ALBUM

Sa A.P
John Floyd m. lordan
Mrs. MA. THERESA L. DADOR
GRADE 6- GARNET
 Manuel Roxas

Maagang buhay
Si Roxas ay iniluwal noong 7 Enero 1891 sa Capiz kina Gerardo Roxas, Sr. at Rosario
Acuña. Ang kanyang ama ay pinatay ng mga Kastilang guardia civil bago pa ipanganak
si Manuel. Siya ay nagtapos sa Mataas na Paaralan ng Maynila (ngayong Mataas na
Paaralan ng Araullo) noong 1909. Siya ay nag-aral ng batas sa isang pribadong
paaralang itinatag ni George A. Malcolm na unang dekano ng Kolehiyo ng Abugasya ng
Unibersidad ng Pilipinas. Sa ikalawang taon ay pumasok siya sa Unibersidad ng
Pilipinas kung saan siya nagtapos na balediktoryan at nakakuha ng pinakamataas na
markang 92% sa bar examination noong 1913.
Gobernador ng Capiz
Sinimulan ni Roxas ang kanyang karerang pampulitika noong 1917 bilang kasapi ng
konsehong pangmunisipyo ng Capiz (ngayong Lungsod ng Roxas). Siya ay nahalal na
Gobernador ng Capiz mula 1919 hanggang 1921.
Kinatawan
Si Roxas ay nahalal sa Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas noong 1922 at
nanungkulan bilang Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan sa 12 taon. Siya ay
naging kasapi ng Philippine Council of State. Noong 1923, si Roxas at pangulo ng
senado na si Manuel L. Quezon ay nagbitiw sa Council of State nang simulang i-vetoni
Gobernador-Heneral Leonard Wood ang mga panukalang batas na ipinasa ng
lehislatura ng Pilipinas.
Misyong OsRox
Si Roxas kasama ni Sergio Osmeña ay nanguna sa isang kampanya na tinatawag
na misyong OsRox (1931) para sa pagkilala ng Estados Unidos ng kalayaan ng
Pilipinas at pamumuno sa sarili ng Pilipinas. Nakamit ng misyong OsRox ang pagpasa
ng Kongreso ng Estados Unidos ng Hare–Hawes–Cutting Act na nangangakong
magbibigay ng kalayaan sa Pilipinas pagkalipas ng 10 taon ngunit ito ay itinakwil ng
Senado ng Pilipinas sa panghihimok ni Manuel L. Quezon. Si Quezon ay nanguna sa
isang misyon noong 1934 upang makuha ang pagpasa ng Kongreso ng Estados Unidos
ng Batas Tydings–McDuffie na pinagtibay ng Senado ng Pilipinas.
Senado
Siya ay nahalal sa Senado ng Pilipinas noong 1941 ngunit ang Kongreso ng Pilipino ay
hindi natipon hanggang pagkatapos lamang na mapalaya ang Pilipinas mula sa
pananakop ng mga Hapones noong 1945. Nang matipon ang Kongreso noong 1945, si
hinalal ng Kongreso na nahalal noong 1941 bilang pangulo ng Senado.
Iba pang mga hinawakang posisyon sa pamahalaan[baguhin | baguhin ang batayan]
Siya ay kasapi ng Kombensiyong Konstitusyonal mula 1934 hanggang 1935 na lumikha
ng Saligang Batas ng Pilipinas ng 1935 sa ilalim ng Tydings-McDuffie Act. Siya ay
naglingkod na kalihim ng Pananalapi mula 1938–1940, Tagapangasiwa ng National
Economic Council, Tagapangsiwa ng National Development Company, Brigadier
General ng USAFFE, at iba pa.
Panahong Hapones
Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, si Roxas ay nanungkulan sa pamahalaan
ng Ikalawang Republika ng Pilipinas ni Jose P. Laurel sa ilalim ng Hapon bilang Direktor
ng Ahensiya ng Paglilikom ng mga suplay ng kanin para sa hukbong Hapones. Siya ay
naging kasapi ng komiteng gumawa ng drapto ng Saligang Batas ng Ikalawang
Republika sa ilalim ng Hapon.
Gayunpaman, si Roxas ay pinaghihinalaan ng mga Hapones na nakikipagtulungan sa
mga gerilyang laban sa Hapon at nagsagawa ng lihim na paniniktik kay Roxas sa kabila
ng kautusan ni Heneral Homma na malapit kay Roxas na itigil ang paniniktik nila kay
Roxas.
Noong 1945, si Roxas kasama ng ibang mga kasapi ng gabinete ng Ikalawang
Republika ay dinakip ni Heneral Douglas MacArthur. Si Roxas ay pinalaya, pinatawad
at ibinalik ni MacArthur sa ranggong Brigadier Heneral sa General Headquarters ng
Hukbong Amerikano sa Seksiyong Intelihensiya samantalang ang ibang nadakip na
sina Jose Yulo, Antonio delas Alas, Quintin Paredes at Teofilo Sison ay ibinilanggo
upang litisin dahil sa pakikipagsabwatan sa mga Hapones. Inangkin ni MacArthur na si
Roxas ay inosente at tumulong sa kilusang gerilyang laban sa Hapon. Noong 1948,
pinatawad ni Pangulong Roxas ang mga dinakip na sinasabing kasabwat ng mga
Hapones.
Noong 1946 halalan ng pagkapangulo, hiniling ni Roxas ang suporta
ng Hukbalahap (Hukbong Bayan Laban sa Hapon) ngunit dahil sa paniniwalang si
Roxas ay nakipagtulungan sa mga Hapones at malapit na nauugnay sa mga
mayayamang nagmamay-ari ng lupain, kanilang sinuportahan si Sergio Osmeña.
Pagkatapos manalo ni Roxas sa halalan, noong 1948, kanyang inihayag ang
parehong PKM at Hukbalahap na mga "ilegal na organisasyon" at inutos ang pagdakip
ng mga kasapi nito dahil sa "pagpapabagsak ng pamahalaan sa pamamagitan ng
dahas" at "pagtatatag ng kanilang sariling pamahalaan sa tulong ng dahas at takot".
Pangulo ng Pilipinas
Pagkatapos mapalaya ng mga Amerikano ang Pilipinas mula sa pananakop ng mga
Hapones, ang Komonwelt ng Pilipinas ay ibinalik sa Pilipinas noong Pebrero 27, 1945
kung saan Pangulo si Sergio Osmeña.
Nanalo si Roxas sa 1946 halalan ng pagkapangulo noong Abril 23,1946 na may 54
porsiyento ng kabuuang boto laban kina Sergio Osmeña ng Partido Nacionalista at
Hilario Moncada ng Partido Modernista. Si Roxas ay tumakbo sa ilalim ng Partido
Liberal na kanyang itinatag pagkatapos humiwalay sa Partido Nacionalista. Si Roxas ay
nagsilbing pangulo ng Komonwelt ng Pilipinas mula Mayo 28,1946 hanggang Hulyo
4,1946 nang makamit ng Pilipinas ang kalayaan mula sa Estados Unidos.
Noong 21 Hunyo 1946, si Roxas ay humarap sa Kongreso ng Estados Unidos upang
himukin ang pagpasa ng dalawang batas na ipinasa ng Kongreso ng Estados Noong 30
Abril 1946: ang Batas Tydings–McDuffie at ang Bell Trade Act na parehong ipinasa ng
Kongreso ng Estados Unidos.

Sa araw na inilunsad ang Ikatlong Republika ng Pilipinas at kalayaan ng Pilipinas mula

sa Estados Unidos noong 4 Hulyo 1946, si Roxas ay nanumpa bilang unang Pangulo
ng bagong Ikatlong Republika sa Luneta, Maynila. Ang okasyon ay dinaluhan ng mga
3,000 dignitaryo kabilang ang Commissioner to the Philippines at kauna-unahang
Embahador ng Estados Unidos sa Pilipinas Paul McNutt, Heneral Douglas
MacArthur galing sa Tokyo, United States Postmaster General Robert E. Hannegan,
isang delegasyon mula sa Kongreso ng Estados Unidos na pinangunahan ni
Senador Millard Tydings (may akda ng Batas Tydings–McDuffie) at Kinatawan C.
Jasper Bell (may akda ng Bell Trade Act) at dating Civil Governor-General Francis
Burton Harrison. Ito ay dinaluhan ng mga 300,000 katao na nakasaksi sa pagbaba ng
pambansang watawat ng Estados Unidos at pagtataas ng pambansang watawat ng
Pilipinas.
Si Roxas ang nanungkulang Pangulo ng Pilipinas hanggang sa kanyang kamatayan
noong 15 Abril 1948.
Kamatayan
Si Roxas ay namatay noong 15 Abril 1948 sa atake sa puso sa tahanan ni Major
General E.L. Eubank sa Clark Field, Angeles City, Pampanga pagkatapos manalumpati
sa harap ng Sandatahang Panghimpapawid ng Estados Unidos. Dahil hindi pa tapos
ang termino ni Roxas, siya ay hinalinhan ng Pangalawang Pangulong si Elpidio Quirino.

Inaugurasyon ni Roxas bilang Pangulo ng Ikatlong Republika ng Pilipinas noong 4

Hulyo 1946 sa Independence Grandstand (ngayong Quirino Grandstand) sa Maynila.

Libingan ni Roxas sa Sementeryong Norte sa Maynila.

 Elpidio Quirino
Maagang buhay
Si Elpidio Quirino ay ipinanganak sa Vigan, Ilocos Sur kina Don Mariano Quirino ng
Caoayan, Ilocos Sur at Doña Gregoria Mendoza Rivera ng Agoo, La Union. Siya ay
nag-aral sa Caoayan sa elemantarya, sa Vigan High School sa sekundarya at
pagkatapos ay tumungo sa Maynila bilang junior computer technician sa Bureau of
Lands at property clerk sa departamentong kapulisan ng Maynila. Nagtapos siya sa
Manila High School noong 1911 at nakapasa sa pagsusulit ng serbisyong sibil. Noong
1915, siya ay nagtapos ng abugasya sa Unibersidad ng Pilipinas at nakapasa sa bar.
Kinatawan
Si Quirino ay nahalal sa Kapulungan ng mga Kinatawan mula 1919 hanggang 1925.
Senado
Siya ay nahalal na Senador mula 1925 hanggang 1931 bilang kinatawan ng Unang
Distritong Senatoryal. Siya ay naglingkod bilang kalihim ng pananalapi at ng Interyor
ng Komonwelt ng Pilipinas. Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, si Quirino ay
muling nahalal sa Senado ngunit hindi nakapaglingkod hanggang 1945. Pagkatapos ng
Ikalawang digmaang pandaigdig, si Quirino ay inilagay na Senate President pro
tempore.
Misyong pang-Kalayaan ng Pilipinas
Noong 1934, si Quirino ay kasapi ng misyong pangkalayaan ng Pilipinas sa
Washington, D.C., na pinamunuan ni Manuel L. Quezon. Nakamit nito ang pagpasa
ng Kongreso ng Estados Unidos ng Batas Tydings–McDuffie.
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Noong pananakop ng Hapones sa Pilipinas, siya ay naging pinuno ng isang
paghihimagsik laban sa mga Hapones ngunit siya ay nabihag at ipinabilanggo. Ang
kanyang asawang si Alicia Syquia at tatlo sa kanilang anak ay pinatay ng mga
Hapones.
Pangalawang Pangulo
Pagkatapos mapalaya ng mga Amerikano ang Pilipinas mula sa pananakop ng mga
Hapones, ang Komonwelt ng Pilipinas ay ibinalik sa Pilipinas noong 27 Pebrero 1945
kung saan Pangulo si Sergio Osmeña. Noong Disyembre 1945, ang House Insular
Affairs ng Kongreso ng Estados Unidos ay nagpasa ng isang resolusyon na nagtatakda
sa halalang hindi pagkatapos ng Abril 30. Si Manuel Roxas ay tumakbo sa ilalim
ng Partido Liberal na kanyang itinatag pagkatapos humiwalay sa Partido Nacionalista.
Si Quirino ay napiling kasamang tatakbo ni Roxas. Nanalo sina Roxas at Quirino sa
1946 halalan ng pagkapangulo at pangalawang pangulo noong 23 Abril 1946. Si
Quirino ay nahirang na Secretary of Foreign Affairs.
Pangulo
Si Manuel Roxas ay namatay noong 15 Abril 1948 sa atake sa puso sa tahanan ni
Major General E.L. Eubank sa Clark Field, Pampanga pagkatapos manalumpati sa
harap ng Sandatahang Panghimpapawid ng Estados Unidos. Dahil hindi pa tapos ang
termino ni Roxas, siya ay hinalinhan ng Pangalawang Pangulong si Elpidio Quirino
noong Abril 17, 1948. Nang sumunod na taon, si Quirino ay tumakbo sa ilalim ng
partido Liberal at nahalal na Pangulo para sa apat na taong termino.
Ekonomiya
Sa ilalim ng termino ni Quirino, nagkaroon ng kahanga-hangang rekonstruksiyon ng
ekonomiya pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, pangkalahatang paglago
ng ekonomiya na 9.43 % at lumaking tulong pang ekonomiya mula sa Estados Unidos.
Sa ilalim ni Quirino, maraming mga pabrika ang naitatag na nagpataas ng antas ng
pagkakaroon ng trabaho at nagbigay sa bansa ng unang imprastrukturang industriyal.
Sa pamamagitan ng mahigpit na mga patakaran ng pagtitipid, nagawa niyang patatagin
ang piso at balansehin ang budget. Pinalawig ni Quirino ang mga sistemang irigasyon,
ipinatayo ang mga plantang hydroelectric sa talong Maria Cristina at Bulacan upang
lutasin ang problema sa kuryente sa Luzon, pinabuti ang mga lansangan, itinatag ang
bangko sentral at pagbabangkong rural na nagpapautang sa mga magsasaka at
negosyante. Nilikha ni Quirino ang Social Security Commission at ng President's Action
Committee on Social Amelioration na nangangasiwa sa pagbibigay ng tulong, pautang,
at kaginhawaan sa mga mahihirap na mamamayan. Ang kanyang programa ay
kinabibilangan ng insurance para sa kawalang trabaho, pagtanda, aksidente at
kapansanan, kalusugan, pang-ina at pagpapaginhawa ng estado.
Nabigo si Quirino na lutasin ang pagiging hindi pantay sa lupain at kayamanan lalo
nasa mga malalayong pook na rural. Ang problemang ito ang paktor na nagtulak sa
paghihimagsik ng Hukbalahap.
Kamatayan
Pagkaraang matalo kay Ramon Magsaysay sa 1953 halalan ng pagkapangulo, si
Quirino ay nagretiro mula sa politika noong 1953. Siya ay namatay noong Pebrero 29,
1956 sa atake sa puso. Siya ay inilibing sa Manila South Cemetery sa Makati

Si Elpidio Quirino sa tabi ng kabaong ni Manuel Roxas noong 1948.

