KALIGIRAN NG EL FILIBUSTERISMO

KASAYSAYAN KUNG PAANO NABUO

-Bago pa man bumalik sa sariling bayan si Jose Rizal noong Oktubre 1887, marami ng kasawiang
dinanas ang kanyang mga kamag-anakan at kaibigan dahil sa pagkakasulat niya ng Noli Me
Tangere. Nang mga panahong yao’y nagdaranas din ng suliranin sa lupa ang mga magsasaka ng
Calamba. Ito ay kanilang inilapit kay Rizal na humingi naman ng tulong ang pagdinig sa kasi ng
problema sa lupa, napasabay pa sa pagdinig ng kaso ni Rizal ukol sa pagpapalathala ng
tinaguriang “makamandag” na babasahing Noli Me Tangere. Maraming mga tuligsa at
pagbabanta ang tinanggap ni Rizal.

Ang kanyang pamily ay giniyagis din ng maraming mga panggigipit.Sinimulan ni Rizal and
nobelang El Filibusterismo sa harap ng karanasang ito. Magkakabisa sa kanya kaipala ang mga
sakit sa loob na dinanas niya at ng kanyng pamilya. Bagaman may mga pagpapalagay na
mayplanosi Rizal para sa ikalwang nobela, naiba ito ng mga pangyayaring kinasangkutan niya sa
pagbabalik sa sariling bayan. Tuwiran at di-tuwiran, naapektuhan ito ng wala pang anim na
buwang pagkamalas niya ng mga kasamaang ginagawa ng mga pari, katulad ng “pagpapayaman
sa kanilang mga asyenda, pang-aakit sa mga babae, panggugulo, pagliligpiy sa mga kaaway
atbp.”

Nilisan ni Rizal ang Pilipinas noong Pebrero 3, 1888 dahil sa pangamba niyang manganib ang
buhay ng mga mahal sa buhay. Katakut-takot na liham ng mga pagbabanta na karamihan ay
walang lagda ang dumarating at ipinayo ng gobernador na bumalik siya sa ibang bansa. Ani Rizal
sa isang sulat na ipinadala niya kay Blumetritt habang naglalakbay.

Hindi nagwakas sa paglisan ni Rizal ang suliranin. Ang kanyang pamilya ay inusig. Umakyat ang
kaso sa lupa ng mga Mercado-Rizal hanggang Kataastaasang Hukuman ng Espanya. Maraming
kamag-anakan niya ang namatay at pinag-usig. May isa pang tinanggihang mapalibinng sa
libingang Katoliko. Sa gitna ng mga pag-aalalang ito, ginigiyagis si Rizal ng mga personal at
pulitikal na suliranin; nangungulila siya kay Leonor Rivera at waring walang kasiglahan ang
insipirasyong dulot ng paniningalang-pugad kay Nellie Boustead; sinasagot niya ang kabi-
kabilang tuligsang tinatamo ng Noli Me Tangere; namatayan siya ng dalawang kaibigan at
mababa ang pagkikilalang iginagawad sa kanya ng mga kasama sa Kilusang Propaganda. Bukod
dito’y dumanas si Rizal ng suliranin sa pananalapi. Naisiwalat ni Rizal ang kanyang paghihirap sa
isang liham na naipadala kay Jose Maria Basa:

Ako’y nanghihinawa na sa paniniwala sa ating mga kababayan. Parang sila’y nagkakaisa upang
maging mapait ang aking buhay; pinipigilan nila ang aking pagbabalik, nangangakong bibigyan
ako ng tustos, at pagkatapos na gawin sa loob ng isang buwan ay kalilimutan nang muli ako…
Naisanla ko na ang aking mga alahas, nakatira ako sa isang mumurahing silid, kumakain ako sa
mga pangkaraniwang restawran upang makatipid at mailathala ko ang aking aklat. Hindi naglao
iyon, ititigil ko kung walang darating sa aking salapi. A, sasabihin ko sa iyong kung hindi lamang
sa iyo, kung hindi lamang ako naniniwalang may mga mabubuti pang Pilipino, nais kong dalhin
ang aking mga kababayan at ang lahat sa demonyo…”

Sa kabutihang palad, nang lahat ang pag-asa ni Rizal, dumating ang hindi niya inaasahang tulong
ni Valentin Ventura mula sa Paris. Ipinadala niya ang kabuuang gugol sa pagpapalimbag ng aklat
matapos mabalitaan ang pangangailangan ni Rizal sa salapi.

