Professional Documents
Culture Documents
Nowotwory nabonkowe
Brodawczak urotelialny rdnabonkowa naoplazja urotelialna Rak pcherza moczowego Rak urotelialny Rak paskonabonkowy Gruczolakorak Rak niezrnicowany
Nowotwory
Nowotwory pochodzenia mezenchymalnego Nowotwory przerzutowe Cewka moczowa Wrodzone zaburzenia rozwojowe Inne zmiany nienowotworowe Nowotwory
Zapalenie cewki moczowej Misko cewki moczowej Rak cewki moczowej
Zapalenia
Ostre i przewleke zapalenie pcherza moczowego Zapalenie eozynofilowe p cherza moczowego Zapalenie rdmiszowe Malakoplakia Zapalenie jatrogenne Zapalenie torbielowate i zapalenie gruczo owe
Moczow ody
Wrodzone zaburzenie rozwojowe
Brak moczowodu agenesia ureteris Podwjny moczowd + podwjna miedniczka nerkowa Moczowd rozdwojony gdy jest podwjny tylko na pewnym odcinku, a oba ramiona cz si tak, e w pcherzu znajduje si jedno ujcie niedrono po czenia moczowodowo-miedniczkowego (obstructio juncturae uretero-pelvinae) to najcz stsza przyczyna wodonercza (hydronephros) u noworodkw i dzieci wrodzone poszerzenie moczowodu (magaureter congenitum) prowadzi do wodonercza i uszkodzenia nerek uchyki (diverticula)
Niedrono moczowodu
obstructio ureteris Przyczyny o Wewntrzne Kamienie nerkowe Skrzepy krwi (powsta e w wyniku krwiomoczu) Raki urotelialne moczowodu lub miedniczki Polipy fibroepithelialne Zwenia Przyczyny neurogenne
V1
-1-
Copyright by $ta
Zewntrzne Endometriosis miednicy ma ej Zapalenie oko omoczowodowe Szkliwiejce w knienie zaotrzewnowe Macica ciarna Powikszone wzy chonne (nowotwr) Zaawansowane naciekajce raki Guzkowy rozrost lub rak prostaty
Zapalenie moczowodu
Zwykle zwizane z wstpujcym zapaleniem uk adu moczowego (spowodowanego gwnie kamic lub zweniem moczowodu) Przewleke zapalenie moe spowodowa nacieki z limfocytw w b onie luzowej (ureteris follicularis), moe te manifestowa si pod postaci ureteris cystica et glandularis
Polip wknisto-nabonkowy
Polypus fibroepithelialis Najcz ciej <10 r i w lewym moczowodzie Rosn pod postaci ma ych guzkw zbudowanych z lunej tkanki cznej z naczyniami i nielicznymi miocytami g adkimi, ktre pokryte s nab onkiem przejciowym Prawdopodobnie s to zmiany typu hamartoma
Nowotwory
Bardzo rzadko pierwotne nowotwory moczowodu agodne najcz ciej mi niak gadkokomrkowy (leiomyoma) Zoliwe najczciej rak urotelialny (carcinoma urotheliale)
P c he rz mo c zow y
Wrodzone zaburzenia rozwojowe
V1
-2-
Copyright by $ta
Przetrway moczownik
Urachus persistent Moczownik to przewd ktry w yciu embrionalnym czy szczyt pcherza moczowego w ppkiem Po urodzeniu powinien ulec zanikowi Moliwe nieprawidowoci o Moczownik przetrwa w cao ci mocz wydobywa si z ppka niebezpieczestwo zakaenia o Moczownik zaronity w cz ci rodkowej na kocu pcherzowym mog powstawa uchyki, a na kocu ppkowym torbiele o Oba koce moczownika zamknite, a cz rodkowa przetrwaa torbiele moczownika (cystes urachii) moliwe zakaenia ropne, a take rak (w 90% gruczolakorak)
Zapalenia
