Professional Documents
Culture Documents
Wais Pinoy - May Ipon para Sa Future at Walang Utang PDF
Wais Pinoy - May Ipon para Sa Future at Walang Utang PDF
Wais Pinoy - May Ipon para Sa Future at Walang Utang PDF
III.Paraan Ng Pag-iipon
IV.Balakid Sa Pag-iipon
Mahirap kung tutuusin, ngunit kung ang kapalit naman nito ay maayos na
future, mas maiging maging wais sa pananalapi sa mas maagang panahon.
Maraming pilipino ang biktima ng sistemang ito, kung kaya ay marami pa rin
ang nagsasabing mahirap sila. Ito ay dahil na din sa sistemang hand to
mouth kung saan walang ipon at walang madudukot sa oras na may biglaang
gastos. Marami ding pinoy ang may ugaling bili dito, bili doon. May sapat at
sobra ngang kita ngunit nagkukulang pa din at kadalasan nangungutang pa
upang matustusan ang gastos.
Pera- hindi ito madaling kitain pero tila ba ang daling gastusin. Kung
tutuusin, sa tuwing gagastos ang isang tao at magtutuwid ng kung paano
niya kinita ang pera na gagastusin, marahil, magiging mahirap itong gastusin.
Ang pera ay maaring master or slave, depende sa tao kung paano ito
gagamitin. Halimbawa, gustong mong bumili ng isang mamahaling
cellphone. Ikaw ngayon ay magtatrabaho ng ilang panahon, marahil
madaming araw na may over-time, mag-iipon para makabili ng mamahaling
cellphone. Ngayon, para saan ba gagamitin ang cellphone? Luho o
pangangailangan ba? Pagkakakitaan mo din ba ito?
Dito dumadating ang punto na ang salapi ay nagiging master na ng isang tao,
siya na ang nagpapa-ikot at hindi nagagamit sa mas mainam na paraan.
Ano nga ba ang ipon? Mayroon kang perang nakatabi, masasabi na ba itong
ipon? Ang ipon ay ang pag-iimpok ng pera na hindi gagastusin sa mahabang
panahon o mayroon pinaglalaanang mas malaking bagay katulad ng pagbili
ng bahay, kotse, lupa, pangnegosyo, etc. Ang isang simple at ordinaryong
tao ay may kakahayang mag-ipon.
Kung tutuusin, maski ang mga bata ay may kakayahang mag-ipon kung kaya
naimbento ang alkansya. Ito ay isang paraan para maturuan ang mga tao
mula sa murang edad na mag-ipon na ng pera. Kung naaalala mo noong ikaw
ay bata pa, sa araw ng pasko ay marami kang naiipon na pera at ito ay iyong
itatabi o marahil ay kukunin ng iyong magulang. Maaring ito ay magastos o
maipon.
Mga basic needs ang pinaglalaanan sa regular savings. Iyong mga gastos na
tiyak darating sa buhay ng isang tao, mga pagkakataong hindi maaring
pigilan pero maaring paghandaan. Ang pagkakasakit ay isang gastos din na
dapat ay pinaglalaanan sa regular savings. Ang pagkakaubo o trangkaso ay
hindi mga biglaang pangyayari na dapat ay may nakalaan na regular savings
para doon. May mga pagkakasakit na nangyayari ng hindi biglaan o yung
mga sakit na karaniwang dumadapo sa isang tao, maituturing itong regular
na gastos.
Sa tingin mo, maari mo bang gamitin ang iyong regular savings na nakalaan
sa bahay para ipambili ng kotseng ito? Ang kasagutan, hindi. Ang pag-iipon
ay isang paraan ng pagdidisiplina ng isang tao. Sa usaping pera, maraming
pinoy ay nawawalan ng disiplina.
May mga biglaang gastos na dumarating at ang kadalasang nagagamit ay
ang regular savings o kung minsan naman ay nauuwi sa pagkakautang ng
malaki. Kung kaya’t may pangalawang klase ng ipon, ito ay ang emergency
fund.
Emergency Fund
Ang huling klase ng ipon ay ang investment fund. Ano mang bagay na may
posibilidad na kumita ay maituturing na kabilang sa investment fund.
