Professional Documents
Culture Documents
PANIMULA
Ang panitikan ay ang mga kaisipan, damdamin, karanasan, hangarin, at diwa ng tao
maikling kwento, epiko, alamat, nobela, ay ilan lamang sa mga halimbawa nito. Sa ating
bansang Pilipinas, ang isa sa pinakasikat na akda ay ang likha ni Francisco Baltazar na
panahon ngayon hindi na lamang sa libro makikita ang mga akdang pampanitikan ng mga
ang mga tao ay malayang nakikipag-ugnayan sa isat- isa saan mang dako ng mundo.
Kaugnay ng social media ay ang mga social networking sites o websites at applications na
tinatawag. Ilan sa mga kilalang halimbawa ng social media ay ang Facebook, Twiter, at
Instagram. Dahil kahit sino at kahit saan ay maaaring gamitin ang social media, hindi na
lamang sa pakikipag-ugnayan ito ginagamit kung hindi sa pagsusulat ng ibat ibang akdang
pampanitikan.
pangaraw-araw na buhay ng kabataan. Dito madalas ipinapahayag ng mga tao ang kanilang
nararamdaman. Dahil sa Facebook, malayo mong maipapahayag ang iyong nadarama. Dahil
dito nagkaroon ng pag-usbong ng panitikang Filipino. Mula sa mga tula, hanggang sa mga
1
maiikling kwento ay maaari mong mabasa. Nariyan rin ang mga makabagong panitikan tulad
ng spoken poetry at text serye. Sumikat ang tinatawag na spoken poetry dahil sa binatang
maraming netizens. Dahil dito, marami na rin ang mga kabataang gumawa ng mga spoken
poetry at ipinost sa ibat ibang social networking sites. Hindi lamang spoken poetry ang
sumikat, pati na rin ag tinatawag na text serye. Ang mga text na ito ay naka-screenshot na
kung saan sa pamamagitan niyo naipapakita ang palitan ng pahayag o conversation ang mga
Hindi lamang Facebook ang mayroong ganitong mga uri ng panitikan,nariyan rin ang
Twitter, Instagram at Wattpad. Kanina lamang ay binanggit ang Wattpad, ngunit ano nga ba
ito? Ang Wattpad ay isa sa mga kilalang social networking site. Marami na ang
nahuhumaling dito dahil sa ito ay libre at madali lamang ma-access gamit ang gadget at
Wattpad, maaari kang gumawa ng iyong sariling kwento. Maging magbasa ng isang katutak
na mga tula,nobela, at iba pa, umaga at gabi ay possible. Ngunit sa pagbabasa nila sa mga ito,
mga babasahing nasa ibat ibang social networking sites ay mayroong mga positibo at
negatibong epekto. Katulad na lamang sa kalusugan, hindi na maiiwasan ngayon ang paglabo
ng mata. Ayon kay Sumarana Yasmin, director ng South East Asia and Eastern
2
Mediterranean Region Institute, nakatutok na lamang sa computer at cellphone ang mga
kabataan. Hindi lamang paglabo ng mata ang maaaring maidulot nito kung hindi pati na rin
Sa kabila ng mga negatibong epekto na ito, mayroon ding mabuting naidudulot ang
pagkahilig ng mga kabataan sa panitikang Filipino gamit ang social media. Dahil sa
malawakan nilang pagbabasa, nadadagdagan ang kanilang kaalaman. Hindi lamang iyon,
idagdag pa dito ang pagiging bukas ng kanilang isipan sa mga bagay-bagay. Dahil na rin sa
kabataan sa panitikang Filipino na nasa social media. Kaya naman ang mga ito ay
ang mga magulang tungkol sa mga epekto nito sa kanilang mga anak. At pati na rin ang mga
makatuklas ng bagong kaalaman kung hindi mabigyan din ng linaw ang epekto ng pagkahilig
SANLIGANG KASAYSAYAN
Bago pa man umabot ang panitikang Filipino sa ibat ibang social media sites, ang
panitikang Filipino ay maaaring makita sa mga sulat sa dahon ng ating mga ninuno. Mula sa
3
alibata na ating unang ginamit sa pagsulat at pakikipagkomunikasyon, hanggang sa
alpabetong Filipino na ating gamit ngayon, masasabing ang panitikang Filipino ay patuloy na
umuunlad.
dumating sa magkakaibang panahon. Ang mga unang tao sa Pilipinas ay sinasabing mga
Negrito o Aeta. Sinundan naman ito ng grupong Indones at Malay. Dahil sa pagdating ng
mga grupo ng taong ito, ang sinaunang kabihasnan ay nagkaroon ng sariling sistema ng
pagsulat at pagsasalita. Bago pa man dumating ang taga-kanluran, ang unang ebidensya na
ang mga Pilipino ay mayroong sariling panitikang pasulat ay ang Baybayin na binubuo ng
tatlong patinig at labing-apat na katinig. Ang mga simbolong ito ay nakasulat sa mga dahon
at balat ng punong-kahoy na kung saan ang gamit sa pag-ukit ay ang mga matutulis na bato
at kahoy din. Sinasabing mayroon ding panitikang pasalita ang mga sinaunang tao. Ang
panitikang pasalita ay may anyong panulaan, tuluyan, at dula. Ang panulaan ay binubuo ng
mga bugtong, salawikain at kasabihan, tanaga, tulang pambata, bulong, awiting bayan, at
epiko. Ang mga ito ay nakasulat din ngunit ng dumating ang mga Kastila, marami ang
ng mga arkeologo.
