TEKNOLOGJIA NE MESIMDHENIE

HYRJE
Shoqria e bazuar n dituri nevojitet q t posedoj aftsi t mira komunikuese dhe
sociale, t jet e mir informuar dhe t jet gjithmon e gatshme t msoj gjra t
reja. Pr tu br pjestar t ksaj shoqrie qytetart duhet t marrin pjese n
mnyr aktive n kt shoqri dhe ti ndjejn benifitet e ofruara nga ajo. Atyre
duhet tju jepet mundsia q ti ken dhe arrijn ato dituri dhe aftsi t nevojshme.
Ato gjithashtu duhet q n mnyr kreative ti arrijn diturit dhe eksperiencat duke
krijuar zgjidhje origjinale pr problemet.

N kohn bashkkohore ndikimi i teknologjis informatike dhe t komunikimit

(TIK) gjithnj e m shum bhet i gjitheperfshires n shum sfera shoqrore. Ky
zbatim nuk e anashkalon as arsimin. Arsimimi dhe dituria jan baza e do zhvillimi
njerzor dhe ato jan e drejta fondamentale pr do qenie njerzore.

Dominimi i metodave tradicionale t cilat e fuqizojn njohurin enciklopedike dhe

jo specifike apo praktike, mungesa e msimdhenies interaktive dhe inovacioneve
bjn q teknologjia informatike e komunikimit t shfrytzohet si reformator pr ti
plotsuar krkesat globale pr msimdhnie sa m pragmatike dhe pr ti ndjekur
trendet bashkkohore arsimore ku nxnsi vendoset n qndr t vmendjes dhe ku
amplifikohet t menduarit kritik dhe zgjedhja e problemeve.
Nevoja dhe arsyeja e aplikimit t TIK-ut n arsim niset nga fakti i prgatitjes s t
rinjve pr tu br lider dhe t suksesshm n kt shoqri t udhhequr nga
informacionet. Aftsit e komunikimit, proesimit, mendimit kritik dhe zgjedhjes
s problemeve si dhe puna n grupe jan esenciale n shoqrin teknologjike dhe
socioekonomike t shekullit 21. Arsimimi n kt mjedis t sofistikuar do t bj
m shum se vetm lexim , shkrim apo prvetsim t shkathtsive aritmetike.
Duhet t ofroj edhe shkathtsi pune q do ti ndihmonin t rinjt ta arrijn
potencialin e tyre njerzor.

Zhvillimi i shoqris informatike paraqet nj nga detyrat prioritare t t gjitha

qeverive botrore. Nuk ka dyshim se arsimimi sht njri nga segmentet kryesore
n nxitjen dhe prkrahjen e zhvillimit t shoqris informatike, edhe at n dy
aspekte. Pik s pari, ky segment duhet t jet promotor i shoqris informatike
dhe t inicoj krijimin e kuadrove profesionale dhe kompetente t cilt mund tju
prgjigjen sfidave t shoqris informatike dhe nevojave t ekonomis s bazuar n
dituri. S dyti, cilsia e proesit edukativo arsimor n mnyr t drejt mvaret nga
zbatimi i teknologjis informatike dhe komunikimit n po at proes.
Kursi jon TIK n arsim do ti trajtoj ndryshimet dhe efektet e TIK-ut n
arsimin fillor duke: vndosur theksin n nevojn, n mnyrn e integrimit sa m
efikas t TIK-ut, n ndryshimin e metodave msimore nga ato tradicionale n
interaktive, evaluimi i orve me zbatim t TIK-ut, prpunim elektronik i t
dhnave si dhe interpretimi i t dhnave.
Sistemi jon arsimor sht duke i zbatuar principet e Strategjise Nacionale pr
Zhvillimin e Arsimit, vecanerisht programit pr zhvillimin e TIK-ut n asrsim.
Qllimi kryesor i strategjis nacionale sht q t maksimalizohet dhe t
optimizohet shfrytzimi i pajisjeve t TIK-ut nga kategori t ndryshme t
pjesmarrsve potencial: msimdhns, nxns, student, qytetar. Promovimi i
arsimimit teknologjik paraqet hap logjik, posarisht n klasat e ulta t arsimit
fillor. Kujdes i veant duhet pasur n prmbajtjet msimore pr grupe t
ndryshme nxnsish. Posarisht theks t veant i jepet zbatimit t TIK-ut n
arsimin fillor pr kryerjen e detyrave shkollore e jo si qllim vetm pr vete.
Pjes nga ky proes edukativ mund t realizohen duke shfrytzuar metodat q
mundson pikrisht kjo teknologji: msim prej distance, shfrytzim i programeve
kompjuterike pr lndt e caktuara, prezentim kompjuterik i njsive msimore etj.
Iniciativa pr t zbatuar TIK-un n arsimin fillor, gjithshtu ka pr qllim ta
prshpejtoj dinamikn e trajnimit n t gjitha nivelet, veanrisht duke promovuar
elokuencn digjitale t prgjithshme dhe qasje n sesione strvitse pr
msimdhns dhe trajnues, si dhe kurset pr prdorim inovativ t teknologjis. Kjo
iniciativ Strategjia Nacionale pr Zhvillimin e Shoqris Informatike 2005-2015,
pr msim elektronik v n pah krijimin e kushteve prkatse pr zhvillimin e
prmbajtjeve msimore, shrbimeve dhe mjedisit pr msim, t prforcohet
bashkpunimi dhe dialogu, t sigurohen kushte pr realizimin e ndryshimeve si dhe
t arrihen standarde t caktuara.

