Panuto: Basahin nang tahimik ang bawat kuwento.
Ano ang panlaban natin sa di-makatuwirang pagdakip at
Pagkatapos, basahin
ang mga tanong at isulat ang titik ng tamang sagot sa
sagutang papel.
Karapatang Sibil
Kinikilala ng bayan ang mga karapatang sibil ng mga
mamamayan. Ito ay sumasakop sa kalayaan nating makamit
ang kaginhawaan at makipag-ugnayan sa isa’t isa. Kabilang sa
karapatang sibil ay karapatan
sa pananalita at pamamahayag, kalayaan sa relihiyon,
paninirahan at paglalakbay, magkaroon ng ari-arian,
maiwasan ang pagka-alipin, at iba pa.
May karapatan ang bawat isa, maging anuman ang katayuan
nito sa lipunan, laban sa di-makatuwirang pagdakip at lihim na
pagpapabilanggo. Ang writ of habeas corpus ang kautusang
mula sa hukuman na nagsisiguro sa karapatang ito. Dagdag
pa rito ang kautusang Miranda (Miranda Rule) na buod ng
mga karapatan ng nasasakdal. Itinadhana ang mga ito at
ipinagtibay. Kabalikat ng karapatang ito ay ang prinsipyo ng
isang nakasuhang mananatiling inosente hanggang hindi
napapatunayang nagkasala (innocent until proven guilty) at
nang walang pasubali (beyond
reasonable doubt). Maipatutupad ito kung isasailalim sa
isang mablis, hayagan, at patas na paglilitis. Ang pagdadaos ng
mabilis na paglilitis at pagkakaloob ng hustisya ay ayon na rin
sa kasabihang “justice delayed is
justice denied.”
Mga Tanong:
1. Alin sa sumusunod ang HINDI saklaw ng karapatang sibil?
(Literal)
HINDI saklaw ng karapatang sibil ang karapatan
_________________ .
a. na maipahayag ang saloobin
b. na makapagbiyahe saan man nais
c. na magpatayo ng titirhan saan man
d. sa malayang pagsamba at pananalig
2. Alin sa sumusunod ang sinasabi sa seleksyon?(Literal)
a. Ang karapatan ay ayon sa katayuan natin sa
lipunan.
b. Kilala ang ating bayan sa pagpaptupad ng
Miranda Rule.
c. Maraming mga karapatang sibil na kinikilala ang
ating bayan.
d. Mahusay na naipatutupad ang karapatang
sibil sa ating bayan.
3. Paano kaya ipinapakita ng ating bayan ang pagkilala sa
karapatang sibil? (Inferntial)
a. Hindi ito nilalabag sa ating bansa.
b. Pinag-aaralan ang mga ito ng lahat ng
mamamayan.
c. Inililimbag at ipinapaabot sa lahat ang
tungkol dito.
d. May mga kautusang nagsisiguro sa pagkilala
ng mga ito.
4.
lihim na pagpapabilanggo?
(Literal)
a. Ito ay napapaloob sa Miranda Rule.
b. Lilitisin at ikukulong ang nagkasala.
c. Makatarungan na paglilitis ang kasunod nito.
d. Tamang panangga rito ang writ of habeas
corpus.
5. Ano ang nasasaad sa writ of habeaus corpus? (Literal)
a. Laban ito para hindi masampahan ng kaso.
b. Ito ay panangga sa di-makatwirang
pagkadakip.
c. Nakalahad dito ang karapatan laban sa
paglilitis.
d. Ipinapahayag nito ang karapatan na madama
ang kaginhawahan.
“Kabalikat ng karapatang ito ay ang prinsipyo
ng isang nakasuhang mananatiling inosente
hanggang hindi napapatunayang nagkasala.”
6. Ano ang kahulugan ng pangungusap sa loob ng kahon?
(Paghinuha)
a. Tunay na inosente ang nasasakdal na may prinsipyo.
b. Kabalikat ng taong nakasuhan ang kanyang prinsipyo.
c. May kabalikat ang taong nakasuhan lalo kung inosente.
d. May proteksyon ang nasasakdal hangga't hindi nasisiguro
ang sala.
7. Ano ang layunin ng sumulat ng seleksyon? (Critical)
a. Hatid nito ang isang balita.
b. Gusto nitong magbigay ng aral.
c. Nais nitong magbigay ng kaalaman.
d. Hangad nitong magbigay ng pananaw.
8. Ano ang ginamit ng sumulat ng seleksyon upang ipaabot
ang mensahe nito? (Critical)
a. Binanggit ang pinagmulan ng paksa.
b. Nakasaad ang mga suliranin ng paksa.
c. Tinalakay ang sanhi at mga bunga ng paksa.
d. Nagbigay ng mga halimbawa tungkol sa paksa.
9. Saan matatagpuan ang pangunahing ideya ng seleksyon?
(Critical) Ito ay makikita sa ______________________ ng
seleksyon.
a. gitna
b. simula
c. katapusan
d. simula at katapusan
10. Alin sa sumusunod ang isa pang magandang pamagat
para sa seleksyon?
