BAB 8 : PASARAN DERIVATIF 8.

1 Pengenalan o Sekuriti derivatif adalah perjanjian kewangan yg ditulis bg underlying asset spt saham, T-Bills, matawang asingn dll o Contohnya:Nilai option saham bergantung kepada nilai saham semasa perjanjian dibuat. Nilai future contract bg T-Bill bergantung kepada harga underlying T-Bills.

Nilai forward contract bg matawang asing bergantung kepada kadar forward bg matawang tersebut. Nilai swap bergantung kepada nilai underlying swap contract. o Dua jenis sekuriti derivatif iaitu future contract dan option yg didagangkan menerusi clearing house. Perjanjian telah distandardkan khususnya yg berkaitan dengan underlying asset, hak kepada pemilik dan tarikh matang. o Forward contract tidak distandardkan. Kandungan kontrak pergantung kepada pemilik aset dan didagangkan dalam pasaran inter-bank. o Option boleh ditukar kepada convertable bond (option boleh ditukar ke saham biasa) atau extendable bond (option boleh dilanjutkan tempoh matangnya) 8.2 Forward Contract (FWC) Ialah perjanjian utk membeli atau menjual aset terntentu, pada harga tertentu (harga penerimaan) serta pada masa dan tempat penerimaan tertentu. Semasa kontrak ditulis, harga penerimaan akan ditentukan. Nilai f bg forward contract adalah kosong. Pihak yg bersetuju untuk menjual underlying aset dikenali sebagai short position (SP) dan pihak yg bersetuju untuk membeli underlying aset di kenali sebagai long position (LP). Forward contract akan dilaksanakan pada masa penerimaan atau pada tempoh matang. Penjual atau SP akan menerima bayaran daripada pembeli atau LP pada masa penetapan harga dan tiada tunai diterima semasa tarikh penerimaan. Ini bermakna bahawa transaksi penjualan aset akan berlaku di awal kontrak iaitu semasa kontrak ditulis. Harga kontrak adalah tetap di sepanjang kontrak. CONTOH : Katakan sebuah sykt memasuki forward contract hari ini, pada tarikh t, dan matang pada tarikh T. Katakan nilai f(t , T) menunjukkan harga forward contract. Apabila kontract dimulakan atau dipersetujui di mana harga forward sama dengan harga penerimaan iaitu K(t). Pada masa ini, LP akan membayar kontract tersebut kepada SP sebagai hasil kepada SP.

RUJUK RAJAH DALAM HALAMAN 113 / 128 Katakan kadar pertukaran spot (spot exchange rate ialah RM/USD. Apabila kontrak matang ada tarikh T, kadar pertukaran spot ialah S(T). S(T) tidak akan diketahui pada tarikh permulaan kontrak dan dikenali sebagai random variable. Nilai kontrak hanya akan diketaui pada tempoh matang atau pada tarikh penerimaan, T. Keuntungan kepada LP adalah perbezaan di antara S(T) dengan K(t) seperti mana berikut:S(T) - K(t) Jika nilai S(T) < K(t), maka nilai kontract adalah negatif di mana LP akan mengalami kerugian seperti mana dapat dilihat dalam rajah 8.1. 8.3 Future Contract (FTC) Ialah perjanjian untuk membeli atau menjual sejumlah aset pada harga tertentu, masa dan tempat tertentu. Perbezaan antara future contract dengan forward contract: FTC memungkinkan peserta memperolehi keuntungan atau kerugian on a daily basis. FWC pula adalah berdasarkan kepada penyelesaian tunai pada masa penerimaan. FTC adalah distandardkan mengikut kuantiti dan kualiti undelying aset, tarikh penerimaan dan tempat penerimaan. FWC pula ditentukan berdasarkan kepada perundingan dua pihak pembeli dan penjual. FTC diselesaikan menerusi Clearing House yg bertindak sbg orang tengah mengurangkan risiko hutang kpd pihak kedua. Future market mempunyai peraturan manakalan forward market tidak mempunyai peraturan. CONTOH : Katakan A ingin menjual future (ingin menjual underlying aset) yg matang dalam 3 bulan. Harga underlying aset adalah RM2.30 dan risk free interest rate ialah 4% setahun. Apa yg harus dilakukan oleh A ialah 1) Meminjam RM2.30 dari bank utk 3 bulan dan 2) menggunakan pinjaman tersebut utk membeli aset RM2.30. Selepas 3 bulan, A akan menjual aset tersebut pada harga f dan akan digunakan untuk membayar pinjaman kepada bank. Lebihan akan disimpan sbg pulangan kepada A. Strategi ini dikenali sbg strategi Cash-and-Carry. Payoff bg strategi ini ialah: Stock Investement Forward Contract Repay Borrowing Net Payoff 2.30 - [2.30 f] -2.30 [1 + 0.04 x 0.25] f 2.30 [1 + 0.04 x 0.25]

