FILAMER CHRISTIAN UNIVERSITY

AUTONOMOUS STATUS - CHED

PAARALANG GRADWADO
Roxas Avenue, Roxas City 5800, Philippines
Tel. No. (036) 6212-317 Fax No. (036) 6213-075
Website: http://www.filamer.edu.ph/

Rigevie D. Barroa Gng. Maribel Buenavides

Taga-ulat Propesora

Filipino 409
PAGSASALING-WIKA; SINING O AGHAM?
Panimula

Ano nga ba ang pagsasaling-wika: sining o agham? Arte o syensya? May

mga aklat na nagsasabing ito’y isang sining. May mga aklat namang
nagsasabing ito’y agham.
Bago natin talakayin ito ay linawin muna natin kung ano ang
pagkakatulad at pagkakaiba ng sining at ng agham. Hindi na tayo
magpapakalunod sa kung anu-anong masasalimuot na depininsyon. Kunin na
lamang natin kung ano ang sinasabi ng Webster tungkol sa mga ito at subukin
nating ipaliwanag sas impleng paraan.

Ang sabi ni Webster:

1. Art - conscious use of skill and creative imagination: the making of things that
have form or beauty, or aesthetic appeal, such as painting, sculpture, etc.
2. Science- systematized knowledge derived from observation, study and
experimentation: one that skillfully systematizes facts, principles, and methods,
as the science of music, science of theology, etc.

Ano nga ba ang pagsasaling-wika- sining o agham? Ang totoo ay

nahahati ang mga dalubhasa sa pagsasaling-wika sa bagay na ito. May
naniniwalang ang pagsasaling-wika ay isang sining: may naniniwala namang
ito’y isang agham. Sa pamagat lamang ng sumusunod na dalawang aklat sa
pagsasaling-wika na sinulat ng dalawang kilalang awtor at makikita na natin
ang katotohanan ng nagkakaibang paniniwala: “Toward a Science of
translating” ni Eugene A. Nida at “Art of Translation” ni Savory.

Lagumin natin ang dalawang paliwanag.

Pagsasaling-wika Bilang Agham -- Nida
Is translating . . . an art or a science? Ayon kay Nida, “…though no one
will deny the artistic elements in good translating, linguists ang philogists and
becoming increasingly aware that the processes of translation are amenable to
rigorous description.”
Ipinaliwanag niya na kapag pinag-usapan natin ang agham ng
pagsasaling-wika (science of translating), hindi natin maiiwasang mapasuong
sa aspeto ng paglalarawan. Kung ang linggwistika aniya ay mauuring
“descriptive science,” ang paglilipat ng mensahe mula sa isang wika tungo sa
ibang wika ay maaari ring ituring na isang syentipiko o makaagham na
paglalarawan.
Ipinaliwanag pa niya na ang isang taong nagpipilit na ang pagsasaling-
wika ay isang sining at wala nang iba pa ay maaaring nagiging paimbabaw
lamang ang kanyang pagsusuri sa kanyang ginagawa. Hindi siya lumalalim
nang husto upang malimi niya ang mga makaagham na aspeto ng pagsasalin
na kalimitang nakatago sa ilalim ng lantad na mga simulain at prinsipyo.
Gayunpaman, tinanggap din niya ang katotohanan na ang isang taong
yumayakap naman sa paniniwalang ang pagsasaling wika ay isang agham at
wala ng iba pa ay hindi marahil napag-aaralan nang husto ang kanyang
ginagawa upang mapahalagahan ang makasining na aspeto ng pagsasalin -
isang ‘di dapat mawalang sangkap sa isang mabuting salin, lalo na sa mga
obrang pampanitikan. Sinasabi pa ng mga hindi naniniwala na ang
pagsasaling-wika ay isang sining na kung may sining man sa pagsusulat. Sa
pagsasaling wika ay wala sapgkat isinasalin lamang ang isang likhang-sining.

Pagsasaling-wika Bilang Sining-- Savory

Narito ang sabi ni Savory:

The contention that translation is an art will be admitted without

hesitation by all who have had much experience of the work of translating: there
may be others who will not so readily agree (but) a sound method is to compare
the task of translating in all its forms with the universally acknowledged arts of
painting and drawing. They will be found to be parallel, step by step.
At kanyang ipinaliwanag na sa pagpipinta, ang maling kulay o laki ng
isang guhit ay katumbas ng isang maling salita sa pagsasaling-wika; na ang
pagkakamali sa dimensyon, sukat o proporsyon ng alinmang bahagi ng
larawan ay katumbas ng pagkakamali sa pagbibigay-kahulugan sa tunay na
diwa ng isang parirala.
Kapag ang isang tula, ayon sa kanya, ay isinalin ng isang karaniwang
tagapagsalin sa paraang tuluyan, katulad lamang ito ng sketch ng isang
patakbuhing pintor na hindi naging matapat sa orihinal na larawan. Ang diwa
ng tula ay naroon din sa saling tuluyan at ang tanawin sa sketch ay katulad
din ng nasa orihinal subalit sa saling tuluyan ay masasabing nawala ang
“musika” na nadarama ng mambabasa sa orihinal na tula. Gayundin naman
sa sketch ay naging black and white.
Ang pagsasaling-wika, ulitin natin ay isang sining. At bilang sining, ito’y
hindi nga madaling gawain. Subalit isang katotohanang kahit mahirap na
gawain ang magsalin, ang isang tagapagsalin ay laging nakukubli sa anino ng
awtor, hindi napapansin. Ito marahil ang dahilan kung bakit lagi na lang
nakakabit sa kanyang pangalan ang paniniwala na siya’y tagapagsalin lamang
ng isang mangangatha na siyang dapt pag-ukulan ng anumang pagkilala
Anupat kung babalikan natin ang tanong na kung ano ang pagsasaling-
wika (sining o agham?) , alinman ang kilingan ng mambabasa o mag-aaral sa
dalawa, ay hindi kasinghalaga ng mga simulain sa pagsasaling-wika na
matutuhan sa sumusunod na mga kabanata.. Maging sining o maging agham
man ang pagsasaling-wika, ang mahalaga sa lahat ay ang mga kaisipang
mapapasa-mag-aaral tungkol sa isyung ito upang makatulong sa pagsasagawa
ng salin na maituturing na may kasiningan o kaaghaman.
Kung papaano maipapasok ng tagapagsalin ang kasiningan o
kaaghaman ng kanyang salin, maihahalintulad ito sa mga simulain sa
pagsasaling-wika na kalimita’y nagsasalungatan sapagkat bawat tagapagsalin
ay may kanya-kanyang sinusunod o pinaniniwalaang simulain.

Karagdagang kaalaman…
(Liban-Iringan)

Ang pagsasalin ay isang agham dulot ng pinagdadaanan nitong proseso

at isang sining dahil sa mga ginagamit nitong sangkap upang maipaunawa ang
isang akda. Ang pagsasalin ay pagbuo sa tumatanggap na wika ng
pinakamalapit at likas na katumbas ng mensahe ng simulaang wika, una ay sa
kahulugan at ikalawa ay sa estilo.

Mga Sanggunian
https://pdfslide.tips/documents/pagsasaling-wika-56aea2e5c03e7.html
https://prezi.com/vv3g7epvkidb/sining-ng-pagsasalingwika/
https://www.coursehero.com/file/51304103/Pagsasaling-wikapptx/
https://books.google.com.ph/books?
id=ufBHnk2ITxgC&printsec=frontcover&hl=fil#v=onepage&q&f=false