UNIVERSITETI I PRISHTINES “HASAN PRISHTINA”

FAKULTETI I NDERTIMTARISE DHE ARKITEKTURES

PRISHTINE

SANIMI I STRUKTURAVE EKZISTUESE

(LIGJERATA TE AUTORIZUARA)

Prishtine, tetor 2015

PROF.asoc.dr.NASER KABASHI
 1. Hyrje

Qellimi I ndertimit te strukturave eshte I lidhur me plotesimin e kerkesave qe parashtrohen nga

investitori, qe mund te jete publik dhe individual. Ne te dy rastet strukturat duhet te plotesojne
kushtet, dhe ate:

- Te dimensionohen qe te kene aftesi mbajtese te mjaftueshme nga te gjitha ndikimet

e mundeshme
- Te kene sigurine e duhur gjate kohes se shfrytezimit
- Te kene jetegjatesi te mjaftueshme (qe te munden gjate te shfrytezohen)

Perderisa faktori I pare kerkon nje njohuri baze nga inxhiniei I ndertimit, ne aspektin qe do te
shtrohet dhe analizohet detyra, dy faktoret tjere shpeshehere jane jasht kontrollit, gjegjesisht
mvaren nga shume faktore qe nuk jane marre parasysh.

Faktoret me te shpeshte qe nuk jane marre parasysh jane:

- Fatkeqesite elementare natyrore (tajfunet, shkalla e larte e termetit, temperaturat

ekstreme te larta apo te uleta, etj)
- Ndikimi permanent I faktoreve te ambientit ne shkaterrrimin gradual te elementeve
apo edhe te structures.

Te gjitha strukturat nga materialet e ndryshme: nga betoni, celiku, druri apo edhe nga
materialet tjera ne menyra te ndryshme I nenshtrohen faktoreve te jashtem, mirepo jo ne
shkalle te njejte. Meqenese strukturat me te perhapura jane ato nga betoni, keto edhe do te
jene object I analizave ne kete lemi.

Aftesia mbajtese e strukturave te betonit dhe jetegjatesia e strukturave nderlidhet ne natyra te

ndryshme te ndikimeve te mundshme, qe eshte parameter I rendesishem ekonomik qe duhet
ndermarre ne mbrojtjen e strukturave. Qe te kemi nje structure ne gjendje te mire eshte e
domosdoshme qe te kemi nje inspektim permanent dhe mirembajtje permanente.

Gjate fazes se projektimit, duhet te mirren parasysh instruksione qe do te aplikohen ne fazen e

mevonshme te mirembajtjes.

Parasegjithash mirembajtja eshte kuptim shume I gjere se sa qe ne e mendojme dhe qe do te

shtjellohet ne kete lemi.

Mirembajtja perfshine te gjitha aktivitetet qe duhet te ndermirren gjate gjithe kohes se

shfrytezimit te objektit. Mirepo shpeshehere kemi nje mirembajtje emergjente, qe nderlidhet
me mbrojtjen e nje elementia apo nje pjese te structures nga shkaterrimi I metejm.
Inspektimi si pjese e pandashme e miremabjtjes eshte process qe percjelle dhe regjistron
ecurite negative qe shpiejne drejt shakterrimit te structures.

1.1. Te rendesishme per mirembajtjen

Ne perggjithesi strukturat e betonit kerkojne nje angazhim me te vogel ne aspektin e

mirembajtjes krahasuar me strukturat tjera. Ne te shumten e rasteve grumbulimi I papastetive
ne pjese te ndryshme te structures me kohen eshte nje nga shkaktaret e degradimit te
structures, p.sh. mbledhja e mbeturinave te mbeshtetesit te urat; largimi I mbeturinave nga
pusetat e ndryshme qe mund te shkaktojne demtime te sistemit, etj.

1.1.1. Deshtimet ne mirembajtjen e stukturave mund te kene pasoja nga me te

ndryshmet:
- Paraqitja (shfaqja) se struktura mund te shakterrohet
- Deformimet dhe plasaritjet si elemente te shakterimit dhe mosshfrytezimit
te strukturave
- Vonesat ne intervenimet e menjehershme , pasoje e pashmangshme drejt
shkaterrimit
- Ulja e ngarkesave shfrytezuese nga fakti I shkaterrimit
- Krijimi I strukturave jot e sigurta per shfrytezim
- Redukimi (zvogelimi) I vleres se objektit

Ne kete menyre qellimi kryesor per mirembajtje dhe inspektim qendron ne:

- Te kontrollohet fuksionaliteti I kerkesave, qe nderlidhet me sigurine e

structures
- Te identifikoje faktoret potencial qe mund te rezultojne me shkaterrimin e
objektit
- Te monitoroje (te percjelle) ndikimin e faktoreve te amientit ne vete
structure
- Te sjelle informata kthyese per inxhinieret dhe konstruktoret, per elementet
apo strukturat
- Te sjelle informata ne aspektin e kostos ne intervenimin ne pjese te caktuara
apo te behet nderrimi I elementit.

1.1.2. Inspektimi strukturave ekzistuese

Eshte me rendesi te vecante qe rezultatet e inspektimit dhe mirembajtjes te regjistrohen ,

dhe ne kete menyre te percillet sjellja e structures gjate shfrytezimit . Kjo mundeson qe ne
momentet e paraqitjes se shkaterimeve inxhinieret me sakte dhe ne kohe mund te
informohen per shkaqet e fillimit te shkaterrimit. Projekti I sakte I zbatimit, llogaria statike,
 ekzaminimet gjoemekanike mund te jene elemente te rendesishme qe mund te ndihmojne
ne identifikimin e shkaktereve te demtimeve, si dhe hapat qe duhet te ndermirren per raste
te caktuara.

1.1.2.1. Shkallet e inspektimit

Inspektimi mund te kategorizohet ne tri klase: rutinor, I zgjeruar dhe inspektim I vecante.

 Inspektimi rutinor

Behet me metodologji dhe ne interval te parapara. Inspektimi behet me kontroll permanent te

elementeve te parapara nga inxhinieri projektues apo edhe nga inxhinieri I mirembajtjes. Nga
inspektimi pergaditet raport me shkrim per gjendjen momentale te structures apo edhe te
elementeve te vecanta. Inspektimi rutinor ne te shumten e rasteve eshte inspektim vizuel.

 Inspektimi I zgjeruar

Aplikohet me rrale dhe zakonisht cdo I dyti inspektim rutinor behet si inspektim I zgjeruar. Ne
kete inspektim mund te perfshihet ndonje ekzaminim sipas nevojes se paraqitur me qellim te
identifikimit te problemit apo shkaktarit. Ne kete inspektim raporti me shkrim percillet me
fotografi nga struktura dhe skica te nevojshme. Eshte e preferueshme qe inspektimi rutinor dhe
ai I zgjeruar te behen nga personeli I njejte, me qellim te identifikimit me te lehte te problemit.

 Inspektimi special

Aplikohet ne raste te jashtezakonshme , si p.sh. kur kerkohen:

- Kushtet e vecanta nxjerrin ne pah problematiken nga inspektimi rutinor dhe

ai I zgjeruar
- Kushte te vecanta per elemente te caktuara apo material te vecanta, si p.sh.
aplikimi I cimentos aluminate, qe kerkon inspektim te vecante nga aspekti I
nxehtesise se hidratimit.
- Me rastin e deformimeve kritike, sidomos te urat nen veprimin e ngarkesave
te vecanta
- Ndikimi sizmik eshte me teper se evident
- Ndryshim I shfrytezimit te structures (nderrim I destinacionit).

1.1.2.2. Intervalet e inspektimit

Intervalet e inspektimit jane ne kompetence te vendimit te inxhinierit dhe mund te perzgjidhen

per raste te ndryshme. Ketu do te prezentohen nje mori faktoresh te ndryshem:

 Tipi dhe rendesia e structures

  Kushtet e ngarkimit dhe menyra e ngarkimit
 Konsekuencat e demtimeve
 Prezenca e agresivitetit te rrethines qe ndikon ne shpejtesine e demtimit
 Historiku I objektit
 Ekonomizimi I objektit

Ne tabelen ne vijim mund te verehen intervalet e inspektimit rutinor dhe te zgjeruar

Kushtet e Kategorizimi I Struktures

ambientit 1 2 3
dhe te Inspektimi Inspektimi Inspektimi Inspektimi Inspektimi Inspektimi
ngakeses rutinor zgjeruar rutinor zgjeruar rutinor zgjeruar
Shume shpesh 2* 2 6* 6 10* 10
shpesh 6* 6 10* 10 10 /
Vetem Vetem
inspektim inspektim I
normal 10* 10 10 / I vecante vecante

Spjegime:

Klasifikimi(Kategorizimi) I strukturave-

behet ne tri kategori: Kategoria 1;Kategoria 2;Kategoria 3;

Kategoria 1- Demtimet eventuale mund te kene konsekuenca katastrofike me c’rast

mirembajtja dhe sanimi jane t rendesise vecante.

Kategoria 2- Demtimet eventuale mund te jene te kushtueshme me jete, ndersa mirembajtja

dhe sanimi jane te rendesise me shume se te vecante.

Kategoria 3- Demtimet eventuale ku mund te shpien drejte katastrofave fatale .

Shembull I klasifikimit te ura si structure eshte dhene ne fig.1

 Fig.1. Klasifikimi I elementeve te ures si strukture

Ndikimi I kushteve te ambientit dhe ngarkesave- eshte I definuar si ne vijim:

a/ shume shpesh- ambient eshte agresiv apo ciklik apo ngakese deri ne thyerje

b/ shpesh- ambient eshte agresiv, me ngarkesa statike, apo ambient normal me ngarkese ciklike
deri ne thyerje.

c/ normal- ambient eshte normal dhe ngarkesa eshte statike.

Mirepo ne disa elemente te strukturave mund te kerkohet inspektim ne intervale te ndryshme.

1.1.2.3. Vleresimi I strukturave ekzistuese

Stabiliteti dhe jetegjatesia e nje structure te betonit mund te garantohet vetem nese percillen
ndikimet e jashtme te ambientit dhe ndikimet e forcave qe veprojne. Qasja ne demtimet
eventuale te strukturave te betonit shpeshehere pervec inspektimit kerkon edhe qasje apo
teknika te vecanta.

