Professional Documents
Culture Documents
Teorya at Praktis NG Pagsasalin
Teorya at Praktis NG Pagsasalin
KATUTURAN NG PAGSASALIN
Translation consists in producing in the receptor language the closest natural equivalent of the
message of the source language, first in meaning and secondly in style.
Translation may be defined as the replacement of textual material in one language (source
language) by equivalent textual material in another language (target language).
Translation is an exercise which consists in the attempt to replace a written message in one
language by the same message in another language.
Translation is reproducing in the receptor language a text which communicates the same message
as the source language but using the natural grammatical and lexical choices of the receptor
language.
Translation is made possible by an equivalence of thought that lies behind its different verbal
expressions.
Mabubuo kung gayon ang katuturan ng pagsasalin sa Filipino bilang paglilipat sa pinagsasalinang
wika ng pinakamalapit na katumbas na diwa at estilong nasa wikang isinasalin.
Tagabasa A Tagabasa B
Wika ang midyum ng pagsasalin; nasa kaibuturan nito ang kakayahang linggwistiko ngunit ayon
kay Bassnet-McGuire (1980), ang pagsasalin ay nasasaklaw ng semiotics. Ang semiotics ay agham
tungkol sa “signs system or sign structures, sign processes and sign functions”
Samakatwid, hindi lamang wika ang kasangkot sa proseso ng pagsasalin kundi maging ang
malalim na pagkaunawa sa kultura. Binigyang diin ni Bassnet-McGuire ang mahigpit na ugnayan ng
teorya at praktis ng pagsasalin. Sinabi niya na sa kabila ng maraming pagsasaling naisagawa na, ang
sistematikong pag-aaral tungkol sa proseso ng pagsasalin ay masasabing ‘nasa kasanggulan pa’.
Ang unang manunulat na nagbuo ng teorya sa pagsasalin ay ang French humanist na si Etienne
Dolet (1509-46) na nilitis at nahatulan ng kamatayan sa pagiging isang erehe dahil sa maling salin ng isa
sa mga dayalog ni Plato, na nagpapahiwatig ng di paniniwala sa imortalidad.
Naniniwala si Dolet na kailangang maunawaan ng tagasalin ang kahulugan ng orihinal na awtor bagama’t
may kalayaan siya na linawin ang mga bahaging malabo. Sinabi rin ni Dolet na iwasan ng tagasalin ang
salita-sa-salitang tumbasan.
Ganito rin ang ipinahayag ni George Chapman (1559-1634), ang nagsalin kay Homer, na
nagsasabing kailangang ‘mahuli’ ng tagasalin ang diwa ng orihinal. Batay ito sa paniniwalang posibleng
ilipat ang diwa at tono ng orihinal sa ibang kontekstong kultural sa pamamagitan ng isang tagasalin na
singhusay ng orihinal na awtor at may tungkulin at responsabilidad hindi lamang sa kanyang pinag-
uukulang tagabasa kundi maging sa orihinal na awtor.
3
Naniniwala naman sina Wyatt (1503-42) at Surey (1517-47), na kilala sa kanilang mga salin ng
mga tula ng Italyanong makatang si Petrach, na hindi lamang ang kahulugan ng orihinal ang dapat
maisalin kundi pati ang epekto at tungkulin nito sa orihinal na mambabasa.
Para naman kay John Dryden (1631-1700), may tatlong uri ng salin: (1) metaphrase o salita-sa-
salitang tumbasan; (2) paraphrase o pagsasalin ng kahulugan sa kahulugan; at (3) imitation o malayang
salin, na maaaring baguhin ng tagasalin ang orihinal sa ano mang paraan sa palagay niya’y tama.
Idinagdag din ni Dryden na kailangang makatugon ang tagasalin sa ilang krayterya: Kailangang siya ay
isa ring makata; mahusay sa dalawang wikang sangkot sa pagsasalin; at nauunawaan niya ang diwa at
katangian ng orihinal na makata bukod sa umaayon siya sa pamantayang pampanulaan ng kanyang
sariling panahon.
Halos ganito rin ang pananaw ni Alexander Pope (1688-1744), na nagbigay diin din sa estilo ng
orihinal at sa pagpapanatiling buhay sa ‘apoy’ ng tula.
Sinabi rin I Bassnett-McGuire na may iba’t ibang konsepto ang nangingibabaw tungkol sa
pagsasalin sa iba’t ibang panahon; nagbabago ang papel at tungkulin ng tagasalin batay sa nagbabagong
mga konseptong ito; at napakarami pa ring dapat pag-aralan tungkol sa epekto ng iba’t ibang teorya sa
proseso mismo ng pagsasalin.
Ayon naman kay Steiner (1992), ang literature tungkol sa teorya at praktis at kasaysayan ng
pagsasalin ay nahahati sa apat na panahon bagamat mahirap tukuyin ang aktwal na hangganan ng bawat
panahon. Ang unang panahon ay nagsisimula sa pahayag ni Cicero na di dapat magsalin nang verbum pro
verbo at sa pagsuporta ni Horace sa ganito ring ideya, may dalawampung taon pagkaraan hanggang sa
matalinghagang komentaryo ni Holderlin sa sariling salin niya kay Sophocles noong 1804. Sa mahabang
panahong saklaw nito, ang mga pagsusuri at pahayag ay galing mismo sa mga tagasalin. Kabilang sa
panahong ito ang mga obserbasyon at polemika ni St. Jerome, ang mga paliwanag ni Dryden tungkol kina
Horace, Quintilian at Jhonson, ang mga teorya ni Pope tungkol sa pagsasalin kay Homer, atbp. May
mahalagang teksto tungkol sa teorya tulad ng De interpretation recta (c. 1420) ni Leonardo Bruni ngunit
ang pangunahing katangian ng panahong ito ay “immediaite empirical focus.” Nagwawakas ang
panahong ito sa paglabas ng Essay on the Principles of Translation (1792) ni Alexander Fraser Tytler at
ng mapagpasiyang sanaysay ni Friedrich Scleiermacher noong 1813.
Ang pangalawa ay panahon ng teorya at hermeneutic inquiry – ang pagsasalin ay iniugnay sa mas
pangkalahatang teorya ng wika at isipan. Nagkaroon ito ng sariling bokabularyo at metodolohiya. Ang
panahong ito na tinatawag na ni Steiner na “age of philosophic-poetic theory and definition’ ay nagwakas
sa pagkalathala ng Sous l’invocation de Saint Jerome ni Valery Larbaud noong 1946.
Ang pangatlong panahon ay nagsimula sa paglalathala ng mga unang papel tungkol sa machine
translation noong mga 1940’s; nang panahong ito pumasok ang structural linguistics at teorya ng
komunikasyon sa pag-aaral tungkol sa pagsasalin. Maraming kournal tungkol sa pagsasalin na
nagsimulang lumabas sa panahong ito at ang mga propesyunal na tagasalin ay kasapi na ngayon ng m,ga
samahanang internasyonal. Ang mga bagong direksyon sa pagsasalin ay tinalakay sa dalawang aklat: On
Translation na inedit ni Reuben A. Brower at inilathala ng Harvard noong 1959 at The Craft and Context
of Translation: A Critical Symposium na inedit nina William Arrowsmith at Roger Shattuck para sa
University of Texas Press noong 1961.
Ubersetzers” na unang nalathala noong 1923 at impluwensya nina Heidegger at Hans-Georg Gadamer ay
nagpapakita ng pagbalik sa hermeneutic at halos metapisikal na pagsisiyasat sa pagsasalin at
interpretasyon.