Drama

Drama, ose Dramaturgjia, sht fjal nga gjuha greke drma () q do t thot "veprim"
e cila pos epiks dhe liriks sht shtylla e tret e letrsis, veprat dramatike njihen edhe si
drama. Drama sht teatr i shprehur me fjal. Me termin e prgjithshm Drama nnkuptojm
at krijimtari letrare q shkruhet pr tu shfaqur n teatr.Pr kt arsye autort i prfillon
rregullat e saj t ngurta , pa zbatimin e s cilave ajo nuk mund t jet e suksesshme n sken.
Drama sht nj nga gjinit kryesore t letrsis artistike.Tekstet e shkruara pr teatr i quajm
dram.Ashtu si prralla,tregimi,romani edhe drama ka nj ngjarje kryesore.

N kohrat e hershme mbizotronte shkrimi i drams n vargje por sot ajo shkruhet n proz,
pasi proza i ofron asaj m shum mundsi shprehse se sa poezia. Tematika e drams sht e
afrt me at t prozs(teme historike, tem shoqrore, tem erotike, tem filozofike etj.). N
varsi t tematiks kemi disa lloje dramash: dram historike, dram shoqrore etj. Konfliktet e
drams jan konflikte t zakonshme q ndodhin n jetn e prditshme njerzore.

Si ndr tri dramat e para shqiptare jan : "Emira" e Anton Santorit 1885 , "Sofonisba" e Jeronime
De Radas , dhe "Besa" e Sami Frashrit Autor tan t drams njihen Anton Santori , Sami
Frashri, Pashko Babi, Shtjefen Gjeqovi, Mihal Grameno, Namik Delvina, Kristo Floqi, Gjergj
Fishta, Teki Drvishi, Ymer Shkreli, Sabri Hamiti, Rexhep Qosja, Mehmet Kraja etj.

Veprat dramatike n prgjithsi ndahen n disa lloje:

Komedia

Tragjedia

Tragji-komedia

Biseda n Dram mund t jet Monolog dhe Dialog.

Monologu sht ather kur flet vetm nj personazh i mbetur n sken.

Dialogu sht ather kur flasin dy e m tepr personazhe

Prve tekstit q do t flasin aktort , pjest prbrse e drams jan edhe didaskaliet , me t cilat
prshkruhet pamja e skens , veprimet dhe gjestet e personazheve , zhurmat q do t dgjohen
etj., t cilat vihen zakonisht midis kllapave.

Varsisht nga mjedisi se ku ato luhen, pr qllim seleksionim kto mjedise ndahen n:

Filmi
 Drama televizive (ndryshe e quajtur edhe Tele drama)

Drama audio (q zakonisht thirret Radiodrama pasi q sht mnyr klasike e shfaqjes s
tyre.)

Drama Klasike
Drama Klasike(greke e romake) sht shkruar n vargje dhe sht luajtur npr amfiteatr , disa
prej s cilave ruhen edhe sot (Si n Butrint , prshembull q ishte koloni greke). Drama Klasike
kishte nj ndrtim t ngurt , mbshtetur n rregulla t forta , prandaj kompozicioni i saj kalonte
domsdo npr klto faza : Ekspozicioni , Thurja , Pika Kulmore , Peripecia dhe Zgjidhja.Nj
vepr dramatike zakonisht ndahet n pjes m t vogla q quhen Akte, prandaj kemi dram me
pes akte , tri akte , me nj akt ... , ndrkaq njsi edhe m e vogl sht Skena , e cila shnon do
hyrje e dalje t aktorve n sken.Meq do dram ngrihet mbi nj konflikt , ai e bn edhe
gjuhn e drams specifike , m dinamike , m emocionale , jo t zakonshme.Vetm Drama
moderne arrit ta sillte n sken njeriun , jetn dhe gjuhn e rndomt

Tek ne shikimi i teledramave ka humbur pr nga interesi, ndrsa ndgjimi i radiodramave pr

dashamirt e saj ka mbetur n t njjtin nivel si m par. Emitues i rregull i tyre[1] q nga kohrat
e themelimit t radiostacionit t Prishtins ishte vet ky radiostacion si dhe disa radiostacione
lokale (Radio Gjakova). Tani duket q traditn e emitimit t tyre e ka prvetsuar Radio Kosova
Live.