Joyce Alvarez Nicole Escote Elysia Gregorio Nia Hermogenes Angelica Martinez Krystel Salazar

WEG 1

NOLI ME TANGERE
Ang bansa ay binubuo ng mga institusyong tutulong sa mga mamamayan. Ang pangunahing institusyon ay ang
tahanan. Dito rin nagsisimula ang kaalaman ng bawat indibidwal sa pamamagitan ng pagtuturo ng mga mabubuting asal at
simpleng mga tungkulin sa pamamagitan ng mga gawain bahay. Sunod na dito ang iba pang mga institusyon gaya ng paaralan,
simbahan, at ang pinakamakapangyarihan sa lahat, ang pamahalaan. Upang magkaroon ng isang maunlad na bansa ay dapat
lamang na ang lahat na mga institusyon ito ay nakikiisa para sa iisang layunin.
Ang mga salitang Noli Me Tangere ay nangangahulugang Huwag mo akong salingin sa salitang tagalog. Ito ay isa sa
mga pinakakontrobersyal na akda ni Jose Rizal sapagkat ito ay tumatalakay sa madilim na estado ng lipunan noong panahon ng
mga Kastila. At hanggang ngayon, ang nilalaman ng aklat na ito ay hindi pa rin namamatay-matay dahil ang iba sa mga
pangyayaring nakasulat dito ay nangyayari pa rin sa kasalukuyang panahon.
Ang mga tauhan sa akdang ito ay talaga nga namang sumasalamin pa rin sa mga tauhan ng kasalukuyang panahon.
Marahil ito ang isa sa mga katangian ng akdang ito kaya naman ito ay tumatatak sa puso ng bawat Pilipino noon at
magpasahanggang ngayon.
Si Juan Crisostomo Ibarra y Magsalin ay isang binatang nag-aaral sa Europa. Nangarap siyang makapagtayo ng
paaralan upang matiyak ang magandang kinabukasan ng mga kabataan ng San Diego. Sa akdang Noli Me Tangere, siya ang
sumisimbolo kay Jose Rizal tungkol sa edukasyon. Nais ni Rizal na magkaroon ng karapatan ang mga taong matuto at
magkaroon ng prinsipyo sa buhay at huwag lamang iasa ang kanilang buhay sa milagro at sa mga santo. Gayon din ang simbolo
ni Ibarra sa kasalukuyang panahon. Talagang napakahalaga ng edukasyon sa isang indibidwal sapagkat ito ay isang
makapangyarihang sandata upang mamuhay ng matiwasay at umangat ang estado sa buhay. Nalalapit na rin ang halalan. Ang
sambayanang Pilipino naman ay mamimili ng mga susunod na pinuno upang paglingkuran ang ating bansa. Ngunit, sa aking mga
nakikita at napapansing mga argumento ng mga Pilipino, mahahalatang tila kulang pa talaga sila sa kaalaman at masyadong
mababaw ang kanilang mga nakikita at idinadahilan. Ang edukasyon ay mahalaga upang ang lahat ng mga Pilipino ay maging
kritikal sa pag-iisip, utak ang dapat unahin at hindi ang paiba-ibang damdamin. Dapat ding mapagtanto at maisip ng mga Pilipino
kung ano ang nararapat at kung ano ang hindi.
Si Maria Clara de los Santos y Alba ay ang kaisa-isang anak nina Kapitan Tiago at Doa Pia Alba. Simula noong siya'y
may edad na labing-apat, nanirahan siya sa loob ng pitong taon sa beaterio upang tumanggap ng mga turong banal. Siya ang
kasintahan ng bidang sa akda na si Crisostomo Ibarra.
