ywf)
opfawG ay:vmvdrfhOD;r,fvdkY TT (Tetanus Toxoid) xkd;aq; - txl;ojzifh touf 15
usaemfu arQmfvifx h m;ygw,f} ESpfuae 45ESpftMum; trsdK;orD;rsm;twGuf 5 Budrfxdk;yg/
vkdY ajymygw,f/ (T1-T5)
t"dutcsufwckuawmh T1 (yxrtMudrf) xkd;jyD; 1 v apmifhyg/
vlawGukd t&ifu raezl;wJhae T2 ('kwd,tMudrf) xkd;NyD; 6 v apmifhyg/

tEÅ&m,fBuD;rm;aomwd&pd mä efa&m*grsm; &mawGudk a½TUajymif;aexkdifvm


&NyD; wd&dpämefawGeJY ydkNyD;eD;uyf
T3 (wwd,tMudrf) xkd;NyD; 1 ESpf apmifhyg/
T4 (pwkw¬tMudrf) xkd;NyD; 1 ESpf apmifhyg/
(5) Budrfwdwdxkd;xm;wJh trsdK;orD;rSm ar;ckdifa&m*g umuG,f
xdpyfvmapwJh wd;k rsm;vmaewJh
vlom;wdtYk m;ul;pufrI pd;k aevif; NrdKUjyjynf&mG wnfaqmufryI jJ zpf
ygw,f/ wcsed w f nf;rSmyJ urÇm
EkdifpGrf;tm; tESpf (30) &SdoGm;r,f/ olYtouf (60) txd ar;ckdif
a&m*gaMumifh raoEkid af wmhb;l / olwifruygbl;? olYrmS 'DumuG,f
odyÜHynm&SifawGuawmh o b,awG ul;pufvmrI qdk;usdK; apwJh athcsftdkifAD (HIV) Adkif; jyefYjzpfpOfu [dkwkef;uxuf ydk pGr;f &Sad e&if oluarG;wJah rG;uif;puav;wkid ;f rSmvnf; 'Da&m*gukd
bm0ywf0ef;usifqdkif&m NydKuGJ oufa&mufrIudk jzpfay:apcJh &yfpfydk;uawmh 'DtwGuf t NyD; topfjzpfay:vmwJh a&m*g umuG,fEkdifpGrf; &SdoGm;rSmyg/
ysu, f iG ;f rI? urÇmBuD;ylaEG;vmrI w,fvdkY qdkygw,f/ olu ]us aumif;qHk;OyrmyJjzpfygw,f/ awGudk ydkNyD; jrefjrefqefqefeJY arG;uif;puav; ar;ckid af &m*g (Neonatal Tetanus) udk b,fvkd um
eJY urÇmay:rSm qufvufjyKvkyf aemfwdkY[m rwluGJjym;wJh urÇm athcsftdkifAD[m vGefcJhwJh&mpkESpf us,fus,fjyefYjyefY ul;pufomG ; uG,fvJ/
aeqJjzpfwhJ NrdKUjywnfaqmufrI w0Srf;vHk;qdkif&m a&m*ga*[p twGi;f u taemuftmz&dua' apEdkifygw,f/ ]urÇmBuD;rSm t - uk, d 0f efaqmiftrsdK;orD;rsm;tm; ar;ckid u f muG,af q;ukd (1)
awGaMumifu h rÇmBuD;[m vlom; epftajymif;tvJwckukd &ifqikd f orSm csifyefZDarsmufawGuw csif;csif; xdawGUqufqHrIawG vjcm;pDjcm;NyD; ESpfMudrftjynfht0xkd;ay;jcif;/
-wd&dpämefrsdK;pdwft&Htwm;udk BuHKawGUae&NyD; rMumao;cifu qifh vlawGudkul;pufvmw,f odyfjzpfrvmao;cifu tEÅ - ykd;owfxm;aom ud&d,mrsm;okH;NyD; rD;zGm;ay;jcif;ESifh
ausmf v T m ;BuD ; xG m ;vmaewJ h ay:aygufvmwJh ul;pufa&m*g vdkY ,lq&NyD; tJ'Duwnf;u &m,fodyfBuD;wJh topfjzpfay: csufBudK; jzwfjcif;/
a&m*gtopfawG&JU Ncdrf;ajcmuf awG[m urÇmjyefYjzpfpOfeJY a* urÇmw0Srf;vHk;rSm tJ'Da&m*g vmwJh a&m*gawG[m us,f - uav;csuBf udK;w0du k f *Gr;f udak &aEG;qGwNf yD; oefY&iS ;f a&; vkyf
rItEÅ&m,fudk &ifqdkifae&NyDvdkY [aA'pepf azgufjyefysufpD;rI aMumifh vlaygif; 25oef;ausmf us,fjyefYjyefY rul;pufEdkifyg ay;yg/ (wywfausmcf efYMumvQif csurf S 'Pf&m ajcmufvmNyD;
ajymaeMuygNyD/ awGaMumuf jzpfcJh&wmyg}vdkY aoqHk;cJh&NyD; jzpfygw,f/ bl;/ tckawmh tJ'Da&m*gawG temaz; uGmusoGm;ygvdrfhrnf/)
vGefcJhwJh q,fpkESpf 2 ck ajymygw,f/ oleJY vkyfazmfudkif NyD;cJwh EhJ pS f rwfvu rufqD [m wdkif;jynfawG? wdkufBuD; - ynmay;jcif;
avmufupNyD; tenf;qHk; a&m zuf 8 a,muf[m ay:ayguf udkrSm jzpfay:vmwJh 0ufwkyf awGudk aeYcsif; vcsif; ul;puf Ä ukd,f0efaqmiftrsdK;orD;rsm;ukd umuG,faq;xkd;&ef
*g 45 rsdK;avmuf[m wd&dpämef vm wcgjyefay:vmjyefwhJ iSuf auG;[mvnf; 0ufawGeJYiSuf jyefYymG ;oGm;apEdik Nf yD; uyfa&m*g pnf;½kH;yg/
awGuae vlawGukd ul;pufvm zsm;a&m*g? acG;oef;uwqifh awGudk a&m*gjzpfyGm;apwJh Adkif; uswJhtxd jzpfoGm;Edkifygw,f} Ä ½k;d &mvufonfrsm;ukd umuG,af q;xk;d jcif; jyKvkycf idk ;f yg/
cJhw,fvdkY ukvor*¾at*sifpD ul;pufjyefYyGm;wJh (Lyme) a&m &yfpfydk;awG a&maygif;&mu vl vdYk a'gufwm rm&Jvu f ajymyg Ä rD;zGm;&mwGifjyKpkaomtcg a&usufat;tokH;jyKjcif;
awGudk tpD&ifcHwifjyvmcJhMu *g? <uufawGuwqifh ul;puf awGtwGuf uyfa&m*gopfwck w,f/ oluyJ ]tJ'DrSm bmjzpf 0g;jcrf;jym;jzifh csufMudK;jzwfjcif;ukd a&Smif&Sm;jcif;
NyD; ul;pufcH&wJh ta&twGuf wJh [ifwmAdkif;&yfpf? jcifuw jzpfay:vmapcJhwmyg/ tJ'Da&m aew,f? b,fvu kd ;l pufjyefYymG ; ponfwkdYukd ynmay;yg/
[mvnf; aemifESpfawGrSm wdk; qifh ul;pufwJh Edkif;vftaemuf *g[m arQmfvifhwmxufydkNyD; Edkifw,fqdkwm rodygbl;/ BudK taxGaxG umuG,fjcif;
rsm;vmr,fvdkY ,lq&w,fvdkY ydkif;a&m*g (West Nile) eJY a&csdK tm;aysmhomG ;cJah yr,fh tem*wf wifajymzdkY odyfcufygw,f} vdkY - 'Pf&mrsm;tm; oefY&Sif;jcif;? ykd;owfjcif;/
qdkygw,f/ obm0ywf0ef; yufusdawGu ul;pufwJh &SDwm wkyaf uG;a&m*gawGuawmh ydNk yD; qdkygw,f/ - rnfonfch pJG w d u
f o
k rIurdk qkd yk;d owfxm;aom ud&, d mrsm;ukd
usifukd tBuD;tus,fajymif;vJ qdrk ,S mqpf (SCHISTOMOMIA- taotaysmuf r sm;vm? vl ukvor*¾ pm;eyf&du©meJY tokH;jyKyg/
aprIu vlom;a&m*gyHkpHawG&JU SIS) a&m*gig;rsdK;udk avhvmppf om;oef;aygif;rsm;pGmudk ykdNyD; pdkufysdK;a&;tzGJUu *sif qvif; - ar;ckdifumuG,faq;ukd tMudrftjynfht0xkd;xm;yg/
t"duuswJh tajymif;tvJawG aq;cJ h M uygw,f / ol w d k Y u ul;pufvmapEdkifr,fvdkY arQmf *si;f bwf(Jen Slingenbergh) u rif;ol&ed f
udk pwifjzpfay:apcJhw,fqdk ajr,m toHk;jyKrI tajymif;t vifhae&ygNyD;/ a'gufwmyGefqD ]wd&dpämefarG;jrLa&;rSm&SdwJh t &dpämefawGuwqifh arG;jrLa&; jzwfNyD; vlom;awGqu D kd a&muf
wmudk pufrIawmfvSefa&;um vJ? v,f,mpdkufysdK;rI tavht &deJY olYvkyfazmfudkifzufawGu ajymif;tvJawG[m vlom;awG vkyfief;eJY tdrfarG;a&MuufawG vmEdkifajc&Sdw,fqdkwmudk rod
vtwGif;rSm awGUcJh&ygw,f/ xawGeJY &moDOwkawGu a&m awmh pufrIawmfvSefa&;umv udk ul;pufjzpfyGm;apEdkifwJh wkyf qDudk ul;ajymif;vmNyD; vlawG Muygbl;/ olwdkYawG&JU vSnfh
0g&Sifweftajcpdkuf tar&duef *g ul;pufjyefYyGm;rI wdk;rsm;vm twG i f ; ul ; puf a &m*gawG auG;tygt0if Adkif;&yfpfawGeJY eJY xdawGUrIyNkd yD; eD;uyfvmMuyg ywfrrI sm;jym;vmwmeJYtrQ a&m
obm0ywf0ef;usiu f muG,af &; &wJh aemufuG,ftaMumif;&if; aMumifh vlawGaoqH;k &rI[m zGUH bufw;D &D;,m;awG&UJ aygufymG ; w,f/ tvm;wlyJ 0ufawGrSm *gopfjzpfyGm;rIvnf; ydkNyD; t
at*sifpDu obm0ywf0ef; awGjzpfw,fvdkY qdkMuygw,f/ NzdK;NyD;EdkifiHawGrSm tjrifhqHk;jzpf aexkid rf I b0puf0ikd ;f udk ajymif; jzpfyGm;wJh wkyfauG;[mvnf; vm;tvm&Sdvmygw,f/ wkyf
usifqdkif&m usef;rma&;odyÜH wd&pd mä ef-vlom;rsdK;pdwf t cJhayr,fh ukefxkwfvkyfrIeJY npf vJoGm;apEdkifygw,f/ Oyrm NyD;cJhwJh q,fpkESpftwGif;u auG;Adkif;&yfpfawG[m vlawGt
ynm&Sif rGefwD&myGefpD&duawmh &Htwm;udk ausmfvGefNyD; urÇmh nrf;rIawGu uifqm? aoG; tm;jzifh w½kwfjynfvdk wdkif; us,fjyefYyGm;rsm;vmwm awGU& pm;tpmawGeJY ydkNyD;eD;uyfaewJh
vlom;ordkif;rSm jzpfcJhNyD;wJh uyfa&m*gwckjzpfvmwJh qdyfjzpfrIawGeJY arG;zGm;rIqdkif&m jynfrSm Muufom;? bJom;0,f ygw,f/ ] 1990 ckESpfwkef;u twG u f vl o m;awG t wG u f
tul;tajymif;awG[m a&m*g tdwf'fpf (AIDS) a&m*gudk jzpf csdKU,Gif;tm;enf;rI pwJh emwm vdt k m; ydNk yD; jrifrh m;vmrIu tdrf 0ufwkyfauG; qifhyGm;rsdK;wck a&m*gb,tEÅ & m,f a wG [ m
&Snfa&m*gjzpfyGm;rIudk wdk;rsm; Muuf½ikd ;f awG&UJ ta&twGuu f kd wnfyJ &SdcJhygao;w,f/ tck vnf; ydkvdkYrsm;jym;aew,fqdk
vmapcJw h ,fvYkd qdyk gw,f/ , tBuD;tus,f jrifhwufvmap awmh rsdK;pHkjzpfEdkifwJh qifhyGm;rsdK; wmudk usaemfwdkYowdjyK&yg
cktcsdefrSmawmh usaemfwdkY[m ygw,f}vdkY ay:aygufvmaom oHk;rsdK;awmif &SdvmygNyD} vdkY vdrfhr,f/
tyifawGeJY wd&dpämefawG ayguf usef;rma&;Ncdrf;ajcmufrIrsm; a'gufwm qvif;*sif;bwfu usef;rma&;? ynma&; tm;
yGm;&mae&mawG ysufpD;rI? rsdK; aqG;aEG;yGJrSm ajymqdkcJhygw,f/ ajymygw,f/ enf;csdKUwJhaeMuwJh usaemfwdkY
pdwfaysmuf ysufpD;rIawGeJY t awmifyikd ;f w½kwjf ynfwckwnf; tJ'v D kd topfaygufymG ;vm jrefrmEdkifiHom; arG;jrLpdkufysdK;
ajymif;tvJawG[m vlYordkif; rSmwif tdrfbJ oef; 700 ausmf wJh Adkif;&yfpfawG&JU p½dkufobm a&;orm;awGtaeeJY wd&dpämef
umvwavQmufrmS vlom;awG &Sdygw,f/ 0[m BudKwifajymvdkY r&ovdk awGudk xdawGUudkifwG,f&mrSm
udkydkNyD; wd&dpämefawGeJY xdpyfrI wkyfauG;jyóemrSmawmh odyÜHynm&SifawGtaeeJYvnf; txl;owd&SdMuzdkY vdktyfwJht
&SdvmapcJhw,fvdkY ZD0odyÜH*sm ta&twGufwkd;rsm;vmwJh qifh olwdkYawG[m b,fvdkrsdK; rsdK; aMumif; today;wifjyvdkufyg
e,frSm olwdkYu azmfjycJhMuyg yGm;Adkif;&yfpfawGu awm½dkif;wd pdwft&Htwm;awGudk ausmf w,f/ pdk;aevif;
10 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f odyÜHynm&SifawG[m (rsdK;½dk;ADZ) ud, k t
trSw-f 23? Mo*kwv
f wGi;f rSm omrefrsuaf pheYJ
f ? 2010-ckEpS f
&yfudkoGm;&if uvdk½dkuGif; iSuf
&JU vQdKU0SufcsufawGudk waeYw rjrif&wJh uifqmqJvf b0u zsm;aq; Bud K aomuf w mrsd K ;
jcm; ydkrdkod&Sdvmaeygw,f/ *sD ae wjznf;jznf; wcsdKUvnf; aygh/ aoG;xJrSm aq;BudKNyD; &Sd
EHI;rf (Genome) qdkwJh (rsdK;½dk;ADZ jref j ref q ef q ef B uD ; xG m ;NyD ; aeatmif vkyfwmjzpfygw,f/
ajryHk) (Human Genetic Map) aemufq;kH rSm jrifomxifom t 'gayr,fh tNrJwoufwm um
udk wdk;wufacwfrDwJh uGefjyL ½G,ftpm;? uifqmtzktBudwf uG,fEdkifwmrsdK;? 'grSr[kwf t
wmodyÜHtultnDeJY cktcgrSm b0udk a&mufygw,f/ 'Dae&m csdeftwdkif;twmwckxd cHwJh
a'guw
f moD[armif a&;qGJazmfxkwfEdkifcJhygNyD/ rSm Mum;jzwf&Sif;jyvkdwmu umuG,fjcif;rsdK; r[kwfygbl;/
'Dvdk ao;i,fwJh qJvf u wcsdKUwcsdKUaom tzktBudwf umuG , f a q; qd k w mus

uifqma&m*gukx;kH opf
vmyfpnf;twGi;f udk euf½idI ;f pGm awG[m uifqmr[kwfbJ om awmh 3 v? 6 v? wESpf? w
xdk;azguf0ifa&mufNyD; rsdK;½dk;ADZ refqJvfawG yGm;rsm;BuD;xGm;½Hk oufwmvHk; pojzifh a&m*gudk
tajccHudk vdkufvH&SmazGMuo BuD;xGm;wmyg/ 'Dvdk tzkt BudKwifumuG,fEdkifygw,f/
'DESpfrsdK;pvHk;[m tajccHo

uifqmumuG,af q;
vdk wbufrSmvnf; aq;odyÜH BudwfrsdK;udk aq;odyÜHynmrSm
ok a woeorm;awG [ m vl a&wd k t zk t Bud w f (Benign abmobm0awG rwlnDMuyg
om;rsdK;EG,af wGrmS a&m wd&pämef Tumour) vdkYac:ygw,f/ Oyrm bl;/ xda&mufrIvnf; uGmjcm;
avmurSmyg 'ku©ay;vsuf&SdwJh trsdK;orD; &ifom;wcsdKUrSm jzpf uGJjym;ygw,f/
a&S;a&S;wHk;u a½T&ifESpfrTm wm rsufapheJY rjrif&? rjrifEdkif t&ifu enf;awGeJY wrluGJjym; (uifqm)a&m*gqd;k BuD;udk wGe;f wwf w J h zd k i f b ½d k t J ' D E d k ; rm; umuG,faq;xdk;jcif; (,
rSmyJ uifqmjzpfjzpf? cE¨mukd,f wJh uifqmqJvfuvyfpnf; jcm;em;ygw,f/ vSefwkdufzsuf umuG,fzdkYt (Fibroadenoma) ac: tBudwf cifutac: Vaccination? ,ck
weHwvsm; t*FgrsdK;pHkrSm jzpf awGudk jyif;xefwJh a&mifjcnfeJY uifqma&m*gumuG,af q;? wGuf uifqma&m*g b,fvdk rsdK;yg/ tac: Immunization) rSm cE¨m
avh&w dS hJ ]uifqm} ysHUyGm;jzpfay: owfwmyg/ 'gudk vlxkMum; (Cancer Vaccine) jzpfygw,f/ jzpfay:vmw,f? bmaMumifjh zpf uif q mtzk t Bud w f u d k udk,f ckcHpGrf;tm;pepf (Body
cJhNyDqdk&if wckwnf;aom uko rSm t&yfpum;eJY ]"mwf uif xyfNyD;ajym&&if ausmufa&m*g ay:w,f? b,fvdkysHUyGm;w,f? r,fvpf*eifhusL;rm; (Maligna- Immune System) qd k w mud k
enf ; ? ed ó &nf ; u (jzwf w,f} vdkY vlodrsm;? ac:a0: (Small pox) umuG , f a q; b,fvdkumuG,fESdrfESif;EdkifrvJ nt Tumour) ac:ygw,f/ ydkrdk tajccHygw,f/
