PENGURUSAN

BILIK DARJAH

Nordin Tahir, IPIP

Konsep Bilik Darjah

Tempat murid menghabiskan

masa persekolahannya.

Suasana b.darjah menentukan keberkesanan

p/p. Suasana b.darjah mungkin mjd kawan
atau lawan dlm pembelajaran (Marland,
1975)

Susunan b.darjah mengawal pembelajaran,

perhubungan guru- murid, murid-murid dan
keseronokan berkerjasama.

sebahagian

Nordin Tahir, IPIP

Jenis-Jenis Bilik Darjah

Biasa (Tradisi)
Bercantum
KBSR/KBSM
Mata Pelajaran Khas
Multimedia
Bestari
Terbuka

Nordin Tahir, IPIP

Lahir drp konsep pendidikan terbuka iaitu

pendekatan pendidikan yg terbuka kepada :

Perubahan, idea-idea baru, kurikulum,

perubahan jadual, penggunaan ruang,
mengeluarkan rasa hati yg jujur G-M
murid-murid, penglibatan murid bebas,
membuat ketetapan dlm b.darjah

R.S Barth (1972), Open Education And The American School,

New York : Agathon Press, Inc., ms 55 56.

Nordin Tahir, IPIP

Ciri-ciri Bilik Darjah Terbuka (Stephens)

#

#
#
#
#
#
#
#

Pelajaran ke seluruh kelas minimum,

kaedah kumpulan / perbincangan biasa
digunakan.
Pelbagai aktiviti dijalankan serentak
Jadual anjal (mudah diubah)
Banyak ABM/BBM digunakan
Murid berpeluang membuat keputusan
Murid bebas bergerak / berkerjasama
Murid bebas mengkaji mengikut minat
Penyerapan dan pengabungjalinan

Nordin Tahir, IPIP

Ciri-ciri Bilik Darjah Terbuka (Stephens)

#
#
#
#
#

Kaedah dapatan / ujikaji diutamakan

Kumpulan
pembelajar
mudah
bentuk
berdasarkan minat dan akademik.
Keperluan
intelek,
emosi
dan
sosial
diutamakan untuk pembentukan sikap +ve
Pemberian markah / gred minima
Perhubungan
guru-murid,
murid-murid
adalah jujur dan terbuka.

Nordin Tahir, IPIP

Peranan Guru Dalam Bilik Darjah

@
@
@

@
@
@
@
@
@
@
@
@

Memberi panduan dan galakan / ahli kaedah

Pengajar / pakar mata pelajaran
Pengantara masyarakat dan kebudayaan /
wakil masyarakat
Menentukan peraturan
Melaksanakan aturan biasa
Penghubung di antara sek dg masyarakat.
Contoh dan teladan kpd murid
Pengadil tingkahlaku
Pendisplin / penyelia
Penganti ibu bapa
Kerani
Kaunselor

Nordin Tahir, IPIP

Peranan Guru Secara Umum

Perancang / Pengurus / Penyelaras / Pelapor /

Penilai / Pembuat Keputusan / Pengarah /

Pengajar / Motivator / Ahli Kaedah / Role
Model / Pendisiplin / Pengadil Tingkah Laku /
Penyelia / Kaunselor / Pengganti Ibu Bapa /
Wakil Masyarakat / Pakar Mata Pelajaran /
Penasihat Aktiviti Kokurikulum / Pembentuk
Peraturan

Nordin Tahir, IPIP

Guru Sebagai Pengurus Bilik Darjah

Guru memainkan peranan sbg pengurus
Mengurus rutin bilik darjah, MM menjalankan tugas

ikut jadual bertugas

Mengurus BD menjd lebih kondusif utk aktiviti P&P
Mengurus Sukatan Pelajaran supaya dpt digunakan
dgn lebih berkesan.
Peranan guru sbg pengurus BD adalah berasaskan
elemen-elemen pengurusan iaitu:
MERANCANG / MENGELOLA / MENGARAH / MENGAWAL

Nordin Tahir, IPIP

Guru Sebagai Perancang

Elemen Kemahiran Merancang.
Kejayaan guru sbg pengajar bergantung kpd

perancangan mengajarnya
Kemahiran merancang merupakan prasyarat
utk mencapai objektif P&P.
Perancangan yg baik menjamin kejayaan P&P

Nordin Tahir, IPIP

Perkaitan Elemen Pengurusan Merancang Dgn

Rancangan Aktiviti P&p Dalam Bilik Darjah
Merancang Objektif
Pelajaran

Merancang Aktiviti
Penilaian

Merancang Kemudahan
& Susunan Fizikal BD

Merancang Bahan
Pelajaran

ELEMEN
PENGURUSAN
(merancang)

Merancang Aktiviti
Kumpulan

Merancang Strategi
Kaedah Pengajaran

Merancang Pemeringkatan
Isi pelajaran
Merancang Aktiviti
P&P

Nordin Tahir, IPIP

Ciri-ciri Kemahiran Merancang.

Kemahiran merancang boleh di kenalpasti drp
ciri-ciri perancangan berikut :
Pengajaran efektif mempunyai objektif pelajaran
eksplinsit yg ditentu berdasarkan SP serta
kebolehan MM
Isi pelajaran dlm rancangan mengajar (RM) disusun
dr mudah ke kompleks, bermakna, relevan dan
menarik..
RM harus memasukkan penggunaan ABM
Utamakan pendekatan berpusatkan MM
RM harus disusun mengikut langkah yg lengkap
Strategi / kaedah mengajar harus dpt tingkatkan
keberkesanan P&P

Nordin Tahir, IPIP

Guru Sebagai Pengelola

Elemen Kemahiran Mengelola (Mengurus).
Tujuan utama mengajar ialah wujudkan aktiviti

pembelajaran
Keberkesanan
pengajaran
bergantung
kpd
kebolehan menggunakan kemahiran mengajar yg
berjaya dan memudahkan aktiviti pembelajaran
MM.

Nordin Tahir, IPIP

Aktiviti pengajaran digunakan utk merangsang MM /

menggalakkan mereka belajar.

2 fungsi utama pengajaran iaitu :
Merangsang pembelajaran
Mewujudkan situasi pembelajaran yg berkesan
Pbj hanya berlaku atas usaha sendiri, ikut motif atau
motivasi
Dlm BD tugas pengajar membekalkan motivasi utk
merangsang / menimbulkan / mengerak MM nelajar.

Pengajaran

Motivasi

Pembelajaran

Nordin Tahir, IPIP

Perkaitan Elemen Pengurusan Mengelola Dgn

Pelbagai Aktiviti Pengurusan Bilik Darjah
Mengurus Rutin
Bilik Darjah

Mengurus Aktiviti
Murid-Murid

Mengurus Aktiviti
Penilaian

Elemen
Pengurusan
(Merancang)

Mengurus Bahan
Pelajaran

Mengurus Keadaan
Fizikal dan Kemudahan

Mengurus Disiplin
Bilik Darjah
Mengurus Aktiviti
Kumpulan

Nordin Tahir, IPIP

Pengurusan Persekitaran P&P

Menyediakan

ruang utk aktiviti

kumpulan / simulasi di samping
aktiviti pembelajaran secara kelas.

Pastikan sudut & ruang itu dikelola

dlm keadaan yang kemas, teratur,

selamat, kondusif dan dilengkapkan
dengan bahan-bahan yang sesuai.

Nordin Tahir, IPIP

Pengurusan Bilik Darjah

Mengurus rutin bilik darjah
Mengurus

MM supaya menjalankan
mengikut jadual bertugas

Mengurus

MM supaya
peraturan bilik darjah

mematuhi

tugas

segala

Menguruskan

keadaan fizikal blik darjah

supaya menjadi lebih kondusif utk aktiviti
P&P

Mengurus

aktiviti kumpulan supaya dapat

dilaksanakan mengikut rancangan.

Nordin Tahir, IPIP

Pengurusan Rutin Bilik Darjah

Tugas guru meliputi 3 bidang utama
1.

Penyediaan, Pentafsiran dan

Penyimpanan Rekod

Rekod pendaftaran Murid

Buku Jadual Kedatangan
Buku Kemajuan Murid
Kad Himpunan 001 dan 002
Rekod Kutipan Yuran

Nordin Tahir, IPIP

2. Penyediaan Perlaksanaan

Rutin Bilik Darjah

Rutin BD merujuk kpd aktiviti pengurusan BD yg

hendak dilakukan setiap hari persekolahan

Rutin BD meliputi aktiviti:
Menanda jadual kedatangan
Menyemak keadaan fizikal BD
Menyusun kerusi meja
Mengutip yuran
Memungut buku latihan
Menguruskan
jadual
kerjamurid

memastikan
dipatuhi

peraturan

yg

&
ditentukan

Nordin Tahir, IPIP

3.

Perlaksanaan Tugas-tugas Lain

Pengurusan Skim Bantuan Buku Teks bagi

MM
Menguruskan biasiswa, Skim Amalan

Makanan & Pemakanan serta Projek Susu

Sekolah.

