Mga uri ng kalamidad at mga kailangan paghahanda na dapat gawin

BAGYO

Ang bagyo ay isang malakas na hanging kumikilos ng paikot, na madalas ay may kasamang malakas at matagal na
pag-ulan. Ang bagyo ay isang higanteng buhawi. Sa mata ng bagyo ay walang hangin subalit malakas naman ang
hangin sa eyewall nito.

Public Storm Warning Signal (PSWS) – ang PSWS ay mga babalang ipinalalabas ng PAGASA upang malaman kung
gaano kalakas ang paparating na bagyo, saan ang lokasyon nito sa oras na inilabas ang PSWS, saan ang tinatayang
dadaanan nito, at ano ang mga paghahandang dapat o maaari pang maisagawa ng mga komunidad na
maaapektuhan ng pagdaan ng bagyo.

• PSW Signal Number 1 – hanging may lakas mula 30-60 kph. Inaasahan ang bagyo sa loob ng 36 oras.

• PSW Signal Number 2 – hanging may lakas mula 61-100 kph. Inaasahan ang bagyo sa loob ng 24 oras.

• PSW Signal Number 3 – hanging may lakas mula 100-185 kph. Maaasahan ang pagdating sa loob ng 18 oras.

• PSW Signal Number 4 – napakalakas na hanging hihigit sa 185 kph at maaasahan sa loob ng 12 oras.

Mga dapat gawin BAGO dumating ang bagyo:

1. Ihanda ang radyo, flashlight at ekstrang baterya;

2. Maghanda ng pang-emergency na pagkaing hindi agad
nasisira (katulad ng de-lata at biskwit), lalagyan ng tubig,
first-aid kit o gamit at gamot na pang-unang lunas, at mga
plastik na supot;
3. Tiyaking mabuti na makakayanan ng bubong at mga
bintana ng bahay ang malakas na ihip ng hangin (para sa
mga kabahayan sa maralitang komunidad, tiyakin din na
kakayanin ng haligi at dingding ang lakas ng hangin sa
pamamagitan ng pagtatali o pagpapako ng maayos sa
mga ito); at
4. Putulin ang mga mahahabang sanga ng mga
punongkahoy na malapit sa bahay.

Mga dapat gawin HABANG may bagyo:

1. Ugaliing makinig sa radyo o manood ng TV para sa regular na anunsyo o babala tungkol sa kalagayan ng
bagyong paparating o kaya naman ay makibalita sa mga kapitbahay;
2. Siguraduhing may mga gamit pang-emergency na nakalagay sa lalagyang hindi nababasa;
3. Punuin ang lalagyan ng tubig, ilagay sa plastik na supot ang mga ekstrang damit, mga delata, kandila,
posporo, baterya, at iba pang mahahalagang gamit;
4. Mag-ingat sa mata ng bagyo. Ito ang biglang pagtigil ng hangin at ulan at kalmado ang paligid sa isang
lugar. Hudyat ito na pagkaraan ng halos 2 oras ay babalik ang mas malakas na hangin at ulan;
5. Manatili sa loob ng bahay hanggang matapos ang bagyo; at
6. Kung kinakailangang lumikas, tiyaking nakapatay ang kuryente ng bahay, nakasara ang tangke ng gas, at
nakasusi ang pinto. Huwag kalimutan ang mga gamit pang-emergency.

Mga dapat gawin PAGKATAPOS ng bagyo:

1. Kung napinsala ang bahay tiyaking matibay pa ito bago pumasok.

2. Sa pagbalik sa tahanan, gumamit ng flashlight Kung walang ilaw. Iwasan ang paggamit ng gasera o kandila
dahil maaring magdulot ito ng sunog.
3. Ipagbigay alam ang mga putol na kawad ng kuryente o telepono sa tamang ahensiya.

BAHA

1. Pagtaas ng tubig nang higit sa kapasidad ng ilog at ibang daluyan na ang resulta ay pag-apaw nito sa
kapatagan.
2. Ito ay dulot ng labis na pag-ulan, biglaang pagbuhos ng ulan o thunderstorm, pagka-ipon ng tubig dahil sa
pagbabara ng mga daluyan ng tubig, at tuluy-tuloy na pag-ulan sa loob ng ilang araw.

