Professional Documents
Culture Documents
Ga Nhpaw
Yawshu laika gaw Israela hpe Karai Kasang hkye la ai lam hkum
tsup ai hpe ka mazing da ai labau re. Pru mat wa ai laika gaw Egutu kaw
mayam tai nga ai kaw nna hkye mawai hkrang shaw la ai labau rai nna,
Yawshu laika gaw Karai Kasang ga sadi jaw da ai mungdan hpe madu la
lu ai labau rai nga ai.Abraham hpe Karai Kasang tsun ai “ya nang manam
tai nga ai ndai Hkanan mung ting, nang hpe mung, na a hpang na, na a
kashu kasha ni hpe mung prat dingsa a madu nga lu na matu, ngai jaw da
na we ai; dai hta kaga shanhte a Karai Kasang mung ngai tai nga na
nngai”( Ningpawt Ninghpang 17:8), ngu ai, Karai Kasang a ga sadi hte
maren Israela ni Hkanan mung hpe madu la lu ai lam re. Rai tim majan
kasat let awng dang ai hku nna madu la shangun ai re.Yawshu rai nsi shi
yang Israela ni hpe shadum ai hte maren , Karai Kasang a ga madat mara
ai kaw mahta nna she ga sadi jaw da ai lamu ga hpe matut madu la lu na
hku rai malu ai.
Yawshu Laika Ka Ai Wa
Yawshu laika a malawng maga hpe Yawshu shi nan ka ai re ngu
chyum ninghkrin ni hkap la ma ai. 24:26 “Yawshu gaw ga dai ni hpe
Karai Kasang a tara laika hta ka da wu ai” ngu ai chyum daw gaw
yawshu shi nan ka ai ngu madi madun da nga ai. Rai tim 24:29-30 daw
hta Yawshu si mat wa ai lam rawng ai re ai majaw, hpang jahtum daw hpe
gaw Aron a kasha Eleazar hte Eleazar a kasha Hpineha kahtap kabang
shangut ai re ngu, chyum ninghkrin ni kam ma ai.
Laika Ka Ai Shaning
Hkawhakm laika 6:1 hta tsun ai gaw Shawlumon Yehowa a nta hpe
shi hkaw dung ai 4 ning ngu na hta gaw da hpang ai re. Dai gaw Israela ni
Egutu kaw nna pru wa ai shaning 480 ning hpang e re. Labau hta
Shawlumon hkaw dung ai gaw 970 BC hta rai nna, hkaw dung ai 4 ning
hta nga jang gaw 966BC rai na re. 480 + 966 rai yang Egutu kaw na
Israela ni pru wa ai gaw 1446BC rai na re. Shaning 40 ning nam mali kaw
kayin hkawm kau ai hpe bai sawn la rai yang, Hkanan de shang wa ai
gaw 1406 BC hta rai na re.1 Chyum sara malawng hkap la ai gaw Yawshu
gaw 1375 BC hta si ai re. Yawshu laika a malawng maga gaw Yawshu ka
ai re ai majaw, ka ai shaning gaw Yawshu si si hpang kade nna yang
yawng hkum tsup kup hkra da ai re ngu chyum ninghkrin ni kam ma ai.
1
Paul P. Enns, Bible Study Commentary: Joshua (Grand Rapid, Michigan: Zondervan Publishing
House,1981), P.8.
Yawshu laika a yaw shada lam madung gaw Karai Kasang gaw shi
lata san la ai Israela myu ni a ntsa sadi dung kang ka ai hte woi lakawn
nga ai ngu ai lam re. Ningpawt ninghpang laika hta Karai Kasang gaw
Abraham hpe amyu kaba shatai na ngu ga sadi jaw n htawm, Pru mat wa
ai laika hta gaw Israela hpe mungdan langai tai wa na matu mayam tai
nga ai kaw nna shalawt la ai re. Npawt nhpang tara ni hpe gaw Jaw Jau
laika hta shadum sharin da nga ai. Bu HKawm laika (14) hta gaw Israela
ni a nam mali kata Yehowa Karai Kasang a ga n madat ai majaw, shaning
40 ning gayin hkawm ra ai lam, Karai Kasang a hpung shingkang a ntsa n
kam ai majaw Karai Kasang dingnye jaw ai hku nna Egutu kaw na lawm
wa ai Israela masha ni yawng hpe si mat shangun ai lam Yawshu hte
Caleb sha Hkanan de shang na ahkang lu ai lam ni ka da ai re. Nam mali
e bai shangai ai Israela kashu kasha ni sha Yawshu a woi awn ai hte
Hkana de shang ningngai lu ma ai. Dai hku nna Karai Kasang a sadi dung
ai lam hpe Karai Kasang shadik ai lam shaleng dan ai labau rai nga ai.