Inaugurasyon ni Elpidio Quirino bilang Pangulo ng Pilipinas noong Abril 17, 1948 sa
Council of State Room, Executive Building, Malacañang.
 Carlos P. Garcia
Maagang buhay
Isinilang si Garcia noong 4 Nobyembre 1896 sa bayan ng Talibon, Bohol. Ang kaniyang
mga magulang ay sina Policronio Garcia at Ambrosia Polistico. Nag-aral siya
sa Pamantasang Silliman sa Lungsod ng Dumaguete, at kinalaunan nagtapos din siya
ng abogasya sa Philippine Law School at nakapasok sa bar noong 1923 sa Maynila.
Iniwan niya pagsasanay ng abugasya at naging guro ng highschool.
Kapulungan ng mga Kinatawan
Una niyang pinasok ang politika noong 1926 bilang kaanib sa Kapulungan ng mga
Kinatawan at naglingkod hanggang 1932.
Gobernador ng Bohol
Nagsilbi si Garcia bilang gobernador ng Bohol mula 1932 hanggang 1941.
Senado
Nahalal siya sa Senado ng Pilipinas noong 1941 ngunit hindi nakapaglingkod dahil sa
pananakop ng mga Hapones noong Disyembre 1941. Ipinagpatuloy niya ang
paglilingkod bilang Senador nang mapalaya ang Pilipinas sa pananakop ng mga
Hapones noong 1945. Siya ay nanungkulan mula 1945 hanggang 1953. Tumungo si
Garcia Estados Unidos upang ilobby ang kabayaran para pinsala sa digmaan ng
Pilipinas. Siya ay nagsilbi ring delegado ng bagong nabuong United Nations sa San
Francisco. Sa Senado, siya ay naging pinuno ng minorya at namuno sa mga
impluwensiyal na komite hingil sa pamahalaan, hukbo, katarungan at ugnayang
pandayuhan ng Pilipinas.
Panahong Hapones
Pagkatapos sumuko ang mga Amerikano sa mga Hapones noong Mayo 1942, si Garcia
ay pinahanap ng mga autoridad na Hapones upang hulihin dahil sa kanyang
pagtangging sumali sa pananakop ng mga Hapones. Siya ay sumali sa puwersang
gerilyang laban sa Hapon sa Bohol hanggang sa matapos ang Ikalawang Digmaang
Pandaigdig.
Pangalawang Pangulo

Noong Nobyembre 1953, si Garcia ay nahalal na Pangalawang Pangulo kasama

ni Ramon Magsaysay bilang Pangulo ng Pilipinas. Sa ilalim ni Magsaysay, si Garcia ay
naging Kalihim ng ugnayang pandayuhan. Bilang kalihim nito, nilikha niya ang
kasunduang kapayapaan sa Hapones at nakipagayos para sa pagbabayad nito sa
digmaan. Dumalo si Garcia sa Komperensiyang Geneva hinggil sa mga bagay na
Asyano. Kanyang inatake ang mga komunista at sinuportahan ang mga patakarang
Amerikano sa buong Silangan. Sa Pilipinas, patuloy niyang binuo ang mga patakarang
pandayuhan at nangasiwa sa Southeast Asia Treaty Organization (SEATO) Conference
noong 1954 na nagresulta sa walong kasaping alyansang panghukbo upang pigilan ang
paglawak ng komunismo.
Pangulo

Noong Marso 1957 si Garcia ay naging presidente matapos pumanaw si Ramon

Magsaysay sa isang aksidente sa eroplano.
Nagwagi siya sa halalang pampanguluhan noong Nobyembre 1957. Upang makuha
ang pagkapanalo sa 1957 halalan, pinili niya si Diosdado Macapagal mula sa
oposisyong Partido Liberal na maging kasamang tatakbo bilang pangalawang pangulo.
Ekonomiya
Bilang Pangulo, nagpanatili siya ng isang striktong programa ng paghihigpit upang
maalis ang korupsiyon. Sinikap niyang pigilan ang yumayabong na itim na pamilihan at
sinikap na pagsiglahin ang ekonomiya. Ang paglago ng ekonomiya ng Pilipinas ay nasa
4.54 %. Kanyang ipinatupad ang patakarang "Pilipino Muna" upang wakasan ang
pananaig ng mga dayuhan sa ekonomiya ng Pilipinas. Ang lahat ng mga imbestor na
dayuhan na karamihan ay mga Amerikano ay nilimitahan sa kaunti sa 51 porsiyentong
interes sa mga kompanyang domestiko. Sinimulan rin niya ang paglayo sa buong
pagsalalay sa Estados Unidos bilang guarantor ng seguridad ng Pilipinas at naghanap
ng bagong orientasyon tungo sa ibang mga bansang Asyano. Ang mga patakarang ito
ay hindi nagustuhan ng mga Amerikano. Sinikap rin ni Garcia na buhayin ang mga
katutubong sining pangkultura upang pagtibayin ang pagkakakilanlang pambansa ng
mga Pilipino.
Habang nasa kapangyarihan, ang Pamahalaan ni Garcia ay nakipag-usap sa mga
pinuno ng Estados Unidos upang mailipat sa kontrol ng Pilipinas ang mga hindi na
ginagamit na base militar ng Amerika. Sa kalaunan ay naging labis ang pagiging maka-
Pilipino ni Garcia at ang pagsira sa kanya ay pinasimulan sa mga pahayagan, sa
himpapawid sa tulong ng CIA samantalang pinaboran naman ng mga Amerikano
si Diosdado Macapagal upang manalo sa halalan noong 1961.
1961 halalan ng pagkapangulo
Noong 1961, sa gitna ng isang bumagal na ekonomiya at mga alegasyon ng
korupsiyon, si Garcia ay natalo sa halalan ng pagkapangulo sa kanyang pangalawang
pangulong si Diosdado Macapagal. Pagkatapos ng pagkatalo, siya ay nagretiro na sa
pultika ngunit noong 1971 ay hinikayat siya ni Ferdinand Marcos na mamuno sa isang
bagong kumbensiyong konstitusyonal na lilikha ng Saligang Batas ng Pilipinas ng
1973 ngunit namatay siya bago pa makuha ang posisyon.

Inaugurasyon nina Ramon Magsaysay at Carlos P. Garcia bilang Pangulo at Ikalawang

Pangulo noong Disyembre 30, 1953, Independence Grandstand (ngayong Quirino
Grandstand)
Inaugurasyon ni Carlos P. Garcia bilang Pangulo ng Pilipinas sa kamatayan ni Ramon
Magsaysay.
 Ramon Magsaysay

Kabataan
Si Ramon Magsaysay ay ipinanganak sa Iba, Zambales sa panday na si Exequiel
Magsaysay at gurong si Perfecta del Fierro. Siya ay nag-aral sa Zambales Academy sa
sekundarya at Unibersidad ng Pilipinas sa kolehiyo sa kursong pre-inhenyerya. Lumipat
siya sa Institute of Commerce sa Jose Rizal College (1928–1932) at nakapagtapos ng
kursong Komersiyo. Nagtrabaho siya bilang tsuper habang nag-aaral. Siya ay
nagtrabaho bilang mekaniko ng Try Tran Bus Company sa Maynila at kalaunang naging
manager nito. Sa opisina ng Try Tran na nakilala niya ang kanyang asawang si Luz
Banzon na kumukuha ng kabayaran para sa kompanya ng bus na ipinagbili ng ama ni
Banzon sa Try Tran. Sila ay ikinasal noong Hunyo 10, 1933.
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Sa pagsiklab ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, sumali si Magsaysay sa motor pool
ng ika-31 Dibisyong impanterya ng Hukbo ng Pilipinas bilang kapitan. Pagkatapos
ng pagbagsak ng Bataan noong 1942, inorganisa niya ang Puwersang Gerilya ng
kanluraning Luzon na lumaban sa mga Hapones. Nanatili siya sa ranggong kapitan
nang mapalaya ng mga Amerikano ang Pilipinas noong 1945 bagaman pinangasiwaan
niya ang mga 12,000 katao. Tumanggi siyang itaas ang kanyang ranggo ngunit ginawa
siyang isang major ng mga Amerikano. Sa wakas ng digmaan, hinirang siyang
Militaryong Gobernador ng Zambales noong Pebrero 4, 1945. Pagkatapos ng dalawang
buwan, ang administrasyong panglalawigan ay inilipat sa sibilyang Gobernador.
Kapulungan ng mga Kinatawan
Noong Abril 23, 1946, si Magsaysay ay nahalal sa Kapulungan ng mga Kinatawan ng
Pilipinas bilang Independiyente. Noong 1948, pinili siya ni Pangulong Manuel
Roxas upang pumunta sa Washington, Estados Unidos bilang Chairman of the
Committee on Guerilla Affairs upang makatulong sa pagpasa ng Rogers Bill na
nagbibigay ng mga benepisyo sa mga beteranong Pilipino sa digmaan. Muli siyang
nahalal na kinatawan noong 1948 at naging Chairman ng House National Defense
Committee.
Kalihim ng Pagtatanggol sa ilalim ni Elpidio Quirino
Noong Agosto 31, 1950, si Magsaysay ay hinirang ni Pangulong Elpidio Quirino na
maging Kalihim ng Pambansang pagtatanggol matapos alukin ni Magsaysay si Quirino
na labanan ang mga gerilyang komunista gamit ang kanyang mga karanasan sa
labanang gerilya noong Digmaan. Pinaigting ni Magsaysay ang kanyang pakikidigma
laban sa mga Hukbalahap na naging isa sa pinakamatagumpay na kampanyang anti-
gerilya sa modernong kasaysayan. Ang tagumpay nito ay sinasabing sanhi sa isang
bahagi ng mga hindi kombensiyonal na pamamaraang ginamit ni Magsaysay. Ginamit
niya ang mga sundalo ng Hukbo ng Pilipinas upang mamahagi ng mga relief good at
iba pang mga tulong sa mga malalayong pook sa probinsiya. Nagtayo ang hukbo ng
mga paaralan, mga ospital, mga bahay pansakahan para sa mga mahihirap na
mamamayan. Nag-alok si Magsaysay ng kapatawaran, paggamot medikal at libreng
lupain sa kagubatan ng Mindanao sa sinumang rebelde na susuko. Habang ang
opinyong maganda ng publiko sa hukbo ng Pilipinas ay tumataas, ang bilang
ng Hukbalahap ay bumabagsak. Bago ni Magsaysay, ang mga mamamayan sa mga
mga malalayong pook na rural ay walang tiwala sa mga sundalo ng Hukbo ng Pilipinas,
ngunit sa ilalim ni Magsaysay ay nagsimulang igalang at hangaan ng mga mamamayan
ang mga sundalo. Noong mga 1952, ang karamihan ng mga pinunong rebelde ay
nabihag o napatay na.
Noong mga 1953, naniwala si Quirino na ang banta ng Hukbalahap ay nakontrol na at
si Magsaysay ay nagiging labis na makapangyarihan sa politika. Nakatagpo si
Magsaysay ng panghihimasok at panghaharang ng Pangulong Quirino at mga tagapayo
nito sa takot na baka matalo sila sa susunod na halalan ng pagkapangulo. Sa
panahong ito ay wala pang intensiyon si Magsaysay na tumakbo bilang pangulo ngunit
hinikayat mula sa ibat ibang panig ng lipunan. Kalaunan siyang nahikayat na ang
pagtakbo sa pagkapangulo ang paraan upang maipagpatuloy ang kanyang
pakikipaglaban sa komunismo. Naniwala si Magsaysay na ang tiwaling administrasyon
ni Quirino ang nagsasanhi ng pagsiklab ng mga gerilyang komunista. Nagbitiw si
Magsaysay bilang kalihim ng pagtatanggol ni Quirino noong Pebrero 28, 1953 at naging
kandidato para sa pagkapangulo ng Partido Nacionalista.
Inaugurasyon nina Ramon Magsaysay at Carlos P. Garcia bilang Pangulo at Ikalawang
Pangulo noong Disyembre 30, 1953, Independence Grandstand (ngayong Quirino
Grandstand)
Pagkapangulo
Nanalo si Ramon Magsaysay sa 1953 halalan ng pagkapangulo laban sa nakaupong
pangulong si Elpidio Quirino. Siya ay nanumpa na suot ang Barong Tagalog na kauna-
unahang pangulo ng Pilipinas na gumawa nito. Binuksan niya ang mga bakod ng
Malacañáng sa mga ordinaryong mamamayan.
Buong nilinis ni Magsaysay ang hukbo ng Pilipinas, winakasan ang korupsiyon at
pinatalsik ang mga walang kakayahang heneral. Ang mga espesyal na unit na anti-
gerilya ay nilikha laban sa mga naghihimagsik. Ang susi sa tagumpay ni Magsaysay
ang kanyang pakikitungo sa mga ordinaryong mamamayan. Mahigpit niyang ipinatupad
ang disiplina ng mga hukbo sa kanilang pakikitungo sa mga magsasaka.
Ekonomiya
Bilang Pangulo, nilinang niya ang malapit na pakikipagugnayang ekonomiko at
panseguridad ng Pilipinas sa Estados Unidos. Ang paglago ng ekonomiya ng Pilipinas
ay 7.13 %.
Dahil sa malubhang pagiging hindi pantay ng pamamahagi ng mga lupain at
kayamanan sa mga mahihirap na mamamayan, nagpakilala siya ng mga reporma sa
lupain ngunit ang mga ito ay patuloy na hinaharang mga konserbatibong kasapi
ng Kongreso ng Pilipinas na may-ari ng mga lupain na kumakatawan sa kanilang
pansariling interes.
Gayunpaman, nagawang makakuha ni Magsaysay ng mga tirahang lupain para sa mga
walang tahanang magsasaka, nagawang pabagsakin ang presyo ng mga bilihin at
nagawang hatiin ang mga malalaking estadong lupain.

Bundok Manunggal na pinagbagsakan ng eroplanong sinasakyan ni Magsaysay.

Libingan ni Magsaysay sa Sementeryo Norte sa Maynila.

Kamatayan
Noong Marso 16, 1957, nilisan ni Magsaysay ang Cebu kung saan siya nagsalita sa
tatlong mga institusyon ng edukasyon. Nang kinagabihan ng mga ala una ng madaling
araw, sumakay siya sa eroplano ng pangulo na "Mt. Pinatubo" na isang C-47 pabalik sa
Maynila. Nang kinaumagahan nang Marso 17, ang kanyang eroplano ay iniulat na
nawawala. Nang katanghalian, iniulat na ang kanyang eroplano ay bumagsak sa
Bundok Manunggal sa Cebu at ang 26 sa 27 pasahero at crew ay namatay. Ang
tanging nakaligtas ang mamamahayag na si Néstor Mata.
Ang tinatayang 2 milyong katao ay dumalo sa paglilibing kay Magsaysay noong Marso
22, 1957.
 Diosdado Macapagal
Tinagurian si Diosdado Macapagal bilang "Batang Mahirap mula sa Lubao" dahil anak
siya ng isang mahirap na magsasaka. Isinilang siya sa San Nicolas, Lubao, Pampanga
noong 28 Setyembre 1910 kina Urbano Macapagal at Romana Pangan. Tumira siya sa
isang tahanan at pumailalim sa pangangalaga ni Don Honorio Ventura hanggang
magtapos ng pagka-Doktor sa mga Batas mula sa Pamantasan ng Santo Tomas noong
1936 at pumasok sa politika. Bayaw siya ni Rogelio de la Rosa, embahador ng Pilipinas
sa Cambo at siya ay presidente.

Sariling buhay
Naging unang asawa niya si Purita de la Rosa. Nang sumakabilang buhay ito, naging
pangalawang asawa niya si Evangeline Macaraeg. Anak niya si Gloria Macapagal-
Arroyo, ang sumunod na Pangulo ng Pilipinas, at sina Maria Cielo Macapagal Salgado,
Arturo Macapagal , at Diosdado Macapagal, Jr.
Edukasyon
Nagtapos siya ng elementarya mula sa Mababang Paaralan ng Lubao at ng sekondarya
mula sa Mataas na Paaralan ng Pampanga. Nagtapos siya ng kolehiyo mula sama
University of Sto.Tomas. Nagkamit siya ng degri sa larangan ng Abogasya. Nagkamit
din siya ng pagka-Doktor ng Batas na Sibil at Doktor ng Ekonomiya.
Una siyang nagtrabaho bilang abogado para sa isang tanggapang Amerikano. Nahalal
siya sa Kongreso noong 1949 at sa muli noong 1953. Siya ang may-akda ng Batas ng
Kalusugang Rural (Rural Health Law) at ng Batas hinggil sa Naangkop na Mababang
Sahod (Minimum Wage Law). Nanguna rin siya sa delegasyong para sa Tratado ng
Mutwal na Depensa ng Estados Unidos at Republika ng Pilipinas (US-RP Mutual
Defense Treaty). Nahalal siya bilang Pangalawang Pangulo noong 1957 at naging
Pangulo noong 1961. Inilunsad niya ang Kodigong Pangrepormang Panlupang
Pansakahan (Agricultural Land Reform Code) at nilinis ang katiwalian sa pamahalaan.
Limang taon siyang nagkaroon ng kaugnayan sa Programang Sosyo-Ekonomiko para
sa pagkontrol ng pangangalakal sa ibang bansa. Kilala rin siya sa pagkakaroon ng
nasyonalisasyon ng pagtitingi (retail) at dahil sa Panukalang Batas na Pangrepormang
Panglupa. Bilang dagdag, kabilang din sa kaniyang mga nagawa ang pagpapakalat ng
Pambansang Wika, ang pagbabago ng petsa ng Araw ng Kalayaan mula Hulyo 4 na
naging Hunyo 12, ang pag-aangkin sa Sabah(opisyal na iniharap noong 22 Hunyo
1962), at sa pagbubuo ng Maphilindo sa Kasunduang Maynila.
Sa eleksiyon ng 1963, maraming nanalong kandidato mula sa Partidong Liberal at
naging pangulo ng Senado si Ferdinand E. Marcos, isa ring Liberal katulad ni
Macapagal. Subalit nagkaroon ng hidwaan sina Marcos at Macapagal. Humiwalay sa
Partido Liberal si Marcos at ginawa siyang kandidato ng Partido Nasyonalista sa
pagkapangulo sa halalan ng 1965. Tinalo ni Marcos si Macapagal sa halalang iyon.
Humalili siya bilang pangulo ng Kumbensiyong Konstitusyonal noong 1971.