Spowodowane bakteriami, wirusami, grzybami, pierwotniakami Ale take specjalne postacie, bez podoa infekcyjnego np. cystitis interstitialis chronica
Zapalenie ostre o Tu obrzk podcieliska, przekrwienie, nacieki o Gdy nacieki z granulocytw s obfite, mamy do czynienia z zapaleniem ropnym (cystitis purulenta) o Gdy wystpuj naderki lub owrzodzenia, zapalenie okrelmy jako wrzodziejce (cystitis erosiva et ulcerosa) o Czasami pod wpywem radio-, chemioterapii lub adenowirusw wystpuj zmiany krwotoczne (cystitis haemorrhagica)
V1
-3-
Copyright by $ta
Zapalenie przewlek e o Wystpuje tu wknienie i nacieki z limfocytw i plazmocytw, ktre prowadz do pogrubienia i usztywnienia bony luzowej o Gwnie wystpuje zapalenie grudkowe (cystitis follicularis) W b onie luzowej widoczne s due grudki chonne czsto z orodkami rozmnaania W 35% przypadkw zakaenia ukadu moczowego i u okoo 40% chorych z rakiem p cherza o Rzadziej zapalenie polipowate i brodawkowate cystitis polyposa et papillomatosa Gwnie u chorych z pozostawionymi na d ugo w pcherzy cewnikami lub przy istniejcych przetokach pcherzowojelitowych (ch. Cohna, rak jelita grubego, zapalenie uchyka, zapalenie wyrostka)
Zapalenie rdmiszowe
Cystitis interstitialis To przewlek e zapalenie pcherza z towarzysz cym wknieniem i zmniejszeniem pojemnoci pcherza, a u niektrych chorych dodatkowo z przewlekym owrzodzeniem b ony luzowej (wrzody Hunnera) Cechuje si uporczywym przebiegiem, Wystpuje przewanie u kobiet w okresie przekwitania (u mczyzn 10x rzadszy) Nieznana etiologia o Moliwe autoimmunologiczne podoe Bo wspwystpowanie przeciwcia przeciwjdrowych w surowicy krwi Czasem wspwystpowanie z toczniem czy rzs Cechy zapalenie dotycz wszystkich warstw ciany p cherza. Szczeglnie znamienne s nacieki z komrek tucznych Klinika o o
Gwnym objawem s dokuczliwe, uporczywe ble okolicy nadonowej promieniujce w okolice krocza i okolic krzyow. Ponadto wystpuje bolesny czstomocz, czasem z naglcym parciem z obecnoci lub bez krwiomoczu, rwnie bez objaww infekcji bakteryjnej
Malakoplakia
To widoczne w b onie luzowej pcherza liczne mi kkie, te, plackowate, okrge zgrubienia, rednicy 1-4 cm Niejasna etiologia choroby zwraca uwag zaburzenie czynnoci fagocytarnej makrofagw, gdy s one wypenione fagosomami zawierajcymi niestrawione resztki bakterii o W ziarnistej cytoplazmie makrofagw stwierdzi mona ciaka Michaelisa-Gutmanna Maj one charakterystyczn laminarn budow Zawieraj wap i elazo Czsto dodatkowo wystpuje zakaenie ukadu moczowego przez E.coli, czasami Proteus Czciej u kobiet leczonych immunosupresyjnie Malakoplakia moe wystpi rwnie w innych cz ciach uk adu moczowego, a take np. w p ucach, kociach, jelicie grubym, najdrzu, prostacie
Zapalenie jatrogenne
Cyklofosfamid oraz niektre inne chemioterapeutyki mog wywoa cystitis haemorrhagica z cytologiczn atypi komrek nabonka Trzy do szeciu tygodni po radioterapii wystpuje cystitis acuta, ktremu towarzysz ubytki nabonka oraz atypia pozosta ych komrek nab onkowych Nastpstwem pobierania licznych wycinkw mog by ziarniniaki resorpcyjne w cianie pcherza
V1
-4-
Copyright by $ta
