Professional Documents
Culture Documents
NERACA ENERGI
Basis perhitungan
= 1 jam operasi
Satuan
= Kj/jam
Hf (Kj/jam)
-2745.2279
-2697.3849
-13434.9678
-4568.0557
(Kirk Othmer, 2001)
A+B T + C T2 + D T3 + E T4
Tabel L.B.2 Data CP GAS
(Joule/mol.K)
Kompone
n
NH3
HNO3
H2O
a
33.573
19.755
33.933
-1.26E-02 8.89E-05
1.34E-01 -6.11E-06
-8.42E-03 2.99E-05
Tref(K)
-7.18E-08
-1.23E-08
-1.78E-08
1.86E-11
1.11E-11
3.69E-12
298
298
298
Cp =A+B T + C T2 + D T3
Tabel L.B.3 Data CP CAIR
(Joule/mol.K)
Kompone
n
NH3
HNO3
H2O
Tref(K)
2.04E-05
-3.02E-07
5.35E-07
298
298
298
Cp =A+B T + C T2
Tabel L.B.3 Data CP Padat
(Joule/mol.K)
Kompone
n
H2O
Tref(K)
9.695
7.50E-02
-1.56E-05
298
(Yaws,1999)
Kompone
n
Tref(K)
NH4NO3
Kompone
n
NH4NO3
298
1.9
Tref(K)
298
(Kirk Othmer, 2001)
Pompa (P-01)
Diagram alir :
Q4 HNO3
H2O
P-01
Q6 HNO3
H2O
Panas masuk :
T4 = 30C=303K
Tref = 25C=298K
Qin HNO3
= m x cp dT
= 552.0539566 kmol/jam x 553.97 kj/kmol
= 305819.14 kj/jam
Qin H2O
= m x cp dT
= 1288.534828 kmol/jam x 377.50 kj/kmol
= 486425.50 kj/jam
Q4 total
: (305819.14 + 486425.50 ) = 792244.65 kj/jam
Kompone
n
HNO3
H2O
massa (kmol/jam)
Cp.dt (Kj/kmol)
Q(KJ/Jam)
552.0539566
553.97
305819.14
1288.534828
377.50
486425.50
Total
792244.65
Panas keluar :
T6 = 30.07606C= 303.07606 K
Tref = 25C=298K
Qout HNO3 = m x cp dT
= 552.0539566 kmol/jam x 562.40 kj/kmol
= 310476.84 kj/jam
Qout H2O
= m x cp dT
= 1288.534828 kmol/jam x 383.24 kj/kmol
= 493819.67 kj/jam
Q6 total
Kompone
n
HNO3
H2O
Cp.dt (Kj/kmol)
562.40
383.24
Masuk (Kj/Jam)
792244.65
Q(KJ/Jam)
310476.84
493819.67
804296.51
Keluar (Kj/Jam)
804296.51
12051.86
804296.5098
804296.5098
Heater (H-02)
Diagram alir :
Q6 HNO3
H-02
Q7 HNO3
H2O
H2O
Massa (Kmol/jam)
552.0539566
T1(K)
303.07
(Reklaitis, 1983)
Cp.dt (Kj/kmol)
Q(KJ/Jam)
562.40 310476.8401
H2O
1288.534828
Q6
6
303.07
6
383.241228 493819.6697
804296.5098
= 13310.99 kg/jam
Neraca Energi Total Heater HNO3
Komponen
Q6
Q7
Qsteam
Total
Ekspander (EX-01)
Diagram alir :
Q3 NH3
H2O
EX-01
Q5 NH3
H2O
Kondisi operasi :
T3
: 303 K
P3
: 17.42 atm
P5
: 4.4 atm
T5
: 99.65 K (Trial and error di program aspen plus)
Neraca panas total : Qin = Qout + Q lepas
Neraca panas masuk
Neraca panas komponen NH3
Qin NH3
= m x cp dT
= 549.2936868 kmol/jam x 403.5042 kj/kmol
= 221642.3 kj/jam
Neraca panas komponen H2O
Qin H2O
= m x cp dT
= 2.611521911 kmol/jam x 377.5028kj/kmol
= 985.85683kj/jam
Komponen
Massa (Kmol/jam)
T1(K) Cp.dt (Kj/kmol)
NH3
549.2936868
303
403.5042
H2O
2.611521911
303
377.5028
Q3
Q(KJ/Jam)
221642.3
985.85683
222628.15
Komponen
Q3
Q5
Panas lepas
Total
Heater (H-01)
Diagram alir :
Q12 NH3
H2O
Q5 NH3
H-01
Q8 NH3
H2O
H2O
Massa (Kmol/jam)
549.2936868
2.611521911
Q5
T1(K)
99.655
99.655
(Reklaitis, 1983)
