Professional Documents
Culture Documents
علوم و فنون ادبی
Uploaded by
Klaus BaudelaireCopyright
Available Formats
Share this document
Did you find this document useful?
Is this content inappropriate?
Report this DocumentCopyright:
Available Formats
علوم و فنون ادبی
Uploaded by
Klaus BaudelaireCopyright:
Available Formats
آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
[مرور مهمترین نکات ،همراه با تستهای تالیفی ،المپیاد ادبی و کنکور سراسری]
شمارۀ صفحه مبحث
آرایههای ادبی
عروض
مهران قندی قافیه
پاییز و زمستان 1397
سبکشناسی
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
آرایههای ادبی | «بیان»
تشبیه | ادعای همانندی میان دو چیز :دارای 4پایه/رکن است )1 :مشبّه )2مشبّهبه )3وجه شبه )4ادات
مشبّه در جمالتِ امری (در صورتِ نبودنِ ضمیر) در شناسۀ فعل وجود دارد | .وجه شبه :به شکلِ صفت ،متمم ،قید ،مسند و
فعل | ادات تشبیه :برسانِ ،...برکردارِ ،...مانند ،چون ،صرفِ فعل مانستن ،پسوندهای تشبیه (وش،گون،آسا و )...و. ...
انواع تشبیه از نظر ارکان )1 :بلیغ :اسنادی« :رستم شیر است | ».اضافی :اضافه شدن مشبّه به مشبّهبه« :کیمیای عشق» یا
«گلِ رو» | وصفی :مشبّهبه و پشوندِ شباهت (ادات) «مهوش ،مهلقا ،کوهآسا ،پیلگون و | »...نوعی دیگر از تشبیههای درونواژهایِ
وصفی« :1جمشیدفرّ ،فریدونتاج و»...
)2گسترده (=مفصّل) :وجودِ تمام ارکان« :چو نخل باش کریم» یا «دلم در بیقراری چشمۀ سیماب را مانَد»
انواعِ تشبیه از نظر مشبّه و مشبهبه )1 :مفرد :ادعای همانندی میانِ یک چیز و چیز دیگر )2مرکّب :ادعای همانندی میانِ دو
مجموعه؛ دو تصویر (وجه شبه ،منتزع از شباهتِ میانِ دو تصویر است).
تمرین :نوع تشبیه را مشخص کنید.
برآمد پیلگون ابری ز روی نیلگون دریا /چو رای عاشقان گردان چو طبعِ بیدالن ،شیدا
چو گردان گشته سیالبی میانِ آبِ آسوده /چو گردان تندبادی خیره اندروا (فرّخی)
تشبیهِ تفضیل (مرجّح) :تشبیه کردن مشبّه به مشبّهبه و سپس برتری دادنِ مشبّه بر مشبّهبه هرچند گاهی این قدر مستقیم
نیست و تشبیه به صورتِ پوشیدهتری اتفاق میافتد و آن چه بر آن تاکید میشود «برتری مشبّه» است( .غالباً با برانگیختنِ
پرسش درموردِ و زیرسوال بردنِ مشبّهبه یا اظهارِ خیرگیِ مشبّهبه« :من ماه ندیدهام کلهدار» یا «آبِ رخِ گل بریخت اللۀ
رخسار تو» یا «رویی که صبح خیره بماند در صباحتش»
تشبیهِ مضمر :ادعای همانندی دو چیز در باطن و ژرفساختِ کالم (نکته :ژرفساختِ تجاهلالعارف ،تشبیه مضمر است .پس
«آن برگِ گل است یا بناگوش» تشبیه مضمر دارد ).مانند« :به روز واقعه تابوتِ ما ز سرو کنید /که میرویم به داغِ بلندباالیی» که در
آن حافظ ،در باطنِ کالم ،معشوقِ بلندباالی خویش را به سرو تشبیه کرده است.
وقتی از میانِ طرفینِ یک تشبیه ،تنها مشبّه یا مشبّهبه در متن بماند .اگر مشبّهبه بماند ،استعارهایست آشکار استعاره |
(مصرّحه)؛ چرا که ژرفساختِ تشبیهیِ «الف مانندِ ب» را به سادگی میتوان دریافت .مثال« :ز نرگس بر سمن سیمابریزان»
الزامِ داشتنِ معنیِ غیرحقیقی در «نرگس ،سمن ،سیماب» ما را به وجودِ تشبیه آگاه میکند« :چشم :نرگس | سمن :گونه |
سیماب :اشک»
1آریا طبیبزاده ،دوس ِ
ت دانا و عزیز ،مرا به این دسته تشبیهها راهنما بود.
2
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
اما وقتی مشبّه در متن بماند ،استعارۀ پنهان (مکنیّه/کنایی) داریم و از قرینه (= نشانه) در متن متوجّهِ وجودِ یک ساختِ
تشبیهی میشویم .مانندِ «هر کو نکاشت مهر و ز خوبی گلی نچید »...که از قرینۀ لفظیِ «کاشتن» و «چیدن» به راحتی
درمییابیم «مهر و خوبی» در معنی حقیقی به کار نرفته و باید هردو به چیزهای دیگری تشبیه شده باشند که امکانِ «کاشتن
و چیدن» دارند« .مهر :بذر | خوبی :گل»
هنگامی که مشبّه به یک صفت/ویژگی/یا چیزی متعلّق به مشبّهبه اضافه میشود ،استعاره به صورتِ اضافی است .مانندِ
«کنگرۀ عرش» که عرش (مشبّه در ساختِ «عرش مانندِ قلعه است») به یک ویژگی یا چیزی متعلّق به «قلعه» یعنی «کنگره»
اضافه شده است .اضافۀ استعاری ،ذیلِ استعارۀ مکنیّه قرار میگیرد.
تشخیص | هنگامیست که در یک استعارۀ مکنیّه ،مشبّهبه ،انسان یا حیوان باشد .مانندِ «رخسارِ گل» یا «شیهۀ حقیقت»
مجاز | «بهکار رفتنِ واژهای در معنیِ غیرحقیقی به شرطِ وجودِ قرینه و عالقه» .هنگامی که واژهای در معنیِ «قاموسی» و
لغویِ خود به کار نمیرود ،مجاز است .وجود مجاز مشروط به وجودِ دو چیز است؛ )1پیوند و رابطهای منطقی و برهانی میانِ
(گفتنِ جزئی از یک معنیِ اولّیه/قاموسی واژه و معنیِ ثانویه/مجازی .این پیوند« ،عالقه» نام دارد .عالقههای مشهورِ مجاز« ،جزئیه
(گفتنِ ابزا ِر انجامِ کاری و ارادۀ آن کار یا کنش :گوش – شنیدن | قلم – چیز و ارادۀ کلِّ آن) ،کلّیّه (گفتنِ یک چی ِز کلّی و ارادۀ جزئی از آن :دست -انگشت) ،آلیّه
ن یک چیز و ارادۀ چیزی که منطقاً همواره همراه آن است :خون –
(گفت ِ ب آن چیز :نفس – سخن) ،مالزمت
نویسندگی) ،سببیّه (گفتنِ سبب یک چیز و ارادۀ مسبَّ ِ
ف یک چیز و ارادۀ محتویات آن یا برعکس :سر – اندیشه | می – جام)،
(گفتنِ ظر ِ مرگ | دود – آتش | خورشید – پرتوی خورشید) ،حال و محل/ظرف و مظروف
عامّ و خاصّ (گفتن نامی خاص و ارادۀ نامی عام و برعکس :پیغمبر – پیامبر اسالم | مبارک/ارسالن/آغوشو – ...غال ِم ترک)» است )2 .نشانهای که ما را به
معنیِ ثانوی/مجازیِ واژه هدایت کند که «قرینه» نام دارد .قرینه یا در متن حاضر است (لفظی) یا غائب (معنوی) .مثال:
«بخورد آن گرانسنگ جامِ بلور» مجازی بودنِ معنیِ واژۀ «جام» از قرینۀ لفظیِ «خوردن» آشکار میشود .امّا در جملۀ «من
آن نگینِ سلیمان به هیچ نستانم» ،خوانند باتوجّه به درکِ ادبی و اطالعاتِ عمومی خویش درمییابد ،این «نگین» سلیمان
نیست که مشهور است که «انگشتری» وی است و منظور از «نگین» ،در این جا به قرینۀ معنوی و به عالقۀ «جزئیّه» ،همان
«انگشتری» سلیمان است.
نکته« :گل بخندید» استعارۀ مکنیّه دارد .امّا گاهی ،هنگامی که ویژگیای انسانی (بدون قرینۀ لفظی) به یک شیئ/حیوان
نسبت یا «اسناد» داده میشود ،از آن به اسنادِ مجازی هم تعبیر میکنند.
3
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
-1کدام گزینه اضافۀ استعاریست؟ (م – 1د )5
)4رخسار زمان )3قامت سرو )2باد ممات )1چراغ حیات
-1در بیت زیر کدام یک از صنایع لفظی را میتوان یافت؟ (م – 1د )5
دریای عشق را به حقیقت کنار نیست /ور هست پیش اهل حقیقت کنار اوست
)3ایهام )3درج )2سجع )1جناس
-2شاعر در مصرع «یاد یاران یار را میمون بود» چه نوع جناسی میتوان یافت؟ (م – 1د )5
)4مط ّرف )3مذیل )2اشتقاق )1تام
ت لفظی سود جسته است؟ (م – 1د )5
ت «نقش صفحات رایت تو /لوالک لما خلقت االفالک» از کدام صنع ِ
-3شاعر در بی ِ
)4حل )3درج )2تضاد )1تمثیل
-4حافظ در ابیات اول و دوم این غزل از چه صنعتی استفاده کرده است؟ (م – 1د )5
«حسن تو همیشه در فزون باد /رویت همه ساله اللهگون باد
واندر سر ما خیال عشقت /هر روز که باد در فزون باد»
)4ترصیع )3رد ّالقافیه )2مراعات نظیر )1رد ّالمطلع
-5در این بیت کدام آرایۀ لفظی دیده میشود؟ «ز خاک آفریدت خداوند پاک /پس ای بنده افتادگی کن چو خاک» (م – 1د )5
)4تجنیس )3اعنات )2ترصیع )1رد ّ العجز الی الصدر
-6کدام جمله نادرست است؟ (م – 1د )5
)1سجع در نثر چون قافیه در شعر است.
)2سجعهای فروان قرآن مجید را احتراما ً و اختصاصا ً فواصل میگویند.
)3سجع بر سه قسم ِ متوازی و متوازن و مط ّرف است.
ص نثر است. )4سجع صرفا ً خا ّ
ت «یکی خوب خُلق ِ خَلَقپوش بود /که در مصر یک چند خاموش بود» کدام نوع از انواع جناس را میتوان یافت؟ (م – 1د )5 -7در بی ِ
)4زائد )3لفظ )2ناقص )1تامّ
-8کدام عبارت دربارۀ مجاز نادرست است؟ (م – 1د )5
)1مجاز نیازمند عالقه است.
)2مجاز بدون قرینه نیست.
)3مجاز کاربرد لفظ در غیر معنی حقیقی است.
)4بعضی از الفاظ معنی مجازی دارند.
-9وجه شبه در مصراع ِ «چون درخت فروردین پرشکوفه شد جانم» چیست؟(م – 1د )5
)4جان )3پرشکوفه شدن )2چون )1درخت
ت «بدان که فرزند امانتی در دست پدر و مادر است ».کدام یک از صور خیال صنایع معنوی به کار رفته است؟ (م – 1د )5
-10در عبار ِ
)4کنایه )3استعارۀ مکنیّه )2استعارۀ مص ّرحه )1مجاز
ت «مهر ابله مهر خرس آمد یقین /کین او مهرست و مهر اوست کین» کدام نوع تشبیه را میتوان یافت؟ (م – 1د )5 -11در بی ِ
)4تسویه )3مضمر )2مشروط )1عکس
4
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
ت «بنگر به ستاره که بتازد سپس دیو /چون زرّ گدازیده که بر قیر چکانیش» از کدام یک از صنایع معنوی سود جسته است؟
-12شاعر در بی ِ
(م – 1د )5
)4تشبیه )3ترصیع )2تجنیس )1تمثیل
-13مشبّهبه را در این مصراع بیابید« :عشق من بر گل ِ رخسار ِ تو امروزی نیست( ».م – 1د )5
)4زیبایی )3گل )2رخسار )1عشق
ت «هر که از بادی رود از جا خسیست /زان که باد ناموافق خود بسیست» ،بادِ ناموافق( :م – 1د )5
-14در بی ِ
)4مجاز است. )3استعارۀ مص ّرحه است. )2استعارۀ مکنیّه است. )1تشبیه است.