Natapos limbagin ang aklat noong Setyembre 18, 1891 saGhent,Belgium. Inihandog ni Rizal ang
nobela sa alaala ng mga paring sina Gomez,BurgosatZamora.

Ang pagkahandog na ito sa tatlong paring martir ng ikalawang nobela ni Rizal ang panunahing
dahilan kung bakit ito ay itinuturing na isang nobelang political. Naglalahad dito sa isang
malatalaarawang pagsasalaysay ang mga suliranin ng sistema ng pamahalaan at ang mga
kaakibat na problema: problema sa lupa, pamamahala, pamamalakad ng relihiyon at
edukasyon, katiwalian atbp. Tuwiran at di-tuwiran, masasalamin din ang mapapait na
karanasang gumiyagis kay Rizal sa ilang mga eksena at yugto ng nobela.

Masagisag at malarawan ang ebolusyon ni Simoun mula kay Crisostomo Ibarra, bagaman hindi
maiiwasang makilala ang mga kapaitan at kabiguan sa paraang hindi maipagkakamali – kasama
na pati ang pangungulila at pag-aasam sa pag-ibig.

PATUNGKOL SA MAY AKDA

-Ang nobelang El Filibusterismo (literal na “Ang Pilibusterismo“) o Ang Paghahari ng Kasakiman
ay ang pangalawang nobelang isinulat ng pambansang bayani ng Pilipinas na si José Rizal, na
kaniyang buong pusong inialay sa tatlong paring martir na lalong kilala sa bansag na Gomburza
o Gomez, Burgos, at Zamora. Ito ang karugtong o sequel sa Noli Me Tangere at tulad sa Noli,
nagdanas si Rizal ng hirap habang sinusulat ito at, tulad din nito, nakasulat ito sa Kastila.
Sinimulan niya ang akda noong Oktubre ng 1887 habang nagpapraktis ng medisina sa Calamba.

Sa London, noong 1888, gumawa siya ng maraming pagbabago sa plot at pinagbuti niya ang
ilang mga kabanata. Ipinagpatuloy ni Rizal ang pagtatrabaho sa kaniyang manuskrito habang
naninirahan sa Paris, Madrid, at Brussel, at nakumpleto niya ito noong Marso 29, 1891, sa
Biarritz. Inilathala ito sa taon ring iyon sa Gent. Isang nagngangalang Valentin Ventura na isa
niyang kaibigan ang nagpahiram ng pera sa kanya upang maipalimbag at mailathala ng maayos
ang aklat noong Setyembre 22, 1891.

Ang nasabing nobela ay pampulitika na nagpapadama, nagpapahiwatig at nagpapagising pang

lalo sa maalab na hangaring makapagtamo ng tunay na kalayaan at karapatan ng bayan.
 II. LAHAT NG PANGALAN NG KABANATA
Kabanata 1 – Sa Ibabaw ng Kubyerta