Cp.dt (Kj/kmol)
Q(KJ/Jam)
-6786.752785 -3727920.5
-6619.407689 -17286.728
-3745207.2
(Reklaitis , 1983)
= 1934.634364 kj/jam
Panas bahan masuk heater (Q12)
Aliran 12
Komponen
Massa (Kmol/jam)
NH3
444.403435
H2O
2.112839335
T1(K)
325.16
3
325.16
3
Cp.dt (Kj/kmol)
Q(KJ/Jam)
985.74
438065.1566
915.66
1934.634364
Q12
439999.791
993.6971218
448
5689.38
5653522.222
H2O
4.724361246
448
5118.69
24182.53731
Q8
5677704.759
8982912.155kj / jam
1.811,7 kj/kg
= 4958.28 kg/jam
Neraca Energi Total Heater NH3
Komponen
Q5
Q12
Q8
Qsteam
Total
NH4NO3(aq)
Diagram alir :
R-01
Q8+Q9
Q10+Q14
Reaktan pada
Produk pada
H oR
H oP
H of 25oC
Q (kJ/jam)
5653522.22
24182.54
10179470.53
14740343.01
30597518.30
Q (kJ/jam)
186349.58
34567411.32
186349.58
T2
448
448
448
448
448
Q (kJ/jam)
2528380.77
214710.19
34591593.85
12531723.49
5723684.62
55590092.93
b. Pana
s
Reaksi:
HNO3(l) + NH3(g)
NH4NO3(aq)
= -45900 kJ/kmol
Hf HNO3
= -135100 kJ/kmol
= HF produk - HF reaktan
= -199942902 - (-20771030.12)
= -179171871.9 kJ/jam
HR
= H produk - H reaktan + H R
= 12531723.49 - 18213718.62 + (-179171871.9)
= - 184853867.00kJ/jam
= H1 + (-HR) - H2 - Qloss
= 155950690.60 kJ/jam
QT
cp H 2 O dt
= 138045.4929 kmol/jam = 7669.194051 kg/jam
Q10
QCW
Q10+QCW = Q11+QHW
Dengan:
QCW = Panas yang dibawa air pendingin masuk condenser
QHW = Panas yang dibawa air pendingin keluar condenser
Neraca panas masuk condenser (Qin condenser)
Temperatur bahan masuk = 448 K
Qin condenser = m x cp x dT
(Reklaitis, 1983)
Kondisi : 4.4 atm
Neraca panas komponen NH3
Qin NH3
= m x cp dT
= 444.403435 kmol/jam x 5689.38 kj/kmol
= 2528380.771 kj/jam
Neraca panas komponen H2O
Qin H2O
= m x (cp dT + Hvl)
= 792.9202907 kmol/jam x (5118.69 kj/kmol +34567411.32 kj/kmol)
= 34385635.02 kj/jam
Neraca panas komponen HNO3
Qin HNO3
= m x (cp dT + Hvl)
= 2.760269783 kmol/jam x (10274.58 kj/kmol + 186349.58 kj/kmol)
= 214710.1863 kj/jam
Panas bahan masuk condenser (Q9)
Komponen
NH3
Massa (Kmol/jam)
444.403435
T1(K)
448
Cp.dt (Kj/kmol)
5689.38
H2O
792.9202907
448
5118.69
Q(KJ/Jam)
2528380.771
34591593.85
HNO3
2.760269783
448
10274.58
214710.1863
Q9
Panas laten
Komponen
HNO3
H2O
(kj/kg)
massa (kg/jam)
2.760269783
67511.36506
792.9202907
43595.06462
Total
Neraca panas keluar condenser (Qout condenser)
Temperatur bahan keluar = 325.163 K
Qout condenser = m x cp x dT
Kondisi : 4.4 atm
Neraca panas komponen NH3
Q out NH3
= m x cp dT
= 444.403435 kmol/jam x 985.7375575 kj/kmol
= 438065.1566 kj/jam
Neraca panas komponen H2O
Q out H2O
= m x cp dT
= 792.9202907 kmol/jam x 2961.26 kj/kmol
= 1619610.43 kj/jam
Neraca panas komponen HNO3
Q out HNO3 = m x cp dT
= 2.760269783 kmol/jam x 3030.62 kj/kmol
= 37276.87423 kj/jam
Panas bahan keluar condenser (Q10)