(Critical)
a. Pagkilala sa Ating Karapatan
b. Mga Halimbawa ng Karapatan
c. Mga Dulot ng Sibil na Karapatan
d. Sibil na Karapatan sa Malayang Bansa

Ang Hukbong Paggawa ng Pilipinas
Ang hukbong paggawa ng ating bansa ay binubuo ng mga
taong may edad na 15 taong gulang pataas. Itinuturing silang
may sapat nang lakas, kasanayan, at kakayahan sa paggawa o
produksyon. Ngunit hindi lahat ng saklaw ng edad na 15
taon at pataas ay kasapi ng hukbong paggawa. Kabilang nito
ay ang mga kabataang nag-aaral, mga inang hindi
naghahapbuhay, yaong may mga kapansanan, mga matatanda
na at hindi na naghahanapbuhay, o ang mga nagretiro na sa
paghahanapbuhay.
Nahahati sa iba’t ibang pangkat ang hukbong paggawa ng
Pilipinas. Nariyan ang sector ng agrikultura, industriya,
serbisyo, at propesyonal. Karamihan sa mga kasapi ng
hukbong paggawa sa mga sektor na nabanggit ay gumagamit
ng lakas-bisig sa paggawa.
Subalit hindi lamang ito ang gamit sa produskyon.
Nakatutulong ding higit ang lakas-isip na nakukuha sa pag-
aaral at pagsasanay. Ang mga nagtatapos sa pag-aaral ng kusa
ay maaaring pumasok ng trabaho bilang mga propesyonal na
doctor, guro, inhinyero, abogado, accountant, at iba pa.
Hindi lamang sa loob ng bansa matatagpuan ang mga
manggagawang Pilipino. Mula noong taong 1975 ay mabilis
na ang pagtaas ng dami ng mga migranteng Pilipinong
naghahanapbuhay sa ibang bansa. Karaniwang trabaho nila ay
bilang nars, caregivers, seaman, domestic helpers,
manggagawa sa konstruksyon, at kahit pa bilang mangaawit at
mananayaw.
11. Alin sa sumusunod ang HINDI kabilang sa hukbong
paggawa? (Literal)
a. mga matatandang nasa opisina
b. retiradong patuloy na nagtatrabaho
c. mga mag-aaral na gumagawa ng aralin
d. mga inang tumutulong sa paghahanapbuhay
12. Alin sa sumusunod ang sinasabi ng seleksyon tungkol sa
hukbong paggawa? (Literal)
Lahat sila ay _______________________________ .
a. walang pagod sa paghahahanapbuhay
b. walang tigil ng pagpapalakas at pagsasanay
c. nangangarap maghanapbuhay sa ibang bansa
d. may kasanayan at kakayahan na makibahagi sa
produksyon
13. Alin sa sumusunod ang HINDI kasama sa lakas-bisig sa
paggawa? (Paghinuha)
a. doktor
b. hardinero
c. karpintero
d. mangingisda
“Nakukuha ang lakas-isip sa pag-aaral at pagsasanay”
14. Ano ang kahulugan ng pangungusap sa loob ng kahon?
(Paghinuha)
a. Nasasanay ang nag-aaral na mag-isip.
b. Nahahasa ang kaisipan sa pag-aaral.
c. Nararapat na sanayin ang takbo ng pag-iisip.
d. Mauunawaan ng nag-iisip ang pinag-aaralan.
15. Sino sa sumusunod ang HINDI kasama sa hukbong
paggawa? (Paghinuha)
a. isang pari na nagmimisa
b. isang dyanitor na may sakit
c. isang pulis na makikita sa lansangan
d. isang musmos na nagtitinda ng sampagita sa kalye
16. Saan matatagpuan ang pangunahing ideya ng seleksyon?
(Critical)
Ito ay makikita sa ______________________ ng seleksyon.
a. gitna
b. simula
c. katapusan
d. simula at katapusan
17. Ano ang layunin ng sumulat ng seleksyon? (Critical)
a. Hatid nito ang isang balita.
b. Gusto nitong magbigay ng aral.
c. Nais nitong magbigay ng kaalaman.
d. Hangad nitong magbigay ng ibang pananaw.
18. Ano ang ginamit ng may-akda upang ipaabot ang
mensahe nito? (Critical)
a. Binanggit ang pinagmulan ng paksa.
b. Nakasaad ang mga solusyon ng paksa.
c. Tinalakay ang sanhi at bunga ng paksa.
d. Nagbigay ito ng mga halimbawa sa seleksyon.
19. Alin sa sumusunod ang isa pang magandang pamagat
para sa seleksyon?
(Pagsusuri)
a. Lakas-Bisig ng ating Bansa
b. Mga Manggagawa ng Ating Bayan
c. Mga Suliranin ng mga Manggagawa
d. Pinagmulan ng Hukbong Paggawa sa Pilipinas
20. Ano ang pangunaking ideya na tinalakay sa seleksyon?
(Paghinuha)
Tinalakay sa seleksyon ang
_______________________________.
a. mga problema ng hukbong paggawa
b. uri ng pamumuhay ng hukbong paggawa
c. iba’t ibang halimbawa ng hukbong paggawa
d. mga pagsasanay at mga paghihirap ng hukbong paggawa