FLASHFLOODS
 1. Rumaragasang agos ng tubig na may kasamang putik, bato, kahoy, at iba pa.
2. Mabilis ang pagdating nito at mabilis din ang paghupa.
3. Maaaring sanhi ito ng pagkakalbo ng bundok at pagmimina (kagaya ng dahilan kung bakit naging
mapaminsala ang bagyong Ondoy).

Ano ang maaaring gawing paghahanda BAGO ang pagbaha?

 Alamin ang warning system at signal sa inyong barangay o munisipyo.

 Obserbahan ang sitwasyon ng lugar at makinig sa ulat ng panahon mula sa PAGASA.
 Pakinggan ang opisyal na warning signal na ibibigay ng kagawad na sumasakop sa lugar.
 Ihanda ang mga pangunahing kakailanganin sa paglikas tulad ng damit, kumot, pagkain, maiinom na tubig,
gamot, posporo, kandila, flashlight, radyong de-baterya, banig, at iba pa. Maiging nakabalot ang mga ito sa
plastik.
 Itago o ilagay sa plastik ang mga mahahalagang dokumento at
papeles.
 Mag-imbak na ng malinis na inuming tubig.
 Siguraduhin na magkakasama ang lahat ng miyembro ng
pamilya at ihanda ang bawat isa sa anumang mangyayari.
 Alamin ang pinakamalapit na evacuation center at ang
pinakamalapit na daan patungo rito.
 Maghintay sa warning signal na ibibigay ng kagawad tungkol
sa paghahanda sa paglikas at sa mismong paglikas.
 Makipag-ugnayan sa nakatalagang kagawad kung nais nang
lumikas patungo sa kamag-anak sa ibang barangay upang
maitala.
 Ang Barangay Disaster Risk Reduction and Management
Council (BDRRMC) ay dapat maghanda ng kanilang gamit
tulad ng malalaking flashlight, radyong de-baterya, warning
device (megaphone, pito, kalembang), mga matitibay na lubid, first aid kit, sasakyang may sapat na gasolina
para sa mabilis na paglikas at pakikipag-ugnayan, mga gamit pang-komunikasyon tulad ng cellphone, mga
kagamitan tulad ng martilyo, liyabe, wrench, pala, at iba pa.
 Kung sa pagtantya ay magtutuluy-tuloy pa ang pagtaas ng tubig ay lumikas na bago pa masira ang mga
daan at mga tulay.
 Ilipat na ang mga alagang hayop sa mataas na lugar.
 Bago lumikas, patayin muna ang kuryente at ikandadong mabuti ang bahay.

Mga dapat gawin HABANG may baha:

 Iwasan ang mga lugar na may tubig-baha lalo na kung hindi nakasisiguro sa lalim nito. Huwag lumusong o
tumawid sa mga tubig na hindi alam ang lalim, gaya ng ilog o sapa.
 Kung may dalang sasakyan at inabot ng baha, huwag piliting tawirin ang baha laluna kung malakas ang
agos nito at hindi matantya ang lalim.
 Huwag payagang maglaro ang mga bata sa baha. Huwag languyan o tawirin ng bangka ang mga binahang
ilog.
 Siguraduhing lutung-luto ang mga pagkain at iwasang marumihan ang mga tirang pagkain.
 Pakuluan ang tubig bago ito inumin.

Mga dapat gawin PAGHUPA ng baha:

 Gumamit ng flashlight kapag muling papasukin ang binahang bahay.

 Maging alerto sa mga bagay na maaaring pagsimulan ng sunog.
 Tiyaking malinis at hindi narumihan ng tubig-baha ang mga pagkain at inumin. Lutuin muna ng mabuti o
pakuluan ito bago kainin o inumin.
 Iulat sa mga kinauukulan ang mga nasirang pasilidad gaya ng poste at kawad ng kuryente, tubo ng tubig, at
iba pa.
 Siguraduhing nasiyasat ng mabuti ng isang marunong sa kuryente ang switch ng kuryenteng nabasa at
lahat ng gamit na de-kuryente bago gamiting muli ang mga ito.

