Ligji i Omit

Jump to navigationJump to search

V, I, dhe R, parametrat e Ligjit të Omit.

Ligji i Omit thotë se rryma nepër një përçues në mes të dy pikave është proporcional
me tensionin në mes të këtyre dy pikave. Duka e paraqitur konstanten e proporcionalitetit
si rezistencë[1] arrihet ekuacioni matematikor që përshkruan këtë lidhje:[2] Om eshte njesia per matjen
e rezistences elektrike (R)

ku I është rryma nepër përçues në njësi të amperit, V është tensioni

i matur në volt, dhe R është rezistenca elektrike e përçuesit në njësi
të omit. Më specifikisht, ligji i Omit thotë se R në këtë relacion është
konstantë, varur nga rryma.[3]
Ligji u emërua sipas fizikanit gjerman Georg Ohm, i cili, në një
traktat të publikuar në vitin 1827, përshkroi matjen e tensionit dhe
rrymës së aplikuar në qarqet e thjeshta elektrike që kanë gjatësi të
ndryshme të kabllos. Ai prezantoi një ekuacion më kompleks se ai
më lartë për të shpjeguar rezultatet e tij eksperimentale. Ky
ekuacion paraqet formën moderene të Ligjit të Omit.
Në fizikë, termi Ligj i Omit përdoret si referim ndaj shumë
përgjithësimeve të formuluara nga forma origjinale e ligjit. Shembulli
më i thjeshtë është ky:
 ku J është densiteti i rrymës në një lokacion të dhënë në një
material rezistues, E është fusha elektrike në atë lokacion, dhe
, σ (Sigma) është një parameter i varur nga materiali që
quhet përçueshmëria elektrike. Ky riformulim i Ligjit të Omit
është si shkak i Kirkovit.[4]

Përmbajtja

 1Versione të tjera
o 1.1Efektet magnetike
o 1.2Fluidet përçuese
 2Lidhje te jashtme
 3Literatura
 4Referencat

Versione të tjera[redakto | përpunoni burim]

Ligji i Omit, në formën e mësipërme, është një ekuacion
ekstremisht i dobishëm në fushën e inxhinierisë
elektrike/elektronike sepse përshkruarn sesi tensioni, rryma dhe
rezistenca janë të ndërlidhura në nivel "makroskopik". Fizikanët
që studiojnë vetitë elektrike të materies në element mikroskopik
përdorin një lidhje të ngushtë dhe më gjenerale vektoriale,
nganjëherë të referuar edhe si Ligj i Omit, duke shfrytëzuar
variablat skalare të Ligjit të Omit, U, I dhe R, por që secila është
në funksion të pozicionit brenda përçuesit. Fizikanët shoesh
përdorin këtë formë të Ligjit të Omit:[5]

ku "E" është vektori i fushës elektrike me njësi volt për

metër (analoge me "V" te Ligji i Omit e cila ka njësi volt), "J"
është vektori i densitetit të rrymës me njësi amper për njësi
të sipërfaqes (analoge me "I" te Ligji i Omit që ka njësi
amper, dhe "ρ" (greqisht "rho") është përçueshmëria
specifike me njësi ohm·meter (analoge me "R" te Ligji i
Omit që ka njësi ohm). Ekuacioni i mësipërm nganjëherë

shkruhet edhe si[6] J = E ku "σ" (greqisht "sigma")

është përçueshmëria si vlerë reciproke e ρ.
 Rryma duke rrjedhur nëpër një përçues uniform cilindrik me
një fushë uniforme të aplikuar.

Tensioni ndërmjet dy pikave definohet si:[7]

ku është element rrugor përgjatë integrimit të

vektorit të fushës elektrike E. Nëse fusha e
aplikuar E është uniforme dhe e orientuar përgjatë
gjatësisë së përçuesit siç tregohet në figurë, atëherë
përkufizimi i tensionit V në bazë të marrëveshjes së
zakonshme është:

Pasi fusha E është uniforme në drejtim të gjatësisë

së kabllos, për një përçues që ka ρ konstante,
edhe J do të jetë i pandryshueshëm në çfarëdo
sipërfaqe tërthorazi, kështu që mund të
shkruajmë:[8]

Nga 2 rezultatet e mësipërme fitojmë:

Rezistenca elektrike është një përçues

uniform i dhënë në terma të rezistencës
specifike:[8]

ku l është gjatësia e përçuesit në njësi

të metrave nga SI, a është prerja
tërthore (për një kabllo
qarkore a = πr2 ku r është rrezja) në
njësi të metrit kator, dhe ρ është
rezistenca specifike në njësi
ohm·meter.
Pas zëvendësimit të R nga ekuacioni i
mësipërm kemi:

Efektet
magnetike[redakto | përpuno
ni burim]
Nëse fusha e jashtme B është
prezente dhe përçuesi nuk është
në qetësi por lëviz me shpejtësi v,
atëherënjë term ekstra duhet të
shtohet në llogari të rrymës së
induktuar nga Forca e Lorencit në
ngarkesa.