-15در مصراع ِ «چشم حس همچون کف دست است و بس» کدام یک از صنایع ِ معنوی را میتوان دید؟ (م – 1د )5
)4استعاره و تشبیه )3استعاره و کنایه )2مجاز و کنایه )1تشبیه و کنایه
-16در کدام مصراع کنایه وجود دارد؟ (م – 1د )5
)1حقایق سرایی است آراسته
)2نرگس مست نوازشگر مردمدارش
)3دوست نگردد فقیر و غنی
)4هنوز از دهن بوی شیر آیدش
ت معنوی به کار رفته است؟(م – 1د )5
ت «کوه سبک سیر بود در طواف /خود تو گرانجانتری از کوه ِ قاف» کدام صنع ِ
-17در بی ِ
)4ابهام )3اعنات )2ایهام )1التفات
شرب م ُدام ِ ما» چیست؟ (م – 1د )5
ِ ت «ما در پیاله عکس ِ رخ ِ یار دیدهایم /ای بیخبر ز لذ ّ ِ
ت ت معنوی ِ بی ِ
-18صنع ِ
)4ابهام )3ایجاز )2استعاره )1ایهام
ت معنوی به کار رفته است؟ (م – 1د )5
ت «تو کرده اشارت از سر انگشت /مه قرطۀ پرنیان زده چاک» چه صنع ِ
-19در بی ِ
)4تجنیس )3ترصیع )2تشبیه )1تلمیح
ت «بسی تیر و دی ماه و اردیبهشت /برآید که ما خاک باشیم و خشت» چیست؟(م – 1د )5
ت معنوی ِ بی ِ
-20صنع ِ
)4حسن ِ طلب )3براعت استهالل )2مراعات النظیر )1ایهام
ت معنوی دیده میشود؟ (م – 1د )5
ت « بار فراق دوستان بس که نشسته بر دلم /میرود و نمیرود ناقه به زیر محملم» چه صنع ِ
-21در بی ِ
)4سجع )3تضاد )2ایهام )1جناس
ت معنوی به کار رفته است؟ (م – 1د )5
ت «دل و کشورت جمع و مامور باد /ز ملکت پراکندگی دور باد» کدام صنع ِ
-22در بی ِ
)4ل ّ
ف و نشر )3مدح شبیه به ذمّ )2براعت استهالل )1مراعات نظیر
ت «در کجاوه انیس من بود و در حجره جلیس» چه صنعت معنوی به کار رفته است؟ (م – 1د )5
-23در عبار ِ
)4کنایه )3تشبیه )2استعاره )1مجاز
-24تشبیه بلیغ در کدام گزینه کمتر است؟ (م – 1د )8
)1من گهر روشن گنج ِ دلم
)2باغ ِ منی هنوز و بهار منی هنوز
)3دست از مس وجود چو مردان ِ ره بشوی
)4مزرع سبز فلک دیدم و داس ِ مه ِ نو
-25در کدام گزینه تشبیه مرکّب وجود دارد؟ (م – 1د )8
5
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
آن سایه مالل به مهتابگون رخش /گویی حریر ابر به رخسار ماه بود )1
)2چون درخت فروردین پرشکوفه شد جانم /دامنی ز گل دارم بر چه کسی بیفشانم
)3هرچه جز عشق خدای احسن است /گر شکر خواری است آن جانکندن است
)4مراد دل ز تماشای باغ عالم چیست؟ /به دست مردم چشم از رخ ِ تو گل چیدن
-26در کدام گزینه استعارۀ مص ّرحه وجود دارد؟ (م – 1د )8
)1بر برگ گل به خون ِ شقایق نوشتهاند.
)2روی جانان طلبی آینه را قابل ساز
)3راهی ره عشق که هیچش کناره نیست
)4چو باد عزم ِ سر ِ کوی یار خواهم کرد
-27در کدام گزینه تشخیص یا شخصیّتبخشی نیست؟ (م – 1د )8
)1گه نعره زدی بلبل ،گه جامه دریدی گل
)2گل خندان که نخندد چه کند؟
)3ای دل ار سیل فنا بنیادِ هستی برکَنَد
)4بر آستان ِ مرادت گشادهام در چشم
-28در کدام گزینه مجاز دیده نمیشود؟ (م – 1د )8
)1دنیا نیرزد آن که پریشان کنی دلی
)2بر صفرای خویش برنیامدم
)3زمین را به خنجر بشوید همی
)4قند شادی میوه باغ غم است
-29در کدام گزینه کنایه وجود ندارد؟ (م – 1د )8
)1حجاب چهرۀ جان میشود غبار تنم
)2در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست
)3زلف دلبر دام راه و غمزهاش تیر بالست
)4نیرزد عسل جان من! زخم ِ نیش
ت «مردان ِ مرد ،سالح ِ هنر در پای کسل نریزند» کدام یک از صوَر خیال دیده نمیشود؟(م – 1د )8
-30در عبار ِ
)4تشبیه )3استعاره )2مجاز )1کنایه
-31در کدام گزینه سجع ِ متوازی هست؟ (م – 1د )8
)1نه هر که در مجادله چست ،در معامله درست.
)2متکلّم را تا کسی عیب نگیرد ،سخنش صالح نپذیردو
)3طالب علم عزیز است و طالب مال ذلیل است.
)4هر که با بدان نشیند نیکی نبیند.
-32در کدام گزینه جناس دیده نمیشود؟ (م – 1د )8
)1بگذار تا مقابل ِ روی تو بگذریم /دزدیده در شمایل خوب تو بگذریم
)2من اول روز دانستم که با شیرین درافتادم /که چون فرهاد باید شست دست از جان ِ شیرینم
6
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
محبوب سیماندام ِ سنگیندل /گل از خارم برآوردی و خار از پای و پای از گِل
ِ )3گرم باز آمدی
)4جان بیجمال جانان میل ِ جهان ندارد /هرکس که این ندارد حقّا که آن ندارد
-33در کدام گزینه ایهام تناسب وجود دارد؟ (م – 1د )8
)1خدا جو ابروی زیبای دلگشای تو بست /گشاد کار من اندر کرشمههای تو بست
)2صبحدم مرغ چمن با گل ِ نوساخته گفت /ناز کم کن که در این باغ بسی چون تو شکفت
)3چه است یارب! امشب که ستارهای برآمد /که دگر نه عشق خورشید و نه مهر ِ ماه دارم
)4بجز آن نرگس ِ مستانه که چشماش مرساد /زیر این گنبد ِ فیروزه کسی خوش ننشست
-34در کدام بیت آرایۀ ل ّ
ف و نشر وجود دارد؟ (م – 1د )8
)1نگه کن که ماند همی نرگس ِ نو /ز بس سیم و زر تاج ِ اسکندری را
)2صفت چند گویی به شمشاد و الله /رخ چون مه و زلفک عنبری را
)3درخت تو گر بار دانش بگیرد /به زیر آوری چرخ نیلوفری
ظ دری را
)4من آنم که در پای خوگان نریزم /مر این قیمتی در ّ لف ِ
-35در کدام گزینه اضافۀ استعاری دیده نمیشود؟ (م – 1د )9
)1نعمت عاجل به تشویش محنت آجل منغّص کردن ،دور از رای خردمندان است.
)2طالبان دنیا حلق در قناعت را به شکل ِ مار میبینند.
)3باش تا اجل معهود دامن امل نامحدود بگیرد.
)4چشم دل باز کن که جان بینی /آن چه نادیدنی است آن بینی
-36در کدام گزینه حسن ِ تعلیل وجود دارد؟ (م – 1د )9
)1دلم خانۀ مهر یارست و بس /از آن مینگنجد در آن کین ِ کس
)2باران همه بر جای عرق میچکد از ابر /پیداست که از روی لطیف تو حیا کرد
)3نه خالف عهد کردم که حدیث جز تو گفتم /همه بر سر زبانند و تو در میان جانی
)4به آب میبرد و تشنه باز میآرد /هزار تشنهجگر را چه ِ زنخدانش
ت «دل ما به دور رویت ز چمن فراغ دارد /که چو سرو پایبند است و چو الله داغ دارد» غرض ِ اصلی شاعر از
-37باتوجه به بی ِ
ت به کار رفته چیست؟ (م – 1د )9
تشبیها ِ
)3ناپایداری دوستی محبوب )4استواری قامت و سرخی چهرۀ محبوب )2سرسبزی و داغدار بودن )1اغراق در دوستی محبوب
ث «تشبیه» کدام گزینه پذیرفتنی نیست؟ (م – 1د )9
-38در بح ِ
)1راز زیبایی تشبیه در همانندیهای پیشبینی نشدهای است که انسان کشف میکند.
)2هیچ تشبیهی را نمیتوان یافت که طرفین تشبیه در آن نباشند جز آن که گاهی مشبّه به قرینۀ لفظی حذف میشود.
)3نشبیه ادعای همانندی میان دو یا چند چیز است.
)4تشبیه از آرایههای بدیعی است که ادعای همانندی میان دو یا چند چیز را بیان میکند.
ت «میان ِ گریه میخندم که چون شمع اندر این مجلس /زبان ِ آتشینم هست لیکن در نمیگیرد» به چه
-39زیبایی تشبیه در بی ِ
سبب است؟ (م – 1د )9
)1تصویر زبان ِ آتشین شمع
)2 )2تصویر خندیدن شمع و شاعر در میان مجلس
7
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)3واج آرایی یا تکرار حرف «ن»
)4پارادوکس در «میان ِ گریه خندیدن»
-40دربارۀ استعاره کدام گزینه درست است؟ (م – 1د )9
)1پیدایش استعاره مبتنی بر فراموشی تشبیه و احساس همانندی مشبه و مشبهبه است.
)2استعاره با مجاز ارتباطی ندارد.
)3استعاره ادعای یکسانی میان ِ مشبه و مشبهبه.
)4استعاره در برانگیختن عواطف همانند تشبیه است.
-41استعارههای به کار رفته در کدام گزینه بلیغتر و موثّرتر است و از اغراقِ بیشتری برخوردار است؟(م – 1د )9
)1عالم از شور و شر ِ عشق خبر هیچ نداشت /فتنهانگیز جهانی نرگس جادوی تو بود
)2مرا برف باریده بر پر ّ زاغ /نشاید چو بلبل تماشای راغ
ت مرگ است
)3بخز در الکت ای حیوان که سرما /نهانی دستش اندر دس ِ
)4چو تنها ماند ماه ِ سرو باال /فشاند از نرگسان لؤلؤ الال
-42دربارۀ مجاز همه گزینهها به جز گزینۀ .......درست اند( .م – 1د )9
)1هرگاه عالقه میان حقیقت و مجاز ،شباهت باشد ،مجاز تشبیه خواهد بود.
)2استعاره از سویی با تشبیه و از سوی دیگر با مجاز مرتبط است.
)3سبب پیدایش مجاز ،صرفهجویی در زبان است زیرا الفاظ محدود و معانی محدودند.
)4مجاز زبان را وسعت میبخشد و در سخن موجب ایجاز و مبالغه میشود.
