Sergio Osmeña

(Setyembre 9, 1878 – Oktubre 19, 1961)

Si Sergio Osmeña ang naging ika-4 na pangulo ng

Republika ng Pilipinas. Siya ay isang estadista at
tagapagtatag ng Nacionalista Party. Isinilang siya noong
Setyembre 9, 1878 sa Cebu City.
Nagtrabaho si Osmeña sa panahon ng Rebolusyong
Pilipino bilang isang courier para kay Emilio Aguinaldo
bago niya natapos ang kanyang pag-aaral sa abogasiya sa
Unibersidad ng Sto. Tomas noong 1903. Si Osmeña ay
kilala sa paglaban para sa kalayaan at tumulong sa
labanan gamit ang pagsusulat bilang editor ng El Nuevo
Dia, isang pahayagan sa Cebu. Ang kanyang trabaho
bilang isang politiko ay nagsimula noong 1904 nang
italaga siya ng kolonyal na administrasyon ng US bilang
gobernador ng Cebu at siya ay naging abugado ng distrito
ng nasabing lalawigan at ng Negros Oriental.
Sa pagitan ng 1907 at 1916, siya ay pinili bilang
kinatawan sa Philippine National Assembly at naging
speaker ng Kapulungan ng mga Kinatawan. Siya rin ang tagapag-organisa ng Nacionalista Party
na kinokontrol ang arena pampulitika. Nanatili ang pagiging lider ni Osmeña hanggang 1921 at
sinundan ni Manuel Quezon.
Nagtagumpay ang tambalang Osmeña at Quezon sa paglaban para sa kalayaan ng Pilipinas. Ang
kanilang pinakamalaking laban ay lumitaw sa panahon ng pagtatapos ng Hare-Hawes-Cutting
Independence Act ng Kongreso ng Estados Unidos noong 1933. Ang koponan ay hindi nagtagal
sapagkat hindi magkasundo sina Osmeña at Quezon ukol sa pagpapanatili ng baseng militar ng
US pagkatapos magkaroon ng kalayaan ang bansa. Habang tinatrabaho ni Osmeña ang mga
kondisyon, hinarang naman ni Quezon ang kumpirmasyon nito sa Pilipinas. Nang mapasa ang
bill, nakuha ni Quezon ang Tydings-McDuffie Act of 1934 na may katungkulan sa paggawa ng
republika ng komonwelt.
Noong 1935, si Osmeña ay inihalal na bise presidente ng Komonwelt at si Quezon ang kanyang
pangulo. Siya ay naging matapat na tagasunod ni Pangulong Quezon at sumama sa kanya noong
si Quezon ay napatapon sa Washington, DC noong 1942. Pinalitan ni Sergio Osmeña si Quezon
bilang pangulo noong siya ay namatay noong Agosto 1, 1944. Bumalik siya sa Pilipinas kasama
ang partido ni Douglas McArthur noong Oktubre 20, 1944.
Tumakbo siya muli para sa pagkapangulo noong Abril 23, 1946 ngunit natalo kay Manuel Roxas,
na naging unang pangulo ng independiyenteng Republika ng Pilipinas. Nagretiro siya sa Cebu
pagkatapos nito at namatay noong Oktubre 19, 1961 sa edad na 83.
 Manuel Roxas
(Enero 1, 1892 – Abril 15, 1948)

Si Manuel A. Roxas (Man·wél Ey Ró·has) ang

maituturing na hulíng pangulo ng Komonwelt dahil
nagwagi siyá sa halalan ng 23 Abril 1946 at unang
pangulo ng kasalukuyang Republika ng Filipinas
pagkatapos igawad ng Estados Unidos ang
kasarinlan sa Filipinas noong 4 Hulyo 1946.
Gayunman, maikli ang kaniyang panunungkulan
dahil noong 15 Abril1948 ay namatay siyá sa atake
sa puso pagkatapos magtalumpati sa Clark Field,
Pampanga.