Në pjesët e tjera të përçuesit

lëvizës ky term bie sepse v= 0.
Kjo nuk është një kontradikt
sepse fusha elektrike në
pjesët e tjera ndryshon nga
fusha E në pjesën
studiuese:E ' = E + v×B.
Fluidet
përçuese[redakto | përpu
noni burim]
Në një fluid përçues,
si plazma, ekziston efekt i
ngjashëm. Marrim një fluid që

lëviz me shpejtësi në një

fushë magnetike . Lëvizja

relative indukton një fushë

elektrike e cila
ushtron fushën elektrike në
ngarkesat provuese duke i
dhënë rritje rrymës

elektrike . Ekuacioni i
lëvizjes për elektronin gaz, me

një numër të densitetit ,

shkruhet:
ku

, dhe janë
ngarkesa, masa dhe
shpejtësia e elektronit,
respektivisht. Po ashtu,

është frekuenca e
goditjeve të elektronee me
hekura që kanë një

shpejtësi . Pasi
elektroni ka masë shumë
të vogël krahasuar me
jonet, mund ta injorojmë
anën e majtë të ekuacionit
të mësipërm:

ku duhet të përdorimin
përkufizimin e
denistetit të rrymës,
dhe po ashtu ta

shtojmë që
paraqet
përçueshmërinë
elektrike. Ky ekuacion
është ekuivalent me:

ku është
përçueshmëria
specifike.

Lidhje te
jashtme[reda
kto | përpunoni
burim]
Commons:
Ohm's law –
Album me
fotografi dhe/apo
video dhe
materiale
multimediale

Literatura[re
dakto | përpuno
ni burim]

 E.
Hysenbegasi:
Përmbledhje
punësh
laboratori në
fizikë. Për
fakultetet e
inxhinerisë
dhe degën e
kimisë,
Tiranë, 1982.
 F. Sinoimeri,
Z. Mulaj, B.
Duka: Fizika
1+2,
Sh.B.L.U.
Tiranë 1999.
 Grupe
autorësh:
Ushtrime të
Fizikes së
përgjithshme.
Për fakultetet
e inxhinierisë,
Tiranë, 1982.

Referencat[r
edakto | përpun
oni burim]

1. ^ Consoliv
er, Earl L.,
and
Mitchell,
Grover I.
(1920). Aut
omotive
ignition
systems.
McGraw-
Hill. f. 4.
2. ^ Robert
A.
Millikan an
d E. S.
 Bishop
(1917). Ele
ments of
Electricity.
American
Technical
Society.
f. 54.
3. ^ Oliver
Heaviside
(1894). Ele
ctrical
papers. 1.
Macmillan
and Co.
f. 283. 0-
8218-
2840-1.
4. ^ Olivier
Darrigol, _i
s=&as_brr
=0#v=onep
age&q=%2
2alternativ
e%20form
ulation%20
of%20Ohm
%27s%20l
aw%22%2
0isbn%3A
019850594
9&f=false
Electrodyn
amics from
Ampère to
Einstein,
p.70,
Oxford
University
Press,
2000 ISBN
0-19-
850594-9.
5. ^ Lerner,
Lawrence
S.
(1977). Ph
ysics for
scientists
and
engineers.
Jones &
Bartlett.
f. 736. 978
-0-7637-
0460-5.
6. ^ Seymour
J, Physical
 Electronics,
Pitman,
1972, pp
53–54
7. ^ Lerner
L, Physics
for
scientists
and
engineers,
Jones &
Bartlett,
1997, pp.
685–686
8. ^ a b Lerner
L, Physics
for
scientists
and
engineers,
Jones &
Bartlett,
1997, pp.
732–733
Kategoritë:
 Mirëmbajtje CS1:
emra të
shumëfishtë: lista
e autorëve
 Fizikë
Menyja e navigimit
 Nuk keni hyrë brenda
 Diskutimi
 Kontribute
 Krijo llogari
 Hyni
 Artikulli
 Diskutim
 Lexo
 Redakto
 Përpunoni burim
 Shiko historikun
Kërko
Shko

 Faqja kryesore
 Portale tematike
 Ngjarjet e tanishme
 Ndryshimet e fundit
 Artikull i rastit
 Ndihmësi
 Dhuroni
Printo/eksporto
 Krijo një libër
 Shkarkoje si PDF
 Version shtypi
Në projekte të tjera
 Wikimedia Commons
Mjetet
 Lidhjet këtu
 Ndryshime të ndërvarura
 Ngarkoni skeda
 Faqet speciale
 Lidhja e përhershme
 Informacioni i faqes
 Objekt Wikidata
 Cito artikullin
Në gjuhë të tjera
 ‫العربية‬
 Ελληνικά
 English
 Español
 हिन्दी
 Македонски
 Русский
 ‫اردو‬
 中文
Edhe 76 të tjera
Përpunoni lidhje
 Kjo faqe është
redaktuar për herë te
fundit më 12 nëntor
2018, në orën 18:11.
 Të gjitha materialet që
gjenden në këtë faqë
janë të mbrojtura
nga Creative
Commons