awmuf) (vSD;z,f) ypfwJhenf; avh&SdMuygw,f/ 'Dawmh uif (Vaccine)? ydkvD,dk taMumao qdkwmawGudk tywfwukwf pnf;ysuf0g;ysuf? txdef;t t&ifuawmh cE¨mud, k &f UJ ck
om&SdcJhygw,f/ qmqJvfywf0ef;usifrSm&SdwJh a&m*g umuG,faq; (Polio rjywf tm;xkwfBudK;yrf;cJhMuyg uGyfrJh BuD;yGm;? yGm;rsm;aewJh cHpGrf;tm;pepf (Body Immune
cGJpdwfukoNyD;&if (apmifh aumif;wJh qJvw f csdKUyg xdcu kd f vaccine) wdkYvdk umuG,faq; w,f/ qJvfuvmyfpnf;qdk;awGyg/ Mechanism) qdkwmudk vlwdkif;
Munfh)wJh/ (apmifhMunhf)qdkwm aoaMuysuf p D ; uk e f y gw,f / (Vaccine) jzpfw,fqdkwmygyJ/ 'gjzifh&if (uifqma&m*g) tkyfpkvdkufBuD;xGm;NyD; &rf;um; rMum;zl;? rod&SdcJhayr,fh ckcsdef
qufvufysHUyGm;rI&Sd r&Sd qdkwm aemufqHk;ay: "mwfa&mifjcnf 'Dawmh uifqm (Cancer) qdk qdkwm b,fvdkjzpfvmovJ/ qd;k oGr;f um qJvaf umif;awGukd cgrSm a&yef;pm;NyD; vlaygif;
ygyJ/ qufvufysHUyGm;rIr&SdcJh&if pufawGqdk&if vdktyfwJhae&m wm bmvJ / umuG , f a q; zsufqD;wwfygw,f/ rsm;pGm&JU toufZD0defudk acRae
awmh enf;enf;oufqdk;&SnfrSm uGuw f jd zpfatmif uifqmae&m (Vaccine) qdkwm bmvJ/ odzdkY uif q mtp qJ v f i ,f u wcg bDEdkif;usL;rm;wcsdKU wJh a&m*gqdk;BuD; HIV/AIDS
ayghav/ udkom csdefNyD; a&mifjcnfay;vdkY vdkygw,f/ cE¨mudk,fxJrSm&SdwJh rsm; vnf; tcGifhomtajctaeay;? aMumifh? cE¨mudk,f ckcHpGrf;tm;
'Dawmh aumif;&ifaumif;? &atmif BudK;pm;wDxGifNyD; uGef ajrmifqef;jym;wJh qJvfuvmyf ajymif;vJciG &hf cJ&h if (uifqmjzpf usqif;jcif;qdw k mudk Mum;zl;ol
oufom&ifoufom/ rouf jyLwmeJY wGufcsuf? csdefq? uk uifqm (Cancer) pnf;trsdK;rsdK;[m yHkrSeft&qdk vmzdkY tajctaezefwD;cGifh&cJh rsm;vmygNyD/
om&if toufygygNyD; tacgif; oMuayr,fh "mwfa&mifjcnf *Pef;aumif (Crab) &JU o &if pnf;eJYurf;eJY obm0ADZ &if) qJvfawG&JUADZ ajymif;vJrI cE¨mudk,f ckcHpGrf;tm;pepf
xJa&muf Zmwfodrf;cef;a&muf 'Pfcsufuawmh roufomvS bm0vdk? ajcvufawG jyefYum; xde;f csKyfraI tmufrmS &S&d wmyg/ aMumifh uifqmqJvftBudwf qdkwmudk trsm;em;vnfatmif
awmhwmygyJ/ ygbl;/ xGuyf ckH sif; wlwmaMumifh (Crab obm0tavQmuf vdktyfo tjzpf ajymif;vJEdkifygw,f/ tJ tvG,fqHk;&Sif;jyyghr,f/
'gaMumifh wcsdKUu xyf "mwfa&mifjcnfeYJ uifNyD; uk Like Structures) ]uif q m} avmufuo kd m wd;k yGm;? BuD;xGm; 'Dtcg umpDEdk;rm; (Carcinoma) aoG;xJrmS aoG;jzLO (WBC-
jznfhMuw,f/ Cut And Wait orIcH,lMu&olawG[m arG;&m (Cancer) vdkY ac:wmyg/ rIjzpf&ovdk ydkrdkBuD;xGm;rIr&Sd vdkY ajymif;vJac:a0:ygw,f/ White Blood Cells) wrsdK;jzpfwJh
(jzwfawmuf? vSD;z,fypfNyD;&if yg? a,mifwxHk;? bdkauwaAG? a&S;wkef;u wdkif;&if;orm; atmif jzpfcsdefwefjzpf? ysufcsdef 'gaMumifh (uifqma&m*g) qdk vifzdkqdkuf (Lymphocyte) qdk
(apmifMh unf)h qkw d m&JU aemufrmS qHauom wEG,fvHk; qHk;NyD; awmfBuD;awGuawmh uifqm wefysuf&atmif txdef;tuGyf wmudk aq;avmurSm (CA) vdkY wmeJY qufET,faewJh ckcHpGrf;
(Pray For God) (bk&m;rSm ouf r,fov D &Si?f q&mav;rsm;*dP k ;f a&m*gudk (jrpfyGm;em)vdkY ac:yg eJY oaE¨om;&,fvdkY pwifjzpf twdak umuf ac:avh&ydS gw,f/ tm;pepf qdw k m cE¨mud,k x f rJ mS
omygapvdkY qkawmif;Mu) 'grS 0ifwdkY? uwHk;ajymifajymif bkef; w,f/ opfyifu tjrpfawG? ajr xGe;f csed u f pNyD; arG;zGm;jcif; rSwf Oyrm- (CA Breast) uifqm &Sdygw,f/
r[kwf? roufomvdkY a&m*gydk armif? OD;yÍÆif;? udk&ifvlxGuf BuD;xJ ysHUum;jzefYNyD; wdk;0ifo wdkifrS aoqHk;jcif;rSwfwdkift a&m*gtjzpf ajymif;vJvmwmudk cE¨mudk,fjyifyu a&m*gydk;
qdk;vm&if ]bk&m;ocif ac: iydcsufawGb0 a&mufukefMu vdk wdk;0iful;puf ysHUESHYavh&Sd wGif; pDpOfxm;&Sdwmjzpfw,f/ (Neoplastic Change) (Maligna- 0ifa&mufvmwJt h cg tJ'cD ck pH rG ;f
awmfrlyg}vdkY qdkMuzdkYyg/ ygw,f/ wmaMumifh ac:jcif;jzpfygw,f/ 'gayr,fh vlYavmu"r®wm nt Change) vdYkac:ygao;w,f/ tm;pepfu a&m*gydk;udk wdkuf
'gu (twdwfumv)u 'Dtwdkif;ygyJ/ wmrdkqDzif acwfraD q;ynmt& Munfh rdom;pk? om;orD;awGxJrSm zsufacsrIef;ypfygw,f/
uifqma&m*gukxHk;/ 'Daemuf (Tamoxifen)/ ruf o d k x &uf Mu&atmif - pkef;jyL;? om;qdk;? orD;rdkufawG umuG,faq; (Vaccines) jyifyu 0ifvmwJha&m*gydk;
aq;odyÜHynm&yfawG wdk;wuf qdwf (Methotrexate) qdw k hJ uif cE¨mudk,fxJrSm&SdwJh tao; yg&Sdvmwwfovdk rdbqdkqHk;r a&m*gBudKwifumuG,fa&; (Pathogens)? ypönf; (Foreign
vmawmh wqif h w uf v myg qmaq;awGuvnf; jyif;o qH;k cE¨mud, k f wnfaqmufrI u oGefoifrIawGMum;xJu ywf vdkY qdkvdkuf&if umuG,faq; Bodies) rSeo f rQudk y#dvYHI ypön;f
w,f/ vm;vdkY rar;eJY/ qHyifuRwfap vmyfpnf;awGukd qJvf (Cell) vdYk 0ef;usifaMumifh? yifudk,farG;&m xdk;jcif;qdkwm yl;wGJNyD; ygavh&Sd (Antigens) vdYk ac:NyD;? cE¨mud, k f
"mwfa&mifjcnfawGjzpfwJh ½Hkru rpm;csif? raomufcsif? ac:a0:ygw,f/ tJ'D tao; yg ADZp½dkufaMumifh pwJh t ygw,f/ vlawmfawmfrsm;rsm; wGif;u xkwfvkyfwJh y#dypönf;
udkabmh (Cobalt)? &ufx&D,rf cHwGif;ysuf? aq;rl;eJY (tdk) pHkvdkY qH;k ,lepfqv J uf vmyfpnf;awG aMumif;trsdK;rsdK;udk tajccHNyD; [m txl;ojzifh ynmwwf (Antibody) eJY aygif;zufjcif;?
pwJh "mwfa&mifjcnftrsdK;rsdK;wdYk ygyJ/ 'gaMumifh vuf&Sduifqm &JU twGif;rSm e,luvd,yfpf xdef;rEdkifodrf;r& tajctae avmurSmyg umuG,af q; xd;k "mwfjyKjcif; jyKvkyfaomenf;eJY
eJY ukowJh ("mwfa&mifjcnfuk ukx;kH [m qdck o hJ vdk yk½u G qf w d f ac:wJ0h wfqt d ,f/ awG &SdvmwwfwJhtwdkif; qJvf
H wGi;f ydik ;f &Sw jcif;eJY a&m*gtwGuf aq;BudK wdkufzsuf z,fxkwfjcif; jyKyg
xHk; (Radiotherapy)? jyif;xef udk ]wl}eJY xkowfovdkyg/ e,luvd,yfpftwGif;rSm uvmyf p nf ; awG x J r S m vnf ; wifaomufjcif;trI (Prophyla- w,f/ 'gudk tifw*D sif- tifwD
wJhaomufaq;? xdk;aq;awGeJY 'gayr,fh rwwfEdkifygbl;/ wcgxyf r H tEk p d w f a vh v m xd e f ; uG y f r I a wG M um;xJ u ae xis) qdwk mudk uGuJ jJG ym;jym; rod abmf'D&Dtuf&Sif (Antigen-Anti-
(Chemotherapy) aemufqufwJG (rSwyg;) tjcm;r&SdrdkY 'DaeYxd Munfh&if tv,frSm (oiftl ajymif ; vJ N yD ; rl r S e f o bm0r &SdMuao;ygbl;/ jrefrmvdkac: body Reaction) vdkY ac:w,f/
wGJzufukoenf;awG ay:vm oHk;aeqJ ukxHk;yg/ BudK;)eJY pnf;xm;ovdk c½dkrdkqHk; [kwfwJh txdef;tuGyfrJh? pnf; &ifawmh umuG,faq;vdkYyJ t
jyefwm? ck rsufarSmufumv? wdk;wufjzpfxGef;rIudk r (Chromosome) qdkwJh rsdK;½dk;ADZ rJhurf;rJh yGm;csifwdkif;yGm;rsm;NyD; wdak umufac:avh&w dS maMumifyh g/ uif q ma&m*gumuG , f a q;
ypöyÜKeftcsdeftxdygyJ/ yk½Guf jywf BudK;yrf;tm;xkwaf eMuwJh (Gene) qdkwm yg&Sdygw,f/ aemufqHk;rSm tzktBudwf qdk 'Dawmh uGjJ ym;pGm od&adS tmif (Cancer Vaccines)
qdwfudk wleJYxkowfovdk yGm; odyÜHynm&SiftrsdK;rsdK;wdkYaMumifh 1953-ckESpfrSm *sdrf;0yfqef wm jzpfvmygw,f/ &Sif;jyyg&ap/ cDrdky½dkzdkifvppf ckaemufq;kH xGuaf y:vmwJh
csiw f ikd ;f yGm;aeavh&wdS hJ uifqm ckcsdefeJY ra0;awmhwJh tem*wf (James Watson) eJY z&efYppfu 'Dawmh uifqmqJvaf wGqkd (Chemoprophylaxis) qdkwmu uifqma&m*gukxHk;opfjzpfwJh
qJvu f vyfpnf;awGukd awGUjrif umvrSmqdk&if uifqma&m*g &pf (Francis Crick) qdkwJh aus; wm omrefyHkrSefBuD;xGm;aewJh a&m*gtwGuf BudKwifNyD; aq; uifqmumuG,faq; (Vaccin-
&wJhtxd BuD;vmwJh tzkt ukxHk;opfawG ay:aygufvmyg Zl;&Sif odyÜHokawoDESpfOD;&JU qJvfuvmyfpnf;awGuae aAG aomufwmudk ac:wmjzpfyg es) qdkwm vG,fvG,fululeJY
Budwf (Tumour) udk cGJpdwfuk y awmhr,f/ ckawmif uifqma&m awGU&SdcsufjzpfwJh rsdK;½dk;ADZ t azmufajymif;vJNyD; yGm;csifwdkif; w,f/ umuG,fzdkY wenf;tm; &&SdcJhwmr[kwfygbl;/
nm (Surgery) eJY cGpJ w d ?f vS;D jzwf? *gwcsdKUtwGuf ukxHk;opf ay: ajccH DNA (Deoxyribonucleic yGm;rsm;½Hkru wjcm;aumif;wJh jzifh a&m*gvu©Pmxyfray: pwifokawoejyKaecJhMu
z,fxkwfNyD;wJhaemuf "mwf xGufvmaeygNyD/ Acid) ac: ESpfyifvdrf (rkefYBudK; qJvfawGudkyg vdkufvHzsufqD; atmif BudKwifNyD; umuG,fwJh wmawmh tawmfMumygNyD/ 'g
a&mifjcnfeYJ xyfNyD;awmh owf/ ck xGufay:pjyKaeNyDjzpfwJh vdrf) yHko@mef"gwkj'yfaygif; wdkufzsufwwfwJh qdk;0g;wJh taeeJY aq;aomufwmrsdK;yg/ ayr,fh w&m;0ifokawoejyK
"mwfa&mifjcnfeJYowfw,fqdk uifqma&m*gukx;kH opfuawmh f pNyD; aq; qJvfuvmyfpnf; tpkyg/ cE¨m
ypön;f udk awGU&Scd sdeu Oyrm-iSufzsm;a&m*gaygwJh t pmrsufESm (11) odkY ```
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f
w,f/ tEÅ&m,f&SdrSef;vnf;
use;f rma&;*sme,f NIGHTINGALE 11
vHk;0rjywfao;cifrSm t&uftpm;? aq;vdyftpm; tmomajyEdkif
odMuw,f/ 'gayr,fh (Behavi- wJh wjcm;wckckeJY tpm;xkd;ay;EdkifzdkY vdkw,f/ Oyrm t&ufudk
or Change) vdkYac:wJh trlt arhoGm;zdkYtwGuf avhusifhcef;vkyf&r,f/ w&m;rSwf&r,f/ a,m*
usifh ajymif;vJay;wJh ynm&Sif usifhpOfvkyfr,f/ 0goemygwJh upm;enf;wckckvkyfr,f/ tJ'Dvdk
awG ajymwmu tckvdkrsdK; tEÅ tpm;xk;d MunfNh yD; r&yHak yguf&if usef;rma&;aq;cef;vdrk sdK;? t&uf
&m,f&Sdw,fqdkwJh todynm jzwfXmeawG? tultnDvdktyfwJhtcg oGm;EdkifwJhae&mrsdK;av;awG
(Knowledge) &Sd½HkeJY raumif;wJh xm;&Sday;zdkY vdkygw,f/
tusifhudk jyKjyifajymif;vJay; ar; / / [kwfwmayghaemf/ wcsdKU t&ufjzwfzdkY BudK;pm;Muay
EdkifzdkY cdkifvHkrIr&Sdbl;wJh/ (Knowl- r,fh raomuf&&if wkef,ifaeawmh b,fvdkrSraeEdkifbl;/ jyef
edge) vdYkac:wJh todynmxuf aomufMu&w,fqdkwm Mum;zl;w,f/
ydkta&;BuD;wmu (Belief) vdkY ajz/ / [kwfw,f/ tJ'DvdkrsdK; uwkefu,ifjzpfNyD; rpm;Edkif
ac:wJh ,HMk unfcsu&f zdS Ykdvw kd ,f/ rtdyfjzpfMuwJhtcg ulnDukoay;r,fhXme? tcsdefra½G; tultnD
,HkMunfcsuf (Belief) cdkifcdkifrm vdktyf&if oGm;EdkifwJhtcGifhtvrf;awG &SdEdkifzdkYqdkwJh t&if;tjrpfawG
rm&Srd o S m t&ufjzwfjcif;? aq; vdyk gw,f/ tJ'gawG jynfph NkH yD;&ifawmh ywf0ef;usief YJ aqGrsKd ;rdom;
vdyfjzwfjcif;tygt0if tjcm; pktm;ay;rI? pmemyHyh ;dk rIvnf; trsm;BuD;vdt k yfw,fqw kd m ynm&Sif
tusifhqdk;awGudk jyKjyifajymif; awGu ajymygao;w,f/
vJ ay;EdkifzdkY atmifjrifzdkY vrf;p ar;/ / pmemaxmufxm;rI&SdwJh aumif;wJhywf0ef;usifr[kwf
av; ay:vmEdik rf mS jzpfygw,f/ bJ? t&uform;awG pkaewJh ywf0ef;usifxJa&mufoGm;&ifawmh
us ef ; r m a & ; eJY vlY t cG ifh t a & ; ar;/ / ,HkMunfrIqdkwm b,fvdk,HkMunfrIrsdK;udk qdkvdkwmvJ t&ufukd twif;wku d Nf yD; t&ufjyefpo JG mG ;atmif jrLqG,Mf urSmaygh
a'gufwm/ bk&m;? w&m; ,HkMunfwmrsdK;udk ajymwmvm;/ a'gufwm/
t&uf&UJ qd;k usdK;(2) ajz/ / bmomw&m; ,HkMunfrIrsdK;udk ajymwmr[kwfygbl;/
ynm&SifawGajymwJh ,HkMunfrIqdkwmrSm tqifh (3)qifh &Sdygw,f/
ajz/ / [kwfygw,f/ rdom;pkeJYwuG ywf0ef;usiftodkif;t
0dkif;u t&ufjzwfwJholudk todtrSwfjyK csD;usL;tm;ay;zdkY ta&;
a'guw
f mcifapm0if; eHygwf (1)u bmud, k MkH unf&rvJqakd wmh ud, k u hf ,
kd u
f kd ig'Dvv kd yk f BuD;ygw,f/ tJ'v D rkd [kwb f J txl;ojzifh rdwaf qGtaygif;toif;
aewm[m a&m*gudk 0,f,al eol jzpfaeygvm;? ig[m raumif;wJh awGu tckvdk tjyKtrlajymif;vJrIudk txifao;ovdkMunfhwm?
