BUTIRIK: Isang Pagtakaas sa Katotohanan

I.

PANIMULA
Ang maikling kwento ay isang madulang pangyayari na ang pinapaksa ay ang
buhay at may isang pangunahing tauhang may isang mahalagang suliraning nilulutas.
Ito ay maikli lamang ngunit mabisang naipadarama ang damdamin at may kaisipan o
mensahe na iniiwan sa mga mambabasa. Isang kaisipan na kung ating susuriing
mabuti ay maariing kapulutan ng aral at maaring isabuhay.
Sa pamamagitan ng maikling kwento, naipapakita ang katotohanan ng buhay,
ang maganda at hindi maganda na mga pangyayari sa mga mambabasa. Naipapakita
kung paano lutasin ng tauhan ang mga suliranin ng buong tatag at husay.
Elemento ng Maikling Kwento

a.

b.
c.
d.

e.
f.

II.

Ang Tauhan o mga Tauhan

Sila ang gumaganap ng mahalagang papel sa kwento May dalawang uri ng
tauhan: pangunahing tauhan at pantulong tauhan. Lagi nang may suliranin ang
pangunahing tauhan at ang nagiging hadlang naman sa paglutas niya rito ay ang
pantulong na tauhan.
Ang Tagpuan
Ito ay tumutukoy sa pook ng tagpuan ng pangyayari sa kwento gayundin sa
panahon, oras at kapaligiran. Mahalaga ang tagpuan sa pagpapalutang ng
damdamin ng kwento.
Ang Banghay
Ito ay pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari upang malutas ang mga suliranin n
tauhan. Dito matatagpuan ang pakikitunggali ng pangunahing tauhan na kapag
nalutas na matapos ang kawil-kawil na pangyayari ay sumasapit ang wakas.
Mga wastong pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari sa kwento:
Kalagayan dito nagsisimula ang kwento. Maaring simulan ito sa pangangailangan ng
tauhan sa isang bagay o pagkakakita ng kanyang suliranin. Kung minsan, ito ay
tinatawag na saglit na kasiglahan.
Suliranin o Kumplikasyon sinsisimulan ang kwento sa pamamagitan ng mga
pangyayari na magbibigay daan sa pakikitunggali ng pangunahing tauhan.
Pagtutunggali kasunod ng suliranin ang paghanap ng kalutasan na humahantong sa
tunggalian.
Pataas nang Pataas na Kawilihan matapos malaman ng tauhan ang kanyang
suliranin sa pagsisikap niyang malutas ito ay nahaharap siay sa ibat ibang
pakikipagsapalaran na nagdudulot ng pataas na pataas na pananabik ng mga
mambabasa.
Kasukdulan pinakamataas na bahagi ito ng kwento. Sa bahaging ito pinakamatindi
ang pananabik ng mga mambabasa na malaman ang magiging wakas ng kwento.
Kakalasan o ang Wakas Dito natatapos na bigla ang pakikitunggali ng tauhan kaya
nagwawakas na rin ang kwneto. Ang pakikitunggali ay maaring naging isang
tagumpay o kabiguan.
PAGSUSURING PANGNILALAMAN
A. TAUHAN
1. Butirik isang dyip na masungit, laging nakasimangot, mayabang, mainggitin at
walang pumapansin sa kanya. Siya ang pinakaunag dyip ni Mang Paking. Dahil
luma na ay marami na siyang kalawang at yupi. Mahina na ang kanyang makina

