प्र�ावना -

"जातीसाठी माती खावी " अशी एक �ण आप�ाकडे प्रचिलत आहे . दै नंिदन जगत असताना अने कदा आपण
या �णीनुसार वागतो, क्रुती करतो.यामुळे आप�ाला समाधान वाटत असते.

पण खरोखरच जातीिवषयक असलेला हा गव� , अिभमान दै नंिदन जीवनाशी िनगडीत असले�ा सम�ा
सोडवू शकतो काय ? याचे उ�र नकाराथ� असेच आहे .आप�ाला प्र� पडणॆ �भािवक आहे की जातीिवषयीचा
अिभमान िकंवा गव� तसेच आप�ा जीवनाशी िनगडीत असले�ा सम�ा याचा काय संबंध आहे ? याचा अिन�
संबंध आहे .

संपुण� भारतात तथागत बु�, सम्राट अशोक यां �ा काळात जाती�वस्था अ���ात न�ती, तर तथागत
बु�ां नी इथ�ा वण�वच��ादा िव�� संपुण� लोकां ना जाग्रुत क�न सामािजक, राजकीय, धािम�क, सां �ुतीक
आिद �ेत्रात क्रां ती केली. याचा अथ� त�ालीन वण� �वस्थेला छे द िदला ही वण� �वस्था या दे शात पसरली होती
�ाम�े य�याग,कम�कां ड, पाप-पु�, पुनज� �, ब्रा�णवच�� आिद िवषमतावादी गो�ी हो�ा, वण� �वस्था ही
उतरं डीसारखी उभी होती.सवा� त खाली शुद्र, �ां �ावर वै �, �ां �ावर �ित्रय़ व सवा� त वरती ब्रा�ण.

आधुिनक वत�मान प�र�स्थती : वत�मानात आज आपण आपले महापु�ष व सं त यां ना जाती-जातीत

बंिद� क�न ठे वलेले आहे .�ा महापु�ष व संतां नी वण� �वस्था,जाती �वस्था, अ�ु �ता,िवषमता, �ीदा�
इ. िवषयां वर लोकां चे प्रबोधन केले . �ा सवा� ना इथ�ा �वस्थेने जाती-जातीत िवभाजन क�न ठे वलेलं
आहे .माझा प्र� आहे की, काय महापु�ष व सं तां नी केवळ �त:�ा जातीपुरतेच प्रबोधन केले ? काय ते �त:�ा
जाती�ा प्रगतीसाठी आयु�भर झटले ? काय �ां ना �त:�ाच जातीचा गव� होता ? या प्र�ां चा िवचार आपण
सवा� नी केला पािहजे.यावर िचंतन,मनन होऊन यो� िन�ष� काढला पािहजे. िन�षा� वरच यो� िदशा िमळु न
एकित्रतपणे सं घिटत हो�ासाठी प्रय� करता येईल,अहो जात हा बंिद� वग� आहे .या बंिद� वगा� नेच सवा� ना
दार उघडे क�न दे �ासाठी महापु�ष व संतां नी आपले संपुण� आयु� खच� घातले.सव� साधारणपणे आपण
दै नंिदन �वहारात आमचा समाज, तुमचा समाज असा श� प्रयोग करतो.वा�वीक हा समाज हा भारतीय
समाज समजला पािहजे.

सम�ेचे समाधान कर�ासाठी काय करावे लागेल ? िव�मान प्रचिलत असले�ा जाती �वस्थेची पाळे मुळे जी
अितशय खोलवर �जली आहे त.यासाठी सव� प्रथम आपण �त:ची ओळख क�न घे णे गरजेचे आहे .ओळख ही
जातीची नाही तर र�ाची आहे .केवळ �त:�ा जातीचा जर आपण िवचार केला तर जाती �वस्था न�
हो�ाऐवजी ती अिधकच घ� होईल.�णून जातीचे हे मढे �त:�ा मन व म���ामधु न काढू न टाकावे
लागेल.यामुळे जाती�वस्था.�खळ�खळ होऊन आप�ा समोरील अने क सम�ां ना एकत्रीतपणे येवून लढा
दे �ाची श�ी आप�ाम�े िनमा� ण होईल.सवा� �ा सम�ा या सार�ाच आहे त.सम�ा सार�ाच असतील तर
केवळ सम�े वर चचा� क�न रडून दु सया� ला दोष दे ऊन, �ावर उपाय काढणे श�च नाही.कारण िस�ां त
�णतो.की जो सम�ा िनमा� न करतो तो सम�ेचे कधीही समाधान करणार नाही.सम�ा जर आप�ाच असतील
तर उपाय सु�ा आप�ालाच संघटीत होऊन काढावा लागेल.सम�ेपासू न दु र जाऊन चालणार नाही तर
सम�ेला तोंड िद�ानेच सम�ा सुटू शकतात.