Kamatayan
Namatay siya dahil sa atake sa puso, pneumonia, at sakit sa bato, sa Sentrong
Pangkalusugan ng Makati (Makati Medical Center) sa Lungsod ng Makati, noong 21
Abril 1997, sa edad na 86. Inilibing siya sa Libingan ng mga Bayani sa Taguig, Maynila.
 Ferdinand Marcos
Si Marcos ay isinilang noong 11 Setyembre 1917 sa Sarrat, Ilocos Norte. Sina Don
Mariano R. Marcos at Donya Josefa Edralin ang kaniyang magulang.Mayroong siyang
tatlong kapatid, si Dr. Pacifico, Elizabeth at Fortuna. Ang kanyang ama ay naging
kongresista ng Ilocos at gobernador ng Davao. Si Donya Josefa naman ay isang dating
guro sa kanilang bayan. Limang taong gulang lamang siya nang pumasok sa
elementarya sa Sarrat Central School. Sa pamantasan ng Pilipinas siya kumuha ng
Abogasya at nagtapos bilang Cum Laude noong Marso 1939. Siya ay iskolar sa buong
panahon ng kanyang pag- aaral sa Pamantasan ng Pilipinas at naging kilala siya sa
campus dahil sa sinasabing kahusayan sa debate at pagtatalumpati at maging sa
larangan ng palakasan tulad ng swimming, boxing, at wrestling ay kinilala siya.
Nagsulat din siya sa Philippines Collegian, ang opisyal na pahayagan ng Pamantasan
ng Pilipinas. Nagri- review noon si Ferdinand para sa bar exams nang matalo ang
kanyang ama sa muli nitong pagtakbo bilang kongresista. Ang tumalo ditong si Julio
Nalundasan ay nabaril at namatay pagkatapos ng halalan. Si Ferdinand ang
napagbintangan, at kahit pa nga isang mahusay na abogado ang nagtanggol sa kanya,
nahatulan pa rin siya ng labimpitong taong pagkabilanggo. Nasa loob siya ng kulungan
ng maging topnotcher sa bar exams at nang maging ganap na abogado ay hiniling niya
sa Kataas-taasang Hukuman na payagan siyang ipagtanggol ang sarili sa kasong
ibinintang sa kanya at pinayagan siya ng Korte Suprema at napawalang sala.
Bilang isang sundalo
Nang sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, Marcos na sumapi siya sa United
States Army Forces in the Far East bilang Intelligence Adviser Officer o Meydor ng Ika-
21 Dibisyon ng Hukbong Lakad. ni Marcos na siya ay lumaban sa pagtatanggol
ng Bataan laban sa biktima ngHapones at naging isa sa mga biktima ng Martsa ng
Kamatayan sa Bataan. niyang siya ay kinulong at pinalaya ng mga Hapones
sa Capas ngunit siya ay muling dinakip, kinulong at pinahirapan sa Kuta
Santiago sa Intramuros, Maynila. Kanyang siya ay nakatakas at nagtatag ng
kilusang gerilya sa Hilagang Luzon na tinatawag na "Maharlika". Kanya ring na siya ay
isa sa mga magagaling na pinuno ng mga gerilya sa Luzon at ang kanyang diumano’y
pinakahanga-hangang katapangawang-gawa ay sa Labanan ng Pasong Bessang at
tumulong sa pagitan ng mga sundalong Pilipino at Amerikanong lumaban sa Hapon.
Gayunpaman, sa paulit-ulit na imbestigasyon ng United States Army, walang
natagpuang basehan ang mga imbestigador sa pag-aangkin ni Marcos ng kanyang
inaangking kabayanihan sa mga operasyong militar laban sa mga pwersang Hapones
mula 1942 hanggang 1944.[8] Dalawang beses na humiling si Marcos sa U.S. Army ng
opisyal na pagkilala ng pag-iral ng kanyang kilusang gerilyang "Maharlika" upang
makatanggap ng mga benepisyo at nakaraang sahod ngunit sa pagitan ng 1945 at
1948, ang iba't ibang opiser ng U.S. Army ay tumakwil sa mga paghiling na ito na
tumatawag sa mga pag-aangkin ni Marcos na "pandaraya" at "hangal". Ang mga
imbestigador ng U.S. Army ay nagbigay konklusyon na ang inaangkin ni Marcos na
kilusang "Maharlika" ay isang pekeng kathang isip at "walang gayong unit ang
kailanman umiral" bilang isang organisasyong gerilya noong Ikalawang Digmaang
Pandaigdig.[8] Ang mahusay na nadokumentong paglalantad ni Col. Bonifacio Gillego ng
mga pekeng medalya ni Marcos ay nagresulta sa pagpapasara ni Marcos ng
pahayagang naglimbag nito at pagkakabilango ng tagapaglimbag nito.[9][10]
Karera sa kongreso
Nang pagkalooban ng Estados Unidos ang Pilipinas ng kalayaan noong 4 Hulyo 1946,
ang Kongreso ng Pilipinas ay itinatag. Pagkaraan ng digmaan at pagtatag ng Republika
ng Pilipinas noong 1948, hinirang ni Pangulong Manuel Roxas si Marcos bilang special
technical assistant. Sa parehong taon ay tumakbo si Marcos sa kongreso at nahalal ng
dalawang beses. Sa gitna ng kanyang ikatlong termino bilang kinatawan, siya ay
tumakbo sa Senado.
Kinatawan
Si Marcos ay tumakbo at dalawang beses na nahalal bilang kinatawan ng ikalawang
distrito ng Ilocos Norte noong 1949 hanggang 1959 at nagsilbi bilang minority floor
leader sa isang punto at umasal na temporaryong Pangulo ng Partido Liberal noong
1957. Siya ay pinangalanang chairman ng House Committee on Commerce and
Industry and member of the Defense Committee na pinamunuan ni Ramon Magsaysay.
Sa ikatlong pagkakataon ay nahalal siyang kinatawan noong 1957.
Senado
Noong 1959, si Marcos ay tumakbo sa Senado at nagkamit ng pinakamataas na bilang
ng mga boto. Siya ay isang kasapi ng Senado mula 1959 hanggang 1965 na nagsilbing
pangulo ng Senado mula 1959 hanggang 1965. Siya ang minority floor leader, 1960;
ehekutibong bise-presidente, LP 1954–1961 at presidente ng partidong Liberal 1961–
1964.

Ang Unang Pamilya

Mula sa kaliwa:Imee, Irene, Pangulong Marcos,ang Unang Ginang, at si Bongbong.

Personal
Sa pamamagitan ng kongresistang si Daniel Romualdez na pinsan ni Imelda ay nakilala
ni Ferdinand si Imelda na naging Miss Leyte. Si Imelda ay ginawaran ng pamagat na
"Muse of Manila" ng alkalde ng Maynila na si Arsenio Lacson pagkatapos ng
pagprotesta ni Imelda sa kanyang pagkatalo sa patimpalak na "Miss Manila". Ikinasal
sina Ferdinand at Imelda sa Huwes noong 1 Mayo 1954. Nagkaroon sila ng tatlong
anak: sina Imee, Bongbong at Irene. Si Marcos ay may isa pang anak na babae na
si Analisa Hegyesi sa modelong si Evelin Hegyesi.[11][12]Iniulat na si Ferdinand Marcos
ay nagkaroon ng lihim na relasyon sa artistang Amerikana na si Dovie Beams na
dumating sa Pilipinas noong 1968 upang gumanap sa isang pelikulang tungkol kay
Marcos. Ito ay iniulat na nagdulot ng isang eskandalo kay Marcos dahil sa tape na
nirecord ni Beams ng kanyang pakikipagsiping kay Marcos[13][14][15][16] na
isinahimpapawid ng mga estudyanteng nagpoprotesta sa estasyon ng radyo ng
Unibersidad ng Pilipinas ng higit sa isang linggo.[17] [18]

Bilang Pangulo ng Pilipinas

Matagal na panahong naging kasapi si Marcos ng Partido Liberal . Hiningi niya ang
nominasyon ng partido bilang kandidato sa pagka-pangulo noong 1964, ngunit ang
kasalukuyang pangulo na si Diosdado Macapagal ang pinili ng partido. Tumiwalag si
Marcos sa Partido Liberal at lumipat siya sa Partido Nacionalista, kung saan nakuha
niya ang kanilang nominasyon. Nanalo siya halalan noong 19 Nobyembre 1965 na may
3,861,324 boto laban sa 3,187,752 boto ni Macapagal.

30 Disyembre 1965- Panunumpa ni G. Ferdinand Edralin Marcos bilang ika-10 na

Pangulo ng Republika ng Pilipinas.
Noong 30 Disyembre 1965, nanumpa si Ferdinand Edralin Marcos bilang ika-10 na
Pangulo ng Republika ng Pilipinas.

North Luzon Expressway, isa sa mga proyektong imprastraktura sa ilalim ng pamumuno

ni Marcos.
Unang termino (1965–1969)
Ang kanyang unang termino ay minarkahan ng papalaking industriyalisasyon at
paglikha ng mga imprastruktura sa buong bansa gaya ng North Luzon
Expressway at Maharlika Highway. Ito ay ginawa ni Marcos sa pamamagitan ng
paghirang ng isang gabinete na karamihang binubuo ng mga teknokrata at pagpapalaki
ng pagpopondo sa Hukbong Sandatahan at pagpapakilos sa mga ito sa pagtulong sa
konstruksiyon. Sinimulan ni Marcos ang pagpapatayo ng mga lansangan, tulay,
paaralan, at mga health center na sinasabing nagbigay ng mga benepisyong pork
barrel para sa kanyang mga kaibigan.[19] Ang produksiyon ng kanin ay nasa
kasagsagan nito na humantong sa pagiging sapat ng kanin sa bansa at nagawang
makapagluwas ng kanin na nagkakahalagang 7 milyong dolyar. Ito ay nangyari dahil sa
tulong ng mga pundasyong Rockefeller at FordFoundations na dinala ni Marcos
ang Rebolusyong Berde sa Pilipinas. Itinatag ng mga pundasyong Rockeller at Ford
ang International Rice Research Institute sa Los Baños, Laguna kung saan direktor ang
Amerikanong si Dr. Robert Chandler at pangunahing rice breeder ang Amerikanong si
Dr. Henry Beachell. Ang isang nalikhang uri ng kanin o bigas ni Dr. Beachell ang IR8 na
tinawag na miracle rice na gumawa sa Pilipinas at iba pang bansa na sapat sa kanin sa
mga panahong ito.[20]
Sa kanyang unang termino ay nakatanggap si Marcos ng malaking tulong pang-
ekonomiya at pang-salapi mula sa Estados Unidos.[19] Kanyang pinaikli ang kasunduan
ng mga baseng militar ng Estados Unidos sa Pilipinas mula 99 taon hanggang 25 taon.
Noong Oktubre 1966, sa Pilipinas idinaos ang isang summit ng mga pitong bansa
upang talakayin ang papalalang problema sa Vietnam. Hiniling ni Marcos sa Kongreso
na magpadala ng mga sundalo sa Timog Vietnam. Nang imungkahi ng
pangulong Diosdado Macapagal noong 1964–1965 na magpadala ng mga sundalo sa
Vietnam, si Marcos ang nanguna sa pagsalungat sa planong pagpapadala ng mga
sundalo sa Vietnam sa parehong mga kadahilanang legal at moral. Sa kabila ng mga
pagsalungat laban sa plano ni Marcos, nagawa niyang makamit ang pagpayag ng
Kongreso at ang pamahalaan ay nagpadala ng higit sa 10,000 mga sundalong Pilipino
sa Vietnam sa ilalim ng PHILCAG (Philippine Civic Action Group). Kanyang nilagdaan
ang Investment Incentives Act of 1967 at responsable sa pagsasabatas ng
Decentralization Act na nagbibigay kapangyarihan sa mga pinuno ng mga lokal na
pamahalaan na humirang ng mga pinuno ng opisyal na binayaran ng mga pondong
lokal. Sa panahong ito na nabuo ang organisasyong pangrehiyon na ASEAN na lalaban
sa bantang komunista sa rehiyon.
30 Disyembre 1969 - Pasinaya sa Pangalawang termino ni Pangulong Ferdinand E.
Marcos.
Ikalawang termino (1969–1981)