8.3.1

Clearing House (CH) CH adalah orang tengah yang akan mengurusniakan FTC antara penjual dan pembeli contract utk mengurangkan risiko hutang. Dikenali sebagai Malaysian Derivative Exchange (MDEX) di Malaysia. CH perlu mempunyai rizab utk memastikan contract tersebut bebas risiko. CH akan mengenakan sedikit bayaran bg satu-satu FTC. CH juga hanya menerima kontrak daripada pelabur yang berdaftar recognised trader dan mempunyai Akaun Margin. Dalam Akaun Margin, pelabur perlu mengekalkan sejumlah wang dalam akaun tersebut. RUJUK FIGURE 8.2 DALAM PAGE 115 / 131

8.3.2

Settlement Price (SP) SP digunakan untuk menentukan sama ada pelabur memperolehi keuntungan atau kerugian. Perbezaan positif di antara SP dengan harga permulaan kontrak bermaksud pelabur memperolehi keuntungan dan lebihan tersebut akan dikreditkan ke akaun Long Position (Pembeli) dan akaun Short Position (Penjual) akan didebitkan. Perbezaan negatif pula di antara SP dengan harga permulaan kontrak bermaksud pelabur memperolehi kerugian dan kurangan tersebut akan didebitkan ke akaun Long Position (Pembeli) dan akaun Short Position (Penjual) akan dikreditkan.

8.3.3

Daily Margin Daily margin adalah satu bentuk nilai tunai minimum yg perlu ada dalam Akaun Margin pelabur sekiranya pelabur tersebut terlibat dalam FTC. Pihak CH boleh meningkatkan nilai margin sekiranya CH atau broker merasakan bahawa default risk pelabur adalah meningkat. Memandangkan harga FTC adalah bersifat market-to-market, maka keuntungan atau kerugian dalam FTC boleh berubah berdasarkan daily basis. Oleh itu, margin tersebut akan diselaraskan yg juga dikenali sbg Maintanance Margin (MM). CONTOH : Katakan A memasuki FTC pada 3 Mac untuk membeli 100 troy ounces of gold pada harga future RM365 per troy ounce. Margin permulaan bagi kontrak adalah RM2,000 dan MM adalah 75% daripada initial margin atau RM1,500.

Jadual 8.1 menunjukkan pengiraan kesan perubahan margin apabila harga harian berubah. Kita melihat pada 5/3 harga menurun ke RM359 dan aliran tunai keluar adalah RM300. AM hanya tinggal RM1,400 dan A perlu meningkatkan nilai AM kepada RM2,000 dengan mendeposit RM600 ke AM. Pada 6/3, harga FTC telah meningkat ke RM364 dan tunai dalam AM meningkat kepada RM2,500. Maka A akan mengeluarkan lebihan RM500 dalam akaun tersebut. (Begitulah seterusnya) Tarikh 3/3 4/3 5/3 6/3 7/3 8/3 Harga Future 365 362 359 364 365 367 Aliran Tunai 0 - 300 - 300 500 100 200 Simpanan / Pengeluaran - 2,000 0 - 600 500 100 200 Margin Akhir 2,000 1,700 2,000 2,000 2,000 2,000

8.3.4

Basis Basis adalah perbezaan harga di antara Future Price dengan Spot Price. Katakan F(t , T) adalah harga Future pada tarikh t, untuk masa penghantara pada masa T. Katakan kontrak ditulis pada underlying aset dengan spot price S(t). Dalam keadaan pasaran yang cekap, harga Future adalah SAMA dengan harga underlying aset pada tarikh matang iaitu F(t , T) = S(T) RUJUK RAJAH 8.3 PADA HALAMAN 133 Oleh itu, basis pada masa t ialah:Basis = F(t , T) - S(t) Dalam pelaburan FTC dan FWC, risiko digambarkan dengan perubahan dalam nilai asas (value of the basis). Semakin besar perubahan nilai asas, maka semakin besar risiko pelaburan tersebut.

