I.

PAMAGAT
Hiblang Abo

II. KAHULUGAN NG PAMAGAT

Ang dulang ito ay nagpapabatid sa mga mambabasa na ang mga matatanda

ay dapat nating alagaan dahil sila ang nagkalinga satin noong tayo ay bata pa.

III. BUOD
Lugmok na nakaupo si Huse sa silya. Nag-iisa. Nakapako ang tingin sa sahig.
binabaybay ng lipaking palad ang hilatsa ng puluhan ng lumang tungkod. Naglalakbay
ang tingin sa mga bakanteng kama. Babalong sa mata ang luhang hindi malaglag-
laglag. Mapupuna mo sa mga kilos ni Huse na naaalala niya ang mga kasama niya sa
silid na iyon at mahahalata mo din na siya ay nalulungkot dahil sa mga nangyari noon.
Naalala niya ng una niyang makaharap si Misis Salvacion sa opisina nito. Paulit-ulit
siyang tinanong nito tungkol sa kanyang pagkatao. Nang umupo si Huse sa silya na
nakaharap sa mesa ay bigla niyang naalala ang tatlong matanda na kanyang kasama.

Sa dilim, muling mabubuhay ang ala-ala. Isa-isang pumasok sina, Blas, may 70
na taong gulang; Sotero, may 75 na taong gulang; at Pedro, may 72 na taong gulang.
Aayusin ng tatlo ang kanilang higaan. Makikita dito na si Sotero ay nangungulila sa
kanyang bunsong anak na si Victoria. Gabi-gabi ay napapanaginipan ni Sotero si
Victoria. Ang kanyang anak na si Victoria ay hindi na niya nakita simula ng siya ay
makulong.

Ang apat na matanda ay laging nagtatalo. Ito ay dahil kay Sotero. Hindi pa rin
matanggap ni Sotero na ang kanyang anak ay patay na. Si Blas ay ang laging
nakakasagutan ni Sotero. Tuwing gabi na lamang kasi ay hindi maayos ang tulog nila
dahil kay Sotero.

Madaling araw ng magising si Blas. Madilim na madilim sa tanghalan. Pagkaraan

ng ilang saglit habang unti-unting lumiliwanag ang ilaw ng silid ay bumangon na si Blas
upang gisingin si Huse, Pedro, at Sotero. Habang ginigising ni Blas si Sotero ay bumalik
na naman ang kanyang pagka-ulila sa kanyang anak. Kung anu-ano na naman ang
kanyang pinagsasabi. Nang suwayin siya ni Blas na tigilan na niya ang kanyang
ginagawa ay tumayo si Sotero at sinugod si Blas gamit ang kanyang natitirang lakas.
Sinakal niya si Blas, ngunit nanlaban din naman si Blas. Inawat ni Huse ang dalawa
ngunit tinulak siya ni Blas. Nangisay si Sotero. Nang marinig ni Blas ang malakas na
nguyngoy ni Pedro ay doon pa lamang siya tumigil. Lumabas si Blas upang pumunta sa
misa na ginaganap sa ibaba. Naiwan namang umiiyak si Pedro sa sulok at nilapitan
naman ni Huse ang hindi na gumagalaw na katawan ni Sotero. Nang oras ding iyon ay
namatay na si Sotero. Dinala na siya sa ospital.
 Tanggap ni Blas ang nagawa niyang kasalanan kaya naman maluwag sa
kanyang kalooban na hinintay ang mga pulis. Habang naghihintay sa pulis ay
nagkwentuhan muna si Huse at Blas. Ilang sandali pa ay dumating si Misis Salvacion at
ang mga pulis sa kanilang silid upang dakpin si Blas. Una ng nawala sa silid na iyon si
Sotero at sumunod si Blas. Naisip naman ni Pedro na maglinis na lamang sila ni Huse
sa silid nila. Pinapulot ni Huse kay Pedro ang mga palaspas na nagkalat sa sahig at
pinatapon ito sa labas. Nang akmang lalabas na sa pinto si Pedro ay sinabi niya kay
Huse, “Huse........paalam na.” Walang kakibo-kibo si Huse dahil ang akala niya ay
nagbibiro lamang si Pedro. Ngunit ilang saglit pa ay dumating si Misis Salvacion sa
kanilang silid upang kamustahin siya. At ng sabihin na ni Misis salvacion kay Huse na
patay na si Pedro ay nagulat ito at walang kaimik-imik.