ar;/ / t&ufaomuf&if raumif;bl;? t&ufudk pGJvef;rdwm tusifhawGudk ododBuD;eJY vkyfaeNyD; 'DtwGuf wcsdefcsdefrSm wefzdk; rdef;raMumuf&vdkYvm; bmvm;ajymwmrsdK;awG[m rcHcsifpdwfudk
aMumifh usef;rma&;jyóemwif BuHK&wmr[kwfbl;? vlrIa&;? pD; BuD;BuD;eJY ay;qyf&rSmygvm;qdkwmudk todw&m;&Sdae&r,f/ tJ'D qGay;NyD; raumif;wJhbufudk jyefoGm;zdkY wGef;tm;ay;ovdk jzpfae
yGm;a&;? rdom;pk jyóem ponfjzifh bufaygif;pHku qdk;usdK;ouf vdktodw&m;&SdNyD;&if aemufwqifhjzpfwJh eHygwf(2)uawmh 'Dt ygw,f/
a&mufraI wG cHpm;aeMu&wmawmif t&ufukd rjzwfEikd Mf uwm bm usifhqdk;udk igtckaejyifvdkuf&if aemufrusao;bl;? jyKjyifvdkY 'ghtjyif t&ufjzwfump? aq;vdyfjzwfumpol&JUa&SUrSm
aMumifhvdkY xifovJ/ &Edik af o;w,f? tcsderf vGeaf o;bl;vdYk vufc, H MkH unfpw d &f &dS r,f/ t&ufwdkY aq;vdyfwdkY jrifatmifjywmrsdK;? teHY&atmifvkyfwmrsdK;
ajz/ / tJ'g[m vlY&JUobm0trltusifhawGaygh/ vlawG&JU 'Dvdk vufcHNyD;&if aemufqHk;tqifh (3)rSmawmh 'Dvdkaumif;rGefwJh [mvnf; raumif;rIbufudk wGef;ydkYapwmygyJ/ t&ufpGJaeolawG
obm0[m trltusiehf YJywfoufvm&if tifrwefjyKjyif&cufw,f jyKjyifajymif;vJrIvkyfvdkufr,fqdk&if b,fvdkaumif;usdK;qufawG aq;vdypf aJG eolawGtwGuf olwYkdtifrwefEpS o f ufwt hJ &mudk jzwf
vdYk ynm&Siaf wGu ajymMuw,f/ t*Fvyd v f kd (Behavior) vdYk ac:wm &&SdvmrvJqdkwJhtcsufudk vufcH,HkMunfvdkufNyDqdk&if tJ'Dol[m &w,fqw kd m BuD;rm;wJph eG Yf vw
T rf BI uD;w&yfjzpfw,fqw kd mudk tod
aygh/ raumif;wJhtrltusifhuae aumif;wJhtrltusifh? usef;rm raumif;wJhtrltusifhudk jyKjyifawmhr,fhvrf;p ay:vmNyDvdkY? jyK trSwfjyKtm;ay;rI? em;vnfrIay;&rSmjzpfygw,f/ 'Dvdk yHhydk;rIay;
jcif;eJY jynfhpHkwJhtrltusifhudk atmifjrifpGmjyKjyifajymif;vJEdkifzdkY yHh jyifzdkYtqifoifhjzpfaeNyDvdkY qdk&ygr,f/ Edkifjcif;[m t&ufjzwfol? aq;vdyfjzwfolawGtwGuf tcsdefr
yd;k rIawGu trsm;BuD;yJvt kd yfw,f/ t&ufaomufwmraumif;bl;? ar;/ / vrf;pay:vmNyDqdkawmh tJ'Dvrf;puae atmifjrifwJh aESmif;cifrmS olwYkd BuHKawGU&r,fh usef;rma&;qd;k usdK;tEÅ&m,fuae
aq;vdyfaomufwmraumif;bl;qdkwJh todOmPfavmufeJY rvHk vrf;qHk;udk a&mufEdkifzdkY wu,fhudk t&ufjzwfEdkifzdkYqdk&if r,dkifvJ vGwfajrmufatmif pGrf;aqmifay;EdkifwJh ta&;ygwJh tiftm;w&yf
avmufygbl;/ wJhpdwf"mwfeJY BuHUcdkifzdkYvJvdkvdrfhr,fxifw,faemf/ jzpfygw,f/ t&ufukd rdr&d UJ cspo f ?l rdr&d UJ ZeD;r,m;xuf ydrk Ekd pS of uf
ar; / / t&ufaomuf&if toJuifqmjzpfEidk af cs&Sw d ,f/ aq; ajz/ / rSefygw,f/ qHk;jzwfcsufudk csNyD;&if rjyifawmhbl;/ pGJvef;aeolrsm; atmifjrifpGm t&ufudkjzwfEdkifMuygap/ t&ufudk
vdyaf omuf&if tqkwu f ifqmjzpfr,fqw kd m vlawGtawmfrsm;rsm; b,fawmhrS aemufrqkwfawmhbl;qdkwJh ckdifrmjywfom;wJh jzwfvdkufwJhtwGuf ,ckxuf ydkrdkNyD; usef;rmpGm touf&SnfpGmeJY
odMuygw,f/ tJ'D usef;rma&;tEÅ&m,fawG od½ekH YJ awmif aMumuf pdwf"mwf &Sd&r,f/ tJ'Dpdwf"mwfBuHUcdkifrItjyif wjcm;yHhydk;rIawG wdik ;f jynftusdK;udk wzufwvrf;uae yHyh ;kd xrf;aqmifEikd yf gapvdYk
p&maumif;aeNyDa'gufwm&,f/ trsm;BuD;vdkygw,f/ t&ufwdkY aq;vdyfwdkYjzwfzdkYqdkwm 'Dtwdkif; qkrGefaumif; awmif;vdkufygw,f/
ajz/ / aMumufp&maumif;w,f? tEÅ&m,f&w dS ,fqw kd m rSeyf g tpdrf;jzwfzdkY rvG,fbl;/ rodromeJY wjznf;jznf;jcif; jzwfEdkifzdkY a'guwf m cifapm0if;
``` pmrsufESm (10) rStquf ydk;awG r[kwfbJ jyifyu 0if jyifyu 0ifvmwJh &efolvdkY r Muygw,f/ qmpjzpfNyD; cGpJ w
d uf o
k rIc,H Nl yD; aq;taMumif; waphwapmif;
prf;oyfcGifhuawmh 1999-ck vmrSmawGr[kwb f J ud, k &hf UJ cE¨m xif&atmif&,f? aemufNyD; cE¨m 'Dvdk uifqmqJvfawG&JU "mwfa&mifjcnfukorI? cDrdkpm; rQa0cHpm; todynmay;vdkuf
ESpfusrS tar&duef trsdK;om; udk,fxJrSm&SdwJh uifqmqJvf udk,fu jyefvnfckcHwdkufcdkuf vQdKU0Sucf sufukd aq;odyo HÜ ak w aq; (Chemotherapy) awG cH,l ygw,f/ vlom;tm;vHk; ½TifNyHK;
uifqma&m*gokawoeodyÜH awGukd ud, k &hf UJ cE¨m ud, k xf rJ mS &Sd EdkifwJh enf;rsdK;pHkudk umuG,fzdkY oDawG[m odwJhtcg uifqm NyD;olawGrSm ydkrdkxda&muftpGrf; om,m usef;rmjcif;okceJY jynfh
(NCI) [m &&Sdygw,f/ tJ'D r wJh ckcHpGrf;tm;pepf (Immune rawGUzdkY yHkrSeft*Fgwpf½SL;awG qJvfawGwcsdKUudk tjyifrSm t xufatmifjrifwmudk awGU&yg pHkMuygap/
wdkifcifuqdk&if uifqma&m*g System) u jyefvnf wdkufcdkuf jzpfwJh aoG;aMumtcuftvuf enf;i,fcx JG wk ?f T.Cell wcsKd Uudk w,f/ vH;k 0rjzpfao;olukd um a'guw
f m oD[armif
umuG,faq; xkwfvkyfzdkY qdk &rSmrdkYygyJ/ em;&Sif;atmif xyf awGMum;rSm yke;f atmif;BuD;xGm; vnf; tjyifudkxkwfNyD; "mwfcGJ uG,frIay;zdkYawmh qufvuf ``` pmrsufESm (8) rStquf
wm rjzpfEdkifwJht&mvdkY xifcJh ajym&&if tjyifu 0ifvmr,fh ygw,f/ olwdkYudk z,f&Sm;ypfzdkY cef;xJrmS T.Cell awGu uifqm BudK;pm;okawoejyK&OD;r,f/ \ 0kdif;y,f&GH&SmrIukd &ifqkdif&
Muygw,f/ a&m*gydk;udk wdkufxkwf&rSm r (uifqmqJvt f pkukd z,f&mS ;ypf qJvfawGudk rSwfrdatmif avh ckcsdefxd &SmazGawGU&Sd azmf um xkdtjzpftysufqkd;BuD;ukd
'gaMumifh uifqmokawoD [k w f b J twG i f ; &ef o l ? t zdkY) qdk&if ta&;BuD;wJh aoG; usifhay;rItrsdK;rsdK; (Tumour xkwfatmifjrifwJh uifqma&m ]]c&D;0uFyg}} [laom pmwtkyf
a'gufwm a'gufuvyf½Tm;Zif wGi;f u yGm;csiw f ikd ;f yGm;? txde;f aMumtygt0if tpdwftydkif; Recognition Factor, Immune *gumuG,faq;awGuawmh rSJY a&;om;cJyh gonf/ xked nf;wlpmG
x½lAm;eJY a'gufwmv,f&DuGyf tuGyfrJhaewJh uifqmqJvfu awG wqifhNyD;wqifh vuf0if Stimulator) pwJh "mwkypönf;? uifqm (Melano carcinoma) yif wDbDa0'emonfrsm;ukd
wdkY[m (NCI) &JU tBuD;tuJ vmyfpnf;awGukd wdu k zf suf&rSm atmif jzwfawmufz,f&Sm;&rSm aq;0g;awGeJY T.Cell udk avh (Melanoma)? om;td r f 0 uif aqGrsdK;&if;csmyrm jyKpkuko
nTefMum;a&;rSL; a'gufwm&pf aMumifyh gyJ/ twGi;f &efukd wku d f rdkY z,f&cufwJhae&mMum;rsdK;rSm usifhay;rI? T.Cell Training) jyK qm (Cervical Cancer)? om; &if; a&m*gul;pufcHMu&olrsm;
cswf uavmpemudk cGifhjyKcsuf zsufumuG,fzdkY qdkygawmh/ yHkrSefqJvftaumif;awGMum;rSm vkyfNyD;wJhtcg 'Davhusifhay; td r f 0 uif q mumuG , f a q; renf;vSyg/
csay;zdkY tawmfem;cspnf;½Hk;cJh 'gaMumifh cufc½J yI af xG; ayG cdkatmif; ykef;uG,faewwfMu xm;wJh T.Cell awGudk cE¨mudk,f trnf -Canvaxin (uifAmqif)? aqGrsdL;&if;csmrsm;ukd jyKpk
&w,f/ vDwmrdkY rjzpfEdkifbl;vdkY xifcJh ygw,f/ xJudk jyefxnfhay;ygw,f/ vifzdk;rm;uifqm (Lymphoma apmifah &SmufNyD; a&m*gul;puf cH
taMumif;uawmh uifqm Muwmyg/ aemuf w rsd K ;vS n f h p m;yH k ? tJ'vD kd T.Cell awGukd aemuf Cancer)? ya&mpwdwf*vif; Mu&ol r sm;\ aus;Zl ; xuf
umuG,faq;xkwfzdkYqdk&if w 'gayr,fh uifqmokawoD rsufaphvnfyHkuawmh 'DqJvf wcg uifqmqJvfawGawGU&if uif q m (Prostate Gland aqGrsdK;&if;csm r[kwfaomol
jcm;a&m*gawGeJYrwlwm trsm; awG[m aemufqHk;rSm ajz&Sif;zdkY awG[m tjyifuvmwmr[kwf vSnfhpm;rcH&bJ wdkufzsufEdkif Cancer) eJY OD;aESmufuifqm rsm;tay: wm0efodpdwf vl
BuD;&Sdovdk umuG,faq;xkwf enf;vrf;&cJhygw,f/ bJ txJrSm&SdaewJh tdrfom;? atmifvkyfjcif;enf;vrf;eJY ck (Brain Cancer) rsdK;awGvdkY od& om; pdwf"mwftjynfht0jzifh
vkyfrI&JU tajccHoabmw&m; uifqmqJvfawG[m cE¨m tdrf&Siftcsif;csif; cE¨mudk,fxJ xGufay:vmwJh uifqmum ygw,f/ ulnaD pmifah &Smuf&if; a&m*gul;
jzpfwJh y#dvHIYypönf;[m wjcm; ud k , f & J U ck c H p G r f ; tm;pepf u d k u qJvftcsif;csif;yJvdkY udk,f uG,faq;awGudk xkwfazmfyg uifqma&m*ga0'emonf puf cH M u&onf h o l r sm;\
ul;pufa&m*gawGrSmvdk a&m*g vS n f h p m;? yH k r S m ;½d k u f w wf y g a,mifjyNyD; ckcHqJvfawGjzpfwJh w,f/ awGtwGuf arQmfvifhcsufa&mif aus;Zl;um; ykí d rGejf rwfvo S nf
yd;k (Pathoegens) tjzpf Aufw;D w,f/ vSnfhpm;yHkrSm;½dkufyHku cE¨mud, k &f UJ T.Cell (vifzqkd u
kd )f okawoeawGU&Scd suaf wGt jcnfawGeJYtwl uifqma&m*g [k usaemfawG;aerdygonf/
&D;,m;? Adkif;&yfpf pwJha&m*g awmh 'DuifqmqJvfawG[m awG&JU wkdufcdkufrIudk a&Smif&Sm; & 'DumuG,faq;awG[m uif ukxHk;opf-uifqmumuG,f &Jacgirf aJ rmif
12 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f
``` pmrsufESm (4) rStquf a[m olemjyKq&mr nDr aygh} qdk;jrif0g'Drsm;udk qefYusifMu/ ``` pmrsufESm (7) rStquf
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f
BuD;&,fu ... *dkifqDauG;toif;yJ
w,f/ pGmaw;vef qkefoif;&JU toH? ]aus;Zl;yJAsm} usaemf ysif;vmwmeJY wDAGD BudKufygowJh ...