Noong 1969, si Marcos ay muling naihalal bilang Pangulo ng Pilipinas para sa isa pang
apat na taong termino laban sa 11 mga kandidato. Ang halalang ito ay nabahiran ng
malaking karahasan, pagbili ng boto at pandaraya sa panig ni Marcos[21][22] at ginamit ni
Marcos ang 50 milyong dolyar ng kabang yaman ng Pilipinas upang pondohan ang
kanyang kampanya.[23] Ang ikalawang termino ni Marcos ay minarkhan ng kaguluhan sa
ekonomiya na dulot ng mga parehong panloob at panlabas na mga paktor. Noong
1969, ang Pilipinas ay nakaranas ng isang mas mataas na rate
ng implasyon at debaluwasyon ng piso. Sa karagdagan, ang pagbabawas ng mga
bansang Arabo ng produksiyon ng langis bilang tugon sa tulong sa Israel ng mga
hukbong Kanluranin sa alitang Arabo-Israel ay nagresulta sa mataas na mga presyo ng
langis sa buong mundo. Sa panahong ito nang ang mga imprastruktura ng Pilipinas
gayundin ang mga pananim at mga sakahang hayop ay nasalanta ng mga kadalasang
natural na kalamidad at sinamahan ng mga panloob at panlabas na pwersang
ekonomiko na humantong sa walang kontrol na pagtaas ng mga presyo sa mga
pangunahing komoditad.
Noong 1969, ang New People's Army ay nagsagawa ng mga pananalakay, bumaling sa
mga pagdukot at lumahok sa iba't ibang mga insidenteng marahas na pumaslang sa
404 katao. Ang karahasan sa pamayanan sa Mindanao ay humantong sa 100,000
refugee, pagsunog ng mga bahay at kamatayan sa mga daan daang Kristiyano at
Muslim sa Cotabato at Lanao. Ang karahasan ay nakapagbigay pansin sa atensiyong
internasyonal at simpatiya mula sa Organization of Islamic Conference (OIC) gayundin
ang ibang mga bansang Mulsim tulad ng Libya na nagbigay ng pagsasanay militar at
lohistika sa mga rebeldeng Moro. Ang sesesyonismong Muslim ang isa sa mga dahilan
sa pagdedeklara ni Marcos ng martial law. Noong 3 Marso 1970 nag-aklas ang mga
nagmamaneho ng pampublikong jeep ng Maynila at mga karatig-pook. Ang dahilan ay
upang tuligsain ang pangingikil ng mga pulis at upang hilinging pagtibayin ng lupon ng
Palingkurang-Bayan ang pagtataas ng 5 sentimo sa pamasahe ng jeep. Noong Marso
23–24, 1970, ang mga estudyante at mga pasahero ay nagdaos ng isang
demonstrasyon na tumututol sa pagkataas ng bayad sa jeep at bus.
Ang mga estudyante ay nagkaroon ng sunod sunod na demonstrasyon na sa simula ay
bilang protesta laban sa pagtaas ng matrikula at ibang bayarin sa paaralan ngunit hindi
naglaon ay humihiling ng mga reporma sa pamahalaan. Noong 26 Enero 1970, sa araw
ng pagbubukas ng regular na sesyon sa Kongreso, ang Pambansang Pagkakaisa ng
mga Mag-aaral na pinamumunuan ni Edgar Jopson ay nagdaos ng malaking
demonstrasyon sa labas ng Kongreso upang ipahayag ang kanilang petisyon para sa
pagdaraos ng isang Kumbensiyong Konstitusyonal ng taong 1971 na humantong sa
mga kaguluhan sa pagitan ng kapulisan at mga estudyante. Noong 30 Enero 1971 sa
tinaguriang "Labanan sa Mendiola" o "First Quarter Storm" o Sigaw ng Unang Sikapat
ay nagdaos ng panibagong demonstrasyon ang mga aktibistang estudyante kung saan
nasawi ang apat na demonstrador at maraming nasugatan. Ang mga estudyante ay
nagtungo sa Malacanang pagkatapos magtungo sa Kongreso at pinagpilitang
makapasok sa loob ng Malacanang. Naghagis sila ng mga pillbox at mga sariling-
gawang bomba (Molotov) sa bakuran ng Palasyo. Ito ay humantong sa isang labanan
sa pagitan ng mga aktibistang estudyante at bantay ng seguridad ng Malacanag na
tumagal hanggang makalipas ng hatinggabi. Nang sumunod na araw, ipinahayag ni
Marcos sa radyo at telebisyon na ang mga pangayayari sa Mendiola ay isang
panghihimagsik na may layuning pabagsakin ang kanyang pamahalaan.
Ang pagbomba sa Liwasang Miranda
Nagdaos ang oposisyong Partido Liberal ng rally ng pangangampanya sa Plaza
Miranda sa Quiapo, Maynila noong 21 Agosto 1971 na dinaluhan ng 4,000 katao upang
ipakilala ang mga kandidato ng Partido Liberal para sa Senado at mga kandidato para
sa Maynila mula Punong-Lungsod hanggang sa mga konsehal. Nang mag-iika-9:00 ng
gabi, ang dalawang granada ay inihagis sa entablado at magkasunod na sumabog.
Malubhang nasugatan sina Jovito Salonga, Sergio Osmeña, Jr., John Henry Osmeña,
Senador Gerardo Roxas, Kinatawan Ramon Mitra, Ramon Bagatsing, Senador Eva
Estrada Kalaw, Kinatawan Eddie Ilarde, Martin Isidro at iba pa. Siyam na katao ang
nasawi kabilang ang potograpo ng pahayagang Manila Times na si Ben Roxas at 95 na
katao ang nasugatan. Sa simula, ang Pangulong Marcos ang itinuturong siyang may
pakana nito ngunit makalipas ang ilang taon ay idiniin ni Major General Victor Corpus
si Jose Maria Sison at sa pinamumunuan niyang kilusan na Partido Komunista ng
Pilipinas bilang may utak nito ngunit ito ay itinatanggi ni Sison. Sinisi rin ni Marcos ang
mga komunista sa balak na pagpapahina ng kanyang pamahalaan at ilang oras
pagkaraan ng pagpapasabog ay ipinalabas ng Pangulong Marcos ang Proklamasyon
Bilang 889 na sumususpindi sa pribelihiyo ng writ of habeas corpus. Noong 7 Enero
1972 ganap na binawi ni Pangulong Marcos ang kautusang nagsususpindi sa
pribelehiyo ng writ of habeas corpus.Maling banggit (Naawawala ang
pansarang </ref> na para sa tatak na <ref> ); $2 Inamin rin ng isang kasapi ng
Klaseng '40 ng PMAna ang kanyang malapit na kamag-anak na isa sa mga diputado ni
Heneral Fabian Ver sa Presidential Security Unit ay nag-organisa sa ilang mga
pambobomba sa bansa upang hikayatin ang mga tao na may krisis ng kaguluhan at
ang demokrasya ay hindi gumagana.[24] Ang opiser na ito ay itinaas ni Marcos bilang
Heneral mga ilang araw bago ang pagdedeklara ng Batas Militar.[24]
Sa bisa ng General Order No. 1, inutos ni Marcos ang pagdakip at pagpapabilanggo sa
mga sumusunod na politiko at mamamahayag na bumabatikos kay Marcos: ito ay
kinabibilangan nina kinatawan Roque Ablan, Jr. at Rafael Aquino, mga Senador na
sina Benigno Aquino, Jr., Jose W. Diokno at Ramon Mitra, Jr., mga Gobernador na sina
Rolando Puzon at Lino Bocalan, dating Senador Francisco Rodrigo, mga delagado sa
Kumbensiyon Konstitusyonal na sina Napoleon Rama, Enrique Voltaire Garcia, II,
Teofisto Guingona, Jr., Bren Guiao, Alejandro Lichauco, Jose Nolledo, Jose
Concepcion, Jr., at Jose Mari Velez, mga mamamahayag na sina Joaquin "Chino"
Roces, Maximo Soliven, Teodoro Locsin, Sr., Amando Doronilla, Renato Constantino,
at Luis Mauricio. Pinatalsik rin ni Marcos ang ilang mga kawani ng tanggapan ng
pamahalaan sa bisa ng Presidential Decree No. 1 o ang "Integrated Reorganization
Plan". Tanging ang pahayagang Daily Express at mga estasyon ng pamahalaan ang
pinahintulutang magpatuloy ng kanilang operasyong pamamahayag. Kalauna'y
pinahintulutan ding magbukas ang pahayagang Manila Bulletin Today (na pag-aari ng
Hans Menzi na malapit kay Marcos), mga estasyon ng Radio Philippine Network at
Intercontinental Broadcasting Corporation na pag-aari ng crony ni Marcos na si Roberto
Benedicto, at ang estasyon ng Republic Broadcasting System na kilala sa tawag na
GMA Networks, na ang isa sa mga nagmamay-ari ay si Gilberto Duavit na malapit sa
Pangulong Marcos. Binuwag rin ni Marcos ang Kongreso ng Pilipinas at naalisan ng
tungkulin ang mga senador at kinatawan. Sa ilalim ng Batas Militar, nagkaroon si
Marcos bilang Pangulo ng bansa ng kapangyarihang lehislatibo o paggawa ng batas.
Gumawa siya ng mga Kautusang Pampanguluhan (Presidential Decree), Kautusang
Pangkalahatan (General Order) at Liham Pagpapatupad (Letter of Instruction). Ang mga
ito ang mangangasiwa sa Pamahalaan at lahat ng mga sibilyang kapangyarihan. Ang
Kautusang Pampanguluhan ay may bisa at lakas tulad ng mga batas na ipinapalabas
ng dating Kongreso. Bukod tangi ang pagpapairal ng Batas Militar sa Pilipinas. Hindi
tulad ng ibang mga bansa na nagpapairal ng Batas Militar. Hindi ang hukbo ang
nangangasiwa sa pamahalaan kundi ang mga pinunong sibilyan rin.
Ang Saligang Batas ng 1973
Pangunahing lathalain: Saligang Batas ng Pilipinas ng 1973

Iminungkahi ang pagpapalit ng Saligang Batas ng Pilipinas ng 1935 sa kadahilanang