Siya ay kumakatawan sa isang isteryotipikal na dalagang Pilipina noong panahong iyon: Mayumi, relihiyosa, at
magalang. Ngunit ang konsepto ng Maria Clara sa kasalukuyang panahon ay hindi na nauuso sapagkat ang mga kababaihan
ngayon ay palaban at liberal na. Ang modernong Maria Clara sa lipunan ngayon ay ipinapalaganap ang women empowerment at
pantay-pantay na pagtrato sa mga kababaihan at kalalakihan. Sa panahon ni Rizal, ang mga katulad ni Maria Clara ay
nalilimitahan ang kaalaman sa kung ano ang papel ang ginagampanan ng isang babae sa lipunan at kung paano siya kumilos. Ang
tadhana ng isang babae noon ay pag-aasawa at panganganak o pagmomongha lamang. Ngunit sa ating panahon ay kapwa babae
at lalaki na ang nag-aaral nang sabay sa mga pamantasan, pantay ang edukasyong natatanggap at ngayon ay unti-unti na rin
nakakamit ang pagkakapantay-pantay na pagtrato. Hindi man natin tahasang masasabi na mayroon na ngang pantay na pagtingin
sa mga babae at sa mga lalaki, ating maipagmamalaki na mas malaki na ang oportunidad na mayroon para sa mga babae sa
kasalukuyan, atin din maipagmamalaki na mas may boses at aksyon na ang mga babaeng noon ay itinuturing na instrumento
lamang.
Si Damaso Verdolagas ay isang kurang Pransiskano na napalipat ng ibang parokya matapos maglingkod ng matagal na
panahon sa San Diego. Siya rin ang tunay na ama ni Maria Clara. Si Santiago de los Santos naman ay isang mangangalakal na
taga-Binondo at ama-amahin ni Maria Clara. Silang dalawa ay ginamit ni Rizal upang sumagisag sa paghihiwalay ng simbahan at
pamahalaan. Hanggang ngayon ay ito rin ang isyu na kinakaharap ng Pilipinas lalo na sa usaping RH Bill. Dito natin nakikita
kung paano kinakalaban ang batas na inilunsad ng pamahalaan. Isa pang isyu ay tungkol sa same sex marriage na siyang
itinututol ng simbahang Katolika. Ang bahay naman ni Kapitan Tiago ay inihahalintulad sa Pilipinas sapagkat ang malalaking
bintana na bukas at may pintuan na bukas para sa lahat ay ang pagiging bukas ng bansa para sa lahat.
Si Padre Bernardo Salvi ay ang kurang pumalit kay Padre Damaso at nagkaroon ng lihim na pagtatangi kay Maria
Clara. Siya ay isang maligoy na karakter sapagkat sumisibolo ito sa mga Kastilang Prayleng nag-aabuso sa kanilang
kapangyarihan. Sa kasalukuyan, mayroon pa ring mga kasong pagkakaroon ng ugnayan ng isang pari sa isang babae, may
pagkakataon ring inaabuso ng mga pari ang mga bata mapalalaki o mapababae man ito. Ating mahihinuha na hindi lahat ng tao
ay perpekto at kahit sino maging ang mga pinakarelihiyosong tao ay nagkakamali at nagkakasala rin.
Si Narcisa ay kilala bilang ina nina Crispin at Basilio sa nobelang Noli Me Tangere. Si Sisa ay isang magandang
dalagang Pilipinang nakaranas ng matinding kahirapan at kawalan ng hustisya. Nakapangasawa siya sa murang edad ng hindi
kapaki-pakinabang, tamad, at walang pusong lalaki. Dahil sa pagiging sugarol ng kanyang asawa ay naubos ang kanyang mga
naiipon na para sana sa kanyang mga anak. Nagtatrabaho si Sisa bilang isang mananahi na madalas abutin ng hatinggabi upang
kumita ng pera.Nang isang araw ay bigla lang nawala ang kanyang mga anak, si Sisa ay nabaliw sa kakahanap sa kanila. Dalawa
ang sinasagisag ni Sisa. Una, siya ang pagmamahal ni Teodora, ina ni Rizal, sa kanyang mga anak.Ikalawa, sa usaping pang-aapi
ng kanyang asawa ay inihahalintulad ito sa pang-aapi ng mga Kastila sa mga kababaihan. Sa kasalukuyan ay may mga kasong
ganito pa ring nangyayari sa ating mga kababaihan. May mga kasong pambubugbog at pagmamaltrato sa mga tahanan at iba pang
mga pang-aabuso.