1- Metoda t rndsishme t arsimtarit n msimdhnie gjat shfrytzimit t

TIK-ut

Komunikimi dhe bashkpunimi

Bashkveprimi gjat msimit bhet n disa mnyra pr shembull: nxns me
nxns, nxnsi me grupin, dhe grupi me grupin. Nxnsit munden q gjithashtu t
bashkveprojn me njerz t ndryshm si me shokt e klass, msuesin, nxnsit e
klasave t tjera, antare komunitetit, ekspert nga jasht, dhe njerz nga e gjith
bota.
T prpiqemi q t gjith nxnsit t jen aktiv n or.

Gjetja e mnyrs q nxnsit t dgjojn dhe t prgjigjen.

Bashkveprimi n laboratorin e kompjuterve.

Bashkveprimi n nj klas me shum kompjutera.
N klasat me shum kompjutera mund t bhen m shum aktivitete grupore, sesa
mundet n nj laborator tradicional t kompjuterve.

1.1 kuptojm me nocionin metoda bashkkohore

N teorin dhe n praktikn e puns msimore shtja e metodave sht nj nga
prmbajtjet me rndsi t veant, meq ato prcjellin tr ecurin e zhvillimit t
proesit msimor.

1.2 Aplikimi i metodave interaktive n arsimin fillor

Aplikimi i msimit interaktiv n grupe t vogla kryesisht mund t organizohet n
dy mnyra:
Mnyra e par sht kur t gjith grupet punojn n nj prmbajtje msimore ose
zgjidhin nj detyr, realzojn nj eksperiment apo nj detyr laboratorike, nj
vzhgim.
Kurse mnyra e dyt sht kur secili grup punon n detyra t ndryshme.
Zakonisht grupet jan si trsi, mikroklas, por jo mikroklas e rastsishme. Kto
grupe jan si trsi t veanta t klass, t organizuara mes vedit me detyra t
caktuara nga msuesi. Secili grup ka detyrat dhe planin e tij msimor q do t
duhet ta realizoj gjat ors msimore.

Msimi interaktiv t nxnit aktiv promovon cilsin e proesit t t dhnies, por

paraqet nj sistem dhe model inovator t puns msimore e cila mbshtetet n
elemente t ndryshme t msimit problemor, msimit zbulues krkimor, msimit
ekipor e t individualizuar. N kt kontekst msimi interaktiv ka ecuri dhe trajtim
tjetr t prmbajtjeve, t planifikimit dhe t prgatitjes s arsimtarit pr pun.