Nordin Tahir, IPIP

Pengurusan Keadaan Fizikal Bilik Darjah

Berkaitan

dgnpenyusunan kerusi meja

murid, alat-alat, ruang sudut bacaan dan
P&P serta kebersihan BD

Tujuan pengurusannya utk mewujudkan

suasana pbj yg selesa serta keadaan fizikal

BD yg kemas , bersih dan teratur.

Nordin Tahir, IPIP

Diantara kerja-kerja yg boleh dilakukan

oleh MM ialah :

menyapu lantai & beranda

membersihkan papan tulis / menyusun

kerusi meja
mengemas ruang & sudut pembelajaran
susun bahan bacaan di sudut bacaan
menghias & menjaga alat yg dipamerkan
menjaga penggunaan kipas & lampu
mengelap cermin tingkap dan menghias
meja guru.

Nordin Tahir, IPIP

Pembahagian

kerja kpd MM utk menjaga

kebersihan BD menghasilkan faedah spt :
MM

dpt dilatih utk berkerjasama &

bertanggungjawab terhadap kekemasan dan
kebersihan BD
Menanam sikap rasa bangga terhadap tugas
mereka menjaga kebersihan BD
Kebersihan BD dpt menjamin kebersihan MM
BD yg bersih mengwujudkan suasana pbj yg
sesuai dgn murid & interaksi antara murid
dgn murid dpt dipermudahkan dgn susunan
kerusi meja yg teratur

Nordin Tahir, IPIP

Pengurusan BD yg berkaitan dgn disiplin

yg baik adalah spt berikut:

(a) : mengawal peraturan-peraturan

BD
(b) : Mengawal aktiviti kumpulan
(c) : Mengawal murid bermasalah

Nordin Tahir, IPIP

Guru Sebagai Pengarah

Elemen Kemahiran Mengarah.
Mengarah MM
menjawab seoalan guru
mendengar, membaca, menulis & mengira
membentuk kumpulan
menguruskan tugas harian BD
menjalankan aktiviti pembelajaran
mematuhi
peraturan, disiplin BD dan

sebagainya

Nordin Tahir, IPIP

Perkaitan Elemen Mengarah Dgn Elemen-elemen

Membimbing, Mengajar, Pemudahcara &
Komunikasi Dalam Bilik Darjah

MENGAJAR

MEMBIMBING

Elemen
Pengurusan
Mengarah

KOMUNIKASI

PEMUDAHCARAAN

Nordin Tahir, IPIP

Guru Sebagai Pengawal

Elemen Kemahiran Mengawal.
Kecekapan

guru menjalankan tugas sbg

pengurus mewujudkan suasana sosioemosi yg
selesa, disiplin kelas yg baik dan keadaan kelas
yg kondusif & sesuai utk meningkatkan
keberkesanan P&P

Mewujudkan

suasana
&
keadaan
yg
membolehkan MM mengikut pelajaran tanpa
sebarang gangguan

Nordin Tahir, IPIP

Perkaitan Pengurusan Bilik Darjah

Dgn Disiplin
Kecekapan
Pengurusan
Bilik Darjah

Mewujudkan
Suasana &
Keadaan BD yg
Kondusif
Mengurangkan
Masalah
Disiplin

Nordin Tahir, IPIP

Perkaitan Elemen BD Dgn

Aktiviti Penilaian
Aktiviti penilaian merupakan salah satu

aktiviti dlm proses P&P

Meliputi

usaha menilai keberkesanan

P&P serta penggunaan bahan-bahan
pengajaran

Nordin Tahir, IPIP

Keberkesanan penilaian boleh ditinjau dr 3

segi iaitu :
1. Keberkesanan Pengajaran : dinilai

berdasarkan penggunaan strategi,

kaedah dan teknik mengajar
2. Keberkesanan Pembelajaran : dinilai
berlandaskan prestasi MM dlm aktiviti
pembelajaran.
3. Keberkesanan Bahan-bahan
Pengajaran : dinilai dr segi penggunaan
dlm aktiviti P&P

Nordin Tahir, IPIP

Dapatan penilaian akan membolehkan guru :

Merancang pengubahsuaian yg perlu utk

membaiki pengajarannya

Merangka strategi baru utk membantu murid

yg menghadapi masalah pembelajaran,

khasnya murid yg gagal menguasai
kemahiran yg diajarkannya

Mengubahsuai atau menukar bahan-bahan

pelajaran supaya lebih sesuai digunakan.

Nordin Tahir, IPIP

Ciri-ciri Kemahiran Menilai

Boleh dikenalpasti drp ciri-ciri penilaian yg tepat

dlm proses pengajaran spt berikut :
Aktiviti soal jawab sering digunakan utk

membuat penilaian
Guru boleh menggunakan hasil penilaian utk
membantu murid membetulkan kesalahan yg
berlaku dgn serta merta
Hasil penilaian pula dapat membantu guru
mengesan pencapaian objektif pelajaran serta
membaiki pengajaran guru.

Nordin Tahir, IPIP

Perkaitan Elemen Pengurusan Dengan

Pelbagai Jenis Penilaian

Penilaian
Pengajaran

Penilaian Objektif
Pengajaran

ELEMEN
PENGURUSAN
Merancang,
Mengelola,
Mengarah
Mengawal

Penilaian
Pembelajaran

Penilaian
Bahan-bahan
Pengajaran

Nordin Tahir, IPIP

Perkaitan Elemen Pengurusan Dgn

Peranan Guru Sbg Perancang,
Pengelola Dan Penilai.

Perlakuan mengajar dr segi perancangan

Perlakuan

mengajar
perlaksanaan
Perlakuan mengajar
penilaian

guru

dari

segi

guru

dari

segi

Nordin Tahir, IPIP

PERLAKUAN MENGAJAR GURU DLM

PERANCANGAN, PERLAKSANAAN & PENILAIAN
DENGAN ELEMEN PENGURUSAN
PERANCANGAN

Menentu objektif pelajaran

Memilih isi pelajaran

Memilih strategi, kaedah & teknik
Merancang aktiviti P&P

Merancang

M
A
K
L
U
M
B
A
L
A
S

Memilih & sediakan bahan (ABM)

Sedia & uruskan kemudahan P&P

Mengelola
Mengarah
Mengawal

Memotivasikan MM
Menyampaikan isi pelajaran
Membimbing MM
Mengurus disiplin kelas

PERLAKSANAAN

Ujudkan gerak balas / interaksi

Memberi peneguhan

Merancang
Mengelola
Mengarah
Mengawal

PENILAIAN

Menutup pelajaran
Menilai pencapaian objektif pel
Menilai keberkesanan pengajaran
Menilai keberkesanan pbj

Menilai keberkesanan bahan

Nordin Tahir, IPIP

Peranan Guru Dlm & Luar BD

Merancang

aktiviti pengajaran berdasarkan

sukatan pelajaran & melaksanakannya dlm BD
mengikut strategi yg sesuai.

Penggerak pbj dgn membimbing murid supaya

berusaha belajar secara ind atau kumpulan

Pengurusan

BD spt rutin BD & peralatan

mewujudkan suasana P&P yg sesuai

Sebagai ibu bapa kpd MM, menjaga keselamatan

& kebajikan. Membantu MM menyesuaikan diri

dlm sekolah sbg sebahagian drp keluarga
mereka.

Nordin Tahir, IPIP

Bertanggungjawab menjaga disiplin MM serta

membantu membentuk sahsiah dan kelakuan yg

sejajar dgn nilai & norma mkt.
Tingkah laku guru menjd contoh (model) teladan
kpd MM. Nilai murni yg ditonjolkan oleh guru di
sekolah dpt diterapkan dlm jiwa MM
Pembimbing & kaunselor dgn memberi nasihat &
banuan kpd MM yg menghadapi masalah dlm
prosesd pbj atau masalah peribadi
Penasihat
dlm
aktiviti
kokurikulum
dgn
membimbing menjalankan aktiviti persatuan,
kelab, permainan atau unit beruniform mengikut
rancangan sekolah.
Membantu pentadbir sekmenjalankan tugas yg
diagihkan oleh Guru Besar / Pengetua.

Nordin Tahir, IPIP

Memeriksa buku kerja murid, kertas ujian dan

peperiksaan, berdasarkan hasil pemeriksaan

menilai
prestasi
murid.
Mengenalpasti
kelemahan & merancang aktiviti pemulihan.

Menyediakan kertas soalan, merekod markah

ujian, mengisi keputusan peperiksaan dlm buku

kemajuan

Mengikuti

kursus
peningkatan
keilmuan
profesionalisme keguruan utk meningkatkan
mutu pengajaran

Pegawai perhubungan di antara Guru Besar /

pengetua dgn MM dan diantara pihak sekolah

dengan ibu bapa.

Nordin Tahir, IPIP

Kesimpulan
Peranan

guru sebagai pengurus bilik

darjah tdk dpt dipisahkan drp elemen
pengurusan asas, iaitu merancang,
mengelola, mengarah dan mengawal.