Ngunit tinapos din ng kamatayan ang isang

makulay at walanghumpay na pag-akyat sa
tagumpay ng isang lider politiko. Isinilang si Roxas
sa Capiz (Lungsod Roxas ngayon), Capiz noong 1 Enero 1892 kina Gerardo Roxas at
Rosario Acuña. Nag-aral siyá ng batas sa Unibersidad ng Pilipinas at nanguna sa
pagsusulit sa bar noong 1913. Pinakasalan niyá si Trinidad de Leon ng San Miguel,
Bulacan. Isa sa dalawang anak nilá, si Gerardo Roxas, ang magiging bantog ding
politikong pambansa. Kumandidato siyáng gobernador ng Capiz at pagkaraan, noong
1922 kinatawan sa Asamblea. Napansin siyá ni Quezon at tinangkilik. Naging ispiker siyá
ng Mababàng Kapulungan noong 1922-1923. Pagkatapos, naging aktibo siyá sa mga
delegasyon patungong Estados Unidos upang maglakad ng kasarinlan.

Kumandidatong delegado sa 1935 Kumbensiyong Konstitusyonal si Roxas at nanalo. Sa

halalang 15 Nobyembre1935 para sa Komonwelt muling nagkaisa sina Quezon at
Osmeña at nagwaging pangulo at pangalawang- pangulo. Hinirang ni Quezon si Roxas na
kalihim sa pananalapi at direktor sa National Economic Council. Naiwan siyá sa Filipinas
noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig at lumahok sa mga labanan sa Corregidor,
Bataan, at Mindanao. Muntik na siyáng mapatay nang madakip sa Mindanao. Napilitan
siyáng makiisa sa mga Japanese ngunit patuloy na kumilos sa pangkating gerilya. Sa
halalan noong 23 Abril 1946, tinálo ni Roxas si Osmeña sa pagkapangulo. Bahagi ng mga
naisagawa niyá bago namatay ang reparasyon o bayad-pinsala sa mga sinalanta ng digma
at ang karapatang parity. Naipatayô din niyá ang Rehabilitation Finance Corporation na
naging Development Bank of the Philippines (DBP) gayundin ang Central Bank of the
Philippines na Bangko Sentral ng Pilipinas ngayon.
 Pablo Ocampo
(Enero 25, 1853 - Pebrero 5, 1925)

Si Pablo de Leon Ocampo ay isang abugado,

nasyonalista, miyembro ng Kongreso ng Malolos,
Resident Commissioner ng Pilipinas sa Kongreso
ng Estados Unidos kasama si Benito Legarda at
miyembro ng 2nd Philippine Legislature.
Tumulong siya upang maisakatuparan ang
mapayapang paglipat ng Pilipinas mula sa pagiging
kolonya ng Espanya hanggang sa pagiging
Commonwealth ng Amerika.
Si Ocampo ay ipinanganak noong Enero 25, 1853
sa Quiapo, Manila. Ang kanyang ama ay si Andres
Ocampo, isang gobernadorcillo ng Santa Cruz,
Maynila noong panahon ng Espanya, habang ang
kanyang ina ay si Macaria de Leon.
Nag-aral si Ocampo ng kanyang sekondarya sa
Colegio de San Juan de Letran at nagpatuloy ng
kanyang Law sa Unibersidad ng Santo Tomas.
Nagtapos siya ng kanyang degree noong Marso 1882.
Ikinasal si Ocampo kay Juana Zamora noong Setyembre 5, 1885. Nagkaroon sila ng
labindalawang anak ngunit anim lamang ang umabot sa tamang gulang.
Noong 1888, si Ocampo ay hinirang na court reporter ng Maynila. Nang sumunod na taon ay
nahirang bilang public prosecutor sa korte ng first instance sa Tondo, Maynila. Nang
maglaon siya ay naging public defender at kalihim ng Bar Association.
Habang hindi siya aktibong tagasuporta ng Himagsikan sa unang yugto nito, si Ocampo ay
hinirang na miyembro ng Kongreso ng Malolos. Kinatawan niya ang mga lalawigan ng
Prinsipe, Lepanto, Bontok, at Infanta. Nang maglaon, siya ay nahalal na kalihim at kasapi ng
komite na bumalangkas ng konstitusyon. Nagturo din siya ng civil law at political economy
sa Universidad Cientifico-Literaria de Filipinas na pinamahalaan ng rebolusyonaryong
gobyerno.
Nang sumiklab ang digmaang Pilipino-Amerikano noong Pebrero 1899, sumali si Ocampo
kina Gracio Gonzaga, Florentino Torres, Gregorio del Pilar, at Lorenzo Zialcita sa komisyon
na nakipagpulong kay Elwell S. Otis upang matigil ang labanan. Noong Hulyo 3 1899, si
Ocampo ay hinirang ni Emilio Aguinaldo bilang nag-iisang kinatawan ng pamahalaang
Rebolusyonaryo sa lungsod ng Maynila at nagsilbi rin bilang pinuno ng tanggapan ng
intelihensiya nito.
Si Ocampo ay naging patnugot ng La Patria, isang pambansang papel na itinatag noong
Setyembre 16, 1899. Ang papel ay nagbigay sa kanya ng lugar upang ibahagi ang kanyang
nasyonalistikong pananaw na ikinagalit ng mga awtoridad ng Amerika. Si Gobernador-
Heneral Arthur MacArthur Jr., ama ni Heneral Douglas MacArthur, ay nag-utos na ipatapon
siya sa Guam noong Enero 7. 1901. Pagkalipas ng siyam na araw, isinakay si Ocampo sa
isang bapor ng Amerika kasama ang iba pang mga rebolusyonaryo tulad nina Apolinario
Mabini, Julian Gerona, Maximo Hizon, Pio del Pilar, Mariano Llanera, at Artemio Ricarte.
Nanatili siya sa Guam ng halos dalawang taon at nakabalik lamang sa Pilipinas matapos
siyang bigyan ng amnestiya ni Pangulong William McKinley at nanumpa ng katapatan sa
Amerika noong 1902.
Nagbago ang paninindigan ni Ocampo matapos ang kanyang pagkatapon sa Guam. Hindi
niya sinuportahan ang panawagan para sa agarang kalayaan. Sa halip na sumali sa Partido
Independista immediateatista, sumali siya sa Union Nacionalista. Noong 1907, tumakbo siya
para sa First Philippine Assembly upang kumatawan sa southern district ng Manila, ngunit
natalo siya.