binuo ito habang ang Pilipinas ay kolonya pa ng Estados Unidos at kaya ay gawa ng
impluwensiyang Amerikano at hindi na napapanahon ang mga tadhana nito sa paglutas
ng mga suliranin at pagtugon sa mga pangangailangan ng mga mamamayan.
Pinagtibay ng Kongreso noong 24 Agosto 1970 ang Batas Republika Bilang 6132 na
nanawagan para sa isang Kumbensiyong Konstitusyonal sa taong 1971 at ginanap
noong 10 Nobyembre 1970 ang halalan ng 320 delegado sa Kumbensiyong
Konstitusyonal. Ang Kumbensiyong Konstitusyonal ay nagtipun-tipon noong unang
araw ng Hunyo 1971 ngunit bago matapos ang Kumbensiyon ay idineklara ni Marcos
ang Batas Militar noong Setyembre 1972 at ipinabilanggo ang ilang mga delegadong
laban kay Marcos. Noong 19 Mayo 1972, binunyag ng delegadong si Eduardo
Quintero (na dating embahador ng Pilipinas sa United Nations mula sa Leyte)
ang panunuhol ng ₱11,150 ng isang pangkat upang impluwensiyahan ang kanyang
pagboto sa panukala sa Kumbensiyon ng nagbabawal sa muling pagtakbo sa halalan
ng Pangulo at nagbabawal sa asawa ng pangulo na tumakbo bilang pangulo. Tinukoy ni
Quintero na ang pangkat na nanuhol ay kinabibilangan ng 12 delegado mula sa Samar-
Leyte kasama nina Imelda Marcos at Paz Mate na asawa ni Rep. Artemio Mate ng
Leyte.
Ang balangkas ng mungkahing bagong Saligang Batas ay pinagtibay noong 29
Nobyembre 1972. Kabilang sa mga tadhana ng binuong Saligang Batas ang pagpapalit
ng sistema ng pamahalaan mula sa pampanguluhan (presidential) patungo
sa parlamentaryan kung saan ang Pangulo ang siyang kakatawan sa pamumuno ng
estado, ang Punong Ministro ng Pilipinas na inihalal ng Pambansang Asembleya ang
gaganap ng kapangyarihang pampamahalaan kasama ng kanyang Gabinete, at ang
isang Pambansang Asembleya na binubuo ng isang kapulungan (unicameral) ang may
kapangyarihan sa paggawa ng batas.
Nagpalabas si Marcos ng Kautusuan pamapanguluhan 73 noong 30 Nobyembre 1972
na nagtatakda ng plebisito na idadaos sa 15 Enero 1973 upang pagbotohan ang
iminungkahing Saligang Batas. Nagpalabas si Marcos ng isang kautusang
pampanguluhan 86 na lumilikha sa bawat baryo ng mga munisipyo o bayan at sa bawat
distrito sa mga lungsod ng mga Asembleya ng mga mamamayan o Citizen Assemblies
upang palakihin ang saligan ng paglahok ng mga mamamayan sa isang pamamaraang
demokratiko. Noong Enero 10–15, 1973, pinagtibay ng mga Asembleya ang Saligang
Batas. Nagkabisa ang bagong saligang Batas noong 17 Enero 1973 sa pamamagitan
ng Proklamasyon Bilang 1102 ni Marcos na may botong pabor na 14,976,561 at botong
pagtutol na 743,869. Ang balidad ng pagpapatibay ng 1973 Saligang Batas ay tinutulan
sa ilang mga kasong isinampa sa Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas. Kabilang sa
mga puntong itinaas laban sa balidad ng pagpapatibay nito ang: ang pagboto ay sa
pamamagitan ng bibig samantalang ang artikulo 15 ng Saligang Batas ay nag-aatas ng
pagboto, ang mga bilang ng pagboto na binanggit sa proklamasyon 1102 ay nilikha nina
Benjamin Romualdez samantalang ang mga komisyoner ng COMELEC na tumangging
lumahok sa proseso ng pandaraya ay pinaalis, at walang malayang ekspresyon ang
mga tao dahil sa klima ng takot na nalikha ng Batas Militar. Ang petisyong
kumukwestiyon sa balidad nito ay ibinasura ng Kataas-taasang Hukuman sa botong 6-
4.[25]
Ayon sa mga probisyong paglipat ng Saligang Batas, dapat tipunin agad ni Marcos ang
Interim Pambansang Asemblea sa pagpapatibay ng 1973 Saligang Batas at ang
Asembleang ito ay dapat namang humirang ng interim Pangulo at interim Punong
Ministro. Gayunpaman, ito ay hindi ginawa ni Marcos at sinuspinde ni Marcos ang
pagpapatupad ng 1973 Saligang Batas sa kadahilanang may panahon ng emerhensiya
at kinailangan niyang ipagpatuloy ang Batas Militar.[25] Sa halip, si Marcos ay
nagmungkahi ng mga amiyenda sa isang reperendum noong 16 Oktubre 1976 na
pinagtibay noong 1976 na kinabibilangan ng mga tadhanang: paghalili ng Interim
Batasang Pambansa sa Interim Pambansang Asemblea, na ang kasalukuyang Pangulo
ay magpapatuloy na magsanay ng mga kapangyarihan sa ilalim ng 1935 Saligang
Batas at ng lahat ng mga kapangyarihang ipinagkaloob sa Pangulo ng
Pilipinas at Punong Ministro ng Pilipinas ng 1973 Saligang Batas, at ang Pangulo ay
magpapatuloy na magsanay ng mga kapangyarihang paggawa ng batas hanggang sa
iangat ang Batas Militar.
Punong Ministro
Noong 7 Abril 1978, idinaos ang unang halalan para sa Batasang Pambansa kung saan
nakuha ng partido ni Marcos ang 152 ng 165 upuan nito na gumawa kay Ferdinand
Marcos na Punong Ministro ng Pilipinas mula 1978 hanggang 1981. Inakusahan ng
oposisyon si Marcos ng pandaraya sa pagbilang ng mga balota.[26]
Bagong Lipunan
Mga ilang buwan bago ipahayag ang Batas Militar, tinunton ng Pangulo ang sakit ng
bayan sa pagkakaroon ng isang "lipunang may karamdaman." Ang bagay na ito'y
kanyang ibinibintang sa mga pangkating makapangyarihan na kanyang tinaguriang
oligarkiya (kapangyarihan sa pamahalaang nasa kamay ng iilang tao) at mga maka-
Maoistang Komunistang naghahangad ba ibagsak ang pamahalaan sa pamamagitan
ng subersiyon at paggamit ng karahasan. Upang mabago ang di umano'y mga di
kanais-nais na naging dahilan ng mga paghihirap, paghihikaos at kriminalidad sa
bansa, isinulong ni Marcos ang pagtatag ng isang bagong uri ng pamumuhay na
kapaki-pakinabang hindi lamang sa mga taumbayan kundi sa bansa at sa buong
mundo. Ito ang simula ng Bagong Lipunan - isang lipunan na binubuo ng mga bagong
Pilipino. Sa pagpapatupad ng Bagong Lipunan, kinumpiska ni Marcos ang mga
negosyo ng "oligarkiyang Tsino at Espanyol" ngunit ang mga ito ay napunta naman sa
mga kasapi ng pamilya Marcos at mga malapit na kaibigan na gumamit ritong mga
pronta upang pagtataguan ng mga nakuha nila sa korupsiyon. Itinatag ni Marcos ang
"kapitalismong crony" kung saan malaking nakinabang ang kanyang mga crony ni
Marcos na naging bagong oligarkiya.[27][28] Sa ilalim ng Martial Law, ginawang
pambansa o pag-aari ng pamahalaan ni Marcos ang mga pribadong malalaking
korporasyon gaya ng PLDT, PAL (Philippine Airlines), Meralco, Fortune Tobacco, San
Miguel Corporation at iba pa na naging mga pag-aari ng mga pamilyang Marcos at
Romualdez.[29] Sinasabing ang PAL o Philippine Airlines ay ginawang pribadong
sasakyan para kay Imelda Marcos at mga kaibigan niya para sa kanilang mga
pagshoshopping sa New York at Europa.[30] Ang mga monopolyo sa mga
mahahalagang industriya ay itinatag ni Marcos gaya ng buko, tabako, saging,
pagmamanupaktura, asukal at iba pa. Ang mga magsasaka ng asukal at buko ay
napilitan lamang magbenta ng kanilang mga produkto sa mga monopolyong itinatag ni
Marcos sa mas mababang presyo kesa sa presyong pandaigdigan. Sa pagitan ng 1972
at 1976, pinalaki ni Marcos ang sukat ng militar mula 65,000 hanggang 270,000 katao.
Ang mga opiser ng militar ay inilagay niya sa lupon ng mga korporasyon at inutos
niyang kontrolin ng militar ang lahat ng mga pampublikong utilidad at
media.[2] Napapaloob ang mga programa ng reporma ng pamahalaan sa salitang
"PLEDGES" na ang ibig sabihin ay: P-eace and Order (Kapayapaan at
Kaayusan); Land Reform (Reporma sa Lupa); Economic Development (Kaunlaran sa
Kabuhayan);D development of moral values Government Reforms (Mga Pagbabago sa
Pamahalaan); Educational Reforms (Mga Pagbabago sa Sistema ng
Edukasyon); Social Services (Serbisyong Panlipunan). Noong Oktubre, 1972, isang
buwan makaraan ipahayag ang Batas Militar, nagpalabas ng Kautusang
Pampanguluhan Bilang 27 (Presidential Decree No. 27) si Marcos kung saan ang mga
magsasaka, sa halip na kasamá lamang sila ng may-ari ng bukid, ay magmamay-ari na
ng bahagi ng bukid. Kung wala pa silang salaping ibabayad, tutulungan sila ng Land
Bank of the Philippines na magbabayad ng kaukulang halaga sa may-ari ng lupa at sa
bangko naman magbabayad ang mga magsasaka. Ang isa pang paraan upang
mabigyan ng lupa ang mga magsasakang walang sariling lupain ang pagpapadala sa
kanila sa mga pook gaya ng Nueva Vizcaya, Southern Leyte, Lanao del Sur, Davao del
Sur, at Sultan Kudarat na kanilang sasakahin at ang bawat magsasaka ay bibigyan
doon ng anim na ektaryang lupa. Pahihiramin sila ng salapi para sa kanilang
sinasakang bukid na babayaran sa loob ng tatlong taon. Nang mapatalsik si Marcos
noong Pebrero 1986, ang 50,000 hanggang 70,000 hektarya lamang ng lupain ang
naipamahagi sa mga maliliit na magsasaka mula sa 10.3 milyong hektarya ng
pribadong lupain at mula sa 17 milyong hektarya ng lupaing pampubliko. [31]
Kabilang sa mga palatuntunang ipinatupad ng administrasyon ni Marcos ang Masagana
99 na naglalayong maging masagana ang ani ng mga magsasaka ng kanin at makaani
ng 99 na kabang palay o higit pa sa bawat ektaryang taniman. Upang matamo ito,
pinatupad ang paggamit ng mga uri ng bigas o kanin na may mataas na ani na nilikha
ng International Rice Research Institute. Ang mga magsasaka ay tutulungan na
umutang ng salapi sa bangko na pambili ng mga binhi gayundin ng mga kailangang
pataba at pesticide upang mapataas ang ani nito. Ang Masagana 99 ay gumawa sa
Pilipinas na sapat sa kanin sa mga simulang taon ng pagpapatupad nito ngunit
nabigong palakihin ang real na sahod ng pagsasaka dahil ang pagtaas ng kabuuang
suplay ay nagpasidhi sa pagpiga ng gastos-presyo na nag-alis ng mga nilayong tubo sa
pagsasaka ng kanin.[32]; ang Masaganang Maisan na nauukol sa pagtatanim ng puting
mais, dilaw na mais, batad at balatong sa 43 lalawigan; ang Gulayan sa Kalusugan na
naglalayong paramihin ang mga tanim na gulay; Biyayang Dagat o Blue Revolution na
naglalayong ang mga mangingisda ay makauutang ng pera at upang mapabuti ang
kanilang hanapbuhay at upang mabayaran naman ng mangingisda ang kanilang
inutang, ang pamahalaan ni Marcos ay nagsagawa ng hakbang upang maging higit na
malaganap ang mapagdadalhan ng mga nahuli ng mga mangingisdang ito. Kasama rin
sa programa ng Biyayang Dagat ang pananaliksik at pinalawak na paglilingkod,
pagbibinhi at pagpapaunlad ng palaisdaan, pagsasalata at paglalagay ng mga tinggalan
ng huling isda at pagpapalawak ng pamilihan. Kabilang rin sa mga palatuntunan ng
pamahalaan ang pagdaragdag ng produksiyon ng mga pananim na nailuluwas at
naipagbibili sa loob ng bansa. Pinarami rin ang produksiyon ng mga sumusunod na
pang-komersiyong produktong ramie, goma, abaka at bulak. Isa sa pinakamalaking
pinanggagalingan ng kuwartang pumapasok noon sa bansa ang pagmimina ng tanso,
ginto, nickel, carbon at iba pa at unti-unti ring umunlad ang industriyang pang-
elektroniks sa Pilipinas. Ang mga bagay na yari sa kamay ay siyang bumubuo ng
malaking bahagi ng mga produkto ng Cottage Industries na kinabibilangan ng mga
produktong mga bag at maletang balat, patis, ceramics, burdadong mga damit,
sumbrerong buntal, muwebles na nara, mga kaldero, mga lamparang yari sa tela at
kapis, gitara, banig, telang hablon, at mga produktong yari sa tanso na galing-Marawi.
Noong mga maagang 1980, ipinakilala ni Marcos ang golden kuhol sa Pilipinas upang
dagdagan ang protina ng populasyon ngunit kalaunang naging mga peste para sa
magsasaka sa mga taniman ng kanin.[33]
Ikatlong termino (1981–1986)
Noong 16 Hunyo 1981 anim na buwan pagkatapos na alisin ang martial law, ang unang
halalan sa pagkapangulo ay idinaos para sa isang anim na taong termino. Gaya ng
inaasahan, si Marcos ay tumakbo at nanalo sa isang malaking pagkapanalo laban sa
iba pang mga kandiato. Ang mga pangunahing partidong oposisyon na United
Nationalists Democratic Organizations (UNIDO) na isang koalisyon ng mga partido at
LABAN ay bumoykot sa halalang ito bilang tanda ng pagpoprotesta sa mga halalan
noong 1978 para sa isang interim na Batasang Pambansa na kanilang kinondena
bilang pandaraya. Sa ikatlong termino ni Marcos, ang kanyang kalusugan ay mabilis na
bumagsak sanhi ng mga karamdaman sa bato na kadalasang inilalarawan bilang lupus
erythematosus. Ang rehimeng Marcos ay sensitibo sa publisidad ng kanyang
kondisyon. Ang isang doktor ng Malacanang na si Potenciano Baccay na nagsaad na
sa mga panahong ito ay sumailalim si Marcos sa isang transplant ng bato ay kalaunang
dinukot at natagpuang pinatay.[34] Maraming mga tao ang nagtatanong kung may
kakayahan pa siyang mamuno dahil sa kanyang malalang sakit at papalaking
kaguluhan sa politika.[35]
Mga akusasyon ng korupsiyon at pagtatangkang impeachment kay Marcos.
Si Ferdinand Marcos at ang kanyang asawang si Imelda Marcos at mga crony ay
inakusahan ng korupsiyon at pagnanakaw ng mga bilyong bilyong dolyar mula sa
kabang yaman ng Pilipinas.[36] Kabilang sa inilalarawang maluhong pamumuhay ni
Imelda ay kinabibilangan ng limang milyong dolyar na mga pagshoshopping sa New
York, Rome at Copenhagen noong 1983 at pagpapadala ng isang eroplano upang
pulutin ang mga puting buhangin ng Australia para sa isang bagong beach resort.
Bumili siya ng ilang mga ari-arian sa Manhattan noong mga 1980 kabilang ang $51-
million Crown Building, ang Woolworth Building (40 Wall Street) at ang $60-milyong
Herald Centre.[37][38] Ang kanyang New York real estate ay kalaunang binawi ng
pamahalaan at ipinagbili kasama ng karamihan ng kanyang mga alahas at karamihan
ng kanyang 175 pirasong koleksiyon ng sining na kinabibilangan ng mga sining
nina Michelangelo, Botticelli, at Canaletto. Kanyang sinagot ang mga pagbatikos ng
kanyang maluhong pamumuhay sa pag-aangking kanyang "katungkulan" na maging
"isang uri ng liwanag, isang bituwin na magbigay [sa mahihirap] ng mga
gabay."[6][39][40][41][42][43]
Noong 13 Agosto 1985, ang 56 Assemblymen ay lumagda ng isang resolusyon na
tumatawag sa impeachment ni Marcos para sa inaakusang paglilihis nito ng tulong na
pang-salapi ng Estados Unidos sa Pilipinas para sa pansariling gamit.[44] Kanilang
binanggit ang paglalantad noong Hulyo 1985 ng San Jose Mercury News ng
multimilyong dolyar na mga pamumuhunan at pag-aari ng pamilya Marcos sa Estados
Unidos. Kabilang sa mga ari-ariang sinasabing nalikom ng pamilyang Marcos ang
Crown Building, Lindenmere Estate, at isang bilang mga matitirhang mga aparment sa
New Jersey at New York, isang shopping center sa New York, mga mansion sa
London, Rome at Honolulu, ang Helen Knudsen Estate sa Hawaii at tatlong mga
condominium sa San Francisco, California.[45]
Kabilang sa mga kaso ng korupsiyon na inakusa kay Ferdinand Marcos ang:
pagnanakaw o paglihis nito ng 800,000 troy ounces ng ginto mula sa mga reserba
ng Bangko Sentral ng Pilipinas para sa sariling paggamit,[46] pagtanggap ng
mga kickback ng higit 53 milyong US dolyar sa mga kontrata mula sa mga 7
kompanyang Hapones,[46] pagkomberte ng 27 milyong dolyar mula sa PNB para sa
sariling paggamit, at pagbili ng higit sa 52 milyong pisong halaga ng mga bagay sa mga
Duty Free Shop sa Pilipinas upang makaiwas sa pagbabayad ng buwis. [46] Ninakawan
rin ni Marcos ang mga pondong tulong pananalapi ng Estados Unidos at mga
kabayarang reparasyon para sa digmaan ng mga Hapones.[46]
Si Marcos ay inakusahan ng pagtanggap ng mga kickback mula sa kontrata ng Bataan
nuclear power plant.[2] Ang crony ni Marcos na si Herminio Disini ay kinasuhan
ng Sandiganbayan noong 2004 dahil sa umano'y pagkuha ng mga suhol na 18 milyong
dolyar kapalit ng paggamit ng kanyang impluwensiya upang ibigay ang kontrata ng
pagtatayo ng Bataan nuclear power plant para sa mga kompanyang Amerikano na
Burns and Roe at Westinghouse Electrical Corp.[2][47]
Sina Marcos, Danding Cojuangco, Juan Ponce Enrile at Lobregat ay nagsabwatan
upang buwisan ang mga magsasaka ng buko sa tinatawag na Coco Levy Fund Scam.
Ang nalikom na buwis na nagkakahalagang P9.7 bilyong piso ay ginamit para sa
pansariling kapakinabangan.