-43در کدام گزینه اسناد مجازی به کار نرفته است؟(م – 1د )9
گل بخندید که از راست نرنجیم ولی /هیج عاشق سخن سخت به معشوق نگفت )1
)2سر آن ندارد امشب که برآید آفتابی /چه خیالها گذر کرد و گذر نکرد خوابی
)3از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر /یادگاری که در این گنبد دوّار بماند
)4کنون که به چمن آمد گل از عدم به وجود /بنفشه در قدم او نهاد سر به سجود
-44عالقۀ مجاز در کدام گزینه با بقیّه متفاوت است؟(م – 1د )9
)1برآشفت ایران و برخاست گرد /همی هرکسی کرد ساز ِ نبرد
ت شکوفهدار سرم /وزین درخت همین میوۀ غم است ب َ َرم )2سفید شد چو درخ ِ
ت اوی
ت اوی /فرومانده از ف ّره و بخ ِ
)3جهان انجمن شد بر ِ تخ ِ
)4آن کس که به دینار و درم خیر نیندوخت /سر عاقبت اندر سر دینار و درم کرد
ت «به گوش هوش نیوش از من و به عشرت کوش /که این سخن سحر از هاتفم به گوش آمد» کدام آرایههای لفظی به کار رفته
-45در بی ِ
اند؟(م – 1د )9
)4مراعات نظیر و ترصیع )3موازنه و ترصیع )2تضمینالمزدوج )1تضمین و تصدیر
-46نوع ِ «لفّ و نشر» در کدام گزینه با بقیه یکسان نیست؟(م – 1د )9
)1روی و چشمی دارم اندر مهر او /کاین گهر میریزد آن زر میزند
)2معنی آب زندگی و روضۀ ارم /جز طرفِ جویبار و می خوشگوار چیست؟
)3به لطف خال و خط از عارفان ربودی دل /لطیفههای عجب زیر دام و دانۀ توست
8
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)4غالم آن لب ضحاک و چشم فتّانم /که کید و سحر به ضحّاک و سامری آموخت
در کدام گزینه تعداد کمتری از صور خیال دیده میشود؟ (م – 1د )11 -47
)1نه این زمان دل ِ حافظ در آتش ِ طلب است /که داغدار ازل همچو اللۀ خودروست
ظ دری را
)2من آنم که در پای خوکان نریزم /مر این قیمتی در ّ لف ِ
)3عنان مپیچ که گر میزنی به شمشیرم /سپر کنم سر و دستت ندارم از فتراک
)4گرت جان بخواهد بر لب برنهی /وگر تیغ بر سر نهد ،سر نهی
-48در کدام گزینه مجاز به عالقۀ آلیّه دیده نمیشود؟ (م – 1د )11
)1به نام او که زینت زبانهاست و یادگار جانهاست نام او
)2از دست و زبان که برآید کز عهدۀ شکرش به در آید
)3طاقت جور زبانها را نیاورد و شکایت پیش پیر طریقت برد
)4به چشم خلق عزیز جهان شود حافظ /چو بر در تو نهد روی مسکنت بر خاک
-49در کدام بیت مجاز دیده میشود؟ (م – 1د )11
غبار رهگذارت کجاست تا حافظ /به یادگار نسیم صبا نگه دارد )1
ت بنده چه خیزد ،خدا نگه دارد
)2نگه نداشت دل ِ ما و جای رنجش نیست /ز دس ِ
)3هر آن که جانب عهد وفا نگه دارد /خداش در همه حال از بال نگه دارد
ت دوست /که آشنا سخن ِ آشنا نگه دارد
)4حدیث دوست نگویم مگر به حضر ِ
-50در کدام گزینه تشخیص دیده میشود؟ (م – 1د )11
)1بی تو ای سرو ِ روان با گل و گلشن چه کنم
)2ای سرو به قامتش چه مانی؟ /زیباست ولی نه هر بلندی
)3ای غنچۀ خندان چرا خون در دل ما میکنی؟
)4سرو باالیی به صحرا میرود /رفتنش بین تا چه زیبا میرود
-51در کدام گزینه تشبیهی دیده نمیشود؟ (م – 1د )11
)1سعدی رضای دوست طلب کن نه حظ ّ خویش /عبد آن که رای خداوندگار اوست
)2نظیر دوست ندیدم اگر چه از مه و مهر /نهادم آینهها در مقابل ِ رخ ِ دوست
)3سرو در باغ نشانند و تو را بر سر ِ چشم /گر اجازت دهی ای سرو ِ روان بنشانم
)4مگر تو شانه زدی زلف عنبرافشان را /که باد غالیهسا گشت و خاک عنبربوست
-52در کدام گزینه آرایۀ معنوی دیده نمیشود؟ (م – 1د )11
)1نفسنفس اگر از باد نشنوم بویش /زمانزمان چو گل از غم کنم گریبان چاک
)2دانه باشی مرغکانت برچنند /غنچه باشی کودکانت برکنند
ت فردوس /بو که قبولش کند بالل ِ محمد
)3این همه پیرایه بسته جن ِ
)4آن عجب نیست که سر گشته بود طالب دوست /عجب این است که من واصل و سرگردانم
-53در کدام گزینه آرایۀ بیشتری دیده میشود؟ (م – 1د )11
گاه گل بر روی آتش دسته کرد /گاه پل بر روی دریا بسته کرد )1
)2دالرام در بر دالرامجوی /لب از تشنگی خشک بر طرفِ جوی
9
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)3مگردانم در این عالم ز بیشآزی و کمعقلی /چو رای عاشقان گردان ،چو طبع بیدالن شیدا
)4کوه را هم تیغ داد و هم کمر /تا به سرهنگی او افراخت سر
-54در کدام گزینه تشبیه ،استعاره ،مراعات نظیر ،جناس و ایهام تناسب وجود دارد؟ (م – 1د )11
)1گویند روی سرخ ِ تو سعدی که زرد کرد؟ /اکسیر ِ عشق بر مسم افتاد و زر شدم
)2چون شبنم اوفتاده ب ُدم پیش آفتاب /مهرم به جان رسید و به عیّوق برشدم
)3پرستش به مستی ست در کیش مهر /برونند زین حلقه هشیارها
)4آشنایی نه غریب است که دلسوز من است /چون من از خویش برفتم دل ِ بیگانه بسوخت
-55در کدام گزینه ایهام میتوان یافت؟ (م – 1د )11
گر چو فرهادم به تلخی جان بر آید باک نیست /بس حکایتهای شیرین باز میماند ز من )1
)2مدامم مست میدارد نسیم جعد گیسویت /خرابم میکند هر دم فریب ِ چشم ِ جادویت
)3پرستش به مستیست در کیش مهر /برونند زین حلقه هشیارها
)4آشنایی نه غریب است که دلسوز من است /چون من از خویش برفتم دل ِ بیگانه بسوخت
-56در کدام گزینه لّف و نشر مشوّش به همراه ِ تشبیه وجود دارد؟ (م – 1د )11
تا رفتنش ببینم و گفتنش بشنوم /از پای تا به سر همه سمع و بصر شدم )1
)2به لطف خال و خط از عارفان ربودی دل /لطیفههای عجب زیر دام و دانۀ توست
تاب آه ندارد
)3تا چه کند با رخ ِ تو دود دل من /آینه دانی که ِ
ف تو مگر جانا امید و نیازست /زیرا که چنین هردو سیاه است و دراز است
)4زل ِ
-57در کدام گزینه تشبیه مرکّب میتوان یافت؟ (م -1د )12
)1دست از مس وجود چو مردان ِ ره بشوی /تا کیمیای عشق بیابی و زر شوی
)2میان گریه میخندم که چون شمع اندرین مجلس /زبان آتشینم هست لیکن در نمیگیرد
)3گرد تو فرعون منی از مصر ِ تن بیرون کنی /در درون حالی ببینی موسی و هارون خویش
)4پند گفتن با جهول خوابناک /تخم افکندن بود در شورهخاک
-58در کدام گزینه استعاره مص ّرحه وجود دارد؟ (م -1د )12
)1ای عشق همه بهانه از توست /من خامشم این ترانه از توست
)2چشم همت چون شود خورشیدبین /کی شود با ذ ّره هرگز همنشین
)3دیدۀ عقل مست تو چرخۀ چرخ پست تو /گوش طرب به دست تو بیتو به سر نمیشود
)4مرا در خانه سروی هست کاندر سایۀ قدش /فراغ از سرو ِ بستانی و شمشاد و چمن دارم
-59در کدام گزینه مجاز دیده نمیشود؟ (م -1د )12
)1سر ِ آن ندارد امشب که برآید افتابی /چه خیالها گذر کرد و گذر نکرد خوابی
)2هرگز وجود ِ حاضر غایب شنیدهای؟ /من در میان ِ جمع و دلم جای دیگر است
ث آرزومندی /خطاب آمد که واثق شو به الطاف خداوندی
)3سحر با باد میگفتم حدی ِ
)4هر گه که دل به عشق دهی خوشدمی بود /در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست
-60عالقۀ مجاز در کدام گزینه با دیگر گزینهها متفاوت است؟ (م -1د )12
)1فصل ِ گل میگذرد همنفسان بهر ِ خدا /بنشینید به باغی و مرا یاد کنید
10
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)2از دست و زبان ِ که برآید کز عهدۀ شکرش به درآید
)3زبان درکش ای مرد ِ بسیاردان /که فردا قلم نیست بر بیزبان
)4دست خدا باالی دستان شماست
-61در کدام گزینه تشبیه بیشتری میتوان دید؟ (م -1د )12
)1سعدیا گر بکند سیل ِ فنا ،خانۀ عمر /دل قوی دار که بنیاد بقا محکم ازوست
)2دل ز باغ ِ سخنت ورد کرامت بویت /پیرو مسلک تو راه ِ سالمت جوید
)3این عمر به ابر نوبهاران ماند /این دیده به سیل ِ کوهساران مانَد
)4تو کرده جوشن ِ غفلت هزار تو در بر /چگونه تیر سخن کارگر تواند بود؟
ت «بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست /بگشای لب که قند ِ فراوانم آرزوست» کدام آرایه دیده نمیشود؟ (م -1د )12
-62در بی ِ
)4استعاره )3کنایه )2تشبیه )1مجاز
-63در کدام گزینه آرایۀ لفظی وجود ندارد؟ (م -1د )12
)1آتش عشق است کاندر نی فتاد /جوشش عشق است کاندر می فتاد
)2زشت باید دید و انگارید خوب /زهر باید خورد و انگارید قند
)3آن پریشانی شبهای دراز و غم دل /همه در سایۀ گیسوی نگار آخر شد
)4خیال خال تو با خود به خاک خواهم برد /که تا ز خال تو خاکم شود عبیرآمیز
-64در کدام گزینه آرایۀ معنوی دیده نمیشود؟ (م -1د )12
)1آدمی در عالم خاکی نمیآید به دست /عالمی دیگر بباید ساخت وز نو عالمی
)2بیزارم از وفای تو یک روز و یک زمان /مجموع اگر نشستم و خرسند اگر شدم
)3بیمهر رخت روز مرا نور نمانده است /وز عمر مرا جز شب دیجور نمانده است
)4دالرام در بر ،دالرامجوی /لب از تشنگی خشک بر طرف جوی
-65در کدام گزینه ایهام تناسب دیده میشود؟ (م -1د )12
)1مدامم مست میدارد نسیم جعد گیسویت /خرابم میکند هر دلم فریب ِ چشم ِ جادویت
شرب مدام ِ ما
ِ )2ما در پیاله عکس ِ رخ ِ یار دیدهایم /ای بیخبر ز لذّت
)3زان سوی بهر آتش گر خونیام به لطف /رفتن به روی آتشم از آب خوشتر است
)4غم و شادی بر عارف چه تفاوت دارد /ساقیا باده بده شادی آن کاین غم ازوست
ت «گویند روی سرخ ِ تو سعدی که زرد کرد؟ /اکسیر عشق بر مسم افتاد و زر شدم» کدام آرایه دیده نمیشود؟ (م -1د )12
-66در بی ِ
)4اغراق )3ایهام تناسب )2مراعات نظیر )1جناس
-67در بیت «چون شبنم اوفتاده بدم پیش آفتاب /مهرم به جان رسید و به عیّوق بر شدم» کدام گزینه دیده نمیشود؟ (م -1د )12
)4استعاره )3کنایه )2ایهام )1تشبیه
-68در کدام گزینه حسن ِ تعلیل دیده میشود؟ (م -1د )12
)1دلم خانه مهر یار است و بس /از آن مینگنجد در آن کین ِ کس
)2تا رفتنش ببینم و گفتنش بشنوم /از پای تا به سر همه سمع و بصر شدم
)3زمین گشت روشنتر از آسمان /جهانی خروشان و آتش دمان
)4از این شعر تر شیرین ز شاهنشه عجب دارم /که سر تا پای حافظ را چرا در زر نمیگیرد
11
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
-69در کدام گزینه کنایه دیده نمیشود؟ (م -1د )12
)1مکن کاری بر پا سنگت آیو /جهان با این فراخی تنگت آیو
)2چرا گوید آن چیز در خُفیه مرد /که گر فاش گردد شود روی زرد
)3هرچند بردی آبم روی از درت نتابم /جور از حبیب خوشتر کز مدّعی رعایت
گ نای و نیست باد /هرکه این آتش ندارد نیست باد
)4آتش است این بان ِ
-70در کدام گزینه اغراق دیده میشود؟ (م -1د )12
)1شود کوه آهن چو دریای آب /اگر بشنود نام افراسیاب
)2از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر /یادگاری که در این گنبد دوّار بماند
ط شفق آواز ِ سرخ ِ او جاریست
)3گلوی مرغ ِ سحر را بریدهاند و هنوز /در این ش ِ
)4چو سرو از راستی بر زد علم را /ندید اندر جهان تاراج غم را
-71کدام واژۀ قافیه دارای جناس هست؟ (م -1د )12
)1بشنو از نی چون حکایت میکند /از جداییها شکایت میکند
)2درنیابد حال ِ پخته هیچ خام /پس سخن کوتاه باید والسالم
)3چو خواهی که پیدا کنی گفت و گوی /بباید زدن سنگ را بر سبوی
)4محرم این هوش جز بیهوش نیست /مر زبان را مشتری جز گوش نیست
-72در کدام گزینه صور خیال بیشتری میتوان یافت؟ (م -1د )12
)1شده او پیش و دلها جمله در پی /گرفته دست جانها دامن وی
)2صبح امید که بد معتکف پردۀ غیب /گو برون آی که کار شب تار آخر شد
)3در این شب سیاهم گم گشت راه ِ مقصود /از گوشهای برون آی ای کوکب ِ هدایت
ت غمت /حالیا در آتش ِ عشقت گدازانم چو شمع
)4کوه صبرم نرم شد چون موم در دس ِ
-73در کدام گزینه اغراق دیده نمیشود؟ (م – 1د )13
)1فلک باخت از سهم ِ آن جنگ رنگ /بود سهمگین جنگ شیر و پلنگ
)2بزد بر بر و سینۀ اشکبوس /سپهر آن زمان دست او داد بوس
)3یکی تیر زد بر بر ِ اسب اوی /که اسب اندر آمد ز باال به روی
)4چو آن آهنین کوه آمد به دشت /همه رزمگه کوه فوالد گشت
-74کدام گزینه مفهوم کنایی ندارد؟ (م – 1د )13
)1این همه اسرار بر صحرا نهاد
)2هرکجا جا دید رخت آن جا نهاد
)3جان ما در بوتۀ سودا نهاد.
)4منتی بر عاشق شیدا نهاد
-75در کدام گزینه اسلوب معادله به کار نرفته است؟ (م – 1د )13
)1عیب پاکان زود بر مردم هویدا میشود /موی اندر شیر خالص زود پیدا میشود
)2عشق چون آید برد هوش دل فرزانه را /دزد دانا میکُشد اول چراغ خانه را
)3پروانه نیستم که به یک شعله جان دهم /شمعم که جان گدازم و دودی نیاورم
12
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)4دود اگر باال نشنیند کسر شان شعله نیست /جای چشم ابرو نگیرد گر چه او باالتر است
-76کدام گزینه متناقضنما ندارد؟ (م – 1د )16
)1بیا که قصر ِ امل سخت سستبنیاد است /بیار باده که بنیاد عمر بر باد است
)2دولت فقر خدایا به من ارزانی دار /کاین کرامت سبب حشمت و تمکین من است
)3ور به رویش برگ لبخندی نمیروید /باغ بیبرگی که میگوید که زیبا نیست؟
)4ساز ا وباران سرودش باد /جامهاش شوالی عریانی است
ک تلمیح کدام گزینه به بیت زیر نزدیک نیست؟ (م – 1د )15
-77از جهت اشترا ِ
«آن کسی را که در این ملک سلیمان کردیم /ملت امروز یقین کرد که او اهرمن است»
من آن نگین سلیان به هیچ نستانم /که گاهگاه بر او دست اهرمن باشد )1
)2اسم اعظم بکند کار خود ای دل خوش باش /که تلبیس و حیل دیو مسلمان نشود
)3گر سلیمان را چنین مرغی بدی /کی خو او مشغول آن مرغان شدی
)4از اسلم شیطانی شد نفس تو رب ّانی /ابلیس مسلمان شد تا باد چنین بادا
-78در همۀ گزینهها اسلوب معادله به کار رفته است به جز گزینۀ ( . .....م – 1د )15
سعدی از سرزنش غیر نترسد هیهات /غرقه در نیل چه اندیشه کند توفان را )1
)2عیب پاکان زود بر مردم هویدا میشود /موی اندر شیر خالص زود پیدا میشود
)3عشق چو آید برد هوش دل فرزانه را /دزد دانا میکشد اوّل چراغ خانه را
)4من چشم از او چگونه توانم نگاه داشت /کاوّل نظر به دیدن او دیدهور شدم
-79در همۀ گزینهها متناقضنما به کار رفته است به جز گزینۀ ( . .....م – 1د )15
)1دولت فقر خدایا به من ارزانی دار
)2از تهی سرشار ،جویبار لحظهها جاریست...