LANDSLIDE

1. Ang pagbagsak ng lupa, putik, o mga malalaking bato dahil sa pagiging mabuway ng burol o bundok.
2. Karaniwan itong idinudulot ng malakas o tuluy-tuloy na pag-ulan o ‘di kaya naman ay paglindol.
3. Nagiging dahilan din o nakapagpapalala ng landslide ang pagmimina, paggawa ng kalsada, di-akmang
paggamit ng lupa, at pagputol ng mga puno sa kagubatan.

Mga Dapat Tandaan:

Ang landslide ay walang babala. Sa mga pagguhong sanhi ng paglindol, ang lindol mismo o mga aftershock nito ang
magsisilbing babala. Malaki rin ang epekto ng matinding pag-ulan dahil sa pagkababad ng lupa sa ulan, napapadali
nito ang pagguho ng lupa. Dahil walang babala, wala ring sapat na oras o panahon upang makalikas.

 Iwasan ang mga natukoy na mapanganib na lugar hangga’t maaari. Iwasang magtayo ng anumang
istruktura sa mga lugar na ito.
 Magbuo ng sistema ng babala sa komunidad para sa lindol at mga dulot nitong hazard katulad ng landslide.
 Magbuo ng Evacuation Plan para sa mga lugar na may banta ng panganib. Tiyaking makapagtukoy ng mga
ligtas na relocation site.
 Magtayo ng mga warning stations at palagian itong bantayan upang makapagbigay ng babala kung
kinakailangan.
 Piliing mabuti ang paglalagyan ng mga rain gauge upang ito ay makakuha ng sapat na dami ng ulan.
Regular itong i-monitor upang maging wasto ang basehan ng warning signal. Ito ay kailangang
mabantayang mabuti upang hindi masira at magsilbi para sa wastong gamit ng taong bayan. Magsagawa ng
pagsasanay sa mga taumbayan hinggil sa pagbasa ng rain gauge.
 Maiging laging may nakahandang mga relief good ang lokal na pamahalaan sapagkat mataas ang
posibilidad na makulong o maisolate ang ilang mga barangay dahil sa pagguho ng mga bundok.
 Gawing batas ang pagbawal sa pagtotroso at magkaroon ng programa o polisiya sa pagtatanim ng mga
punong-kahoy.

Kalamidad sa Pilipinas
Sa ulat ng Center for Research and Epidemiology Disasters (CRED) noong Agosto, ang Pilipinas ay nangunguna sa
buong mundo sa pinakamaraming kalamidad sa bilang na 25.
Ayon din sa Citizen’s Disaster Response Center (CDRC), isang non -government organization na pangunahing
humaharap sa usaping kalamidad, mayroon nang 99 na kalamidad ang tumama sa Pilipinas sa loob ng anim na
buwan ngayong taon. Dalawampu rito’y likha ng kalikasan. At nakaapekto sa 579,540 pamilya o 3,405,707
katumbas na indibidwal.
Maging baha man, landslide, tagtuyot o iba pang kalamidad dulot ng kalikasan, naranasan ng Pilipinas ang halos
lahat ng klase ng kalamidad.
Nagdulot ng pinsala sa buhay at ari-arian ng mga mamamayang Pilipino ang mga kalamidad na tumama sa iba’t
ibang panig ng bansa. Ayon ito sa inilabas na Post Disaster Needs Assessments ng World Bank at mga ahensiya ng
gobyerno noong Nobyembre. Sa pinagsamang pinsala nina Ondoy at Pepeng noong nakaraang taon, umabot sa 956
ang namatay, 736 ang sugatan. May 84 pa ring katao ang patuloy na nawawala.
Mahigit 9 milyon katao ang apektado nito at nagkakahalaga ng US$4.38-Bilyon ang pinsalang dulot nito. At batay sa
rekomendasyon ng World Bank, nangangailangan ng halos kasinlaking halaga ($942.9-B sa pagrekober at $3,480.1-B
para sa reconstruction) upang makapanumbalik muli ang Pilipinas mula sa pinsalang idinulot ng dalawang bagyo.
Kailangang maramdaman ito simula noong Enero 2010 hanggang 2011, depende sa bilis at kakayahan ng Pilipinas sa
pagtugon sa recovery at reconstruction.
Sinasabi sa mga pag-aaral ng mga dalubhasa sa kapaligiran, sa loob ng nakalipas na dekada’y dumadalas ang mga
pagbaha, tagtuyot, at baha, hindi lang dito sa Pilipinas kundi maging sa ibang bansa ng Asya at Aprika. Dulot daw ito
ng paglala ng pagbabago ng klima o climate change na ang ibig sabihi’y makabuluhang pagbabago sa klima
(temperatura, hangin at pag-ulan) sa buong daigdig o mga rehiyon sa loob na tumatagal ng ilang dekada o milyong
taon. Maaaring ang dahilan ng climate change ay mga natural na proseso ng pagbabago o likha mismo ng tao.