 Vleresimi preliminar- Faktoret e sigurise ne kodet e projektimit aplikohen qe te

minimizojne rrezikun nga thyerjet e brishta. Ne praktike demtimet e shumta rezultojne
nga deformimet dhe paraqitjet e plasaritjeve ne struktura. Nje studim I shpejte I
percjelle me skica dhe llogari eventuale mund te shpie shume shpejte deri te casti me I
favorshem kur do te intervenojme ne structure apo edhe ne perforcimin e structures.
Kur eshte e domosdoshme mund te behen edhe matje qe perms tyre mund te
plotesojme te dhenat per strukturen dhe perforcimin eventual.
  Vleresimi perfundimtar- I structures kerkon nje inspektim te kujdeseshem dhe aplikim te
teknikes se vecante per vleresim . Objektiv I ketij vleresimi eshte percaktimi I aftesise
mbajtese te mbetur pas shkaktimit te demtimit, keshtuqe mund te vendose:
- Koha kur aftesia mbajtese e structures apo shtangesia eshte e nevojshme qe
te intervenohet pas ndikimit apo veprimit te termetit apo ngarkesave
goditese.
- Koha kur nevojiten matje te vecanta qe te vleresohet ruajtja e sigurise se
objektit.

2. Demtimet e shkaktuara ne strukturat e betonit

Strukturat e betonit jane te vendosura ne kushte te ndryshme klimatike, ashtuqe u

nenshtrohen kushteve te ndryshme te agresivitetit te rrethines, qe si rezultat mund te jene
demtimet e ndryshme.Te gjitha keto ne forma te ndryshme ndikojne ne jetegjatesine e
structures .

Betoni jetegjate duhet t’u perballoje te gjitha ndikimeve duke filluar nga ato: kimike, fizike,
mekanike apo edhe biologjike. Jetegjatesia e betonit eshte e varur nga penetrimi apo depertimi
I elementeve aggressive ne strukturen e betonit. Ne kete duhet permendur vetite: thithshmeria
e ujit dhe difuzioni nen shtypje qe mund te ndikojne ne strukturen poroze te betonit, dhe ne
nje menyre jane parametrat e pare e jetegjatesise se betonit. Gjthesesi koncentrimi I lageshtise
ne beton eshte factor ndikues ne korozionin e armatures ne beton.

Meqenese betoni krahasuar me materialet tjera ka nje perdorim me te gjithanshem, dhe

gjithsesi perparesi te dukshme, mikrostruktura e betonit shpeshehere na sjelle ne pozicion jot e
lakmueshem sa I perket jetegjatesise.

Ne tabelen e meposhtme jane dhene shkallet e ekspozimit te strukturave kushteve te

ambientit:
 Shkalla e ekspozimit Kushtet e ndikimit te ambientit
1 ambienti I thate
a/ ambient I lagesht pa ngrirje
2 b/ ambient I lagesht me ngrirje
3 ambient I lagsht me ngrirje dhe ndikim te kripes
4 Rrethine e detit me ngrirje dhe pa mirembajtje
5a ndikim I vogel kimik I rrethines (pH 5.5-6.)
5b ndikim mesatar kimik I rrethines (pH 4.5-5.5)
5c ndikim I madh kimik I rrethines (pH 4.0-4.5) apo pH <4

Meqenese ndikimet e ambientit jane ne shkalle te ndryshme te ndikimit, atehere edhe

demtimet mund te jene nga me te ndryshmet ashtuqe do te jene faktore ndikues te
drejteperdrejte ne jetegjatesine e strukturave apo edhe elementeve te strukturave jane te
ndryshem.

Fig. 2. Faktoret (shkaktaret) general te demtimeve ne beton

Ne varesi te faktoreve ndikues ne demtimet e ndryshme ne vijim do te prezentojme disa tipe te
demtimeve nga me te ndryshmet.
Ne varesi te tipit te structures apo elementit te structures ne vijim do te prezentojme
jetegjatesine optimale:

Elementet e betonit jetegjatesia /vite

Konstruksionet mbajtese ne ndertimin e larte >80
Elementet e betonit te rrethojave 40 (deri 80)
Strehat e betonit 30 deri 50
Urat rrugore 60-80 (100)
Urat hekurudhore 70-115
tunelet nen uje 100-200
konstruksionet ne ujra te detit 30-50
Ftohesit e termoelektranave 25-40

3. Propozimet per rehabilitim (sanim)

Ne kete pjese do te prezentojme konceptet baze per projektim, jetegjatesi, kosto ,mirembajtje
dhe parametrat tjere qe do te mirren parasysh ne rehabilitim (mbrojtje, sanim dhe perforcim).

Me qellim te kuptimit te nocioneve baze do te prezentojme nje nomenclature qe do e perdorim

gjate :

Protection (Mbrojtja)-procedura e mbrojtjes se strukturave te betonit nga demtimet e ambientit apo demtimet
tjera, ne menyre qe t’I zgjatet jeta structures

Repair (sanim)-zevendesimi I pjeseve te demtuara apo permiresimi I structures me material te ndryshme

Repair systems (sistemet e sanimeve)- kombinimi I materialeve dhe teknikave qe shfryezohen ne sanimin e
strukturave

Strengthening (perforcimi)-proces I kthimit te aftesise mbajtese te pjeseve te structures ne kapacitetin e

projektuar, apo edhe rritjen e aftesise mbajtese.

Structural repair (sanimi I strukturave)-riparim apo rritje e kapacitetit te structures apo elementeve

Surface preparation(pergaditja e siperfaqeve)-paraqet hapin qe ndermirret pas largimit te materialit te

demtuar, perfshire kushtet e e siperfaqeve apo edhe pastrimin e siperfaqeve perfshire betonin dhe celikun.

Waterproofing(thithshmeria e ujit)-preventivat ne depertimin eujit ne forme likuide nen presion hidrostatik

Preservation (konservim)-proces I mirembajtjes se structures ne kushte fillestare

Rehabilitation (rehabilitim)- process I sanimit apo modifikimit te structures ne kushte te pershtatshme te

shfrytezimit

Condition survey (kushtet e incizimit)- definimi I kushteve fizike ten je structure, principalisht me inspektim
vizuel
Propozimet qe shpien ne procedurat e vleresimit te structures para se te aplikohet rehabilitimi
(sanimi) paraqesin pjese te vecanta nga se ekziston nje dallim esencial ne mes projektimit te
sanimit te structures dhe projektimit te structures se re. Nje prej hapave me te rendesishem qe
aplikohet para rehabilitimit (sanimit ) eshte hulumtimi preliminar I structures.

Algoritmi I hulumtimeve prelimiare eshte dhene ne grafikun e meposhtem.

Fig. 4- Algoritmi I qasjes ne hulumtimet preliminare dhe detale

 3.1. Zgjedhja e materialeve per sanim dhe sistemet

Ne kete pjese do te pershkruajme principet kryesore qe do te aplikohen individualisht apo ne

kombinim ne rastet kur do te kerkohet sanimi I structures se betonit, qe eshte ne kushte te
ndryshme te ekspozimit.

Metodat qe bazohen ne principet kryesore do te zgjidhen ne sanimin e demtimeve ne

strukturat e betonit. Materialet dhe sistemet do te jene te bazuar ne kerkesat sipas
Standardeve EN 1504-2 deri EN 1504-7.

Ne rastet kur materialet per sanim dhe sistemet jane te perfshira nga Standardet EN 1504,
parasegjithash aplikimi mund te verifikohet ne rastet kur:

- Ne skemat e akreditimit te Europes kerkohet qe te behet verifikimi I

materialeve qe do te perdoren per sanime.
- Ne rast se ne skemat e akreditimit te Europes nuk perfshihet, mirepo
materiali apo sistemi eshte ne kuader te standardeve te shtetit dhe
permbushe kushtet e parashtruara me EN 1504.

Ne varesi te metodes specifike te perzgjedhur ne sanim, principet qe duhet te aplikohen jane:

- Masat preventive ne pengimin e shkaterrimit te metejm, apo mbajtja e

gjendjes se pandryshuar “status que”
- Masat e permiresimit, perforcimit apo intervenimit ne pjese te ndryshme qe
ndikojne ne strukturen e betonit.

Pas perzgjedhjes se principeve baze per sanimin e structures, hapi tjeter I lidhur ngushte me
kete eshte: perzgjedhja e materialeve, dhe ate ne tri nivele:

- Eshte kerkese qe nje numer I materialeve per riparim, gjegjesisht vetite e

tyre te jane te specifikuara dhe te percjellura me certificate
- Eshte kerkese qe vetite e materialeve dhe te permbushin karakteristikat e
specifikuara
- Eshte kerkese e vecante qe vetite dhe karakteristikat e materialeve per sanim
te jene conform kritereve me tolerancat qe do te perdoren per kontroll.
 3.2. Principet e sanimeve

Principet qe do te pershkruhen jane te bazuara ne rregullat e kimise dhe ato te fizikes, ne

menyre qe te pengohen demtimet nga ndikimet kimike dhe fizike, qe cfaqen si procese ne
beton, dhe ate ne forme te korozionit elektrokimik ne siperfaqe te caktuara.

Metodat apo principet jane te bazuara ne Standardet Europiane EN 1504-9, apo edhe ndonje
metode tjeter shtese mund te perdoret ne raste te caktuara.

Keto metoda jane:

- Redukimi I lageshtise se betonit qe natyrisht mund te ndikoje ne rritjen e

shkalles se karbonizimit, ndersa parametrat tjere jane te pandryshueshem.
- Mbrojtja e siperfaqeve qe mund te zvogeloje permbajtjen e ujit ne beton dhe
te redukoje athezionin siperfaqesor, dhe gjithsesi te redukoje ndikimin e
ngricave ne beton.
- Terheqja e vonshme e betonit qe mund te shkaktoje rritjen e nderjeve locale
ne terheqje ne beton
- Metodat elektrokimike qe mund te shkaktojne brishtesi ne llojet e ndryshme
te armatures

Kompatibiliteti I produkteve dhe sistemeve per sanim dhe perforcim duket te perputhet me
strukturen e parapare.

Natyrisht qe sanimi do te kaloje neper kete rruge:

- Identifikimi I llojit te demtimit

- Demtimi vleresohet perms regjistrimeve, analizave dhe vleresimit te
structures
- Principet e mundshme te sanimit jipen ne tabelen ne vijim:
Metoda perfundimtare do te perzgjedhet ne varesi te qasjesndaj sanimit. Aspekti I aplikimit te
teknikes dhe ekonomizimi jane faktore te rendesishem ne perzgjedhje te metodes. Ne varesi te
metodes se perzgjedhur do te kete aplikim te standardit relavant. Detale te mejme jane dhene
ne tabelen ne vijim:
Keto metoda mund te perdoren sit e vetme , mirepo mund te perdoren edhe ne kombinim me
metodat tjera.