Pagkalabas ni Misis Salvacion ay lumugmok si Huse sa mesa at tahimik na

umiyak. Wala ng nagawa si Huse kung hindi tumingin sa tatlong higaang tiklop ang
gapok na kutson at umiyak ng umiyak.

IV. PAGSUSURI
A. Uring Pampanitikan

Ang akdang ito ay isang dula. Bagama’t ito’y isinapelikula, nauna itong
naisulat ni Rene Villanueva bilang isang dulang trahedya.

Ang Dula ay isang uri ng panitikan na kinapapalooban ng usapan o

diyalogo ng mga tauhan. Nilalarawan dito ang iba’t-ibang damdamin na nais
ipadama sa mambabasa. Ang dula ay maiuuri sa Trahedya, Komedya, Melo-
drama, at Heavy-drama.

Ang Dulang Trahedya ay isang uri ng dula na kung saan ang simula ng
kuwento hanggang sa wakas nito ay humantong sa pagkasupil ng pangunahing
tauhan o bayani sa kwento.

Ang mga katanigiang ito ay makikita sa akdang “Hiblang Abo” kaya’t

matatawag nga itong isang dula o dulang trahedya.

B. Istilo ng paglalahad

Sa istilo ng pagkakasulat, ang may-akda ay gumamit lamang ng

mabababaw na salita. Bukod doon ay gumamit din ang may akda ng
“Flashback”. Ginamit niya ito upang maunawaan ito ng husto ng mga
mambabasa at kung paanong naging mapoot ang pagtira ni huse sa silid na
institusyong ng mga matatanda.

B. Talasalitaan

1. Lugmok – nakabulagta, lupasay

 2. Kimkim - sarilinin

3. Lalamlam – unti-unting mawawala

4. Kalunos-lunos – nakaaawa o napakahirap

5. Balikwas – mabilis na galaw dahil sa pagkagulat

6. Lagukin – inumin o lunukin

7. Nakabubulahaw – nakaiistorbo

8. Sukal – pabigat

9. Katiting - kaunti

10. Pagkakait – pagmamaramot

V. MGA PANSIN AT PUNA

A. TAUHAN
a. Pangunahing tauhan

Huse – siya ang mananalaysay sa dula. Ikinukwento niya

ang kaniyang mga karanasan kasama ang iba pang mga tauhan sa
kwento sa home for the ages. Siya ay may 70 taong gulang.

b. Pantulong na tauhan

Blas – siya ay dating manggagawa na may 70 taong gulang

rin. Siya ang naging dahilan ng pagkamatay ni Teroy o Sotero dahil
nainis siya sa pambubulahaw nito.

Sotero – siya ay dating magsasaka at may 75 taong gulang.

Siya ang isa sa mga kasama ni Huse sa home for the ages.
Nagkakaroon siya ng emosyong pagkaulila sa kaniyang pamilya.
Naaalala niya ang kaniyang namayapang anak na si Victoria.

Pedro – siya rin ay dating magsasaka, may 72 taong

gulang. Gaya ni Sotero, naalala niya rin ang buhay niya kasama
ang pamilya. Nangungulila siya sa kanila at nagmakagayo’y hindi
siya makatulog sa gabi.

Misis Salvacion – siya ang namamahala sa home for the

ages.
 Doktor – siya ang nagbigay ng gamot kay Sotero na
nagkukunwaring may ubo.

B. Tagpuan
Isang silid sa institusyon ng abandonadong matatanda –
isa itong abuhing silid na may mga inaamag na dingding at
nagsisimula ng mabakbak ang pintura. Dito isinasaysay ni Huse
ang kaniyang mga mapapait na napagdaan noon nung kasama
niya pa ang tatlong matatanda (Blas, Sotero at Pedro) sa mismong
silid na iyon.