)3سحر از سپیده چشمان تو میشکوفد و شب در سیاهی آن به نماز میایستد.
)4برگ بیبرگی نداری الفِ درویشی مزن!
-80در تمام گزینهها تشخیص به کار رفته است به جز گزینۀ ( . .........م – 1د )15
)1روز در آغوش آسمان زیبا و سبزرنگ بدرود حیات میگوید.
)2این بوتهها و اسلیمیها چه میخواهند بگویند.
)3اصفهان مانند شاهزادهی افسونشدۀ افسانههاست.
)4بید مجنون زلفهای خود را بر او افشانده است.
-81در کدام گزینه آرایههای تشبیه تلمیح و ایهام به کار رفته است؟ (م – 1د )15
در سخن مخفی شدم مانند بو در برگ گل /هر که خواهد دیدنم گو در سخن بیند مرا )1
)2طومار ندامت است طبع ِ من /حرفی است هر آتشی ز طومارم
)3برو طواف دلی کن که خانۀ مخفی است /که آن خلیل بنا کرد و این خدا خود ساخت
)4دری که به باغ ِ بینش ما گشودهای ،هزاربار خیبریتر است.
-82در کدام گزینه استعاره به کار نرفته است؟ (م – 1د )16
)1فرو میریخت گردی زعفران رنگ /به روی نیزهها و نیزهداران
13
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
گ شیر /جدا مانده از زخم شیر دلیر
)2چنین گفت ای رسته از چن ِ
)3دل همچو سنگت ای دوست به آب چشم سعدی /عجب است اگر نگردد که بگردد آسیابی
)4رونق باغ میرسد چشم و چراغ میرسد /غم به کناره میرود مه به کنار میرسد
-83در کدام گزینه ایهام وجود ندارد؟ (م – 1د )16
)1تا بر تو عرضه دارد احوال ملک دارا
)2هرچند کالم از تو وزن میگیرد
)3چون خاک در هوای تو از پا فتادهام
)4شعشعۀ این خیال زان رخ ِ چون « ّ
والضحا»ست
-84در کدام گزینه تشخیص وجود دارد؟ (م -1د )17
)1فرومیریخت گردی زعفران رنگ /به روی نیزهها و نیزهداران
)2آفتابی بدین بزرگی را /پارهای ابر ناپدید کند
)3در چراغ دو چشم او زد تیغ /نامدش کشتن ِ چراغ دریغ
)4آب زنید راه را هین که نگار میرسد /مژده دهید باغ را بوی بهار میرسد
-85کدام گزینه تشبیه ندارد؟ (م -1د )17
بالنوع سپیدهدم از نزدیکی گل سرخ شکفتهای میگذشت.
)1ر ّ
شاطۀ صبح و زینتبخش ریاحین و ازهار مینامند. )2مرا م ّ
)3اینجا آینۀ تجلّی همۀ تاریخ است.
)4دلم میخواهد بر بالهای باد نشینم و جهان را زیر پا گذارم.
-86در کدام گزینه ایهام وجود ندارد؟ (م – 1د )17
)1از قضا آیینۀ چینی شکست /خوب شد اسباب خودبینی شکست
)2در سخن مخفی شدم مانند بو در برگ گل /هر که خواهد دیدنم گو در سخن بیند مرا
)3چون خاک در هوای تو از پا فتاده ام /چون اشک در قفای تو با سر دویدهام
)4نه بر اوج ِ هوا او را عقابی دلشکر یابی /نه اندر قعر ِ بحر او را نهنگی جانستان بینی
-87در قطعۀ شعر ِ «شعر سپید من روسیاه ماند ،که در فضای تو به بیوزنی افتاد» کدام آرایه دیده نمیشود؟ (م – 1د )19
)4حسن تعلیل )3ایهام )2تشبیه )1کنایه
-88کدام گزینه آرایۀ بیانی ندارد؟ (م – 1د )19
)1آسمانش را گرفته تنگ در آغوش /ابر با آن پوستین سرد ِ نمناکش
)2تو آن بلندترین هرمی که فرعون تخیّل میتواند ساخت.
)3پیش از تو هیچ اقیانوس را نمیشناختم /که عمود بر زمین بایستد.
)4هرچند کالم از تو وزن میگیرد /تو را چگونه در سخن تنگمایه بگنجانم؟
-89کدام آرایۀ در بیت زیر مشاهده نمیشود؟ (م – 1د )20
«نه سایه دارم و نه بر بیفکنندم و سزاست /اگر نه بر درخت تر کسی تبر نمیزند»
)4مراعات نظیر )3استعاره )2تشخیص )1جناس
-90در کدام گزینه کنایه به درستی معنی نشده است؟ (م – 1د )20
14
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)1همه برده سر در گریبان فرو (شرمندگی و سکوت)
)2پی سر بریدن بیفشرد پا (مصمّم شدن)
)3چون اشک در قفای تو با سر دویدهام( .ناتوانی)
)4دلبر که در کف او موم است سنگ خارا (قدرتمندی)
-91کدام آرایه در بند زیر مشاهده نمیشود؟ (م – 1د )20
ت خود مکار و بر تن و جانهای ما جز الطاف و مرحمت خود منگار و بر کشتههای ما جز باران
«الهی در دلهای ما جز تخم محب ِ
رحمت خود مبار».
)4ایهام )3جناس )2تشبیه )1استعاره
-92کدام گزینه از نظر نوع تشبیه متفاوت است؟ (م – 1د )21
)1بهایم به روی اندر افتاده خوار /تو همچون الف بر قدمها سوار
)2در خم زلف تو آن خال سیه دانی چیست؟ /نقطۀ دوده که در حلقۀ جیم افتاده است
)3چو فندق دهان از سخن بسته بود /نه چون ما لب از خنده بربسته بود
)4چنان استادهام پیش و پس طعن /که استاده است الفهای اطعنا
-93در کدام گزینه تشبیه وجود ندارد؟ (م – 1د )22
)1با دیو سیاه شب درآویختهایم.
)2در کام فلق بادۀ خون ریختهایم.
)3پرچه گاهی شهابی /مشقهای شب آسمان را /زود خط میزد و محو میشد.
)4آرام درون دشت شب خفته است.
-94بیتهای زیر در کدام ویژگی مشترکاند؟ (م – 1د )22
شعر سپید من روسیاه ماند /که در فضای تو به بیوزنی افتاد
روزی تر و خشک ما بسوزد /آتش که به زیر دیگ سوداست
گو بروید یا نروید /هرچه در جا که خواهد یا نمیخواهد /باغ نومیدان چشم در راه بهاری نیست»
)4تشخیص )3کنایه )2استعاره )1متناقضنما
-95در کدام گزینه تلمیح وجود ندارد؟ (م – 1د )22
)1شعر هم میگفت زیاد هم میگفت اما خشت میزد.
)2مشغول تماشا و ورانداز کردن این مخلوق کمیاب و شئ عجیب بودم.
)3خجسته باد نام خداوند ،نیکوترین آفریدگاران که تو را آفرید.
)4عیسی گفت :ای رفیق ِ موافق ،کلّ اِناء یترشح بما فیه ،از کوزه همان برون تراود که دروست.
-96در کدام گزینه استعاره دیده نمیشود؟ (م – 1د )23
)1دیدۀ آتشین من برکس /آتشم را بکش به آبی خوش
)2رونق باغ میرسد چشم و جراغ میرسد /غم به کناره میرود مه به کنار میرسد
)3بخور ای اژدهای زندگیخوار /دوا کن درد بیدرمان دوا کن
)4چو لشکر گرد بر گردش گرفتند /چو کشتی بادپا در رود افکند
15
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
-97در کدام آرایه در همۀ ابیات زیر دیده نمیشود؟ (م – 1د )23
که گر عرشی به فرشی افتی و گر ماهی به چاه افتی /وگر بحری تهی گردی وگر باغی خزان بینی
برو راست خم کرد و چپ کرد راست /خروش از خم چرخ چاچی بخاست
بیا که قصر امل سخت سست بنیاد است /بیار باده که بنیاد عمر بر باد است»
)4نغمۀ حروف )3تشبیه )2تضاد )1جناس
-98در کدام بیت ارایههای «استعاره و کنایه» موجود است؟ (م – 1د )24
)1آن قطرۀ باران که برافتد به گل ِ سرخ /چون اشک عروسیست برافتاده به رخسار
)2دعای صبح و آه شب کلید کنج مقصود است /بدین راه و روش میرو که با دلدار پیوندی
)3در خم ِ زلف تو آن خال ِ سیه دانی چیست؟ /نقطۀ دوده که در حلقۀ جیم افتادهست
)4تا تو را جای شد ای سرو ِ روان در دل ِ من /هیچ کس مینپسندم که به جای تو بود
-99در کدام بیت آرایههای استعاره ،تشبیه و متناقضنما وجود دارد؟ (م – 1د )25
درویشی و خرسندی
ّ )1در این بازار اگر سودیست با درویش ِ خرسند است /خدایا منعمم گردان به
)2چو آینه جان نقش ِ تو در دل بگرفتهست /دل در سر ِ زلف تو فرو رفته چو شانهست
)3هر شبنمی در این ره صد بحر آتشین است /دردا که این معمّا شرح و بیان ندارد
)4ایّآم گل چو عمر به رفتن شتاب کرد /ساقی به دور ِ بادۀ گلگون شتاب کن
-100در همۀ گزینهها به جز گزینۀ ..............آرایۀ کنایه وجود دارد؟ (م – 1د )25
)1عشق شوری در نهاد ما نهاد /جان ِ ما در بوتۀ سودا نهاد
)2گفتوگویی در زبان ِ ما فکند /جستوجویی در درون ِ ما نهاد
)3چون نبود او را معیّن خانهای /هرکجا جا دید رخت آنجا نهاد
ت پرمالل ِ ما پرنده پر نمیزند
)4در این سرای بیکسی کسی به در نمیزند /به دش ِ
-101در همۀ گزینهها به جز گزینۀ .......ارکان تشبیه کامل است؟ (م – 1د )25
)1خوشبخت آن که مادر دانا به روز و شب /چونان فرشته بر سر ِ او سایهگستر است
)2آن که لرزد همچو مرغ نیمبسمل صبح و شام /در زمستان پیکر عریان دهقان است و بس
)3بلم آرام چون قویی سبکبار /به نرمی بر سر ِ کارون همی رفت
)4مرا ستارۀ صبحی که هرچه کوشیدم /شد آخر از نظرم ناپدید مادر بود
-102در متن زیر چه آرایههایی وجود دارد؟ (م – 1د )25
«مور چه میداند که بر دیوارۀ اهرام میگذرد؟ /یا برخشتی خام /تو ،آن بلندترین هرمی که فرعون تخیّل تواند ساخت /و من،
کوچکترین مور که بلندای تو را در چشم نمیتواند داشت»
)1کنایه ،تضاد ،مراعات نظیر ،تشخیص
)2تضاد ،سجع ،تشبیه و تشخیص
)3مراعات نظیر ،تشبیه ،سجع ،تشخیص
)4سجع کنایه ،استعاره ،ایهام
-103در همۀ گزینهها به جز گزینۀ .......آرایۀ تلمیح و مراعات نظیر وجود دارد؟ (م – 1د )25
)1ای قلم تا میتوانی در قلمدان صبر کن /یوسفآسا سالها در کنج ِ زندان صبر کن
16
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)2همچو یعقوب حزین در بیتاالحزان صبر کن /کور شو بیرون نیا از شهر ِ کنعان ای قلم
)3چشمبندی کن میان ِ معرکه ،نقّال باش /حقّهبازی کن تو هم مانند رندان ای قلم
)4بیستون بر سر ِ راه است مباد از شیرین /سخنی گفته و غمگین دل ِ فرهاد کنید
-104به جز بیت ...............در همۀ بیتها کنایه وجود دارد( .م – 1د )26
)1ز خواهش که گفتی بسی راندم /برو دفتر ِ کهتری خواندم
)2سپارم به تو تاج و تخت و کاله /نشانم بر تخت بر پیشگاه
)3بر آنم که چون او به ایوان شود /روانش ز ایوان به کیوان شود
)4خروشید چون روی رستم بدید /که نام تو باد از جهان ناپدید
-105در کدام گزینه تلمیح یادآوری ماجرایی نیست؟ (م – 1د )26