kaya sa trapik at baha ay agad siyang pumapalya. Kinaiinisan ng mga tao dahil
madalas siyang tumirik.
2. Mang Paking Amo ni Butirik. May-ari ng tatlong dyip na sina Butirik, Asultan, at
Pulahero. Masayahin, mabait at mahinahon na tao.
3. Asultan at Pulahero Mga bagong dyip na kasama ni Butirik. Puno sila ng
dekorasyon. Pareho silang mabilis tumakbo kaya tuwang-tuwa ang drayber na
nagmamaneho sa kanila.
4. Aling Pitpit Ang ibon na sumaway kay Butirik dahil nagigising ang kanyang
inakay sa pag-iyak ni Butirik. Ang nagsabing babalik din si Butirik sa lupa dahil
doon siya nababagay.
5. Ulap nagalit kay Butirik dahi pinaiitim sila ng usok nito.
6. Mga Ibon umiwas kay Butirik dagil natakot silang baka ito ay isang malaking
ibon.
7. Eroplano Ang nagpreno dahil muntik na siyang sumalpok sa likod ni Butirik.
8. Kidlat Umikot kay Butirik at tinanong kung ano ang dyip.
9. Kulog Dumagundong at tinanong si Butirik kung bakit nasa langit siya.
10.
Ulan Ang nagbabala kay Butirik na hindi siya tatagal sa langit.
11.
Araw Ang nag-utos kay Butirik na umuwi na siya.
12.
Bahaghari Ang nag-alok kay Butirik na ihahatid siya pabalik sa lupa.
13.
Bituin ang nagsabi kay Butirik na siya ay nasa kalawakan.
14.
Buwan nainsulto dahil sa sinabi ni Butirik na baku-bako ang kanyang
mukha.
15.
Alon Nabingi dahil biglang pagbulusok ni Butirik.
16.
Oktupus Ang pumulupot kay Butirik at nagbuga ng maitim na tinta.
17.
Pating Nabungian ng ngipin dahil sa pagkagat kay Butirik.
18.
Barko May nakakalat na mga kayamanan at alahas sa baul sa loob nito.
Punung-pno ng kalawang ang katawan ng barko. Nabubulok na ang loob at labas
ng katawan nito. Matagal ng lubog ang sasakyang ito.
19.
Balyena Nakasalamin at humarang sa dadaanan ni Butirik. Hindi siya
makapaniwala na may dyip sa dagat kaya siya humalakhak.
20.
Mekaniko ang nag-ayos sa makina ni Butirik.
At iba pang mga tauhan: Mga Tao, Mga Drayber, Mga Dyip, Maliliit na Bituin,
Mga Planeta, Mga Isda at Kometa.
B. TAGPUAN

Garahe Ito ang lugar kung saan madalas ay narito si Butirik . Dito niya naalala ang
mga tao na naiinis sa kanya. Dito siya naiinggit kina Asultan at Pulahero dahil sila ay
mga bagong dyip samantalang siya ay luma na.
Kalye Dito siya lagi ng naiipit sa trapik at madalas tumirik. Dito rin niya narinig na
dapat ay sinidihan na lang siya o kaya ay ipagbili sa mga magbabakal. Narining rin
niya ang sabi-sabi na ipagbibili na siya. Iniwan siya ni Mang Paking para sumundo ng
mekaniko. Umiyak siya. Dito niya nakilala si Aling Pipit at pinayuhan siya ng huwag
maglayas at sinabi nitong doon din siya babalik.
Langit Ito ang lugar na gusto niyang puntahan. Ito ang napuntahan niya dahil sa bilis
ng kanyang lipad. Dito ay ginawa niya ang lahat ng nais niya. Nakilala niya at
nakausap sina Ulap, Ibon, Kidlat, Kulog, Ulan at Araw ngunit ayaw siyang patirahin
doon.
Kalawakan Ito ang pangalawang lugar na kanyang napuntahan. Nakakita siya dito ng
mga bolang kumikislap na nakakalat sa dilim ng walang katapusan. Nakilala niya rito
ang buwan ngunit nagalit ito sa kanya. Pinaalis siya ng mga bituin, ng buwan, ng

bulalakaw, ng mga planeta, ng araw at ng kometa. Dito siya nawalan ng panimbang at

nahulog.
Dagat Dito nabingi ang mga alon dahil sa bigla niyang pagbulusok. Dito niya nakilala
ang mga isda at natakot ito sa kanya dahil akala ng mga ito ay barko siya. Dito rin niya
nakilala ang oktupus at ang pating na nabungian ng ngipin dahil sa pagkagat sa
kanya. Sumisid siya ng sumisid hanggang sa makarating siya sa ilalim at nakita niya
ang isang barko. Dito nag-iisa na siya, walang nakikialam at walang nagtatanong. Dito
niya nararamdaman ang lungkot ng pag-iisa.
Lupa Dito nangyari ang mga sumusunod: Bumalik siya dito. Nakausap niya ulit si
Aling Pipit at sinabi sa kanyang kanina pa siya hinahanap ni Mang Paking. Maya-maya
dumating si Mang Paking kasama ng mekaniko. Takang-taka ang mga ito dahil hindi
nila nakita agad si Butirik at kung bakit may mga isa pang naglulundagan sa loob nito.
Inayos nila si Butirik. Ang makina nito, tinanggalan ng kalawang, pinalitan ng kaha at
binihisan ng matingkad na kulay.