Guru

sbg pengurus BD yg berkesan

hendaklah menguasai semua kemahiran
tersebut dan segala aktiviti P&P dpt
dilaksanakan secara sistematik, licin dan
lancar serta mencapai objektif.

Nordin Tahir, IPIP

Disiplin Dalam Bilik Darjah

Konsep Disiplin

P.F Oliva (1956) : kawalan diri, kawalan dari luar, patuh kpd

autoriti, keadaan BD yg teratur, kursus pengajian yg

sistematik, cara menetapkan peraturan atau hukuman
G.V Sheriakov F.Redl (1956) : perihal ketenteraman dan
peraturan dlm sesuatu kumpulan, termasuk cara-cara
mendapatkan ketenteraman dan peraturan itu serta
hukuman
Sauper (1976) : disiplin berasal drp perkataan discere iaitu
mempelajari atau penyerahan kpd peraturan yg
menstrukturkan apa yg perlu dipelajari drp ind tertentu.

Nordin Tahir, IPIP

Laporan Jawatankuasa Kabinet:

Kesanggupan

seseorang menghormati dan mematuhi

undang-undang sama ada disiplin itu dikenakan dr luar atau
dengan kerelaan sendiri
Kesanggupan seseorg menghormati hak ind lain
Kesanggupan seseorg bekerja atau membuat sesuatu dengan
tartib
Kesanggupan seseorg mengamalkan tingkah laku yg baik
dan tidak menganggu orang lain
Kesanggupan seseorg hormat menghormati antara satu sama
lain dan bersemangat tolong-menolong
Kesanggupan membaiki keadaan yg sedia ada menerusi
usaha yg membina
Kesanggupan berkhidmat kpd masyarakat

Nordin Tahir, IPIP

Kamus Dewan
Latihan terutamanya pemikiran dan kawalan supaya boleh

mengawal diri sendiri

Peraturan yg ditetapkan utk melatih seseorang supaya
berkelakuan baik
Kepatuhan kepada peraturan yg telah ditetapkan
Hukuman atau dendaPERANCANGAN
kerana melanggar sesuatu peraturan
yg telah ditetapkan
Satu cabang ilmu pengetahuan.

Konteks masyarakat : peraturan yg dipersetujui bersama

oleh ahli-ahli utk mewujudkan tingkah laku yg sesuai demi

menjamin kesempurnaan kehidupan mereka dlm mkt itu.

Nordin Tahir, IPIP

Individu : Tingkah laku yg mulia, fikiran yg tersusun, rasional

serta berkeyakinan dan ditakrifkan sbg latihan utk
mengembangkan potensi ind (JERIS) utk menjadi ahli mkt yg
baik.

Sekolah : peraturan kpd pelajar utk kawal tingkah laku

PERANCANGAN
melalui hukuman dan ganjaran

Bilik Darjah : peraturan dikenakan kpd pelajar supaya

berkelakuan baik / mendisplinkan diri semasa aktiviti P&P
dijalankan. Disiplin BD yg baik mewujudkan suasana
sosioemosi BD yg harmonis dan P&P dilaksanakan tanpa
gangguan.

Nordin Tahir, IPIP

Jenis Jenis Disiplin

1. Displin Arahan Guru

Cara guru mewujudkan struktur serta mewajibkan MM

mematuhi peraturan
Menentukan peraturan, mengawal MM mematuhi
peraturan BD, menghukum MM yg melanggar didiplin
Dua ciri DAG
Autokratik guru berkuasa mutlak mengawal,
mengarah,
penguasaan
dan
menghukum
berdasarkan peraturan. MM wajib mematuhi
peraturan (dihukum jk melanggar peraturan)
Menghukum guru berkuasa mendenda MM yg
melanggar peraturan.

Nordin Tahir, IPIP

Kawalan guru harus :

Dapat wujudkan sosioemosi P&P pd peringkat remaja

Dilonggarkan bila MM bertambah matang / menjadi

lebih bertanggungjawab atas t.laku mereka.

Guru harus :

Membenarkan

kebebasan MM berkembang secara

semulajadi / sepontan
Kenakan batasan (kawalan) pada tingkah laku yang
tidak diingini.

Nordin Tahir, IPIP

Masalah kepimpinan sering menyebabkan guru menghadapi

masalah mengurus kes-kes disiplin. Dua aspek penting

kepimpinan guru :
Inisiatif mengadakan struktur aktiviti mengarah,
mengawal, menghukum, meletakkan batasan, memberi
ganjaran,
pengelolaan,
menyusun
jadual
kerja,
mengekalkan standard
Pertimbangan t.laku memberi simpati serta kefahaman,
mengadakan kompromi, menolong, menggalakkan
penyertaan ahli kumpulan, sedia memberi sokongan.

Kadar inisiatif struktur & pertimbangan bergantung kpd :

Kematangan murid / jenis aktiviti yg dijalankan

Suasana rasa hati sekolah / harapan guru dan murid /

sahsiah guru.

Nordin Tahir, IPIP

Pendapat

i : Guru cenderung menghukum untuk

mendisplinkan kelasnya. John P.Seward hukuman tdk boleh
disingkirkan terus dlm proses P&P ttp pengunaannya
menimbulkan kelemahan :
Jika diberi diawal pbj akan menghalang interaksi mesra G-MM
Hukuman menyebabkan MM takut mencuba

Pendapat

i : Pdd berdasarkan hukuman mungkin

membantu MM belajar apa yg seharusnya ia telah buat tanpa
membantunya belajar apa yg seharusnya dia buat

Pendapat iii : Percival M.Symonds : KK yg banyak terima

hukuman biasanya lebih langsung dan perlu ketabahan,

kesabaran dan perhatian drp guru.

Nordin Tahir, IPIP

2. Displin Arahan Kerja

Tugasan yg perlu diselesaikan oleh MM dlm masa yg

ditetapkan / tugasan kerja harus diselesaikan

Mampu membtk kesedaran, keperluan, tanggungjawab dan
kebaikan kpd MM mematuhi arahan atau selesaikan
tugasan ikut jadual.
Ciri-ciri DAK
Motivasi yg positif :
Galakkan MM selesai tugasan utk kepentingan / kebaikan diri sendiri
Anggap tugasan itu bermakna / penting untuk dirinya.

Nordin Tahir, IPIP

Kepatuhan MM pd DAK bergantung kpd :

Kematangan

MM (kesedaran, t,jawab keperluan).

Semakin matang MM semakin mudah menyelesaikan
tugasan / memenuhi harapan sesuatu tugasan. Kurang
matang sukar penuhi harapan, tugasan, menjdkan MM
putus asa atau kecewa.
Kematangan MM berbeza MM yg matang dpt
selesaikan tugasan dlm masa yg ditetapkan dan menjd
contoh kpd MM yg kurang matang
Jenis tugasan (menarik, bermakna, boleh disempurnakan
mengikut masa, sesuai dgn umur dan keupayaan MM)
Kesimpulan tugasan yg menarik, bermakna, sesuai dan
mencukupi akan mengwujudkan disiplin di dalam bilik
darjah.

Nordin Tahir, IPIP

3. Displin Arahan Kumpulan

Wujud kawalan dr ahli-ahli dlm dinamika kumpulan
Disingkirkan drp kumpulan jk ahli melanggar peraturan,

norma, nilai, kepercayaan kumpulan

Tingkah laku murid di kawal semasa interaksi antara rakan.
Dua proses DAKumpulan

Penyesuaian : mengikut norma kumpulan menghasilkan kawalan disiplin

antara ahli
Penyingkiran : tdk patuhi norma kumpulan disingkir

Peranan Guru
Memberi bimbingan kpd ketua kumpulan supaya norma / nilai yg

diamalkan sesuai, sihat, berguna dgn disiplin dlm BD

Adakan aktiviti kumpulan dgn melantik ketua kumpulan sbg ketua aktiviti
kumpulan tsbt.

Nordin Tahir, IPIP

4. Displin Arahan Diri

Keadaan yg membuat MM mematuhi peraturan yg sudah

ditentukan tanpa dikenakan denda atau diberi ganjaran.

