Professional Documents
Culture Documents
M U
1. L do chn ti
- Khoa hc ngy cng pht trin, nhu cu sng con ngi ngy cng cao. S
nhim mi trng nh hng rt ln trong i sng hng ca chng ta ( nhim bi
kh thi, rc thi, nc thi t cc nh my, cc khu cng nghip), bn cnh c
khng t d lng thuc bo v thc vt cng gp phn nh hng n nhim mi
trng.
- Ngy nay ngi ta dng cc hp cht c kh nng lm thay i qu trnh pht
trin sinh hc bnh thng ca tng c th hoc ca c qun th cn trng theo chiu
hng xu i vi chng. Nhng hp cht ny c chit xut t c th su hi, t
thc n ca chng hoc c tng hp ha hc. Mc d vn cha c kh nng ng
dng rng ri cc cht ny, song trong qu trnh nghin cu v thc nghim c mt vi
trng hp mang li hiu qu r rt, cc hp cht c nghin cu l cc hormone,
pheromone....
- ng Thp l ni gn vi hai con sng Tin v sng Hu vi dng nc ngt
ngo hng nm bi p ph sa cho ng Thp, khin ni y t ai mu m, xm
lng tr ph, vn cy tri xanh ti tru qu. Tri cy ng Thp t xa xa vang
danh khp mi min t nc, gn lin vi nhng a danh rt i quen thuc: mn
Ha An, xoi Cao Lnh, nhn Chu Thnh, bi Phong Ho, qut Lai Vung....
- Trong nhng nm gn y nh vn ang chun b vo t thu hoch, bng nhin
rui vng t u bay ti o o tn cng vo hng lot cc vn cy n tri lu nm,
khin nhiu vn cy b rng tri, ch vn tht thu nng. t hiu qu cao v lu
di trong bo v thc vt, ng thi m bo an ton cho con ngi, cc sinh vt c
ch, trnh gy nhim mi trng, s dng cc ch phm sinh hc l mt hng i
mi y trin vng.
- Nc ta nm trong vng nhit i gi ma, nhit cao, ma nhiu v m
tng i cao. V vy to mt h thc vt phong ph v a dng, c bit l cc loi
cy cho tinh du (x, nhu, qut, cam, chanh, li) trong s tinh du hng nhu
ngoi cng dng cha cc bnh cm, ho, nhc un cn cha mt lng khng
nh eugenol v methyleugenol.
NI DUNG
CHNG 1. TNG QUAN TI LIU
1.1. Khi qut v tinh du
1.1.1. Phn b tinh du trong thin nhin
Tinh du l mt loi cht lng c tinh ch (thng thng nht l bng cch
chng ct bng hi hoc nc) t l cy, thn cy, hoa, v cy, r cy, hoc nhng
thnh phn khc ca thc vt.
Tinh du c v nh nha sng ca cy, v vy n mang sc sng, nng lng
v mnh hn 100 ln cc loi dc tho sy kh.
Cc loi cy c tinh du c phn b rng trong thin nhin. Tr lng tinh
du trong cy ph thuc vo iu kin kh hu, th nhng. Cy mc vng nhit i
c hm lng tinh du nhiu hn vng n i. Ngay trong mt cy, thnh phn v
lng tinh du trong cc b phn khc nhau cng khc nhau. Ngoi ra, lng tinh du
cn ph thuc vo mi trng sng ca cy, phng php thu hoch, bo qun, tch
chit.
V phn b lng tinh du, c bit c nhiu trong h long no, h hoa mi, h
cam, h sim, h hoa tn.
Tinh du c trong cc b phn khc nhau ca cy, nh hoa (hng, nhi, cam,
chanh,), l (bch n, bc h, hng nhu,), thn cy (hng n, peru,),
v cy (qu), r (gng, ngh, hng bi,).
Trong cy, tinh du c th dng c sn hoc ch to thnh trong mt iu kin
nht nh no . Khi , tinh du khng phi l nhng b phn bnh thng trong cy
m ch xut hin trong nhng iu kin nht nh khi mt s b phn b cht.