Carlos Padolina ng CDRC: Hindi sapat ang emergency response ng gobyerno.

Kahandaan sa pagharap sa kalamidad
Pero sa kabila ng climate change, may mga pamamaraan pa sana para maiwasan o maibsan man lang ang mga epekto
ng kalamidad. Ito ay kung sa una pa lamang, napaghahandaan ang mga ito.
Ang problema, ayon kay Carlos Padolina, deputy executive director ng CDRC, ay ang matagal nang namamayaning
oryentasyon sa lipunang Pilipino –
ang emergency response. “Sa matagal na panahon, ang
tanging napaghahandaan ay ang pagtugon sa emergency
situation sa panahon ng kalamidad,” ani Padolina. Ibig
 sabihin, inihahanda lamang ang mga tao at ang gobyerno para kumilos kung nasa aktuwal na panganib na ang mga
komunidad at kung nakapinsala na ang anumang kalamidad.
Malaking puwang pa rin kung paano ihahanda ang mga mamamayan at makaiwas sa pinsalang dulot ng kalamidad.
Ayon sa grupo, kailangang pihitin ang oryentasyon o konsepto ng pagtugon sa kalamidad mula sa emergency
response lamang tungo sa buong disaster management (pre-disaster,during-disaster at post-disaster), na may diin
sa kahandaan bago maganap ang kalamidad (disaster preparedness). Kasama na rin ang pag-iwas at pagbawas
(disaster mitigation) ng pinsalang dulot nito at zero casualty.
Ayon pa kay Padolina, madaling mahulaan (foreseeable) ang kalamidad sa Pilipinas dahil dalawa lamang ang
panahon dito: tag-ulan at tag-init. Sa ganitong kalagayan, madaling matukoy ang mga lugar na mataas ang potensiyal
na maging disaster hazard o high risk sa pagkakaroon ng landslide, pagbaha at iba pang kalamidad. Ngunit sinabi ni
Padolina na di hamak na mas malaki ang pondong kinakailangan para sa paghahanda bago ang kalamidad (disaster
preparedness), kumpara sa pondong inilalaan para sa emergency relief assistance.
Sa kanilang karanasan, bukod sa relief and rehabilitation na kanilang ginagawa sa panahon at pagkatapos ng
kalamidad, aabot sa P25-Milyon ang pondong kanilang inilaan para sa 72 barangay na binigyan nila ng pagsasanay
sa disaster management, kasama na ang buong pakete (socioeconomic trainings, capacity building at pagbigay ng
mga gamit pangkaligtasan tulad ng early warning device,rescue gearsat iba pa). Hindi nakapagtataka na mas piliin
ng gobyerno na maglaan ng badyet para sa emergency response kaysa disaster preparedness.
Aabot sa 1/4 na lamang ang natira mula sa P2-Bilyong badyet ng nakaraang administrasyon, ayon mismo kay Pang.
Benigno “Noynoy” Aquino III sa kanyang unang State of the Nation Address.