Kabanata 2 – Sa Ilalim ng Kubyerta

Kabanata 3 – Ang mga Alamat

Kabanata 4 – Kabesang Tales

Kabanata 5 – Ang Noche Buena ng Isang Kutsero

Kabanata 6 – Si Basilio

Kabanata 7 – Si Simoun

Kabanata 8 – Maligayang Pasko

Kabanata 9 – Ang mga Pilato

Kabanata 10 – Kayamanan at Karalitaan

Kabanata 11 – Los Baños

Kabanata 12 – Placido Penitente

Kabanata 13 – Ang Klase sa Pisika

Kabanata 14 – Sa Bahay ng mga Mag-aaral

Kabanata 15 – Si Senyor Pasta

Kabanata 16 – Ang Kasawian ng Isang Intsik

Kabanata 17 – Ang Perya sa Quiapo

Kabanata 18 – Ang mga Kadayaan

Kabanata 19 – Ang Mitsa

Kabanata 20 – Si Don Custodio

Kabanata 21 – Mga Anyo ng Taga-Maynila

Kabanata 22 – Ang Palabas

Kabanata 23 – Isang Bangkay

Kabanata 24 – Mga Pangarap

Kabanata 25 – Tawanan at Iyakan

Kabanata 26 – Mga Paskil

Kabanata 27 – Ang Prayle at ang Estudyante

Kabanata 28 – Pagkatakot

Kabanata 29 – Ang Huling Pati-ukol kay Kapitan Tiyago

Kabanata 30 – Si Huli

Kabanata 31 – Ang Mataas na Kawani

Kabanata 32 – Ang Bunga ng mga Paskil

Kabanata 33 – Ang Huling Matuwid

Kabanata 34 – Ang Kasal ni Paulita

Kabanata 35 – Ang Piging

Kabanata 36 – Mga Kapighatian ni Ben Zayb

Kabanata 37 – Ang Hiwagaan

Kabanata 38 – Kasawiang-palad

Kabanata 39 – Katapusang Kabanata

III. MGA TAUHAN

-Simoun – Mayamang mag-aalahas, pinagkakamalang Indiyong Ingles, Amerikano, Mulato,
Portuges at Cardenal Moreno

Isagani – Isang binatang may matayog na isipan, makata at katipan ni Paulita Gomez

Paulita Gomez – Katipan ni Isagani, mayaman, maganda, pamangkin ni Donya Victorina

Basilio – Isang binatang nakapag-aral ng medisina dahil sa sariling sikap

Juli – Katpian ni Basilio, anak ni Kabesang Tales, nagpaalila upang matubos ang ama

Pari Camorra – Paring mukhang artilyero

Pari Salvi – Tinatawag na moscamuerta o patay na langaw

Pari Sibyla – Vice Rector ng Unibersidad

Pari Irene – Kaibigan at tagapayo ni Kapitan Tiyago, namamahala sa pagpapatayo ng Akademya

ng Wikang Kastilang

Pari Fernandez – May kaibigang pangangatwiran, kaiba sa kapwa pari

Pari Florentino – Amain ni Isagani

Kabesang Tales – Naging Cabeza de Barangay, dati’y isang tahimik na tao, ngunit nang angkinin
ng korporasyon ng mga prayle ang lupang sinasaka ay sumama sa mga tulisan

Don Custodio – Pinakamasipag sa lahat ng nagpapalagay, kilala rin sa tawag na Buena Tinta

Ginoong Pasta – Isang abogadong sanggunian ng mga prayle kung may suliranin,
pinagsanggunian din ng mga estudyante tungkol sa pagpapatayo ng Akademya

Ben Zayb – Manunulat at mamamahayag

Donya Victorina – Pilipinang kumikilos at umaasal na tulad ng isang tunay na Espanyola at

itinuturing na mapait na dalandan ng kaniyang asawa
Quiroga – Kaibigan ng mga prayle, naghahangad na magkaroon ng konsulado ng mga Intsik

Don Timoteo Pelaez – Isang negosyante, masuwerteng nakabili ng bahay ni Kapitan Tiyago, ama
ni Juanito

Mataas na Kawani – Ang nagmamalasakit sa mga Pilipino na kawani ng pamahalaang Kastila,

katunggali ng Kapitang Heneral sa pagpapalaya kay Basilio

Kapitan Heneral – Ang pinakamataas na pinuno ng bayab, sugo ng Espanya, malapit na kaibigan
ni Simoun

Hermana Penchang –Ang manang na umampon kay Juli na ginawang katulong ang dalaga,
mahilig sa pagpaparami ng indulgencia

Placido Penitente – Nag-aaral ng pagkamanananggol, magaling sa Latin, pinakamatlino sa bayan

ng Batangas, hindi naagiliwan ng mga propesor kaya binalak nang huminto sa pag-aaral

Makaraig – Mayaman at isa sa pinakamasigasig na isang magkaroon ng Akademya ng Wikang

Kastila

Juanito Pelaez – Mapaglangis at kinagigiliwan ng mga propesor, mapanukso, kuba at umaasa sa

katalinuhan ng iba

Sandoval – Isang Kastilang kawani na salungat sa mga ginagawa ng kanyang mga kababayan,
nagpatuloy ng pag-aaral sa Pilipinas

Pecson – Isang mag-aaral na palaisip subalit pesimistiko o laging may kabiguang laging
natatanaw sa hinaharap