1.3 Karakteristikat e msimdhnies interaktive n arsim

Zbatimi i msimdhnies interaktive krkon mjete t ndryshme ndihmse pr
msim, hapsir t volitshme pr pun, rregullim t interierit, aftsim t arsimtarve
pr t zbatuar msimdhnie interaktive,aftsim i nxnsve e t tjera q do t thot
se mvaret nga shum faktor t rndsishm. Q t ndryshohet pasqyra e msimit
tradicional si shtje mjaft e rndsishme sht vendosja e risive n msim. N
teorit praktike t didaktiks sht pranuar qndrimi pr ndryshimin e msimit
pasiv ndaj atij aktiv. Mnyra aktive e organizimit t msimit e karakterizon
msimin bashkkohor, ndrsa mnyra pasive e karakterizon msimin tradicional.
Proesin e t nxnit aktiv e dallojn disa karakteristika nga msimi i rndomt,
ndr t cilat me rndsi jan :
1. strukturim tjetrfare i prmbajtjes s tems, njsis msimore, planifikimit
dhe pregatitjes pr msim;

2. trajtim gjithprfshirs i tems msimore;

3. kombinim qensor i materialit teorik dhe praktik;

4. dominim i puns s individualizuar ose i puns s kombinuar individuale
grupore;
5. pun e pavarur e grupeve brenda ors msimore pr disa lnd ose aktivitete
msimore dhe ndrrimi i roleve n orn tjetr;

6. dominimi i pozits aktive t nxnsve dhe roli drejtues e organizues i

arsimtarit;

7. qasje e puns n grupe, kontroll i drejtprdrejt, ndihm nga nxnsit tjer

dhe kooperim ndrmjet nxnsve;
8. klasa transformohet n nj ambient pune dhe nxnijeje;
9. ka organizim t t nxnit;

10.nxitja pozitive sipas shfrytzimit t metodologjive dhe teknologjive efikase

msimore.

2.FAR SHT TIK?

Bota karakterizohet nga ndryshime t shumta dhe t shpejta, nj pjes e t cilave ka
ardhur dhe nga zhvillimi i shpejt i teknologjis s informacionit dhe komunikimit.
Arsimi duhet tu prshtatet ndryshimeve t vazhdueshme t teknologjis, dhe ti
prdor ato gjersisht n procesin msimor. Ktyre ndryshimeve arsimi duhet tu
prgjigjet, me ritme t shpejta, me zhvillime t brendshme sasiore e cilsore pr t
transmetuar njohuri e aftsi sistematike, koherente e t qndrueshme te nxnsit,
duke i reflektuar m pas kto n shoqri pr krijimin e nj t ardhmeje m pozitive
pr t gjith. N epokn e zhvillimit t teknologjis s informimit dhe
komunikimit, prdorimi i ksaj teknologjie gjat procesit msimor sht br nj
domosdoshmri pr msuesit. Ky zhvillim lidhet drejtprsdrejti me prditsimin e
njohurive dhe t aftsive t reja n fushn e edukimit nga msuesi. Teknologjia ka
fuqin dhe potencialin pr t transformuar mjedisin profesional t msimdhnies.
Ajo ndikon msimdhnien e suksesshme dhe u krijon mundsi msuesve pr t
msuar dhe bashkpunuar me njri-tjetrin, nprmjet shkmbimit t ideve e
prvojave dhe zgjidhjes s problemeve t prbashkta pedagogjike. Teknologjia e
informacionit Shoqata e Ameriks (ITAA) e prcakton Teknologjine e
informacionit si: "Studimin, projektimin, zhvillimin, zbatimin, mbshtetjen apo
menaxhimin e informacionit baz t sistemeve kompjuterike, veanrisht
aplikacionet software dhe hardwaret kompjuterike."