Patuh kpd peraturan secara sukarela atas kesedaran sendiri
utk kebaikan diri sendiri
Wujud secara tdk sedar (melalui proses kematangan)
Sedar peraturan adalah untuk kebaikan individu
Boleh dipupuk / dibimbing (terap nilai-nilai murni
kepentingan mematuhi peraturan)
Paling berkesan dlm pengurusan disiplin BD (kesedaran diri
tentang pentingnya disiplin dpt kurangkan masalah disiplin)

Nordin Tahir, IPIP

Punca-punca Masalah Disiplin

1. Guru
Guna pendekatan / strategi, BBM yg tdk sesuai / membosan
Sahsiah guru kurang menyenangkan / kurang tegas
Kualiti guru : tdk berpengalaman, tdk berbakat, kurang

pengetahuan pedagogi
Gaya kepimpinan autokratik (MM tertekan) / lesser fair (MM
terlalu bebas / sukar di kawal)
Hubungan G-MM tdk mesra & penampilan guru tdk menarik
Sikap & harapan guru terhadap MM tinggi & sukar dicapai.
Lebeling; Lacey (1970) : MM pd mulanya berminat /
bermotivasi tinggi akan menunjukkan minat bertentangan
setelah dilebel guru sbg pemalas, bodoh

Nordin Tahir, IPIP

2. Sekolah / Persekitaran
Keadaan BD yg tdk kondusif (terlalu sesak, tdk teratur, panas,

kurang cahaya, bising, busuk dll)

Aspirasi sek terlalu tinggi utamakan pencapaian akademik
sahaja, menyebabkan MM lemah diabaikan / langgar disiplin
Marimuthu (1980) : Organisasi & struktur belajar di sek
sptpengaliran MM mengikut pencapaian,pihak berkuasa yg
amat menekankan peperiksaan, btk dan struktur ganjaran &
hukuman, sikap dan harapan guru menggalakkan masalah
disiplin.
Bilangan MM yg terlalu ramai dlm BD / tdk cukup
kemudahan
Persekitaran sekolah yg kurang selamat / tdk selesa
Pengaruh drp mkt persekitaran sek, setempat, tempat tinggal
Pengaruh budaya yg kuat
Pengaruh media massa yg menjurus kpd sikap yg negatif

Nordin Tahir, IPIP

3. Murid
Kesihatan murid terganggu

Kurang kesedaran pentingnya mematuhi peraturan / tdk ada

kesungguhan, kesedaran utk belajar

Kurang matang / lambat mencapai kematangan
Pengaruh negatif drp rakan sebaya / media massa /
persekitaran
Pandangan negatif terhadap guru
Utamakan keseronokan / tdk mahu belajar / membosankan
Kurang mengamalkan nilai-nilai murni
Sikap suka mencabar peraturan / melanggar disiplin
Sosioemosi terganggu (sedih, stress, bermasalah)

Nordin Tahir, IPIP

4. Keluarga
Pengabaian tanggungjawab terhadap anak-anak /kurang

tumpuan pd anak-anak
Masalah rumah tangga / penceraian / pergaduhan
memberi tekanan kpd anak-anak
Ahli keluarga terlalu ramai / SES yg rendah / kurang
kemudahan / miskin
Gaya kepimpinan ibu bapa / sikap ibu bapa
Hubungan ibu bapa dengan anak-anak renggang
Kurang penekanan kpd aspek pembelajaran anak-anak
Ibu bapa yang terlalu sibuk / pentingkan kebendaan

Nordin Tahir, IPIP

Cara Mengurangkan Masalah Disiplin

Dalam Bilik Darjah
1. Pengajaran & Pembelajaran
Rancang P&P secara sistematik dan bermakna kpd MM

Pelbagaikan teknik / kaedah / aktiviti yg sesuai menarik

minat MM
Guna teknik berpusatkan MM / teknik penyoalan (soal MM yg
sedang berhayal) / teknik virasi rangsangan utk kekalkan
minat MM
Rancang aktiviti yg bermakna, menyeronokkan, sesuai &
menarik minat MM

Nordin Tahir, IPIP

Guna BBM / ABM yg sesuai dgn kebolehan MM, menarik

dan memenuhi keperluan & mewujudkan sosioemosi yg

positif
Rancang aktiviti pemulihan utk MM yg belum menguasai
kemahiran & aktiviti pengayaan utk MM yg telah
menguasai kemahiran.
Mengajar dgn suara yg lantang, jelas, tepat, mudah
difahami, berintonasi, sesuai dgn gabungkan dgn non
verbal
Libatkan MM dlm aktiviti pembelajaran secara aktif serta
sesuai dgn kebolehan MM
Jangan mengajar sebelum seluruh kelas memberi tumpuan
perhatian / MM berbual / tdk memberi perhatian.

Nordin Tahir, IPIP

2. Hubungan Guru-Murid
Menghormati dan melayan MM dgn baik

Menghargai / memuji MM yg berkelakuan baik

Bersifat adil / tegas terhadap hukuman / ganjaran yg

diberikan
Mengajar MM mengikut kebolehan / mementingkan
perbezaan individu.
Mengamalkan nilai-nilai murni
Amalkan gaya kepimpinan demokratik / bersifat terbuka /
melayan soalan drp MM
Ingat nama setiap murid & kenali MM & keluarga mereka.
Berkeyakinan tinggi supaya MM berasa yakin dgn
kebolehan guru mengajar

Nordin Tahir, IPIP

Penampilan menarik, matang, positif dan meyakinkan

Mengajar menggunakan tempat yg sesuai dan perhatikan

tingkah laku MM semasa mengajar.

Elakkan amalan ugutan / hukuman dera tetapi beri
bimbingan pd MM yg bermasalah
Pupuk nilai-nilai murni yg baik dlm jiwa MM
Dengar masalah MM dan bimbing mereka utk selesaikan
masalah.
Bermesra dgn MM ttp tegas / berjenaka (guna unsur
humor dlm pengajaran)
Tunjukkan kpd MM bahawa guru amat menyenangi
mereka / senang berinteraksi dengan mereka

Nordin Tahir, IPIP

3. Sekolah / Bilik Darjah

Kurangkan bilangan MM dlm BD (30 org sahaja)

Sediakan

kemudahan asas yg mencukupi di

sekolah atau dalam BD
Aspirasi sekolah perlu relevan, realistik dgn
kebolehan MM
Menetapkan peraturan kelas dgn jelas utk
dipatuhi oleh MM
Keadaan fizikal BD perlu kondusif / selesa (cukup
udara, cahaya, teratur, bersih)

Nordin Tahir, IPIP

4. Murid
Kesedaran pentingnya ilmu pengetahuan
Kesediaan belajar yg tinggi
Amalkan nilai-nilai murni (patuh kepada arahan,

peraturan, hormat-menghormati, penghargaan)

Aras aspirasi bg murid perlu realistik.
Sihat (kesihatan yg baik)

Nordin Tahir, IPIP

Ganjaran Dan Dendaan

KELEBIHAN

KELEMAHAN
GANJARAN

@. Mewujudkan kaitan yg seronok dgn

t.laku yg positif / menggalakkan
t.laku diulang
@. Menggalakkan minat terhadap
pelajaran.
@. Menggalakkan / mengekalkan
moral yg tinggi

#. Bersifat ekstrinsik mengerakkan MM

melakukan aktiviti (hadiah) bukan krn
MM suka pd aktiviti itu
#. Menggalakkan MM menipu
#. Menggalakkan sikap yg salah (hadiah
menyebabkan MM lakukan aktiviti)
#. Murid pandai sahaja dpt ganjaran
sedangkan mereka tdk perlu motivasi
kuat utk belajar.

DENDAAN
%. Sebagai pencegah
%. Sbg satu btk disiplin & berguna
sekiranya :
* merupakan satu akibat semula jd
disbbkan t.laku yg salah (tdk
berhati-hati jatuh longkang)
* diguna bersama ganjaran
* KK sedar yg didenda ialah t.laku
yg tdk diingini bkn dirinya dihukum

Nordin Tahir, IPIP

Hukuman

harus digunakan dgn berhati-hati utk

menghindar t.laku yg tdk diingini sama ada kekal atau
sementara dan memerlukan pengukuhan

Glarizio (1971) : hukuman adalah utk memperingatkan MM

supaya jgn melakukan sesuatu kesalahan. Manakala
peneguhan t.laku yg baik perlu dilakukan utk memberi
tahu MM apa yg mereka patut lakukan

Richard Peters (1966) : Ethies and Education; denda perlu

ada 3 syarat iaitu mengenakan kesakitan dgn sengaja, oleh
org yg beroteriti ke atas seseorang yg melanggar peraturan.
Syarat pertama ditambah . Atau sesuatu yg tidak
menyenangkan

Nordin Tahir, IPIP

Garis Panduan Menjalankan Dendaan

Jangan jadikan kerja kelas (menulis / mengira) sbg denda
Elakkan mendenda secara beramai-ramai akibat kesalahan

seorg murid / timbul dendam pd pelajar yg tidak bersalah.

Jauhi hukuman mendera
Kaji penyebab masalah disiplin sebelum mendenda
Denda yg kejam timbul perasaan takut, bimbang, tertekan,
dendam akan menghalang P&P
Jangan menghina merendahkan hormat diri murid dan
penghormatan kepada guru

Nordin Tahir, IPIP

Elakkan denda mental spt mengkritik, sindiran, menghina

Lakukan denda secara impersonal, jgn beremosi / marah

(MM berasa guru mendenda kerana menghukum bukan

memulih / mencegah).
Nilai kesan denda sebelum dan selepas. Sikap KK terhadap
denda berbeza, ada suka didenda utk dpt perhatian.
MM perlu memahami denda sbg adil / berpatutan & tahu
sebab seseorang M didenda
Maafkan kesalahan MM selepas mendenda dan jangan
sebutkannya lagi
Denda harus diikuti dgn ganjaran supaya MM sedar ia dpt
sesuatu drp denda
Denda perlu konsisten utk dianggap adil

Nordin Tahir, IPIP

Lakukan denda secepat mungkin selepas berlakunya

kesalahan (M dpt kaitkan denda dgn kesalahannya)

Lakukan denda utk kesalahan besar dlm bilik khas
Kadar denda perlu selaras dgn kesalahan.
Tujuan murid melakukan kesalahan perlu diambil kira
sebelum mendenda. Denda harus selaras dgn kesalahan
Guru perlu bertanggungjawab terhadap hukuman yg
diberi dan disiplin
Menghantar murid kpd Guru Disiplin utk didenda
menunjukkan kelemahan guru mengawal disiplin, tegas pd
tindakan supaya MM tdk menganggap guru lemah.