Gruczolisto
Endometriosis W ukadzie moczowym gruczolisto najcz ciej w pcherzu moczowym wywoujc bl w miednicy ma ej, czstomocz, a w przypadkw krwiomocz
Nowotwory nabonkowe
Brodawczak urotelialny
Papilloma urotheliale To zmiany agodne Z biegiem czasu u ok. 10% chorych wystpuje naciekajcy rak urotelialny (zwykle winnych miejscach p cherza) Wystpuj gwnie w modszej (czyli <50r) grupie wiekowej ni wikszo rakw urotelialnych S to zwykle jednoogniskowe, ma e (do 2cm) brodawkowate zmiany pokryte niezmienionym urotelialnym nabonkiem, stwierdzone przypadkowo lub w zwizku z bezbolesnym krwiomoczem
Rzadk odmian jest brodawczak odwrcony (papilloma inversum) Jest to zmiana endofityczna widoczna jako may guzek bony luzowej pcherza o gadkiej powierzchni Zwykle wystpuje w okolicy trjkta pcherza
Ryzyko progresji wystpienia raka inwazyjnego wynosi 50-80% Wan cech rdnab onkowej neoplazji urotelialnej jest wieloogniskowo oraz synchroniczne (czyli w tym samym czasie) lub metachroniczne (czyli w rnym czasie) wspwystpowania z inwazyjnymi rakami pcherza moczowego
V1
-5-
Copyright by $ta
Patogeneza: o znaczca rola mutacja TP53 o istnienie trzech genetycznych trafie (hits) niezb dnych do powstania raka p cherzamoczowego klonalna ekspansja feneotypowo (mikroskopowo)prawidowych komrek , ktrych nastpuje utrata funkcji genw harcowniczych (forerunner genes-FR) (w regionie RB1) (promuje to klonaln ekspansj neoplazji rdnabonkowej na najwczeniejszym etapie) pojawienie si ognisk neoplazji rdnabonkowej ma ego stopnia pojawienie si ognisk neoplazji rodnabonkowej duego stopnia (utrata funkcji genu RB1/TP53) o cigy wzrost wzgldnie stabilnego genetycznie klonu o cechach neoplazji rdnabonkowej ma ego stopnia (z utrat funkcji genw harcowniczych, ale z zachowan ekspresj genu RB1) prowadzi do powstania raka brodawczakowatego o ma ym stopniu zoliwoci. Jeeli taki klon jest genetycznie niestabilny dochodzi do utraty funkcji wanych genw supresorowych (np. RB1) i mikroskopowych cech neoplazji rdnabonkowej duego spornia z progresj do inwazyjnego raka
Rak urotelialny
Carcinoma urotheliale Brodawczakowate guzy s zmianami egzofitycznymi, ktrych powierzchnia pokryta jest licznymi drobnymi brodawkami Wikszo guzw wyrasta z bocznych i tylnej ciany pcherza Okoo 30% chorych ma zmiany wieloogniskowe (zwizane z wikszym ryzykiem wznowy i progresji) Rakom urotelialnym inwazyjnym towarzysz (przy 80% rakw) w innych miejscach hiperplazja nabonka i rnego stopnia rdnabonkowa neoplazja (dysplazja), a take rak nieinwazyjny. Moemy tutaj wyrni Rak urotelialny brodawczakowaty (carcinoma urotheliale papillare) Wyrnia si tutaj 3 stopnie histologicznej zoliwoci o I stopie Gwnie to zmiany o budowie brodawczakowatej Mniej ni 10% nacieka Trudno je odrni od brodawczaka o o II stopie III stopie Czyli o duym stopniu z oliwoci Czsto s to guzy lite z martwic i owrzodzeniami Ale mog mie te struktur brodawkowat, polipowat Wikszo (90%) nacieka i daje przerzuty Mog nacieka pcherzyki nasienne, gruczo krokowy, moczowody Mog tworzy przetoki doodbytnicze lub dopochwowe Przerzuty drog krwionon pno gwnie do wtroby, p uc