na umiral. Halimbawa sa mga ito ay ang mga uri ng dulang senakulo, santacruzan at tibag na
kung saan ang mga ito ay inaawit. Ang mga kastila rin ang nagpakilala ng konseptong
4
Balagtas na Florante at Laura. Sa panahong ito ang pagsusulat ay hindi malaya. Ang
ni Dr. Jose Rizal. Lumaganap ang karahasan at pang-aalipin sa panahon ng Kastila at ang
dalawang akda (Noli Me Tangere at El Filibusterismo) ni Rizal ang siyang naging hudyat sa
mga Pilipino upang ippaglaban ang kasarinlan ng Pilipinas. Hindi lamang mga nobela ng
isinulat ni Rizal kung hindi pati mga sanaysay na gaya ng Hinggil sa Katamaran ng mga
Pilipino at Sa Mga Kabataang Dalaga sa Malolos. Ang mga bayaning sina Marcelo H. Del
Ponce, Pedro Serrano Laktaw, Emilio Jacinto, at Apolinario Mabini ay ilan lamang sa mga
bayaning nagsulat din sa mga panahong iyon. (Panitikang Filipino sa Ibat-Ibang Panahon at
Cecilio apostol na sumulat ng mga oda para kay Rizal, Claro M. Recto na naging tanyag sa
kanyang natatanging mga talumpati, Lope K. Santos na may akda ng Banaag at Sikat, Jose
Batute, Jose dela Cruz na may panulat-sagisag na Huseng Sisiw dahil sisiw ang
ibinabayad sa pagsulat niya ng mga tulang pag-ibig, Severino Reyes na sumulat ng dulang
nobelista sa Ingles at marami pang iba. Sa panahong ito, ipinakilala ng mga Amerikano ang
pinaka-umusbong sa panahong ito. Isang halimbawa nito ay ang Bodabil na isang uri ng dula
5
na kung saan ang mga rtista ay umaawit at sumasayaw na siyang nagbunga sa sarsuwela ng
panitikan.blogspot.com/2009/05/pantikang-filipino.html.)
Panahon dahil higit na malaya ang mga Pilipino sa pagsulat. Kinilala rin ang mga manunulat
na babae na sina Liwayway Arceo at Genoveva Edroza- Matute dahil sa mga maka-
feministang maikling kwento. Dahil sa dinalang haiku na kung saan ito ay maikling tulang
may tatlong taludtod at may bilang na pantig na 5-7-5 sa taludtod, nagkaroon ang mga
Pilipino ng tanaga (maikling tulang may apat na taludtod at ang bilang ng pantig ay 7-7-7-7).
panitikan.blogspot.com/2009/05/pantikang-filipino.html.)
Sumigla ang panitikang Filipino sa ibat-ibang uri mula sanaysay hanggang sa mga maiikling
Panitikan ng Pilipinas, nakilala ang mga panitikang panlalawigan. Hindi lamang iyon,
nagkaroon din ng gawad Carlos Palanca Memorial Awards for Literature na lalong
nagpasigla sa panitikan nng Pilipinas. Hindi na lamang sa mga libro, magazines, dyaryo
makikita ang panitikan kung hindi pati sa telebisyon at pelikula. ( Panitikang Filipino sa
kasabay ng ibat- ibang gadgets. Dahil sa internet nagkaroon ng blogging, video clipping at
audio airing na patuloy na bumubuhay sa panitikan. Ang mga ito ay makikita sa social
media. Sa pamamagitan ng social media, naging mas malaya ang pagpapahayag sa sarili lalo
6
na sa pagsulat. Kaya naman sa panahon ngayon ang panitikan ay kalat na sa ibat-ibang
panahon. At sa pag-unlad ng panitikan na makikita sa mga ito, tiyak na umuusbong rin ang
Pilipinas.