Komponen
NH3
H2O
HNO3
37334684.81
Q (kJ/jam)
186349.58
34567411.32
186349.58
(Reklaitis, 1983)
QT
cp H 2 O dt
= 31219.33806 kmol/jam = 1734.40767 kg/jam
Q12
Q11
Q10 = Q11+Q12
Q10 = Panas bahan masuk Separator
Q11 = Panas yang dibawa liquid
Q12 = Panas yang dibawa gas
Neraca panas masuk Separator (Qin Separator)
Temperatur bahan masuk = 325.163 K
Qin Separator = m x cp x dT
(Reklaitis, 1983)
Kondisi : 4.4 atm
Neraca panas komponen NH3
Qin NH3
= m x cp dT
= 444.403435 kmol/jam x 985.7375575 kj/kmol
= 438065.1566 kj/jam
Neraca panas komponen H2O
Qin H2O
= m x cp dT
= 792.9202907 kmol/jam x 2961.26 kj/kmol
= 1619610.43 kj/jam
Neraca panas komponen HNO3
Qin HNO3
= m x cp dT
= 2.760269783 kmol/jam x 3030.62 kj/kmol
= 37276.87423 kj/jam
Panas bahan masuk (Q10)
Komponen
NH3
H2O
HNO3
Massa (Kmol/jam)
444.403435
792.9202907
2.760269783
Q10
T2(K)
325.163
325.163
325.163
Cp.dt (Kj/kmol)
985.7375575
2961.26
3030.62
Q(KJ/Jam)
438065.1566
1619610.43
37276.87423
2066040.914
Massa (Kmol/jam)
2.760269783
790.8074514
Q11
T1(K)
325.163
325.163
Cp.dt (Kj/kmol)
3030.62
2045.60
Q(KJ/Jam)
8365.322494
1617675.8
1626041.123
Cp.dt (Kj/kmol)
985.7375575
915.66
Masuk (Kj/Jam)
2066040.914
Q(KJ/Jam)
438065.1566
1934.634364
439999.791
Keluar (Kj/Jam)
1626041.123
Q12
Total
439999.791
2066040.914
2066040.914
Evaporator (EV-01)
Fungsi : untuk menaikkan konsentrasi larutan ammonium nitrat dengan menguapkan
air
Q16
Q15
EV-01
Q17
Q15 = Q16+Q17
Q15 = Panas bahan masuk Evaporator
Q16 = Panas yang dibawa ke menuju evaporator (Ev-02)
Q17 = Panas yang keluar menuju evaporator (Ev-02)
Neraca panas masuk Evaporator (Qin Evaporator)
Temperatur bahan masuk = 374.8986 K
Qin Evaporator = m x cp x dT
Kondisi : 1 atm
Neraca panas komponen NH4NO3
Qin NH4NO3 = m x cp dT
= 43970.95963 kg /jam x 146.11 kj/kmol
= 6424479.95 kj/jam
Neraca panas komponen H2O
Qin H2O
= m x cp dT
= 500.338898 kmol/jam x 5786.50 kj/kmol
= 2895213.04 kj/jam
(Reklaitis, 1983)
Panas Masuk
Aliran 16
Komponen
NH4NO3
H2O
T1
massa (kg/jam)
43970.95963
500.338898
374.8986
Cpl (kJ/kmol)
146.11
5786.50
Total
Q (KJ/Jam)
6424479.95
2895213.04
9319692.99
Tb campuran =
x Kb
( BMG 11 ) 1000
P
Dimana :
G1
Kb
= Konstanta air
BM
= Berat molekul
Tb campuran =
= 0.52
x Kb
( BMG 11 ) 1000
P
1000
x 0.52
( 43970.95963
) 9006.1002
80.05
= 31.71547195 oC
Tblarutan = Tb pelarut + Tb campuran
= 100 oC + 31.71547195
= 131.7154719 oC
= 404.7154719 K
Neraca keluar Evaporator
Neraca panas komponen H2O
Qout H2O = m x (cpl dT + Hvl + cpg dT)
= 371.7688407 kmol/jam x (8055.986654kj/kmol + 41940.06667 kj/kmol +
3624.41 kj/kmol)
= 19934416.91 kj/jam
Panas Keluar
Aliran 17
Komponen
H2O
massa (kmol/jam)
371.7688407
T2
Cpl (kJ/kmol) Hvl (kJ/mol)