]bmyJjzpfjzpfayghAsm? cif aemuf ... q&m0efaewJh ]cifAsm;wdkYvnf; a&rD;av; ydwfypfvdkufygw,f/ waeYvHk; em;axmifolrdwfaqGrsm; / / eifhtarBuD;awmf *dkifqDauG;vm;?
Asm;wdkYNrdKU&JU [dk;awmifukef;ay: tdrfudk cJeJY aumufxkygw,f/ aumif;vmatmif BudK;pm;Mu vkyftm;ay;NyD; anmif;vmwm O½ka*G;vkyfyg[/
rSm a&uefBuD; wuefay:vmzdkY 'Hk; 'Hk; *vGrf; *Grf; cRif; csrf; ayghAsm? vlysif;awGrsm;w,f eJY vSJcsvdkufwm wef;ueJ tdyf awmfaysmf / / at;yguG,f ]'dkYawmaysmfBuD;&,fu ... O½ka*G;udkjzifh
usaemf tpdk;&eJY n§day;r,fAsm? csrf; xifw,f? tcsdefwef t&uf aysmfoGm;w,f/ BudKufrdw,fAs ... qufvufNyD;awmh aemufxyfwa*G; jzpfygwJh
[kwfvm;} aomufyvkwfwkwf/ av;aomuf uav;awG w ... yg&ma*G;udkv rqdk;bl;[&,fvdkY ... ESpfNcdKufw,fAs ...
]½TD; ajzmif; ajzmif; a[; usaemf ... oGm;NyD; >ywf>ywfarG;? tif; ... rD;u aemufqHk; a&uefBuD; NyD; ESpfNcdKufw,f... aMomf ... 'dkYArmEdkifNyD ... 'dkYArmEdkifNyDeJY .. tckawmh
a0;a0;} ][Jh qkefoif;? 'DvkdrvkyfeJY vnf; rvmqdkawmh} oGm;w,f/ tJ'DaeYrSm ... uGJ ...'dkYrygEdkifygNyD ... tckurÇmhzvm;rSmu yxrcsefyD,H pydefjzpf
wwfvnf; wwfEdkifwJh q av? ighq&mvnf; aoaocsm ][k w f u J h q &m? q&mwd k Y xl;xl;qef;qef;Asm? rdk;u NyDuUJG ... etz&JU ... jrefrmhtm;upm;[mjzifh ... urÇmudv k mT ;&r,fwhJ
&m? awmfygh/ vlxku oabm csmukwmyJ? eifhtazu vufr a&uefudpöuaum? bmMum; vnf;½Gmvdkufwm? a&uefzGifhyGJ As ... urÇmudk wu,fvTm;oGm;wmu ... xkwfqD;wdk;wrf;eJY oa&
us oGm;vdkY/ usaemf pdwfat; aq;bJ xrif;pm;awmh rmv ao;vJ?} wufa&mufvmwJh bGwftJt uGif;ypfwrf; xifyg&JU ... tarav; ... tpdrf;aumifawG&JU ...
oGm;w,f/ uD;,m; oGm;wmyg/} ][kwfw,f a&rD;&Sm;tpdk; oif;rS vlBuD;awGvnf; NrdKUrSm oH;k csKd if;uif;urÇmzh vm;&Sw d ,f ... (tarav;aemf ... tarav;av;
]r[kwfbl;? r[kwfbl; .. &u a&wG i f ; a&uef w nf a&mufaeNyD/ ai; ... a&b0Jav;a[mudef;ay; ... etzawmh rMumcifrSm tpdrf;
w&ufrmS awmh 'Dq&mu aiGygvmrS NyHK;wJh aqmufa&; txl;tzGJU (awmif ]q&m zGifhyGJoGm;rvm;} eJY pyf[yfwJh ... tpdrf;ol&JawGwJh a[; ...}
vlawGtrsm;BuD; 0rf;avQm aumif? a&&Sm;wJah e&mrSm a&oH;k ay:a'o) wckudk zGJUpnf;NyD; r ]oGm;r,favuGm? igrygvdYk *k½q k ef / / w,fiw kd ahJ wmaysmBf uD;yJaemf/ bmyJjzpfjzpfayghAsm/ pydeu f
NyD; aq;½Hka&mufvmMuw,f/ zdkYyJajymaew,f/ vufaq;zdkY MumrD usaemfwdkYqD vmawmh b,fjzpfrvJ? igu OD;aqmif csefyD,HopfbGJUudk &,loGm;csdefrSm b&mZD;rS b&mZD;qdkawmh
q&mAdkufyleJY usaemf? olem aeae zifaq;zdkYawmif a&r&Sd r,fvdkY ckeuyJ owif;&w,f} NyD; vkyfay;xm;wmyJ} um&pfb, D aH 'o a[wDuRe;f Edik if u H b&mZD;y&dowfwOD; uawmh
jyK? aq;½Hk0efxrf;awG tvkyf bl;a[h? rem;Edkif vmcJh eifeJY ][kwfvm; 0rf;omvdkuf a'gufwmAdkufyl cyf<um; ESvHk;a&m*gvnf; azmufaecsdefrdkYvdkY urÇmhzvm;a&m*gtBuD;
½Iyfukefw,f/ usaemfodvkdufNyD t&ifeyef;owfr,f} wmAsm} <um;ajymw,f/ tus,f&oGm;NyD; aoqHk;oGm;owJhAs/ b&mZD;u uGmwm;zdkif
umv0rf;xifw,f/ ]eifvGefvmNyDaemf? xGuf usaemf pdwfxJ t&rf;aysmf usaemfwdkY q&mwynfhESpf e,frmS e,fomvefukd ESp*f ;kd w*d;k eJY ½I;H wJyh pJG OftNyD;rSm jzpfcw hJ maygh
vlem tawmfrsm;rsm;[m oGm;prf; &JudkwdkifNyD; zrf;csKyf oGm;w,f/ usaemfh trsdK;awG a,muf a&uefzGifhyGJoGm;zdkY [dk; Asm/ tck AdkvfvkyGJrSmyJjzpfjzpf? t&ifht&ifu AdkvfvkyGJawGrSmyJjzpf
tm;enf;csdeJYaeNyD; aoG;aygif cdkif;vdkufr,f/ rem;Edkifudk bm a&r&Sm;atmif BudK;yrf;ay;wJh awmifukef;av;ay: wjznf; jzpf ]Edik o f ul NyHK;Edik ?f &,fEikd ?f [movkyEf ikd af yr,fh ½I;H olu trIid Bf uD;
awG usaeMuygw,f/ tcsdKUqdk rsm;xifvJ ... awmuf} a&rD;&Sm; bk&ifhtpdk;&udk aus; jznf; oGm;Muygw,f/ rdk;u rIdif&wm r[kwfvm;/} tckurÇmhzvm;rSm AdkvfpGJ&r,fvdkY &nfrSef;
½SL;½SL;awmif ryef;awmh/ vlem usaemfa'goxGufvmyg Zl;wifaerdygw,f/ vnf;aumif;/ csufBuD; [JAD;&SdaewJh e,fomveftoif;om;awGrSm (txl;ojzifh
OD;a& (50) avmuf&Sdr,f/ w,f/ 'gaMumifh Ncdrf;ajcmuf zGifhyGJ pNyD t&ifyGJawGwkef;u udk,fpDudk,fiS ajcpGrf;jycJhMuwJh pEdkuf'g?
uav;wa,mufqdk aq; vdkufygw,f/ 'DvdkeJY waeY bGwftJ toif; vlBuD;w a&mfbif? Aefb&Tefca&mhpf polwdkYrSm) pdwfzdpD;rIawG b,fu
½Hu
k wk ifay:ra&mufcif qH;k oGm; xdpk Of a'gufwmAdu k yf x
l u
G f wNrdKUvHk;pkNyD; a&wGif;a& a,mufu rdefYcGef;ajymygw,f/ avmufrsm;? rsm;jym;aeovJ cifAsm;wdkYjrifMu&rSmyg/ tJovdkyJ
&Smw,f/ aumifri,fav;/ t vmNyD; uefwnfaqmufa&; txl;t y&dowfawGtxJrSm qkefoif; rmefwufpGmeJY uGif;xJrSm 0ifupm;oGm;wJh b&mZD;? tm*sifwD;em;?
ouf (14)ESpfavmuf&Sdr,f/ ]romr? eifowdxm;aemf? zGJUudk BudKqdkMuygw,f/ wl; udv k nf; awGUvdu k w
f ,f/ olYt t*Fveftoif;awG[m pdwzf pd ;D rI&UJ aemufqufwt JG aeeJY t½H;I BuD;
olYtar atmfidkwm Munfh q&m0efudk rapmfum;eJY ao aemif wl;aemif wl;aemif armif; azudk owd&aew,f xify/ ½I;H oGm;MuNyD;awmh abmvH;k yGv J nf;½I;H ? pdwaf &m*gawG ud, k pf uD ,
kd if
]usrorD;? vlawmif rvkyf aq;xdk;ay;vdkufr,f/ igvkyf oHawGa0vdkY/ a&uefBuD;om&Sd&if a&aumif; tenf;eJYtrsm; &MuNyD;awmh urÇmzh vm;NydKifyt JG NyD; jyefvnfupm;
&ao;bl; tckaoNyD/ [D;[D; vdkuf& zl;zl;a&mifoGm;r,f/} ol w d k Y rS m wrf ; a>cMuyg aumif;oHk;&NyD; olYtazvnf; Mu&r,fh rdcifuvyftoif;&JU t&yf&yfaomNydKifyGJawGrSm yHkrSefajc
[D;} wrsdK;yJ idkwJhyHk/ q&m0efwa,muf qJqdk w,f/ aorSmr[kwf/ pGrf;awG jyef&rvm;? usoGm;rvm;? tcsdKU xkwfa&mif;cH&rvm;qdk
a0'em&Siaf wGxrJ mS olemjyK aewm ... yxrqHk;tBudrf us ]usaemfwdkYu bGwftJt a0g...a0g... rdk;oJoJrJrJ½Gm wm urÇmhzvm;NydKifyGJBuD;&JU ]yvdkY*sd}vdkY edXdwHNyD;aemufydkif; quf
q&mrwa,muf&JU tazvnf; aemf Mum;vdkuf&ygw,f/ ... tJ oif;uyg/ rMumrD bGwftJyg jyefw,f/ vuf½Ipm;&r,fh ]toHawGMum;ae&w,f}qdkwJh tydkif;bufudk
ygw,f/ olvnf; vlygyJav/ wDjzpfawmhr,f/ cifAsm;wdkYrSm bGwftJvlBuD; toHudk r a&mufoGm;r,fxifw,fAs/ a[m ... tckawmif usKyfu cyfoJhoJh
pdwrf aumif;p&m? aq;½Hrk mS qkefoif;uvnf; jyefatmf a&&Sm;w,fqdkvdkY tcuftcJ Mum;wcsuf Mum;wcsuf e J Y toHwcsKd UMum;ae&NyD ]t½I;H }uay;wJh aemufqufwaJG 0'emawGaygh
(2)&ufavmufMumNyD;wJt h cgrSm qJwmyJ/ aygif;pHku vm&wmyg/ NrdKUol em;axmifvdkufw,f/ Asm/ ]t½I;H -tqH;k -ESv;kH rom? bmrSrvkycf si?f jyóem&Smcsi?f bmrS
qHk;oGm;&Smw,f/ 0rf;tavQm olYtr vmqGJoGm;rS ,uf NrdKUom;tm;vHk; 0dkif;0ef;ulnD ]bk&ifBuD;&JU aus;Zl;awmf taumif;rjrif? Muifemolawmif tem;rvm&ifaumif;r,f} po
rsm;? aoG;vefY? ausmufuyf uef,ufuefygoGm;NyD; &efyGJ Muyg/ usaemfwdkYuvnf; a& (rMum;jyef a0ga0g? rdk;oHyJ jzifhayghAsm/
ysufNyD; qHk;oGm;wmyg/ BuD; NyD;oGm;w,f/ ] tif; a& uefBuD; tcsdefrD NyD;atmif yHhydk; Mum;) bGwftJygwDudk rJay;Mu qdek rD ;kd ausmf / / at;Asm/ ]abmvH;k a&m*g? ½l;oGyw f mum;? ukpm;ew¬?d
]a&uef u d p ö jref j ref t uefBuD;jzpfvmrS aumif;r,f} ay;yghr,f/} yg/ (xyfrMum;jyef)? EdkifiHt aq;r&Sdbl;? OD;OD;vnf;BudKuf? tefwDvnf;cdkufordkY? ESpfNcdKuf
aumiftxnfazmfrS&r,f} NrdKUvlxak wG aysmaf ewmAsm? wGuf apwem&SdwJhvlyJa½G; (r armifr,f? uav;t½G,frusef? tefoGm;r&Sdbdk;bGm;? wDAD zefom;
a'gufwmAdkufyl rSwfcsufcs ]q&m&,f usaemfwYkd awmif uav;awGu oDcsi;f awGqv kd Ykd/ Mum;jyef)} a&SUurcGmwJh? a&m*g a&m*g? 'Da0'emrsm;? urÇmhzvm;NyD;awmif?
w,f/ ay:om;awGu qif;&JNyD; A[k rdk;½Gm&ifrdk;a&csdK;r,f arar aemuf q H k ; awmh usaemf pdwf*a,mifjzpf? pGJ&pfabmvHk;ydk;? qufumwdk;vdkY? eHygwfzdk;xuf?