3.3. Principet dhe metodat ne mbrojtjen e defekteve ne beton

Principet P1-P6 perfshijne defektet dhe demtimet ne beton apo ne struktura te betonit qe
shkaktohen nga nje shkaktar apo situatave te ndryshme te paraqitura, sic mund te jene:

 Ngarkimi, p.sh. nga goditja,mbingarkimi, tkurrja etj

 Veprimet kimike dhe organike nga ambient
 Veprimet fizike; p.sh. ngrirje-shkrirje; mirembajtja, levizja e lageshtise,ndikimi I
kriperave etj.

P1- Mbrojtja nga substancat aggressive- Demtimet dhe defektet qe mund te

shkaktohen nga penetrimi I substancave qe jane aggressive ne beton dhe armature,
e qe mund te jene: kloridet-qe rezultojne nga uji I detit;uji I bazeneve;gazrat e
ndryshem;dioksidi I sulfurit dhe kemikalet-qe mund te jene acidet;bazat etj.
Penetrimi I substancave aggressive mund te kaloje neper plasaritjet ne beton dhe perms vete
betonit kur kemi nje factor W/C te larte. Rehabilitimi-sanimi bazuar ne principin P1 na shpie
drejte mbylljes se kanaleve-rrugeve kah mund te akumulohen substancat.

Plasaritjet- ne betonin e armuar nen veprimin e ngarkesave jane te shpeshta. Keto jane te
natyrshme nese sillen ne vlerat e parashtruara me Standardin ENV 192-1-1. Keto mund te jene
si pasoje e tkurrjeve;levizjes se temperaturave;nxehtesise se hidratimit; dhe mbingarkeses.
Paraqitja e plasaritjeve krijon parakushte per penetrimin e substancave aggressive ne brendesi
te structures, me potencial te madh qe te ndikojne ne shkaterimin e vete structures.

Evoluimi I plasaritjeve nderlidhet me thellesine dhe gjeresine e plasaritjeve. Plasaritjet mund te

formohen ne betonin e ngurtesuar deri ne korozionin e armatures. Plasaritjet qe shpien drejte
korozionit nuk eshte edhe e lehte te nderprehen vetem duke I mbushur ato plasaritje.Disa nga
plasaritjet mund te riparohen vetem me aplikimin e metodave qe mund te nderpresin
korozionin: p.sh. duke aplikuar nje nga principet P7-P11.

Metodat te cilat bazohen ne principin P1, aplikohen ne pengimin e penetrimit te substancave

apo ne ngadalsimin e depertimit te ketyre substancave ne structure. Disa nga keto metoda
jane:

- M1.1.: Mbrojtja e siperfaqeve me impregnim

Materialet apo prodhimet likuide qe aplikohen ne beton, duke penetruar ne shtresa te

siperfaqeve dhe ne te njejten menyre duke gjendjen siperfaqesore te betonit, perfshire
zbrastesirat, ashtuqe te pengohet depertimi I substancave aggressive .

- M1.2: Mbrojtja e siperfaqeve me lyerje

Materialet apo prodhimet likuide qe aplikohen ne beton formojne nje film-shtrese te holle,
ashtuqe te nderpritet depertimi I substancave aggressive. Nese kemi ndonje plasaritje ne
siperfaqe, ky fil do te sherbeje si ure lidhese ne kete pike.

- M1.3.: Mbulimi I plasaritjeve me ngjyrosje te lokalizuar(membrana)

Ne raste se plasaritjet individuale jane dominante, atehere kjo plasaritje mund te mbulohet me
membrane ashtuqe tepengohet penetrimi I substancave te padeshirueshme, dhe me rendesi
eshte perzgjedhja e llojit te membranes ne varesi te plasarites.

- M1.4.: Mbushja e plasaritjeve

Nese plasaritjet jane ten je madhesie te konsiderueshme atehere duhet te mendohet ne

mbushjen e plasaritjes. Kjo mbushje mund te jete e aplikuar me metoda te ndryshme, mirepo
menyra me e mire eshte injektimi. Nje menyre e tille eshte aplikuar ne ndertimin e tunelave ne
Gjermani, Zvicer, Suedi, etj.

- M1.5.: Ndryshimi I plasaritjes ne fuge (bashkim)

Per plasaritjet qe jane mjaft te medha dhe dhe nuk mund te nderpriten, duhet te mirret
parasysh ndryshimi I plasaritjeve dhe shendrrimi ne fuge bashkimi ne konstruksion. Dhe ne
vazhdim ky bashkim mund te luaje rolin e drenazhes apo te nje pozicioni te percaktuar pa
dashte ne konstruksion.

- M1.6.: Mbulimi I strukturave

Elementet e structures shpeshe perdoren edhe si struktura. Aplikimi I kesaj qasje shpeshe
mund te ndryshoje pamjen, e gjithsesi ate estetike te structures se parapare.

P2- Kontrolli I lageshtise ne beton

Zhvillimi I demtimeve dhe defekteve ne beton kerkon qe betoni te jete I lagesht(te kete
lageshti). Kjo qendron ngase demtimet dhe defektet nuk zhvillohen ne betonin e thate. Jo
gjithehere dhe te gjitha elementet e betonit mund te kontrollohen nga aspekti I lageshtise.
Parasegjithash betoni ne bazenet e ujit; ne penda; betoni ne pllaka te trotuareve “behaton
pllaka”; shtyllat e urave jane posicione qe jane perhere apo te shumten e kohes nen ndikimin e
ujit. Lageshtia eshte parakusht per zhvillimin e demtimeve. Nderprerja e lageshtise eshte edhe
nje parameter I rendesishem ne evitimin e reaksionit Alkalo-Silikat. Mirepo process I cili nuk
ndalet edhe me ndryshimin e lageshtise eshte karbonizimi I betonit.

Nese siperfaqja e betonit eshte e impregnuar, mbuluar apo e ngjyrosur, do te ndikoje ne mase
te madhe ne pengimin e demtimit te betonit.

 Reaksioni Alkalo Silikat- Parakushte per formimin e raksionit alaklo-silikat ne beton jane:
o Prezenca e agregatit me permbajtje te alkaleve
o Mundesia e permbajtjes se alkaleve ne poret e mbushura me uje ne beton
o Depertimi I lageshtise ne beton
 Fig. Kushtet e domosdoshme per paraqitjen e Reaksionit Alkalo-Silikat

Reaksioni alkalo-silikat te betoni mund te I nenshtrohet nje kontrolli nese kemi mundesi te
kontrollojme lageshtine ne beton. Pengimi I mudesise se rritjes se plasaritjeve nen veprimin e
reaksionit Alkalo-Silikat eshte e mundsheme vetem nese arrijme te pengojme depertimin e ujit
ne thellesi. E kjo ne aspektin e te dhenave numerike arrihet nese arrijme qe lageshtia te jete <
se 70%, dhe ate ne varesi te llojit te betonit.

Nese reaksioni Alkalo-Silikat vepron me vite te tera, plasaritjet kane tendence te perhershme te
rritjes .

Menyra me e lehte e identifikimit te ASR(Reakasionit Alkalo-Silikat) eshte ne analizen e

shtresave te holla te betonit, duke perdorur mikroskopet petrografik. Apo nje menyre
alternative eshte polirimi I siperfaqes se betonit qe do te ekzaminohet me scanim elektronik,
nga se geli qe do te analizohet me rreze X do te depertoje neper plasaritje dhe ka nje ngjyre te
caktuar (te ndryshme nga betoni).
Fig. Shtresat e holla te betonit per analize me mikroskop

Fig. Siperfaqet e poliruara te betonit per analize me mikroskop elektronik-Identifikimi I

plasaritjeve me X-rreze
Fig. Disa te dhena per identifikimin e gelit dhe lidhjen kimike ne paraqitjen e reaksionit Alkalo-
Silikat

Ne vazhdim do te prezentojme disa shembuj te Reaksionit Alkalo-Silikat ne struktura te

ndryshme

Fig. Plasritjet ne structure –rruge

Fig. Barierat e betonit ne autostrade

Fig. Muri mbrojtes I betonit

Fig. Struktura e ures-shtylla bregore

  Karbonizimi I betonit-Thellesia e karbonizimit ne beton eshte e ndryshueshme dhe
varet nga:
o Perberja e vete structures se betonit-kryesisht nga faktori W/C
o Masa vellimore e betonit-kompaktesia
o Permbajtja e lageshtise dhe temperature e betonit
o Prania e diksidit te karbonit

Karbonizimi I betonit mund te kontrollohet (ngadalesohet) me kontrollimin e permbajtjes se

lageshtise dhe temperatures ne beton, si dhe me kufizimin e pranise se dioksidit te
karbonit.

Betoni I lagur karbonizohet ngadale. Shembuj te tille nderlidhen ne pendat e vjetra ne

Norvegji, me c’rast thellesia e karbonizimit eshte disa milimetra.

Penetrimi I lageshtise ne thellesi te structures se betonit rrite ne mase te madhe

karbonizimin e betonit.

Gjate procesit te karbonizimit hidroksidi I Kalciumit (Ca(OH)2) hyne ne reaksion me CO2

nga atmosfera dhe nen veprimin e pH ne atmosphere me c’rast reaksioni zhvillohet.

Nje menyre e vleresimit te karbonizimit eshte duke aplikuar tretje qe do te nxjerre ne pah
perms ngjyres zonat e karbonizuara ne nje shtrese te betonit te marrur per ekzaminim. Kjo
eshte dhene ne fig.

Fig. Analiza e pjeseve te karbonizuara te betonit

Meqenese shkalla e karbonizimit eshte e lidhur me thellesine e penetrimit ne strukturen e

betonit, nje shembull eshte treguar ne fig.
Fig. Thellesia e karbonizimit ne varesi te vjetersise se objektit

 Demtimet e shkaktuara nga Ngrirje-shkrirjet- Me kufizimin e lageshtise ne beton do te

pengojme apo kufizojme shkaterrimet nga ngrirja-shkrirjae structures. Demtimet e
shakaktuara nga ujerat e njelemta, kane te bejne me penetrimin e klorideve ne
structure.

Ne tabelen e meposhtme do te prezentojme ndikimin e lageshtise se ambientit ne shkallet e

demtimet nga kushtet dhe faktoret e ndryshem.