C. BANGHAY
1. Laging nakasimangot si Butirik dahil hindi naalis sa kanyang isip na siya ang
pinakakawawang dyip, pangit siya at walang pumapansin sa kanya Naiingit siya kina
Asultan at Pulahero dahil ito ay mga bagong dyip. Kinaiinisan siya ng mga tao dahil
madalas siyang tumirik kaya pinagsusungitan niya ito ng lalo Ang nais lamang niya ay
makaalis sa lugar na iyon.
2. Isang araw ay masayang dumating si Mang Paking, ang kanyang amo at sinabi na nito
sa kanya na may sorpresa ito sa kanya. Inayos niya ang kanyang takbo ngunit uminit
ang kanyang dulo dahil sa sobrang trapik kaya tumirik siya. Mayamaya narinig niya ang
mga drayber at sinabi ng mga itong ipagbili na lang siya o kaya ay sindihan na lang.
Sinabi ng amo niya na may pagdadalhan na sa kanya. Narinig niya ang tsismis na
ipagbibili na siya kaya umiyak siya ng umiyak.
3. Sinaway siya ni Aling Pipit dahil nagising ang kanyang mga inakay. Sinabi niya sa ibon
na lalayas na siya at pinayuhan siya nito na huwag iyong gawin. Sinabi rin nitong kahit
saan man siya pumunta ay babalik din siya doon. Sinabi niyang hinding hindi siya
babalik. At pumikit siya para mag-isip. Iniisip niya kung paano magkapakpak at
makalipad. Maya-maya ay naramdaman niyang nagkakapakpak na siya at umaangat
na siya sa lupa. Lumilipad na si Butirik.
4. Sa taas ng kanyang paglipad nakarating siya sa langit. Doon ginawa niya ang lahat ng
kanyang maisip. Pero nagalit ang mga ulap dahil sa usok na nagmumula sa kanya.
Sinabi niyang doon na siya titira ngunit hindi pumayag ang ulap, ang mga ibon, ang
kidlat, ang kulog, ang ulan at ang araw.
5. Lumipad siya ng lumipad hanggang sa marating ang kalwakan. Nakilala niya ang
buwan ngunit nagalit ito sa kanya dahil sa sinabi niyang baku-bako ang mukha nito.
Pinaaalis din siya ng buwan, ng mga bituin, ng bulalakaw, ng mga planeta at ng araw.
Maya-maya ay winalis siya ng gintong buntot ng kometa. Nawalan siya ng panimbang
at mabilis na nahulog.
6. Ayaw niya pang bumalik sa lupa kaya pumunta siya sa dagat. Nabingi ang alon sa bilis
ng kanyang pagbulusok. Pinaalis na naman siya ng mga isda, ng oktupus at ng pating.
Nabungian ng ngipin ang pating dahil sa tigas ng dyip. Mabilis siyang sumisid pailalim
at nakakita siya ng barko. Puno ng kayamanan at ng alahas ang barko. Nangalawang
na ito, marahil ay matagal na itong lumubog. Nag-iisa na siya sa lugar na iyon.
Naramdaman niya ang lungkot ng pag-iisa. Nagpasya siyang bumalik na sa lupa.

7. Magaan ang pakiramdam na lumangoy pabalik sa ibabaw ng dagat si Butirik. Pabalik sa

kanyang pinangggalingan. Nakasalubong niya ang isang balyena. Pinagtawanan siya
nito at sa pagtawa nitoy sumigalpot ang naipong tubig sa kanyang likod. Nadala ng
malakas na pwersa si Butirik. Tumilapon siya palabas ng dagat.
8. Nakauwi na si Butirik. Nakita siya ni Aling Pipit at sinabi nitong kanina pa siya
hinahanap ni Mang Paking kasama ang mekaniko. Nagtaka ang mga ito dahil hindi nila
nakita agad si Butirik at kung bakit may mga nagluludagang isda sa loob ng dyip.
Inayos nila si Butirik. Tinanggalan ng kalawang, inayos ang makina at pininturahan. Ito
pala ang sorpresa ni Mang Paking. Hindi nagtagal at inilabas na si Butirik sa pagwaan.
Isang bago, maganda at mahinahong dyip. At dito nagsimula ang pagbabagong-buhay
ni Butirik.
D. MGA PAHIWATIG SA KWENTO
1.
2.
3.