Halimbawa, ang sasakyan na inalok sayo sa murang halaga, pwede itong
maging asset sayo kung ito ay iyong pagkakakitaan. Karaniwan na sa mga
entrepreneurs ang mayroon ipon para sa investment fund.
Ang pera naman na kikitain ay hindi nila gagastusin ngunit iinvest lang muli
ito sa isa na namang bagong negosyo. Sa pangkaraniwang tao, kapag kumita
ay ipanggagastos na lamang ito imbes na ilaan sa investment fund.
Mahirap mag-ipon ngunit may paraan para ito ay mapadali. Bago natin pag-
aralan ang mga paraan ng pag-ipon, may mga bagay na dapat mong pag-
aralan.
Ito ay isang term kung saan ay pinaparte-parte mo ang iyong kita. Isulat ang
mga klase ng iyong pinagkakagastusan versus sa iyong kinikita. Sapat ba?
May sobra ba? O kulang ba? Ano nga ba ang iba’t ibang klase ng iyong
pinagkakagastusan kada sasahod ka. Bahay, kuryente, tubig, internet bill,
pagkain, vitamins, maintenance, baon, at kung ano pa. Ugaliing maglista ng
iyong pinagkakagastusan.
Alkansya
Paluwagan
Pamilyar na sa pinoy ang paluwagan, ngunit mataas ang risko nito kesa sa
pag-aalkansya. Ang paluwagan ay isang paraan ng pag-iipon ngunit
karaniwan ito ay nagiging pabigat sa buhay ng isang tao. Ito ay isang uri ng
bayanihan sa mga pinoy.
May mga paluwagang may cash bond, parang ito ang kasiguraduhan na
hindi aatras ang kasali. Halimbawa, may cash bond na 1000 pesos at kapag
umatras ang halaga ay hindi na mababawi at kada tao naman na sasahod ay
kakaltasan ng 1000 pesos. Sumakatuwid, ang cash bond ay nagiging 2000
pesos na. kailangan lamang ay may magandang usapan at sistema para
maiwasan ang ano mang dayaan sa paluwagan.
May ilan ding paluwagan na ginagamit ang cash bond para ipautang,
nagiging mas komplikado lamang at tumataas ang risko. Para itong isang
cooperatiba na nagtutulungan na mapalago ang kanilang munting salapi.
Ang disiplina ang isa sa mga dahilan para magtagumpay sa pag-iipon ngunit
sa kabila ng alam ito ng mga tao, marami pa ring pinoy ang hindi
nagtatagumpay. Maraming dahilan o balakid, alamin ang mga ito at baka
ilan dito ay iyong balakid din sa pag-iipon.
YOLO
“You only live once”, yan ang kadalasang sinasabi ng kabataan, maging ng
mga professionals. Isang beses ka lang mabubuhay, minsan ka lang bata,
gawin mo na kung ano makakapagpasaya sayo dahil maikli lang ang buhay.
May katototohanan naman iyan, ang nagiging problema lang ay nakatuon
masyado ang karamihan sa mga pinoy sa usaping YOLO pag dating sa mga
bagay na may kinalaman sa kasiyahan. Ang nakakalungkot ay nakakaligtaan
ng maraming pinoy ang tunay na ibig sabihin ng YOLO. Yung minsan ka lang
magkakaroon ng pagkakataong mag-ipon ng maaga, bakit hindi mo pa
simulan.
Masarap nga naman kasing gawin ang mga bagay na nakakapagpasaya sayo,
sabi nga nila, memories are priceless.
Mas masarap mag YOLO kapag ikaw ay may sapat na ipon at walang utang.
Hindi imposible, isantabi muna ang mga YOLO moments mo at umpisahang
mag-impok.
Ang YOLO ay pang social media lang, pang happy memories na hindi mo
alam kung hanggang kelan mo mararamdaman, pero ang pag-iipon habang
maaga ay pang-long term. Yung mga YOLO na pinapangarap mo lang ay unti-
unti mo na palang nagagawa ng walang inaalalang utang pala ang
pinangtustos mo o pangbayad mo pala sa kuryente ang pinagkakape mo sa
isang mamahaling kainan. YOLO- you only lived once so ipon ipon muna para
may pang YOLO sa future.
Wants
Sa mga may credit card naman, hinay hinay sa pag-kaskas. Ang dalawa, tatlo,
apat na kaskas kapag pinagsama, lumalaki sa oras na ng end of the month.