Phn loi tinh du: c hai loi l tinh du nguyn cht v tinh du khng
nguyn cht.
- Tinh du nguyn cht: hon ton khng c c t, khng c cht bo qun ha
hc nn rt an ton cho ngi s dng v mang li kt qu nhanh khi iu tr.
- Tinh du khng nguyn cht: l tinh du c pha t tinh du nguyn cht vi
cc cht ha hc khc m vn gi c hng ca tinh du. V vy vi lch s pht
trin hng ngn nm, tinh du c mnh danh l bu vt ca thin nhin, c pht
trin thnh phng php tr liu, chm sc sc khe, lm p trn ton th gii. Gia
Miaxene
Oximene
Limonene
Cc dn xut cha oxi ca chng l menthol, piperitol, carvon,
- Cc monoterpene hai vng: tiu biu l pinene, camphene.
Pinene
Camphene
Sesquiterpene (n=1,5):
Cc sesquiterpene mch thng v vng tiu biu l farnesene, gingiberene,
humulen, santalene, santalene.
Farnesene
Cc dn xut cha oxi ca sesquiterpene c farnesol, nerolidol,
OH
OH
Menthol
- Terpineol
Geraniol
OH
H 2C
Thymol
CH
CH2
H2C
Estragol
CH
CH2
Eugenol
CHO
Anehit cuminic
(Z)-Citral (neral)
CHO
CHO
(E)-Citral (geranial)
Citronellal
H2C
OC 2H 5
CH3
Etyl anthranilate
Benzyl axetat
co k l hoc u cnh. Hoa khng u, c trng hoa mu trng chia hai mi, nh 4,
th ra ngoi bao hoa. Qu b t, bao bi i hoa tn ti. Ton cy c mi thm.
+ Cy hng nhu ta ( ta): l cy thn v cnh c mu tm, c lng qup. L mc
i, hnh trng nhn, c cung di, thun hnh mc hay hnh trng, di 1 5cm, mp
c rng ca, hai mt u c lng. Hoa mu tm mc thnh chm n, xp thnh tng
vng t 6 8 chic trn chm, t phn nhnh.
- Cy c ngun gc Nam Phi nay c trng nhiu ni trn th gii: Lin X
c, Xrilanca, Malaixia, n .
- Vit Nam, cy mc hoang di mt s a phng: Qung Ninh, H Giang,
Ph Th, Yn Bi, Cu Long,... nay c trng nhiu min Bc: ngoi thnh H
Ni, H Ty, Nam H, Hi Hng, Sn La, Lai Chu; min Trung: c Lc v mt
s tnh Nam b, ngoi thnh Thnh ph H Ch Minh.
1.3.2. Thnh phn ha hc ca tinh du hng nhu
Eugenol (C10H22O2)
H 2C
CH
CH2
OCH3
OH
2-methoxy-4-(prop-2-en-1-yl)phenol
- Trng lng phn t: 164,20 g/mol.
- Nhit nng chy: 90C.
- Nhit si: 2560C.
- Chit sut: 1,540 1,542.
L cht lng nht nh du, mu vng nht, tr thnh nu trong khng kh, c
mi thm. Tan trong etanol, clorofom v ete; rt t tan trong nc. n nh trong iu
kin thng, nhy cm vi nh sng.
Metyleugenol (C11H 14O2)
O
O
1,2-dimethoxy-4-(prop-2-en-1-yl)benzene
- Trng lng phn t: 178,23 g/mol
- Nhit nng chy: 40C.
OH
5-methyl-2-(propan-2-yl)phenol
- Phn t gam: 150,22 g/mol.
- Nhit nng chy: 49 510C.
- Nhit si: 2320C.
L tinh th mu trng, mi thm d chu v c tnh st trng mnh. Thymol ch
hi ha tan trong nc, nhng tan tt trong ru v cc dung mi hu c khc.