Para sa CDRC, hindi lamang paghahanda ng relief goods ang kailangang gawin bago ang kalamidad. Kailangang
paghahanda ang buong disaster management.
Kadalasang biktima ng kalamidad
May direktang kaugnayan ang pagharap sa kalamidad sa plano ng pag-unlad ng isang lugar, lalo na sa bahaging pang-
ekonomiya, ayon sa CDRC. “Kadalasan, ang pang-ekonomiyang plano ng mga probinsiya ay nakasalalay sa pag-
maksimisa sa likas-yaman nito,” ani Padolina. Ngunit ang hindi naiuugnay sa mga planong ito ang maaaaring mga
epekto sa tao ng eksploytasyon sa kalikasan.
Sa dokumentong “Philippine Environmental Situation 2009” ng Kalikasan (People’s Network for the Environment),
aabot na lamang sa 8,000 kilometro kwadrado ang natitirang sakop ng kagubatan ng bansa noong 2006, mula sa
270,000 kilometro kwadrado sa pagtatapos ng kolonyalismong Espanyol noong 1898.
Pinalala pa ito ng nakaraang administrasyong Arroyo: Muling nanumbalik ang pagtrotroso (logging) sa pamamgitan
ng pamamahagi ng timber license agreement (TLA) at integrated forest management agreement (IFMA). Sa ilalim
ng IFMA, hindi lamang troso ang kinukuha ng mga kompanyang may hawak ng IFMA. Lahat ng produktong
nasasaklawan ng kanilang konsesyon ay maaari nilang kunin. Ayon sa Kalikasan, ito ang isang dahilan ng di mabilang
na landslide sa mga lugar na mayroong aplikasyon ng IFMA, tulad ng mga landslide sa mga lalawigan ng Aurora at
Quezon na saklaw ng kabundukan Sierra Madre.
Taong 2004 nang magkaroon ng malalang landslide dulot ng bagyong Winnie sa mga bayan ng Infanta at Gen. Nakar
sa Quezon. Bukod sa mahigit 1,000 kataong namatay, hanggang sa kasalukuya’y di pa rin natataniman ang maraming
lugar doon dahil sa makapal na putik na tumabon dito.
Sa pagragasa naman ng bagyong Ondoy, nilamon ng malaking baha ang relokasyon ng mga maralitang tagalunsod sa
tabi ng Marilao River. Sila ang mga dinemolis sa tabi ng riles sa Caloocan upang bigyan daan ang modernisasyon ng
Philippine Natiional Railways na bahagi ng proyektong C-5 Extension.
Kung kaya’t mga magsasaka at maralitang tagalungsod ang kalakhan ng mga biktima ng kalamidad. Sila din ang
pinakabulnerable sa pagsasamantala ng dambuhalang mga korporasyon ng pagmimina, logging at mga negosyanteng
nagtatayo ng mga subdibisyon at iba pang negosyo, lokal man o dayuhan. Silang mga tulad nina Corazon Austral, ang
mga mamamayan ng Bagong Silangan, at iba pang maralita.

