Historiozofia w Nieboskiej Komedii Z.

Krasiskiego

1. Historiozofia w genezie Nieboskiej komedii:

na przyczyny napisania dziea zoyy si:
2. powstanie listopadowe w Polsce i nieobecno w nim poety
3. obserwacje poety zwizane z wczesn sytuacj polityczn w Europie - wydarzenia

6.

7.

8.
9.

rewolucyjne w pastwach zachodnioeuropejskich (Francja VII 1830 oraz VI 1832) i

refleksje na temat przyszoci spoeczestwa europejskiego
4. lektura(szczeglnie dotyczca Wielkiej Rewolucji Francuskiej i dziea socjalistw
utopijnych), zainteresowania histori
5. ch wyraenia swoich pogldw na temat powstania listopadowego i polemizowania ze
stanowiskiem ojca, ktry zakaza mu w licie uczestniczenia w powstaniu, poniewa bya
to rewolucja przeciwko arystokracji i panujcym porzdkom, zacierajca patriotyczny
charakter powstania.
trzeci i czwarty akt utworu powicone s problemowi rewolucji
Wtki rewolucji i walki klas(dramat historiozoficzny). Rewolucje miay miejsce w wielu zaktkach
wiata: Wielka Rewolucja Francuska, powstanie w Anglii, rewolucja i powstanie Stanw Zjednoczonych.
Z zaoenia rewolucja jest to walka o wolno, rwno, lepszy wiat. Krasiski jednak przedstawi
rewolucj niosc zo i nienawi, jedyny jej cel to zmieni stanowisko wadzy: Umar krl! Niech yje
krl! . Rewolucja u Krasiskiego to krwawa jatka, przemoc, niesprawiedliwo. Po obu stronach
walczcych czai si zo. Rewolucjonistami s rzeniczy chopi chepicy si licznymi zabjstwami, bez
adnych ideaw, godnoci, bez honoru, kobiety niecikich obyczajw (czyli lekkich), innowierczy
wrogo nastawiony do katolikw i samego Boga nard. Panuje zo, a wic rewolucja u Krasiskiego to
walka za ze zem - wygra moe tylko zo (a Wilk mwi, e - i - daje +). Arystokraci s nie lepsi od
chopw, pozornie poboni i dumni, lecz w chwili klski tchrzliwi, podli, nie brzydzcy si zdrad.
Klasa zdegenerowana nie potrzebna spoeczestwu.
Historiozofia w NK:
KATASTROFIZM - motyw sdu ostatecznego. Bg wyda wyrok zagady; nie wiadomo czy po
sdzie ostatecznym nastpi odrodzenie czy zagada
MILLENARYZM
zmiany
co
1000
lat
- cykliczna koncepcja wiata
- rewolucja - okres szczliwoci - katastrofa - itd.
PROWIDENCJALIZM - Bg jako sia sprawcza, kreator historii
FRENETYZM ROMANTYCZNY - podkrelenie elementw szalestwa, gwat, groza i
niesamowito
KONCEPCJA DIALEKTYCZNA - historia jako cieranie si przeciwiestw(arystokracja
wyzyskuje i podporzdkowuje sobie biednych). Historia dziejw w NK nie zaley tylko od
ludzi. wiat rozwija si przez przemoc, zbrodni, krew, cierpienie (REWOLUCJA).
TRIADA HEGLOWSKA - teza - antyteza - synteza
Nieboska Komedia nie mwi konkretnie o powstaniu listopadowym, ale nawizuje do niego przez
podkrelenie, e celem rewolucji jest zniszczenie arystokracji; w krajach zachodnich rewolucje byy
kierowane ju przeciwko buruazji.
Krasiski, arystokrata, wrg rewolucji , jest przekonany, e :
Europa znajduje si w przededniu powszechnej rewolucji ludowej
rewolucja jest historyczn koniecznoci (wedug filozofii dziejw - HISTORIOZOFII)
jest ona nieuchronna i nieunikniona
niewaciwe stosunki spoeczne do niej prowadz
przyczyn jej jest ndza, krzywda i cierpienie mas ludowych oraz egoizm, pasoytnictwo i zachanno
klas posiadajcych
jest ona katastrof przynoszc zagad dotychczasowego dorobku ludzkiego, jest czynnikiem wycznie
niszczcym, nie jest zdolna do zbudowania lepszego wiata bo oparta jest na zemcie i nienawici
dla ukazania obrazu wielkiego przewrotu i apokaliptycznej wizji efektw tych gwatownych przemian,
Krasiski skorzysta ze swych wiadomoci i wyobrae dotyczcych rewolucji francuskiej, religii

nowego chrystianizmu sekty saintsimonistw oraz z przesdw przypisujcych ydom zamiar

zniszczenia chrzecijastwa i podporzdkowania sobie wiata.