IV. BUOD NG EL FILIBUSTERISMO

Gamit ang kanyang taglay na yaman at pagiging malapit sa Gobernador Heneral ng Espanya,
unti-unti isinagawa ni Crisostomo Ibarra ang kanyang paghihiganti sa mga prayle kasabay ng
kanyang pagbabalak na itakas ang kanyang pinaka mamahal na si Maria Clara mula sa
kumbento ng Sta.Clara na maituturing na kakambal ng impiyerno .Bilang kanyang paghahanda
sa binabalak na pag-aalsa, tahimik siyang kumuha ng mga tauhang kanyang magiging
kasangkapan . Ang isa sa mga ito ay si Kabesang Tales . Ginamit ni Simoun ang pagiging marahas
at palaban nito upang himukin na ipaghiganti ang sariling pamilya . Di nagtagal ay sumanib din
ang kanyang amang si Tandang Selo sa pagrerebelde sa mga Kastila partikular na sa mga prayle
. Ang sumunod naman ay si Quiroga . Siya ay isang negosyanteng Intsik na binigyang tulong-
pinansyal ni Simoun kapalit ang kanyang pag pahintulot na ilagak ang mga baril na gagamitin sa
binabalak na pag-aalsa sa kanyang tahanan . Di nagtagal ay nahimok din ni Simoun si Placido
Penitente- isang mag-aaral na nakipagtalo sa kanyang guro dahilan sa baluktot nitong
pamamalakad . Di naging mahirap para kay Simoun na manghimok ng kakampi sa dahilang
tulad niya rin ang mga ito na na pag-alab ang galit sa pakana ng mga kastila . Ngunit, naiiba sa
mga ito si Basilio dahil sa kabila ng kapaitan ng kahapon, pinili parin niyang mamuhay ng walang
bahid ng paghihiganti sa puso . Lubos niyang pinag pasalam at ang pagpapaaral sa kanya ni
Kapitan Tiyago at ang magandang buhay na kanyang tinatamasa kasama ang kanyang
kasintahan na si Juli kaya’t wala na siyang mahihiling pa . Ngunit naging mapaglaro sa kanya ang
tadhana . Dahil sa pagkaka mali ng kanyang mga ka mag-aral at mga kasapi sa AWK sa
pangungutya at paggawa ng katatawanan sa mga prayle, sila’y na pagbintangang mga utak ng
pagbabadya ng paghihimagsik sa pamamalakad ng mga kastila . Ang mga nagkalat na paskin ay
siyang naging matibay na patunay laban sa kanila .Siya’y nakulong at binawian ng lahat ng
kasaganahan sa buhay . Kasabay ng kanyang pagkakakulong ay ang misteryosong pagkamatay
ni Juli matapos makipagkita kay Padre Camorra upang humingi ng tulong para sa kanyang
paglaya . Tuluyan namang nagipit si Basilio nang pumanaw si Kapitan Tiyago at nang hindi siya
nito pamanahan ni isang kusing . Ang mga paghihirap ng kahapon na unti-unti siyang
binabalikan ay ang naging dahilan upang makianib siya sa nanghihinang si Simoun .Dahil sa
mapagbigay na pagmamahal ni Isagani kay Paulita Gomez hindi naging matagumpay ang balak
ni Simoun na pasabugin ang tahanan ni Kapitan Tiyago na kung saan naganapang magarbong
salu-salo ng pag-iisang dibdib ni Juanito Pelaez at Paulita Gomez gamit ang isang mamahaling
lampara . Bagkus, ito pa ang nagsilbing patunay para kay Padre Salvi na siya at si Crisostomo
Ibarra ay iisa . Siya’y agad na ipinahanap upang dakipin . At upang magtago, siya’y pumunta kay
Padre Florentino sa pag-aakalang siya’y maiintindihan nito ngunit ang lahat ng kanyang panini
wala ay sinalungat ng pari . Nang makatanggap sila ng liham na nag-uutos na isuko ang taong
tinatago ni Padre Florentino ay agad na nabuo sa kanyang isipan na mas mabuti pang siya’y
mag patiwakal kaysa mapasakamay ng mga kastila . Namatay si Crisostomo na hindi
yumuyukod sa relihiyon at pamamalakad ng m ga dayuhang nag pahirap sa kanya . Ang kanyang
mga kayamanan at labi ay pinaagos ni Padre Florentino sa kailaliman ng dagat at sinabi niyang
itago nawa ito ng kalikasan sa kailaliman, na kasamang mga korales at mga perlas.