)1از مه او مه شکافت دیدن او برنتافت /ماه چنان بخت یافت او که کمینه گداست
)2برو ای گدای مسکین در خانۀ علی زن /که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
)3تو یک ساعت چو آفریدون به میدان باش تا زان پس /به هر جانب که روی آری درفش ِ کاویان بینی
)4چنین گفت پیغمبر راست گوی /ز گهواره تا گور دانش بجوی
-106در کدام گزینه تعداد آرایهها (به جز واج آرایی) بیشتر است؟(م – 1د )27
)1بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران /کز سنگ ناله خیزد روز ِ وداع ِ یاران
)2دیگر به کجا میرود این سرو ِ خرامان /چندین دل ِ صاحبنظرش دست به دامان
)3صبحدم چون کلّه بندد آه ِ دودآسای من /چون شفق در خون نشیند چشم ِ خونپاالی من
)4از آن برد گنج مرا دزد گیتی /که در خواب بودم گه پاسبانی
-107در کدام گزینه آرایۀ اسلوب معادله دیده نمیشود؟ (م – 1د )27
راز ما از پردۀ دل عاقبت بیرون شود /غنچه بوی خویش را تسخیر نتوانست کرد )1
)2در کنار خاک عمر ما به خون خوردن گذشت /مادر بیمهر خون را شیر نتوانست کرد
)3حلقۀ در از درون خانه باشد بیخبر /مطلب دل را زبان تقریر نتوانست کرد
)4در نگیرد صحبت پیر و جوان با یکدگر /باکمان یک دم مدارا تیر نتوانست کرد
-108در کدام گزینه آرایۀ ایهام به کار نرفته است؟ (م – 1د )27
)1مردم ز رشک چند ببینم که جام می /لب بر لبت گذارد و قالب تهی کند؟
)2جان دگرم بخش که آن جان که تو دادی /چندان ز غمت خاک به سر ریخت که تن شد
)3من چراغم کشتنم را حاجت شمشمیر نیست /میتوان افشاند دامانی که بس باشد مرا
)4طالب من و مجنون ز یکی سلسله زادیم /من بیهدهگویی شدم او بیهدهگردی
-109در کدام گزینه جناس وجود ندارد؟ (م – 1د )27
)1کردهام از کوی مهر چند گذر سوی او /کو به ّ
تفضل نکرد هیچ نگه سوی من
)2وه که جدا نمیشود نقش تو از خیال ِ من /تا چه شود به عاقبت در هوس ِ تو حال ِ من
)3ای گل خوشبوی من یاد کنی بعد از این /سعدی بیچاره بود بلبل خوشگوی من
)4گر آبروی بریزد میان انجمنت /به دست دوست حالل است اگر بریزد خون
-110در کدام گزینه آرایههای ادبی بیشتری به کار رفته است؟ (م – 1د )27
17
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)1غرض زین حدیث آن که گفتار نرم /چو آبست بر آتش مرد ِ گرم
)2چو نامردم آواز ِ مردم شنید /میان ِ خطر جای ِ بودن ندید
)3پسندید از او شاه مردان جواب /که من بر خطا بودم او بر صواب
)4تو گفتی خروسان شاطر به جنگ .فتادند در هم به منقار و چنگ
-111در کدام گزینه واژههای قافیۀ هر دو بیت دارای ِ آرایۀ ادبی نیز هستند؟ (م – 1د )28
الف) پرید از رخ ِ کفر در هند رنگ /تپیدند بتخانهها در فرنگ
ب) اشکم ولی به پای ِ عزیزان چکیدهام /خارم ولی به سایۀ گل آرمیدهام
ج) هر نفس آواز ِ عشق میرسد از چپ و راست /ما به فلک میرویم عزم ِ تماشا که راست؟
د) چو بوسید پیکان سر انگشت اوی /گذر کرد بر مهرۀ پشت اوی
)4ب و ج )3ب و د )2الف و ج )1الف و د
-112در همۀ گزینهها نوعی تشبیه دیده میشود جز گزینۀ ( . ......م – 1د )30
گ کوی تو
)1از در خود عاشق خود را مران /رحم کن انگار س ِ
)2عمر از تو زیان و عشوه سود است /معشوقه نیی که روزگاری
)3برنگشتی چو روزگار از من /گرنه با روزگار یارستی
)4راست چون جان بر میان بندد دلم /خویشتن را بر کرانی افکنی
-113آرایههای «تشخیص ،کنایه ،تشبیه ،تناقض ،جناس» به ترتیب در کدام بیتها آمده است؟ (آزمایشی م 1طالییها – د )31
الف) به آنچه میگذرد دل منه که دجله بسی /پس از خلیفه بخواهد گذشت در بغداد
ب) ز رخسارش فرو میریخت اشکی /بنای زندگی بر آب میدید
ج) سر نشتر عشق بر رگ روح زدند /یک قطره فروچکید و نامش دل شد
ک ناب
د) هر دو گون آهو گیا خوردند و آب /زین یکی سرگین شد و زان مش ِ
ه) بزن زخم ،این مرهم عاشق است /که بیزخم مردن غم ِ عاشق است
)4الف ،ب ،هـ ،ج ،د )3ج ،الف ،ب ،د ،هـ )2ج ،الف ،ب ،هـ ،د )1الف ،ب ،ج ،هـ ،د
-115در کدام گزینه ارایههای ذکر شده در مقابل ِ بیت صحیح نیستند؟ (آزمایشی م 1طالییها – د )31
)1بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست /بگشای لب که قند ِ فراوانم آرزوست (تشبیه ،استعاره ،کنایه)
آفتاب حسن برون آ دمی ز ابر /کآن چهرۀ مشعشع ِ تابانم آرزوست (تشبیه ،استعاره ،مجاز)
ِ )2ای
گ روح زدند /یک قطره فروچکید و نامش دل شد (تشبیه ،استعاره ،ایهام)
)3سر نشر عشق بر ر ِ
)4دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر /کز دیو و دد ملوام و انسانم آرزوست (تلمیح ،تضاد ،جناس)
-116در کدام یک از بیتهای زیر مجاز به چشم نمیخورد؟ (آزمایشی م 1طالییها – د )31
ت همه عالم ببین چگونه کشیدم
)1سزای آن که تو را برگزیدم از همه عالم /مالم ِ
)2یاری اندر کس نمیبینم یاران را چه شد؟ /دوستی کی آخر آمد؟ دوستداران را چه شد؟
)3ز تو هر موی ،دلبند ِ جهانی /کمند ِ عقل و دستآویز ِ جانی
)4مژۀ سیاهت ار کرد به خون ِ ما اشارت /ز فریب ِ او بیندیش و غلط مکن نگارا!
-117در کدام گزینه متناقضنما به کار نرفته است؟ (آزمایشی م 1طالییها – د )31
حی /عاقالن گردند مست و عارفان بیمنتها
)1جاهالن گردند دانا مردگان گردند ّ
18
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)2در غبار هستی اسرار فنا پوشیدهاند /جامۀ عریانی ما را ز ما پوشیدهاند
ت نفی خود کنم /کاستنهای مرا هم بر من افزون کردهاند
)3زین بضاعت تا کجا اثبا ِ
ت راهروان لغزش گام است اینجا
)4آن که هر گام بلغزید در این کوی برفت /صنع ِ
-118در کدام بیت ایهام دیده نمیشود؟ (م – 2د )11
شرب مُدام ِ ما
ِ )1ما در پیاله عکس ِ رخ ِ یار دیدهایم /ای بیخبر ز لذ ّ ِ
ت
تاب جعد مشکینش چه خون افتاد در دلها
)2به بوی نافهای کآخر صبا زان ط ّره بگشاید /ز ِ
)3در عیش نقد کوش که چون آبخور نماند /آدم بهشت روضۀ دارالسالم را
)4هر که آمد به جهان نقش ِ خرابی دارد /در خرابات بگویید که هشیار کجاست
ت «ننگرد دیگر به سرو اندر چمن /هر که دید آن سرو ِ سیماندام را» کدام گزینه دیده نمیشود؟ (م – 2د )12
-119در بی ِ
)4اغراق )3ایهام )2استعاره )1تشبیه
ت « از عفو و خشم تو دو نمونهست روز و شب /از مهر و کین تو دو نمونهست شهد و سم» کدام آرایه دیده نمیشود؟ (م – 2د
-120در بی ِ
)12
)4تضاد )3ترصیع )2موازنه )1لفّ و نشر
-121در کدام گزینه آرایۀ بیشتری دیده میشود؟ (م – 2د )12
)1سرو چمان من چرا میل چمن نمیکند /همدم گل نمیشود یاد سمن نمیکند
)2سالها دل طلب جام جم از ما میکرد /آنچه خود داشت ز بیگانه تمن ّا میکرد
)3شبی چون چاه بیژن تنگ و تاریک /چو بیژن در میان ِ چاه ِ او ،من
ت نبرد
)4خروش آمد از بارۀ هر دو مرد /تو گفتی بدرّید دش ِ
-122در بیت «غالم ِ آن لب ِ ضحّاک و چشم ِ فتّانم /که کید و سحر به ضحّآک و سامری آموخت» کدام آرایه دیده نمیشود؟ (م – 2د )13
)4ایهام )3تلمیح )2ل ّ
ف و نشر )1جناس
-123در کدام گزینه استعاره وجود دارد؟ (م – 2د )13
)1هرگز وجود حاضر ِ غائب شنیدهای؟ /من در میان ِ جمع و دلم جای دیگر است
ت تو این رنگ و بو رود
)2ای گل به دستمال ِ هوسپیشگان مرو /مگذار تا ز دس ِ
)3دست از مس ِ وجود چو مردان ِ ره بشوی /تا کیمیای عشق بیای و زر ّ شوی
)4زان یار دلنوازم شکری است با شکایت /گر نکتهدان ِ عشقی بشنو تو این حکایت
-124در کدام گزینه آرایۀ بدیع لفظی نمیتوان یافت؟ (م – 2د )13
)1رشتۀ تسبیح اگر بگسست معذورم بدار /دستم اندر ساعد ِ ساقیِ سیمینساق بود
ت شبرو کیستی؟ آیا مه ِ من نیستی؟ /گر نیستی پس چیستی؟ ای همدم ِ تنهای دل
)2ای مس ِ
ب
فر ّ
)3از خدا جوییم توفیق ِ ادب /بیادب محروم ماند از لط ِ
)4آه از آن جور و تطاول که در این دامگه است /آه از آن سوز و گدازی که در آن محفل بود
-125در کدام گزینه ارکان ِ جناس با هم تضاد دارند؟ (م – 2د )13
)1یکی شادمانی بد اندر جهان /میان ِ کهان و میان ِ مهان
)2نخستین دمیدن سیه شد ز دود /زبانه برآمد پس از دود زود
)3هر تیر که در کیش است گر بر دل ِ ریش آید /ما نیز یکی باشیم از جملۀ قربانها
19
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)4سرو چمان من چرا میل ِ چمن نمیکند؟ /همدم گل نمیشود یاد ِ سمن نمیکند
-126در کدام گزینه تشبیه ِ مرکّب دیده میشود؟ (م – 2د )13
)1غمش در نهانخانۀ دل نشیند /به نازی که لیلی به محمل نشیند
)2زلف تو مگر جانا! امید و نیاز است /زیرا که چنین دو سیاه است و دراز است
)3فراز و شیب بیابان عشق دام ِ بالست /کجاست شیردلی کز بال نپرهیزد
)4دل ز باغ ِ سخنت ورد کرامت بوید /رهرو منزل ِ تو راه ِ سالمت پوید
-127در کدام گزینه مجاز به عالقۀ آلیّه است؟ (م – 2د )13
)1هشیوار و با جامههای سپید /لبی پر ز خنده دلی پر امید
)2به چشم خلق عزیز جهان شود حافظ /چو بر در تو نهد روی مسکنت بر خاک
)3گر نبندی زین سخن تو حلق را /آتشی آید بسوزد خلق را
ت شکوفهدار سرم /وزین درخت همین میوۀ غم است برم
)4سپید شد چو درخ ِ
-128در کدام گزینه استعارۀ مکنیّه نمیتوان دید؟ (م – 2د )13
)1میرود صبح و اشارت میکند /کاین گلستان خندهواری بیش نیست
)2گل خندان که نخندد چه کند؟ /علم از مشک نبندد چه کند؟
)3ملکا! مها! نگارا! صنما! بتا! بهارا! /محی ّرم ندانم که تو خود چه نام داری.