Poashtu demtimet e ndryshme per objektet e ndryshme jane dhene ne tabelen ne vijim:
Ne principet P2, do te prezentojme disa menyra te kufizimit te lageshtise ne beton, e qe
kane te bejne me:

 M2.1.: Mbrojtja e siperfaqeve me impregnim hydroskopik- Ne kete rast masa likuide per
impregnim aplikohet ne siperfaqen e betonit. Poret ne siperfaen e betonit nuk mbyllen,
d.m.th nuk krijohet shtrese e holle (film). Parasegjithash siperfaqja e betonit nuk eshte e
papershkueshme nen shtypje te rritur te ujit.
 M2.2a.: Mbrojtja e siperfaqeve me lyerje-baza e kesaj metode qendron ne trajtimin dhe
redukimin e porozitetit dhe permeabilitetit ne strukturen e betonit. Ne kete rast
formohet nje shtrese (film). Si material tipike ne kete rast jane polimeret, bitumenet apo
lidhesit ne baze te cimentos.
 M2.2b.: Mbrojtja e siperfaqeve me ngjyrosje-Ne kete rast formohen membrane, me
c’rast lageshtia qarkullon deri te membrane mirepo nuk arrine ne kontakt me strukturen
e betonit. Baza e ketyre membranave eshte kryesisht ne poluretan.
 M2.3.: Mbrojtja e siperfaqeve me mbulim- nderlidhet me mbulimin e structures, dhe ne
nje mase ndikon ne zvogelimin e karbonizimit.
 M2.4.: Metoda elektrokimie- Me kete metode qe bazohet ne krijimin e ndrjeve ciklike
krijojme nje pengese per depertimin e lageshtise ne brendesi, mirepo ne shume raste
mund te shpie deri te korozioni I armatures si enomen tjeter.

P3- Largimi I betonit te demtuar

Ne rastin kur demtimi eshte aq I madh ashtuqe betony ka humb tersine e structures,
atehere betony I demtuar do te largohet dhe do te zevendesohet me betonin e ri. Raste
tipike te demtimeve ne mase te tille mund te shkaktohen nga reaksioni Alklao-silikat (ASR),
cikluset e ngrirje-shkrirjeve, karbonizimi I betonit etj. Ne rastet kur perms penetrimit kemi
depertimin e substancave aggressive ne structure te betonit, atehere eshte e
pashmangshme largimi I pjeseve qe vec jane demtuar.

Mirepo menyra e largimit te betonit te demtuar kerkon nje qasje te vecante. Mund te
thuhet se secili rast eshte rast I vecante dhe mund te perdoren metoda te ndryshme. Ne
vazhdim do te tregojme disa menyra te largimit manual te betonit, ne pergaditje te
sanimeve.

Largimi I betonit duke shfrytezuar mjetet me goditje- mund te rezultoje ne paraqitjen e disa
demtimeve mikro-strukturore shtese ne pjesen e betonit te mbetur. Gjithsesi siperfaqja e
mbetur pas heqjes se betonit duhet te trajtohet ashtuqe te siguroje nje lidhje te mire me
shtresen e ardhshme te re qe do te vendoset. Keto kushte mund te paraqiten lidhje te
dobet ne terheqje e sidomos ne skaje, si dhe athezion jo te mjaftueshem ne mes shtresave.

Largimi I betonit duke shfrytezuar ujin nen shtypje apo ajrin nen shtypje- Ne rastet kur kemi
te bejme me betone me dimensione qe jane te ndieshme atehere metoda paraprake nuk do
te perdoret, mirepo kjo do te zevendesohet me metoda me te pershtatshme. Ne kete
menyre largimi I pjeseve te limituara ne pllaka, mure apo shtylla te betonit duhet te
mundesoje nje qasje per sanim te mirefillte.
 Tipet e sanimeve (EN 1504-3)- Nese betoni I demtuar zevendesohet me betonin e ri-
gjegjesisht me llacin e ri, duhet qe afersisht te kete veti te njejta mekanike. (koeficientin
termik te ekspanzionit; koeficientin e elasticitetit; etj). Nese pjesa e sanuar eshte me e
shtanget se pjesa baze, atehere sanimi do te sjelle ndikime shtese.

Ne rastet kur pjesa e sanuar (substracti) eshte I dobet , kushtet e mesiperme duhet te
plotesohen me metoda suplementare (p.sh. me impregnim; lyerje etj).

Tipet e materialeve per sanim- Ne pergjithesi ekzistojne keto material per sanim, dhe ate:

 Llaci ne baze cimentoje dhe betoni

 Llaci I modifikuar polimer-cimento dhe betoni
 Llaci polimer dhe betoni

Nje prej materialeve me te avansuara dhe qe kerkon nje shtjellim te vecante eshte: llaci polimer
dhe betony, qe ne pergjithesi eshte I papershkueshem nga uji dhe difuzioni, dhe kerkon
perdorim ne raste me te vecanta. Sidomos aplikimi eshte I patejkalueshem ne rastet kur
kerkohet qe sanimi te jete jo I demshem per pjesen baze. Ne objektet ku kemi levizje te ujit, me
tendence qe nga jashte te depertoje ne structure atehere llaci polimer eshte I pashmangeshem.

Element I rendesishem eshte se eshte e mundur te perdoret llaci polimer vetem per madhesi te
vogela te sanimeve.

Kontraksioni I llacit polimer-cimento eshte me I vogel se tek llacnat cimentoje. Ky fakt

nderlidhet me faktin se kontraksioni mund te shkaktoje paraqitjen e plasaritjeve.

Per sigurim me te mire te lidhjes ne mes materialit baze dhe materialit per sanim, siperfaqja per
sanim duhet te pergaditet paaprakisht dhe ate me pastrim dhe lyrje baze.

Bazuar ne ENV 1504-9 kemi kater metoda te bazuara ne principet P3, per largimin e materialit
te demtuar.

 M3.1- Mbushja me dore me material per sanim- aplikohet vetem per sanime te vogela.

Ne vazhdim do te prezentojme disa raste te till ate aplikimit.

 Metoda-Dry Packing

Metoda Dry-Packing bazohet ne vendosjen e llacit apo betonit me konsistence “zero”me

ngjeshje ne pjeset e paraqitjes se plasaritjeve. Llaci apo betony pergaditet ne forme te topthave
pa paraqitje te ujit ne siperfaqe dhe vehet ne kontakt me shtresen ekzistuese. Secili topth I
llacit apo betonit vendoset ne shtresa, kur secila shtrese paraprakisht ngjeshet me goditje.
M3.2. Ndryshimi me beton per sanim

Ne rastet e demtimeve te medha qe mund te ndryshohen me beton per sanim jane te

arritshme. Ne kete rast aspekti I tkurrjes eshte nje prej elementeve te rendesishme dhe me me
ndikim, ku rrezik permanent paraqet paraqitja e plasaritjeve. Nese kerkohet qe per sanim te
perdoren llacnat e rrjedhshem , e sidomos per sanimin e shtyllave dhe mureve, atehere
problem I plasaritjeve mund te jete indikativ sidomos nese kerkohet sanim texture. Nje
shembull eshte treguar ne vazhdim.

Ndryshimi I madhesise se structures me llac me shtypje

Metoda me pompe eshte alternative per llac me shtypje-shotcrete, qe mund te perdoret per
trashesi me te medha, dhe mund te aplikohet ne horizontale dhe vertikale. Ne kete rast eshte
me rendesi se perzgjedhja e materialit qe duhet te jete I rrjedhshem.
 Sanimi I plote ne thellesi (ne gjithe trashesine)

M3.3. Aplikimi I llacit per sperkatje apo betonit per sperkatje- Per sanime ne siperfaqe me te
medha, mund te aplikohet llaci per sperkatje apo betony per sperkatje, p.sh. siperfaqe te
medha te mureve. Zakonisht eshte veshtire te fitohen siperfaqe te lemuara. Ekzistojne dy
metoda baze: sperkatje ne te thate dhe sperkatje ne te lagesht. Secila metode mund te kete
perparesite dhe te metat e veta.

Metoda e sperkatjes
 Metoda e sperkatjes ne te thate

Metoda e sperkatjes ne te lagesht

M3.4. Zevendesimi I pjeseve te nderteses-Ne rastet e sanimeve gjithperfshirese, zevendesimi I

pjeseve-elementeve te nderteses do te jete ekonomikisht I favorshem, vecanarisht per
elementet e paranderura te ndertesave. Per zevendesimin e pjeseve te ndertesave monolite ,
rishperndarja e deformimeve do te behet me kusht qe te ruhet gjithe struktura, p.sh.
zevendesimi I trareve te meskatit.
P4- Perforcimi I elementeve te ndertesave

Demtimet dhe defektet mund te kene ndikim te gjere ne vete strukturen, dhe ne kete menyre
te arrihet nje siguri. Rastet me te shpeshta per perforcimin e strukturave te betonit jane:

 Perforcimet e pergjithshme- prerja terthore e perforcimit te pergjithshem mund te

redukohet nga korrozioni apo disajnimi jo I mirefillte I vete prerjes. Parasegjithash duhet
te sigurojme nje ekzekutim te mirefillte te peforcimit, p.sh. vendosja e drejte e
perforcimit te parapare.
 Perforcimi ne prerje- Prerja terthore nga veprimi I forcave ne prerje mund te redukohet
nga korrozioni. Perderisa perforcimi nga forcat ne prerje eshte vendosurne pjesen e
eperme te perforcimit, korrozioni nga perforcimi nga forcat prerese eshte me I shpeshte
se sa perforcimi I pergjithshem.
 Betoni ne pjesen (zonen) e shtypur- Demtimet me te theksuara dhe defektet ne beton
ne zonen e shtypur mund te kerkojne perforcim, qe te kthehet gjendja paraprake e
aftesise mbajtese. Thellesia e gjithmbarshme poashtu mund te specifikohet gabimisht
ne projektimin e materialeve.
 Formimi I plasaritjeve- Strukturat e betonit te perforcuara projektohen ne varesi te
kerkeses per poziten zero te nderjeve ne terheqje. Mirepo ne raste te vecanta mund te
paraqiten nderje ne terheqje ne beton, mirepo ne vende te lokalizuara-p.sh.
bazamentet e mureve. Ne shumicen e rasteve formimi I plasaritjeve mund te redukoje
sigurine dhe plasaritjet mund te zvogelojne jetegjatesine e betonit.