okw acgif;yg;MuvdYkyg/ &moDO vm&ifEdkYpdkYr,f? azazvm&if vnf; qufem;raxmifawmh/ pGJcsufuem? abma&m*gom jzpfayownf;} (usKyf&Gwfwmu
olemjyKq&mr tazqHk;NyD; wkuvnf; Murf;vdkYvm; rod tkef;oD; (tJ) ocGm;oD;cGJpm; a'gufwmAdkufylu abmvHk;a&m*gudkajymwmaemf/ wndK;t,laumufrvTJMueJY)
n aemufw&uf reuftapm bl; vlMurf;? pdwfMurf; jzpfae r,f/ awmifay:rSm tke;f yifr&S/d ]tJ tcka&uefBuD; NyD;oGm; em;axmiforl w d af qGrsm; (oHNyKd i)f / / om"k .. om"k ..om"kyg urÇmh
BuD;rSm w,f/ a&? rD;uvnf; rjynfhpHk? tckqdk&if a&uefBuD;wnf NyDqdkawmh udkrem;EdkifwdkYNrdKU wdk; zvm;/
][Jh q&m0ef? eifightazudk usef;rma&;? ynma&;uvnf; aqmufzdkY vlxkawGpkNyD; w wufvmNyDqdk&r,f/ a&aumif; tJonfaemuf aysmfp&mtawG; taxGaxGjzifh abmf'gav;aAG
owfvdkufwmvm;? aoao edru hf sqakd wmh 'Duav;rav;udk a,mufwvSnfh 0dkif;0ef;aqmif aumif;oHk;NyD; 0rf;a&m*gawG wdkYonf b&mZD; 5 Budrf? *smreD 4 Budrf? tDwvD 3 Budrf ponf
csmcsmvnf; rukbl;? tazwck cGifhvTwfay;yg} ½GufaeMuygNyD/ uif;a0;awmhrSm ...} jzifh abmvHk;tiftm;BuD;EdkifiHrsm;uom vTrf;rdk;xm;vsuf csefyD,H
orD;ESpfckb0udk zsufwmvm;? ]&ygw,fAsm? olYtazqHk; "mwfyakH wG wzswzf sw½f u kd ?f olYpum;awmif rqHk;ao; toif;opfrwdk;vmaom tajctaeatmufwGif ,ckESpf urÇmh
xGufvmprf; eyef;owfrvm;} awmhvnf; 'Davmufawmh &SdrSm bGwt f J rD', D mrSm awmifay:NrdKU ]0kef;} zvm; csefyD,Htoif;opf jzpfvmonfh ]pydef}udk BudKqdk*kPfjyKMu
a&uefwnfaqmufaewJhyHkudk toHBuD;wckudk Mum;vdkuf &if; e0wrSonf etz? etzrSonf BuHUzGwfygwD ponfjzifh
tm;yg;w& azmfjyay;ygw,f/ w,f/ 'Hk&if;? 'Hk&if; EdkifiHa&; tcif;tusif;udkvnf;aumif;? (2010)
usaemfhyHkvnf; ygw,f/ cefYvdkY ][m a&uefBuD;uGJoGm;NyD} acG;cavmufqGJyGJudkvnf;aumif; jynfwGif;jynfy jynfolvlxkESifh
t[D;/ usaemfjrifvdkufw,f? a& twl uefYuGuf½IyfcsMuavukefownf;/
]tckvdk acwfrD zGHUNzdK;wdk; ueftuGJaMumif;BuD;/ pm<uif; / / urÇmausmfa&b0Ju twdtus a[mudef;xkwfvdkuf
wufatmif wnfaqmufaewJh a0gueJ a&awGw;kd xGuv f m wmu tqHk;ed*Hk;rSm a':atmifqef;pkMunfESifh jrefrmh'Drdkua&pD
EdkifiHawmftpdk;&&JU aus;Zl;BuD; w,f/ t&Sed ef YJ ajy;vmwJh a&vH;k tiftm;pk abmvHk;toif;u etzppftkyfpk abmvHk;toif;tm;
rm;vS w J h tpD t pOf w ck y g/ xJ bGwftJvlBuD;wa,muf yg vHk;0 tEdkif&&SdygowJh/
awmifay: ajrjyefYruGmjcm;bJ oGm;w,f/ qefwmuavmhpf (acwå-t*Fy)l
a&aomuf&ygawmhr,f/} bGwftJ bGwftJeJY atmf ... ajy; ... ajy;Mua[h} om;wnf;usatmif ajy;oGm;wJh
awmfwD;awmf? a[m aMumf oGm;w,f/ trav;vdkY ratmf/ pum;rNyD;ao;/ a'gufwmAdkufyludk awGUvdkuf&
jim0ifNyD/ xl;qef;ygh/ usaemfha&SUrS AdkufBuD;wvHk; \/
jynfytm;udk; ykqdef½dk;? t ]uJ q&ma& ajy;awmh? ajy; a&SUxm;NyD; zaemifheJYwifyg; w a'guw f m a&rD;&Sm;
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f
tif; ... trsm;pkaygh/ vdkif;enf; ao;av;&JUta&mifu a&SUwnfh
use;f rma&;*sme,f
zmw&m oufu,favS (avSu
NIGHTINGALE 13 av;&JU tJAm;a*:vDqdkwm 'D
enf;pHkMuw,f/ 'gu urf;½dk; wnfu h rSexf rJ mS oGm;ay:w,f/ tNrJwrf;zm&w,f/ 'gawmif aumifawGqu D cPiSm;oH;k wm
wef;yJjzpfjzpf? yifv,fu;l yJjzpf tJ'gudk ajymcdik ;f wm/ omrefvl a&0ifao;w,f/) eJY urf;awGU yJjzpfr,f/ t"dyÜg,fawmh rwl
jzpf a ygh / usKyf o m;uawmh qdk ajzEdkifrSmaygh/ ta&mifoHk; vJoGm;csif? uRef;awGUvnf; bl;ayghav/ usKyfrdwfaqGawG
oabFmay:a&mufoGm;wmeJYyJ rsdK;yJ&Sdwm/ tjzL&,f? teD&,f? oGm;csifwJh 'DaumifhowÅdukd uawmh ajymygw,f ... 'gu
vdkif;aygif;pHk vkyfydkifcGifhvdkifpif tpdrf;&,f/ wcgjy&if ESpfvHk; usKyfjzifhAsm ... tHh/ vli,fawGMum;rSm a&yef;pm;ae
&oGm;w,fxifovm;rodbl;/ 'grSr[kwf wvHk;wnf;/ eDjzL? 'DaumifawG yg;pyfzsm;rSm r ygw,f w J h / pwd k i f y J j zpf j zpf ?
tukeu f kd avQmufvyk af wmhwm/ eDpdrf;? tjzL ... ponfjzifhaygh/ cswrf;ajymwmu atrDwYkd a'pD udk,fhudkudk,f tm;r&vdkYyJjzpf
'gawmif urÇmrywf&ao;bl;/ olxdk;jyorQ vdkufatmf&w,f/ wdkYqdkvm;yJ/ tNrJwrf;udk oGm; jzpf 'Dvv kd yk Mf uw,f/ 'gayr,fh
ppfawG ra&mufz;l bl;? &efuek ef YJ jrefvnf;jrefw,f/ (ESpfpuúefY Muwm/ ukew f mygyJ/ vli,fqkd a&&SnfrSm jzpfay:vmr,fh t
aumhaomif;udkyJ ywfcsmvnf avmufyMJ umw,f/) tJ'rD mS wif awmh 'grsdK;vJ&Sdayraygh/ ajym usdK;qufudk owdrjyKrdMubl;/
aewm/ usKyfvnf; qHk;rwmyJ/ 'Daumifrsupf v d nfuek w f m/ ol csifwmu 'DaumifawG taysmf a*:vDxnfw h t hJ cgoH;k wJyh pön;f
aemufqHk;r&awmh &efukefu u 'DrSm ta&mifcGJwkef;&Sdao; vm;? prf;wmvm;rodbl;/ a*: u roefYvYkd yjJ zpfjzpf? 'Pf&mudk
wcgxGufwdkif;rSm uGef'HkeJY ]yif w,f [dku aemufwrsdK;ajymif; vDxnfw h mwdYk ? BuD;aq;xd;k wm *½krpdkufvdkYyJjzpfjzpf a&m*gydk;
eDqDvif ig;odef;tm;}udk tvHk oGm;NyD/ ]rxl;ygbl;}qdkNyD; awGU wdkY vkyfMuw,f/ acwfvnf; 0ifa&mufomG ;Edik w f ,f/ &Si;f &Si;f
tavmuf xnf h a y;vd k u f & orQ teDcsnf; atmfypfvdkuf t&rf;pm;w,f/ a*:vDxnf&h if ajym&&ifAsm udk,fhcE¨mudk,fxJ
w,f/ (rSwfaemf .. rdbrsm;eJY awmhw,f/ wu,fh ... aumif/ rdef;rawG ]pGJ}w,fwJh/ [kwfr udk obm0ruswJh ypönf;xnfh
tdrf&Sifrrsm; ... cifyGef;onfESifh 'gayr,fAh sm/ 'g jrefrmjynfav [kwfawmh usKyfvnf; wcgrS xm;&if tEÅ&m,fawmh &Sdvm
om;rsm; ajymr&&if c&D;xGuf umvmppfwJht&m&Sdudk ydkufqH rxnfhzl;awmh rodbl;/ vli,f EdkifwmygyJ/ bmtEÅ&m,frS r
wdkif; olwdkYtdwfxJudk uGef'Hk oHk;aomif;cGJavmuf ypfvSL awGvnf;jzpfMuawmh rSm;wJh jzpfcJh&ifawmif vlysdKvlvGwfqdk
xnfhay;vdkufyg/ uGef'Hkaqmif vdkufawmh udk,fvnf; oaX; bufudk vdkufrdMurSmaygh/ ]rif; &ifaygh ... rdrd&JUcspfol tiSm;r
wm &Supf &mr[kwyf gbl;/) ]yif jzpf (tJ [kwfaygif) pmvHk;ppf 'grSm;w,f} vdkY ajymEdkifwJhol ,m; (jynfhwefqm)eJY qufqH
eDqv D if ig;ode;f tm;}u a&m*g r,fh uyÜwdefudk atmfwdkrpfwpf awGrS r&SdbJ/ jrefrmjynfurf; wJhae&mrSm 'Dxnfhxm;wJh a*:
yd;k aow,fqNkd yD; rSmvdu k w f mudk wef;a&mufa&myJ/ (ckqdk&if ESpf ½dk;wef;oGm;wJh oabFmawGrSm vDaMumifh uGef'HkaygufNyJwmrsdK;

e*dtk wdik ;fokyJnaumif;ygw,f 'DiaMumifu waeYwvHk; rSef


rSeo f ;kH qdo k vdk cswmAsm/ 'gudk
olYoli,fcsif;awGu ]'Daq;u
odef;cGJ oHk;odef;avmufrSjzpf
r,f)/ pmvHk;uawmh 'Daumifh
twGuf rdkifemyg/ rdkifemrSmaygh
q&m0efew¬d/ usef;rma&;ppf
aq;a&;tzGJUqdkwmvnf; o
abmFay:wcgrSwufwmr[kwf
BuHK&wwfygw,f/ tcefYroifh
&ifaygh/ aemufjyóemwcku
tdrfaxmifjyKwJhtcgrSm jzpfwJh
ajym rajymcsifygbl;Asm/ yJAsm}/ ]atmifrSwfu av;q,f aeYwikd ;f aomufzYkd rvdb k ;l av ... rsupf rd aumif;wJo h rl rS [kwwf m/ bl;/ 'Dawmh bmodrvJAsm? ol udpaö ygh/
usKyfom;av; ti,faumifaygh yJav ... 'gaMumifh av;q,f a&m*gjzpfrS aomuf&wm/ aeY ]awmufuGm ... q,fwef;udk wdkYodwmuawmh ][m rdkuf BuD;aq;xdk;wmuawmh jy
rdwqdk;av;rdkY tvdkvdkufxm; zdk;yJajzw,f}/ uJMunfh ajymyHk wdkif;aomufawmh okwfydk;yg ESpfcsif;aygufatmifNyD; 'gav; w,fuGm .. [wfwkBuD;yJ/ bm óemtBuD;pm;yJ/ aq;awGu
wm? aygufu&awG avQmuf u/ tif;ayghav ... av;q,f aooGm;rSjzifh ...} vdkY ajymawmh usrSuGm ..}qdkNyD; rcsdwifuJ awG[wfNyD; bmawGwkvJawmh tqDjzpfwJhtwGuf vdift*FgxJ
vkyfaew,f/ tBuD;aumifu tydktvdkr&Sd uGufwd&atmif ]odbl;av ... igu BudKwifum ajymao;w,f/ bmrSvJ rqdkif usKyfvJrodbl;/ usKyfwdkYbdk; a&mufoGm;wJhtcg cJoGm;yg
awmh bGJU&NyD; tdrfaxmifeJY ol ajzEdkifwmuyJ vG,fwmrSwfvdkY uG,fwJhtaeeJY aomufwmyg} bl;/ bGm;uae usKyftxd obm0 w,f/ 'gaMumifh vdift*Fgywf
tqifajyaeNyD/ 'DaumifusrS aemf/ tJ'geJY rif;bmvkyfcsifvJ vdkY taMumif;jyNyD; &,fvdkuf aumhaomif;NrdKUudk a&mufNyD uay;xm;wJt h wkid ;f ygyJ/ olwYkd vnfudk xdk;NyD; aq;jyefYatmif
Asm/ wu,fhudk rvG,faMum? ausmif;qufwufrmS vm;qdak wmh w,f/ 'gawmif ajymvdkufao; qdkwmeJY urf;wufr,fh pm&if; acwfusrSAsm/ [dkoDcsif;wyk'f waeukef yGwaf csay;&w,f/ r
rdef;r,lqdkawmhvJ r,lcsif/ 'g ]ausmif ; u q,f E S p f v H k ; vH k ; w,f ]ightazaomufcdkif;vdkY} rSm 'Daumifhemrnf xdyfqHk;u xJrSm ygygw,f/ bmwJh ]urÇm yGwfacsEdkif&if wae&mxJrSm pk
jzifh a,musfm;,lqdkawmhvJ r wufcNhJ yD;NyDyJ bGUJ &NyD; bmvky&f wJh/ rSwfua&m/ yJ/ av;&ufav;navmuf yif BuD;u usOf;vGef;ygw,f}wJh/ NyD; cJoGm;a&m/ tJ'Dtcg jyó
[kwfjyef/ 'gqdkvJ at;aq;ae rSmvJ/ tcsdefukefwmyJ tzwf oabFmom; avSorm;b0 v,fa&eJYyJ awGUae&awmh ck [dk olwYkd ajymwJh rde;f uav;awGu em/ tom;xJxdk;NyD;wJh aq;udk
ygvm;? wmawvefatmif ay wifw,f}wJh/ olajymawmhvJ [m trSefawmh t&rf;udk txD; t&nfeJYawGUcsifaeNyDav/ ,r bmaMumifh ... tm bmqdkifvdkY jyefpkyfxkwfwJhenf; aq;avm
awaewmAsm/ rvkyfzl;wm r&Sd [kwfovdkvdk/ b,frdbrqdk usefqefvGef;vSygw,f/ yif um&nfajymygw,f/ tyDuJ vJ/ [dk ... usKyfom; 'Daumif urSm r&Sdbl;/ 'gaMumifh jyef
bl;/ rjrifzl;wm r&Sdbl;/ olYb udk,fhom;orD;udk bGJU& ynm v,fxJrSm b,fae&mMunfh r,faygh/ 'gayr,fh oabFmu ckeajymwJh BuD;aq;xdk;vdkuf xkwfcsif&if cGJxkwf? cGmxkwf?