Pagpapatalsik sa kapangyarihan

Pagpatay kay Ninoy Aquino

Pagpaslang kay Ninoy Aquino

Ang pagpaslang kay Ninoy Aquino noong 1983 ang kalaunang naging katalista na
humantong sa pagpapatalsik kay Marcos. Ang partidong oposisyon ay sumisi kay
Marcos ngunit ang iba ay sumisi sa militar at kay Imelda. Noong 21 Agosto 1983
pagkatapos ng isang tatlong taong pagkakatapon sa Estados Unidos, si Ninoy ay
pinaslang habang bumababa sa isang pangkalakalan (commercial) na paglipad
sa Manila International Airport na kalaunang pinangalanang Ninoy Aquino International
Airport bilang pagpaparangal kay Ninoy.[48] Ang kanyang asasinasyon ay nagpagulat at
nagpagalit sa maraming mga Pilipino na nawalan ng pagtitiwala sa administrasyon ni
Marcos. Ang pangyayaring ito ay karagdagan pang humantong sa mga pagsusupetsa
sa pamahalaan na nagtulak sa hindi pakikipagtulungan ng mga Pilipino na kalaunang
humantong sa isang buong sibil na hindi pagsunod.[49] Ito ay nagpauga sa pamahalaan
ni Marcos na lumalala na sa panahong ito dahil sa papalalang kalusugan ni Marcos.
Ang asasinasyon ni Ninoy Aquino ay nagsanhi sa ekonomiya ng Pilipinas na
karagdagang lumala at ang pamahalaan ng Pilipinas ay karagdagang lumubog sa
pagkakautang. Sa wakas ng 1983, ang bansa ay naging bangkarote, ang piso ay
dumanas ng debaluasyon ng 21% at ang ekonomiya ng Pilipinas ay umurong ng 6.8%
noong 1984 at muling umurong ng 3.8% noong 1985. [50]
Noong 1984, si Marcos ay humirang ng isang komisyon na pinangunahan ni Chief
Justice Enrique Fernando upang maglunsad ng isang imbestigasyon sa pagpatay kay
Ninoy. Si Kardinal Sin ay inanyahan na sumali sa komisyon na ito ngunit tumanggi at
naghayag ng kanyang mga pagdududa sa bersiyon ng militar na si Rolando
Galman ang pumaslang at ang komisyong ito ay gumuho. Ang pamahalaan ni Marcos
ay lumikha ng isang reenactment video ng kanilang bersiyon ng pangyayari na
ipinalabas sa telebisyon na nagpapakitang si Galman ay nakatago sa ilalim ng hagdan
at bumaril kay Ninoy sa tarmac at pagkatapos ay binaril naman ng mga sundalo si
Galman.
Sumunod na hinirang ni Marcos ang kanyang kaibigan at retiradong hukom na si
Corazon Agrava upang mamuno sa isang may limang kasaping komisyon upang mag-
imbestiga sa asasinasyon. Ang komisyong ito ay naglabas ng isang malaki at maliit na
mga ulat noong Oktubre 1984. Ang parehong mga ulat ay umaayon na ang
asasinasyon ni Ninoy ay isang pakikipagsabwatang militar. Gayunpaman, ang mga
parehong mga ulat ay hindi umayon sa mga aktuwal na tao o mga bilang ng
nasasangkot dito. Ang maliit na ulat ay nagpapawalang sala kay General Fabian Ver at
nagpangalan lamang ng pitong mga kasangkot. Ang malaking ulat ay nagpangalan ng
26 kasangkot kabilang si Gen. Ver. Ang malaking ulat ay humantong sa mga
pagkakaso sa mga pinangalanang kasabwat. Ang paglilitis ng mga ito ay nagsimula
noong 22 Pebrero 1985 ngunit naging maliwanag na pinili ng tagapaglitis na hindi
pansinin ang mga natuklasan ng komisyon ni Agrava at nagpapatuloy ayon sa kuwento
ng militar. Dahil dito, may papalaking mga protesta at pagtawag sa pagbibitiw ni
Marcos. Noong 2 Disyembre 1985, ang lahat ng mga nasakdal kabilang si Ver ay
napawalang sala sa pagpatay kay Ninoy.[50] Noong 1990, hinatulan ng Korte Suprema
ng Pilipinas ang isang heneral at 15 pang mga sundalo sa pagpatay kay Ninoy at
hinatulan ng habang buhay na pagkabilanggo. Ang mga ito ay kabilang sa mga 1000
sundalong nagbigay seguridad kay Ninoy sa kanyang pagdating sa bansa. [51]. Batay sa
mga testigong sina Rebecca Quijano, Jessie Barcelona at iba pa, nakita nilang ang
sundalong si C1C Rogelio Moreno na nasa likod ni Ninoy habang bumaba sa hagdan
ng eroplano si Ninoy ang bumaril sa batok ni Ninoy. Ito ay umaayon sa autopsiya kay
Ninoy na ang bala ay pumasok mula itaas ng mastoid ng bungo at lumabas sa
mababang panga na nagpapakitang ang pagbaril ay ginawang mas mataas sa ulo ni
Ninoy.
Snap Election
Simula 1983 pagkatapos ng pagpaslang kay Ninoy, ang mga opisyal ng pamahalaan ng
Estados Unidos ay hindi na sumuporta sa rehime ni Marcos[52] at naghanap sila ng mga
paraan upang mapatalsik na si Marcos sa kapangyarihan.[52] Sa mukha ng papalalang
kawalang kasiyahan ng mga mamamayang Pilipino, pinatawag ni Marcos ang
isang Snap election noong 3 Nobyembre 1985 na may natitira pang higit sa isang taon
sa kanyang termino. Ang snap election ay tinawag para sa 17 Enero 1986 at
pagkatapos ay nilipat sa 7 Pebrero 1986. Pinili ni Marcos si Arturo Tolentino na
kasamang tatakbo sa ilalim ng partidong Kilusang Bagong Lipunan (KBL) samantalang
ang balo ni Ninoy na si Corazon Aquino ay naghayag ng kanyang pagtakbo sa
pagkapangulo noong 3 Disyembre 1985 kasama ni Salvador Laurel sa ilalim ng
partidong United Opposition (UNIDO) na sinuportahan ng oposisyon ni Marcos. [53][54] Sa
snap election na idinaos noong 7 Pebrero 1986, ang mga insidente ng pandaraya,
pagbili ng mga boto, pananakot at karahasan ay iniulat gayundin ang pakikialam sa
mga election return. Ang Commission on Elections (COMELEC) tally board ay
nagpapakita na si Marcos ang nangunguna samantalang ang National Citizen's
Movement for the Free Elections (NAMFREL) ay nagpapakitang si Corazon Aquino ang
nangunguna sa isang komportableng margin. Idenaklara ng opisyal na canvasser na
COMELEC si Ferdinand Marcos na nanalo sa halalan. Sa huling tally ng COMELEC, si
Marcos ay nagkamit ng 10,807,197 boto laban sa 9,291,761 boto ni Aquino.
Gayunpaman, sa final tally ng National Movement for Free Elections (NAMFREL), si
Aquino ay nagkamit ng 7,835,070 boto laban sa 7,053,068 ni Marcos. [55] Ang mga 29
mangggawa ng komputer ay lumayas sa tabulation center na nagpoprotesta sa
pakikiaalam sa mga resulta ng halalan na pumapabor kay Marcos.[50] Ang
oposisyonistang dating Gobernador na si Evelio Javier ng Antique ay pinaslang sa
harap ng kapitolyo ng lalawigan kung saan idinadaos ang pagka-canvass ng mga boto.
Ang mga pangunahing suspek ang mga sariling bantay ng isang lokal na pinuno
ng Kilusang Bagong Lipunan. Ang Catholic Bishops' Conference of the Philippines
(CBCP) ay naglabas ng isang pahayag na kumokondena sa halalan bilang pandaraya.
Ang Senado ng Estados Unidos ay nagpasa rin ng isang resolusyon na kumokondena
sa halalan. Ang Pangulo ng Estados Unidos na si Ronald Reagan ay naglabas ng
pahayag na tumatawag sa mga ulat ng pandaraya na "nakakabagabag". [56] Bilang tugon
sa mga protesta, inihyag ng COMELEC na si Marcos ay nanalo ng 53 porsiyento ng
mga boto laban kay Aquino. Ito ay sinalungat ng NAMFREL na si Aquino ay nanalo ng
52 porsiyento ng mga boto laban kay Marcos.[57]
Noong Pebrero 15, si Marcos ang inihayag ng COMELEC at Batasang Pambansa
bilang nanalo sa gitna ng kontrobersiya. Ang lahat ng mga 50 oposisyong kasapi ng
Parliamento ay lumayas sa pagpoprotesta. Tumangging tanggapin ng maraming
Pilipino ang resulta ng halalan na naghahayag na si Aquino ang tunay na nanalo. Ang
parehong "mga nanalo" sa pagkapangulo na sina Aquino at Marcos ay nanumpa bilang
mga pangulo sa dalawang magkaibang mga lugar. Si Aquino ay tumawag ng mga strike
at pagboboykot ng mga mamamayang Pilipino laban sa mga negosyo at media na pag-
aari ng mga crony ni Marcos. Dahil dito, ang mga bangko, korporasyon at mga media
ng mga crony ni Marcos ay matinding tinamaan at ang kanilang mga bahagi sa stock
market ay bumagsak.
Himagsikang People power
Dahil sa mga iregularidad sa halalan, ang Reform the Armed Forces Movement ay
naglunsad ng isang pagtatangkang coup d'eta laban kay Marcos. Ang simulang plano
ay salakayin ang Malacanang Palace at dakpin si Marcos. Ang ibang mga unit ng
military ay kokontrol sa mga stratehikong pasilidad gaya ng NAIA, mga baseng militar,
mga himpilan ng radyo at telebisyon, ang GHQAFP sa Kampo Aguinaldo, at mga
highway junctions upang limitahan ang mga kontra-opensibo ng mga loyalistang hukbo
ni Marcos. Si Lt. Col. Gregorio Honasan ang mangunguna sa pangkat na sasalakay sa
Malacanang Palace. Gayunpaman, nang malaman ni Marcos ang tungkol pagbabalak
na ito, kanyang inutos ang pagdakip sa mga pinuno nito[58] at itinanghal sa lokal at
internasyonal na press ang ilan sa mga nadakip na mga nagtatangkang magpatalsik
kay Marcos na sina Maj. Saulito Aromin and Maj. Edgardo Doromal.[59][60]
Dahil sa banta ng kanilang nalalapit na pagkakabilanggo, nagpasya sina Enrile at mga
kapwa nagbabalak laban kay Marcos na humingi ng tulong AFP Vice Chief of Staff Lt.
Gen Fidel Ramos na hepe rin ng Philippine Constabulary (ngayong Philippine National
Police). Si Ramos ay pumayag na magbitiw sa kanyang posisyon at suportahan ang
mga nagbabalak laban kay Marcos. Noong mga 6:30 pm noong 22 Pebrero 1986, sina
Enrile at Ramos ay nagdaos ng isang pagpupulong ng press sa Kampo Aguinaldo kung
saan nila inihayag ang kanilang pagbibitiw sa kanilang mga posisyon sa Gabinete ni
Marcos at pag-urong ng kanilang suporta sa pamahalaan ni Marcos. Mismong si
Marcos ay kalaunang nagsagawa ng mga pagpupulong ng balita na tumatawag kina
Enrile at Ramos na sumuko na humihikayat sa kanilang "itigil ang kaestupiduhang
ito".[61] Sa isang mensaheng isinahimpapawid sa Radio Veritas noong mga alas 9 ng
gabi, hinimok ni Kardinal Sin ang mga Pilipino na tulungan ang mga pinunong rebelde
sa pamamagitan ng pagpunta sa seksiyon ng EDSA sa pagitan ng Kampo
Crame at Aguinaldo at pagbibigay ng suportang emosyonal, mga pagkain at iba pang
mga suplay. Maraming mga tao, pari at madre ang tumungo sa EDSA. [61][62]
Sa kasagsagan ng rebolusyong People Power, inihayag ni Juan Ponce Enrile na ang
pananambang sa kanya ay pineke upang magkaroon ng dahilan si Marcos sa
pagpapataw ng martial law.[63]
Sa bukang liwayway ng linggo, ang mga hukbo ng pamahalaan ni Marcos ay dumating
upang patumbahin ang pangunahing transmitter ng Radio Veritas na pumutol sa
pagsasahimpapawid sa mga taong nasa probinsiya. Ang himpilan ay nilipat sa isang
standby transmitter na may isang limitadong saklaw ng pagsasahimpapawid. [62]Ang
himpilan ay pinuntirya ni Marcos dahil ito ay naging mahalagang kasangkapan ng
pakikipagtalastasan para sa pagsuporta ng mga mamamayan sa mga rebelde na
nagbibigay alam sa kanila sa mga pagkilos ng hukbo ni Marcos at paghahatid ng mga
mensahe para sa pagkain, gamot at mga suplay.[61]
Ang mga tao ay patuloy pa ring tumungo sa EDSA hanggang sa lumobo sa mga daan
daang libong hindi armadong mga sibilyan. Ang mood sa mga lansangan ay aktuwal na
masaya na marami ay nagdadala ng kanilang mga buong pamilya. Ang mga mang-
aawit ay nag-aliw sa mga tao, ang mga pari at madre ay nanguna sa mga prayer vigil at
mga tao ay nagtayo ng mga barikada at makeshift na mga bag ng buhangin, mga puno
at mga sasakyan sa ilang mga lugar sa kahabaan ng EDSA. Saanman, ang mga tao ay
nakikinig sa Radio Veritas sa kanilang mga radyo. Ang ilang mga pangkat ay umaawit
ng Bayan Ko[64] na mula pa 1980 ay naging makabayang antema ng oposisyon.
Kadalasang ipinapakita ng mga tao ang tandang LABAN[65] na may nabuong "L" sa
kanilang hinlalaki at hintuturo. Pagkatapos ng tanghalian noong Pebrero 23, nagpasya
sina Ramos at Enrile na palakasin ang kanilang mga posisyon. Tumawid si Enrile sa
EDSA mula Kampo Aguinaldo hanggang Kampo Crame sa gitna ng mga paghihiwayan
ng mga tao.[61] Sa gitnang katanghalian, ang Radio Veritas ay naghatid ng mga ulat ng
pagmamasa ng mga Marine malapit sa mga kampo sa silangan at mga tangkeng LVT-5
na papalapit mula hilaga at silangan. Ang isang kontinhente ng mga Marin na may mga
tangke at mga armoradong van na pinangunahan ni Brigadier General Artemio
Tadiar ay pinahinto sa kahabaan ng Ortigas Avenue mga 2 km mula sa mga kampo ng
mga sampung mga libong mga tao.[66] Ang mga madreng humahawak ng mga rosaryo
ay lumuhod sa harapan ng mga tangke at ang mga babae ay naghawak hawak upang
harangin ang mga hukbo.[67] Hiniling ni Tadiar sa mga tao na padaanin sila ngunit hindi
gumalaw ang mga tao. Sa huli, ang mga hukbo ni Marcos ay umurong nang walang
pagpapaputok ng baril na nangyari.[61] Sa gabi, ang standby transmitter ng Radio
Veritas ay nabigo. Sa sandaling pagkatapos ng hating gabi, nagawa ng mga staff na
pumunta sa isa pang himplian upang simulan ang pagsasahimpapawid mula sa isang
lihim na lokasyon sa ilalim ng pangalang "Radyo Bandido". Sa bukang liwayway ng
Lunes, 24 Pebrero 1986, ang unang mga malalang pagsagupa sa mga hukbo ng
pamahalaan ay nangyari. Ang mga marine na nagmamartsa mula sa Libis sa silangan
ay naghagis ng mga tear gas sa mga demonstrador na mabilis na kumalat. Ang ilang
mga marine ay pumasok naman at humawak sa silangang panig ng Kampo
Aguinaldo.[61] Kalauna, ang mga helicopter ng ika-15 Strike Wing ng Philippine Air
Force na pinangunahan ni Col. Antonio Sotelo ay inutusan mula sa Sangley Point,
Cavite na tumungo sa Kampo Crame.[68] Sa lihim, ang squadron ay dumipekto at sa
halip na pagsalakay sa Kampo Crame ay lumapag rito na may mga naghahiyawang
mga tao at yumayakap sa mga piloto at mga crew nito. Ang isang helicopter na Bell
214 na piniloto ni Mahjor Major Deo Cruz ng ika-25 Helicopter Wing at mga Sikorsky S-
76 gunship na piniloto ni Colonel Charles Hotchkiss ng ika-20 Air Commando Squadron
ay mas maagang sumali sa mga rebelde sa himpapawid. Ang presensiya ng mga
helicopter ay nagpalakas sa morale nina Ramos at Enrile na patuloy na humihikayat sa
kanilang mga kapwa sundalo na sumali sa kilusan.[61] Sa katanghalian, si Corazon
Aquino ay dumating sa base kung saan sina Enrile, Ramos, at mga RAM officer at mga
tao ay naghihintay.[68]
Samantala, ang Pangulo ng Estados Unidos na si Ronald Reagan ay nabahala na baka
atakihin at patayin ni Marcos ang mga nagpoprotesta na masasaksihan sa telebisyon
ng buong mundo. Naglabas ng pahayag ang administrasyon ni Reagan na kung
gagamit si Marcos ng dahas ay "magsasanhi ito ng hindi masabing pinsala sa ugnayan
sa pagitan ng ating dalawang pamahalaan.[52]
Sa mga parehong oras, nakatanggap si June Keithley ng mga ulat na nilisan ni Marcos
ang Malacanang Palace at isinahimpapawid ito sa mga tao sa EDSA. Ang mga tao ay
nagdiwang at kahit sina Ramos at Enrile ay lumabas mula sa Crame upang harapin ang
mga tao. Gayunpaman, ang pagdiriwang ay panandalian dahil kalaunang lumabas si
Marcos sa telebisyong kinokontrol ng pamahalaan na Channel 4,[69] na nagdedeklarang
hindi siya magbibitiw sa pagkapangulo. Pinagpalagay na ang maling ulat ay isang
kalkuladong pagkilos laban kay Marcos upang humikayat ng masa maraming mga
depeksiyon.[61] Sa pagsasahimpapawid na ito, ang Channel 4 ay biglaang naglaho sa
himpapawid. Binihag isang kontinhente ng mga rebelde sa ilalim ni Col. Mariano
Santiago ang himpilian. Ang Channel 4 ay naibalik sa ere sa katanghalian na
naghahayg si Orly Punzalan na ang "Channel 4 ay muling nasa himpapawid upang
paglingkuran ang mga tao". Sa mga panahong ito, ang mga tao sa EDSA ay lumobo na
sa higit sa isang milyon.[61] Ang pagsasahimpapawid na ito ang itinuturing na pagbabalik
ng ABS-CBN sa ere dahil ito ang unang beses na ang mga dating empleyado ay nasa
loob ng complex nito pagkatapos ng 14 taong pagsasara nito ni Marcos noong martial
law. Sa huling katanghalian, ang mga helicopter ng rebelde ay sumalakay sa Villamor
Airbase na nagwawasak sa mga ari-ariang panghimpapawid ng pangulo. Ang isa pang
helicopter ay tumungo sa Malacanang Palace na nagpatama ng isang rocket at
nagsanhi ng maliit na pinsala. Kalaunan, ang karamihan ng mga opiser na nagtapos
sa Philippine Military Academy (PMA) ay dumipekto sa pamahalaan ni Marcos. Ang
karamihan ng mga Sandatahang Hukbo ay lumipat na sa kabilang panig.[61]
Dalawang inaugurasyon ng pangulo
Noong umaga ng Martes, Pebrero 25, bandang ikapito ng umaga, nagkaroon ng
saguypaan sa pagitan ng mga loyalista at mga rebeldeng sundalo. May mga sniper na
bumabaril sa mga rebeldeng sundalo. Subalit patuloy na sinugod ng mga rebeldeng
sundalo ang estasyon ng Channel 9, na nasa hindi kalayuan ng Channel 4.