Isa ka din ba sa mga hindi takot sa end of the world, pero takot sa end of the
month? Suriin ang iyong ginagastos, baka naman pwedeng sa bahay ka na
lang kumain imbes na sa isang mamahaling restaurant na tipong ang isang
bill ay katumbas na ng isang linggo ninyong pagkain.
Kayod dito, kayod doon, over-time, kayod kalabaw, walang tulog, walang
kain, tipid na tipid para lang matugunan ang bucket list. Travel pa more, ipon
no more. Yan ang masaklap na katotohanan, madaming taong nagiging
biktima ng ganitong sistema. Panay ang pasyal, post sa Facebook ngunit ang
pinangbayad pala sa ticket sa eroplano ay utang.
Dati rati ay sapat na ang simpleng ulam, ngayon puro padeliver o kaya kain
sa labas na ang ginagawa. Ito ang kadalasang pumapatay sa pamilyang
pinoy, hand to mouth pa din. Mistulang naging isang rat race,
nakikipaghabulan sa buhay ngunit habang buhay pa ring rat kahit anong laki
ang sinasahod. Nakakalungkot na ito ang kinahantungan ng mga pinoy,
papasok sa trabaho araw-araw, makikipagsisikan sa pag-commute, uuwi,
matutulog, paulit-ulit araw araw. Maghihintay ng araw ng sahod, gagastos,
at walang matitira para sa ipon. Ganun lang ng ganun ang buhay, paulit-ulit
na walang kinakapuntahan.
Kamag-anak Needs
Pag dating sa pamilya, malaki ang puso ng pinoy. Kadalasan sa mga pinoy
kahit na nag-asawa na ay sa magulang pa rin tumitira. O kaya naman, sa
pamangkin, ang nag-papaaral ay si tita. Karaniwan na itong nangyayari sa
pamilyang pinoy.
Mag-ipon ka para pag dating ng panahon, may madudukot ka, yan ang
kadalasang payo ng matatanda noong tayo ay mga bata pa. Marahil, hindi
yan madaling maintindihan noong ikaw ay musmos pa lang. Ngunit ngayon,
napakasimple lang pala ng mga salitang iyan, simple pero malalim ang
kahuluguhan at kahalagahan. Bakit nga ba tayo pinag-iipon ng pera ng mga
matatanda o ng ating mga magulang? Kapag nag-ipon ka ba ay magiging
milyonaryo ka na?
“Proverbs 6:6-8 KJV. Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and be
wise: Which having no guide, overseer, or ruler, Provideth her meat in the
summer, gathereth her food in the harvest.”
Ang mga munting langgam nga naman, walang nagtuturo sa kanila para
mag-ipon, wala silang financial coach, o sino pa man na gumagabay sa
kanila. Hindi ka pa ba nakakita ng hilera ng mga langgam tuwing tag-init
kung saan may mumunti din silang bitbit at patungo kung saan dala ang ano
mang kanilang mapulot sa daan. Ito ay ang panahon ng kanilang pag-iimpok.
Obserbahan mo ang mga langgam, kapag may nahulog kang pagkain,
makalipas ang ilang sandali, may mga langgam na susugod para kuhanin ang
mga ito. Sila ay marunong makakilala ng oportunidad sa buhay, alam nila
kung kelan sila mag-iimpok upang pagdating ng panahon ng tag-lamig ay
hindi na nila kinakailangan pang makipagsapalaran sa labas para maghanap
ng pantawid gutom nila.
Para sa Investment
Isang araw may nagbigay ng pera kay Juan, ang kanyang tita na galing ng
States ay nag-abot sa kanya ng 10,000 pesos. Gustong gusto ni Juan bumili
ng cellphone katulad ng sa kaniyang mga kaklase. Ngunit naalala niya ang
turo ng kanyang tatay minsang sila ay nag-aararo sa bukid.
Juan: Salamat itay, gusto ko po talagang mag-negosyo dahil iyon ang turo
niyo sa akin noong bata pa lang ako. Kaya nga po bilib din ako sa inyo na
napalago ninyo ang ating sakahan sa pamamagitan ng pagsisikap ninyo at
naka-ipon pa po kayo para sa pag-aaral naming at sa pagpapatayo natin ng
bahay.