2.1 RNDSIA E TIK-UT

Para shekullit t njzet, tre mjetet kryesore t msimit ishin msuesi, teksti dhe
tabela e zez. Librat, letrat, lapsat ishin mjetet themelore pr t hyr n
komunikimin dhe shkmbimin e informacionit. Shekulli i njzet, solli
mbizoterimin e teknologjis n arsim. Shum individ do t argumentojn se kjo
sht ende e vrtet sot, por nuk mund t mohohet ndikimi n rritje i teknologjis
n arsim. Roli i msuesit si burimi kryesor i informimit n klas ka ndryshuar n t
msuarit organizativ, i cili on nxnsit apo studentt pr t krkuar informacion t
pavarur. Nj tipar dallues i arsimit n t gjitha nivelet n vitet e fundit sht
prfshirja e teknologjis n procesin e t msuarit Prdorimi i teknologjive t reja
prbn nj nga ndryshimet m dramatike n arsim. Kombinimi i kompjuterave dhe
i prparsive t tjera teknologjike, si: videove me karakter didaktik, hiperteksteve e
programeve t tjera prbn nj aspekt reformues n fushn e arsimit. N t gjitha
vendet e bots jan br prpjekje t vazhdueshme pr t inkorporuar arritjet
teknologjike n mjedisin shkollor dhe pr ti pajisur ato me infrastruktur
informatike. Prdorimi i teknologjis s komunikimit dhe t informacionit gjithnj
e m shum n t gjitha aspektet e shoqris, bn t rndsishm futjen e TIK-ut si
nj lnd me rndsi t veant. Kjo bn t mundur q prdorimi produktiv dhe i
besueshm i TIK-ut t trajtohet si nj mundsi thelbsore pr jetn. Kjo lnd
prfshin jo vetm mjeshtrin e aftsive teknike, por edhe kuptueshmrin pr t
zbatuar dhe aplikuar kto aftsi n jetn e prditshme, deri dhe n punsimin e
nxnsve, menjher pas prfundimit t gjimnazit. TIK-u u krijon mundsi
nxnsve t marrin pjes dhe t angazhohen n shoqrin bashkkohore.
2.2 TIK-U N EDUKIM
TIK nnkupton t gjitha llojet e teknologjis, t cilat prdoren pr t shfrytzuar
dhe manipuluar informacionin, pra kemi nj kombinim t Teknologjis me
Informacionin dhe Komunikimin. TIK n edukim kuptohet si nj implementim i
pajisjeve dhe mjeteve teknologjike n procesin msimor pr t regjistruar dhe
prpunuar informacionin n form digjitale. Prdorimi1 i teknologjis n shkollat
tona ka ndryshuar n mnyr t ndjeshme kto vitet e fundit. Kshtu, pr t pajisur
nxnsit me aftsit e nevojshme teknologjike, duhet t prdorim metoda t reja t
t msuarit n krahasim me metodat e prdorura n t msuarit tradicional.
Teknologjia dhe mjetet teknologjike jan br pjes e edukimit n shkolla dhe
synimi sht t prdorim teknologjin n klasa si nj mjet q zhvillon dhe nxit m
tej procesin e t msuarit. Nxnsit, nga prdorimi i ktyre mjeteve t reja
teknologjike kan prfituar aftsi kompjuterike, aftsi t cilat do t mund t`i
prdorin n t ardhmen n vendet e tyre t puns. Shkollat n sisemin arsimor
shqiptar kan krijuar nj infrastruktur teknologjike, e cila optimizon integrimin e
teknologjis n procesin edukativ. Prdorimi me efikasitet i teknologjive t reja q
mbshtet procesin e t menduarit te nxnsit, rrit aftsin e nxnsit pr t`u
prqendruar n msim, prmirson t kuptuarit dhe transferon prmbajtjen n nj
memorje afatgjat. Duke u mbshtetur n kt arsyetim, sht synuar t`i kthejm
klasat tradicionale n klasa t konceptuara mbi bazn e teknologjis. Ky proces
krkon q msuesit t pajisen me aftsit e duhura teknologjike dhe t msojn t
prdorin mjetet e reja teknologjike q mbshtesin procesin e msimdhnies te
nxnsit dhe progresin e tyre. Ja disa nga teknologjit q msimdhnsit duhet t
prdorin:
Kompjuteri: Shihet si nj nga teknologjit m t nevojshme n fushn e
msimdhnies, deri para pak kohsh ai konsiderohej si nj risi, tashm ai sht i
domosdoshm pr shkak t orientimeve teknologjike q kan prfshir
msimdhnien.
USB: sht njra nga teknologjit m t prparuara prsa i prket ruajtjes
dhe transmetimit t informacioneve t ndryshme, ato ekzistojn n madhsi t
ndryshme dhe jan pjes e pandashme tashm e realitetit arsimor.