Ahkyak ai Ga Lami ni
1. Kam hpa ai hte madat mara ai lam
Israela ni a labau hta awng dang ai lam gaw shi hkrai shi byin pru
wa ai n rai, Yehowa Karai Kasang hpe kam hpa ai hte Yehowa a ga
madat mara ai hku nna she lu la ai lam re. Ga shadawn, Yerihko
mare hpe dang la lu ai gaw masha a atsam marai hte n rai, Yehowa
Karai Kasang a hpung shingkang hte Yehowa Karai Kasang a
matsun maroi ga madat mara ai hku nna she awng dang la lu ai re.
Ahkan gaw Karai Kasang a ga n madat ai majaw, Israela ni Ai ngu
ai mare hpe gasat ai shaloi sum mat ma ai (Daw Kaba 7).
2
Paul P. Enns, pp.12-17.
{N-gun da ting nna myit n-den shaja u 1:6-7,9,18; 10:25;
23:6, Karai Kasang hpe kam hpa na lam 22:5; 23:8, Madat mara na
lam 1:7,16-18;23:6-7;24:24, Madat mara ai hte awng dang lam 6:2-
21, n madat mara ai hte hkrat sum lam 7}
2. Awng Dang ai lam (21:43 )
Yawshu laika hta Hkanan masha ni a ntsa Karai Kasang lata la ai
amyu a awng dang madu la lu ai lam hpe madung hkai dan da ai re.
Karai Kasang gaw Israela ni a ji wa ni a ntsa tawn da ai ga sadi hpe
bai shadik ai hku nna Israela ni hpe Hkanan mung madu la shangun
ai lam re. Yehowa Karai Kasang gaw Israela ni a hpang maga nga
let shaman chyeju jaw ai hku nna majan ni hpe mau hpa hku awng
dang la shangun ai re.
{Karai Kasang a ga sadi 1:2-5; 14:9; 21:43-45, Yerihko mare
hpe awng dang la ai lam 5:13-6:25, Ai mare hpe awng dang la ai
lam 8, Hkaw hkam manga hpe awng dang la ai lam 10:1-28,
dingda daw na mare ni hpe awng dang la ai lam 10:29-43,
dingdung daw na mare ni hpe awng dang la ai lam 11}.
3. Ga shaka (1:8)
1:8 hta Karai Kasang gaw tara laika hta ka da mada mahkra hkan
nang jang nang maw ai lam byin lu nna, nang myit ai kaw du lu na
ngu Yawshu hpe hkang da ai re. Israela ni a awng dang lam ni hpe
yu yang Yehowa Karai Kasang hte tawn da ai ga sadi ntsa sadi
dung kang ka ai lam hta mahta ai hku mu mada lu ai. Israela myu
sha langai n madat mara ai hte pyi myu sha yawng dingnye hkrum
sha ra ai hpe mu mada ai (Daw kaba 7).Madat mara ai ngu ai gaw
K.K hta lai kaga hpara n naw ai (24:14-15), matu gadoi ai (5:1-9),
shalai dat ai poi galaw ai (5:10-12), Hkungga nawng ai hte Tara
laika hta ka da mada hkan nang na lam (8:30-35).
4. Karai Kasang a amyu sha
Karai Kasang gaw Israela amyu ni hpe Egutu e mayam tai nga ai
kaw nna shalawt la ai hku nna, nawng hkyeng hpe woi sharap ai
hku nna, Sina bum kaw tara kanu shi jaw ai hku nna, nan mali kaw
shaning 40 ning hkrun lam hkawm ai hku nna, Shi a chyoi pra ai
amyu hku nna, Shi a man hta asak hkrung na matu lata san la let
shaman chyeju jaw ai re.