Nanumpa si Corazon Aquinobilang Pangulo ng Pilipinas sa Club Filipino, San Juan

noong 25 Pebrero 1986
Maya-maya lamang ay nanumpa si Corazon Aquino bilang bagong pangulo ng Pilipinas
sa isang seremonya sa Club Filipino sa Greenhills, isang kilometro mula sa Kampo
Crame. Pinasumpa si Aquino ni Senior Associate Justice Claudio Teehankee, at
pinasumpa naman si Laurel bilang Pangalawang Pangulo ni Justice Abad Santos.
Hawak ni Aurora Aquino, nanay ni Ninoy Aquino, ang bibliang ginamit sa panunumpa ni
Aquino. Kasama sa seremonya si Ramos, na na-promote bilang Heneral, si Enrile at
ang iba pang mga politiko. Nasa labas ang maraming mga taga-suporta ni Aquino, na
karamihan ay naka-dilaw bilang pagpapakita ng kanilang suporta. Matapos ang
panunumpa ni Aquino ay kumanta sila ng Bayan Ko.
Samantala, nanumpa naman si Marcos sa Malacanang Palace. Nandoon ang ilan sa
kanyang mga taga-suporta na sumisigaw ng "Marcos! Marcos! Marcos pa rin!" Ang
panunumpa ay ginawa ni Marcos sa balkonahe ng palasyo ng Malacanang na
isinahimpapawid ng IBC-13 at GMA-7.[61] Walang mga inanyayahang mga dayuhang
dignitaryo ang dumalo sa seremonyang ito sa kadahilang pangseguridad. Ang mag-
asawang Marcos ay lumabas sa balkonahe sa harap ng mga 3000 loyalistang KBL na
nagsisigawan kina Marcos na "Dakpin ang mga Ahas!".[70] Pagkatapos ng panunumpa
ay mabilis na umalis ang mag-asawa sa labas ng Palasyong Malacanang. Naputol ang
pagbrodkast nito noong kubkubin ng mga rebeldeng sundalo ang mga nalalabing mga
estasyon.
Marami ding mga demonstrador ang nagmasa sa mga barikada sa kahabaan
ng Mendiola, hindi kalayuan mula sa Malakanyang, ngunit hinarang sila doon ng mga
loyalistang mga sundalo. Maraming mga demonstrador ang nagalit, ngunit inawat sila
ng mga pari na nakiusap na huwag maging marahas.[61]
Paglisan ng pamilya Marcos mula Pilipinas tungo sa Hawaii
Ang Pangulong Ronald Reagan ay naglabas ng isang pagsusumamo kay Marcos na
magbitiw na: Ang mga pagtatangka na patagalin ang buhay ng kasalukuyang rehime sa
pamamagitan ng dahas ay walang kabuluhan. Ang lunas sa krisis na ito ay matatamo
lamang sa pamamagitan ng isang mapayapang paglipat sa isang bagong
pamahalaan.".[52] Binasa ni Marcos ang mensahe ni Reagan noong alas 3 ng madaling
araw (oras ng Maynila) at agad na tinawagan ni Marcos ang Senador ng Estados
Unidos na si Paul Laxalt, para humingi ng payo mula kay Reagan.[70] Iminungkahi ni
Marcos kay Laxalt ang pagsasalo ng kapangyarihan kay Aquino o manunungkulan
bilang nakakatandang tagapayo ni Aquino.[52] Tumawag si Laxalt kay Marcos ng alas
singko. Tinanong ni Marcos kay Laxalt na Senador, ano sa tingin mo? Dapat na ba
akong magbitiw?".[52] Sumagot si Laxalt na "I think you should cut and cut cleanly. I
think the time has come. (Sa tingin ko dapat mo nang putulin at putulin ng malinis. Sa
tingin ko dumating na ang panahon)" na siyang kinalungkot ni Marcos. Bandang hapon,
kinausap ni Marcos si Enrile para sa kanyang ligtas na paglisan kasama ang kanyang
pamilya at mga malalapit na kaalyado gaya ni General Ver. Sa hating gabi, dinala ng
U.S. Airforce HH-3E Rescue helicopter ang pamilya ni Marcos sa Clark Airbase
Pampanga mga 83 kilometrong hilaga ng Maynila bago sumakay sa mga
eroplanong US Air Force DC-9 Medivac at C-141Bpatungo sa Andersen Air Force Base
sa Guam, at papunta naman sa Hickam Air Force Base sa Hawaii kung saan dumating
si Marcos noong 26 Pebrero 1986.[61]
Marami ang nagsisaya sa paglisan ni Marcos. Napasok na rin ng mga demonstrador
ang Palasyo ng Malakanyang, na matagal na ipinagkait sa mga ordinaryong
mamamayan sa nakaraang dekada. Maliban sa mga naganap na nakawan, marami din
ang nagsilibot sa loob ng isang lugar kung saan binago ang kasaysayan ng bansa.
Maging ang buong mundo ay nagsaya. Ayon kay Bob Simon, isang tagapagbalita ng
CBS na isang estasyon sa Amerika, ang nagsabi "We Americans like to think we taught
the Filipinos democracy; well, tonight they are teaching the world." ("Gusto naming mga
Amerikano na isipin na kami ang nagturo sa Pilipinas ng demokrasya, ngunit ngayong
gabi tinuturuan nila ang buong mundo.")
Kabilang sa mga bagay na itinala ng bagong pamahalaan ng Pilipinas na naiwan ng
pamilyang Marcos sa Malacanang Palace nang lumikas ito patungo sa Hawaii ang 15
mink coat, 65 parasol, 508 mga gown, 888 handbag at 71 pares ng mga sunglass at
mga 1,060 pares ng sapatos.[71] Iniulat na nang tumakas si Marcos, natuklasan ng mga
ahente ng U.S. Customs ang 24 maleta ng mga brick na ginto at diamanteng hiyas na
itinago sa mga diaper bag. Ang mga sertipiko ng gintong bullion na nagkakahalaga ng
mga bilyong dolyar ay sinasabing kasama sa mga ari-ariang personal na dinala ni
Marcos at kanyang pamilya at mga crony nang bigyan sila ng ligtas na daanan ng
administrasyong Reagan patungong Hawaii.

Kamatayan
Pagkalipas ng tatlong taon, namatay siya noong 28 Setyembre 1989 sa Honolulu,
Hawaii sa edad na 72 sa cardiac arrest matapos ng matagal na pakikipaglaban sa mga
karamdaman ng bato, baga at puso.[72]
Ang bangkay ni Marcos ay inuwi sa Pilipinas noong 1993 at nakatanghal sa isang
mausoleo sa Batac, Ilocos Norte. Hiniling ng pamilya Marcos na ilibing si Marcos
sa Libingan ng mga Bayani ngunit ito ay sinalungat ng maraming mga politiko at mga
biktima ng mga karapatang pantao ni Marcos.

Legasiya ng pamumuno ni Marcos

Sa kasalukuyan, ang pamahalaan ng Pilipinas ay nagbabayad pa rin ng interes sa mga
utang pandayuhan ng bansa na natamo noong panahon ng administrasyong Marcos
hanggang sa 2025. Nang maging Pangulo si Marcos noong 1965, ang utang na
pandayuhan ng Pilipinas ay mababa sa dalawang bilyong dolyar. Nang mapatalsik si
Marcos noong 1986, ang utang na pandayuhan ng Pilipinas ay umabot ng 28 bilyong
dolyar.[3][4] Ayon sa mga ulat, ang 33% ng mga utang pandayuhan na katumbas ng 8
bilyong dolyar ay napunta sa bulsa ni Marcos at kanyang mga crony.[4] Noong 1975,
ang 57% ng mga pamilyang Pilipino ay iniulat na mahirap.[4]
Ang isang ulat noong 2007 ng United Nations Office on Drugs and Crime at World
Bank ay nagtantiya na may halagang $US 5 bilyon hanggang $US 10 bilyon ang mga
aria-ariang kinuha ni Ferdinand Marcos mula sa bansang Pilipinas.[73] Sinasabing ang
anak ni Marcos na si Irene Marcos Araneta ay may Swiss bank account na
naglamaman ng US $13.2 bilyon na ni-launder at nilipat sa mga iba't ibang account sa
mga bansang gaya ng Luxembourg, British Virgin Islands, Liechtenstein.[74][75]Noong 8
Abril 2013, iniulat na ang anak ni Marcos na si Imee Marcos ay may mga sikretong
offshore trust at isang offshore company sa British Virgin Islands na hindi niya idineklara
sa kanyang SALN.[76]
Noong 2004, si Ferdinand Marcos ay inilagay ng Transparency International na
ikalawang pinakakurakot na pinuno sa buong mundo.[77]
Hindi kailanman kinilala o hiningan ng patawad ng mga kasapi ng pamilya Marcos ang
mga nagawang atrosidad at paglabag ng mga karapatang pantao ni Ferdinand
Marcos.[78] Inangkin ni Imelda Marcos na ang dapat humingi ng tawad ay ang
pamahalaan ng Pilipinas at hindi ang kanyang pamilya.[79] Ayon kay Human Rights
(CHR) Chairperson Loretta Ann Rosales, ang pagpapatibay ng US Court Appeals sa
kasong contempt laban sa pamilya Marcos ay kabayaran para sa "walang hiyang
kayabangan" ni Bongbong at kanyang ina na hindi humingi ng tawad para sa
pagnanakaw at pagpatay noong rehime ni Marcos.[80] Ang hatol na $353.6 milyon
contempt laban sa pamilya Marcos ay para sa paglabag ng pamilya Marcos sa
injunction na nagbabawal sa kanilang ubusin ang ari-arian ng pamilya Marcos na
ibabayad sa mga biktima ni Marcos.[80]
Ang mga kinatawan ng Akbayan ay naghain ng resolusyon sa Kapulungan ng mga
Kinatawan ng Pilipinas na mandatoryong ituro sa mga estudyante ang mga atrosidad
ng Batas Militar ni Marcos sa lahat ng mga antas ng edukasyon upang "bigyan ang mga
tao ng lahat ng mga kasangkapan upang matukoy ang katotohanan mula sa mga
kasinungalingan". Hiniling ng Akbayan sa Pangulong Noynoy Aquino na suportahan
ang kanilang resolusyon "upang salungatin ang agresibong kampanya [ng mga loyalista
ni Marcos] na baguhin ang kasaysayan at itransporma ang brutal na diktador sa isang
mabuting pinuno."[78] Ang resolusyon ng Akbayan ay sinusuportahan ng Commission on
Human Rights (CHR), National Youth Commission (NYC), mga iba't ibang pangkat ng
kabataan at mga propesor ng kasaysayan.[78]
Isa sa pag-aangkin ng mga loyalista ni Marcos ay ang Pilipinas ay isang mayaman o
napakaunlad na bansa noong panahon ni Marcos. Gayunpaman, ito ay sinasalungat ng
mga ebidensiya. Nang mapatalsik si Marcos noong Pebrero 1986, ang halaga ng piso
ay bumagsak ng higit sa 400 porsiyento, ang Pilipinas ay nabaon sa 28 bilyong dolyar
na utang sa dayuhan, may tumaas na implasyon at ang kahirapan at korupsiyon ay
laganap.[81][82]
Inangkin ni Bongbong Marcos na kung hindi daw napatalsik ang kanyang ama sa
kapangyarihan ay naging Singapore na daw sana ang Pilipinas ngayon.[83]
Gayunpaman, ayon sa mismong unang Punong Ministro ng Singapore na si Lee Kuan
Yew na namuno sa parehong panahon ng pamumuno ni Marcos mula 1959 hanggang
1990: Ang kaibahan [ng Pilipinas sa Singapore] ang kultura ng mga Pilipino. Ito ay
isang malambot, mapagpatawad na kultura. Sa Pilipinas lamang na ang isang pinunong
tulad ni Ferdinand Marcos na nagnakaw sa kanyang bansa sa loob ng 20 taon ay
itinuturing pa rin para sa isang pambansang paglibing. Ang hindi malaking halaga ng
mga ninakaw ni Macos ay nagawang nabawi ngunit ang kanyang asawa at mga anak
ay pinayagang makabalik at lumahok sa politika. Kanilang sinuportahan ang nanalong
mga kandidato sa pangulo at kongreso gamit ang kanilang malalaking mga
mapagkukunan at muling bumalik sa politika at lipunan pagkatapos ng 1998 halalan na
nagbalik kay Joseph Estrada.[84][85]
Ayon kay Lee Kuan Yew, dahil walang nang nagpapautang na dayuhan kay Marcos
pagkatapos ng pagpatay kay Ninoy at dahil sa hindi magawang mabayaran ni Marcos
ang mga interest sa $25 bilyon dolyar utang sa dayuhan ng Pilipinas, ipinadala ni
Marcos ang kanyang kalihim na si Bobby Ongpin kay Lee upang umutang ng $300-500
milyong upang mabayaran ang mga interes ng utang ng Pilipinas. Ayon kay Lee,
tumingin siya ng diretso sa mata ni Marcos at sinabing "Hindi namin kailanman
makikitang maibabalik ang salapi...Ang kailangan ay isang matatag at malusog na
pinuno at hindi mas maraming mga utang".[84] Ayon din kay Lee, sa $25 bilyong dolyar
na utang ni Marcos sa dayuhan, ang 8 bilyong dolyar ay ipinautang ng mga bangko ng
Singapore.[84]

Ekonomiya ng Pilipinas sa ilalim ng pamumuno ni Marcos (1965–1986)