Noong Nobyembre 22, 1907, si Ocampo ay inihalal ng Assembly bilang kauna-unahang

Resident Commissioner ng Pilipinas sa Amerika. Siya at si Benito Legarda ay naglayag
patungo sa Washington noong Disyembre 21, 1907. Ang dalawa ay naging kauna-unahang
Filipino Resident Commissioner na nakaupo sa Kongreso ng Estados Unidos. Sa
pagkakataong ito, itinaguyod ni Ocampo ang agarang kalayaan sapagkat ito ang paninindigan
ng partidong pampulitika sa Pilipinas.

Bilang resident commissioner, naniniwala si Ocampo na hindi ang Estados Unidos ang
magpapasya kung handa ba o hindi ang mga Pilipino na patakbuhin ang gobyerno.
Kumbinsido siya na ang kalayaan ang mag-uudyok sa mga Pilipino na palakasin ang
gobyerno at mapabuti ang ekonomiya ng bansa. Mariing tinutulan ni Ocampo ang Payne–
Aldrich Tariff Act na pinapayagan ang walang limitasyong pagpasok ng mga produktong
Amerikano sa Pilipinas, habang ang mga produkto ng Pilipinas tulad ng asukal at tabako na
patungo sa Estados Unidos ay dumadaan sa mahigpit na importasyon.

Noong 1909, makalipas ang dalawang taon sa Washington, D.C., tumakbo si Ocampo at
nanalo para sa 2nd Philippine Legislature.
Matapos ang kanyang panunungkulan bilang mambabatas, si Ocampo ay nagsilbi bilang bise-
alkalde ng Maynila mula Agosto 8, 1911 hanggang Marso 6, 1920. Pagkatapos ay nagretiro
siya sa politika.
Namatay si Ocampo noong Pebrero 5, 1925 sa edad na 72. Ang kanyang labi ay nakalagak sa
mausoleum ng pamilya Ocampo-Campos sa Antipolo, Rizal.
 Macario L. Sakay
(Enero 3, 1870 - Setyembre 13, 1907)