Tay: Mabuti naman anak at natutunan mo iyan. Ano pala ang gagawin mo
sa anihan, kapag napalago na ang iyong 1,000 pesos?
Lahat naman ng tao ay may luho. Iba’t ibang klase nga lang ang luho, ano
mang bagay na hindi kasama sa pangunahing pangangailangan ng tao na
nakakapagbigay kaligayahan ay matatawag na luho. Ang mga sumusunod ay
halimbawa ng luho:
Pag-inom ng alak. Isa itong luho ngunit karamihan sa mga taong madalas
uminom ay iyong mga tambay. Walang masama sa gawaing ito basta nasa
ayos lang. Paano masasabing maayos ang pag-inom ng alak? Iyong tamang
inom lang, pag inom lang at walang lasingan, walang sakitan, at higit sa lahat
dapat hindi apektado ang budget ng pamilya. Karaniwan sa mga taong
umiinom ay wala naman talagang sapat na pera para doon. Kung may balak
kang uminom ng alak, magtabi ka para dito kung hindi mo talaga ito
maiwasan. Huwag galawin ang budget para sa pamilya, pang emergency, o
ang pang negosyo. Mag-ipon ng para sa pang-luho. Ngunit kung kaya naman
iwasan, ilaan na lang ang panggastos dito para sa ibang mas mahalagang
bagay.
Travel Goals. Once in a lifetime lang ang travel, kaya hanggat kaya mo ay
gawin mo. Yan ang kadalasang maririnig mo sa mga kabataan at sa mga
millenials. Iyong gustong gusto makapunta kung saan saan at i-enjoy lang
kahit gumastos pa ng malaki. Memories kasi ang worth noon. Okay lang
magtravel basta may sapat na ipon para dito. Huwag lang iyong bibili ka ng
ticket sa eroplano at gagamit ka ng credit card. Iwasan ito, kung may pang-
cash ka ay go. Okay lang mag-stay sa mamahaling hotel pero siguraduhing
may ipon para doon. May mga tao namang nagtatravel para sa mga business
opportunities, kung kaya mong pagsabayin ay mas maganda.
Squad Outing. Swimming dito, hiking doon, at iba pa. Kung mayroon ka
namang sapat na panahon at ipon, bakit hindi. Ngunit karamihan sa
kabataang pinoy, para makasama sa squad goals ay humihingi sa magulang
imbes na mag-ipon para dito mula sa kanilang baon. Ang masaklap pa,
kadalasan ay nagsisinungaling na kesyo may project sa school ngunit ang
totoo naman ay para lang sa outing. Nakakalungkot na nagiging ganito ang
financial values ng karamihang pinoy, pag luho ay nagagawan ng paraan.
Walang masama, pero maganda ay galing ito sa ipon.
Iisa lang naman ang paraan para maiwasang umutang, ito talaga ay ang
mag-ipon. Ang disiplina ay iyong mama-master kapag ikaw ay natutong mag-
ipon. Anomang nasa iyong harapan, kapag may disiplina ka sa pera, alam mo
ang iyong gagawin. Ang kadalasang naglulumok sa pinoy sa paghihirap ay
iyong pangungutang. Para mapantawid ang gastos, mangungutang sa 5-6 at
sa sahod ay babayaran ito. Ngunit minsan, hindi pa din sapat ang sahod para
ipambayad ng utang kung kaya humahantong uli sa pagkakautang na
naman.
Kita: 20,000 pesos kada buwan. Pag-aralan natin ang 7-30 rule ng pag-
gastos.
Ugaliing magtabi tuwing may perang papasok. Hindi man maiiwasan ang
paggastos, ang mahalaga ay mayroon kang naisusuksok. Sa mga
pagkakataon naman na kulang ang iyong panggastos, humanap ng ibang
paraan para masustentuhan ang pagkukulang. Kung may ipon na, huwag
galawin ang ipon kung hindi naman ito laan sa bagay na kung saan may
pagkukulang ang iyong kita.
Ang ilan ay nakukuhang mangibang bansa upang mas mabilis ang pag-
asenso. Ang iba naman sa kagustuhang umangat sa buhay ay nalulugmok sa
illegal na paraan. Sa kabila ng pagiging maabilidad, masipag, at matyaga ng
mga pinoy ay marami pa rin ang walang ipon. Ikaw, may ipon ka ba? Alamin
ang mga dahilan bakit hirap na hirap mag-ipon ang mga pinoy.