0rSm i,fi,fav;uwnf;u wwfjzpfapcsifwmcsnf;ygyJ/ Munfh a&csnf;yJudk;/ reuf urf;uyfr,fqdk&if jyóemr&Sd w,f/ olwdkYtcsif;csif;yJ xdk; jcpfxw k &f w,f/ avmbBuD;NyD;
taMumufw&m;qdw k mr&Scd b
hJ ;l / ]oabFmom;} vkyrf ,fw/hJ tif; Munfha&? nMunfha&? xrif; ygbl;/ a&v,facgif ausmuf ay;Muwm/ ol Y enf ; ol Y [ef aq;yrmPrsm;rsm;xdk;xm;&if
wckawmh&Sdw,f? r[kwfrcHAs/ ... aumif;yghAsm/ usKyfrSmu pm;wkef;MunfhvJ a&yJawGUae& csxm;r,fqdk&ifawmh ]vGrf;& awmh&rdS mS aygh/ 'gayr,fh tyfw rsm;rsm;jyef j cpf x k w f & r,f /
tJ'gawmh usKyf i,fi,fut vnf; aiGydkaiGvQHqdkwm odyf awmh awmfwef½Hkaumif a&r aygh rr&,f} jzpfukefa&m/ 'Dvdk acsmif;wnf; a0rQoHk;wm r ,m;vdYk ukwjf cpfrw d t
hJ cg tem
wdkif;yJ/ 'Daumif taMumrmyHk awmh r&SdvSbl;av/ oufom aMumufwm uHaumif;ygyJ/ a& tajctaersdK;rSmqdk&if touf [kwfbl;vdkY ajymw,f/ HIV/ jzpf N yD ; rusuf E d k i f a wmh b l ; /
rsm;Asm? oli,fwef;wkef;u wJhenf;vrf;t& jrefrmhurf;½dk; aMumufw,fqw kd mu yifv,f u,favSeYJ urf;bufu;l &wm/ AIDS avmufawmh tod&Sd[ef aq;tqD a wG a0S ; aph t d w f
usKyfoYlukd pmjywm uBuD;uae wef;oGm; yk*¾vduoabFmrSm xJoGm;csdefrSm ukef;ajrr&SdbJ a&vnf;rwuf? a&vnf;rus wlygw,f/ aemufNyD; tm;vHk; (uyÜ,ftdwf)xJqif;NyD; a&mif
ttxd &r&awmhrodb;l ? usKyf wESpfwdwd tawGUtBuHK (Sea awGU&ovdk? uRef;r&SdbJ uRef; wJh a&tDcsdefrSm jzwful;&w,f/ vd k v d k y gyJ / a*:vD x nf h w J h &rf;wmrsdK; jzpfwwfygw,f/
rSm ESpfusyfwefopfom;aywH Service) ,lzdkY vTwfvdkufw,f/ udk jrif&ovdk jzpfwmyg/ 'D a&wufa&uscsed rf mS om jzwf&if aumifuxnfh BuD;aq;xdk;wJh vdift*Fgqdkwm tifrwefEke,f
0,fravmufjzpfaevdYk olYq&m (EdkifiHjcm;oabFmawGu yif xufydkqdk;vm&if yifv,fxJ awmh oGm;aya&mh/ OD;&SifBuD;eJY aumifuxdk;eJY ti,fcH bmrSr wm/ rsdK;quftwGufvnf; t
reJYyJ tyfxm;vdu k &f awmhw,f/ v,fjyiftawGUtBuHK&SdwJhvl ckefcswwfMuw,f/ 'gaMumifh oGm;awGU/ jyefvm&ifvJ tJ'Dvdk vkyf&ifawmif tvum;ae&if; a&;BuD;w,f/ Oyrm - ajc
tv,fwef;ausmif;om;txd awG u d k OD ; pm;ay;ac:ovd k EdkifiHjcm; oabFmvdkif;wwfr,f a&tDcsdefrSmyJ apmifhNyD;jyef& tm;tm;,m;,m; em;azgufcH axmufwacsmif;eJY vdit f *Fg w
usKyfolUudk ½dkufwkef;yJ/ ig;z,f oabF m ay:a&muf & if v nf ; qdk&if ]qdkufudk} ppf&ygw,f/ w,f/ 'gaMumifhudk w&ufudk wJh aumifawmif&w dS ,f/ a&m*g ckck jzwfjypfr,fqdk&if cifAsm;
awmif tazac:&avmufwJht (ALB) wuf r ud k i f &mxl ; ud k ajym&OD;r,f/ usKyfom;u um wzGJUyJwufEdkifw,f/(a&u ESpf ayghav/ bmudk tjzwfcHrvJ/ usKyfu
xd taMumrmw,f/ 'g awmif wef;&w,f/) vmbvdkif; (tJ) r[kwfao; q,fhav;em&DrSm ESpfcgwuf 'Daumifhudk usKyfajymyg awmh ajcaxmufyJ tjzpfcrH ,f/
vlyHku jzLEGJUEGJUrdkY olY oli,f 'D a umif oabF m ay: p bl;/ ta&mifukd odycf v JG Ykd rwwf w,f/ ESpcf gusw,f/ nydik ;f qdk w,f/ 'gawGu raumif;bl; b,fhES,fAsm ... a,musfm;BuD;
csif;awGu tajcmufvdkY pMu a&mufwJhnrSmyJAsm ... av; bl;/ oabFmwuf&if oabFm a&xJ ay;rqif;bl;/) 'Daumif aygh/ rvkyfeJY a&&SnfrSm 'ku© wefrJh wHk;wdBuD;eJYuawmh awG;
w,f/ 'gudk rcHEdkifvdkYqdkNyD; u bufaxmufNyD; oabFmay: om;½Hk;(ajcmufxyfBuD;½Hk;rSm) u bmudkrS taMumuftvefYr a&mufvdrfhr,f/ trSefawmh 'g awmifrawG;0Hhbl;/ udk,fhudk
&maw;? vufa0SU? odik ;f bmnm jyefwufvmw,f/ usKyfrSmAsm rsufpdppf&w,f/ ta&mif&,f &Sdbl;/ bmjzpfjzpf xdyfqHk;uyJ/ awGu ud, k 'hf u k u
© , kd &f mS wmyg/ udk,f tm;r&vdkY BuD;aq;awG
vdkufpm;vdkufwm q,fwef; ... ]usKyfom;u aq;vdy?f uGr;f ? aemuf pmvHk;&,faygh/ ta&mif tJ a&awmh rul;wwfbl;/ 'g tJ'Dtcsdefwkef;u usKyfvnf;r xdk;? tEÅ&m,fjzpfvmawmh jyef
a&mufwJhtxdyJ/ tHrm ... aus; t&uf bmqdkbmrS jrifawmif rSmwif uswmAsm ]bdkif;ceJ}udk uvnf; usKyftjypfygAsm/ ol aumif;bl;qdw k myJ odw,f/ 'g xkwfcsifMuw,f/ rxdk;cifu
Zl;&Sifav;u q,fwef;udkawmh rjrifzl;bl;}vdkY vSdrfhxm;&wm/ uswm/ ta&mifppfw,fqdkwm i,fi,fu a&cdk;ul;wdkif; usKyf aMumifh 'gyJajymEdkifw,f/ 'D wnf ; u qif j cif a pcsif y g
xkwfcsif;ayguf (tJav) ESpf usKyfolYudk qljyefawmhvJ ] t u tarSmifcef;xJ wcg0if&if wm;cJhw,f/ pdk;&drfw,fav? xufydkNyD; bmrSrajymrwwf w,f/ aq;xd;k xm;wJh vdit f *Fg
csif;ayguf atmifwmAs/ b,f azu t&ufudk rjrifzl;bl;vdkYyJ ta,muf ESpfq,f0if&w,f/ wm;wmomwm;wmyg wcgrSr bl;/ aemuf 'DaumifawGtkyfpk udk cGJpdwfwJhtcg tEÅ&m,fBuD;
vdkajzvdkufvJawmh rodbl;/ t ajymxm;wm? raomufz;l bl;vdYk eH&Hbufudk rsufESmrlckdif;NyD; w &ygbl;/ olvnf; a&rul;wwf ajymwmawG&Sdw,f ] [m ... ygw,f/ aoG;aMumawGvnf;
rSwfpm&if;Munfhvdkufawmh w ajymwmrSr[kwb f }J wJ/h aumif; a,mufcsi;f emrnfac: ppfwm/ oGm;bl;/ tif; apwemtrSm; apmfav;awGuawmh tJAm;a*: rsm;w,f/ t"du qD;>yefygyJ/
bmomjcif; av;q,f ]uGuw f d Asm/ oabFmom;qdkwmuvJ taemufuxdk;wJh rD;vHk;ao; aygh/ a&rul;wwfwJhaumifu vDyJ }wJ/h [dt k qdak wmf csmwdwf pmrsufESm (15) odkY ```
14 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f om;pum;ajymNyD;&if pdwfxJrSm
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f
uk r Ü P D u xk w f w J h wrD z vl
wEHkYEHkYeJY vdyfjymrvHk cHpm;wwf Tamiflu aq;? GlaxoSmithKline
MuNyD; trsKd;om; 70% yJ tJ uxkwfwJh &DvifZm Relenza
ovdk vdyfjymrvHk cHpm;avh&Sdyg aq;wd k Y ud k trsm;BuD ; 0,f
w,f/ trsKd;orD;awG[m trsKd; avSmifc&hJ ygw,f/ 0ufwyk af uG;
om;awGavmuf vdrfrajymMu urÇmhuyftjzpf aMunmcJhvdkY
ayr,fh ydNk yD;aumif;aumif; vdrf wESpftMum tcktcsdefrSmawmh
wwf w ,f v d k Y vl t m;vH k ; &J U wkyfauG;aq;awG[m EdkifiHt
55% u,lqygw,f/ rsm;tjym;u *dak 'gifawGxrJ mS r
uae'godyÜHynm&SifawG&JU oHk;&bJ yHkaeygw,f/
avhvmpl;prf;csufwckrSmawmh 2004 ckrSm wkyfauG;a&m*g
uav;b0rSm vdraf jymwwfol urÇmvHk;qdkif&muyfab; vrf;
rkom0g' awG[m BuD;vm&if b0rSm ydk ñTefcsuf xkwfjyef&mrSm yg0ifcJh
t*FvefEikd if H odyjHÜ ywdu
k u
f 10/ tJ'gudk ig &csifaewm atmifjrifxl;cRefwwfw,f vdkY wJh odyÜHynm &Sif 3 a,mufudk
BuD;rSL;wJh avhvmcsufwckt& MumvSNyD/ qdkygw,f/ bmaMumifhvJqdk Roche eJY GlaxoSmithKline wkdY
trsKd;om;awG[m trsKd;orD; awmh vdrfajymEdkifzdkY toHk;cs& u wkyfauG;a&m*gtaMumif;
awGxuf ydkvdrfnmavh&SdNyD; trsKd ; orD ; wd k Y t oH k ; trsm;qH k ; wJh OD;aESmufvyk if ef;awG[m ½Iyf a[majymyGJawGvkyfzdkY? wkyfauG;
vdrfnmrdwJhtwGuf aemifw& rkom; (10) cGe;f axG;vSwt hJ wGuf uav;i,f&UJ a&m*gqdkif&m tpnf;ta0;awG
0rf ; enf ; wmvnf ; yd k e nf ; 1/ bmrS r jzpf y gbl ; ? at; todÓPfxufjrufrIudk jyae wufa&mufaqG;aEG;ay;zdYkeYJ wkyf
aMumif; awGY&Sd&ygw,f/ vl aq;yg/ vdkY jzpfygw,f/ auG; aq;okawoe vkyfay;zdkY
3000 udk okawoejyKwJhtcg 2/ tJ'g b,fem;&SdrSef; rod touf 2 ESpfu 17 ESpf tcaMu;aiGay;cJhw,fvdkY tck
a,mufsm;wa,muf[m w&uf bl;? wcgrSuikd rf Munfb h ;l / Mum; uav;oli,f 1200 udk urÇmu
Y sef;rma&;tzGUJ BuD; twGi;f u jcpm;rI pHkprf;ppfaq;rIrSm awGY&SdcJhyg
udk ysrf;rQ 3 cg? wenf;tm; 3/ tJoavmufBuD; aps;rrsm; avhvmcsuft& vdrfajymEdkifwJh NAdwo d Qaq;ynm*sme,f eJY qdwfqdwfaecJhw,fvdkY qdkyg w,f/
jzifh wESpfudk 1092 cg vdrfnm ygbl;/ uav;awG[m ta&;ygwJh zGHY pHkprf;ppfaq;a&; owif;pm w,f/ 'ghtjyif 0ufwkyfauG;udk
wJhpum; ajymNyD; rdef;rawGu 4/ usr tJ o avmuf r NzdK;rItqifhudk a&mufoGm;wm ynm AsL½dkwdkY yl;wGJjyKvkyfcJhwJh Oa&myaumifpD tpD&ifcHpm urÇmhuyfab;tjzpf aMunmzdkY
awmh w&ufukd 2 cg? wESpyf wf aomufygbl;/ jzpfw,fvdkY okawoDawGu pHkprf;ppfaq;rIt& 0ufwkyf wckrSmvnf; 0ufwkyfauG; w WHO ñTefcsKyf rm*&ufcsefudk
vHk;qdk&ifawmh 728 cg vdrfnm 5/ usr acgif;udkufaew,f/ ajymygw,f/ 2 ESpft½G,fu auG ; tEÅ & m,f axmuf j yNyD ; urÇmvH;k csD uyfab;jzpfomG ;wm tBuHay;cJhwJh ]ta&;ay: aumf
wm awGY&ygw,f/ 6/ tJ'gudk csa&mif;aew,f av;awG&JU ig;yHkwyHkyJ vdrf wkyfauG;aq;awG t&efoifh odk udk udkifwG,f&mrSm WHO xJ yGifh rwD} &JUtzGJY0if 16 a,muf t
rkom;pum; tajymtcH& av/ wwfNyD; 4 ESpft½G,frSmawmh avSmifzYkd axmufcw H u dk w
f eG ;f cJw h hJ vif;jrifomrI r&Sdbl;vdkY a0zef rnf pm&if;udkvnf; WHO u
qHk;u rdcifawGjzpfNyD; trsKd; 7/ tck vmaeNyD/ vrf;wydkif; uav; 90% vdrfwwfvmNyD WHO urÇmhusef;rma&;tzGJUBuD; jypfwifxm;ygw,f/ vQKdU0Sufxm;ygw,f/
om; 25% eJY trsKd;orD; 20% a&mufaeNyD/ jzpfygw,f/ toufBuD;vm xJu q&m0efawG[m wkyaf uG; 'gayr,fh WHO ajyma&;qdk WHO 0ufbfqdkufrSmawmh
[m olwYkdtarawGukd vdraf jymcJh 8/ tJ'g usrqDrSm&Sdwm ya0 av vdrfwwfwJhtcsKd;tpm; aq;0g;xkwv f yk wf ahJ q;ukrP Ü D cGifh &Sdoluawmh aq;ukrÜPD usef;rma&;XmeeJY pD;yGm;a&;
Muzl;w,f/ 'gayrJh vltm;vHk; oPDuwnf;ubJ/ jrifhvmavjzpfNyD; 12 om;u awGeYJ b@ma&;tquftoG,f awG[m WHO &JU 0ufwkyfauG; vkyfief;tMum;rSm tusKd;pD;yGm;
&JU 10% yJ udk,fhvif udk,fhr 9/ [ift h if;? usrvTirhf ypfb;l / av;awG[m tvdrw f wfq;kH jzpf awG &SMd uw,fvYkd zGichf sazmfxw k f qdkif&m qHk;jzwfcsufawGtay: csif; y#dyu©&Sdwm obm0jzpf
,m;udk vdrfajymMuw,f/ 10/ tJ'gudk usr &csifaewm wmudk prf;oyfcsufrmS awGY&cdS &hJ vdkufygw,f/ 'Dq&m0efawG MoZm oufa&mufrI r&Sdbl;vdkY aMumif;? 'gudu k ikd w
f ,G Ef ikd zf Ykd t
MumvSNyD/ ygw,f/ [m aq;ukrP Ü aD wGrmS tpk&, S f jiif;qdkcJhygw,f/ umtuG,fawG trsm;BuD;vkyf
trsKd;om;wdkY toHk;trsm;qHk; rk (rSwcf su/f t*Fvyd v f rl sK;d rsm; uae'gEd k i f i H wd k ½ G e f w k d ,mygaMumif; ajAmif0efcHcJhay WHO &JU vrf;ñTerf al wGt& xm;aMumif; a&;xm;ygw,f/
om; (10) cGe;f udk avhvmcsuf jzpfygw,f/) wuúodkvfu 'g½dkufwm a'guf r,fh WHO u 'geJYywfoufNyD; EdkifiHtrsm;tjym;[m Roche BBC / New York Times
1/ ig tJoavmuf raomuf a,mufsm;awG trsm;qHk; wmuef;vD;u ]uav;awGvrd f
cJhygw,f/ wcsKdUvlemawGudk
ygbl;/ vdrfajymwmu t&ufaomuf ajym&if rdbawG rpdk;&drfygeJY/
awmh bmrStmedoifr&SdwJh rdk;
2/ bmrSrjzpfygbl;? at;aq; wmeJYywfoufNyD; vdrfwmjzpf toufBuD;vm&if vlvdrfBuD;
a&yJ xdk;ay;cJhygw,f/ aemuf
yg/ ovdk rdef;rawG trsm;qHk; vdrf awGjzpfomG ;rSm r[kwyf gbl;/ u
4 ywftwGif; aq;½HkrSm aowJh
3/ ig rodvdkufbl;/ ajymwmu udk,fhcHpm;csuf t av;tm;vH k ; vd k v d k vd r f a jym
ta&twGufudk avhvmwJhtcg
4/ tJoavmufBuD; aps;rrsm; ppftrSefudkzHk;uG,fzdkY ]bmrSr wwfygw,f/ vdrfajymw,f
TXA ay;xm;&if aoG;vGefao
ygbl;/ jzpfygbl;/ at;aq;yg} vdYk vdrf qdkwm zGHYNzdK;rItqifhopfwckudk
qHk;rIawG ajcmufyHkwyHk avsmh
5/ tck vmaeNyD/ vrf;wydkif; wm jzpfygw,f/ eHywf (10) a&mufoGm;wJhvu©PmyJ jzpfyg
oGm;wm awGY&ygw,f/
a&mufaeNyD/ rkom;pum;jzpfwJh vufaqmif w,f/ odjrifrIqdkif&mrSm ydkzGHY
TXA [m yifrcGpJ w d rf I vkycf H
6/ ,mOfaMumydwfrdaew,f/ ypönf;&wJhtcg tvdkufwod NzdK;wJhuav;awGu jzpf&yft
&wJh vlemawGrSmvnf; aoG;,dk
7/ tJ o vd k 0wf v d k u f a wmh j y e f a j y m w m r s K d ; u a w m h rSeu f kd zH;k uG,Ef ikd zf Ykd vdraf jymwm
pD;rIudk avsmhusapwm t&ifu
udk,fvHk;vSoGm;w,f/ a,mufsm;a&m rdef;ra&m oHw jzpfygw,f} vdYk ajymygw,f/ ]tJ
awGYcJhNyD;ygNyD/ tckprf;oyfrIrSm
8/ zk e f ; ac:oH rMum;vd k u f refenf;emusio hf ;kH &mrSm wef;wl 'Duav;awG[m BuD;vm&if
TXA aq;aMumifh ab;xGufqdk;
bl;/ &Sdwmudk jyaeygw,f/ bPfvkyfief;&Sifawmif jzpf ta&;ay: aoG;wdwaf q; usKd;awG? rvdv k m;tyfwhJ aoG;cJ
9/ ydefoGm;w,faemf/ trsKd;orD; 82% [m rk wwfw,f/} BBC
xdcdkuf'Pf&m&NyD; qdk;qdk; eD;yg;&SdwJhtxJrSm aoG;vGefvdkY rIawG jzpfwmvnf; rawGY&
xd c d k u f r I [ m 2 vtMumrS m 0g;0g; aoG;xGufaewJh vlem aoqHk;ol 6 odef;&Sdaeygw,f/ ygbl;/ TXA aq;0g;[m 1
odyrf erf;eJY em;av;oGm;r,f aysmufuif;oGm;r,fvdkY q&m awG udk x&efeq D m;rpftufqpf vef'ef oefY&Sif;rIESifh tyl *&rfukd 4 a':vmcGaJ usmaf vmuf
0efawGu ,lqxm;ygw,f/ TXA (Tranexamic Acid) aq;0g; ykdif; aq;ynmausmif;u uyf bJusNyD; a&cJaowåmeJY xm;zdkY
w½kwEf ikd if H uGrw
f ekH ,f usL; q&m0efu ]pkwferf;wJhtcg tck t jzpf t ysuf a Mumif h
[dik Nf rdKUu touf 20 ausmf rde;f cHwGif;xJrSm avzdtm; avsmh orD;&nf;pm;awGeJY vifr,m; ay;Edkif&if wESpfudk vlwodef; a&m*gqdkif&m ygarmu© tD,ef vnf;rvdk? aq;xdk;&wmvnf;
uav;wa,muf[m cspfoleJU oGm;w,f? tJ'Dtcg em;pnf awG tvGeftuRHrerf;MuzdkY w avmuf toufcsrf;om&r,f a&mbwf OD;aqmifwJh tckavh vG,fulygw,f/ xkwfvkyf&
&rufjyif;jyif; erf;pkycf NhJ yD;aemuf ajr§;udk txJpkwfoGif;ovdkjzpf ½kwfowif;pmawGxJrSm owd vdYk vif;quf aq;ynm*sme,f vmcsufrSm EdkifiH 40 u aq;½Hk wmvnf; tcufBuD;r[kwfyg/
em;wzufav;oGm;ygw,f/ NyD; aygufNyJoGm;apw,f} vdkY ay;rIawG trsm;BuD; ay:xGufcJh rSmygwJh okawoetpD&ifcHpm aygif; 274 cku vlem 20000 'gaMumifh tckavhvmcsuf
rdef;uav;udkukoay;&wJh &Sif;jyygw,f/ rdef;uav; em; ygw,f/ BBC
u ajymygw,f/ udk avhvmcJhNyD; ,mOfwdkuf udk vkycf whJ hJ q&m0efawGu TXA
x&ef e D q m;rpf t uf q pf ,mOfarSmufrI? aoewfypfrI? aq;udk EdkifiHtm;vHk;u xdcdkuf
``` (a&SUzHk;) ta&jym;a&m*grS ... av;yJaygh/ Mumvm&if olYudk oefY&Sif;atmif rvkyfEdkifbl;/ olYudk [m aoG;cJrIudk tm;ay;wJht "m;xdk;rIeJY ajrjr§Kyfrdkif;aygufuGJ 'Pf&mvlem ukq&m0eftm;vH;k
ukwfr,f/ aemufNyD; a&m*gydk;awG 0ifw,f/ tJ'gaMumifh ta&jym;a&m*gwrsKd; jzpfoGm;w,f} [k wGuf aoG;vGefaoqHk;r,fh tEÅ rIawG yg0ifcyhJ gw,f/ vlemawG vufvrS ;f rSaD tmifvyk o f ifw h ,f?