BALANGKAS TEORETIKAL
Ang Uses and Gratification Theory o U&G theory ay nagsasabi kung ano-ano ang
mga bagay na nakaapekto sa mga tao upang tangkilikin at patuloy na gamitin ang social
media. Ayon sa teoryang ito ang mga katangian o kakayahan ng social media gaya ng
pagbibigay libang sa gumagamit nito, pag-uugnay ng mga tao sa kanilang kapwa saan man sa
ng gumagamit ng social media at bunga nito ay ang patuloy nilang pagtangkilik dito. (Katz,
1959)
7
Sa Reader Response Theory isinasaad na ang mambabasa bilang aktibong kasapi sa
depene sa kung paano nila ininterpreta ang isang kwento. (Holland, et al. 60s)
2002)
nabanggit kung saan sinasabing ang bawat indibidwal ay may kani-kaniyang oryentasyong
BALANGKAS KONSEPTWAL
sites. Sa mga social networking sites na ito ay matatagpuan ang ibat ibang bagay at isa na
dito ay ang mga literaturang nailalathala sa mga blogs at sites. Sa panahon ngayon
napakarami ng tao ang nahuhumaling sa mga literaturang Filipinong nasa social media at
nagiging parte na ito ng pang araw-araw na buhay ng tao dahil sa mga bagay na naidudulot
nito. Kung kayat hindi nakakapagtaka na ang social media ay nakakaimpluwensiya sa kilos,
8
gawi, kaisipan at paniniwala ng gumagamit nito. Hindi pare-pareho ang epektong naidudulot
pag-iisip, interpretasyon at paraan ng pagtanggap hingil sa kanyang nabasa. Ngunit may mga
pagkakataon na magkakatulad o hindi nalalayo ang epekto ng mga literatura sa social media
sa mga mambbasa nito. Ito ay sa kadahilanang may pagkakapareho ang binabasa ng mga
Halimbawa, malaki ang posibilidad na magkapareho ang magiging epekto ng mga lieraturang
Anut ano pa man pagdating sa usaping epekto/ bunga/ impluwensya ito ay palaging
9
LITERATURANG FILIPINO
USES AND
GRATIFICATION
THEORY
LITERATURANG FILIPINO
SA SOCIAL MEDIA
SOCIAL READER
CATEGORIES RESPONSE
THEORY THEORY
PILING MAG-AARAL NG
PUP-SHS
INDIVIDUAL
DIFFERENCES
THEORY
EPEKTO
POSITIBO NEGATIBO
PANGKAISIPAN PANGKAISIPAN
PANGKALUSUGAN PANGKALUSUGAN
PANDAMDAMIN PANDAMDAMIN
PANG-MORAL PANG-MORAL
10
Ang paradimang ito ay tumutukoy sa iskeletal na kaligiran ng pag-aaral na ito.
Ipinakikita rito kung paanong ang mga literaturang Filipino sa social media ay dumadaloy
rati ay mababasa lamang ang mga literaturang Filipino sa mga inimprentang aklat ngayon ito
ay mas madali at libre ng mababasa sa mga social media sites. Sa panahon ngayon ay mas
tinatangkilik na ng tao ang mga literaturang nasa social media kaysa sa mga inimprentang
literatura at ito ay dahil na rin sa kadahilanang ang social media ay napupunan ang mga
particular na sa mga teenager gaya ng mga Senior High School students. Naimpluwensiyahan
ang kanilang mga kilos, pananalita at paniniwala batay sa kung ano ang naging persepsyon
hilig/panlasa), tinatayang magkatulad o hindi rin nalalayo ang impluwensya nito sa kanila
11
Sa huli, ang ibat ibang dimensyon/aspeto ng buhay ng mga mag-aaral (pangkaisipan,
PAGLALAHAD NG SULIRANIN
PUPSHS?
2. Gaano kadalas nagbabasa ang mga piling mag-aaral ng PUPSHS ng mga akda sa
4. Ano- ano ang positibo at negatibong epekto ang naidudulotng ng pagkahilig ng mga
mag-aaral ng PUPSHS sa literaturang Filipino gamit ang Social Media batay sa mga
sumusunod na aspeto:
A. Pangkaisipan
B. Pangkalusugan
C. Pandamdamin
D. Pang-moral
12
KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL
Lubos na naniniwala ang mga mananaliksik na Malaki ang maiaambag ng pag- aaral
na ito lalong higit sa mga sumusunod:
Sa mga magulang:
Nagiging mahalaga ito upang malaman ng mga magulang kung nagiging maganda
bang kasangkapan ang social media sa pagkakaroon ng sapat na kaalaman ng kanilang mga
anak sa panitikang Filipino. Tungo dito ay magagabayan nila ang kanilang mga anak sa mga
bagay na kailangan nilang ilimita o ipagpatuloy o isagawa.
Sa mga guro:
13
Sa mga manunulat:
SAKLAW AT DELIMITASYON
14
binigayang-kahulugan ng mga mananaliksik ang mga sumusunod na salita para sa lubos na
mga mag-aaral.
Panitikan - ang isa sa pinakapayak at madaling paraan para maipabatid o maibahagi ang
at patula.
Social media- ang isa sa pinakamabilis na paraan sa panahon ngayon para maipa bahagi ang
Social Networking Sites ito ay ang mga websayt tulad ng Facebook at Twitter na kung
ugnayan.
Wattpad- isa sa mga website kung saan naibabahagi ng isang manunulat ang kayang mga
tula.
15