Pareng Paking sindihan mo na lang ang dyip mo.

Ang ibig sabihin nito ay sunugin na lang ang dyip.
Ano ba ang gusto mong patunayan? Uwuki ka na at masasaktan ka lang
Ang ibig sabihin nito ay maari nilang saktan o bugbugin si Butirik.
Parang estatwang pumarada si Butirik sa harap ng barko.
Ang ibig sabihin nito ay pumarada si Butirik sa harap ng barko, na hindi
gumagalaw.

E. SIMBOLO
1. Dyip ang sinisimbolo ng dyip na si Butirik ay ang mga tao na mainggitin, mayabang
at tamad.
2. Aling Pitpit ang sinisimbolo ni Aling Pitpit ay ang isang kaibigan na nagpapaalala ng
tama at nararapat gawin.
3. Kangit ang sinisimbolo ng langit ay ang katayuan sa buhay. Kahit na mayaman ka na
maaring hindi ka pa rin masaya sa tinatamasa mong luho.
4. Ulap ang sinisimbolo ng ulap ay ang mga taong natatapakan mo dahil sa pagnanais
mong makamtan ang iyong nais.
5. Mga Ibon, Ulan, Eroplano, Kidlat, Kulog, Bahaghari at Araw ang sinisimbolo ng mga
ito ay ang mga taong nagpapaalaala sa iyo ng hindi ka nababagay sa lugar nila o sa
mundo nila.
6. Buwan ang sinisimbolo ng buwan ay ang taong nilalait mo at hinahamak dahil sa
kanyang mukha.
7. Mga Bituin, Mga Planeta, Bulalakaw at Kometa ang sinisimbolo ng mga ito ay ang
mga taong nagkakagulo dahil sa iyo.
8. Mga Isda, Oktupus, Pating ang sinisimbolo ng mga ito ay ang pagtutulungan upang
maipagtanggol ang mga sarili sa kalaban.
9. Dagat ang sinisimbolo nito ay katahimikan.
10.
Barko ang sinisimbolo nito ay ang kalungkutan ng pag-iisa.
F. MGA MAGAGANDANG PAHAYAG SA KWENTO
1. Magiging katulad ba ako ng barkong ito?
Isang tanong na napakahirap sagutin. Gugustuhin mo nga bang matulad sa
barko sa kwento na nag-iisa, malungkot dahil walang karamay.
2. Hindi pala pwedeng tumakas. Kailangang harapin ko silang lahat.

Isang napakagandang pahayag sa kwento. Hinding-hindi mo matatakasan ang

problema at mas magandang harapin mo ito dahil sa pamamagitan ng mga
problema tayo mas nagiging matatag.
III.

PAGSUSURING PANGKAISIPAN
Ang kwento ay napakaganda. Maayos ang pagkakasunud-sunod ng mga
pangyayari. May nakatutuwang bahagi. At higit sa lahat kapupulutan ng aral.
Ang paborito kong bahagi sa kwento ay nang ma-realize ni Butirik na hindi pala
pwedeng tumakas at kailangan niyang harapin lahat dahil ito ay tanda ng
katapangan. Kahit anong gawin mo hinding-hindi mo matatakasan ang iyong
problema.

Talikuran mo man ito ngayon darating ang panahon na babalikan mo iyon at

haharapin. Bakit hindi mo pa ngayon lutasin? Maaring masayang ang panahon na hindi
mo ginamit sa paglutas ng iyong suliranin. Sa paglutas mo lamang ng iyong suliranin
makakamtan ang kaligayahan.
Ang mensahe ng kwento ay ang mga ss: (1) Huwag takasan ang problema sa halip ay
harapin ito nang buong tapang; (2) Pag-isipan nang maraming beses ang ano mang iyong
gagawin nang hindi ka magsisi sa bandang huli; (3) Ang galit ay nakapipinsala; (4) Kung
minsan, ang taong nagagalit ay higit pang napipinsala kaysa taong kinagagalitan niya; at
(5) walang nabubuhay ng mag-isa dahil bawat nilalang ay kailangan ang kasama.