Si Pilosopo Tasyo ay kinikilalang pinakamatalino sa San Diego. Tinatawag siyang pilosopo ng mga edukado ngunit
baliw sa mga walang pinag-aralan. Siya ay nag-aral ng kolehiyo ngunit hindi nakapagtapos dahil sa kagustuhan ng kanyang inang
mapalapit sa Diyos. Nag-asawa siya ng maaga dahilan nito at naulila ng maaga. Siya ay sumisimbolo sa daan-daang Pilipinong
gusto ng pag-babago ngunit minamaliit at hindi pinapansin kaya naman ay nananahimik na lamang at nawawalan ng pakialam sa
bayan. Isang katotohanan sa panahon ni Rizal ay nagkakaroon ng mga taong makasarili sapagkat, naniniwala sila na wala naman
nang mangyayari dahilan sa ang umuugit ng pamahalaan at simbahan ay iisa. Nagkakaisa itong ibagsak ang mga taong
sumusuway at hindi alintanang tinatapakan ang kanilang mga karapatang pangtao. Dahilan nito, si Pilosopo Tasyo ay nawalan na
ng pag-asa sa pagbabago ng ugali ng mga tao at naniniwalang tuluyan nang mamamatay ang bansa. Nakalulungkot na ang isang
matalino at dating makabayan na tulad niya ay pinanghihinaan ng loob, naging manhid na sa pag-asa ng maaaring pagbabago
kaysa gamitin ang kanyang kakayanan sa pag-unlad ng bayan. Maaaring makita ito sa kasalukuyan lalong lalo na sa darating na
eleksyon. Marami tayong botante na matatalino ngunit nawawalan na nang pag-asa sa bayan, nakikita na nilang kailangan
gumamit ng dahas, o mawalan ng buhay para mabawasan ang mga salot o problema sa lipuanan. Sila ay naghahanap ng
pagbabago pero hindi nila sinisimulan ang pagbabago gamit ang kanilang kakayahan. Ngunit kung hindi nawalan ng tibay ng
loob at pag-asa sa bayan si Pilosopo Tasyo, malamang siya ang sumisimbolo sa kung ano ang inirerepresenta ni Senadora Miriam
Defensor-Santiago sa ating lipunan. Isa siyang matalinong mamamayan na ginagamit ang kakayahan upang maging parte ng
pagbabago na gusto niyang makita sa bansa.
Si Don Rafael Ibarra ang ama ni Crisostomo Ibarra. Sa nobela, siya ay kinaiingitan dahil sa kanyang labis na
kayamanan kaya naman siya ay napaginitan ng mga prayle at hinanapan siya ng butas ng mga ito at ito ay ang pagkakaiba niya
ng pananaw sa relihiyon at sa Diyos. Pinaratangan siya bilang isang filibustero at erehe at ng dahil dito at dahil na rin sa hindi
niya pagsunod sa gawain ng mga Katoliko tulad na lamang ng pangungumpisal. Siya ay namatay sa bilangguan na hindi
nabigyan ng Kristiyanong libing. Sa kasalukuyang panahon, siya ay isa sa mga tao ng lipunan na may kakayahang lumaban
ngunit kulang sa suporta. Kabilang siya sa mga taong kahit na may kayang ilaban, hindi magawa dahil mas malakas sa kanya ang
kanyang binabangga kahit na alam niyang wala siyang ginagawang mali. Gayunpaman, siya ay maihahalintulad sa mga OFW sa
kasalukuyan na inaabuso at minamaliit ng mga banyaga. Isang mas malinaw na halimbawa ay si Mary Jane Veloso na nahatulan
ng bitay sa isang kasong marahil ay hindi niya naman ginawa o sinadya. Maihahalintulad siya kay Rafael Ibarra dahil kahit na
kaya pang ilaban ng Pilipinas ang kanyang buhay, hindi na nito magawa pang lumaban dahil mas malakas ang binabangga nito.
At kahit na siya ay isang biktima lang rin at hindi niya intensyong labagin ang batas ng ibang bansa, siya ay mahahatulan ng
hindi tama. Siya ay isang bangkero at magsasakang tumutulong kay Ibarra para makilala ang kanyang bayan at ang mga suliranin
nito. Siya rin ang nagsisimbolo kay Jose Rizal pagdating sa pagmamalasakit sa bayan. Gusto ni Rizal na imulat ang mga tao sa
katotohanan na silang mga indiyo ay inaalipusta ng mga Kastila.