Bago maluklok si Marcos bilang Pangulo noong mga 1965–1986, ang Penn World
Tables ay nag-ulat ng real na paglago sa GDP kada kapita na may aberaheng 3.5%. Sa
ilalim ng rehimeng Marcos (1965–1986), ang taunang aberaheng paglago sa GDP ay
1.4% lamang. Ayon sa ilang sanggunian, ang taunang GDP ng Pilipinas mula 1976
hanggang 1986 ay 1.8% lamang. Sa 20 taong pamumuno ni Marcos, ang GNP kada
tao ng Pilipinas ay lumago lamang mula $495 hanggang $540 na haloswalang pag-
usad samantalang ang GNP kada tao ng Timog Korea sa parehong panahon ay lumago
mula $330 hanggang $2,345 dahil sa naging pamumuno ni Park Chung-hee .[87] Iniulat
ng World Bank na ang Pilipinas ay isa sa pinakamayamang ekonomiya sa Asya noong
mga 1950 bago ang pagluklok ni Marcos bilang Pangulo, na ikalawa sa Hapon ngunit
naging isa sa pinakamahirap na bansa sa Asya ngayon.[88][89] Ang mga taon ng maling
pangangasiwa sa ekonomiya at pababago-bagong kondisyon sa politika noong
rehimeng Marcos ang nag-ambag sa bumagal na pag-unlad ng ekonomiya ng
Pilipinas.[89] Sa ilalim ni Ferdinand Marcos nang ang ekonomiya ng Pilipinas ay kauna-
unahang nakaranas ng negatibong pag-unlad mula 1984.[90] Ang implasyon ay nasa
65%.[90] Ang opisyal na palitan ng piso-dolyar noong 1965 ay 3.90 piso kada dolyar
ngunit bumagsak sa 19.030 piso kada dolyar noong 1985.[91] Sa halip na paunlarin ang
ekonomiya, pinalawig ni Marcos ang papel ng mga renta sa ekonomiya. [92]
Ang ekonomiya ng Pilipinas ay nasadlak sa krisis pang-ekonomiya noong mga 1970
dahil sa sinasabing paggastos ni Marcos ng mga pondong pampamahalaan sa kanyang
muling pagtakbo bilang Pangulo.[93] Dahil hindi mabayaran ng administrasyon ni Marcos
ang utang pandayuhan ng bansa, siya ay nakipag-ayos sa IMF na pabagsakin ang
halaga ng piso sa ₱6.40 kada US dolyar.[93]
Noong mga 1970, ang pangkalahatang pagtaas sa mundo ng mga presyo ng hilaw na
materyal ay nakatulong sa ekonomiya. Napanatili ng pagmamanupaktura ang 6
porsiyentong rate ng paglago noong mga huling 1960 ngunit mababa sa ekonomiya sa
kabuuan. Ang pagluluwas ng mga produkto ay lumago rin. Sa ilalim ni Marcos ang mga
pagluluwas ng produktong kahoy ang isa sa mga pangunahing iniluluwas na produkto
ng bansa. Ang kaunting pansin ay binigay sa mga epektong pangkapaligiran ng
pagkakalbo ng mga kagubatan. Noong mga maagang 1980, ang industriya ay gumuho
dahil ang karamihan sa mga kagubatan ay naubos na.[94]Sa tulong ng mga
Pundasyogn Rockefeller at Ford ay dinala ni Marcos ang Rebolusyong Berde sa
Pilipinas. Itinatag ng mga pundasyong Rockeller at Ford ang International Rice
Research Institute sa Los Baños, Laguna kung saan direktor ang Amerikanong si Dr.
Robert Chandler at pangunahing rice breeder ang Amerikanong si Dr. Henry Beachell.
Ang isang nalikhang uri ng bigas o kanin ni Dr. Beachell ang IR8 na gumawa sa
Pilipinas at ibang bansa sa Asya na sapat sa kanin sa mga panahong ito. Gayunpaman,
upang mapataas ang produksiyon ng kaning ito, kailangang lapatan ng mga input na
pataba at pesticide na sobrang mahal para sa mga mahihirap na magsasaka.
Ang Rebolusyong Berde ay binatikos ng ilan dahil sa nakikitang matataas na mga tubo
para sa mga transnasyonal korporasyon na nagbebenta ng mga input ngunit
pangkalahatang mapanganib sa mga maliit na magsasaka na kadalasang natutulak sa
mga pagkakautang at kahirapan.[95] Dahil dito, iniulat na ang bilang ng mga
magsasakang-nangungutang na may mabuting katayuan sa ilalim ng Masagana 99 ay
bumagsak sa 80,000 noong mga 1977–1978 mula 800,000 noong 1973.[96] Noong
2006, ang mga utang ng mga magsasaka na hindi pa rin nababayaran sa ilalim ng
Masagana 99 ay ₱5.5 bilyon.[97] Ang 20 porsiyento ng mga utang ay siningil pa rin sa
ilalim ni Arroyo sa mga umutang na magsasaka.[97]
Ang mga kapital na dayuhan ay inanyayahan ni Marcos na mamuhunan sa ilang mga
proyektong industriyal. Ang mga dayuhan ay inalukhan ng mga pabuyang eksempsiyon
sa buwis at pribilehiyo ng paglalabas ng kanilang mga kinita sa kanilang salaping
dayuhan. Ang isa sa mga pinakamahalagang programa pang ekonomiya ni Marcos ang
Kilusang Kabuhayan at Kaunlaran na naglalayong itaguyod ang pag-unlad sa
ekonomiya ng mga barangay sa pamamagitan ng paghikayat sa mga ito na
magsagawa ng kanilang mga proyektong pangkabuhayan.
Ang pampublikong sektor ay gumampan ng mas malaking papel sa ekonomiya noong
mga 1970 dahil sa paggastos ng pamahalaan sa GNP ng mga 40 porsiyento.Upang
suportahan ang ekonomiya, si Marcos ay mabigat na umutang sa dayuhan. Nang
maging Pangulo si Marcos noong 1965, ang utang na pandayuhan ng Pilipinas ay
mababa sa dalawang bilyong dolyar. Nang mapatalsik si Marcos noong Pebrero 1986,
ang utang na pandayuhan ng Pilipinas ay umabot ng 28 bilyong dolyar. Sa
kasalukuyan, ang pamahalaan ng Pilipinas ay nagbabayad pa rin ng interes sa mga
utang pandayuhan ng bansa na natamo noong panahon ng administrasyong Marcos
hanggang sa 2025. Ayon sa mga ulat, ang 33% ng mga utang pandayuhan na
katumbas ng 8 bilyong dolyar ay napunta sa bulsa ni Marcos at kanyang mga crony.
Sa kabila ng agresibong mga patakarang pangungutang at paggasta ng pamahalaan ni
Marcos, ang Pilipinas ay nahuhuli sa mga iba pang bansa sa Timog Silangang Asya sa
rate ng paglago ng GDP kada capita. Ang karamihan ng utang na ito ay ginugol ni
Marcos sa pagtatayo at pagpapabuti ng imprastruktura at pagtataguyod ng turismo. Ang
turismo ay tumaas na nag-ambag sa paglago ng ekonomiya. Ang karamihan ng mga
turistang ito ay mga balikbayang Pilipino na bumalik sa ilalim ng Balikbayan Program na
inilunsad noong 1973. Ang isa pang pangunahing pinagkunan ng paglago ng
ekonomiya ang mga remittance ng mga manggagawang Pilipino sa ibang bansa (OFW)
na naghanap at nakatagpo ng trabaho sa Gitnang Silangan, Singapore at Hong Kong
dahil hindi makahanap ng mga trabaho sa sariling bansa ay.] Ang pagluluwas ng mga
manggagawang Pilipino sa ibang bansa ay isang patakaran ni Marcos noong 1974.]
Inutos ni Marcos ang isang pagbawas sa mga paggasta ng pamahalaan at gumamit ng
isang bahagi ng mga naipon upang pondohan ang Sariling Sikap na isang programang
pangkabuhayang kanyang itinatag noong 1984. Gayunpaman, ang ekonomiya ng
Pilipinas ay nakaranas ng isang negatibong paglago mula 1984 at patuloy na bumagsak
sa kabila ng mga pagsisikap ng administrasyon. Ang kabiguang ito ay sanhi ng
kaguluhang sibil, ang talamak na korupsiyon sa loob ng pamahalaan ni Marcos at
kawalan ng kredibilidad ni Marcos. Mismong nilihis ni Marcos ang malalaking bahagi ng
salapi ng pamahalaan para sa mga pondong pangangampanya ng kanyang partido.
Mula 1972 hanggang 1980, ang produksiyon sa agrikultura ay bumagsak ng mga 30%.
Kapitalismong crony at pagtatag ng mga monopolyo
Sa pagpapatupad ng Bagong Lipunan, kinumpiska ni Marcos ang mga negosyo ng
"oligarkiyang Tsino at Espanyol" ngunit ang mga ito ay napunta naman sa mga kasapi
ng pamilya Marcos at mga malapit na kaibigan na gumamit ritong mga pronta upang
pagtataguan ng mga nakuha nila sa korupsiyon. Itinatag ni Marcos ang "kapitalismong
crony" kung saan malaking nakinabang ang kanyang mga crony ni Marcos na naging
bagong oligarkiya. Sa ilalim ng Martial Law, ginawang pambansa o pag-aari ng
pamahalaan ni Marcos ang mga pribadong malalaking korporasyon gaya
ng PLDT, PAL (Philippine Airlines), Meralco, Fortune Tobacco, San Miguel Corporation
at iba pa na naging mga pag-aari ng pamilyang Marcos. Ang mga monopolyo sa ilang
mga mahahalagang industriya ay nilikha ni Marcos at inilagay sa kontrol ng kanyang
mga crony gaya ng industriyang buko sa ilalim nina Eduardo Cojuangco, Jr. at Juan
Ponce Enrile, industriya ng tobacco sa ilalim ni Lucio Tan, industriya ng saging sa ilalim
ni Antonio Floirendo, industriya ng asukal sa ilalim ni Roberto Benedicto at
pagmamanupaktura sa ilalim nina Herminio Disini at Ricardo Silverio. Ang pagtatag ni
Marcos ng mga monopolyo ang malalang nagpalumpo sa ekonomiya ng Pilipinas. Ang
mga magsasaka ng asukal at buko ay napilitan lamang magbenta ng kanilang mga
produkto sa mga monopolyong itinatag ni Marcos sa mas mababang presyo kesa sa
presyong pandaigdigan. Ang mga opiser ng militar ay inilagay ni Marcos sa lupon ng
mga korporasyon at inutos niyang kontrolin ng militar ang lahat ng mga pampublikong
utilidad at media.
Pagkatapos ideklara ni Marcos ang Martial law noong 1972, siya ay nangakong
magpapatupad mga repormang agrarian. Gayunpaman, ang mga reporma ng lupain na
ito ay malaking nagsilbi upang pahinain ang mga kalaban sa lupain ni Marcos at hindi
paliitin ang kawalang pantay sa mga lugar rural.
Kahirapan at hindi pantay na sahod[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang kawalang trabaho sa bansa ay lumobo mula 6.30% noong 1972 hanggang 12.55%
noong 1985. Ang kawalang pantay sa sahod noong Martial law ay lumago dahil ang
pinakamahirap na 60 porsiyento ng bansa ay kumukuha lamang ng 22.5 porsiyento ng
sahod ng bansa noong 1980 na mababa mula sa 25 porsiyento noong 1970
samantalang ang pinakamayamang 10 porsiyento ng populasyon ay kumukuha ng mas
malaking bahagi ng sahod ng bansa na 41.7 porsiyento noong 1980 na tumaas mula
37.1 porsiyento noong 1970. Ang mga trend na ito ay kasabay ng mga akusasyon
ng cronyismo sa administrasyong Marcos dahil ang administrasyon ay nahaharap sa
mga tanong ng pagpapabor sa ilang mga kompanya na malapit kay Marcos. Ayon sa
Family Income and Expenditure Survey na isinagawa 1965 hanggang 1985, ang
insidensiya ng kahirapan sa Pilipinas ay tumaas mula 41 porsiyento noong 1965
hanggang 58.9 porsiyento noong 1985. Ito ay maituturo sa mas mas mababang real na
mga sahod pang-agrikultura at mas mababang mga sahod para sa wala at may
kasanayang mga manggagawa. Ang real na mga sahod pang-agrikultura ay bumagsak
ng mga 25 porsiyento mula sa kanilang 1961 lebel samantalang ang mga real na sahod
para sa mga wala at may kasanayang trabahador ay nabawasan ng mga 1/3 ng
kanilang 1962 lebel.

Mga paglilitis laban sa pamilya Marcos[baguhin | baguhin ang batayan]

Noong 1995, ang mga 10,000 Pilipino ay nanalo sa isang U.S. class-action lawsuit na
inihain laban sa estado ni Marcos. Sila ay ginawaran ng kabayaran sa pinsala na $1.96
bilyong dolyar ng Federal District Court of Honolulu, Hawaii para sa mga paglabag sa
karapatang pantao noong Martial Law. Ang mga kaso ay inihain ng mga biktima o mga
nabubuhay nilang mga kamag-anak sa pagpapahirap, pagpatay at mga paglaho ng
mga ito. Kabilang sa mga nanalo ang mga pamilya ng mga biktimang sina Liliosa
Hilao na ginahasa at pinahirapan at pinatay ng militar dahil sa pagbatikos sa
administrasyong Marcos at ng estudyanteng si Archimedes Trajano na pinahirapan at
pinatay ng militar sa ilalim ni Fabian Ver dahil lang sa pagtatanong kay Imee Marcos sa
isang bukas na forum noong 1977.
Sa pag-apela ni Imelda Marcos sa hatol ng hukuman, pinagtibay ng United States Court
of Appeals for the Ninth Circuit ang hatol laban kay Marcos at pabor sa mga biktima ni
Marcos. Dahil wala pang nakukuhang pondo upang ipagkaloob sa mga biktima ang
hatol, ito ay ipinagkaloob ng hukuman mula sa mga pondo ng pamilya Marcos sa mga
Swiss bank accounts sa pamamagitan ng mga sangay sa California ng mga Swiss
bank. Kalaunang pumasok ang mga biktima ni Marcos sa isang kasunduang
kompromiso sa pamilya Marcos para sa 150 milyong dolyar na settlement. Noong 1995,
sina PCGG chairman Gunigundo at abogado ng SELDA(Samahan ng mga Ex-
Detainees Laban sa Detensiyon at Aresto) na si Robert Swift ay lumagda sa isang
memorandum of agreement para sa isang kompromiso sa administrasyong Fidel
Ramos na tatanggap ng 100 milyong dolyar kapalit ng pagbawi ng class action na
posibleng nagkakaloob sa pamilya Marcos ng imunidad mula sa mga hinaharap na
demanda laban sa kanila. Ang kasunduang ito ay kinundena ng SELDA bilang ilegal at
imoral na nagtulak kay Ramos na huwag nang lagdaan ang kasunduan.Noong Marso
1997, pinagtibay ng Kataas-taasang Hukuman ng Estados Unidos ang desisyon ng
Court of Appeals laban kay Marcos at pabor sa mga biktima ni Marcos.
Inilalagay ng mga grupong Human rights ang bilang ng mga biktima ng ekstrahudisyal
na pagpatay sa ilalim ng martial law ni Marcos sa 1500 katao. Ayon as Karapatan, ang
mga rekord ay nagpapakitang ang 759 katao ay hindi boluntaryong naglaho (ang
kanilang mga katawan ay hindi kailanman natagpuan). Ayon sa historyan ng militar na
si Alfred McCoy may 3,257 ekstrahudisyal na pagpatay, 35,000 biktima ng mga
pagpapahirap at 70,000 mga nabilanggo noong mga panahon ng pamumuno ni
Marcos.[112][113]

Mga nabawing kayamanan ng pamilya Marcos

Noong 2003, idineklara ng Korte Suprema ng Pilipinas na ang anumang kayamanan ni
Ferdinand Marcos na labis sa kanyang kabuuang legal na kinita na $304,000 bilang
Pangulo ng Pilipinas mula 1965 hanggang 1986 ay ipagpapalagay na kayamanang
nakuha mula sa masama.
Nagawang mabawi ng Presidential Commission on Good Government (PCGG) na
itinatag noong 1986 ang 164 bilyong piso ($US 4 bilyong dolyar) na kinuha ni Marcos
kabilang ang mga alahas gaya ng isang 150-carat ruby at isang diamanteng tiara, mga
daang milyong mga dolyar na itinago sa mga Swiss bank account at mga prime real
estate.
Noong 2003, ibinalik ng pamahalaan ng Switzerland sa pamahalaan ng Pilipinas ang
US$684 milyon (o 8 bilyong piso) ng kayamanan ni Marcos na nakatago sa mga Swiss
account. Ang salaping ito ay ibabayad sa mga biktima ni Marcos noong martial law.
Noong 1968, ginamit ni Ferdinand at Imelda ang mga alias na William Saunders at Jane
Ryan upang buksan ang kanilang unang Swiss bank account sa Zurich, Switzerland, na
may balanseng $950,000 noong Marso 1968 nang ang sahod ni Marcos bilang Pangulo
ng Pilipinas ay $5,600 lamang.
Noong Pebrero 2014, nabawi ng pamahalaan ng Pilipinas ang higit 29 milyong dolyar o
mga ₱1.3 bilyon mula sa mga natitirang salapi ni Ferdinand Marcos na nakatago sa
mga mga Swiss account sa Singapore.
Hinahanap pa ng pamahalaan ng Pilipinas ang mga 150 painting ng mga tanyag na
maestro at pintor na nalikom ng pamilya Marcos na naglaho pagkatapos mapatalsik ang
pamilya Marcos sa Pilipinas noong Pebrero 1986.
Noong Enero 2014, ang dating sekretarya ni Imelda Marcos na si Vilma Bautista ay
hinatulan ng dalawa hanggang anim na taong pagkakabilanggo sa New York dahil sa
pakikipagsabwatan sa pagbebenta ng painting ni Claude Monet na Le Bassin aux
Nymphéas sa London gallery sa halagang $28 milyon. Ang painting ay naglaho mula sa
konsulado ng Pilipinas sa Manhattan, New York City pagkatapos mapatalsik ang mga
Marcos noong 1986.
Mga inaangking pinagmulan ng kayamanan ni Marcos
Noong 1992, inangkin ni Imelda Marcos na ang kayamanan ni Ferdinand Marcos ay
mula sa Ginto ni Yamashita[123] ngunit ito ay hindi pinaniniwalaan ng mga imbestigador.
Ayon sa imbestigador na si Minoru Fukumitsu na naglingkod sa staff ni
Heneral Douglas MacArthur, nagsagawa siya ng lubusang imbestigasyon sa ginto ni
Yamashita ngunit walang siyang nahanap na ebidensiyang ito ay
umiral.[124][125] Inembistagahan ni Fukumitsu ang mga 200 Hapones na opiser at mga
lalakeng naglingkod sa ilalim ni Tomoyuki Yamashita.[124] Pinaniniwalaan ng ilan na
inimbento lang ni Marcos ang kuwento na nakamit nito ang ginto ni Yamashita upang
itago ang pagnanakaw nito sa mga reserbang ginto ng Bangko Sentral ng Pilipinas.
Ayon sa pamahalaan ng Pilipinas, ang 800,000 troy ounce ng reserbang ginto ng
Bangko Sentral ng Pilipinas ay ninakaw o nilihis ni Marcos para sa pansariling
paggamit.[46] Noong 2006, inangkin naman ni Imelda na ang kayamanan ng kanyang
asawa ay mula sa pagiging gold trader nito at inangking nagkamit ito ng 7,500 tonelada
ng ginto noong mga 1950.[126] Gayunpaman, walang record ang BIR na ang pamilya
Marcos ay nagdeklara o nagbayad ng buwis sa mga inangking ari-ariang ito. Ayon
naman kay Imelda noong 1998, nalikom ni Ferdinand Marcos bilang gold trader ang
1,000 toneladang ginto habang isang "gerilya" noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig
at nakalikom ng 4,000 toneladang ginto noong mga 1970. Inangkin ni Imelda na bumili
si Ferdinand ng ginto sa halagang 17 dolyar kada ounce at ipinagbili ito ng 31 dolyar
kada ounce.[127] Ang pag-aangking ito ni Imelda ay kinutya ng mga eksperto ng ginto sa
Pilipinas at ibang bansa. Ayon sa mga eksperto ng ginto, ang 4,000 tonelada ng ginto
ay kumakatawan sa output ng ginto ng Timog Aprikasa loob ng 10 taon at sa Pilipinas
sa loob ng 100 taon. Ayon sa Gobernador ng Bangko Sentral ng Pilipinas na si Gabriel
C. Singson hinggil sa pag-aangkin ni Imelda, "Magiging katatawanan lamang tayo ng
buong mundo"