Nordin Tahir, IPIP

PENGURUSAN BILIK DARJAH

YANG MELIBATKAN MURID
BERKEPERLUAN KHAS

Nordin Tahir, IPIP

Konsep Murid Berkeperluan Khas

Chua(1992)
P.Khas merujuk kepada program pendidikan yang
dirancang khas untuk pelajar-pelajar berkeperluan khas
dari segi intelek, fizikal, sosial atau emosi bagi mereka
yang tidak mencapai pertumbuhan dan penyuburan biasa
hinggakan mereka tidak mendapat faedah sepenuhnya
daripada rancangan sekolah biasa.
Slavin(1997)
Sebarang program yang diperuntukkan atau ditujukan
kepada pelajar-pelajar yang bermasalah seperti kecatatan
mental, emosi dan ketidakupayaan fizikal ataupun
penambahan kepada pembelajaran biasa dalam kelas

 Hallahan

dan Kauffman (2006): Pendidikan khas

merupakan program pendidikan yang disediakan untuk
memenuhi keperluan kanak-kanak berkeperluan khas
iaitu program pengajaran khusus yang direka bentuk
untuk memenuhi keperluan pelajar luar biasa.

 Menurut Mansor (2005): Pendidikan khas merujuk

kepada suatu usaha yang berterusan untuk

menggalakkan perkembangan optima seseorang
sebagai yang berkemahiran, berhaluan, berupaya,
beriman, berdikari, mampu merancang dan
menguruskan kehidupan serta menyedari potensi diri
sendiri sebagai individu dan ahli masyarakat yang
seimbang dan produktif selaras dengan Falsafah
Pendidikan Negara.

Gearhart dan Weishman(1980)

P.Khas sebagai subsistem dalam sistem
pendidikan
yang
bertanggungjawab
mengadakan peruntukan kemudahan dan
keistimewaan bagi membantu pelajarpelajar dan belia bersifat luar biasa.

Rumusan Definisi
Kesimpulannya Pendidikan Khas boleh didefinisikan
sebagai kaedah-kaedah yang dibentuk khusus untuk
memenuhi keperluan kanak-kanak yang mengalami
pelbagai kecacatan/ kurang upaya. Pendidikan Khas
juga merangkumi aspek-aspek pengajaran dan
pembelajaran, latihan jasmani, dan juga pendidikan
yang berteraskan rumah, hospital, dan institusi.
Kurikulum untuk pendidikan khas ini juga sebahagian
daripada kurikulum biasa yang telah diubah suai
dengan tujuan memenuhi keperluan-keperluan khas
bagi murid-murid yang mengalami pelbagai jenis
kecacatan/ kuang upaya itu.

Kanak-kanak Berkeperluan Khas

Kanak-kanak berkeperluan khas adalah dikenali

sebagai kanak-kanak yang mempunyai ciri-ciri
kelemahan berikut:
Tahap inteleknya rendah
Tidak mempuyai kebolehan untuk belajar dalam masa
yang singkat
Daya ingatan yang lemah
Daya tumpuan yang singkat
Lemah dalam 3M
Perasaan kurang yakin terhadap diri sendiri, rendah
diri, malu dan takut
Emosi mudah terganggu
Masalah tingkah laku.

Kanak-kanak Berkeperluan Khas

Mc Donnell et.al (1995)

Kanak-kanak berkeperluan khas atau

pelajar-pelajar istimewa diklasifikasikan
kepada pelajar yang terencat akal,
gangguan t/laku, autisme, gangguan
pembelajaran, kecatatan deria serta
kecacatan fizikal

Kanak-kanak Berkeperluan Khas

Mahmood Nazar (2000)

Kanak-kanak yamg berhadapan dengan batasan
keupayaan bagi memperoleh keperluan biasa dan untuk
hidup bermasyarakat kerana had fizikal atau mentalnya.
Lerner (1998 )
Dua kategori :
- Risiko untuk gagal dalam pelajaran
- Kecatatan mengikut akta /undang-undang

Rumusan:Kanak Berkeperluan Khas

Kurang upaya pendengaran ( hearing impairment)
Kurang upaya penglihatan ( visual impairment )
Kerencatan akal ( mental retardation )
Masalah t/laku ( behavioural disorders)
Masalah pembelajaran ( learning disabilities)
Masalah pertuturan ( language impairment)
Masalah pintar cerdas( gifted )

Kurang upaya fizikal ( physical disabilities )

Masalah kesihatan ( health impairment )

Definisi & Konsep Disleksia

TERDAPAT PELBAGAI DEFINISI YANG
DIUTARAKAN OLEH RAMAI PENYELIDIK :
Kovhevar(1975)-kanak-kanak yang
bermasalah kekeliruan orientasi (b jadi p),
struktur (n jadi h), gabungan kekeliruan
orientasi (p jadi q), sukar untuk mengenal dan
mengingati simbol dan urutan abjad, masalah
perbendaharaan kata, tidak memahami
makna perkataan, penterbalikan huruf,
bacaan lisan kurang jelas, kesalahan vokal,
menambah dan tidak faham konteks.

 Augur (1993) dan Bender (1995)- kesukaran spesifik

dalam pembelajaran, satu kemahiran atau lebih dalam

membaca, mengeja dan menulis, kesukaran mengenal
nombor dan ingatan jangka pendek.
Valett (1980)- masalah kesukaran membaca, menulis
dan mengeja walaupun telah mendapat pengajaran
secara konvensional.

Sejarah Disleksia
Perkataan Disleksia diperkenalkan oleh Rudolf

Baskin (1887)-ketidakbolehan membaca.

Sejak abad ke-19, Disleksia dikenali dengan
nama word blindness.
Kussmaul (1878) perkenalkan konsep word
deafness iaitu menggunakan perkataan di
tempat yang salah dan penggunaan perkataan
yang salah makna manakala word
blindnessboleh melihat dan bertutur tetapi
tidak memahami perkataan yang dibaca
sehingga dituturkan oleh orang lain.

 Hinsheldwood (1917)-kesukaran membaca adalah

disebabkan oleh keadaan patologi yang mana cara

biasa untuk mengajar mereka adalah gagal. Kanakkanak ini dikategorikan sebagai congenital word
blindness.
Orton (1989)- tidak bersetuju dengan penggunaan
congenital word blindness. Gunakan istilah
strephosymbolia (literally twisting of symbol) yang jelas
penerangannya.

Faktor Penyumbang Kepada Disleksia

GENETIK
BIOLOGI
KEMATANGAN

Kategori Disleksia
DISLEKSIA PANDANGAN

(VISUAL)
DISLEKSIA PENDENGARAN
(AUDITORI)
DISLEKSIA PANDANGANPENDENGARAN (VISUALAUDITORI)

Ciri-ciri Disleksia
BAHASA DAN

PERTUTURAN
URUTAN (SEQUENCING)
KEMAHIRAN MOTO
LITERALITI

40 Variasi Perkataan Cat

Contoh Tulisan Murid Disleksia

Gangguan Penglihatan

Pengesanan Awal
DYSLEXIA EARLY

SCREENING TEST (DEST)

THE COGNITIVE PROFILING

SYSTEM FOR ASsESSMENT

OF DYSLEXIA (CoPS 1).

Panduan Menyusun Program Untuk

Murid Disleksia
Ambil berat dan beri peransang.
Beri tugasan atau penerangan dalam bentuk konkrit dan

tidak abstrak.
Dampingi mereka.
Sampaikan informasi atau berita berulangkali.
Beri ruang dan masa untuk berfikir dan menyudahkan
kerja rumah.

Ubahsuai tugasan atau rutin di kelas/rumah.

Bantu mereka uruskan diri di sekolah dan di rumah.
Tidak beri arahan dalam ayat yang panjang atau

berbelit.
Beri bantuan dan panduan dalam tulisan dan
persembahan.

Jangan paksa atau beban mereka dengan kelas-

kelas tuisyen.
Mewujudkan jalinan yang baik antara ahli kelas
atau ahli keluarga.
Jika mereka tidak boleh ikuti arahan yang diberi ,
perlu ikut cara mereka.

