Nagsasalungatang Paniniwala sa Pagsasalin sa mga Akdang Klasika

Ayon sa aklat ni Theodore Savory sinipi niya si Virginia Woolf sa pagsasabing

“Isang pag-aaksya lamang ng panahon ang pagbabasa ng mga salin ng panitikang Griyego
. Ang alinman salin ay tiyak na hindi makakapantay sa orihinal”
Gaya ng pagkakaalam natin, ang kalakhan ng kinikilalang mga akdang klasika ay ang mga orihinal
na nasusulat sa Griyego at Latin. Sa pagpasok sa ika-20 siglo, ang daigdig ng pagsasaling-wika
ay halos umiinog lamang sa pagsasalin sa Ingles ng mga literatura ng Griyego at Latin.
Ang mga pasasalin sa mga literaturang Griyego ay maituturing na ang mga ito’y hindi tulad ng mga
karaniwan pagsasaling nagaganap sa kasalukuyang panahon
Wikang Griyego
 Dinadakilang wikang pampanitikan
 Labis na nakakaakit sa mga eskolar.
Ayon kay Virginia Woolf, ang wikang Griyego ay isang wikang may pang-akit na waring
napakamakapangyarihan. Ito, aniya, ay maugnayin, mabisa, tiyak, at waring may aliw-iw na
nakaliligayang pakinggan.
Ayon sa mga Dalubwika
Alinman wika ay mabisa, tiyak at nakaiigayang pakinggan kung ang tatanungin ay ang mga taong
gumagamit nito bilang unang wika
Ayon kay Savory, Mapapangkat sa dalawa ang tagasaling-wika sa Ingles ng Panitikang Griyego
Hellenizers
 Makaluma
 Matapat
Modernizers
 Makabago
 Malaya
Robert Browning – ayon kay Savory, siya ay nagpaliwanag sa “Panimula” ng kanyang salin ng
Agamemnon na ang isang tagasaling-wika ay kailangang maging literal hangga’t maaari, maliban
kung ang pagiging literal ay lalabag sa likas na kakayahan ng wikang pinagsasalinan
Isang bahagi ng Agamemnon na isinalin ni Browning
 TAPLOW: (Protestingly.) I’m extremely interested in science, sir.
 FRANK: Are you? I’m not. Not at least in the science I have to teach.
 TAPLOW: Well, anyway, sir, it’s a good deal more exciting than this muck.(Indicating his
book.)
 FRANK: What is this muck?
 TAPLOW: Aeschylus, sir. The Agamemnon.
 FRANK: And your considered view is that the Agamemnon of Aeschylus is muck, is it?
 TAPLOW: Well, no, sir. I don’t think the play is muck – exactly. I suppose, in a way, it’s
rather a good plot, really, a wife murdering her husband and having a lover and all that. I
only meant the way it’s taught to us – just a lot of Greek words strung together and fifty lines
if you get them wrong.
Robert Bridges – nagbigay-diin sa paniniwalang higit na mahalaga ang estilo ng awtor
kung ang isang mambabasa ay bumabasa ng isang salin.
Naniniwala siyang hindi magiging makatotohanan kung ang isang estilo ni Homer,
halimbawa sa kanyang mga sinulat ay mapalitan ni Tennyson o Swinburne
Edward FitzGerald at Samuel Butler,
Naniniwala na sa alinmang salin ng mga akdang klasika ay dapat maging natural ang daloy
ng mga salita, madaling basahin at unawain.
-dapat maging idyomatiko ang salin
Ibinigay ni Savory ang mga salin ni F. W Newman sa mga sinulat ni Homer bilang isang
magandang halimbawa
Newman- diumano ang nagsabi na sa kanyang pagsasalin ay pinilit niyang mapanatili ang
kakanyahan ng orihinalidad.
Naniniwala na hindi dapat makaligtaan isaisip ng mambabasa na ang kanyang binabasa ay
isang salin sapagkat ang salin ay isa lamang panggagaya sa orihinal.
Sumasalungat sa paniniwala ni Matthew Arnold
isa rin sa tagapagsalin ni Homer na ang sinasabing katapatan sa pagsasalin ay hindi
nangangahulugan ng pagpapaalipin sa orihinal na wikang kinasusulatan ng isasalin.