8.3.5

Using Futures for Hedging FTC sebenarnya digunakan untuk melindung nilai sesuatu pelaburan. Dengan hedging, kita boleh membina potfolio yang mengandungi beberapa aset dari kedua-dua spot market dan derivative market.

 Ini penting kerana, dalam spot market, kita akan berhadapan dengan risiko harga (price risk). Dalam future market pula, kita akan berhadapan dengan risiko asas (basis risk) Jika Basis0 = BasisT, kita boleh menggunakan perfect hedging (lindung nilai yg sempurna) yg mana nilai underlying aset pada masa 0 dan masa T adalah sama. RUJUK RAJAH PADA HALAMAN 118 / 134 Kita mengandaikan bahawa apabila harga Spot meningkat, maka harga Future juga akan meningkat. Katakan kita menjual 1 unit Future dan membeli 1 unit underlying aset. Oleh itu, nilai portfolio ialah (S T). Pada mata t, nilai portfolio ialah [S(t) F(t)]. Dan nilai portfolio pada masa T ialah [S(T) F(T)]. Oleh itu, nilai perubahan potfolio ialah [S(t) F(t)] = S(t) - F(t) = [S(T) S(t)] - [F(T) F(t)] = [S(T) F(T)] - [S(t) F(t)] = BasisT - Basist = (Basis) Jika tidak ada perubahan pada nilai Basis, maka nilai potfolio adalah sama.

CONTOH : Gold Mining Company (GMC) mencadang untuk menjual 1,000 ounces emas pada bulan hadapan dan Jewellery Company (JC) mencadang untuk membeli 1,000 ounces emas pada bulan hadapan. Walau bagaimanapun, untuk melindung nilai (hedging) risiko peurbahan harga emas pada bulan hadapan, kedua-dua sykt ingin mengunci (LOCK) harga emas pada hari ini. Katakan harga emas pada hari ini ialah RM352.40 per ounce dan harga Future semasa ialah RM397.80. Setiao FTC melibatkan 100 ounces emas. RUJUK JADUAL 8.2 JADAL 8.5

8.4

Option o Option Contract (OTC) adalah satu kontrak di mana penjual (writer) option memberi hak kepada pembeli option tapi bukan satu perundingan (Not an Obligation) untuk membeli (Call Option) atau menjual (Put Option) kepada penjual (writer) underlying aset pada harga tertentu dan masa tertentu.

o Dengan memberi hak kepada pembeli, penjual akan mendapat bayaran yg dikenali sebagai harga option atau premium option. o Elemen2 dalam OTC: Pilihan sama ada pembeli Call Option mempunyai hak untuk membeli underlying aset atau pembeli Put Option mempunyai hak untuk menjual underlying aset. Underlying aset adalah terdiri daripada instrumen kewangan yg boleh didagangkan seperti komoditi. Mempunyai harga Strike atau harga Exercise. Mempunyai tarikh luput (Expiration Date).

Sama ada pembeli option boleh melaksanakan option pada bila2 masa dalam tempoh Duration (untuk Option Amerika) dan dalam masa tertentu (untuk Option Eropah). o Harga Harga Exercise Tarikh Luput Harga Permulaan Saham (Underlying) Contoh Call Option Eropah:=c =X = 3 Bulan = s0

o Ini bermakna bahawa pembelu Call Option boleh membeli saham tersebut dalam 3 bulan pada harga X tidak kira pada tingkat harga tertentu (Seperti Rajah Dalam Halaman 124). o Option boleh didagangkan dalam pasaran atau Over-The-Counter. Terdapat 3 kebaikan bila option didagangkan dalam pasaran sah (organised market) iait: Harga Exercise dan tarikh luput boleh distandardkan. Clearing House boleh bertindak sebagai orang tengah spt dalam pasaran Future Contract. Kos transaksi adalah lebih murah berbanding dengan kos dalam Over-TheCounter. Option selalunya berlaku dalam pengurusan potfolio sekuriti berpendapatan tetap seperti bond kerana risiko dalam pasaran tunai (cash market) boleh dilindung nilai dengan menggunakan option.