Hindi Nakagawian
Noong mga bata pa lang tayo, tinuruan na tayong mag-alkansya. Ngunit, ang
pagkakamali ng karamihang magulang ay hindi naging consistent sa pag-
tuturo sa mga bata o kaya naman mali ang intension ng pag-iipon. Hanggang
sa makalakhan ng isang tao na ang pag-ipon ay sa dahilang mayroon kang
gustong bilin. Kung kaya naging sistema na sa pamilyang pinoy ang hand to
mouth. Kikita ngayon, gagastusin ngayon hanggang sa wala ng ma-ipon. May
pagkakataon mang maka-ipon ang isang ordinaryong pinoy ngunit mali
naman ang intensyon. Halimbawa, mag-iipon ka kasi gusto mong bumili ng
bagong cellphone na nauuso. Gastos agad ang nasa isip kesa gamitin ang
iyong ipon sa mas makabuluhang paraan.
Marahil may puntos naman, pero sabi nga kapag pinanganak ka na mahirap
at namatay ka na mahirap, kasalanan na itong maituturing. Mahirap
magsimula mag-ipon lalo na kung hindi mo ito nakagawian o walang
magandang halimbawa na nagpapakita sayo nito. Paano ito
masosolusyunan? Aksyunan mo, ikaw ang manguna at magdesisyon na
baguhin ang iyong kinabukasan. Hindi naman hadlang na hindi mo ito
nakagawian, maari kang magsimulang mag-ipon. Unahin mo muna sa maliit,
hinay hinay lang at ikaw ay makakaraos din. Balang araw, pasasalamatan mo
ang iyong sarili na nag-umpisa ka mag-ipon.
Ang pinoy kapag nagkaroon ng pera, tila parang tumama sa lotto. Yung
tipong one time millionare, parang walang bukas. Lalo na sa mga
pagkakataon na dumadating ang bonus, gastos dito, gastos doon. Walang
masama sa pag-gastos basta may ipon ka naman.
Walang masamang tumulong ngunit may panget din itong epekto sa taong
tumutulong at tinutulungan. Kung ikaw ang inaasahan ng iyong pamilya sa
gastos, tiyakin mo lamang na mayroon ka ding naiipon. Kung ikaw naman
ang umaasa sa kapamilya, kelan ka matututong maging responsible? Na sa
tuwing papakainin mo ang iyong mga anak, kaninong sikap ito? Masakit pero
totoo, ang mga pinoy close family ties pero madalas naabuso na ito na tila
naghahatakan pababa imbes na nag-aangatan pataas. Maging responsible,
mag-ipon para sa iyong sarili habang tumutulong na matulungan ang iyong
kapamilya na maging responsible din.
Kadalasang reklamo ng pinoy, maliit ang sahod. Walang ipon dahil maliit ang
sahod. Sa totoo lang, wala naman sa liit o laki ng sahod ang pag-iipon.
Subukan mong isipin noong panahon na ikaw ay maliit pa lang ang kinikita
kumpara sa ngayon na mas lumaki na. May naipon ka ba? Suriin mo ang
iyong lifestyle, baka naman sa pagtaas ng sahod ay kasabay ding tumataas
ang lifestyle. Kung dati, simpleng ulam lang okay na ang iyong pamilya,
ngayon kailangan bongga palagi. Ang nangyayari, ang isipan ng tao, maliit
lang kasi ang kita kaya hindi makapag-ipon.
Maraming Utang
Wala kang ipon at madami kang utang, anong mangyayari kapag nagpatuloy
ito? Marahil ay stress na stress ka na sa buhay mo. Hirap na hirap dahil sa
dami ng gastos, pangangailangan, maliit ang sahod, at higit sa lahat may
utang pa na babayaran. May mga paraan naman para magkaroon ng
financial freedom at makawala sa pagkakautang. Huwag magpadala sa stress
at sa tambak na utang. Alamin ang mga mabisang paraan para makabayad
ng utang.