Kaedah Pengajaran
MEMUPUK SIFAT AUTOMOTIK:

Kemahiran asas, seperti mengenal huruf dan perkataan secara

automatik sebelum daya fikiran boleh digunakan untuk memahami ayat

BERSIFAT STRUKTUR DAN TURUTAN:

Bertindak dari unit kecil dalam turutan jelas, usahakan perkembangan

melalui langkah kecil dan berperingkat

 KUMULATIF:

Kaitkan maklumat baru dengan apa yang telah dipelajari, gunakan contoh
berbeza-beza untuk pengukuhan dan pembinaan yakin diri
GUNAKAN STRATEGI INGATAN/HAFALAN:

Seperti peta minda, lukisan atau carta.

Renungan
Orang-orang terkenal seperti Thomas Edison, Nelson
Rockerfeller, Albert Einstein, Nils Bohr (ahli fizik), General
George Patton, Woodrow Wilson, dan Leonardo da Vinci
adalah contoh beberapa orang ternama yang telah
dikenali pasti menghadapi masalah disleksia. Tetapi
mereka telah membuktikan bahawa mereka boleh
berjaya dalam akademik dan hidup.

95

Perkataan autisma berasal dari Bahasa Yunani

(Greek) autos yang bererti sendiri.

Maka gejala hidup dalam dunianya sendiri.

Kekurangmampuan perkembangan atau

developmental disability.

Autisma bukan satu jangkitan atau sejenis

penyakit yang berjangkit.

96

Sebab-sebab Autisma tidak diketahui, kajian

berterusan.

Meliputi semua jenis kaum, bangsa, etnik dan

tidak kira taraf atau status.

Autisma akan dihadapi individu sepanjang

hayatnya tetapi Diagnosa dan Intervensi pada
usia yang awal (early intervention) terbukti
sangat berkesan bagi memberi kehidupan lebih
baik .

97

Statistik: 1 dalam setiap 150 orang kanak-kanak

terlibat.

Kanak-kanak Autisma lelaki empat kali ganda lebih

banyak berbanding kanak-kanak Autisma
perempuan.

Jumlah penghidap Autisma lebih banyak daripada

jumlah pesakit kanser pediatrik, kencing manis,
dan AIDS digabungkan.

98

Gangguan
Proses
Pemikiran
mengakibatkan
Gangguan
Komunikasi

Gangguan
Tingkah Laku
Gangguan
Perhubungan
Sosial

99

Perkembangan bahasa yang lambat

ataupun tiada langsung
Kelihatan seperti bermasalah
pendengaran dan tidak
mengendahkan apa yang dikatakan
atau dilakukan oleh orang lain.

Echolalia - Dapat meniru ayat

ataupun nyanyian tanpa mengerti
maksudnya.

Tepuk tangan...
Tepuk
tangan...

100

Tiada kontak
mata

Kontak fizikal, seperti

sentuhan, lambaian,
gerak isyarat,
senyuman dan
sebagainya tidak
digunakan.
Sensitif pada sentuhan
Tidak suka dipegang
atau dipeluk

Gemar
bersendirian

101

Melakukan perbuatan
ataupun gerakan yang
sama dan berulangulang seperti
bergoyang-goyang,
menepuk-nepuk tangan,
berputar-putar, berjalanjalan, mundar-mandir.

Bermain dengan
cara ganjil seperti
suka mengatur
mainan atau benda
dalam satu barisan
yang panjang

102

Mengamuk tanpa terkawal jika tidak dituruti

kemahuannya.
Kadang kala mencederakan diri mereka
sendiri atau rakan.

103

Tidak boleh disembuhkan tetapi boleh di

pulihkan dengan Intervensi Awal (Early

Intervention).

Intervensi Awal cuma boleh di lakukan dengan

adanya Deteksi dan Diagnosis Awal (Early
Detection and Early Diagnosis).

Intervensi Awal(Early Intervention) mampu

memberi kehidupan lebih baik kepada kanakkanak ini

104

Jenis-Jenis Intervensi Awal Autisma yang Mempunyai

Bukti Saintifik yang Kukuh dan Berkesan.

Applied
Behaviour
Analysis /
ABA

Verbal
Behaviour

TEACCH

Pivotal
Response
Training

PECS

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Attention Defict / Hyperactivity disorder

ADD/ADHD
Kanak-kanak Attention Defict / Hyperactivity disorder ADD/ADHD

tidak dapat mengekalkan perhatian dan mudah mengalih

perhatiannya, sukar menyiapkan satu tugasan, pelupa dan sentiasa
memerlukan penyeliaan.
Kanak-kanak ini juga bersikap impulsif dan sering menggangu
perbualan, aktiviti atau menyatakan sesuatu tanpa berfikir.
Sifat hiperaktif dan pergerakkan fizikal yang keterlaluan juga
merupakan ciri-ciri kanak-kanak ADHD.
Punca masalah ADHD ialah kekurangan neurotransmiter yang
spesifik iaitu noreprinephrine dan dopa atau dopamine dalam sel litar
otak.
Pada hari ini, ADD/ADHD boleh dikawal dengan pengaruh dadah
tetapi tahap tumpuan mereka masih tidak sama dengan kanak-kanak
yang tidak mempunyai ADD/ADHD (Barbaresi & others, 2006: Tucha
& others, 2006).

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Namun penggunaan dadah tidak berkesan bagi semua kanak-

kanak ADD/ADHD dan kesan jangka panjang dadah ini masih

tidak dketahui.
David Nylund (Woolfolk A & Margetts K, 2007) mencadangkan
satu bentuk terapi di mana kanak-kanak tersebut
menggunakan kekuatan dalam dirinya untuk mengawal
masalah tersebut.
Nylund cuba memberi perspektif baru kepada ADHD, bahawa
kesukaran boleh dikawal dan semua sifat yang menghalang
pembelajaran sebagai faktor yang boleh diasingkan daripada
kanak-kanak tersebut.
Beliau mencadangkan guru menggunakan masa yang singkat
semasa kanak-kanak dapat memberi perhatian untuk
menguasai diri dan tingkah laku mereka.
Tetapi bukan semua kanak-kanak yang hiperaktif atau kurang
memberi penumpuan ialah ADD/ADHD. Pengesahan masalah
ini perlu dibuat oleh pakar.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Implikasi Kepada Pengajaran Dan Pembelajaran

Di Dalam Bilik Darjah
Oleh kerana kanak-kanak ini sukar memberi penumpuan,

guru boleh menempatkan mereka di sudut yang senyap

dan kurang aktivti yang boleh mengalihkan perhatian
mereka.
Kedudukan tempat duduk kanak-kanak ini seeloknya
berhampiran tempat duduk guru.
Ini akan memberi peluang kepada guru untuk menegur
dan memberi motivasi kepada murid-murid ADHD.
Guru juga boleh menggunakan prinsip peneguran di
mana kanak-kanak ini diberi peneguran positif apabila
mereka menunjukkan tingkah laku yang dikehendaki.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Peraturan dan prosedur dalam bilik darjah mesti

dinyatakan dan dipaparkan dengan jelas.

Guru perlu memastikan murid faham peraturan
tersebut.
Objektif pembelajaran juga harus dinyatakan
dengan eksplisit dan murid diberi maklum balas
dengan segera.
Semasa mengajar, arahan perlu ringkas dan
diulang.
Beri peluang kepada murid hiperaktif ini untuk
mengambil bahagian dalam aktiviti yang aktif.
Beri tugasan yang ringkas.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Masalah Tingkah Laku

Masalah tingkah laku di kalangan kanak-kanak adalah

perkara biasa.
Namun, kanak-kanak yang menunjukkan tingkah laku
kurang sesuai pada tahap serius dan berterusan akan
mengakibatkan konflik sosial, tidak bahagia dan
kegagalan di sekolah.
Tingkah laku yang dikaitkan dengan masalah ini termasuk
agresif, kesukaran membentuk perhubungan sosial,
menunjukkan tingkah laku sosial yang tidak boleh
diterima masyarakat, hiperaktif, menipu, mencuri,
masalah pembelajaran dan kebimbangan.
Ia boleh diklasifikasikan kepada masalah tingkah laku
dalaman dan masalah tingkah laku luaran.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Tingkah Laku Masalah

Dalaman
Kebimbangan, perasaan takut
Sedih, murung
Bersikap apatetik (tidak
memperdulikan)
Suka menyendiri, penarikan diri
Kecenderungan menyalahi diri
sendiri, perasaan serba salah
Perasaan rendah diri
Malu, terlalu sensitif
Keasyikan pemikiran tentang
suatu perkara

Tingkah Laku Masalah

Luaran
Mengingkar
Menentang
Agresif
Argumentatif (suka berhujah)
Tidak mempercayai,
kecenderungan
menyalahkan orang lain.
Destruktif
Menipu, mencuri
Sukar mengawal diri
Cemburu

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Ciri-ciri Kanak-kanak Bermasalah Tingkah Laku