8.4.1

Option Moneyness Merujuk kepada situasi sama ada pelabur memperolehi keuntungan atau tidak pada permulaan kontrak hanya dari perspektif pembeli option. Moneyness boleh dilihat dengan membandingkan harga Exercise dengan Spot Value bagi underlying aset yg didagangkan. Terdapat tiga jenis moneyness dalam option iaitu:6

Jenis Moneyness In-TheMoney (ITM) At-TheMoney (ATM) Out of The Money (OTM)

Remark (Petanda) Option dikatakan ITM jika option boleh memperolehi untung jika dilaksanakan serta merta Option dikatakan ATM jika tidak memperolehi sebarang keuntungan jika dilaksakan serta merta Option dikatakan OTM jika tidak memperolehi sebarang keuntungan jika dilaksankaan serta merta

Petanda hanya betul sekiranya Utk Call Option Harga Exercise (K) < Harga Spot bg underlying aset Harga Exercise (K) = Harga Spot bg underlying aset Harga Exercise (K) > Harga Spot bg underlying aset Utk Put Option Harga Exercise (K) > Harga Spot bg underlying aset Harga Exercise (K) = Harga Spot bg underlying aset Harga Exercise (K) < Harga Spot bg underlying aset

8.4.2

Perbezaan Antara Option dan Future Contract Option Future Contract Penjual dan pembeli mempunyai hak untuk menjual dan membeli Tiada pertukaran wang apabila kontrak dilaksanakan Harga FTC adalah tetap dan pembeli atau penjual tidak boleh keuntungan atau mengalami kerugian kesan daripada perubahan harga.

Hanya penjual mempunyai hak untuk menjual dan membeli underlying aset Pembeli option harus membayar Fee atau harga option kepada penjual untuk mendapatkan hak Pembeli option akan membuat keputusan pada harga option untuk membeli (utk Call Option) dan menjual (utk Put Potion) tapi tidak boleh mengambil peluang jika harga option adalah rendah

8.4.3

Ciri2 Pulangan Dan Risiko Dalam Option 4 asas kontrak Option: Membeli Call Option Menjual Call Option Membeli Put Option Menjual Put Option

Pembeli option boleh mengambil untung kesan daripada kenaikan harga underlying aset tetapi harus membuat bayaran utk tujuan ini. Dalam masa yang sama, penjual pula terdedah kepada risiko kerugian kesan daripada kenaikan harga underlying aset.

 Rujuk rajah 8.6 hingga rajah 8.10 utk melihat keuntungan atau kerugian bg pembeli atau penjual berdasarkan kepada andaian2 di bawah:Harga Option Harga Exercise -C +C -P +P -S +S = RM3 = RM100 = Sell Call Option = Buy Call Option = Sell Put Option = Buy Put Option = Sell Share = Buy Share

CONTOH : Katakan harga saham MAS ialah RM5.00. European 3-Bulan Call Option bg saham MAS ialah RM4.90 @ 0.30 (Harga call option ialah RM0.30). Ini bermakna bahawa saham MAS boleh dibeli pada harga RM4.90 dalam masa 3 bulan akan datang ataupun pada sebarang harga pada masa tersebut. Berdasarkan kepada maklumat ini, berikut dinyatakan beberapa kemungkinan pelaksanaan option:Harga Saham MAS Dlm 3 Bulan Harga saham MAS meningkat ke RM5.30 Harga saham MAS meningkat ke RM5.70 Harga saham MAS menurun ke RM4.30 Exercise Exercise (Buy) Exercise (Buy) Dont Exercise Untung / Rugi 5.30 4.90 0.30 = 0.10 5.70 4.90 0.30 = 0.50 *4.90 4.90 0.30 = - 0.30

Harga RM4.90 digunakan sebab pembeli akan membayar RM4.90 seperti mana yang telah ditetapkan dalam option Dengan menggunakan maklumat yang sama, katakan option tersebut adalah Put Option. Oleh itu, berikut dinyatakan beberapa kemungkinan pelaksanaan option:Harga Saham MAS Dlm 3 Bulan Harga saham MAS meningkat ke RM5.30 Harga saham MAS meningkat ke RM5.70 Harga saham MAS menurun ke RM4.30 Exercise Dont Exercise Dont Exercise Exercise (Sell) Untung / Rugi *4.90 4.90 0.30 = - 0.30 *4.90 4.90 0.30 = - 0.30 4.90 4.30 0.30 = 0.30

Harga RM4.90 digunakan sebab pembeli akan membayar RM4.90 seperti mana yang telah ditetapkan dalam option

8.4.4 8.4.5 8.5

Put-Call-Parity