Cavarol (C10H14O)
OH
OH
2-methyl-5-(propan-2-yl)phenol
5-methyl-2-(propan-2-yl)phenol
1-methyl-4-(propan-2-yl)benzene
- Phn t gam: 134,21 g/mol.
10
(4E)-1-methyl-4-(6-methylhept-5-en-2-ylidene)cyclohexene
- Trng lng phn t: 204,35 g/mol.
- Nhit si: 274 2750C.
L cht lng khng mu, tan trong ru, khng ha tan trong nc.
Terpinene (C10H16)
1-methyl-4-(propan-2-yl)cyclohexa-1,4-diene
- Khi lng phn t: 136,24 g/mol.
- Nhit nng chy: 60 610C.
- Nhit si: 173,5 174,80C.
Camphene (C10H16)
2,2-dimethyl-3-methylidenebicyclo[2.2.1]heptan
- Khi lng phn t: 136,24 g/mol.
- Nhit nng chy: 45 480C.
- Nhit si: 158 1590C.
L cht sp rn, trng, khng ha tan trong nc; tan trong ru v clorofom.
- Pinene (C10H16)
(+) - Pinene
()- - Pinene
11
(R)-(+)-Limonene
(S)-()-Limonene
(1E,4E,8E)-2,6,6-trimethylcycloundeca-1,4,8-triene
- Khi lng phn t: 204,36 g/mol.
- Nhit si: 106 1070C.
- Caryophyllene (C15H24)
6-ethyl-1,7-dimethyl-5-methylidenecyclononene
- Khi lng phn t: 204,36 g/mol.
- Nhit nng chy: 69 700C.
- Nhit si: 129 1300C.
1.3.3. Mt s ng dng
12
1.3.3.1. Trong y hc
- Ty y hin nay cha thy dng cy ny lm thuc. Thng ch dng ct tinh
du ch eugenol dng trong nha khoa v trong vic t hp cht vanilin.
- Theo ng y, hng nhu c v cay, hi n, vo 2 kinh ph v v, c tc dng
lm ra m hi, cha cm mo, gim st, li thp, hnh thy; au u, au bng, bun
nn, thy thng, i ngoi lng, chy mu cam,...
+ Tc dng gii nhit: Hng nhu (dng sng) hoc sc ung ln th nht, thy
nhit gim, ung 3 ln lin tc thy c tc dng gii nhit.
+ Tc dng gim au: du hng nhu 0,3ml/kg v 0,15ml/kg rt vo d dy
chut nht thy c tc dng c ch, gim cht.
+ Nc sc hng nhu c tc dng trn tnh.
+ Du hng nhu liu 190ml/kg cho ung lin tc 7 8 ngy, thy c tc dng
tng cng kh nng min dch.
+ Tc dng khng khun: du hng nhu c tc dng khng khun i vi trc
khun thng hn, trc khun l, trc khun bch cu, trc khun ph vim, cc loi
trc khun.
- n thuc kinh nghim:
+ Cha cm nng, nn ma, tiu chy hoc do ma h n qu nhiu cc th sng
lnh: hng nhu 12g, ta t (l v cnh) 9g, mc qua 9g, sc nc ung trong ngy.
+ Cha ma h b cm do nhim gi lnh, ung qu nhiu th nc mt, hoc b
cm nng dn n ngi pht st, s lnh, u au, ngc y, khng m hi: hng
nhu 8g, hu phc 6g, bch bin u (u vn trng) 12g, sc nc ung. Ngoi cch
sc ung, cn c th s dng di dng thuc tn: dng hng nhu 500g, hu phc
(tm gng nng) 200g, bch bin u (sao vng) 2000g, tt c 3 v tn nh trn u;
mi ln dng 10g, pha vi nc un si ung.
+ Cha cm trong 4 ma (t thi cm mo): hng nhu tn nh, mi ln dng
8g, pha vi nc si hay dng ru hm nng m chiu thuc; ung vo m hi ra
c l khi bnh.