Marahil gustong ipaalala ni Rene Villannueva sa lahat na

halos lahat ay dadaan din sa pagiging isang matanda. Gusto niya
ipakita ang nararanasan ng isang matanda – ang kanilang mga
pangungulila sa pamilya at ang nararamdaman nilang dalamhati sa
pagiging mapag-isa. Marahil gusto niyang ipangaral sa lahat na
dapat nating alagaan sila, anuman ang mangyari, dahil kahit
papaano ay kapamilya pa rin natin sila.

C. Galaw ng pangyayari
Kung ako ang tatanungin sa aking palagay ang dulang ito ay
isang dulang makatotohanan sapagkat ang ilan sa mga pangyayari
o eksena dito ay nagaganap ngayon sa atin.
Hindi lamang ito isang makatotohanang dula, ito ay
nakapokus sa pagpapaliwanag ng mga nararamdaman ng isang
matanda, kung paano sila mabuhay sa kabila ng lahat ng
karamdaman at emosyonal na paghihirap.
VI. SARILING REAKSYON
Marahil gustong ipaalala ni Rene Villannueva sa lahat na halos lahat
ay dadaan din sa pagiging isang matanda. Gusto niya ipakita ang
nararanasan ng isang matanda – ang kanilang mga pangungulila sa pamilya
at ang nararamdaman nilang dalamhati sa pagiging mapag-isa. Marahil gusto
niyang ipangaral sa lahat na dapat nating alagaan sila, anuman ang
mangyari, dahil kahit papaano ay kapamilya pa rin natin sila.
a. Mga teoryang nakapaloob
VII. BISANG PAMPANITIKAN

a. Bisa sa Isip

Dahil sa dulang ito, napagtanto ko ang isang bagay na dapat

gawin ng bawat kabataan ngayon: ang alagaan ang mga
nakatatanda sa kanila. Dahil sa dula, ipinakita niya ang respeto sa
mga nakatatanda na talagang kailangan nila dahil sa kanilang mga
pagdadalamhati. Mauukit sa iyong isip na ang pagiging matanda na
 walang kasamang pamilya ay isang mahirap na karanasan, kaya’t
dapat nating pahalagahan ang bawat oras na kasama natin sila.

b. Bisa sa Damdamin
Sa totoo lang, talagang nakapapanlumo ang sinapit ng mga
matatanda sa dula. Napakahirap ng kanilang pinagdadaanan sa
home for the ages kasama ang pangungulila sa pamilya, nakikita
ang sariling nahihirapan at ang bingit ng kamatayan. Kalunus-lunos
ang kanilang sinapit sa huli, na talagang makakapagpabagabag sa
iyong damdamin.

c. Bisa sa Kaasalan
Mababatid mong gusto ng may-akda na pangalagaan ang
ating mga lolo at lola. Huwag nating silang bayaang nag-iisa sa
ganoong mga institusyon, dahil bagama’t mayroon sila ng kanilang
mga kailangan, (pag-aalaga sa kalusugan, pagkain, tubig atbp.)
wala ritong pagmamahal galing sa pamilya na siyang kanilang
tunay na kailangan.

d. Bisa sa Lipunan

Sa panahon ngayon na ang mga tao’y masyadong lulong sa

kanilang mga ginagawa, lalo na ang mga kabataan at
nakalilimutan na ang tunay na mahalaga – ang pagmamahal sa
nakakatanda at pamilya – mabisa ang dulang ito na
makapagpakita ng tamang gawi sa mga nakatatanda. Marahil,
gusto ring ipakita ni Rene Villanueva ang tunay na karanasan ng
mga nakatatanda na sadyang nakahahapis.

VIII. Pagpapahalaga Ayon sa Nilalaman:

A. Kalagayang Sosyal at Pangkabuhayan

Sapagkat ang mga tauha’y matatanda na, nagkakasya na lamang sila sa
iilang mga nakakausap. Idagdag pang sila ay nasa isang home for the ages,
talagang ang kanilang sosyal na pamumuhay ay para silang nasa isang
kulungan. Sa pangkabuhayan naman, makikita ang kanilang mga dating
trabaho – maggagawa at magsasaka – na sila’y mga talagang nagsikap para sa
kanilang pamilya, ngunit kalungkot-lungkot ang ginawa sa kanila ng kanilang
pamilya dahil silay inilagak sa isang institusiyong mag-aalaga ngunit may puno
ng pag-uulila.
 B. Kulturang Filipino
Ang mga nakikitaang kulturang Filipino sa nabasang dula ay ang pag-
gunita sa mga alaalang hindi nila malilimutan. Masaya man ito o malungkot na
alaala.