)4ای گل تو دوش داغ ِ صبوحی کشیدهای /ما آن شقایقیم که با داغ زندهایم
-129در کدام گزینه کنایه دیده نمیشود؟ (م – 2د )13
)1اگر پای در دامن آری چو کوه /سرت بگذرد زآسمان در شکوه
)2حافظ از باد ِ خزان در چمن ِ دهر مرنج /فکر معقول بفرما گل ِ بیخار کجاست
)3چو نامردم آواز ِ مردم شنید /میان ِ خطر جای بودن ندید
)4بس تجربه کردیم در این دیر مکافات /با دردکشان هر که در افتاد برافتاد
-130در کدام گزینه آرایۀ بدیع معنوی دیده نمیشود؟ (م – 2د )13
)1عارفان را شمع و شاهد نیست از بیرون ِ خویش /خون انگوری نخورده ،بادهشان هم خون خویش
ت دوست
)2نه تلخ است صبری که بر یاد ِ اوست /که تلخی شکر باشد از دس ِ
ت صبح دانی ز چه روی دوست دارم؟ /که به روی دوست ماند که برافکند نقابی
)3نفحا ِ
)4ای غائب از نظر به خدا میسپارمت /جانم بسوختی و به جان دوست دارمت
-131در کدام گزینه آرایۀ بدیعی بیشتری دیده میشود؟ (م – 2د )13
)1گویند روی سرخ تو سعدی که زرد کرد /اکسیر عشق بر مسم افتاد و زر ّ شدم
)2در زلف چون کمندش ای دل مپیچ کآنجا /سرها بریده بینی بیجرم و بیجنایت
)3چو فرزند و زن باشدم خون و مغز /کرا بیش بیرون شود کار نغز
)4چون شبنم اوفتاده ب ُدم پیش آفتاب /مهرم به جان رسید و به عیّوق بر شدم
کدام آرایه سبب زیبایی شعر ِ «درختان را دوست دارم /که به احترام ِ تو قیام کردهاند» شده است؟ (م – 2د )13 -132
)4تشخیص )3ترصیع )2حسن تعلیل )1تلمیح
در کدام بیت ایهام دیده میشود؟ (م – 2د )13 -133
20
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)1باز پرسید ز گیسوی شکن در شکن /کاین دل ِ غمزده سرگشته گرفتار کجاست؟
)2عقل دیوانه شد آن سلسلۀ مشکین کو /دل ز ما گوشه گرفت ابروی دلدار کجاست؟
)3صبا در آن سر زلف ار دل مرا بینی /ز روی لطف بگویش که جا نگه دارد
)4زلف او دام است و خالش دانۀ آن دام و من /بر امید دانهای افتادهام در دام ِ دوست
در کدام گزینه موازنه نیست؟ (م – 2د )14 -134
)1دوست همان به که بالکش باشد /عود همان به که در آتش باشد
)2بندهام گر به لطف میخوانی /حاکمی گر به قهر میرانی
)3سرو ایستاده به چو تو رفتار میکنی /طوطی خموش به چو تو گفتار میکنی
آب زندگانی شاد باش
آب ِ
)4اندآ ای اصل ِ اصل ِ شادمانی شاد باش /اندرآ ای ِ
چه نوع سجعی در عبارت زیر مشاهده میشود؟ -135
«ظاهر درویشی جامۀ ژنده است و موی سترده و حقیقت آن دل ِ زنده و نفس مرده»
)4سجع ِ متوازی و مط ّرف )3سجع ِ متوازن )2سجع مط ّرف و متوازن )1سجع مط ّرف
-136آرایۀ ادبی ذکر شده در کدام بیت نادرست است؟
)1چه کند کز پی دوران نرود چون پرگار /هر که در دایره گردش ایام افتاد (اشتقاق)
)2هم از انّا فتحنا آیت او /هر از نصر ُ من هللا آیت او (تضمین)
)3در آتش است نعل ِ من و نور آفتاب /تا نعل ِ آفتاب در آتش ز ماه ِ کیست (اغراق)
)4یک گل ز یمن سایۀ دولت شکفته نیست /گویا گره به بال ِ هما اوفتاده است (حسن تعلیل)
تفاوت مجاز و کنایه در چیست؟ (م -2د )14 -137
)1برای تشخیص مجاز به قرائن لفظی و معنوی نیازمندیم اما کنایه بدون قرینه مشخص میشود.
)2مجاز واژهای در غیر معنی حقیقی خود است اما در کنایه الفاظ با معنی حقیقی خود به کار گرفته شدهاند.
)3کنایه در سطح زبان مطرح میشود اما مجاز در ادبیّات خیالانگیزی ایجاد میکند.
)4در مجاز مخاطب توان انکار ندارد اما کنایه برای اثبات خو د باید دلیل ارائه کند.
در کدام گزینه استعارۀ مکنیّه وجود ندارد؟(م -2د )14 -138
)1ای چشم عقل خیره در اوصافِ روی تو /چون مرغ ِ شب که هیچ نبیند به روشنی
ت تو میرم
)2ای بادِ بهار عنبرین بوی /در پای لطاف ِ
)3ای بادِ صبح بستان پیغام وصل ِ جانان /میرو که خوش نسیمی میدم که خوش عبیری
)4ای سرو حدیقۀ معانی /جانی و لطیفۀ جهانی
-139در کدام بیت تشبیه مرکّب وجود دارد؟ (م -2د )14
ت تو سروی ،وی روی تو بهاری
ف تو کمندی ،ابروی تو کمانی /وی قام ِ
)1ای زل ِ
ت تو گویی است در خم ِ چوگان
)2ز خلق ،گوی لطافت تو بردهای امروز /که دل به دس ِ
)3عرق بر ورق روی نگارین به چه ماند /همچو بر خرمن گل ،قطرۀ باران بهاری
)4عشق دانی چیست؟ سلطانی که هر جا خیمه زد /بیخالف آن ممکلت بر وی مقرّر میشود
-140در کدام گزینه استعارۀ مص ّرحه دیده میشود؟ (م -2د )14
ت ما رسد این همه ناز میکنی
)1چشم و رضا و مرحمت بر همه باز میکنی /چون که به بخ ِ
21
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)2میبرزند ز مشرق شمع فلک زبانه /ای ساقیِ صبوحی درده میِ شبانه
)3گوی را گفتند کای بیچاره سرگردان مباش /گوی مسکین را چه تاوان است چوگان را بگوی
)4تا گل روی تو در باغ ِ لطافت بشکت /پردۀ صبر من از دامن ِ گل چاکتر است
-141کدام آرایه در بیت زیر وجود ندارد؟ (م -2د )14
آشنایان ره عشق در این بحر عمیق /غرقه گشتند و نگشتند به آب آلوده
)4ایهام )3جناس )2تناسب )1تناقض
-142تشخیص از آرایههای به کار رفته در کدام گزینه است؟ (م -2د )14
)1از در خویشم مران کاین نه طریق وفاست /در همه شهری غریب در همه ملکی گداست
)2بوالعجبیهای خیالت ببست /چشم خردمندی و فرزانگی
)3امثال تو از صحبت ما ننگ ندارند /جای مگس است این همه حلوا که تو داری
)4عدو را کز تو بر دل پای پیل است /بزن تا بیدقش فرزین نباشد
در کدام گزینه مجاز با عالقۀ الزمیّه وجود دارد؟ (م -2د )14 -143
)1روی نگار در نظرم جلوه مینمود /وز دور بوسه بر رخ ِ مهتاب میزدم
آب انگور باید اندر دست
آب جوی ببست ِ /
)2ماه ِ آبان چون ِ
)3دریاکشان کوه جگر بادهای به کف /کز تف به کوه لرزۀ دریا برافکند
)4به طول و عرض و رنگ و گوهر و حد /چو خورشیدی که در تابد به روزن
آب حیوانش ز منقار ِ بالغت میچکد» وجود دارد ،در کدام گزینه دیده میشود؟ (تالیفی)
-144آرایهای مشابه با آنچه در مصراغ ِ « ِ
)1شور شراب عشق تو آن نفسم رود ز سر /کاین سر پر هوس شود خاک در سرای تو
)2ای جرعه نوش مجلس ِ جم سینه پاک دار /کایینهایست جام جهان بین که آه از او
)3همچو گلبرگ طری هست وجود تو لطیف /همچو سرو چمن خلد سراپای تو خوش
)4پرتو روی تو تا در خلوتم دید آفتاب /میرود چون سایه هر دم بر در و بامم هنوز
-145تعداد استعاره در کدام گزینه بیشتر است؟(تالیفی)
)1وه از آن نرگس ِ جادو که چه بازی انگیخت /آه از آن مست که با مردم ِ هشیار چه کرد
)2خیال زلف تو گفتا که جان وسیله مساز /کزین شکار فراوان به دام ما افتد
)3زنهار از آن عبارت شیرین دلفریب /گویی که پستۀ تو سخن در شکر گرفت
ت صبر که در آستین عقل برم /نه پای عقل که در دامن قرار کشم
)4نه دس ِ
-146در کدام گزینه تمام پایههای تشبیه ذکر نشده است؟(تالیفی)
)1گفتا برو چو خاک تحمّل کن ای فقیه /یا هرچه خواندهای همه در زیر خاک کن
)2گفتمش سلسلۀ زلف بتان از پی چیست؟ /گفت حافظ گلهای از دلِ شیدا میکرد
)3ایام گل چو عمر به رفتن شتاب کرد /ساقی به دور بادۀ گلگون شتاب کرد
)4گرت ز دست برآید چو نخل باش کریم /ورت ز دست نیاید چو سرو باش آزاد
-147در کدام گزینه نوع تشبیه متفاوت است؟(تالیفی)
)1ببارید و ز هم بگسست و گردان گشت بر گردون /چو پیالن پراکنده میان نیلگون صحرا
)2تو گفتی گرد زنگارست بر آیینه چینی /تو گفتی موی سنجابست بر پیروزهگون دیبا
22
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)3برآمد پیلگون ابری ز روی نیلگون دریا /چو رای عاشقان گردان ،چو طبع ِ بیدالن شیدا
)4چو گردان گشته سیالبی میان آب آسوده /چو گردان گردباد تندگردی تیره اندروا (=معّلق)
ت تشبیه ذکر نشده است؟(تالیفی)
-148در کدام گزینه ادا ِ
)1شهسوار من که مه آیینهدار روی اوست /تاج خورشید بلندش خاک نعل مرکب است
)2چو آینهست و ترازو ،خموش و گویا ،ابر /ز من رمیده که او خوی گفتگو دارد
)3ببالید بر سان ِ سرو سهی /جهان یافت زو فر ّ شاهنشهی
ت هجر تو ماند ذوالفقار تیز را
)4شربت وصل تو ماند نوبهار تازه را /ضرب ِ
-149در کدام گزینه تشبیه وحود ندارد؟(تالیفی)
آب روانی دارد
)1چشمۀ چشم مرا ای گل ِ خندان دریاب /که به امّید تو خوش ِ
)2گفتی ز خاک بیشتر اند اهل عشق من /از خاک بیشتر نه که از خاک کمتریم
)3عشق و شباب و رندی مجموعۀ مرادست /چون جمع شد معانی ،گوی بیان توان زد
)4شد رهزن سالمت زلف تو این عجب نیست /گر راهزن تو باشی صد کاروان توان زد
-150در کدام گزینه نوع استعاره متفاوت است؟(تالیفی)
)1شفای درد دلم لعل روح پرور توست /بیا که بیتو نیابد دلم ز درد نجات
)2تابی ز مهر در دلم آن مه فکنده داشت /تا تاب او ز دل نرود تب نمیرود
)3بس غرقۀ حال وصل کاخر /هم با سر حال حیرت آمد
)4هزاران نرگس از چرخ جهان گرد /فروشد تا برآمد یک گل زرد
-151در کدام گزینه استعاره وجود ندارد؟(تالیفی)
)1تا تو را جای شد ای سرو روان در دل من /هیچ کس مینپسندم که به جای تو بود
)2دی در گذار بود و نظر سوی ما نکرد /بیچاره دل که هیچ ندید از گذار عمر
)3چشم ِ حسرت به سر ِ اشک فرومیگیرم /که اگر راه دهم قافله بر گل برود
)4در این بازار اگر سودیست با درویش خرسند است /خدایا منعمم گردان به درویشی و خرسندی
-152در کدام گزینه همزمان استعاره و تشبیه وجود دارد؟(تالیفی)
شکرها گویمت ای چرخ که از گردش تو /نیست یک کس که توان برد به حالش حدی )1
)2نه بوی مهر میشنویم از تو ای عجب /نه روی آن که مهر دگر کس بپروریم
)3خلق مرغان اسیرند که در یک قفساند /زان میان از که توان داشت امید مددی
)4بگذر ای باد ِ دلافروز خراسانی /بر یکی مانده به یمگان دره زندانی
در تمام گزینههای زیر جز .....استعارۀ مکنیه وجود دارد( .تالیفی) -153
)1ساعد دل چون نداشت قوّت بازوی صبر /دست غمش در شکست پنجۀ نیروی من
)2تو را ز کنگرۀ عرش میزنند صفیر /ندانمت که در این دامگه چه افتاده ست؟
)3غنچه گو تنگدل از کار فروبسته مباش /کز دم صبح مدد یابی و انفاس نسیم
)4به گامهای کسان میبرم گمان که تویی /دلم ز سینه برون شد ز بس تپید بیا
-154در تمام گزینههای زیر جز .....تمام پایههای تشبیه ذکر نشدهاند( .تالیفی)
23
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
کشتم به دل خار غمش کآرد گل شادی به بار /در خاطرم کی میخلید کو غمفزای من شود )1
)2ای گل خوشبوی من یاد کنی بعد از این /سعدی بیچاره بود بلبل خوشگوی من
)3حیف است بلبلی چو من اکنون در این قفس
)4لبت تا در لطافت اللۀ سیراب را ماند /دلم در بیقراری چشمۀ سیماب را ماند
-155کدام تشبیه اساسا ً متفاوت است؟(تالیفی)
)1که برگذشت که بوی عبیر میآید؟ /که میرود که چنین دلپذیر میآید؟
آفتاب عالمافروز؟
ِ )2مه است این یا مَلَک یا آدمیزاد؟ /تویی یا
ت ما ز سرو کنید /که میرویم به داغ ِ بلندباالیی
)3به روز واقعه تابو ِ
)4خورشید که شاه آسمان است /در عرصۀ حسن ِ او پیاده
ت زیر مجموعا ً چند آرایۀ مجاز به کار رفته است؟
-156در ابیا ِ
برآشفت عابد که خاموش باش /تو مرد زبان نیستی گوش باش
ای مادر سر سپید بشنو /این پند سیاهبخت فرزند
عالم از شور و شر عشق خبر هیچ نداشت /فتنه انگیز جهان نرگس ِ جادوی تو بود
یکی دشت با دیدگان پر ز خون /که تا او کی آید ز آتش برون
5 )1
6 )2
4 )3
7 )4
-157در کدام گزینه مجاز وجود ندارد؟(تالیفی)
)1باد صبا درآمد فردوس گشت صحرا /آراست بوستان را نیسان به فرش دیبا
)2وین سر که تو داری ای ستمکار /بس سر برود بر آستانت
گ من و بوی من
)3دی به چمن برگذشت سرو ِ سخنگوی من /تا نکند گل غرور :رن ِ
)4کاری از روشنی چو آب خزان /یاری از خوشدمی چو باد بهار
-158در کدام گزینه تعداد تشبیههای بلیغ ِ اضافی متفاوت است؟(تالیفی)
)1در شهر به رسوایی دشمن به دفم برزد /تا بر دل عشق آمد تیر نظر تیزم
)2به عمر خویش ندیدم شبی که مرغ دلم /نخواند بر گل رویت ،چه جای بلبل باغ؟
)3گفته بودی با تو درخواهم کشیدن جام وصل /جرعهای ناخورده شمشیر جفا برداشتی
)4زخم شمشیر اجل به که سر نیش فراقت /کشتن اولیتر از آن کهم به جراحت بگذاری
-159کدام ابیات به ترتیب تشبیه تفضیل ،تشبیه مرکّب ،استعارۀ کنایی ،مجاز و تضاد دارند؟(تالیفی)
الف) باران ِ چون ستارهام از دیدگان بریخت /رویی که صبح خیره شود در صباحتش
ب) تا چند بر این کنگره چون مرغ توان بود /یک روز نگه کن که بر این کنگره خشتیم
ج) در سینۀ ما خیال ِ زلفت /طوبیست در آتش جهنم
د) شمع را باید از این خانه به در بردن و کشتن /تا به همسایه نگوید که تا در خانۀ مایی
هـ) بالی عشق تو بنیاد زهد و بیخ ِ ورع /چنان بکند که صوفی قلندری آموخت
24
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
گ غمزه از هر سو نهان انداختن تا کی؟ /سپرانداخت عقل از دست ناوکهای خونریزت
و) خدن ِ
ز) سر آن ندارد امشب که برآید آفتابی /چه خیالها گذر کرد و گذر نکرد خوابی
)1ج ،د ،ز ،و ،ب ،هـ
)2و ،ج ،د ،ز ،ب
)3الف ،ج ،و ،ز ،ب
)4الف ،و ،ب ،ز ،ج
-160در کدام گزینه کنایه وجود ندارد؟(تالیفی)
)1ز عقل و عافیت آن روز بر کران ماندم /که روزگار ،حدیث تو در میان انداخت
)2تو دوستی کن و از دیده مفکنم زنهار! /که دشمنم ز برای تو در زبان انداخت
)3به چشمهای تو کان چشم کز تو برگیرند /دریغ باشد بر ماه ِ آسمان انداخت
)4همین حکایت روزی به دوستان برسد /که سعدی از پی جانان برفت و جان انداخت
-161در کدام گزینه نوعی ایهام و کنایه وجود ندارد؟(تالیفی)
)1چه لطیف است قبا بر تن چون سرو روانت /آه اگر چون کمرم دست رسیدی به میانت
)2به کام دل نرسیدیم و جان به حلق رسید /و گر به کام رسد همچنان رجایی هست
ت صبوری دل /مینکند بخت شور خیمه ز پهلوی من
)3عشق به تاراج داد رخ ِ
)4دیگر نشنیدیم چنین فتنه که برخاست /از خانه برون آمد و بازار بیاراست
-162در کدام گزینه آرایۀ سجع به کار رفته است؟ (تالیفی)
)1دست انابت به امید اجابت به درگاه حق بردارد.