Ayon kay C. Day Lewis sa kanyang pagsasalin ng “Aeneid” ni Virgil (na siyang
pinakapopular sa panulaang Latin) sa wikang Ingles, upang mahuli ng tagapagsalin ang
tono at damdamin, kinakailangang magkaroon ng ispiritwal na pagkakaugnayan ang awtor
at ang tagapagsalin.
Tungkol naman sa tula may naniniwala na
Patula-Tuluyan
Patula-Patula
Ginamit ni Savory sa kanyang aklat-ang bahagi sa Aeneid
Orihinal ni Virgil:
Et procul ‘o miseri, quae tanta insania, cives?
Credits avectos hostes? Auto ulla putatis
Dona carere dolis Danaum? Sie notus Ulixes?
Aut hoc indusi ligno occultantur Achivi.
Aut haec in nostros fabricata est machina muros
Inspectura domos venturaque desuper urbi
Aut aliquis latet error’ equo ne credite, Teuri,
Quidquid id est, timeo Damaos et dona ferenites
Salin sa ni C. Day-Lewis sa Tuluyan
’Citizens are you still stark mad?
Do you really believe our foes are you? Do you imagine any Greek gift is guileless? Is that
your idea of Ulysses? This thing of wood conceals Greek soldiers, or else it is a mechanism
designed against our walls- to pry into our houses and to bear down on the city; sure some
trick is there. No, you must never feel safe with the horse, trojans. Whatever it is, I disturst
the Greeks, even when they are generous!
Salin ni Conington sa patula
“Wretch countrymen, he cries”
What monstrous naans? hamadness blinds your eyes?
Think your enemies removed?
Come presents without wrong
From Daanans? Have you thus approved
Ulysses, know so long?
Perchance – who kows? – the bulk we see
Conceals a Grecian enemy.
Or ‘tis a pile to o’erlook the town,
And pour from high invaders down,
Or fraud lurks somewhere to destroy:
Mistrust, mistrut it, men of Troy!
Whatever it be, a Greek I fear,
Though presents in his hands be bear!”
Machine Translation: Papalit sa tao?
Japan – napabalitang nakaimbento di umano ng MTr subalit limitadong-limitado sa
pagsasalin.
United States, Great Britain, Russia at Japan – mga bansang nangunguna noon sa
pagsasagawa ng mga pananaliksik sa larangan ng Machine Translation.
1961 – dahil sa unang may sakay na taong spacehipnna pinalipad ng Russia sumigla ang
pananaliksik ng mga Amerikano sa MTn
1980 – nakadalo ang awtor (A. Samtiago) sa isang komprehensya sa pagsasaling-wika sa
RELC (Regional Language Center) sa Singapore. Naging Paksa ang MTn subalit nagsimula
at nagwakas sa Teorya Lamang.
TGG (Transformational Generative Grammar) - disertasyon ni Chomsky na ipinalalagay
na binuo nya ito sa pag-asang balang araw ay pwedeng iprogram sa kompyuter para sa
pagsasaling wika.
Mga Dahilan at Hindi pa makabuo ang mga Sayantist ng MTn para sa teknikal na
paksa
1. Hindi pa maaabot ng isip ng mga sayantist sa panahong iyon kung paano mabisang
maisasalin ang mga idyoma, mga linggwista man ay walang maibigay na pormula para
magamit ng mga sayantist.
2. Pagkakaiba ng estruktura o pagsunod-sunod ng mga salita.
3. Maraming kahulugan ang maaaring ikarga sa isang salita. Ang isang halimbawa, na may
20 iba’t ibang kahulugan sa diksyunaryo ay malaking problema sa Mtn.
4. Napakaraming oras ang magugugo sa pre-editing at post editing ng tekstong isusubo nito
sa MTn
Mga Problema sa Paglikha ng MTn
1. Ang isip ng tao ay pinakakumplikadong computer machinne. Ang taong gumagamit ng
kanyang kompyuter na pag-iisip ay buhay, may puso at damdamin, malikhain na kung saan
kasalungat naman ito sa kompyuter na likha ng tao.
2. Kulang pa sa nalalamang mga teorya ang mga linggwista tungkol sa paglalarawan at
paghahambing ng mga wika upang magamit sa pagbuo ng MTn.
Google Translation/Translate – isang free multilingual na machine translation na
nadevelop ng Google para mag salin ng teksto o lengguwahe sa isang partikular na lugar.
Mobile Apps para sa Android
103 na wika/lengguwahe
Taong lumabas: Abril 6, 2006