B. Pilosopiyang Pilipino
“Sapagkat sa kaniyang kaiklian, buhay’y darating sa kaduluduluhan –
bawat sandali’y dapat pakaingatan; pagkat ang dalamhati’y nasa huli
kailanpaman.”

Ang pagtanda ay dumarating din; isang pagpapaalala ng dulang nabasa.

Lalo na kung sasamahan ito ng pangungulila’t hilahil, sadyang ito’y magiging
nakapanlulumo. Mahirap ang maging mag-isa, idagdag pa na tumatanda ang
isang tao na walang kasama – ito ang napakahirap sa lahat. Na sa tuwing ika’y
may maalala, masasakit man o masasaya, sa tuwing ika’y na sa iyong
pagkalugmok at tunay na nalulungkot wala man lamang magtanong ng, “Okay
lang po ba kayo?”

C. Kahalagahang Pangkatauhan

Layunin ng may-akda na ipabatid sa mambabasa na ang matatanda ay

dapat nating alagaan dahil sila ang nagkalinga sa atin noong tayo ay bata pa.
Nais ding ipabatid sa atin ng may-akda na ang buhay ay may hangganan kaya
hangga’t maaga ay dapat nating gawin kung anoman ang ating dapat gawin at
hangga’t maaga pa ay itama natin ang ating pagkakamaling nagawa.
Totoong maikli ang buhay. Dapat nating pahalagahan ang bawat araw na
nagdaraan kasama ang ating pamilya. Huwag nating sayangin ang
pagkakataong makasama sila ng matagal upang hindi rin magsisi sa huli.

IX. IMPLIKASYON

a. Kalagayang panlipunan

Ang mga pangyayari sa dula ay likas sa tao at lipunan sapagkat

kung mapapansin natin, marami sa mga tao ngayon ay dinadala na
lamang ang kanilang mga magulang sa home for the ages upang hindi
sila ang mag-alaga. At pagkatapos dalhin doon ay hindi man lamang
nilang makuhang dalawin ang mga ito paminsan-minsan.

b. Kalagayang pangkabuhayan

Ang kalagayan ng mga matatanda noon at magpahanggang

ngayon ay walang pinagkaiba, sapagkat madalas sila ay dinadala sa mga
tanggapan ng mga matatanda dahil hindi na nila ito kayang alagaan.
Subalit ni minsan ba hindi sumagi sa ating isipan ang kanilang sakripisyo
noong mga panahong malakas pa sila? At ngayo’y wala na silang sapat
na lakas upang makatulong ay maiitsipuwera ka nalang sa iba. Iyan
lamang ang ilang mga kinakaharap ng ibang matatanda ngayon.

c. Kalagayang Pansarili

Marahil gustong ipaalala ni Rene Villannueva sa lahat na halos

lahat ay dadaan din sa pagiging isang matanda. Gusto niya ipakita ang
nararanasan ng isang matanda – ang kanilang mga pangungulila sa
pamilya at ang nararamdaman nilang dalamhati sa pagiging mapag-isa.
Marahil gusto niyang ipangaral sa lahat na dapat nating alagaan sila,
anuman ang mangyari, dahil kahit papaano ay kapamilya pa rin natin sila.

Bakas sa akda na ito’y talagang pinag-isipan. Ito’y hindi gaanong

nakababagot kahit na ilang tauhan lamang ang nandoon dahil naipakita
naman ng dula ang mensaheng pinakamahalagang dapat nitong mailatad
sa mga mambabasa o manonood.

Sa tingin ko din, ang mga pangyayari sa dula ay likas sa tao at

lipunan sapagkat kung mapapansin natin, marami sa mga tao ngayon ay
dinadala na lamang ang kanilang mga magulang sa home for the ages
upang hindi sila ang mag-alaga. At pagkatapos dalhin doon ay hindi man
lamang nilang makuhang dalawin ang mga ito paminsan-minsan.