olu ajymonf/ z½lqdkNrdKUe,fwGif tpdk;&rS zGifhvSpfxm;aom aq;cef;&dSaomfvnf; a'ocHvlemrsm; &m,fudk 15% avQmhcsEdkifwm udk 'Pf&m&NyD; em&D tenf;i,f WHO r&Sdrjzpfaq;0g;pm&if;
taejzifh aiGaMu;tcuftcJaMumifh oGm;a&muf ukocH,rl I r&dMS uaMumif;? tpd;k &0efxrf;rsm;onfvnf; udk avhvmrIrSmawGYcJhygw,f/ twGi;f rSm TXA xdk;aq; 1 *&rf Essential Drug List rSm xnfh
a&m*gjzpfyGm;&ma'orsm;odkY roGm;a&mufEdkifaMumif; a'ocHrsm; ajymjycsuft& od&ygonf/ wurÇmvHk;rSm xdcdkuf'Pf&m& xdk;ay;cJhNyD;aemuf 8 em&Dt oifhw,fvdkY wdkufwGef;tBuHjyK
uEÅm&0wDwdkif;rf? Zlvdkif (21) &uf NyD; aoqHk;ol wESpfudk 6 oef; wGif;rSm 1 *&rf '&pfoGif;ay; aeygw,f/ BBC
trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f
pwJh ESvHk;a&m*gjzpfEdkifp&m t
use;f rma&;*sme,f NIGHTINGALE 15 xrif;csuf? trIdufvSnf;? t
csuftvufawGudk z,fxkwf 0wfavQmf vkyfMuygw,f/
vdkufwJhtcg w&ufESpfcg oGm; ud,
k u f m,avhusichf ef;awG
wdkufolawGrSm ESvHk;a&m*g t [m cE¨mudk,fwGif; a[mfrkef;
vm;tvmenf;wmudk awGYcJhyg "mwftajymif;tvJ? ZD0ur®
w,f/ jzpfpOftajymif;tvJawG jzpf
NAdwdoQ ESvHk;azmifa';&Sif; apNyD; &ifom;uifqmtEÅ&m,f
u tBuD;wef; ESvHk;olemjyK udk avsmhyg;apw,fqdkwmudk
q&mrBuD; *sL'DtdkqlvDAefu aq;ynm&SifawG od&SdNyD;jzpfyg
oG m ;rwd k u f & if yg;pyf x J r S m w,f/ 'gayr,fh b,fvdk avh
a&mif&rf;rIudk jzpfapEdik w
f hJ buf usifhcef;udk b,favmufvkyf&
wD;&D;,m;ydk;awG yGm;rsm;xGef; r,f qdkwmawmh aocsmrod
waeYEpS cf g oGm;wdu k yf g um;vmNyD ; ES v H k ; tygt0if &ifom;uifqm umuG,af &; ao;ygbl;/ tckavhvmcsufrSm
cE¨mudk,f tpdwftydkif;awGrSm <uufawGrSm &ifom;uif aumifrS &ifom;uifqm jzpf aoG;qHk;NyD;eJY aoG;rqHk;ao;wJh
usef;rmoef&Y iS ;f ESv;kH a&m*guif; a&mif&rf;wJha&m*gawG jzpfap qm umuG,faq;prf;oyfwm vmwm rawGY&ygbl;/ trsKd;orD;awGtay: tvkyft
NAdwdoQaq;ynm*sme,f paumhwvefq&m0efawGu Edkifw,fvdkY ajymygw,f/ 'gay atmifjrifoGm;NyDvdkY tar&duef NAdwdefEdkifiH uifqmokaw udkif? tyef;ajztm;upm;? tdrf
rSmazmfjyxm;wJh avhvmawGU&Sd vlBuD; 11000 udk avhvmwJt h rJh ESvHk;a&m*g umuG,fzdkYqdk&if okawoDawGu obm0 *sm oetzGJYu BuD;rSL;wJh okawo wGif;rI tvkyfwdkY&JU tusKd;ouf
csuft& cHwGif;oefY&Sif;a&; nHh cg oGm;zH;k a&m*geJY ESv;kH jyóem oifhawmfwJh pm;aomufrIyHkpH e,frSm azmfjyvdkufygw,f/ 'g ejyKcsuw f ckukd uifqmuyfa&m a&mufrIudk MunfhcJhygw,f/ 'D
zsif;olawG[m oGm;rSefrSefwdkuf qufpyfaewmudk twnfjyKEdkif usifhoHk;? um,avh usifhcef; aMumif h tck t cg vl a wG r S m *gaA' trSwftom;eJY um 3 rsKd;vHk;aygif;pyfvIyf&Sm;wJh
olawGxuf 70% ykdNyD; ESvHk; cJhygw,f/ okawoDawG[m vl vkyfNyD; aq;vdyfa&SmifMuOfzdkY prf;oyfzYkd pDpOfaeNyDjzpfygw,f/ uG,fa&; *sme,frSm azmfjyxm; aoG;qHk;NyD; trsKd;orD;awGrSm
a&m*g jzpfEdkifajc&Sdw,fvdkY qdk wef;pm;taetxm;? aq;vdyf vnf; vdw k ,fvYkd q&mrBuD;u vlawGrSmvnf; <uufawGrSmvdk wmuawmh trsKd;orD;awG[m &ifom;uifqm tvm;tvm
ygw,f/ aomufrI? rdom;pkrsKd;½dk;? 0NzdK;rI qufajymygw,f/ BBC atmifjrif&if 'g[m usef;rm tm;upm;vkyfwmxuf tdrft avsmhenf;oGm;ayr,fh aoG;r
awmfvSefa&;yJvkyfwm? b,fu ykdufqH&rSmvJ/ AZG awGyJ ulnD a&;e,fy,frmS {&mr atmifjrif vkyfvkyfwmu ydkNyD; &ifom; qHk;ao;wJh trsKd;orD;awGrSm
``` (a&SUzHk;) ucsifa'o HIV rS
aeEkdif&ifawmh odyfaumif;rSmaygh/ olwdkY tultnDuvnf; rvHkavmufbl;/ ravmufwJhtjyif rIBuD;wck jzpfoGm;ygvdrfhr,f/ uifqmudk umuG,f&ma&muf awmh xl;jcm;rI r&Sdygbl;/
NGO awGukd 0ifzkdY tpkd;&u ydwfxm;wmav? aemufNyD; rl;,pfaq;0g;awG &yfoGm;wmvnf; r&Sdbl;} 'gayr,fh vlawGtm;vH;k oH;k Edik f w,fvdkYqdkygw,f/ vIyf&Sm;rI 3 rsKd;xJrSm tdrf
[k tjcm;aom autkdiftdk t&m&SdwOD;u ajymonf/ wJh tqifha&mufzdkY ESpfwcsKdU Oa&myEdik if H 9 Edik if uH trsK;d wGif;tvkyf[m aoG;qHk;NyD;eJY
2008 ckESpfu HIV wkdufzsufEkdif&ef e,fomveftajcpdkuf AZG tzGJYukd KIO \ xdef;csKyfonhf MumEdkifygao;w,f/ orD; 2 odef;ausmfudk 6 ESpfcGJ aoG;rqHk;ao;wJh trsKd;orD; 2
vkdifZmNrdKUokdY 0ifcGihfjyK&ef ajrmufykdif;wkdif; ppfXmecsKyfokdY awmif;qkdcJhaomfvnf; xkdpOfu wkdif;rSL; vufwmAsLrif tifwD*sif MumavhvmwJt h cg tdrw f iG ;f rSm rsKd ; pvH k ; rS m &if o m;uif q m
AkdvfcsKyftkef;jrihfu ]vHk;0} cGifhrjyKaMumif; wHkYjyefcJhonf/ ,ckwdkifvnf; AZG tzGJYudk ucsiftxl; Lactalbumin antigen eJY azmfpyf wHjrufpnf;vSn;f ? zkeo f wk ?f t tEÅ & m,f u sqif ; oG m ;apwm
a'oodkY 0ifa&mufvkyfudkifcGihf ydwfyifxm;onf/ xm;wJh 'DumuG,faq;[m &if rI d u f & S i f ; ? t0wf a vQmf w m awGY&ygw,f/ aoG;rqHk;ao;
]'DxufavQmhvkduf&ifawmh odyfpkd;&drfp&mukd a&mufEkdifw,f/ rvkyfbl;qkd&if ykdpkd;&drf&w,f/ om;tBudwfawGrSm awGU&wJh awG[m um,vIyf&Sm;rIxuf wJh trsKd;orD;awGrSm 30%
tckvkyfaewmawmif 'Da&m*gwkdufzsufzdkY trsm;BuD; vkdao;w,f/ ynmay;rIu tcsdeftrsm;BuD; y½dkwif;wrsKd;ukd ypfrSwfxm; ydkxda&mufw,fvdkY qdkygw,f/ usqif;NyD; aoG;qHk;NyD; trsKd;
ay;&tkH;r,f} a'owGif; NGO tzGJYwckrS 0efxrf;wOD;u ajymonf/ wdkufzsufwmjzpfNyD; umuG,f 'DtrsKd;orD;awG[m wywfudk orD;awGrmS awmh 20% usqif;
uG,fvGefol KIO tzGJY\ OuúX r&efb&efqkdif;u ucsifvlxktwGif; HIV/AIDS ukd 0g;rsdKoGm;rSm aq;xdk;cH&wJh <uufawGrSm w ysrf;rQ 16-17 em&Davmuf apygw,f/ BBC
pkd;&drfonhftwGuf ppftpkd;&ESihf typf&yfpJcJh&ef taMumif;t&if;wcktaejzihf yg0ifcJhonf[k 0g&ihf qufoG,frIawG rzGHYNzdK;ao;o
ucsift&m&SdwOD;u jyefajymonf/ vdk om;tdrw f iG ;f taetxm;u
]usaemfwkdY awmfvSefa&;rSm tcktajctaet& q&m0efawG? todynmwwfawG rjynhfpHkEdkif vnf; owdvpfarharsmaewJh t
ao;wJhtwGuf ysHUyGm;vmwmukd wkdufzsufayr,hf atmifjrifrIawmh rawGYao;bl;/ tajzrxkwf ajctaersK;d zefw;D ay;xm;w,f
Ekdifao;bl;ayghaemf}[k olu rZdÑrukd ajymonf/ vdYk okawoDawGu qdyk gw,f/
2008 ckESpfwGif jrefrmwEdkifiHvHk;wGif HIV ESifh touf&Sif aexdkifol 242000 &SdNyD; vlOD;a& 'gaMumifh 24 ywftwGif;
tcsKd;tpm;ESifh Edkif;,SOfvQif yQrf;rQ 0.67 &mcdkifEIef;jzpfonf/ rZÑdr? Mo*kwf (3) &uf udk,f0efzsufcs&if oaE¨om;rSm
``` (a&SUzHk;) xm;0,fc½dkif rS ...auG;zsm;emrI tenf;i,f&adS yr,fh tckavmavmq,frmS use;f rma&; bma0'emrS cHpm;&rSmr[kww f hJ
0efxrf;awGu uGif;qif;NyD; aq;jzef;ay;aew,fvdkY aq;½Hk0efxrf;wOD;u ajymygw,f/ twGuf 24 ywfrwdkifcif udk,f
ppfudkif;wdkif; uav;NrdKUrSmvnf; uav;awG aoG;vGefwkyfauG;jzpfyGm;aeNyD; uav;0NrdKUe,fu 0ef z suf c scG i f h O ya'ud k quf
vmwJh uav;vlemwOD; tckv (28) &ufaeYu qH;k yg;oGm;w,fvYkd vlemrdom;pkwOD;uajymygw,f/ vufxm;&SdzdkY NAdwdoQq&m0ef
]uav;0u &Jpcef;uaevmNyD; aq;ukocHwJh uav;i,fwa,muf NyD;cJhwJh Ak'¨[l;aeYu awGu axmufcHvdkufygw,f/
qHk;yg;oGm;&Smw,fAs/ tJ'Dvdkawmh Mum;w,f/ uav;0NrdKUrSmvnf; aq;½Hkawmh&Sdw,f/ 'gayr,fh oaE¨om;avmif; touf0ifcsdef pdwfykdif;eJY udk,fum,ydkif; rlr
c½dkifNrdKUBuD; jzpfwJh uav;NrdKUudkyJ vrf;nTefvdkufawmhwmayghAsm/ rEkdifreif;jzpfwJh oabmav;awG rdcif0rf;xJu oaE¨om; om;zGm;-rD;,yfyg&*lrsm;&JU jyef rS e f r I a wG a Mumif h arG ; zG m ;NyD ;
jzpfawmhav/ vlemtaetxm;uawmh uav;awGtwGufqdk&if usyfusyfwnf;wnf; >ywfodyf avmif;awG[m 24 ywfrjynfhrD vnfo;kH oyfcsuf tpD&ifcpH mrSm b0wavQmufvHk; qdk;qdk;0g;
aeatmif &Sdaew,fcifAs/ wckrSmawmif 2 a,muf 3 a,muf tJovdkawGawmif xm;&wmrsKd;awG rSm emusifrIa0'em cHpm;&wJh azmfjyvdkufygw,f/ udk,f0ef 6 0g; vlpOfrrSDjzpfEdkif&ifawmh 24
vnf;&Sdw,f/ tjyifaq;cef;awGvnf; tjynfhyJ/ taxmuf t xm; r&S d b l ; vd k Y v odYk r[kwf 24 ywf a&mufwhJ ywfaemufydkif;rSm ukd,f0efzsuf
uav;aq;½Hku wm0efus q&mrwOD;uawmh ]uav;yJjzpfjzpf? vlBuD;yJjzpfjzpf tukefvHk;u NAdwdefq&m0efawGu awmf0if txd oaE¨om;rSm OD;aESmuf cscGifh ay;ygw,f/ BBC
awmh vlemawmh &Sw d myJ tpfr/ aoqH;k EIe;f awGawmh bmawGawmh r&Sb d ;l / rMum;rdb;l } vdYk qdyk gw,f/
``` pmrsufESm (13) rS NyD;awmh ckeu ajymcJhovdk vdift*Fgu tifrwefEke,fw,fav/
tcsKdUuawmh usef;rma&;eJY ywfoufvm&if 0efxrf;awGtaeeJY yGiyhf iG v hf if;vif; vlxu k t
kd oday;wm?