Disa shembuj te perforcimit te elementeve jane dhene ne fig. ne vijim:

Fig. Perforcimi I nevojshem ne vaesi te ndryshimit te prerjes

terthore
Fig. Korozioni permanent, shkaktar I zvoglimit te prerjes terthore

Fig. Korozioni ne thellesi te struktures

 Kur aplikohen sistemet e perforcimeve nderjet lpkale mund te mirren parasysh ne vecanti
per perforcimet me ankerim.

Duke patur per baze principet P4- mund te aplikohen disa metoda, dhe ate:

M4.1-Zevendesimi apo shtimi I perforcimit me mbjellje

Menyra tradicionale e perforcimit te zones se terhequr te trareve dhe pllakave eshte ngritja e
structures apo zevendesimi I materialit ekzistues me material me aftesi te mira ne terheqje,
duke marre per baze shufrat e armatures. Ky perforcim mund te arrihet me saldim ne mes
armatures shtese dhe armatures ekzistuese, nese kjo eshte e mundur. Poashtu mund te
aplikohet edhe ledhje ne mes dy armaturave. Parasegjithash ne kete rast duhet te mirret
parasysh gjatesia e lidhjes

M4.2- Vendosja e armaturave ne vrimat e pergaditura

Perforcimi I strukturave te betonit nganjehere kerkon ankerime, bulona qe nderlidhen ne

vendosjen e ankerave ne vrimat e pergaditura ne baze te structures. Pasta e cimentos apo
polimeret perdoren per perforcime ne mes te ankerit dhe siperfaqes se vrimes ne structure.

Fig. Vendosja e ankerave per nderlidhje

M4.3- Athezioni I pllakave te celikut apo materialeve kompozite si perforcim I jashtem

Rritja e aftesise mbajtese te elementeve te strukturave do te arrihet me perforcime te jashtme

dhe ate duke perdorur pllakat e celikut apo fibrat nga karboni apo materialet kompozite
tjera.Ne keto rate duhet aplikue edhe rreshirat epoksi qe do te perdoren per realizimin e lidhjes
ne mes perforcimeve dhe structures baze.

Sidomos sot vend te rendesishem kane gjete fibrat e karbonit apo edhe fibrat nga qelqi,
perdorimi I te cilave eshte I lehte dhe rezultatet jane evidente.

Fig. aplikimi I pllakave per perforcime

Fig. Aplikimi I FRP ne pjeset e terhequra te trarit

Fig. Vendosja e shiritave FRP ne konstruksion

Fig. Perforcimet me FRP ne posicione te ndryshme per raste te ndryshme te ngarkesave

Fig. Pranimi I forcave transversale me perdorimin e FRP

Fig. Aplikimi I FRP ne forme te sperkatjes

M4.4-Aplikimi I llacit apo betonit

Perforcimi I zones se terhequr te traret dhe pllakat mund te behet duke bere injektimin e llacit
apo betonit. Ne mes shtreses se re te betonit dhe shtreses baze ekzistuese mund te vie deri te
paraqitja e tkurrjes si deformim afatshkurter, dhe kjo duhet te mirret parasysh ne llogaritje.
Nderjet nga forcat prerese mund te absorbohen nga ankerat e vendosur apo shufrat e
vendosura ne vrima te parapergaditura.

M4.5-Injektimi I plasaritjeve, poreve dhe lidhjeve ne mes elementeve

Forcat qe percillen perms plasaritjeve, zbrastesirave apo lidhjeve mund te evitohen permes
injektimit. Si object primar eshte krijimi I nje structure monolite me veti dhe karakteristika
afersisht te njejta. Si materiale tipike per injektim jane rreshirat epoksi,epoksi cimentot dhe
poliuretanet. Plasaritjet qe tejkalojne madhesine 0.2 mm ne siperfaqe te betonit jane te
injektueshme. Nese plasaritjet jane me te vogela se 0.2 mm mundet qe permes pompes me
shtypje te injektohet deri ne thellesi te caktuar. Adhesioni I lidhjes ne mes materialit te
injektuar dhe materialit baze mund te shkaktoje nderje ne trheqje ne materialin baze.

Fig. Plasaritjet
Ne vazhdim do te prezentojme disa te dhena qe aplikohen ne injektimin e plasaritjeve per
posicione dhe objekte te caktuara.

Fig. Disa tipe te aplikimit te procesit te injektimit

M4.6- Mbushja e plasaritjeve,zbrastesirave dhe lidhjeve ne mes elementeve

Mbushja e plasaritjeve, zbrastesirave dhe nderlidhjeve nenkupton mbushjen me nje force te

caktuar qe aplikohet ne vete materialin. Materialet tipike per mbushje te plasaritjeve jane
rreshirat akrilike,epoksi rreshirat dhe poliuretanet. Lageshtia e materialeve per mbushje jane
mjaft likuide qe te mundesohet depertueshmeria ne thellesi te caktuar

Fig. paraqitja skematike e mbushjes se plasaritjeve

Fig. Mbushja e plasaritjeve dhe krahasimi I siperfaqeve pas sanimit

Fig. Mbushja e plasaritjeve ne nje pllake betony

M4.7- Terheqja e mevonshme me kabllo te jashtme (paranderje e jashtme)

Perforcimi I elementeve te objekteve mund te behet me aplikimin e terheqjes se kabllove te

vendosura jashte elementit, dhe ne raste te shpeshta aplikohen per mbingritje kur kemi
tejkalim te ngarkesave.

Fig. Garazhe e perforcuar me terheqje te mevonshme

P.5. Permiresimi I rezistences fizike te betonit

Siperfaqet e betonit kerkohet qe te kene siperfaqe me rezistence aekuate, p.sh. kur I

ekspozohen ngarkesave te renda ne komunikacion, nga veprimi I veprimit te rrotave (qe ne
literature jane te njohura si goditje dhe abrazion).

Nese siperfaqja e betonit nuk ka rezistence te mjaftueshme , apo nese siperfaqja eshte e
mbuluar me pluhur atehere perdorshmeria do te jete e mundshme duke aplikuar sanimin e
siperfaqeve te betonit.

Duke u bazuar ne Standardet Europiane EN 1504-9, jane te mundshme disa metoda qe trajtojne
sanimin e siperfaqeve te betonit.

 M5.1a. Aplikimi I siperfaqes se eperme (harxhuese)

Siperfaqja e dobet e betonit mund te rehabilitohet me llaq duke trajtuar siperfaqen e eperme
(harxhuese). Mundesia e paraqitjes se plasaritjeve nga tkurrjet duhet te mirren parasysh. Dhe
nje qasje reale do te jete planifikimi I fugave te cilat do te orientojne mosparaqitjen e
plasaritjeve te padesherishme ne siperfaqe. Poashtu llaqi pretendohet te mos kete paraqitje te
segregimit, e vecanarisht ne siperfaqet e holla te dyshemeve, ne siperfaqet mbuluese te betonit
mbi pjese te ngrohta (stacione te ngrohjes) , etj. Rezistenca ndaj abrazionit te siperfaqes se
eperme (harxhuese) mund te rritet me shtimin e fibrave te celikut ne llac , gjegjesisht
shperndarje neper gjithe siperfaqen e sanuar.

 M5.1b. Aplikimi I membranes

Nje opcion I mundshem I aplikimit eshte nje lyerje apo nje membrane ne siperfaqen e betonit,
tipike mund te jete nje lyerje akrilike, epoksi apo membrane poliuretani. Kjo menyre paraqet
nje preventive te mundesise se depertimit te ujit ne strukturen e betonit. Paraqitja e
plasaritjeve mund te rezultoje me formimin e klorideve ne structure qe eshte nje ndikim mjaft I
madh I ambientit agresiv.

 M5.2. Mveshja e siperfaqeve

Impregnimi me uje teqelqit dhe fluide tjera mund te redukoje apo te largoje emitimin e
pluhurit. Mekanizmi I fluiditetit paraqitet kur gelqerja e lire ne siperfaqe te betonit hyne ne
reaksion sipas shprehjes:
P.6. Permiresimi I rezistences kimike te betonit

Siperfaqja e betonit kerkon qe te kete nje shkalle adekuate te rezistences kimike kur I
ekspozohet ambientit agresiv sipas EN 206-1. Nese siperfaqja e betonit nuk ka jetegjatesi te
kerkuar, shfrytezimi mund te arrihet me rehabilitimin e siperfaqes se betonit.

Ne pergjithesi jane dy metoda baze te bazuara ne kete princip qe perdoren per rehabilitimin e
siperfaqes se betonit:

 M6.1a. Rritja e rezistences kimike perms siperfaqes se eperme (harxhuese)

Siperfaqja jo e mire e betonit mund te rehabilitohet duke vendosur ne siperfaqe te eperme llaq
dhe ate me shtesa te domosdoshme per rritjen e rezistences ndaj agresivitetit kimik. Poashtu
krijimi I plasaritjeve nga tkurrjet duhet te mirret parasysh. Jetegjatesia e betonit dhe llacit duhet
te jete ajo minimale e specifikuar sipas EN 206-1 per shkallen e ekspozimit.

 M6.1b. Rritja e rezistences kimike me membrane

Nje opcion tjeter eshte lyerja apo vendosja e membranes ne siperfaqe te betonit. Membranat
tipike jane nga epoxidet dhe poliuretanit. Gjithashtu duhet te percaktohet qe rezistenca e
ketyre lyerjeve apo membranave te jete ajo e specifikuar me standardin EN 206-1.

 M6.2. Rritja e rezistences kimike me mveshje

Impregnimi me uje qelqi dhe fluide, epoxy liquid etj mund te rrite rezistencen kimike te
siperfaqes se betonit. Ky mekanizem nderlidhet me reaksionin e prezentuar ne M5.2.