Si Macario de Leon Sakay (Ma·kár·yo de Le·yón

Sá·kay) ay lider- Katipunero at pangulo ng
Republikang Tagalog, isang pamahalaang
rebolusyonaryo na itinatag niyá upang ipagpatuloy
ang pakikibáka laban sa mga Americano.
Isinilang siyá sa Tondo, Maynila noong 3 Enero
1870 at anak-mahirap. Diumano, isa siyáng barbero
at sastre. Naging manggagawa rin siyá sa talyer ng
kalesa at gumanap sa mga komedya. Noong 1894,
sumapi siyá sa Katipunan at naging matalik na
kaibigan ni Andres Bonifacio. Naging pangulo siyá
ng Dapitan, isa sa pinakamalakas na konseho sa
kilusang mapanghimagsik. Noong 1896, pagkaraan
ng labanan sa Pinaglabanan, isa siyá sa mga pinunò
ng Katipunerong naglagi sa kabundukan ng
Marikina at Montalban.
Sa Digmaang Filipino-Americano, naglingkod
siyáng lihim na muling tagapagbuo ng Katipunan sa Maynila. Nadakip siyá at nakalaya
lámang nang magpahayag ng amnestiya ang pamahalaang Americano noong Hulyo1902.
Nagtatag siyá ng mga pangkating gerilya sa Timog Katagalugan, lalo na sa mga lalawigan ng
Rizal, Cavite, Laguna, at Batangas. Lumakas ang kaniyang pangkat at noon niyá ipinahayag
ang Republikang Tagalog na siyá ang pangulo at si Francisco Carreon ang pangalawang
pangulo. Ang Republikang Tagalog ay may sariling saligang-batas, bandila, sistema ng
pagkolekta ng buwis, at regular na hukbo.
Noong 1905, sa tulong ni Dominador Gomez, isang pinagtitiwalaan niyáng lider
manggagawa noon, ay nakumbinsi siyáng sumuko. Nangako ang mga Americano, sa
pamamagitan ni Gomez, na bibigyan ng amnestiya ang lahat ng tauhan ni Sakay. May
pangako rin noon ang mga Americano na bubuuin ang Pambansang Asamblea kung
magkakaroon ng ganap na katahimikan.
Kasáma ang kaniyang mga heneral ay bumabâ si Sakay mula sa himpilan sa Tanay, Rizal.
Gayunman, sa isang piging sa Cavite ay bigla at pataksil siyáng hinuli, ikinulong, at
madaliang nilitis. Noong Setyembre 13, 1907, binitay siyá at ang isang matapat niyáng
heneral na si Lucio de Vega. May ilang historyador na kumikilala kay Sakay bilang isa sa
mga Pangulo ng Filipinas, ngunit hindi ito kinikilala ng pamahalaan. Noong 2008, isang
rebulto ni Sakay ang pinasinayaan sa Plaza Morga sa Tondo, Maynila.
 Isauro Gabaldon
(Hulyo 19, 1875 – Mayo 25, 1942)

Si Isauro Gabaldon ay isang Pilipinong

politico at educator na kilala sa kanyang
kontribusyon sa sekto ng edukasyon sa
Pilipinas. Siya ay ipinanganak noong ika-
19 ng Hulyo, 1875 sa Nueva Ecija,
Pilipinas, at namatay noong ika-25 ng
Mayo, 1942.

Si Gabaldon ay nagsilibi bilang kinatawan

ng Nueva Ecija sa Kongreso ng Pilipinas
noong panahaon ng Amerikano. Bilang
isang mambabatas ng isang batas na kilala
bilang “Gabaldon Act” noong 1907.

Ang gabaldon Act ay naglalayong maglaan ng podo para sa pagpapatayo ng

mga paaralang pamoubliko sa mga liblib na lugar sa Pilipinas. Sa pamamagitan
ng batas na ito, tinulungan ni Gabaldon ang pagpapalawak ng sistema ng
edukasyon sa bansa at ang pagkakaroon ng mga paaralang malapit sa mga
komunidad.

Ang mga paaralang itinayo sa ilalim ng Gabaldon Act sy kilala bilang

“Gabaldon Buidlings”. Ito ay mga gusali na may espesyal na disenyo at
istraktura na naglalayong magbigay ng maayos at maayos na pasiliddad para sa
mga mag-aaral.

Ang kontribusyon ni Isauro Gabaldon sa sector ng edukasyon ay nagdulot ng

malaking epekto sa pag-unlad ng sistema ng edukasyon sa Pilipinas. Hanggang
sa kasalukuyan, marami pa rin sa mga Gabaldon Buildings ang natatanging
bahagi ng mga paaralang pambpubliko sa bansa.