+ Cha cm st nhc u: dng l hng nhu ti mt nm, gi nh, ch thm
nc si, vt ly nc ct ung, b p ln u, trn, v hai bn thi dng. Nu st
c m hi th thm c sn dy ti 20g, cng gi vt nc ung.
13
+ Cha ph thng, tiu tin , khng m hi: hng nhu 9g, bch mao cn (r
c tranh) 30g, ch mu tho 12g, sc nc ung thay tr trong ngy.
+ Cha hi ming: hng nhu 10g sc vi 200ml nc. Dng sc ming v
ngm.
+ Cha tr nh vim ng h hp trn: hng nhu, hoc hng, kinh gii, bn
h, phc linh, ng sm, hong cm - mi th 10g, cam tho 5g; sc vi nc, chia
thnh 4 - 6 ln ung trong ngy.
+ Cha tr con chm mc tc: hng nhu 40g, sc vi 200ml nc, c c, trn
vi m ln, bi ln u.
1.3.3.2. Trong m phm v m thc
- Tinh du hng nhu c mi hng m p ngt ngo.
- Hng nhu c tc dng mc tc nn thng c dng lm thuc mc tc,
hng nhu gip tc thm di v mt. Trong dn gian thng trn tinh du hng nhu
vi du da bi ln da du ch bnh rng tc, hn hp c tc dng kch thch s
mc tc tr li ng thi lm cho tc thm dy v mt.
- Ngoi ra, hng nhu ( ta) cn l hng v khng th thiu trong cc ba n
1.4. Mt s tnh cht v cng dng ca metyleugenol
Metyleugenol (C11H 14O2)
O
O
1,2-dimethoxy-4-(prop-2-en-1-yl)benzene
- Trng lng phn t: 178,23 g/mol
- Nhit nng chy: 40C.
- Nhit si: 2480C.
- Chit sut: 1,533 1,535.
L cht lng khng mu hoc vng nht, ha nu trong khng kh, c mi thm
c trng, khng tan trong nc, tan trong dung mi hu c, n nh trong iu kin
thng. Metyleugenol c bit n nh l mt cht dn d cn trng, c bit l rui
vng xut hin nhng ni kh hu nhit i, loi rui vng ny xut hin nhiu kh
hu nhit i nh Vit Nam, chg hi ma mng, c bit cc vn cy n qu.
14
15
16
- H thng chng ct
- Gi
- n cn
- Cc thy tinh c m
- Buret 50ml
- Phu chit
- Pipet 5ml
2.1.2. Ha cht v nguyn liu
- Na2SO4 khan
- Etanol 960C
17
Cy hng nhu
Xay nhuyn
H thng chng ct
Tinh du v nc
Nc
Tinh du
Na2SO4 khan
Tinh du sn phm
Dung dchNaOH
Kt ta
Lc; HCl
Metyleugenol
18
Bng 2.1. Hm lng tinh du hng nhu trng theo thi gian chng ct
Nguyn liu (g)
300
300
300
300
300
0,25
0,33
0,83
0,84
0,84
0,083
0,110
0,277
0,280
0,280
0.9
0.8
0.7
0.6
0.5
Khi lng
tinh du (g)
0.4
0.3
0.2
0.1
0
2
300
300
300
12h30
17
0,83
0,65
0,53
0,277
0,217
0,177
19
0.9
0.8
0.7
0.6
Khi lng
tinh du (g)
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
8
12h30
17
20
G G2
G G1
IA =
V5,61
g
Trong :
IA: ch s axit (mgKOH/g).
V: s ml KOH 0,1N dng chun (ml).
5,61: s mg KOH tng ng vi 1ml KOH 0,1N.
g: khi lng tinh du em phn tch (g).
2.3.3.3. Ch s x phng
Ch s x phng l s miligam KOH cn thit trung ha tt c cc axit t do
v axit kt hp di dng este trong 1 gam cht bo.