1. Konstruksioni-betoni I nenshtrohet ndikimeve kimike

XA1 Ndikim I dobet e rrethines Elementet per trajtimin e ujerave te kanalizimit C 30/37
agresive

XA2 Ndikim I caktuar I rethines Elementet e betonit ne kontakt me ujin e detit C 35/45
agresive

XA3 Ndikim I larte I rrethines Elementet per trajtimin e ujerave te C 35/45

agresive kanalizimit;elementet per silazhe te ushqimit te
kafsheve, etj
 2. Konstruksioni-betoni I nenshtrohet abrazionit

XM1 Abrazion I caktuar Elementet e dyshemeve industriale ne kontakt me C 30/37

automjetet

XM2 Abrazion I theksuar Elementet e e dyshemeve industrial ne kontakt me C 30/37

rrota te fort ate pirunereve apo automjeteve te
renda

XA3 Abrazion ekstrem Elementet e e dyshemeve industrial ne kontakt me C 35/45

rrota te fort ate pirunereve , automjeteve te renda,
apo rrotave metalike

3.4. Principet dhe metodat e mbrojtjes nga demtimi I korozionit

Principet ne vijim P7-P11 perfshijne mbrojtjen e armatures nga demtimet deri ne korozion nga
shkaktaret si ne vijim:

 Largimi (humbja) e shtreses mbrojtese te armatures

 Humbja (largimi) nga alakalet te shtreses mbrojtese te aramtures deri ne reaksion me
nga atmosfera deri ne karbonizim
 Pluhurosja (mbulimi) I shtreses mbrojtese me korozion nga kloridet
 Demtimet (humbjet) gjate instalimeve elektrike

Ng ate dhenat e mehershme korozioni eshte I mundur nga se shtresa mbrojtese eshte larguar
(demtuar), p.sh. nga faktoret e ndryshem, sic mund te jene: kualiteti I dobet I betonit;
ekzekutimi jo I mire etj.

Vecanarisht eshte me problematike korozioni I armatures perms penetrimit te klorideve, nga se

shpie drejte karbonizimit si process. Vlera kufitare e klorideve eshte ne intervalin 0.2-0.5 % nga
masa e cimentos, dhe ate ne varesi nga parametrat e ndryshem sic jane: faktori W/C; lloji I
cimentos etj.

Korozioni deri ne karbonizim- per mbrojtjen e armatures qe vec ka filluar korozionin

duhet te aplikohem metodologji te vecanta, dhe ate bazuar ne EN 13925.
Ne se armatura ka ne mase te madhe prezencen e korozionit atehere do te aplikohen metoda
tjera, sic mund te jete metoda katodike. Nese armatura nuk eshte trajtuar ne menyre adekuate
qe te mbrohet nga korodimi I betonit duhet kerkuar qasje ne mbrojtjen e shtreses mbrojtese,
gjegjesisht materialeve qe do te perdoren ne ato raste.

Korozioni nga veprimi I klorideve- Nese nje object apo element I objektit do te
rehabilitohet duhet menduar ne eliminimin e permbajtjes se klorideve, gjegjesisht gjate sanimit
te mundesohet largimi me diffusion.

Substancat tjera, te ndryshme nga kloridet duke marre per baze tretjet kimike ujore munden
poashtu te shkaktojne korozionin e armatures, vecanarisht ne objektet bujqesore apo ato
industrial. Kjo shkaktohet nga koncentrimi I ketyre substacave ne pjese te ndryshme te
objekteve.

Poashtu nese betony nje kohe te gjate nuk eshte trajtuar , mund te vije deri te korodimi edhe
nga faktoret e ndryshem ne bashkepunim me veprimin e klorideve.

Plasaritjet , mundesi per veprim te klorideve- Duke qene burim potencial per
depertimin e klorideve, plasaritjet ne rastet me te shpeshta mbushen sipas metodave te
pershkruara me pare.

Sanimi I elementeve te betonit- Mbrojtja dhe sanimi I elementeve te objekteve mund

te aplikohet bazuar ne shume principe dhe metoda. Ne raste se korozioni ka perfshire
aramturen ne nje pjese te elementit atehere sanimi dhe mbrojtja nderlidhet ne ate element.

P.7. Sanimi (rikthimi) I armatures

Ne rastet kur armatura eshte koroduar nga pasiviteti, p.sh. nga shtresa jo e mjaftueshme apo
nga veprimi I klorideve, atehere duhet ndermarre hapa qe te pengohet ky process ne vete
armaturen.

Metodat ne vijim mund te aplikohen per lokalizimin e veprimit te substancave aggressive nga
veprimet e ambientit. Sipas Standardeve ENV 1504-9 jane pese metoda baze per sanimin e
korozionit te aramtures.

 M7.1. Rritja e shtreses mbrojtese me llac apo beton- Nese shtresa mbrojtese e betonit
nuk eshte nen ndikimin e klorideve apo substancave aggressive, por eshte shume e
holle, atehere mund te rritet trashesia e kesaj shtrese me llac te pershtatshem, me te
vetmin kusht qe te realizohet lidhja e mire ne mes materialit baze dhe shtreses se re.
 Fig. Rritja e shtrese mbrojtese ne shtylla

 M7.2. Zevendesimi I betonit te karbonizuar-

Nganjehere eshte e domosdoshme qe te behet zevendesimi I betonit dhe aramtures se

koroduar(rasti I permbajtjes se larte te klorideve). Bazuar ne penetrimin e substancave
aggressive nga ndikimi I ambientit kete arrijme q eta rregullojme me trashesine e shtreses
mbrojtes.
 Fig. rastet kur mund te mirret parasysh largimi I betonit dhe armatures

M7.3. Rialaklimi elektrokimik- nje rialkalim elekrokimik I betonit te karbonizuar kerkon nje
qasje te poascme ne trajtim. Kjo menyre nuk eshte shume e aplikueshme ne praktike, mirepo
aplikohet ne laboratore.

M7.4. Nxjerrja elektrokimike e klorideve- Nxjerrja e klorideve nga betony eshte teoritikisht e
thjeshte. Kloridet jane te mbushura me jone negative. Ndersa betony eshte poroz dhe poret
jane vende potenciale per mbushje me lageshti. Metoda elektrokimike e nxjerrjes se klorideve
nderlidhet me nxjerrjen e joneve nga nje siperfaqe e caktuar.
 Fig. nxjerrja e klorideve nga struktura e betonit

4. Materialet e kushtezuar per sanim dhe sistemet

4.1. Te dhena te pergjithshme

Ne kete pjese jane percaktuar vetite dhe karakteristikat e materialeve per sanim dhe sistemeve
per strukturat e betonit bazuar ne principet baze sipas EN 1504-2 deri EN 1504-7.

Keto standard specifikojne vlerat e akseptueshme per perdorim te materialeve si materiale per
sanim.

Vetem materialet te cilat permbushin kushtet e parashikuar me Standardet EN dhe rregullativat

e bashkesise Europiane mund te perdoren per sanim.

Duhet qe te mirren parasysh nje mori e materialeve dhe sistemeve qe mund te aplikohen ne te
njejten kohe.
 4.2. Kushtet e ekzekutimit te punimeve

Nese kushtet e objektit kane kerkesa te vecanta nga aspekti I temperatures dhe lageshtise,
atehere mund te kemi nje mundesi te perzgjedhjes se materialeve per keto raste specifike,
edhe nese bejne pjese ne material te reja.

4.3. Vetite e kerkuara per material per sanim dhe sistemet

Te gjitha vetite dhe kerkesat per material dhe sisteme jane te dhena ne forme tabelare me
specifikimet per raste te vecanta.

4.4. Metodat qe kerkojne material special apo sisteme te vecanta

Nese metodat e sqaruara deri me tani nuk mund te perfshijne te gjitha rastet e paraqitura,
atehere mund te aplikohet edhe ndonje metode apo material qe ne te ardhmen mund te
specifikohet apo edhe detalizohet.

Shembull I sanimi te nje ure

5. Tipet e plasaritjeve te nderlidhura me konstruksionin

Plasaritjet dhe llojet e plasaritjeve kane karakteristika te ndryshme ne varesi te shtres ku

krijohen (formohen). P.sh. plasaritjet nga tkurrja plastike tentojne qe te formohen ne form te
parregullt ne pjesen e eperme te structures dhe ate deri ne thellesi te korozionit te armatures.

Tipet e ndryshme te plasaritjeve paraqiten ne interval kohore te ndryshme te jetes se

shfrytezimit te elementit te structures. Ne varesi nga tipi I plasaritjeve dhe njohurive baze te
paraqitjes se plasaritjeve te para mund t’I qasemi problemit ne diagnostifikimin e shkaktarit te
plasaritjeve. Plasaritjet kae influence ne sjelljen dhe jetegjaesine e betonit apo elementeve te
betonit. Poashtu plasritjet mund te ndikojne ne redukimin e aftesise mbajtese ne prerje, duke
hapur rruge te levizjes se lageshtise, dioksidit te karbonit, klorideve dhe substancave te
ndryshme aggressive.

Ne fig. ne vijim jane ilustruar tippet e ndryshme te paraqitjes se plasaritjeve ne nje structure te
betonit.
Ndersa tippet e plasaritjeve te specifikuara jane dhene ne tabele:

5.1. Plasaritjet nga tkurrjet plastike

Ne oret e para betoni njome eshte plastic dhe ka rezistence te ulet. Uji mund te levize
relativisht lirshem perderisa nuk fillon procesi I ngurtesimit. Tedenca e ujit eshte qe te dale ne
siperfaqe te betonit, duke marre parasysh edhe ndikimin e vibrimit. Levizja apo tendenca e
levizjes se ujit ne siperfaqe eshte I njohur si “prrocke e ujit”(bleeding), me c’rast krijohet
mundesia e avullimit apo largimit te ujit. Kjo mundesi e avullimit rritet nese temperaturat jane
te larta , apo nese lageshtia e ajrit eshte e ulet (sidomos ne kushte te veprimi te eres).

Nese uji do te avullohet shpejte nga siperfaqja , tani fillon procesi I tkurrjes se betonit-redukimi
I vellimit te betonit. Paraqitja e tkurrjes ene siperfaqe pengohet nga shtresat e meposhtme ,
keshtuqe paraqiten nderje ne terheqje ne siperfaqe, dhe si shkak I tyre ne pamundesi te
rezistences paraqiten plasaritje. Ky process eshte I ilustruar ne fig. ne vijim:
 Fig. krijimi I plasaritjeve nga tkurrja plastike

5.1.1. Defektet karakteristike

Plasaritjet nga tkurrja plastike kane nje gjeresi (madhesi) 1-2 mm, gjatesi 300-500 mm dhe
thellesi 20-50 mm. Forma e plasaritjeve zakonisht eshte e rastit (nuk ka forme te rregullt), por
eshte e influencuar nga veprimet qe ndermirren ne siperfaqen e betonit. Plasaritjet nga tkurrjet
plastike paraqiten ne betonin e paarmuar dhe ne betonin e armuar.

