BOYLER HESABI

zet
Boyler hacmi, kapasitesi, scak su ihtiyac, serpantin gc ve boyler seimi ile ilgili
hesaplamalar ierir.
Genel olarak yaplarda salanmas gereken scak su ihtiya deeri 60 C dir.
Sistem tasarmnda bu deer esas olarak alnr. Boyler hesab ile ilgili izelgelerde
verilen deerler en yksek ani deeri gstermekte ve gnn dier saatlerinde ihtiya
daha az olmaktadr. Merkezi sistemlerde, sistemin besledii kullanma yerlerinin
hepsinin ayn anda alma olasl ok dktr. Yani bir apartmandaki tm du,
lavabo ve eviyelerin ayn zamanda diliminde ak olmas ok dk bir olaslktr. Bu
iki faktr gz nne alnarak kullanma ezaman faktr tariflenmitir.
Merkezi Sistemlerde Scak Su htiyac = Ani Toplam htiyac x Kullanma Ezaman
Faktr
Gerekli Boyler Hacmi = Scak Su htiyac x Depolama Faktr
Depolama faktr yapnn karakterine baldr. Boyler byklkleri standart
olduundan, bulunan hacme en yakn standart seilmelidir.
Boyler stc serpantin gc aadaki formlle bulunur:
Q = mss x c x (t tg)
Q

: Boyler stc serpantin gc (kullanma scak suyu yk yani merkezi

stma
Sistemine gelen yk) (kcal/h)
mss : Scak su ihtiyac (lt/h)
c : Suyun zgl ss (1 alnr; suyun younluu : 1 kg/l ; zgl s : 4,2 kj/kgC)
t : Su k scakl (60C)
tg : Su giri scakl (10C)
Bu hesaplanan deer, ayn zamanda, kullanma scak suyu dolaysyla merkezi
stma sistemine gelen yk de ifade etmektedir.
Genelde yukardaki forml kullanlr. Fakat birim dnm yapldnda u
forml de ortaya kar:
Q = mss x c x x (t tg)
Q
: Boyler stc serpantin s gc (kW)
mss : Scak su ihtiyac (lt/sn)
c : Suyun z ss (4,2 kj/kgC )
: Suyun younluu (1 kg/lt)
t : Su k scakl (60C)
tg : Su giri scakl (10C)
Serpantin yzey miktar ise:

Q
F =
K . tm

(m2)

K . tm deeri 90/70 C scak su iin kirelenme ve emniyet faktrleri de gz

nne alnarak 11-17 kW/m2 ; 0,1 basnl buhar iin ise 45 kW/m2 olarak alnabilir.
rnek:
zel bir konutun banyolarnda:
Bodrum katta 1 lavabo
Zemin katta 2 lavabo, 1 amarlk eviyesi, 1 du, 1 kvet
Birinci katta 1 lavabo, 1 amarlk eviyesi, 1 kvet
at katnda 1 lavabo, 1 du bulunmaktadr.
Buna gre tesisat cinsinin katsays ile tesisattan ka adet olduu arplr. Fakat bu
rnekteki konutta birden fazla lavabo, amarlk eviyesi, du ve kvet bulunduu ve
bunlarn hepsinin ayn anda kullanlma olasl ok dk olduu iin her bir tesisat
iin:
1) Birinci tesisatn %100 alnr.
2) Ayn cinsten iki adet varsa bunun da %20 si alnr. (Yani genel toplam
0,60 katsays ile arplr.)
3) Ayn cins her tesisat iin %20si alnmaya devam edilir.
kan sonula da cihazlarn hepsi birden devreye girmedii iin zel konutlar iin
kullanma katsays olan 0,60 arplr. Bu, tek tek yaplabilecei gibi tesisat cinsinin
toplam alnp, sonrasnda kullanma katsaysnn arpm ile de elde edilebilir. Sonu
deimeyecektir.
Tesisatn cinsi
Kvet(banyo)
Du
Lavabo(zel)
amarlk eviyesi

Adet
2
2
5
2

Su sarfiyat (lt/h)
x
x
x
x

250
250
7,5
70

Toplam su sarfiyat (lt/h)

=
=
=
=

500 x 0,60* = 300

500 x 0,60* = 300
37.5 x 0,60* = 22,5
70 x 0,60* = 42
Toplam Qt: 664,5

(*)

Tm tesisatn ayn anda kullanlma olasl ok dk olduu iin birden

fazla sayya sahip ayn cins tesisatn ikincisinin %20si alnd.

Kullanma kat says : 0,30

Istma yk (lt / h) : 664,5 x 0,30 = 199,35 lt/h

t : Su k scakl (60C)
tg : Su giri scakl (10C)
Istma yk (kcal / h) :

Q = mss x c (t tg)
= 199,35 x 1 x (60-10)
= 9967,5 kcal/h

Depo edilen miktar (lt/h), stlan miktardan (lt/h) biraz daha fazla olacandan :
Depolama katsays : 0,70
Boyler kapasitesi (lt) : 199,35 x 0.70 = 139,545 lt
Vb : 200 lt/h kapasiteli 1 adet ift cidarl boyler seilmitir.

Boyler Kapasitesi ( Boyler Hacmi ve Is Yk ) Hesaplamas

( C ta Scak Su Sarfiyat [lt/h] )

zel Lavabo
Genel Banyo
Banyo
Du
Mutfak Eviyesi
amarlk
Eviyesi
Bulak Makinesi
Kullanma
Katsays
Depolama
Katsays

Apartman
(Konut)
7,5
5-15
150-250
250
35
70

7,5
40
750
70
-

Konut
(zel)
7,5
250
250
35
70

Okul
(Yatl)
7,5
50
250
35
-

200-600
0,25

75-300
0,40

40
0,30

75-300
0,40

0,8

1,0

0,7

1,0

Hastane

Otel

Fabrika

7,5
20
250
250
70
75

7,5
30
250
250
70
75

40
0,30

200-400
0,25

1,25

0,6

Boyler Serpantin Yzeyleri [m2]

BOYLER
HACM
(LTRE)
100
150
200
250
300
400
500
600
800
1000
1250
2000
2500
3000
4000

ISITILAN SUYUN EN YKSEK SICAKLII

40 C
50 C
60 C
0,20
0,30
0,40
0,50
0,60
0,80
1,00
1,20
1,60
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
8,00

0,34
0,50
0,67
0,84
1,00
1,34
1,67
2,00
2,67
3,34
5,00
6,70
8,40
10,00
13,40

0,56
0,84
1,12
1,39
1,67
2,22
2,78
3,34
4,45
45,56
8,34
11,12
13,89
16,67
22,23

Not : Yukardaki yzeyler bir saatlik bir stma mddeti iin hesaplanmlardr. Farkl stma
mddetleri iin cetveldeki yzeylerin seilen stma mddetine blnmesi lazmdr.
Boylerler TS 736 / 8 - 4 Normlarna uygun olarak 150 l. ile 5.000 l. Kapasitelerde
ift cidarl veya serpantinli scak su reticisi olarak imal edilirler.

KAYNAKLAR
1) Kalorifer Tesisat Proje Hazrlama Teknik Esaslar, TMMOB Makine
Mhendisleri Odas, Yayn No: 84
2) Kalorifer Tesisat, ISISAN almalar No:70
3) eitli ISISAN almalar
4) Buderus, Handbuch fr Heizung und Klimatechnik, 1975
5) ASHRAE Handbook, Fundamentals, 1993
6) Handbook of HVAC Design, N. R. Grimm, R. Rosaler, Mc. Graw Hill, 1990