8055.986654
41940.06667
404.7154719
Cpg (kJ/kmol) Q (KJ/Jam)
3624.41
19934416.91
Total
19934416.91
M-01
Q21
(Reklaitis, 1983)
= 32780.31 kj/jam
Aliran 20
Komponen
NH4NO3
H2O
massa (kmol/jam)
43970.9596
3.682659933
Total
Cp (J/mol.K)
223.60
8901.26
Q(KJ/Jam)
9831867.20
32780.31
9864647.51
Masuk (Kj/Jam)
9864647.51
11576.92
Keluar (Kj/Jam)
5621337.47
Panas Pelehan
Total
4254886.97
9876224.43
9876224.43
Q24
Q25
Q22 + Q23 = Q24+ Q25
Q22 = Panas bahan masuk Prilling Tower
Q23 = Panas udara masuk Prilling Tower
Q24 = Panas udara keluar menuju Prilling Tower
Q25 = Panas bahan keluar menuju Prilling Tower
Neraca panas masuk Prilling Tower (Qin Prilling Tower)
Temperatur bahan masuk = 374.8986 K
Qin Mixing tank = m x cp x dT
Kondisi : 1 atm
Neraca panas komponen NH4NO3
Qin NH4NO3 = m x cp dT
= 45330.88618 kg /jam x 123.60 kj/kmol
= 5602762.17 kj/jam
Neraca panas komponen H2O
Qin H2O
= m x cp dT
= 3.796556632 kmol/jam x 4892.67 kj/kmol
= 18575.29 kj/jam
Komponen massa (kmol/jam) Cp (J/mol.K) Q(KJ/Jam)
NH4NO3
45330.88618
123.60
5602762.17
H2O
3.796556632
4892.67
18575.29
Q22
5621337.47
Neraca panas komponen N2
Qin N2
= m x cp dT
= 2561.813366 kg /jam x 145.37 kj/kmol
= 24478.68 kj/jam
Neraca panas komponen O2
Qin O2
= m x cp dT
(Reklaitis, 1983)
Komponen
N2
O2
Q24
3309773.14
Qin NH4NO3
C-01
H2O
Qout NH4NO3
H2O
(Reklaitis , 1983)
Komponen
H2O
NH4NO3
QT
cp H 2 O dt
= 2111.960431 kmol/jam = 117.331135 kg/jam
Screener (S-01)
Fungsi : untuk menyaring ukuran yang sesuai dengan spesifikasi produk yang
diinginkan
Q26
Q27
S-01
Q28
= m x cp dT
= 3.682659933 kmol/jam x 154.06 kj/kmol
= 567.35 kj/jam
Qout H2O
Aliran 28
Komponen
NH4NO3
H2O
massa (kmol/jam)
43970.9596
3.682659933
Q28
Neraca Energi Total
Kompone
n
Q26
Q27
Q28
Total
Masuk (Kj/Jam)
Cp (J/mol.K)
8.50
154.06
Q(KJ/Jam)
373753.16
567.35
374320.50
Keluar (Kj/Jam)
385897.42
11576.92
374320.50
385897.42
385897.42
S-01
Q30
Q28+ Q29 = Q30
Q28 = Panas bahan Masuk Coating Drum
Q29 = Panas bahan dari screener (S-01)
Q30 = Panas yang keluar menuju Silo (S-01)
Neraca panas masuk Coating Drum (Qin Coating Drum)
Temperatur bahan masuk = 303 K
Qin Coating Drum = m x cp x dT
Kondisi : 1 atm
Neraca panas komponen NH4NO3
Qin NH4NO3 = m x cp dT
= 43970.9596 kg /jam x 8.50 kj/kmol
= 373753.16 kj/jam
Neraca panas komponen H2O
Qin H2O
= m x cp dT
= 3.682659933 kmol/jam x 154.06 kj/kmol
= 567.35 kj/jam
(Reklaitis, 1983)
Komponen
NH4NO3
H2O
massa (kmol/jam)
43970.9596
3.682659933
Q28
Cp (J/mol.K)
8.50
154.06
Q(KJ/Jam)
373753.16
567.35
374320.50
Komponen
NH4NO3
H2O
Ca3(PO4)2
SO4
massa (kmol/jam)
43970.9596
3.768588664
152.3516414
0.008055819
Q30
Cp (J/mol.K)
8.50
154.06
4.0905
339.30
Q(KJ/Jam)
373753.16
580.58
623.19
2.73
374959.67