5.1.2. Plasaritjet e percjellura plastike

Levizja e ujit e pershkruar me larte mund te shkaktoje poastu edhe plasaritjet e percjellura.
Meqenese levizja e ujit larte ne te njejten kohe mundeson levizjen poshte te komponeteve
perberse te betonit si me te renda poshte. Ky fenomen mund te paraqitet si problem ne
zvogelimin e shtreses mbrojtese te betonit, gjegjesisht mundesine qe armatura te jete e
ekspozuar kushteve te ambientit qe do te shpien drejte korodimit. Plasaritjet ne rastet e tilla
percjellin armaturen , gjegjesisht distancat e vendosjes se armatures, sic tregohet ne fig. ne
vijim:
 Fig. formimi I plasaritjeve te percjellura

Pjesa e pare tregon gjendjen fillestare, ndersa pjesa e dyte pas disa oreve.

5.1.3. Defektet karakteristike

Forma e plasaritjeve nga tkurrja plastike, na shpie deri te paraqitja e plasaritjeve paralele , ne
nje menyre percjellin formen e vendosjes se armatures.Ne kete rast plasaritjet e percjellura
karakterizohen me nje gjeresi pre 1 .0 mm, dhe thellesia e tyre tenton qe te jete deri te
armatura. Ne disa raste raste keto plasaritje paraqesinnje keputje ne mes te elementeve te
structures, sidomos te pllakat kerpudhe- ne lidhje te shtylles me kapitelin qe tregohet ne fig.ne
vijim:

Fig. formimi I plasaritjeve te percjellura ne shtylle

Bazuar ne fig. me larte kryesisht plasaritjet jane horizontale , me nje gjeresi prej 1 mmdhe
mund te percjellen ne gjithe siperfaqen e prerjes terthore te shtylles.

5.1.4. Plasaritjet e hershme nga kontraksioni termik

Procesi I hidratimit te cimentos ne kontakt me ujin, rezulton me nje nxehtesi te hidratimit. Kjo
nxehtesi e hidratimit eshte ne varesi te llojit dhe sasise se cimentos se perdorur, nga gjeometria
e elementit qe betonohet dhe kushteve apo temperatures se ambientit. Temperaturat e larta te
ambientit shpejtesojne reaksionin. Sidomos kjo vie ne shprehje te pllakt qe kane siperfae te
madhe kontaktuese me ambientin.Poashtu elemetet e betonit me permasa te medha gjate
betonimit kemi temperature te larta ne brendesi te elementit.

Element I rendesishem eshte edhe perdorimi I pahise qe perdoret. Nese perdorim pahine e
drurit atehere kemi nje izolim me te mire , krahasuar me pahine metalike. Ne pergjithesi betony
pas vendosjes ne pahi, gjegjesisht pas 12-18 ore fillon qe te ndryshoje vellimin si pasoje e
tkurrjeve plastike. Ne pergjthesi plasaritjet e shkaktuara ne rastet e tilla tentojne qe ne mase
me te madhe te paraqiten ne skaje, ngase kemi kemi kontakt me dy siperfaqe qe mundesojne
avullimin me te shpejte te ujit.

5.1.5. Gerryerja e siperfaqeve

Gerryerja mund te shkaktohet ne siperfaqet e ekspozuara dhe ne siperfaqet ne kontakt me

pahine. Kjo mund te ndikoje edhe ne ndryshimin e vetive te betonit. Meqenese paraqite ne
kontakt me pahine atehere ne kete rast eshte e rendesishme edhe tipi I pahise. Pahite metalike
dhe te plastikes rezultojne me siperfaqe me te lemuara dhe me nje permeabilitet me te ulet,
krahasuar me pahite e drurit. Kjo siperfaqje e lemuar mund te jete faktore potencial I “rjepjes”-
gerryerjes se betonit.

Sidomos ky fenomen paraqitet ne siperfaqet e medha sic jane, p.sh. pllakat.

Ne nje menyre “rjepja”-gerryerja eshte e mbyllur –e izoluar dhe themi me gjeresi 0.1 mm, duke
formuar nje polygon te mbyllur me siperfaqe afersisht 50-70 mm-si gjtesie brinjes, ndersa
thellesi mund te jete disa mm.

5.1.6. Plasaritjet nga tkurrja afatgjate

Qe te permiresohet perpunueshmeria dhe ngjeshmeria e betonit duhet qe uji ne tersi te futet

ne reaksion me cimenton, ngase sasia e ujit te lire krijon pore kapilare ne mase te betonit, si
rruge potenciale per largim, si dhe rruge potenciale per ndikimin e substancave nga ambient.

Humbja e lageshtise eshte shkaktare I ndryshimit te vellimit , qe eshte I njohur si fenomen I

tkurrjes gjate tharjes “drying shrinkage”. Kjo eshte me e theksuara te siperfaqet e medha
kontaktuese , si mundesi per paraqitjen e plasarijeve ne mase me te madhe. Nje tkurrje e nje
betoni tipik me sasi te ujit W=190 lit eshte dhene ne fig. ne vijim:

Fig. Tkurrja nga tharja

Plasritjet si karakteristike jane zakonisht ne kende te drejte. Nje plasarije karakteristike e murit
eshte dhene ne fig. ne vijim:

Fig. Plasaritjet nga tkurrja afatgjate-gjate tharjes

6. Defektet tjera te nderlidhura ne struktura

Siperfaqet e ekspozuara te betonit mund te tregojne disa defekte ne struktura. Disa demtime
vetem vizuele mund te mos kene efekt ne performansat e structures, mirepo disa tjera mund te
jene potencial per shkaktimin e problemeve afatgjate ne stuktura. Disa nga defektet tipike qe
shkaktojne defekte ne structure jane dhene ne tabelen ne vijim:
Fugat e dilatimit dhe fugat punuese jane burim potencial per demtimin e strukturave. Keto
mund te jene nismetare per paraqitjen e plasaritjeve si dhe per paraqitjen e demtimeve te
lidhjes ne mes dy shtresave. Permes ketyre fugave kemi levizje te ujit deri ne strukturen e
brendshme te betonit, dhe ne aspektin afatgjate kohor mund te shkaktoje demtime te
theksuara. Rastet me te shpeshta te paraqitjes se ketij fenomeni jane urat e betonit.

Ndikim negative ne rritjen e madhesise se ketyre fugave kane edhe ngarkesat , te cilat ne disa
raste edhe nuk jane marre parasysh gjate projektimit, apo ngarkesa boshtore eshte me e larte
se ajo e projektuar.

Ne fig. ne vijim kemi nje shembull te structures se ures, ku paraqitja e plasaritjeve ehste bere ne
fuge.
Ne pergjithesi defektet ne struktura mund te shkatohen nga ngarkesat e dobishme dhe sidomos
nga ato levizese.

Nese aramtura eshte shume afer pjeses se jashtme, gjegjesisht kemi shtrese te vogel mbrojtese
te betonit, ngarkesat levizese shpien deri te demtimi I asaj shtrese te holle, gjegjesisht ne
zbulimin e armatures qe me pastaj do t’I nenshtrohet ndikimeve te jashtme te ambientit.

Nje rast I shpeshte eshte mbetja e telave per perforcim te pahive ne structure, qe ne periudhen
e eksploatimit do te jete vend I dobet apo potencial per percjelljen e ujit, gjegjesisht korozioni I
aramtures.

Gjate perforcimit te pahive ne beton zakonisht pjeset perfundimtare mbarojne me elemente

nga plastika qe do te sigurojne mosdepertimin e ujit apo ndikimeve tjera.

6.1. Ngarkesa-shkak I plasaritjeve dhe disajnimit jo

adekuat
6.1.1. Disajnimi baze

Duke marre parasysh performansat dhe gjendjen e structures ekzistuese eshte me rendesi te
analizojme se a eshte bere disajnimi bazuar ne Codet apo rregullativat aktuale. Ne kete menyre
kerkesat e Kodeve apo rregulloreve te reja mund te shkaktojne probleme ne aspektin e
shfrytezimit te mirefillte apo ne ndonje rast te tejkalimit te aftesise mbajtese te strukturave.

Nese projektimi eshte bere me rregullore te vjetra mund te ngjaje qe ai projektim most e jete
adekuat kerkesave te tanishme: shembull disajnimi me RBAB dhe EC 2, per strukturat e betonit.
 6.1.2. Madhesia (gjeresia) e lejuar e plasaritjeve

Betoni I armuar disajnohet ashtuqe nderjet ne shtypje I pranon betony ndersa ato ne terheqje I
pranon armatura. Ne zonat e terhequra zakonisht kemi paraqitjen e plasaritjeve , mirepo keto
plasaritje duhet te percillen, gjegjesisht madhesia e tyre.

Duke u bazuar ne aplikimin e ngarkeses shtese ne struktura duhet te mirren parasysh disa
kritere: kriteri I sherbimit –sjelljes se konstruksionit qe percillet me deformimet dhe madhesite
e plasaritjeve. Madhesia e plasaritjeve eshte tregues I shfrytezimit te structures, dhe ate:

 Pranueshmeria estetike
 Jetegjatesia
 Thithshmeria e ujit

Plasaritjet ne beton nuk kane ane paralele. Madhesia e tyre nuk mirret si vlere mesatare e
paraqitjes ne gjatesi te caktuar, mirepo si vlere maksimale.

Per strukturat e betonit sipas BS 8110 kerkohet qe maksimumi I madhesise se plasaritjes te jete
0.3 mm. Sipas ketij standardi madhesia e plasaritjes nuk eshte e nderlidhur me kushtet e
ekspozimit.

Kufiri I poshtem I madhesise se plasaritjeve eshte I specifikuar duke u bazuar ne

joujepershkueshmerine e betonit nga veprimi I ujit ne shtypje normale apo shtypje te rritur.

6.1.3. Mbingarkesa

Efekti I mbingarkimit rezulton me perkulje gjegjesisht deformime te percjellura me plasaritje

me te medha se 0.3 mm. Bazuar ne keto plasaritje mund te arrijme deri tek identifikimi I
shkaktarit.

Zakonisht paraqitja e plasaritjeve eshte ne zonen e terhequr, duke vazhduar ne thellesi drejt
aksit neutral. Keto plasaritje jane te ndara-jo te lidhura ndersa nga ndikimi I mbingarkeses
mund te jene afer njera tjetres. Paraqitja e ketyre plasaritjeve eshte normal ne hapsiren. Nje
prezentim eshte dhene ne fig. ne vijim:
Pervec plasarijeve te shaktuara nga perkulja ne fig. verehen edhe plasaritjet e shkatuara nga
forcat prerese tangjenciale. Karakteristike e ketyre plasaritjeve eshte paraqitja nen kend 30 0
deri 45 0. Gjeresia e ketyre plasaritjeve eshte me madhe ne zonen e terhequr.