)2سالم او در وقت صباح مومنان را صبوح است.
)3نگه کنید که قانعی و طامعی به مردم چه رساند.
)4محبت را غایت نیست از بهر آن که محبوب را نهایت نیست.
در کدام گزینه تکرار وجود دارد؟(تالیفی) -163
)1با آن که تو مهر کس نداری /کس نیست که نیست مهربانت
)2گل آن جهانی است نگنجد در این جهان /در عالم خیال چه گنجد خیال گل
)3پدر با پسر یکدگر را کنار /گرفتند و کرده غم از دل کنار
)4نیک خواها در آتشم بگذار /وین نصیحت مکن که بگذارش
-164کدام آرایهها در بیت زیر به کار رفته است؟(تالیفی)
سر سودای تو در سینه بماندی پنهان /چشم تر دامن اگر فاش نکردی رازم
)1ایهام ،مجاز ،تشبیه ،واج آرایی
)2واج آرایی ،استعاره ،تشبیه ،ایهام تناسب
)3تشبیه ،نغمۀ حروف ،ایهام تناسب
)4ایهام ،مجاز ،واج آرایی ،استعاره
-165در کدام گزینه موازنه وجود ندارد؟(تالیفی)
25
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)1اگر تو جور کنی جور نیست تربیت است /وگر تو داغ نهی داغ نیست درمان است
)2تیر بالی او را جز دل هدف نباشد /تیغ جفای او را جز جان سپر نباشد
)3فلک به آبلۀ خار دیده میماند /زمین به دامن در خون کشیده میماند
)4غالم نرگس مست تو تاجدارانند /خراب بادۀ لعل تو هوشیارانند
-166در کدام گزینه تعداد ایهام بیشتر است؟(تالیفی)
ک من پرده برانداز که هندوی توام. )1سعدی از پردۀ ع ّ
شاق چه خوش میگوید! /تر ِ
)2خرده بر سعدی مگیر ایجان که کاری خرد نیست /سوختن در آتش ِ عشق و آنگه ساختن بیروی تو
)3بندی مهر تو نیابد خالص /غرقۀ عشق تو نبیند کنار
)4سحر است کمان ابروانت /پیوسته کشیده تا بناگوش
-167در کدام بیت نوعی ایهام وجود ندارد؟(تالیفی)
)1دوش بر یاد ِ حریفان به خرابات شدم /خم میدیدم و خون در دل و سر در گل بود
)2در عین ِ گوشهگیری بودم چو چشم مستت /و اکنون شدم به مستان چون ابروی تو مایل
ت مذاب آلوده
)3در هوای لب شیرین دهنان چند کنی /جوهر روح به یاقو ِ
)4بگیر طره مه چهرهای و قصه مخوان /که سعد و نحس ز تاثیر زهره و زحل است
-168در کدام گزینه حسن ِ تعلیل وجود ندارد؟(تالیفی)
)1مگر از شوخی تذروان بود /که فرودوختند دیدۀ باز
)2من خود از خصم عدو باک ندارم لیکن /کژدم از خبث طبیعت بزند سنگ به نیش
)3شگفت نیست گر از غیرت تو بر گلزار /بگرید ابر و بخندد شکوفه بر چمنش
)4باد گلها را پریشان میکند هر صبحدم /زان پریشانی مگر در روی آب افتاده چین
-169در کدام گزینه تکرار وجود ندارد؟(تالیفی)
)1دیار هند و اقالیم ترک بسپارند /چو چشم ترک تو بینند و زلف هندو را
)2اولّ نظر که چاه زنخدان بدیدمش /گویی دراوفتاد دل از دست من به چاه
)3گرچه از انگشت مانی برنیاید چون تو نقش /هر دم انگشتی نهد بر نقش مانی روی تو
)4در چمن تا عهد یکرنگی به بلبل بسته ایم /دست گلچین را به جای دستۀ گل بستهایم
-170در کدام گزینه ل ّ
ف و نشر وجود ندارد؟(تالیفی)
)1چو آینهست و ترازو ،خموش و گویا یار /ز من رمیده که او خوی گفتوگو دارد
)2بر حدیث من و حسن تو نیفزاید کس /حدّ همین است سخندانی و زیبایی را
)3ای شاهد افالکی ،در مستی و در پاکی /من چشم تو را مانم تو اشک مرا مانی
)4وقتی کمند زلفت دیگر کمان ابرو /این میکشد به زورم ،وان میکشد به زاری
-171در کدام بیت تشبیه مرجّح وجود ندارد؟(تالیفی)
برفت رونق بازار آفتاب و قمر /از آن که ره به دکان تو مشتری آموخت )1
)2غالم آن لب ضحّاک و چشم فتّانم /که کید سحر به ضحاک و سامری آموخت
)3کسان که در رمضان چنگ میشکستندی /نسیم گل بشنیدند و توبه بشکستند
26
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)4یوسف به بندگیت کمر بسته بر میان /بودش یقین که ملک مالحت از آن ِ توست
-172در کدام گزینه ایهام استخدام وجود ندارد؟(تالیفی)
)1ای آتش خرمن عزیزان /بنشین که هزار فتنه برخاست
)2ره به در از کوی دوست نیست که بیرون برند /سلسلۀ پای جمع زلف پریشان اوست
)3گر چو چنگم بزنی پیش تو سر برنکنم /این چنین یار وفادار که بنوازی به
)4گر بنوازی به لطف ور بگدازی ز قهر /حکم تو بر من روان زجر تو بر من رواست
در کدام گزینه ایهام و ایهام تناسب وجود ندارد؟(تالیفی) -173
)1جای خندهست سخن گفتن شیرین پیشت /کآب شیرین چو بخندی برود از شکرت
ک من پرده برانداز که هندوی توام )2سعدی از پردۀ ع ّ
شاق چه خوش میگوید! /تر ِ
)3یا خلوتی برآور یا برقعی فروهل /ورنه به شکل شیرین شور از جهان برآری
)4بلبلی بیدل نوایی میزند /بادپیمایی هوایی میزند
-174در ابیات زیر مجموعا ً چند کنایه به کار رفته است؟(تالیفی)
گرم بازآمدی معشوق ِ سیماندام سنگین دل /گل از خارم برآوردیّ و خار از پا و پا از گل
روزی سرت ببوسم و در پایت اوفتم /پروانه را چه حاجت پروانۀ دخول
تا کمال علم او ظاهر شود /این همه اسرار بر صحرا نهاد
چون نبود او را معیّن خانه ای /هرکجا جا دید رخت آنجا نهاد
)1شش
)2هشت
)3هفت
)4پنج
-175در کدام گزینه موازنه یافت نمیشود؟(تالیفی)
)1در سخن گفتن شکرریز آمده /در شکر خوردن پگهخیز آمده
)2گر از سلطان طمع کردم خطا بود /ور از دلبر وفا جستم جفا بود
)3از دروناش نماید آسایش /وز بروناش نباشد آرایش
)4جوی روان سیمین گشته ز آب /برگ رزان زر ّین گشته ز باد
-176در کدام بیت آرایهها به درستی بیان شدهاند؟(تالیفی)
)1کمند عشق نه بس بود زلف مفتولت /که روی نیز بکردی ز دوستان مفتول؟ (جناس ،تشبیه ،استعاره)
)2باز از شراب دوشین در سر خمار دارم /وز باغ وصل جانان گل در کنار دارم (مجاز ،تشبیه ،کنایه)
)3گردن مکش ز تیغ شهادت که این زالل /از جویبار ساقی کوثر گذشته است (کنایه ،تشبیه)
)4هرگز شنیده ای ز بن سرو بوی مشک؟ /یا گوش کردهای ز دهان ِ قمر سخن؟ (تشبیه ،استعاره مصرحه)
-177در کدام گزینه کنایه ،تشبیه و جناس وجود ندارد؟(تالیفی)
)1آب روان سرشک وآتش سوزان ِ آه /پیش تو باد است و خاک بر سر خود بیختن
)2سرم فدای قفای مالمت است چه باک /گرم بود سخن دشمن از قفا ای دوست
27
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)3به دود آتش ماخولیا دماغ بسوخت /هنوز جهل مصور که کیمیایی هست
)4اگر پای در دامن آری چو کوه /سرت زآسمان بگذرد در شکوه
آرایههای کدام گزینه به درستی بیان شدهاند؟(تالیفی) -178
)1هر که با شاهد گلروی به خلوت بنشست /نتواند ز سر راه مالمت برخاست (تشبیه ،استعارۀ مکنیّه)
)2و ابرو که تو داری ای پریزاد /در صید چه حاجت کمانت؟ (تشبیه ،کنایه)
)3حور فردا که چنین روی بهشتی بیند /گرش انصاف بود معترف آید به قصور (کنایه ،ایهام تناسب)
)4دود اگر باال نشیند کسر ِ شان شعله نیست /جای چشم ابرو نگیرد گرچه او باالتر است (ایهام ،معادله ،تضاد)
-179در کدام بیت جناس وجود ندارد؟(تالیفی)
گر چین سر زلف تو مشاطه گشاید /عطار به یک جو نخرد نافۀ چین را )1
)2زلف او دام است و خالش دانهی آن دام و من /بر امید دانهای افتادهام در دام دوست
)3هر که او مالک بود دینار را /مالک دینار نبود کار را
)4سعدی از پردۀ عشاق چه خوش میگوید /ترک من پرده برانداز که هندوی توام
-180در کدام گزینه اسلوب معادله به کار نرفتهاست؟(تالیفی)
)1در سیاهی میتوان گل چید از آب حیات /گریه را باشد اثر دامان شبها بیشتر
)2آنچنان کز رفتن گل خار میماند به جا /از جوانی حسرت بسیار میماند به جا
)3میشوند از سردمهری دوستان از هم جدا /برگها را میکند فصل خزان از هم جدا
)4در گشاد کار خود مشکلگشایان عاجزند /شانه نتواند گشودن طرّۀ شمشاد را
-181در کدام گزینه آرایۀ حسآمیزی وجود ندارد؟(تالیفی)
)1تا تو را آن بو کشد سوی جنان /بوی گل باشد دلیل گلستان
)2نشئۀ دیدار ساقی رونق مستی شکست /هیچ کس بویی ز می در شیشه و ساغر ندید
)3گوشم به راه تا که خبر میدهد ز دوست /صاحب خبر بیامد و من بیخبر شدم
)4بوی دهن تو از چمن میشنوم /زنگ تو ز الله و سمن میشنوم
-182آرایههای مقابل کدام بیت نادرست است؟(تالیفی)
)1دل تنگاش سر گلچیدن از این باغ نداشت /قدمی چند به آهنگ تماشا زد و رفت (مجاز ،استعاره)
)2هوای باد گل سرخ داشتیم و دریغ /که بلبالن همه زارند و برگها زرد است (جناس ،استعاره)
)3زمانه گشت و دگر بر مدار بیمهریست /تو برمدار دل از مهر و چون زمانه مگرد (ایهام ،ایهام تناسب)
)4به شادی غزل سایه نوش و بخشش عشق /که مرغ خوشسخن غم همآشیان من است (تشبیه ،تضاد)
در کدام گزینه آرایههای استعاره ،تضاد ،تلمیح ،حسن تعلیل و تشبیه به ترتیب یافت میشود؟(تالیفی) -183
الف) به گوش همنفسان آتشین سرودم من /فغان مرغ شبم یا نوای عودم من؟
ب) سر ز پایت برندارم روز و شب /روز و شب را همچو خود مجنون کنم
ج) کجاست دیدۀ موسی که بنگرد شبها /هنوز شعشعه از کوه طور میآید؟
د) پری پیکر نگار پرنیان پوشان /بت سنگین دل سیمین در آغوش
هـ) جنبش سرو تو پنداری که از باد صباست /نه که از نالۀ مرغان چمن در طرب است
28
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
)1د ،ج ،ب ،هـ ،الف
)2الف ،د ،ب ،هـ ،ج
)3د ،ب ،ج ،هـ ،الف
)4الف ،د ،ج ،ب ،هـ
آرایههای کدام گزینه به درستی ذکر نشده است؟(تالیفی) -184
)1از چرخ ،بیمذلت ،حاجت روا نگردد /تا آبرو نریزی ،این آسیا نگردد (مراعاتالنظیر ،ایهام)