V1
-6-
Copyright by $ta
Rak urotelialny niebrodawczakowaty Makroskopowo widoczne s pod postaci owrzodzenia b ony luzowej lub uwypuklajcego si do wiata pcherza litego guza z owrzodzeniem na powierzchni Czsto powstaj na podou carcinoma in situ Najczciej zlokalizowane w okolicy trjkta p cherza, co wcze nie prowadzi do blokady uj moczowodw W wikszoci s inwazyjne ju we wczesnych fazach rozwoju W wikszoci s to guzy III stopnia zo liwoci Rosn w postaci litych gniazd, ognisk lub sznurw komrek rakowych naciekajc bon mi niow ciany p cherza, a take nerwy i perineurium Naciekajce gniazda komrek nowotworowych mog indukowa reakcj desmoplastyczn
Klinika o o o o
Pierwszym objawem jest zwykle nag y i bezbolesny krwiomocz Cytoskopowo stwierdza si jeden (66%) lub kilka guzw rozpoznanie ustala si na podstawie wycinkw pobranych w trakcie cystoskopii Cech charakterystyczn rakw urotelialnych jest wystpowanie nawrotw (o wyszym stopniu z oliwoci) po usunicia guza pierwotnego Najcz stsza przyczyna zgonu to mocznica (spowodowana niedronoci moczowodw) rozsiane przerzuty
Rokowanie zaley od o Stadium zaawansowania (ktre okrela si na podstawie gbokoci naciekania, przerzutw do wzw chonnych i odleg ych przerzutw) tu klasyfikacje AJCC/UICC i Marshall o Stopnia histologicznej zoliwoci raka urotelialnego
Rak paskonabonkowy
Carcinoma planoepitheliale Gorsze rokowanie od raka urotelialnego Oglnie to rzadko wystpuj czsto tylko w krajach w ktrych wystpuje endemiczna schistosomoza Wieloletnie dranienie bony luzowej p cherza moczowego spowodowane przewlek ym zapaleniem, kamic lub uchykami te moe powodowa tego raka Makroskopowo stwierdza si zwykle wrzodziejcy, podobny do grzyba guz, prawie zawsze naciekajcy ju cian pcherza w momencie rozpoznania Czste naciekanie ssiednich struktur i przerzuty odleg e
Gruczolakorak
Rzadko Ze rokowanie Okoo 20-40% stanowi gruczolakoraki powstae na pod ou metaplazji jelitowej nab onka moczownika Za moczownikowym pochodzeniem gruczolakoraka pcherza moczowego przemawiaj: Lokalizacja guza w szczycie lub na przedniej cianie Obecno guza rosncego na zewn trz pcherza i w jego cianie, ale nienaciekajcego b ony luzowej Stwierdzenie pozosta oci moczownika w pobliu guza
Rak niezrnicowany
Carcinoma nondifferentiatum Zaliczamy tutaj raka drobnokomrkowego (carcinoma microcellulare) i inne anaplastyczne raki bez morfologicznych cech rnicowania, o z ym rokowaniu
V1
-7-
Copyright by $ta
Nowotwory przerzutowe
Najcz stsze przerzuty do pcherza: o Czerniaki zo liwe o Raki odka o Raki sutka o Raki puca
Cew ka moczow a
Wrodzone zaburzenia rozwojowe
Wierzchniactwo epispadiasis ujcie cewki moczowej na powierzchni grzbietowej pr cia Spodziectwo hypospadiasis uj cie na powierzchni brzusznej
Nowotwory
agodne nowotwory cewki moczowej wystpuj rzadko, zwykle s to brodawczaki z nabonka przejciowego, wielowarstwowego paskiego lub brodawczaki odwrcone
V1
-8-
Copyright by $ta
V1
-9-