 Plasaritjet nga ndikimi I torzionit

Torsioni I paster ne nje element paraqitet sidomos ne vendet e mbeshtetjes, gjegjesisht ne

varesi nga shkalla e inkastrimit. Karakteristike e ketyre plasaritjeve eshte paraqitja e tyre
paralele ne mes veti dhe ne nje kend te caktuar ndaj drejtimit te hapsires, te ashtuquajtura si
ne forme spirale. Eshte karakteristike se keto plasaritje jane te lokalizuara ne kuader ten je
elementi. Nje prezentim eshte dhene ne fig. ne vijim:

 Plasarijet nga forcat ne nderlidhje te elementeve-pllake shtylle

Mbingarkesa e places shkakton ndikime shtese sidomos ne vendin e nderlidhjes me shtylle,

dheate ne siperfaqe rreth e perqark shtylles. Ky fenomen eshte I njohur si kushti I
mosdepertimit te shtylles ne pllake.

Nje prezentim me detal eshte dhene ne fig. ne vijim:

7. Efektet ambientale

7.1. Gerryerja (harxhimi) e strukturave

Gerryerja eshte rezultat I ndotjes dhe efekteve natyrale sic jane: ngrirje-shkrirjet;te reshurat;
dhe kushtet ambientale te temperaturave te larta, qe veprojne ne structure. Ne beton problem
kryesor I geryerjes (harxhimit) eshte mosinspektimi vizuel I strukturave. Pluhuri ne atmosphere
do te depozitohet ne fasada. Rrjedhat qe rezultojne nga te reshurat tentojne qe te shperlajne
pjese apo edhe siperfaqe te tera te fasades, duke shkaktuar ndryshim te nyanses se ngjyres ne
vete fasaden, posaqerisht duke krijuar dallime ne mes siperfaqes se paster dhe asaj te ndotur.
Ky fenomen eshte ne varesi nga shume faktore, e ne vecanti nga materiali ne fasade qe mund
te jete nga betony apo ndonje material tjeter. Ne raste te tilla ringjyrosja mund te jete nje
moment kalimtar, mirepo I perkoheshem, ndersa qellimi eshte gjetja e nje zgjidhje afatgjate te
problemit.

Te reshurat zakonisht edhe mund te jene me acicitet te ulet, deri ne shperberje te dioksidit te
karbonit nga uji apo atmosfera. Pluhuri ne ajer ne forme te dioksidit te sulfurit rrite aciditetin
deri ne formimin acidit sulfuric. Ky acid do te tentoje te atakoje siperfaqen e betonit apo
llacnave ne fasade, por kjo nuk paraqet ndonje rrezik perderisa arrine te koncentrohet. Prandaj
qe deri tek kjo most e vije duhet te kemi informata per koncentrimin e sulfurit ne atmosphere.

Fig.7.1- Gerryerja e betonit nga ndikimi I ujit te detit

 Fig. 7.2 Faktoret ndikues ne gerryerje

7.2. Zhvillimi biologjik

Siperfaqet e betonit mund te marrin ngjyra te ndryshme nga shkaktare te ndryshem. Fillimisht
keto kane alkanitet te larte, afersisht pH 13, qe nuk eshte e favorshme si vlere per zhvillimin e
faktoreve organic. Me kalimin e kohes fillon qe alkaliteti ne siperfaqja te betonit te redukohet
nga karbonizimet dhe veprimi I te reshurave, duke krijuar keshtu ambient me te pershtatshem
per zhvillimet biologjike. Rritja apo zhvillimi I siperfaqeve organike fillon me mikrorganizma,
alge dhe tipe te ndryshme te baktiereve. Keto me vone ne te ardhmen e afert krijojne kushte
per zhvillime te metejme te formave apo organizmave qe do te paraqesin rrezik potencial per
siperfaqet e betonit.
 Fig.7.2. Zhvillimet e bakterieve ne siperfaqet e ndryshme te betonit

Zhvillimit biologjik I krijohen kushte te pershtatsheme nga alakliteti I ulet, karbonizimi I

siperfaqeve dhe krijimi I poreve ne siperfaqe. Vrimat e zeza apo siperfaqet e vrazhdeta jane
vende ideale per zhvillimin e botes bimore organike. Zhvillimet bimore kerkojne levizje te ujit
neper siperfaqe, qe ne te njejten kohe paraqet nje rrezik potencial per jetegjatesine e betonit.
P.sh. alget mund te prodhojne acide qe ngadale mund te shpernajne matrixen e cimentos ne
siperfaqe te betonit.

Rrenjet e botes bimore kerkojne qe zhvillimin e vete t’a bejne permes depertimit neper
plasaritje , qe ne te njejten kohe mund te shaktojne demtime serioze.

7.3. Ndikimet bakteriologjike

Ndikimi bakteriologjik paraqet ate bakteriet e bejne me veprimin e vete ne beton. Bakteriet
mund te jene agense aktiv qe te ndryshojne strukturen e brendshme te betonit ashtuqe te vie
deri te degradimi.

P.sh. Shakterrimi I betonit nga kontakti I ujit+vajrave me siperfaqe te betonit ne dein e Veriut,
rezulton nga perfitimi I acidit sulfuric apo acetic permes veprimit te bakterieve.

7.4. Ringjyrosja

Kur armatura fiksohet kohe para se te betonohet mund te shsktohet nje shtrese e holle
korozionit. Kjo shtrese zakonisht duhet te pastrohet ashtuqe most e shkaktoje depertim te
kesaj ne siperfaqe te betonit dhe te paraqitet fenomeni I ringjyrosjes.

7.4. Paraqitja e gelqeres

Paraqitja e komponenteve te gelqeres mund te shpie ne formimin e karbonatit te kalciumit ne

siperfaqe te betonit, qe njihet si termin “efflorescence” . Ne kete rast formohen dy fenomene:

- Lulezimi I gelqeres
 - Lotimi I gelqeres
7.5. Demtimet nga cikluset e ngrirje-shkrirjeve
7.5.1. Defektet karakteristike

Ne fig.7.3. jane prezentuar plasaritjet karakteristike te shkaktuara nga cikluset e ngrirje-

shkrirjeve.

Fig.7.3.plasaritjet nga cikluset e ngrirje-shkrirjeve

Plasaritjet jane afersisht te ngjashme sikur plasaritjet e paraqitura nga reaksioni Alkalo-Silikat
(ASR). Uji kalon neper poret kapilare te pastes se cimentos qe ka mundesi te ngrihet ne
tepmeratura te uleta. Ne kete rast akulli kerkon vellim me te madh dhe keshtuqe shkakton
forca shtese ne vete structure. Sa me te medha qe jane poret ne beton forcat vepruese ne
structure jane me te medha keshtuqe mundesia e shakterrimit eshte me e larte. Poashtu nese
agregati ka thithshmeri te larte te ujit dhe eshte ne siperfaqe mund te shkatoje plasaritje e me
kete demtim te vete structures se betonit.

Per mase preventive sot eshte perdorimi I aeranteve ne perzierjen e betonit ashtuqe poret te
jene te mbylluradhe madhesi mjaft te vogel.
 Fig. 7.4. Shembull tipik I ndikimit te Cikluseve te ngrirje-shkrirjeve

7.6. Demtimet nga zjarri

Strukturat e betonit jane mjaft te rezistueshme ndaj zjarrit. Parasegjithash kushtet e zjarrit
mund te shkaktojne efekte te ndryshme. Ndikimi I temperaturave mund te shkaktoje
ekspanzion te ndryshem ne shtresat e betonit e me kete edhe degradim. Temperatura > 300 0C
mund te filloje redukimin (zvogelimin) e rezistences ne shtypje, ndersa si temperature
maksimale kur konsiderojme se betony humbe aftesine mbajtese eshte temperature prej 1000
0C. Parasegjithash me rritjen e temperaturave vie deri te ndryshimi I ngjyres se betonit. Nje

pershkrim eshte dhene si ne tabelen e meposhtme.

8. Ekzaminimet

Qellimi I cilit do hulumtim dhe program per ekzaminim duhet te percillet me informata te
mjaftueshme dhe kushte tjera qe eshte analizuar struktura e caktuar. Ne pergjithesi gjendja e
materialit dhe analiza e bere nuk do te thote se mund te pershkruajne sjelljen e nje structure.
Ne raste te shumta nje test me ngarkese mund te thote me shume mbi sjelljen e nje structure.

P.sh. nevojitet te behet vleresimi I rezistences ne shtypje te betonit dhe madhesia (diametri) I
armaturave si dhe shperndarja e armatures qe te bejme nje kontroll te projektit. Krahas ketyre
gjithsesi jane te nevojshme dimensioned e elementeve si dhe vete structures, pas ndertimit e
jot e mirren vlerat nga projekti.Ne vazhdim ne menyre tabelare do te prezentojme disa metoda
te aplikueshme per struktura:

8.1. Selektimi I mostrave dhe vendit te ekzaaminimit

Mostra apo tipi I ekzaminimit dhe vendi I ekzaminimit mund te jene te ndryshme nga rasti ne
rast. Nuk ka rregulla te pergjithshme mirepo cdohere percillen disa principe baze.
Parasegjithash per ekzaminim apo si vende te mundshme per ekzaminim mund te perdoren:
 Tipet e ndryshme te shtyllave, trajeve apo pllakave
 Siperfaqe tipike ku jane paraqitur demtimet
 Siperfaqet korrensponduese ne kushte te mira (te pademtuara)
 Siperfaqe korrensponduese me kushte te ndryshme te ekspozimit
  Perseritja e ekzaminimeve ne vendet e caktuara , per verifikim
8.2. Mostrimi dhe ekzaminimi
8.2.1. Tipet e ekzaminimit

Gjate hulumtimeve ekzaminime te ndryshme mund te perdoren varesisht nga natyra e

problemit qe shtrohet si detyre. Keto teste mund te jene:

 Destructive
 Jo destructive

Disa nga keto ekzaminime prezentojne drejtepersedrejti vleresimin permes rezultateve, sic
mund te themi: Rezistenca ne shtypje e mostrave te nxjerrura, thellesia e karbonizimit, mirepo
ndonjehere ekzaminim paraqet vetem nje vlere ; si p.sh. goditaj me sklerometer;matja e
potencialit;rezistiviteti I betonit etj.

Teknikat e pergjithshme dhe ekzaminimet e mundshme jane dhene ne tabelen ne vijim:

Poashtu ne tabelat ne vijim jane prezentuar ekzaminimet indicative te pergjithshme apo edhe
me te rrala qe perdoren per hulumtime dhe vleresime te strukturave te ndryshme.