CD/DVD: Jan mnyrat e vjetra t transmetimit dhe t ruajtjes s

materialeve. Por q jan mjaft frytdhnse n rastet e prezantimeve t ndryshme.
Aparatet fotografike dixhitale shumfunksionale: Kto paisje kan mjaft rndsi n
fushn e msimdhnies s gjuhve t huaja, pasi me ann e tyre realizohet
regjistrimi dhe prezantimi i aftsive t donjrit nga nxnsit prsa i prket
aftsimit gjuhsor.
 Interneti: sht teknologjia e cila ka revolucionalizuar msimdhnien n
do skaj t bots. Me ann e tij, tashm msuesi nuk sht e vetmja pik e
referimit, por sht koodinatori i hyrjeve t reja n kulturn arsimore t nxnsit.
Tabela Interaktive: sht nj teknologji mjaft e prparuar e cila ende nuk sht
futur n mas n sistemin arsimor shqiptar, por ama pr shkak t thjeshtsive,
risive dhe avantazheve q ajo paraqet, sht mjaft e dshiruar n dobi t puns s
tij (saj) nga do msimdhns.
Video Projektori: sht nj teknologji e cila gjendet mjaft n sistemin
arsimor shqiptar. Me ann e tij realizohet prezantimi i punimeve t ndryshme n
fushn didaktike dhe shkencore. N t vrtet ai sht paraardhs i tabels
interaktive, por ama pr vet kushtet e sistemit ton arsimor ai ngelet si teknologjia
m e prparuar e cila prdoret n msimdhnie.

2.3 AVANTAZHET E PRDORIMIT T TIK N MSIMDHNIE

Fillimisht msuesit duhet t dallojn qart lidhjen midis prdorimit t TIK dhe
programit t msimdhnies.

Ne duhet t dijm ta prdorim teknologjine para se t msojm me ndihmn e saj.

Ne prdorim teknologjin pr t msuar t njjtat gjra si m prpara sepse TIK
na lejon q t kemi nj msimdhnie: m t leht, m t shpejt, m efikas.

Shtrirje n nj gam m t gjer materialesh njkohsisht.

Kemi t bjm edhe me nj barazi mbi zgjedhjet e akseset e informacioneve.
Prshembull edhe nxnsit e krahinave rurale t izoluara kan mundsi t ken
informacione mjaft t vlefshme pr msimdhnien.

3. BENEFITET NGA SHFRYTZIMI I KOMPJUTERIT GJAT MSIMIT

a) Mbajtja dhe drejtimi vmendjes

Kompjuteri e trheq vmendjen me ndihmn e ngjyrave, zrave dhe fotografive

interesante. Vmendja sht m e madhe para kompjuterit pasi q njohurit fitohen
prmes lojs. Shembull: Nxnsit t cilt kan probleme me sjelljen (nxns
hiperaktiv, nxns me vshtirsi gjat msimit) mund t ken vmendje m t gjat
para kompjuterit gjat msimit klasik.

b) Knaqsia
Kompjuteri sht burim i knaqsis, q paraqet faktor t rndsishm pr sukses.
do detyr e kryer me sukses pr t ciln nxnsi merr lavdrime i jep vet besim
dhe e rrit dshirn e tij pr sukses.

c) Autonomia

Kompjuteri lejon q t tejkalohen nj pjes t mossukseseve me t cilat zakonisht

has nxnsi kur punon me mjetet shkollore. Nxnsi mund t realizoj ndonj
aktivitet n trsi me pjesmarrje minimale t personit t tret, i cili do ti
ndihmoj gjat puns me veglat. Shembull: Nxnsi me paraliz cerebrale ka
vshtirsi gjat t shkruarit me laps n fletore. Prjeton pengim dhe mossukses
gjat realizimit t ktij aktiviteti. Me ndihmn e aparateve asistive dhe kompjuterin
pavarsisht shkruan, sht m i shpejt dhe i lumtur pr kryerjen me sukses t
aktivitetit.

d) Prshtatshmria

Llojshmria e mbshtetjes dhe t veglave teknike lejon q t prshtatet vegla

kompjuteristike dhe/ose prmbajtjet e nxnsve t ndryshm. Shembull: Aparatet e
ndryshme asistive dhe softueri prshtatet ndaj nevojave, mundsive dhe
interesimeve t do nxnsi. Nuk ekziston nxns me nevoja t veanta arsimore i
cili nuk do t mund t prdor kompjuter.

e) Ndjenja e vlersimit

Kompjuteri ofron ndjenj t vlersimit dhe vet vlersimit t nxnsit. Ai sht

burim i marrjes s prgjegjsis dhe pjesmarrje n grup dhe kontribuon n
stabilizimin e sjelljeve.

DETYRE:
Paraqitni format e ndryshme se si TIK mund te perfshihet ne
mesimdhenie ne lende te ndryshme.