Si Senyor Guevarra ay isang matapat na tinyente ng guwardiya sibil na nagsalaysay kay Ibarra ng lahat ng kinahinatnan
ng kanyang amang si Don Rafael Guevarra. Itinuro din niya kung saan ito inilibing. Sa kasalukuyan, maihahalintulad si Senyor
Guevarra sa mga whistleblower na naglabas ng katotohanan sa likod sa Pork Barrel Scam. Kahit papaano, naging matapat na rin
sa bayan ang mga tinatawag na whistleblower dahil sa kanilang pagsisiwalat ng katuwalian sa gobyerno. At kahit papaano ay
nagkaroon sila ng lakas ng loob upang ihayag ang mga ito kahit na ang kahihinatnan nito ay mas mapasama pa sila. Siguro nga,
talaga nga namang wala na silang ibang magagawa pa kundi ang umamin dahil sila ay naiipit na rin ng sitwasyon, ngunit ang
mahalaga, naitigil na ang sistemang ito.
Si Don Tiburcio ay isang pilay at bungal na Kastilang napadpad sa Pilipinas sa paghahanap ng magandang kapalaran at
siya rin ang napangasawa ni Donya Victorina. Dumating siya sa Pilipinas na may tungkuling ikalimang opisyal sa Aduana. Sa
kasamaang palad, napilay ang kanyang isang paa noong ika-15 araw niya sa tungkulin. Ito rin ang naging dahilan ng kanyang
pagkaalis sa tungkulin. Dahil wala naman siyang balak bumalik ng Espanya, nagtrabaho si Tiburcio upang mabuhay ng marangal.
Sanhi ng lubhang pangangailangan ay sinunod niya rin ang payo ng kanyang mga kaibigan na magtungo sa lalawigan at
magpanggap bilang isang doktor. Sa paniniwalang kung mas mahal ang singil ay mas magaling kang doktor, siningil niya nang
malaki ang kaniyang mga pasyente. Nabalitaan ng Kapisanan ng mga Manggagamot ang kaniyang paniningil kung kaya't
tinanggalan siya ng karapatang makapaggamot. Sa kanyang paghihirap, nakilala niya si Doa Victorina at sila'y ikinasal. Sa mga
panahon ng kanilang pagsasama, lumantad ang pagiging mapangarapin ni Doa Victorina at nagpanggap ang mag-asawang
doktor. Kung ating titignan ang kalagayan ni Don Tiburcio, malaki ang kanyang pagkakatulad sa karamihan ng mga
manggagamot ngayon. Naging paniniwala na ng mga mamammayan na kapag mataas ang presyo ng gamot o ng medikal na
serbisyo ay ito na ang siguradong pinakamaganda at pinakaepektibo. Ngunit hindi naman ito totoo at ang ganitong pag-iisip ay
dapat nang tumigil.
Si Donya Victorina ay sumisimbolo sa mga taong magaling magbalat-kayo sa mga tao upang maturingan na perpekto
sa harap ng mga paningin ng tao. Sa ngayon ay nakikita ang ganitong katangian sa ating mga korupt na opisyal sa pamahalaan.
Uso rin ito sa pangangampanya kagaya na sa kasalukuyang pangangampanya para sa nalalapit na halalan. Nagmamalinis ang
iilan sa kanila pagdating sa mga debate.
Ang alperes ang matalik na kaagaw ng kura sa kapangyarihan sa San Diego. Ito ang itinuring ni Rizal na Hari ng Italya
ng San Diego habang ang kura ang Papa ng Estado Pontipikal. Ang alperes ay siyang namumuno sa mga guardia sibil sa nobela
ni Jose Rizal na Noli Me Tangere. Ayon sa paglalarawan sa nobela, siya'y makapangyarihan ngunit magulo ang kaniyang
relasyon sa asawang si Doa Consolacion. Dahil dito, siya'y naging lasenggero at mapang-abuso sa kaniyang asawa at mga
kawal. Dito ay makikita natin ang paglalarawan na ang isang pinunong hindi kayang alagaan ang kanyang pamilya, kaya naman
ay hindi rin niyang magawang ayusin ang kanyang paglilingkod sa bayan.