- Cch tin hnh: ly 2 eclen 100ml dn nhn l bnh 1 v bnh 2.
+ Cho vo bnh 1 (bnh kim tra) 1ml nc ct v 15ml KOH 0,5N.
+ Cho vo bnh 2 (bnh th nghim) 1g tinh du v 15ml KOH 0,5N.
un si 2 bnh trong ni cch thy trong 50 pht, sau ngui. Thm vo
mi bnh 15ml nc ct v 3 git phenolphtalein, lc u, dung dch c mu hng.
21
Chun 2 bnh bng dung dch HCl 0,5N n khi mt mu hng. Tin hnh chun
3 ln, ghi th tch HCl chun , ly gi tr trung bnh.
- Tnh kt qu:
IX =
Trong :
IX: ch s x phng (mgKOH/g).
VT: s ml HCl 0,5N chun bnh th nghim (ml).
VK: s ml HCl 0,5N chun bnh kim tra (ml).
g: khi lng tinh du em phn tch.
28,05: s mg KOH tng ng vi 1ml KOH 0,5N.
22
Gi tr
T trng
Ch s
Ch s x
Ch s este
Ch s khc
(d25)
axit
phng
(IE)
(IA)
(Ix)
0.75
11.34
1.1656
(n26.5)
11.45
1.5025
23
T l
lu (pht)
5.67
STT
Tn hp cht
CTPT
0,32
2,6,6-trimethylbicyclo[3.1.1]hept-2-ene
C10H16
7.30
1,29
6-methylhept-5-en-2-one
C8H14O
8.75
0,23
1-methyl-4-(prop-1-en-2-yl)cyclohexene
C10H16
9.51
0,61
(3Z)-3,7-dimethylocta-1,3,6-triene
C10H16
11.68
4,20
3,7-dimethylocta-1,6-dien-3-ol
C10H18O
13.29
0,43
13.48
0,28
13.58
0,98
13.76
1,05
10
14.47
1,69
4,6,6-trimethylbicyclo[3.1.1]hept-3-en-2-ol
C10H16O
11
15.29
2,71
12
15.61
0,26
2-(4-methylcyclohex-3-en-1-yl)propan-2-ol
C10H18O
13
17.46
4,44
(2Z)-3,7-dimethylocta-2,6-dien-1-ol
C10H18O
14
18.14
24,84 2-methoxy-4-(prop-2-en-1-yl)phenol
C10H12O2
15
18.71
4,32
(2E)-3,7-dimethylocta-2,6-dien-1-ol
C10H18O
16
19.57
31,08
1,2-dimethoxy-4-(prop-2-en-1-yl)benzene
C11H14O2
17
20.48
0,27
(3Z)-2-(hex-1-yn-1-yl)-3(methoxymethylidene)oxirane
#
1-[2-methyl-5-(prop-1-en-2yl)cyclopentyl]ethanone
(6,6-dimethylbicyclo[3.1.1]hept-2-yl)methyl
acetate
C10H14O2
#
C10H16O
C12H20O2
24
18
21.49
0,22
(2Z)-(3,3-dimethylcyclohexylidene)ethanal
C10H16O
19
23.14
4,17
(2Z)-3,7-dimethylocta-2,6-dienal
C10H16O
20
23.23
0,18
21
23.47
0,63
22
23.84
0,24
23
24.32
0,40
(2E)-3,7-dimethylocta-2,6-dien-1-yl acetate
C12H20O2
24
24.43
0,37
25
24.59
0,96
1-ethenyl-1-methyl-2,4-di(prop-1-en-2-
C15H24
26
25.25
3,16
27
25.76
4,11
28
26.48
1,03
29
26.78
0,27
30
27.19
0,60
4-ethoxy-2,6,6-trimethylbicyclo[3.1.1]hept2-ene
(2Z)-3,7-dimethylocta-2,6-dien-1-yl acetate
C12H20O2
1,3-dimethyl-8-(propan-2-
C15H24
yl)tricyclo[4.4.0.02,7]dec-3-ene