)2خاکساران مدد از عالم باال یابند /گرد را میکند از روی زمین باران پاک (اسلوب معادله ،تشبیه)
)3گوشم به راه تا که خبر میدهد ز دوست /صاحبخبر بیامد و من بیخبر شدم (ایهام ،تکرار ،حس آمیزی)
)4ببند یک نفس ای آسمان دریچۀ صبح /برآفتاب که امشب خوش است با قمرم (تشبیه ،استعاره ،ایهام تناسب)
29
مهران قندی آرایههای ادبی ،عروض و قافیه
-1قافیۀ کدام گزینه درست است؟ (م – 2د )11
گ نای و نیست باد /هر که این آتش ندارد نیست باد
)1آتش است این بان ِ
ی شبان ِ تو ماند
)2شب سیاه ،بدان زلفکان تو ماند /سپید روز به پاک ِّ
)3دیدار تو حل مشکالت است /صبر از تو خالفِ ممکنات است
)4در این زمانه بتی نیست از تو نیکوتر /نه بر تو بر شمنی از رهیت مشفقتر
-2کدام گزینه با دیگر گزینهها هموزن نیست؟
خیال نقش تو در کارگاه دیده کشیدم /به صورت تو نگاری نه دیدم و نه شنیدم )1
)2مرا به هیج بدادی و من هنوز بر آنم /که از وجود تو مویی به عالمی نفروشم
)3در آن نفس که بمیرم در آرزوی ِ تو باشم /بدان امید دهم جان که مبتالی تو باشم
)4خوشا دلی که مدام از پی نظر نرود /به هر درش که بخوانند بیخبر نرود
-3عالئم زیر نمودار هجاهای کدام بیت است؟
» - U - - -U - - - U - «-U ---U ---U-
)1تا که این دیوار عالی گردن است /مانع این سر فرود آوردن است
)2درد عشقی کشیدهام که مپرس /زهر ِ هجری چشیدهام که مپرس
)3اشکم ولی به پای عزیزان چکیده ام /خارم ولی به سایۀ گل آرمیدهام
)4گشت غمناک دل و جان عقاب /چو ازو دور شد ایّام ِ شباب
-4کدام بیت در اوزان ِ دوری سروده نشده است؟
)1صبح برآمد ز کوه چون مه ِ نخشب ز چاه /ماه برآمد به صبح چون دُم ِ ماهی زآب
)2دل میرود ز دستم صاحبدالن خدا را /دردا که راز ِ پنهان خواهد شد آشکارا
ت بازی است /وقت هنر است و سرفرازیست
)3غافل منشین نه وق ِ
)4چندان که گفتم غم با طبیبان /درمان نکردند مسکین غریبان
-5کدام گزینه با مصراع ِ «عاشقان را چه سود دارد پند» هموزن است؟ (م – 2د )14
)1مرگ بیمرگی بود ما را حالل
)2گر پای تو را بتی بگیرد
)3مشو چون قطره زین غم بیسر و پای
)4آدمی با گنه شکستهتر است
ت کوتاه ،میتوان از چه واج یا واجهایی استفاده کرد؟ (م – 2د )14
-6در وزن عروضی ،در مقابل ِ یک صامت و یک مصو ّ ِ
)4یک مصوّت کوتاه )3یک مصوّت بلند )2یک مصوّت کوتاه و یک مصوّت بلند )1دو صامت
-7
30
You might also like
- مناجات سهروردیDocument25 pagesمناجات سهروردیMehrdad Vahdati DaneshmandNo ratings yet
- 4981393H0102Document10 pages4981393H0102Kasra VahidiNo ratings yet
- 5173 788Document26 pages5173 788حضرت آغا همدردNo ratings yet
- 4Document38 pages4Shiva Beiraghi-ToosiNo ratings yet
- سند (21) documents 21 farsiDocument1 pageسند (21) documents 21 farsinumberofthebeast666aeenNo ratings yet
- منظومه عاشقانه منظومه یا شعری که در مورد عشق باشد یا سک عشق را بیان کند مثل داستان لیلی و مجنون که یک منظومه عاشقانه استDocument44 pagesمنظومه عاشقانه منظومه یا شعری که در مورد عشق باشد یا سک عشق را بیان کند مثل داستان لیلی و مجنون که یک منظومه عاشقانه استzzzaki74No ratings yet
- Gama - Ir FILE 3209 Dq0me1Document14 pagesGama - Ir FILE 3209 Dq0me1arsa ghasemiNo ratings yet
- PDF Gama - Ir 3uhxlpDocument2 pagesPDF Gama - Ir 3uhxlparkambatman37No ratings yet
- فصل ششمDocument33 pagesفصل ششمBardia SadeghiNo ratings yet
- 0a7402c8c427512058b3e7cfa2c2b2c0Document2 pages0a7402c8c427512058b3e7cfa2c2b2c0Fortnite BallsNo ratings yet
- تشبیهDocument8 pagesتشبیهfatemehNo ratings yet
- نقد خلیل درمنکی بر شعر رُزا جمالیDocument3 pagesنقد خلیل درمنکی بر شعر رُزا جمالیRosa JamaliNo ratings yet
- شطحیات حلاج - برگردان بیژن الاهیDocument87 pagesشطحیات حلاج - برگردان بیژن الاهیamsjNo ratings yet
- @adabiatyari Link: / Id: @arashyariiiiDocument7 pages@adabiatyari Link: / Id: @arashyariiiiDanialNo ratings yet
- پاورپوینت امام زمان (عج)Document14 pagesپاورپوینت امام زمان (عج)ارشام لطفی دهقانیNo ratings yet
- قافیه چیستDocument2 pagesقافیه چیستarfan720afghanNo ratings yet
- Elementary VocabularyDocument4 pagesElementary VocabularykamyarmohNo ratings yet
- تعریف قافیه چیستDocument18 pagesتعریف قافیه چیستNayel KabuliNo ratings yet
- چیستان های هزارگیDocument41 pagesچیستان های هزارگیMehrdad Vahdati DaneshmandNo ratings yet
- Jozve 7 Adabiat F1to7 (Nomreplus - Ir)Document76 pagesJozve 7 Adabiat F1to7 (Nomreplus - Ir)saeedsajadi28No ratings yet
- Farsi 5 1 1 (1shoo - Ir)Document4 pagesFarsi 5 1 1 (1shoo - Ir)kamyar safariNo ratings yet
- ویزگیهای سبکی تصنیفDocument4 pagesویزگیهای سبکی تصنیفGazelleNo ratings yet
- Celassino 1400.05.09 Edit FinalDocument135 pagesCelassino 1400.05.09 Edit FinalMahdi KazemiNo ratings yet
- Araye Adabi Olgoo TashkhisDocument10 pagesAraye Adabi Olgoo TashkhisSamy SamNo ratings yet
- JLS - Volume 8 - Issue 14 - Pages 173-189Document17 pagesJLS - Volume 8 - Issue 14 - Pages 173-189Şeyda ArısoyNo ratings yet
- Fonon 10 1 1 (1shoo - Ir)Document4 pagesFonon 10 1 1 (1shoo - Ir)kamyar safariNo ratings yet
- را در کلیله و دمنهDocument1 pageرا در کلیله و دمنهehsan nooriNo ratings yet
- 1سبک شناسی رودکیDocument12 pages1سبک شناسی رودکیbayatamirvoic07No ratings yet
- Fonon 10 1 3 (1shoo - Ir)Document6 pagesFonon 10 1 3 (1shoo - Ir)kamyar safariNo ratings yet
- دستور زبان فارسی-1400.11.03Document145 pagesدستور زبان فارسی-1400.11.03SoheilNo ratings yet
- سوال 12 تجربی مازDocument36 pagesسوال 12 تجربی مازkimiaNo ratings yet
- 9819 39 6Document11 pages9819 39 6Enaamullah BodaNo ratings yet
- 1Document12 pages1biggangsockNo ratings yet
- جزوه فارسی عمومیDocument12 pagesجزوه فارسی عمومیbiggangsockNo ratings yet
- BAHAR - Volume 18 - Issue 51 - Pages 181-204Document24 pagesBAHAR - Volume 18 - Issue 51 - Pages 181-204safamm9697No ratings yet
- خلاصه دریDocument7 pagesخلاصه دری69bf2q9ybmNo ratings yet
- لیراو farsi by sabihDocument45 pagesلیراو farsi by sabihanaya KhanNo ratings yet
- اصول فقه جلسه چهارمDocument3 pagesاصول فقه جلسه چهارممحمدمقبول قاسمیNo ratings yet
- خوانش اشعار رُزا جمالی/ دکتر نادر ابراهیمیانDocument6 pagesخوانش اشعار رُزا جمالی/ دکتر نادر ابراهیمیانRosa JamaliNo ratings yet
- ADBIAT10 MagertaDocument144 pagesADBIAT10 MagertaNik IdkdNo ratings yet
- 7ساختمان اسمDocument4 pages7ساختمان اسمMahzad BahramiNo ratings yet
- PDF Gama - Ir OYKxq5Document28 pagesPDF Gama - Ir OYKxq5q094245No ratings yet
- بررسي ساختار فعل هاي جعلی در فارسی ميانه (يدالله منصوری) ؛ PDFDocument17 pagesبررسي ساختار فعل هاي جعلی در فارسی ميانه (يدالله منصوری) ؛ PDFFarrokh M. AhaniNo ratings yet
- AYATeSHEYTANI-AVAYeBUF آیات شیطانیDocument664 pagesAYATeSHEYTANI-AVAYeBUF آیات شیطانیavaye buf100% (2)
- بررسی دو عبارت کنایه آمیز در ایلامیِ هخامنشیDocument10 pagesبررسی دو عبارت کنایه آمیز در ایلامیِ هخامنشیmarziehmarziehNo ratings yet
- Farsi 10 1 1 (1shoo - Ir)Document4 pagesFarsi 10 1 1 (1shoo - Ir)kamyar safariNo ratings yet
- خلاصه دری 10Document9 pagesخلاصه دری 10WarishminNo ratings yet
- صفتDocument11 pagesصفتsoheilNo ratings yet
- Session 10-Textual - CohesionDocument22 pagesSession 10-Textual - Cohesionebonchill7.0.0No ratings yet
- 81 01Document3 pages81 01امیر صالح جلالتNo ratings yet
- پرسش های ادبیات 10-11-12 عنایت.Document71 pagesپرسش های ادبیات 10-11-12 عنایت.isherecurseNo ratings yet
- متن ۳Document2 pagesمتن ۳Elham ShahidiNo ratings yet
- Ps 73455208Document4 pagesPs 73455208Fortnite BallsNo ratings yet
- ویژه نامهی رُزا جمالی در صدای لیراوDocument157 pagesویژه نامهی رُزا جمالی در صدای لیراوRosa JamaliNo ratings yet
- تعریف آرایه استعاره در ادبیات با مثالDocument28 pagesتعریف آرایه استعاره در ادبیات با مثالMadrese NevisandegiNo ratings yet
- قواعد فاصله نیم فاصله PDFDocument11 pagesقواعد فاصله نیم فاصله PDFpooria khaleghiNo ratings yet
- اتاقِ تاریک؛ در خوانش و تحلیل اشعار رُزا جمالیDocument585 pagesاتاقِ تاریک؛ در خوانش و تحلیل اشعار رُزا جمالیRosa JamaliNo ratings yet
- 1-تکمیل آرایه-99.12.14Document46 pages1-تکمیل آرایه-99.12.14Mahdi KazemiNo ratings yet