Si Donya Consolacion ang napangasawa ng Alperes. Dati siyang labandera na may malaswang bibig at pag-uugali.
Siya ang maybahay ng alperes. Tulad ni Doa Victorina, isa siyang matanda at mapamintas na Pilipina na gumagamit ng makapal

na koloretes sa mukha upang matabunan ang kanyang tunay na lahi. Kalimitan, sa tuwing dumadaan ang mga binibini sa harapan
ng kanilang bahay, sila ay yumuyuko na lamang upang maiwasan ang masamang tingin ng donya. Bilang magkabiyak,
nagtataglay din ng kapangyarihan si Doa Consolacion na utusan ang mga kawal ng alperes na ipahuli ang sinumang kanyang
ibig. Madalas siyang naaaway ng kaniyang asawa dahilan kung bakit siya nabubugbog. Sa panahon ngayon, mayroon paring mga
ganito klase ng kababaihan kung saan sinasaktan sila ng kanilang maybahay at inaabuso nila ang kapangyarihan na mayroon sila.
Si Basilio at Crispin ay mga magkapatid na anak ni Sisa. Si Basilio ay sakristan at kampanero sa simbahan ng San
Diego. Mayroon siyang malalaking mata na kahawig ng kay Crispin ngunit siya'y mas matapang di tulad ng matatakutin niyang
kapatid. Sa kabanata 17, inilalarawan si Basilio bilang isang mapagmahal na kuya at anak. Binigyang-diin sa kabanata ang
pangarap niya para sa kapatid at ina. Sa huling bahagi ng Noli ay umalis si Basilio mula sa mga kumupkop sa kaniya at nagtungo
sa bayan ng San Diego upang hanapin ang kanyang ina. Nang sila ay nagkita sa gubat na pagmamay-ari ng mga Ibarra, tumangis
ang nanghihina nang si Sisa at namatay. Sa panahon ding iyon ay namatay si Elias. Tinulungan siyang sunugin ang dalawang
bangkay ni Crisostomo Ibarra. Si Basilio ang sumisimbulo sa isang anak na maagang nagkaroon ng sariling pananaw sa buhay
dahil sa kapabayaan o kawalang pakialam ng magulang. Si Crispin ay pitong taong gulang pa lamang at tulad ni Basilio, isa rin
siyang sakristan sa simbahan ng San Diego. Tungkulin niyang alalayan ang kanyang kuya sa pagpapatugtog ng kampana. Siya
ang napagbintangan ng sacristan mayor na nagnakaw ng dalawang onsa ng simbahan. Bilang kabayaran sa salaping nawala,
nagdusa si Crispin sa mga tampal at latigo ng sacristan mayor. Ang pambubugbog kay Crispin ay isang halimbawa ng tinatawag
na child abuse. Ang ganitong krimen ay laganap pa rin sa panahon ngayon at sadyang hindi tuluyang mapigilan.
Si Linares ay isang purong Kastila na pamangkin ni Don Tiburcio at pinsan ng inaanak ni Padre Damaso. Siya ay napili ni
Padre Damaso na maging kabiyak ni Maria Clara. Mataas ang kanyang pinagaralan dahil nakapagtapos siya ng abogasya sa
Unibersidad Central sa Madrid na kabisera ng Espanya. At nang mangailangan si Doa Victorina ng tagapangasiwa ng kanyang
yaman, pinapunta niya si Linares sa Pilipinas. Ngunit, nais din pala ni Linares na manatili sa Pilipinas upang makapagtrabaho at
makapaghanap ng mapapangasawa. Marahil maihahalintulad si Linares sa mga banyaga sa kasalukuyang panahon na naghahanap
ng pag-ibig sa Pilipinas. Ang mga banyaga ay madaling mabighani sa mga Pilipino hindi lamang sa angking ganda ng mga ito
ngunit pati na rin sa pag-uugali. Iniibig ng mga banyaga ang mga Pilipino dahil maalaga, mapagmahal at matiyaga ang mga ito.
Kaya naman ang paghahanap ng pag-ibig sa Pilipinas ay may kaakibat ng pagpirme sa Pilipinas. Marami ang nagsasabi na ang
pangangasawa ng isang banyaga sa isang Pilipino ay isang taktika lamang ng mga Pilipino upang makaahon sa kahirapan dahil
tayo ay itinuturing na third world country. At ang mga banyaga ang magliligtas sa paghihirap na dinadanas ng mga Pilipino.