yl)cyclohexane
(2E)-3,7-dimethylocta-2,6-dienal
C10H16O
(4Z)-4,11,11-trimethyl-8-
C15H24
methylidenebicyclo[7.2.0]undec-4-ene
2,6-dimethyl-6-(4-methylpent-3-en-1-
28.37
0,91
C15H24
yl)bicyclo[3.1.1]hept-2-ene
(2E)-1,1-diethoxy-3,7-dimethylocta-2,6diene
(1E,4E,8E)-2,6,6,9-tetramethylcycloundeca-
C14H26O2
C15H24
1,4,8-triene
7-methyl-3-methylidene-4-(propan-2-
31
C12H20O
C15H24
yl)octahydro1H-cyclopenta[1,3]cyclopropa[1,2]benzene
32
28.55
0,20
33
30.16
0,26
34
31.00
2,44
35
32.55
0,63
(4Z)-4,11,11-trimethyl-8-
C15H24
methylidenebicyclo[7.2.0]undec-4-ene
4,7-dimethyl-1-(propan-2-yl)-1,2,4a,5,8,8a-
C15H24
hexahydronaphthalene
(1Z,4Z,7Z)-1,5,9,9-tetramethylcycloundeca-
C15H24
1,4,7-triene
4,12,12-trimethyl-9-methylidene-5oxatricyclo[8.2.0.04,6]dodecane
C15H24O
25
26
27
28
29
30
31
32
33
(C10H16O,
dimethylocta-2,6-dien-1-yl
0,63%);
acetate
(C12H20O2,
1,05%);
(2Z)-3,7-
1-ethenyl-1-methyl-2,4-
(C15H24,
tetramethylcycloundeca-1,4,8-triene
1,03%);
(C15H24, 0,60%);
(1E,4E,8E)-2,6,6,97-methyl-3-methylidene-4-
34
alpha-Caryophyllene;
Eudesma-
1-isopropyl-7-metyl-4metylen-1,2,3,4,4a,5,6,8a-octahidronaphtalen;
Thi gian lu
Thnh phn ha hc
22.80
Metyleugenol
24.96
Eugenol
T l %
69,83%
15,47
35
3.3.1. Eugenol (C10H22O2) : 15,47%
36
alpha-Caryophyllene;
2-isopropyl-4a,8-
37
* Alpha-Caryophyllene
* 2-isopenyl-4a,8-imetyl-1,2,3,4,4a,5,6,7-Octahidronaphtalen
* 1-isopropyl-7-metyl-4metylen-1,2,3,4,4a,5,6,8a-octahidronaphtalen
* 2-isopropyl-4a,8-imetyl-1,2,3,4,4a,5,6,7-octahidronaphtalen
* 7-isopropenyl-4a-metyl-1-metylendecanhidronaphtalen
* 3-isopropenyl-4a,5-dimetyl-1,2,3,4,4a,5,6,7-octahidronaphthalene
38
* Caryophyllene oxit
* 1,4a-dimetyl-7-(1-metyletylidene)decanhidro-1-naphthalencol
HO
*Nhn xt: Qua kt qu trn cho thy sau qu trnh tch v lm giu th hm
lng metyleugenol tng ng k. Lc u metyleugenol ch chim 31,08% sau qu
trnh tch v lm giu hm lng metyleugenol tng ln 69,83% c th l do qu trnh
kt ta dng d NaOH v eugenol chuyn ha mt phn thnh metyleugenol.
39
Alpha-Caryophyllene;
;
2-isopenyl-
1-isopropyl-7-metyl-4metylen-
1,2,3,4,4a,5,6,8a-octahidronaphtalen; 2-isopropyl-4a,8-imetyl-1,2,3,4,4a,5,6,7octahidronaphtalen;
1,4a-dimetyl-7-(1-metyletylidene)decahidro-1-naphthalencol;
40