Tingkah laku kurang sesuai dalam situasi-situasi biasa. Misalnya

kanak-kanak yang mengunyah dan makan dalam bilik darjah semasa

guru sedang mengajar.
Tidak dapat mengawal perasaan dan tingkah laku mereka. Misalnya
kanak-kanak yang cepat marah apabila rakan terambil pensel atau
pemadamnya.
Menunjukkan simptom-simpton fizikal yang berkaitan dengan
masalah peribadi atau masalah di sekolah. Misalnya kanak-kanak
yang mengadu sakit perut atau deman maka tidak boleh ke sekolah.
Tidak berupaya membentuk perhubungan interpersonal dengan
rakan atau gurunya. Kanak-kanak ini biasanya pendiam dan tidak
mahu bergaul dengan kanak-kanak lain.
Menghadapi masalah pembelajaran tetapi ketidakupayaan ini tidak
dapat dijelaskan oleh faktor-faktor kesihatan, sensori atau intelek.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Ada beberapa faktor yang menyumbang kepada masalah

ini.
Sesetengah kanak-kanak menwarisi sifat atau tingkah
laku bermasalah.
Ini juga mungkin disebabkan oleh ketidakseimbangan
biokimia dalam diri seseorang, masalah nuerologi
ataupun kecederaan kepada sistem saraf pusat.
Faktor behavioral seperti kegagalan mempelajari tingkah
laku menyesuaikan diri atau membentuk tingkah laku
kurang sesuai akibat tekanan daripada persekitaran juga
memberi kesan kepada tingkah laku kanak-kanak.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Daripada segi sosiologi pula, tindakan seperti melabel

individu kerana beliau daripada latar belakang tertentu

dan pengaruh budaya sesuatu masyarakat juga boleh
menimbulkan masalah tingkah laku.
Selain daripada itu, perubahan dalam sesebuah keluarga
misalnya penceraian, kehadiran adik yang baru atau
ibu/bapa tidak boleh menimbulkan rasa kurang selamat
atau kurang yakin.
Kadang-kala masalah tingkah laku seperti agresif atau
melawat menunjukkan tingkah laku tersebut.
Masalah tingkah laku yang berkait dengan masalah
pembelajaran menyebabkan murid ponteng kelas, tidak
hadir ke sekolah, pencapaian rendah dan tercicir daripada
sekolah.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Implikasi Kepada Pengajaran Dan Pembelajaran

Di Dalam Bilik Darjah
Pengurusan tingkah laku yang boleh digunakan di dalam
bilik darjah termasuk:
Peneguran Positif:
Guru boleh memberi peneguran positif kepada murid
sebaik sahaja murid menunjukkan tingkah laku yang
diingini.
Misalnya seorang murid yang sebelum ini sentiasa
menghantar kerja rumah lewat dan tiba-tiba hari ini
menghantarnya pada masa yang ditetapkan boleh diberi
galakan atau pujian atas tindakannya.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Time-out

Murid tersebut diasingkan daripada rakannya

untuk satu masa tertentu.

Diharapkan masa persendirian memberi peluang
kepada murid memikirkan tentang tingkah
lakunya.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Tidak Peduli:
Guru

tidak memberi perhatian kepada murid yang

menunjukkan tingah laku yang tidak diingini.
Mengajar tingkah laku yang dikehendaki. Misalnya guru
menggalakkan murid meluahkan perasaannya tentang
sesuatu perkara yang dia tidak suka. Ini lebih bermakna
dan sihat daripada menunjukkan tingkah laku seperti
misalnya mengelak perkara yang murid tidak minat.
Kanak-kanak dengan masalah tingkah laku memerlukan
sesuatu persekitaran di sekolah yang boleh membantu
penglibatan mereka dalam aktiviti sekolah. Mereka tidak
seharusnya disisih sehingga tercicir daripada sisitem
persekolahan. Mereka juga dibimbing cara-cara
mengawal emosi serta kemahiran mengurus diri.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Lembab (Slow Learner)

Perkembagan kanak-kanak lembab ini agak lambat sejak

peringkat bayi, di mana bayi ini lambat senyum, lambat

bertindak balas terhadap bunyi atau suara ataupun tidak
balas menggenga masih belum hilang walaupun usia bayi
lebih 3 bulan.
Kanak-kanak lembab ini biasanya tidak dapat mengikuti
pelajaran yang diajar oleh guru yang menggunakan
kaedah biasa. Ini kerana mereka tidak dapat memberi
tumpuan dan minat terhadap proses pengajaran dan
pembelajaran.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Implikasi Kepada Pengajaran Dan Pembelajaran

Di Dalam Bilik Darjah
Gunakan bahasa yang mudah. Arahan mesti dinyatakan

dengan jelas dan perlu diulang. Ia boleh diberi dalam

bentuk visual atau dipaparkan pada papan hitam atau
papan kenyataan kelas. Bahan pengajaran dan
pembelajaran perlu dinyatakan dalam langkah-langkah
yang pendek dan ringkas.
Strategi pengajaran dan pembelajaran diubahsuai untuk
membina keyakinan dan memberi perasa kejayaan,
misalnya meminta seorang kanak-kanak disleksia untuk
memberi laporan secara lisan manakala rakan-rakannya
memberi laporan bertulis (Woolfolk A & Margetts K, 2007).

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Tugasan dan penilaian harus sesuai dengan tahap kanak-

kanak terseut. Ia boleh diberi dalam bentuk tugasantugasan kecil yang kanak-kanak mampu lakukan. Tempoh
masa yang lebih boleh diberikan untuk kanak ini untuk
menyiapkan tugasan mereka.
Tugasan dan kerja rumah yang diberikan setiap minggu
boleh ditampal pada papan notis kelas sebagai
peringatan. Satu salinan boleh juga diserahkan kepada
ibu bapa.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Terencat Akal
Persatuan Kerencatan Akal Amerika (AAMR)

mendefinisikan terencat akal sebagai satu

ketidakupayaan yang dapat dilihat melalui fungsi
intelek serta tingkah laku penyesuaian seperti
komunikasi, penjagaan diri dan kemahiran sosial
yang amat terhad.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Kanak-kanak yang mengalami kerencatan akal

ringan menunjukkan ciri-ciri seperti berikut:
Kurang koordinasi motor.
Sukar menumpukan perhatian.
Kemahiran membaca dan bahasa yang lemah
serta berada pada tahap yang rendah dapada
mereka yang sebaya.
Sukar mengaplikasi sesuatu yang dipelajari
dalam situasi baru.
Kesukaran dalam memahami konsep yang
abstrak dan membuat kesimpulan.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Kanak-kanak ini sukar menurut arahan dan tidak

berupaya memilih aktiviti secara sendirian.

Mereka juga menghadapi masalah koordinasi
mata dan tangan.
Mereka mempelajari bahasa dan kemahiran
dengan perlahan, tidak seperti kanak-kanak
biasa.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Paras rupa kanak-kanak ini seperti kanak-kanak

biasa dan mereka biasanya dibenarkan masuk ke

sekolah biasa.
Kurikulum di sekolah digubal untuk kanak-kanak
biasa dan merupakan cabaran bagi kanak-kanak
dengan masalah terencat akal.
Kebanyakan kanak-kanak ini gagal di sekolah
kerana IQ mereka yang rendah iaitu antara 55/60
dan 85/90.
IQ kanak-kanak normal adalah 90 ke atas.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Namum

begitu,
kebanyakan
kanak-kanak
bermasalah terencat akal ringan boleh ke
sekolah dan boleh mempelajari pelbagai
kemahiran
akademik
seperti
kemahiran
vokasional sosial untuk membantu menjadikan
meraka sebagai individu yang produktif.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Simdrom Down
Sindrom Down berpunca daripada masalah yang

disebabkan daripada masalah berlebihan kromosom.

Dalam kebanyakan kes ia melibatkan kepada
kecacatan dalam pasangan kromosom yang ke-21.
Menurut kajian, ia berlaku dalam setiap 800
kelahiran.
Akibat daripada Sindrom Down ini termasuklah
terencat akal, masalah ringan dan pertuturan dan
perkembangan motor yang lambat.
Kanak-kanak Sindrom Down mempunyai tahap IQ
yang rendah antara 30 hingga 80.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Kanak-kanak ini mempunyai ciri-ciri yang boleh

dikenal pasti antaranya:
Mulut sentiasa terbuka atau tidak tertutup rapat.
Lidah yang tebal, kasar dan pendek serta
cenderung untuk terjelir
Mata sentiasa berair dan merah.
Mata sepet dan bentuk muka yang kecil.
Berbadan gempal dan pendek serta aan yang
agak bongkok.
Suka bermanja, bermain dan dapat bergaul
dengan baik.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Mereka

juga selalunya mengalami masalah

kataraks mata, masalah jantung dan kecacatan
usus.
Sebelum ini, penghidap Sindrom Down kerap
meninggal dunia sebaik sahaja memasuki alam
dewasa disebabkan oleh masalah-masalah yang
dihadapi tetapi, kini dengan kemajuan perubatan
mereka boleh menjalani kehidupan yang sihat
seperti individu normal.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Kanak-kanak

Sindrom Down memerlukan

penjagaan yang lebih rapi.
Disebabkan oleh keadaan fizikal muka mereka
yang rata, mereka cenderung mengalami
masalah penafasan dan sukar untuk makan.
Mereka juga lemah dalam koordinasi mata dan
otot dan kurang upaya meneroka persekitaran.
Walau bagaimanapun dengan sokongan ibu bapa
dan penjaga mereka boleh dibimbing dan diasuh
untuk berdikari dan menguasai kemahiran.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Implikasi Kepada Pengajaran Dan Pembelajaran

Di Dalam Bilik Darjah
Guru perlu bersabar dalam menangani pembelajaran kanak-kanak

yang mempunyai masalah Sindrom Down.