V. KAHALAGAHAN NG NOBELA
- Ano ang kahalagahan ng EL FILIBUSTERISMO sa bansa? Ang nobelang "El Filibusterismo" ay
isinulat ng ating magiting na bayaning si Dr. Jose Rizal na buong pusong inalay sa tatlong paring
martir, na lalong kilala sa bansag na GOMBURZA - Gomez, Burgos, Zamora. Tulad ng "Noli Me
Tangere", ang may-akda ay dumanas ng hirap habang isinusulat ito. Sinimulan niyang isulat ito
sa London, Inglatera noong 1890 at ang malaking bahagi nito ay naisulat niya sa Bruselas,
Belgica. Natapos ang kanyang akda noong Marso 29, 1891. Isang Nagngangalang Valentin Viola
na isa niyang kaibigan ang nagpahiram ng pera sa kanya upang maipalimbag ang aklat noong
Setyembre 22, 1891. Ang nasabing nobela ay pampulitika na nagpapadama, nagpapahiwatig at
nagpapagising pang lalo sa maalab na hangaring makapagtamo ng tunay na kalayaan at
karapatan ang bayan. ito ay naging instrumento upang imulat ang mga ninunong Pilipino na
makipaglaban para sa kalayaan. Ito ay nararapat suriin upang maunawaan ng bawat isa ang
mga naganap noong mga panahong nasakop ang Pilipinas ng mga Kastila. Kinakailangang suriin
at unawain ang akdang ito sapagkat ito ay naglalarawan ng ilang mga sakit ng bayan na
hanggang sa ngayon ay nagaganap pa rin sa ating bansa kahit na wala na tayo sa ilalim ng mga
Kastila. Sa pamamagitan nito ay maaaring mailarawan sa bawat isipan ng mga mambabasa ang
pinagkaiba sa ugnayan ng simbahan sa gobyerno noon sa ugnayang mayroon ito ngayon.

KATANUNGAN

1.)Bakit isinulat ni Dr. José Protacio Rizal Mercado y

Alonso Realonda ang nobela?
Para mamulat ang mga Pilipino sa mga masusukdol na gawain ng mga espanya.

Para makamit ang tunay na kalayaan. Ngunit paano mo makakamit ito kung sa

Sarili mong bansa ay alipin ka? Kayat ito’y isinulat ni Rizal para ipag laban ang

Inang bayan. At makamit ng ating mga kalahi ang tunay na kalayaan.

2.)Paano nakatulong ang mga pangyayari sa nobela

upang gisingin ang damdaming makabayan noon at
ngayon?
Ang mga Pilipino ay lubos na matapang at makabayan. Ngunit para lamang

Silang isang lampara na kailangang sindihan para magliyab sa kadiliman

Ang nobelang ito ang nagsimbing posporo para masimulan ang kilos

Patungo sa kalayaan.
3.) Bakit nakatulong ang nobelang ito sa
kaligayahang politikal at paglutas sa suliraning
panlipunan sa kasalukuyan.
Ang El filibusterismo ay kinakailangang pag aralan sa hayskul ayon sa Republic act 1425

Bakit? Ang dahilan kung bakit ay simple lamang. Para maalala natin ang sakripisyo ng

Ating mga kalahi para lamang mawala tayo sa gapos ng mga dayuhan.

Sa kasalukuyan ang Pilipinas at nasa interes ng Estados Unidos at malapit na rin tayong

Mabansagang “Brown Americans”. Hahayaan lang ba natin na tayoy gapusin uli?

Na masayang ang pag hihirap ng ating mga bayani na namatay na magiting sa bayan?

Kung ang mamayan ay buo ang loob at naimulat sa murang edad tungkol sa kanyang

Bayan.At paag siyay tumanda ay lalaking may pagmamahal sa bayan. Kung ang indibidwal

Ay mahal ang kaniyang bayan. Hindi niya itoy babauyin. Kayat nakakatulong ito sa ating
suliraning panlipunan. At kung ang mamayan ay handang ibigay ang lahat para sa inang bayan.

Ay tutulong siya sa simpleng paraan Ang pag babayad ng buwis para sa ating Gobyerno.
IPINASA NI: RESTY JOVEN P GARCIA
IPAPASA KAY: Ma’am RIZA PEPITO
SEKSIYON: 10 – VISION
PAKSA: FILIPINO