Mga gastusin:
Ugaliin na gawing prioridad ang pag-iipon. Itabi na kaagad ang 10% ng iyong
sahod bago ito partihin. Ang 10% ng iyong sahod ay ilaan para sa pambayad
utang o sa iyong ipon. Kung ang utang ay tumutubo, tiyakin na huwag
pumalya sa pagbabayad nito kada buwan. Sa oras na pumalya sa pagbayad
ay lumalaki din ang interes nito at magiging karagdagang gastos para sayo.
Kapag lalabas ka, dalhin lang ang sapat na pera. Halimbawa, mamamalengke
ka at ang iyong budget plan ay halagang 1,000 pesos lamang kung kaya ito
lang ang iyong dalhin. Huwag na huwag magdadala ng ekstra para makontrol
mo ang iyong paggastos. Kapag kasi nagdadala ka ng ekstra, ang nangyayari
ay mapapabili ka din ng ekstra na magiging dahilan ng pagkasira ng iyong
budget plan. Imbes na makakabayad ka sana ng utang, naimpambilii mo na
tuloy ng bagay na wala naman sa iyong listahan.
Ang credit card ay tinatawag nilang life saver, oo naman kung marunong
kang humawak nito. Kung mayroon kang credit card at marami kang utang,
i-paputol mo muna ito hanggat mayroon ka pang utang. Ang pagkakaroon
ng cedit card minsan ay nagiging dahilan ng pagkakalugmok mo sa utang.
Iwasang magkaskas kung meron ka namang pang-cash. Hindi sagot ang
credit card kung mayroon kang gustong bilhin, pag-ipunan mo ito para iwas
utang na magpapasakit lang sa iyong kalooban pag dating ng oras na ng
singilan.
Decluttering, yan ang sagot para magkaroon ng ekstrang pera na wala kang
puhunan. Unahing linisin ang iyong aparador, piliin ang mga damit na hindi
mo na ginagamit at pwedeng ibenta. Magtayo ng garage sale sa inyong
bahay o kaya naman ay i-post mo sa mga online selling groups ang mga
bagay na hindi mo naman na ginagamit. Ang perang iyong malilikom pwede
mong gawing puhunan o kaya ay ipangbayad mo na agad ng utang. Sabi nga
nila kapag bili ka ng bili ng mga bagay na hindi mo kailangan, darating ang
panahon na magbebenta ka ng mga bagay na iyong kailangan. Huwag na
hintayin ang panahong iyan, umpisahang ibenta ang mga bagay na wala
naman ng pakinabang sayo para hindi na humantong sa pagkakataon na ang
mga bagay na iyong kailangan ay iyo pang mabenta.
Hindi na bago ang mga reklamong iyan dahil nga naman sa hirap ng buhay,
konting taas ng presyo ng bilihin ay apektado na agad ang budget ng mga
pinoy. Mahirap ang kalagayan na ito lalo na sa mga ordinaryong pinoy pero
para sa mga taong natutong mag-ipon at maghintay sa tamang panahon,
umaani na.
At higit sa lahat, hindi lang ang pag-iipon ang kanilang natutunan kundi mula
sa kanilang ipon ay natutong mapalago ang kanilang pera.
Food is life, travel goals, lakwatsa pa more, bili pa more, at iba pa, naging
biktima ka din ba niyan? O kaya andyan si ate, si kuya, si pamangkin, na tila
parang mga holdapper na halos limasin na ang iyong pinaghirapan. O baka
naman malakas kasi ang tukso ng alak, sigarilyo, at sugal.
Ano mang estado mo, edad, kita, may pamilya o wala, kayang kaya mong
mag-ipon kahit na ikaw ay nasanay sa waldas na pamumuhay. Walang sapat
na dahilan para hindi ka maka-ipon dahil mayroong mga tamang paraan
para ikaw ay makapag-umpisang mag-ipon.
Ngayon, ito na ang panahon para maging wais na pinoy. Tama na ang mga
panahong wala kang ipon, mga panahong naging alipin ka ng salapi, alipin ng
pag-waldas ng iyong kita. Masarap kumain at matulog araw-araw na wala
kang iniisip na utang, less stress at more ipon, maging wais pinoy ngayon.
Click mo lang itong link na ito Ascending Life Savers and Debt Free
Program
Salamat!
Ascending Life
PS. We have few slots for now because we have limited coaches. Grab
your slot now! Link