Proses pengajaran perlu dijalankan dengan kadar yang perlahan
mengikut kebolehan kanak-kanak tersebut.
Ini juga memberi peluang bagi mereka mencapai kemahiran dan
meningkatkan emosi mereka yang mereka juga berupaya untuk
berjaya.
Setiap tugasan, aktiviti atau arahan perlu dirancang dengan rapi. Ia
perlu disampaikan dengan jelas, betul, khusus dan lengkap.
Ini adalah kanak-kanak Sindrom Down sukar untuk memahami
arahan dan perkataan. Setiap arahan perlu lengkap dengan butiran
yang terperinci. Contohnya: Ambil buku yang berwarna kuning di
atas meja dan bawa buku itu kepada cikgu.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Guru

perlu memberi bimbingan dan bantuan yang

berkesan semasa pengajaran akademik.
Kanak-kanak Sindrom Down kurang mempunyai
keupayaan untuk mengingat dan memproses maklumat.
Guru perlu menyediakan mereka dan menarik perhatian
mereka.
Guru juga boleh mengajar kemahiran mengingat yang
mudah. Ia boleh dikaitkan dengan perkara yang mereka
sukai.
Masukkan elemen vokasional dan kemahiran kendiri di
dalam kurikulum mereka.
Ini adalah supaya mereka berupaya menjaga keperluan
asas diri dan berupaya mencari kerjaya yang sesuai
apabila tamat persekolahan nanti.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Autisme
Autisme merupakan kecacatan mental seumur hidup

yang terlalu sukar untuk dipulihkan.

Kanak-kanak
autisme
ini
menghadapi
masalah
komunikasi kerana mereka tidak boleh mengenali atau
mentafsir air muka, gerak isyarat atau nada suara yang
berlainan.
Selain itu, kanak-kanak ini juga menunjukkan tabiat yang
tidak suka bertentang mata dan tidak menunjukkan
sebarang reaksi dalam apa-apa situasi.
Mereka lebih minat kepada barang permainan daripada
berinteraksi atau berhubung dengan orang di sekitarnya.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Implikasi Kepada Pengajaran Dan Pembelajaran

Di Dalam Bilik Darjah
Pendidikan kanak-kanak ini berfokus kepada kemahiran-

kemahiran kesediaan untuk berlajar, misalnya duduk dan

memberi perhatian kepada guru, kemahiran psikomotor
misalnya penggunaan alat, gunting, dan kemahiran sosial
seperti berinteraksi dengan rakan-rakan sebaya.
Ia harus menekankan kemahiran yang dapat membantu
kanak-kanak berdikari. Misalnya, membaca notis, surat
khabar dan mengisi borang permohonan.
Bimbing kanak-kanak ini mengurus diri misalnya, dengan
membantu mereka menyediakan jadual kerja dan
menyenaraikan perkara-perkara yang perlu dilakukan
pada hari itu.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Beri latihan dan peluang untuk mempraktikkan

apa yang telah mempelajari misalnya dengan

mengulang langkah atau konsep yang telah
dipelajari.
Kanak-kanak ini memerlukan rutin.
Perubahan ialah sesuatu yang sukar diterima
oleh mereka.
Amalan rutin harus dipraktikkan di dalam bilik
darjah.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Pintar Cerdas
Kanak-kanak

yang pintar cerdas berbakat dan berkebolehan

memerlukan sokongan yang lebih daripada yang sedia ada dalam
sesebuah bilik darjah untuk membantu mereka merealisasikan
sepenuhnya potensi yang ada dalam diri mereka.
Kanak-kanak yang pintar cerdas menunjukkan ciri-ciri berikut:
Menunjukkan kebolehan mempelajari sesuatu dengan lebih cepat jika
dibandingkan dengan rakan sebaya.
Menunjukkan keinginan untuk mengetahui yang lebih jika dibanding
dengan rakan sebaya.
Menetapkan matlamat yang tinggi untuk pencapaiannya.
Motivasi yang tinggi dalam menghadapi tugasan yang mencabar.
Kemahiran berbahasa, membaca dan perbendaharaan kata yang
luas.
Kebolehan untuk memimpin.
Mengambil berat dan menunjukkan empati terhadap orang lain.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Implikasi Kepada Pengajaran Dan Pembelajaran

Di Dalam Bilik Darjah
Kanak-kanak pintar cerdas boleh dibantu melalui tiga

jenis program:
i. Pengasingan,
ii. Pemecutan (acceleration)
iii. Pengayaan
Dalam program pengasingan, kanak-kanak diasingkan
daripada rakan sebaya di mana mereka disediakan
kurikulum khas yang mampu menggalakkan kebolehan
istimewa mereka.
Pengasingan ini bertujuan mengeluarkan kanak-kanak
daripada kelas biasa yang tidak dapat membantu
perkembangannya secara optima.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Program pemecutan pula boleh dilaksanakan dengan dua

cara.
Satu cara ialah di mana kanak-kanak ini dikeluarkan
daripada bilik darjah mereka untuk subjek-subjek spesifik.
Mereka dimasukkan ke kelas untuk subjek tersebut. Maka
mereka akan belajar dengan murid atau pelajar yang
lebih tua daripada mereka.
Cara kedua ialah di mana murid tersebut disediakan
dengan rancangan khas dalam kelas yang sama.
Rancangan ini membantu mereka belajar sesuatu bidang
kemahiran mereka pada kadar yang lebih cepat
berbanding rakan sebaya.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Program

pengayaan melibatkan pendekatan

yang menyediakan pengalaman pengayaan
sama ada di dalam atau di luar kelas.
Misalnya aktiviti tambahan seperti lawatan ke
muzium atau perpustakaan negara.
Selain itu guru boleh merancang projek atau
aktiviti lain yang memerlukan murid mencari
maklumat yang lebih mendalam tentang sesuatu
topik dan dilakukan oleh murid secara
bersendirian.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Kesimpulan
Aspek penting dalam pengajaran kanak-kanak keperluan

khas ialah sikap guru serta kemahiran guru dalam

membantu kanak-kanak ini.
Guru perlu percaya bahawa pendidikan adalah untuk
semua kanak-kanak.
Kerjasama antara guru pendidikan khas dan guru kelas
biasa amat penting.
Guru-guru ini seharusnya mempunyai kesanggupan untuk
berkongsi kemahiran demi kebaikan kanak-kanak
tersebut.
Hubungan yang baik dan kerjasama dengan ibu bapa,
pihak hospital dan kebajikan masyarakat juga penting
dalam usaha membantu kanak-kanak ini.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Guru perlu peka dan sensitif kepada keperluan kanak

kanak.
Misalnya, guru tidak harus membuat perbandingan antara
kanak-kanak.
Dapatkan perhatian kanak-kanak berkeperluan khas
dengan menghampiri mereka dan bukan dengan
memanggil namanya beberapa kali secara negatif.
Gunakan bahasa isyarat jika hendak menyuruh kanakkanak supaya bertenang atau jangan bising.
Seterusnya guru boleh menggunakan pelbagai kaedah
dan ransangan misalnya kad-kad yang mudah untuk
menarik minat dan perhatian murid.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Kanak-kanak

berkeperluan khas khas boleh

dibenarkan bekerja dalam kumpulan-kumpulan
yang dapat menerima dan membimbing mereka.
Sekiranya kanak-kanak ini tidak dapat mencatat
nota atau melakukan sesuatu aktiviti spesifik,
tugas itu boleh diberikan kepada rakan sekelas
untuk membantu.
Kesimpulannya, interaksi dengan persekitaran
yang menyokong dan pembelajaran yang aktif
boleh membantu perkembangan kanak-kanak ini.

Nordin Tahir, IPG Kampus Ipoh

Rujukan
Jas Laile Suzana Jaafar (1996), Psikologi kanak-kanak

dan Remaja, Dewan Bahasa dan Pustaka Kuala Lumpur.

Haliza Hamzah, Joy N. Samuel, (2009), Perkembangan
Kanak-kanak untuk Program Izajah Sarjana Muda
Perguruan, Edisi Kedua, Kumpulan Budiman SDN BHD,
Kuala Lumpur.
Mohd Sharani Ahmad (2006), Psikologi Kanak-kanak,
PTS PROFESSIONAL , Plublishing SDN BHD.
www.scribd.com

Nordin Tahir, IPIP

Sekian Terima Kasih