Skript pr prgaditje pr

provim me goj nga

Matematika 1
BASHKESITE E NUMRAVE REAL
Bashkesite e numrave real e perbejne disa nenbashkesi disa nder to jane :
Bashksia e numrave natyral:
Bashksia e numrave t plot:

Bashksia e numrave racional:

Bashksia e numrave kompleks:
Bashksia e numrave ift:

={2,4,6,8,...}

Bashksia e numrave tek:

={1,3,5,7,9,...}

Aksioma e Kantorit : Secilit numer real i pergjigjet nje dhe vetem nje pike e drejtezes X
dhe anasjelltas , seciles pike te drejtezes X i pergjigjet nje dhe vetem nje numer real .Ne baze
te kasaj aksiome , bashkesine e numrave reale mund ta indetifikojme me bashkesine e pikave
te nje drejteze .
Intevalet numerike
Le te jene a dhe b dy numra reale , a<b.
Bashkesia e te gjithe numrave reale x te formes :
{x I x

R ,a<x<b} quhet intervale i hapur dhe shenohet me (a,b),

{x I x

R ,axb} quhet interval i mbyllur dhe shenohet me [a,b],

{x I x

R , ax<b} quhet inteval i mbyllur nga e majta ose i hapur nga e djathta dhe

shenohet me [a,b),
{x I x

R , a<xb} quhet inteval i hapur nga e majta ose i mbyllur nga e djathta dhe

shenohet me (a,b].

Vlera absolute e numrit real

Vlera absolute e numrit real x, qe shenohet simbolikisht me x eshte numri jonegativ qe i
ploteson kushtet :

x=

x , ne qofte se x >0
0, ne qofte se x=0
x , ne qofte se x <0

Disa veti themelore te vleres absolute te numrit real:

1) Per cdo x,y

vlen : a) xy=xy dhe b)

x
x
=
y
y

2) -xxx
3) x+yx+y
4) xr ekuivalent me -rxr
5) x-yx-y

BASHKESITE E NUMRAVE KOMPLEKS

Bashksia e numrave kompleks shnohet me C, ndrsa numri kompleks n trajtn

ku

dhe

Numri real

jan numra real dhe njsia imagjinare e cila e plotson vetin :

sht pjesa reale dhe

sht pjesa imagjinare.

P.sh. pr numrin kompleks 3 + 2i numri 3 sht pjesa reale dhe 2 sht pjesa imagjinare.
Nse

, ather zakonisht shnojm a = Re(z) dhe b = Im(z)

Bashksia e numrave real R mund t kuptohet si nnbashksi e bashksis s numrave

kompleks C sepse 'do numr real mund t shkruhet si numr kompleks i cili pjesn
imagjinare e ka t barabart me 0.

C={x+iy x,y R }
4k

i =
i

4 k+1

=i

4 k+2

4 k+3

1
-i

Per cdo k=0,1, 2, 3,

Verejtje : Bashkesia e numrave kompleks C mund te perkufizohet
edhe nepermjet paleve te renditura (x,y)=x+iy, ku i

(0,1), x

( x ,0 ) .

Mledhja e shumezimi I cifteve te renditura perkufizohet ne kete

menyre :
(

x1, y1

)=(

)+(

x1 x2

x2
y1 y2

y2

,
,

)=(

x 1 y2

x1

x2

x2 y1

y1

y2

) dhe (

x1

y1

)(

x2

y2

PARAQITJA GJEOMETRIKE E NUMRAVE KOMPLEKS

Sipas prkufizimit t numrit kompleks si dyshe e renditur konkludojm se numri kompleks mund
t shikohet si pik n rrafsh koordinativ kndrejt t cilin e quajm rrafsh kompleks. Koordinatat e
numrit jan x = Re(z) dhe y = Im(z)

Vler absolute ose modul i numrit kompleks

, sht

Vetit kryesore jan:

ku

, poqese
(Jobarazimi i trekndshit)

I konjuguar i numrit kompleks

sht numri

, shnojm . Sipas figurs,

sht simetrik me z ndaj boshtit

Disa nga vetit e konjugacionit:

ku z sht i ndryshm nga 0

S pari distanca e piks z nga origjina (i shnuar me r n figurn 2) njihet si vler

absolute ose modul dhe shnohet me

. Nga Teorema e Pitagors,

N prgjithsi largsia mes numrave kompleks jepet me

, e cila e

kthen bashksin e numrave kompleks n hapsir metrike dhe ktu mund t fusim
konceptin e limitit dhe t vazhdueshmris s funksioneve. T gjitha vetit standarde t
hapsirs dydimensionale plotsohen pr rrafshin kompleks duke prfshir at se moduli i
numrit kompleks sht jonegativ dhe plotsimin e jobarazimit t trkndshit (
for all z, w).

S dyti argumenti i numrit kompleks

shnohet si

sht kndi i dhn n figurn 2,

. Si edhe me modulin argumenti mund t gjindet nga

pra

).

Vlera e ndryshon pr nj shumfish t 2 dhe prsri jep kndin e njejt.

S bashku kto spjegime japin nj mnyr t re pr paraqitjen e numrit kompleks
n formn polare, si kombinim i vlers s modulit kndit q ai formon me boshtin
x

from the polar pair (r,)). Kto fakte mund t

shnohen n mnyra t ndryshme si p.sh

forma trigonometrike

atehere :

Formula e Muavrit per fuqizim :

Rrenjezimi I numrit kompleks :

Ku k=0,1,2,,n-1