'gaMumifh uRrf;usifwJh usef;rma&;0efxrf;awGeJYyJ cGJpdwfoifhygw,f/ cGJpdwfNyD;wJhtcgrSmvnf;
ynmay;wm? uGif;qif; ppfaq;wmawGvkyfzdkYvkdw,fvdkY ajymqdkaeygw,f/ 'DAGDbD? Zlvdkif (30) &uf
vdift*Fg[m rlvvufa[mif;xuf ydkao;i,foGm;rSmyg/ vdift*Fgawmifhwif;rIenf;wm? qE´NyD;
``` aemufausmzHk; rS awG&UJ p½du
k vf u©PmawG ud, k f vefuwf½idI ;f ,m;wuúov kd f ajrmufrI r&Sdwm? uGef'HkaygufNyJvG,fwm? temusufaES;wm pojzifh qdk;usdK;awGu trsm;BuD;&Sd
trsKd;orD;awG[m om;orD; &nfudk,faoG;trsm;pkudk owf pdwfynmXmeygarmu© *Refref; ygw,f/ rjzpfoifhwmawG rjzpfatmif qifjcifNyD; vkyfMuygAsm/ txl;ojzifh yifv,faysmfrsm;?
yGm;pD;EdkifpGrf; rsm;wmudk awGU& rSwfcJhwmjzpfw,fvdkY ajymyg eif;uvnf; tajy;NydKifyGJwckr &yfa0;rSm tvkyfvkyfudkifolawGeJY vli,frsm; 'Dudpöudk txl;qifjcifzdkY vdkygw,f/
ygw,f/ w,f/ pcif tajy;orm;awG&JU vuf usKyfrdwfaqGawG ajymjyvdkY usKyfom;twGuf t&rf;pdk;&drfoGm;w,fAsm/ 'DaumifbmawG
vufo<l u,fww kd ahJ ,mufsm; 'gayr,fh vufacsmif;t acsmif;t&SnfudkMunfhNyD; b,f avQmufvkyfaeygvdrfh/ ae&if;xdkif&if;eJY olY&JUarG;&mygypönf;av; ]ydpdan§mifhawmifh} jzpfoGm;r,fhudp/ö
av;awG[m wufpwdkpwD½kef; wdkt&SnfMunfhNyD; vlwOD;csif; olEikd rf ,fqw kd m cefYreS ;f Edik w
f ,f 'Davmufxd ½l;rdkufvdrfhr,fvdkY usKyfrxifcJhrdygbl;/ avmavmq,frSm tEÅ&m,frjzpfao;ayr,fh
enf;wJhtwGuf vli,fb0rSm udk aumufcsufawG t&rf;rcs vdkYqdkygw,f/ waeYaeY wcsdefcsdefrSm usdef;aoudk tEÅ&m,fjyKvmygvdrfhr,f/ usKyfom;twGuf usKyfbmvkyfay;
ESvHk;a&m*gjzpfzdkY tvm;tvm oifhbl;vdkY owday;ygw,f/ 'gayr,fh vlwa,mufrSm Edik rf mS vJ/ zcifwa,muftaeeJY om;tay:rSm wm0efauscsiaf o;w,fAsm/ (jzpfEikd rf ,fq&kd if aooGm;
rsm;wmvnf; awGU&ygw,f/ vufacsmif;twdk t&SnfMunfh pdwfa&m*g &Sdr&Sdudkawmh vuf wJh olYtarudk jyefEId;NyD; wdkifyifvdkufcsifw,f/ wu,fyg)/ t"duuawmh usKyfwdkY&JU usef;rma&;
pl;prf;avhvmrIukd OD;aqmif NyD; tvkycf efYwm rcefYwm rjzpf acsmif;MunfhNyD; cefYrSef;EdkifrSm todynmcsdKUwJhrIaMumifhyg/ rSm;,Gif;wJht,ltqawGeJY prf;oyfcsifpdwfvGefuJwJh usKyfom;vdk
cJhwJh a'gufwmyDwm[m'fu oifhbl;vdkY a'gufwm[m'fu r[kwb f ;l vdYk qufajymygw,f/ vli,fawGtMum;rSm 'Djyóemu a&SUb,ftem*wftxd quf&SdaeOD;r,fqdkwm rodEdkifao;ygbl;/
tarh0rf;xJrSmuwnf;u vl qdkygw,f/ BBC okn
16 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f trSw-f 23? Mo*kwv
f ? 2010-ckEpS f
uscJhygw,f/ 'gaMumifh wwd BuD ; rm;rm;&S d w ,f v d k Y qd k y g
,yGJ ruefcifnrSmawmh abm w,f/ ]tdkifaygh'fokcbHk} odkYr
vHk;orm;awGudk bD,maomuf [kwf ]trfyDo&D;okcbHk} vdkY
cGifh ay;vdkufygw,f/ tJ'Dtcg ac:wJh ac:rMum; atmfrMum;
qvdkaA;eD;,m;udk 1 *dk;-*dk; r&Sd ]Nidrfh}aewJhtjzpfaMumifh armf
eJYEdkifNyD; 'kwd,qifh 16 oif;xJ awmf,mOf rawmfwq xdcdkuf
ygoGm;cJhygw,f/ tEÅ&m,fawG rsm;aeNyDjzpfyg
urÇmhzvm;NydKifyGJ0if vuf w,f/ um;armif;? qkdifu,f-
a½G;piftoif;awG[m uvyft pufbD;pD;&if; vufudkifzkef;
oif;uvlawGudk jyefpkxm;wm ajymwmudk wm;jrpfwJh Oya'
jzpfvdkY toif;tzGJYpdwf"mwf0if awG &Sdayr,fh trfyDo&D; em;
atmif bD,mu axmufulay; axmifwmudk wm;jrpfwJh Oya'

bD,morm;rsm;0rf;ajrmufz,G f
Edkifw,fvdkY pwufzdkY½Idif;,m;
wuúodkvf tm;upm;pdwfynm
vufuikd zf ek ;f tEÅ&m,f awGawmh r&Sdao;ygbl;/ txl;
ojzifh vrf;avQmuf&if; trfyD
yg&*l a'gufwmbmumu qdk urÇ m h usef ; rma&;tzG J Y aMumifh ,wdjywf aumufcsuf o&D ; em;axmif w mawG u
jrefrmjynfrSmacwfpm; vl ajyma&;qdkcGifh&Sdoluawmh bD ygw,f / tm½H k a MumawG u d k (WHO) u jyKvkyfcJhwJh avhvm csvdkYr&bl;vdkY okawoDawGu vnf; ,mOfrawmfwqrIawGukd
BudKufrsm;wJh atbDpDpawmuf ,mtygt0if t&ufrSmygwJh vnf; Nidrf;csrf;apw,fvdkY qdk csut f & vufuikd zf ek ;f oH;k pGw
J m qdkaeygw,f/ wcsKdU udef;* zdwfac:aeygw,f/
ac: bD,mrnf;[m ESv;kH a&m*g t,fvfudka[mudk,füu aoG; ygw,f/ eJY OD;aESmufuifqm qufpyfru I kd Pef;awGt& vufudkifzkef; oHk; MopaMw;vsEdkifiH rJvfbHk;
xapwwfwhJ aoG;cJawGukd [efY cJapwJh tmedoif&SdwJhtwGuf nu aomufxm;wJh t &Sif;&Sif;jywfjywf rajymEdkifao; olawG[m roHk;olawGxuf OD; NrdKUrSm armfawmf,mOf rawmfw
wm;Edik wf ,fvYkd tar&duefEikd if H bD,mtrnf;[m usef;rma&; &uf [ m aemuf w aeYnae bl;vdkY aumufcsufcscJhygw,f/ aESmufuifqm tjzpfenf;wm qrItm;vHk;&JU 90% [m vrf;
0pöupkd ifwuúov kd uf okawoD udk taxmuftuljyKw,fqdk abmvH;k uefwt hJ csderf mS vlYcE¨m 'gayr,fh vufudkifzkef; tvGef vnf; jyaew,fvdkY qdkaeyg oGm;vrf;vmawG&JU trSm;jzpf
awGu awGY&SdcJhygw,f/ ½dk;½dk;bD wmudk owdxm;vufcHzdkY ajym udk,fxJu xGufoGm;ygNyD/ 'g tuRH oH;k pG&J ifawmh usef;rma&; w,f / tck aemuf y k d i f ; rS m aeygw,f/ vrf;oGm;vrf;vm
,muawmh 'DvdktusKd;aus;Zl; aeygw,f/ ayr,fh wefaq;vGeaf b; qdw k hJ tEÅ&m,f&SdEdkifwmudk awGY&yg (bvl;wkof BudK;rJhem;Muyf oHk; aoqHk;rIawGvnf; wdk;vmyg
rsKd; ray;bl;vdkY 'DokawoDawG tcktcg *if;eufpf urÇmhpH twdkif; bD,modyfrsm;oGm;&if w,f/ wm tygt0if) vufudkifzkef; w,f/ 18 ESpfeJY 29 ESpfMum;
u ajymygw,f/ csdef rSwwf rf;pmtkyf xkwaf 0vdYk awmh a&"mwfcef;ajcmufwm? vlaygif; 13000 udk 10ESpf oHk;pGJyHkawG ajymif;vJvmwm? vli,fawG&JU 80% [m vrf;
okawoDawG[m ESv;kH aoG; vlord sm;aewJh *if;eufpu f rk P
Ü D tm½Hkrpkpnf;Edkifwm? t&ufem MumavhvmwJh tckokawoe vufudkifzkef;awGqDu a&'D,dk avQmuf&if; zke;f rufaqhyYkdMuNyD;
aMumusOf;a&m*g jzpfaewJh acG; [m tcg;"mwfrsm;wJh bD,m uswmawGu uGif;xJrSm upm; vkyif ef;udk vufuikd zf ek ;f ukrP Ü D vIdif;xkwfvTifhrIawG tm;aysmh 73% u trf y D o &D ; em;
awGudk ½dk;½dk;bD,meJY bD,mt trnf;udk pxkwfcJholjzpfNyD; pGrf;&nfudk xdcdkufEdkifygw,f/ awGu &efyakH iG 25% axmufychH hJ vmwmawGvnf; &SdaevdkY ok axmifMuygw,f/ touf 30
rnf ; wd k u f N yD ; tusKd ; ouf ]oifhusef;rma&;twGuf *if; 1998 wkef;uvnf; cs,f wJhtwGuf 'Dokawoevkyfief; awoevkyfief;rSm ½IyfaxG;rI txufvlBuD;ydkif; 75% u
a&mufrIawGudk avhvmcJhwm eufp}f vdYk aMumfjimcJzh ;l ygw,f/ qD;toif; refae*sm AD,mvD &JU bufrvdkufrIudk oHo,&Sd awG jzpfuek w f ,fvYkd WHO uif vnf; um;armif;&if; zkef;ajym
jzpfygw,f/ *if;eufpf bD,mtrnf;rSm oH u tmqife,feJY qDrD;zdkife,f Muygw,f/ txl;ojzifh okaw qm okawoe ñTefrSL;u qdk NyD; 47% u rufaqhawmif
ESvHk;aoG;aMumusOf;a&m*g "mwfyg0ifrIjrifhw,fqdkNyD; cGJ rupm;cif abmvHk;orm;wdkif; oevkyf&mrSm usifhoHk;wJh enf; ygw,f/ ½dkufydkYygw,f/ vlBuD;ydkif;&JU
&SdolawG[m aoG;cJydwfqdkYrIu pdwfNyD;pvlemawGeJY aoG;vSLol udk &Srfydef cGufw0ufpD wdkufcJh emydkif;udk a0zefwm ar;cGef; MopaMw;vsEdkifiHu avh ajcmufyHkwyHku vrf;avQmuf
ae umuG,fzdkY tm;aysmhtufpf awG u d k wd k u f a vh & S d y gw,f / wm 3 *dk; 1 *dk;eJY EkdifcJh ygw,f/ xk w f w mawG tawmf & S d c J h y g vmcsufrSmawmh vufudkifzkef;? zkef;ajym&if; odkYr[kwf vrf;
y&if yHkrSefaomuf&ygw,f/ bD udk,f0efaqmiftrsKd;orD;awGeJY aemfwif[rfazm&ufpf toif; w,f/ tdkifaygh'f tygt0if MP3 oD avQmuf rufaqh½dkuf&if; vrf;
,mtrnf;udk xrif;pm;csdefrSm EdkYwdkufrdcifawGudkvnf; w ref a e*sm uvyf z f u vnf ; qJvfzkef; toHk;trsm;qHk; csif;zGifhpufawGudk em;axmif ay:u wjcm; vlwa,mufudk
wcGufavmufaomuf&if csdefu wdkufcJhMuygw,f/ 1979 wke;f u Adv k v f yk JG rupm; olawGrSm OD;aESmufuifqm 2 &if; um;armif;olawGomru? 0ifwkdufrdwm? t&m0w¬K wckck
tufpfy&ifaomufovdk tmed awmif t mz&d u Ed k i f i H r S m cifnrSm t&uftrl; wdkufcJhNyD; rsKd; ydkjzpfwm awGY&ayr,fh avh pufbD;pD;oleJY vrf;avQmufae udk 0ifwkdufrdwm jzpfMuyg
oif&Sdw,fvdkY okawoDawGu usif;yaewJh urÇmhzvm;abm aemuf aqmuforfweftoif; vmyH k trS m ;awG qE´ p G J a wG olawGyg ,mOftEÅ&m,f BuD; w,f/ BBC
ajymygw,f/ 'g[m bD,mrnf; vHk;NydKifyGJrSmawmh t*Fvefabm udk 3 *d;k 2 *d;k eJY Edik o
f mG ;ygw,f/ a,mufsm;wa,muf&UJ vuf
rSmygwJh tifwDatmufqD'efY vHk;toif;[m yxrESpfyGJrSm 'gayr,fh b,fvdkyJjzpfjzpf acsmif;twdkt&Snfudk MunfhNyD;
ac: "mwfwdk;qefYusifypönf; refae*sm uy,fvdku t&uf t*Fveftoif;[m urÇmrSm t olY&JU pdwfaepdwfxm; tusifhp
awGaMumifhvdkY ,lq&ygw,f/ vHk;0 ay;raomufbJ xm;wJh aumif;qHk;bD,mawG xGufwJh ½dkufudk ajymEdkifw,fvdkY u
'gayr,fEh ikd if wH um t&uf tcg tar&duefeJY 1 *dk;pDoa&? *smrPD u d k a wmh ½I H ; oG m ;cJ h y g ae'g odyÜHynm&SifawGu ZD0
csufvkyfief; okawoetzGJYu t,fvf*sD;&D;,m;eJY *dk;r&Sd oa& w,f/ BBC aA'pdwfynm *sme,frSm azmf
jycJhygw,f/
Edk uf w if a * ; vf u m wG ef ;
uae'gEdkifiH t,fvfbm
wmwuúodkvfu okawoDawG
u vl 300 &JU vufacsmif;awG
udk avhvmcJh&mrSm vufol
<u,feJY,SOf&if vufnd§K;wdkwJh
a,mufsm;awG[m ydNk yD; qlqyl yl l
&rf ; &rf ; um;um; awG U cJ h y g
w,f/ taMumif;&if;uawmh rd
cif0rf;xJrmS zdak [mfrek ;f (wufp
wdkpwD½kef;)eJY ydkxdawGYcJh&vdkY
jzpfr,fvdkY ,lqMuygw,f/ 'g
ayrJh yg;pyfMurf;wmuawmh
vufnd§K;wdkwmeJY ywfoufwm
rawGY&ygbl;/ vu©Pmynmudaxmuf
k cwH aq;ynm
hJ
ok a woe vk y f c H & wJ h tqrSmvnf; wif;ykwfvuf &Snw f w l al vmufb&J NdS yD; wufp
ausmif;om; 300 xJrSm vuf vdkYac:wJh ykwdkwdk vufnd§K;ydkif wkdpwD½kef;tm;aumif;wJh trsKd;
nd§K;twdkqHk; ausmif;om;awG &SifawG[m a'goBuD; &efvdk om;awGrSmawmh vufol<u,f
[m &efvw kd m &efjzpfwm trsm; wwfw,fvdkY qdkxm;ygw,f/ u vufnd§K;xuf ododomom
qHk;awGU&ygw,f/ 'gayr,fh obm0tm;jzifh wufpwkpd ydk&Snfygw,f/ wjcm;avhvm
ausmif;olawGrmS awmh vufnK§d ; wD½kef;tm;enf;NyD; odrfarGYEl; csufawGrSmawmh vufol<u,f
wdkvdkY ydkNyD;&efvdkwm rawGU& nHhwJh trsKd;orD;awGrSmqdk&if &Snw f thJ rsK;d om;awGeYJ vufnKd§ ;
ygbl;/ jrefrmvu©Pmt,l vufnd§K;eJY vufol<u,f t &SnfwJh pmrsufESm (15) odkY ```

You might also like