Yawshu a Labau
Yawshu gaw Moshe a Hpyen jaubu kaba (a great general) rai nna,
Moshe a hkang galai let Israela hpe Hkanan mung de woi shang wa ai wa
re. Egutu kaw Israela ni mayam tai nga ai shaloi shangai ai wa rai nna,
Israela ni Egutu kaw nna pru wa ai shaloi shi gaw asak 40 ning rai sai.
Moshe a hkang galai let Israela ni a ningbaw tai ai shaloi asak 80 ning rai
sai rai nna, asak 110 ning hta Karai Kasang woi la hkrum ai wa re.
Yawshu (Joshua) ngu ai amying a lachyum gaw Yehowa hkye la ai
(Jehovah saves) ngu ai lachyum re.3
Egutu kaw na pru wa ai shaloi shabrang sha naw rai nna (Pru
33:11) Moshe a hkringman (personal assistant) re. Egutu kaw nna pru ai
hpang shata 2 na ai hpang Moshe shi hpe hpyen bu (commander) shatai ai
hte Amalek ni hpe gasat manga kau lu wu ai. Moshe Israela myu lakung
shagu na marai langai hpra Hkanan mung de kyinyu hku dat na matu lata
ai shaloi Yawshu gaw Ephraim lakung a matu lata hkrum ai wa re. Kaga
ni Hkanan masha ni hpe mu nna hkrit gari ai hte Moshe hpe n mai dang lu
na hku shiga wa jaw tim, Yawshu gaw Caleb hte rau Yehowa Karai
Kasang gaw shanhte hpe Hkanan mung hpe madu la shangun na re lam
Karai hpe kam sham ai myit masin hte gwi gwi Moshe hpe shi ga bai wa
jaw ai wa re. Moshe hte Sina bum de hkan nang ai wa ( Pru 34:13’32) rai
nna, Moshe hpe makawp maga ai Moshe a hkringman re ( Bu Hkawm
11:28). Nam mali kata shaning 40 ning hkrun lam hkawm ngut ai hpang
Shittim shara kaw hkinjawng Eleaza hte shawa hpung yawng a man hta
Moshe Yawshu hpe ningbaw ahkang aya ap ya wu ai (Bu Hkawm 27:18-
23). Dai hpang kade nna yang Moshe hpe Karai Kasang woi la ai hpang
Yawshu Israela ni a ningbaw tai wa ai re.
Sharin La NA Lam Ni
1. Kam sham ai hpung masha ni a matu Karai Kasang ga sadi jaw da
ai mungdan (promised Land) ngu ai gaw, dai ni anhte ningngai nga
ai shara nan rai sai.
2. Anhte gaw Karai Kasang hpe kam hpa manoi manat ai hte asak
hkrung jang Karai Kasang gaw anhte hte rau nga let bau maka na
ngu ga sadi jaw nga ai re. Karai Kasang gaw awng dang lam jaw
na, n hkrit n tsang ai sha n-gun da ting nna myit nden shaja u ngu
Yawshu hpe Karai hkang da ai zawn dai ni anhte hpe mung, kaning
re ai byin da masa hta rai tim Karai Kasang hta n-gun da ting nna,
myit nden shaja let asak hkrung na matu hkang da nga ai.
3. Karai Kasang hpe kam sham ai ni yawng a ntsa Karai Kasang gaw
shaman chyeju ni hkam la lu shangun nga ai. Rai tim ta tut asak
hklrung lam hta Karai Kasang a shaman chyeju ni hpe hkam la lu
na matu shinggyim hkumshan a n gun atsam hte shakut shaja nna
lu la mai ai baw n rai, Kam sham ai myit masin hte madat mara
hkan nang hkan sa ai asak hkrung lam hku nna she hkam la lu mai
ai re.
4. Shani shagu na asak hkrung lam hta lata la na kam hpa shara law
law anhte kaw byin pru chye nga ai. Karai Kasang hpe sha lata la
nna kam sham ai myit hte daw jau u ngu Yawshu Israela ni hpe
shadum ai zawn dai ni anhte hpe mung Karai Kasang shadum
sharin nga ai.