Kung ihahambing kay Linares, nais din naman ni Padre Damaso na mapunta sa maganda buhay ang kanyang anak na sa Maria
Clara kaya nais niya itong ipakasal sa kanya. Ang kaisipang ito ay hindi na bago, ang kaisipang ito ay laganap na rin noon pa,
marahil mas masasaksihan lamang ito ng mas madalas sa kasalukuyan.
Ang kwento ng Noli Me Tangere ay nadadala pa rin hanggang sa kasalukuyang panahon. Nasasalamin pa rin ang mga
hindi kanais-nais na lipunang Kastila. Isa na rito ay ang patuloy na korupson sa ating gobyerno at ang sistema ng ating pulitika.
Kung sa panahon ni Rizal ay mga prayle ang gahaman sa mga lupa at iba pang mga ari-arian, sa kasalukuyang panahon naman ay
pawang mga opisyal ang nagpapakabuwaya at nambubulsa ng pera na para dapat sa mamamayang Pilipino. Hanggang ngayon ay
nananatiling isang third world country ang bansa nang dahil sa pagiging makasarili ng mga tao at pagkamkam ng kapangyarihan
para sa sariling interes lamang. Hanggang ngayon ay nasasailalim pa rin tayo sa impluwensiya ng mga dayuhan, o neokolonyalismo. Hanggang ngayon ay tuta pa rin tayo ng Estados Unidos. Lagi na lang nakadepende sa ibang bansa ang
kinahihinatnan ng ating lipunan. Mayroon pa rin tayong Crispin at Basilio sa lipunan na patuloy na nakikipagsapalaran sa ibang
bansa, iniisip na ito ay mas masaganang pastulan.
Uso sa ating lipunan ngayon ang mga Donya Victorina. Produktong dayuhan ang mas tinatangkilik kesa sa mga
produktong sariling atin. Apple at Samsung ang mga pangunahing mga gadgets ang binibili ng karamihan sa atin na produktong
dayuhan. Dahil uso rin ang social media gaya ng Instagram at Snapchat ay nagsisilabasan ng mga litrato ang mga tao at ang
nakakalungkot lang dito minsan ay ang pagiging mapagkunwari ng mga tao. Upang makibagay sa kung ano ang sikat at uso ay
pinipilit ng mga taong magkunwari at maging social climber. Nagpapanggap na mayaman ngunit mahirap naman talaga.
Kakaunti na lang ang ang mga Maria Clara sa kasalukuyan. Unti-unti nang nagkakapantay ang tingin sa kababaihan at sa
kalalakihan. Ang mga kayang gawin ng kalalakihan ay maaari na ring gawin ng kababaihan.
Ang layunin ng Noli Me Tangere ay ipabatid at ipaalala sa atin ang paghihirap ng ating mga ninuno noong sila ay
inaalipin at minaltrato ng mga dayuhan. Ito rin ay tungkol sa isang ilustradong gustong baguhin ang sistema ng pamahalaan
ngunit sa huli ay hindi rin naman nagtagumpay. At dahil papalapit na nga ang halalan, pinapaalala ito sa atin na dapat tayong mga
mamamayang Pilipino ay kailangan nang mangialam sa mga nangyayari sa ating lipunan. Dahil sa huli, tayo-tayo pa rin naman
ang makikinabang at maaapektuhan. Sa ating pagsusuri ng nobelang ito, malalaman natin na kahit matagal na panahon na ang
nakalipas ay halos parepareho parin ang mga problemang kinakaharap ng ating lipunan. Isinulat ito ng ating pambansang bayani
upang mamulat ang ating mga mata sa katotohanan at nang makita ng mga susunod na pinuno ng bansa ang kailangan ng
mamamayan. Maaari rin itong maging basihan upang hindi na maulit ang mga hindi magagandang kaganapan noong panahon na
iyon. Ngunit makikita natin na halos walang pinagkaiba ang noon at ngayon. Maaaring nakamtan na nga natin ang ating kalayaan
pero tila sa pangalan lamang natin ito nakamtan.