PAGHAHANDA SA TUWING MAY KALAMIDAD

 Walang makapagsasabi kung kailan mangyayari ang kalamidad. Gayunman, marami sa atin ang ihindi pa rin natuto
sa paghahanda sa panahon ng pagsusungit ng kalikasan. Sa malawak kong pagbabasa, nakalap ko ang ilang
impormasyon na naipagtagni-tagni ko hinggil sa paghahanda ng pamilya sa mga natural na kapahamakan, hindi
lamang tuwing may bagyo kundi marami pang iba:
 Unawain ang lagay ng panahon at mga krisis na walang kaugnayan sa panahon na maaaring makaapekto sa iyong
pamilya at tahanan. Pag-usapan ninyong madalas ang mga ito sa isang mahinahong paraan. Pag-aralan ninyo ang
istruktura ng iyong tahanan at ang inyong rehiyon – kung kayo ba ay nasa panganib ng bagyo, baha, o pagguho ng
lupa.
 Abangan lagi ang mga anunsiyo o alerto (sa radyo, TV, Internet) tungkol sa bagyo, buhawi, baha o lindol kung ang
lugar ninyo ang laging tinatamaan nito; dito mahalaga ang pagkakaroon ng radyo.
 Magtalaga ng isang ligtas na silid o pinakaligtas na lugar sa inyong tahanan at tiyaking alam ito ng lahat ng miyembro
ng pamilya at kung bakit. Kapag naging isyu ang evacuation o paglikas, alamin kung anu-anong lugar ang maaari
ninyong puntahan. Doon mag-stock ng emergency supplies na hindi nasisira (bigas, de-lata, noodles, batteries para
sa flashlight, gaas, atbp.)
 Tiyaking alam ng bawat miyembro ng pamilya ang mga lugar na maaari ninyong pagtipunan. Magtalaga ng isang
miyembro ng pamilya (yung responsable ha?) na magiging point of contact. Tiyaking madali itong maabot ng text o
tawag sa telepono.
 Maglagay ng listahan ng emergency telephone numbers sa tabi ng inyong telepono (pati na rin sa inyong cellphone
phonebook) at tiyaking alam ng bawat miyembro ng pamilya, lalo na ang mga bata, kung kailan tatawagan ang
bombero, pulis, doktor, at kung ano ang dapat nilang sabihin.
 Ang bawat miyembro ng pamilya ay dapat matuto ng First Aid, CPR, at iba pang mga kaalaman upang mailigtas ang
buhay.
Walang makapagsasabi kung kailan mangyayari ang kalamidad. Nito ngang Martes, biglang umulan nang malakas
na nagdulot ng baha sa ilang bahagi ng Metro Manila. Gayunman, marami sa atin ang ihindi pa rin natuto sa
paghahanda sa panahon ng pagsusungit ng kalikasan. Sa malawak kong pagbabasa, nakalap ko ang ilang
impormasyon na naipagtagni-tagni ko hinggil sa paghahanda ng pamilya sa mga natural na kapahamakan, hindi
lamang tuwing may bagyo kundi marami pang iba:

 Unawain ang lagay ng panahon at mga krisis na walang kaugnayan sa panahon na maaaring makaapekto sa iyong
pamilya at tahanan. Pag-usapan ninyong madalas ang mga ito sa isang mahinahong paraan. Pag-aralan ninyo ang
istruktura ng iyong tahanan at ang inyong rehiyon – kung kayo ba ay nasa panganib ng bagyo, baha, o pagguho ng
lupa.
 Abangan lagi ang mga anunsiyo o alerto (sa radyo, TV, Internet) tungkol sa bagyo, buhawi, baha o lindol kung ang
lugar ninyo ang laging tinatamaan nito; dito mahalaga ang pagkakaroon ng radyo.
 Magtalaga ng isang ligtas na silid o pinakaligtas na lugar sa inyong tahanan at tiyaking alam ito ng lahat ng miyembro
ng pamilya at kung bakit. Kapag naging isyu ang evacuation o paglikas, alamin kung anu-anong lugar ang maaari
ninyong puntahan. Doon mag-stock ng emergency supplies na hindi nasisira (bigas, de-lata, noodles, batteries para
sa flashlight, gaas, atbp.)
 Tiyaking alam ng bawat miyembro ng pamilya ang mga lugar na maaari ninyong pagtipunan. Magtalaga ng isang
miyembro ng pamilya (yung responsable ha?) na magiging point of contact. Tiyaking madali itong maabot ng text o
tawag sa telepono.
 Maglagay ng listahan ng emergency telephone numbers sa tabi ng inyong telepono (pati na rin sa inyong cellphone
phonebook) at tiyaking alam ng bawat miyembro ng pamilya, lalo na ang mga bata, kung kailan tatawagan ang
bombero, pulis, doktor, at kung ano ang dapat nilang sabihin.
 Ang bawat miyembro ng pamilya ay dapat matuto ng First Aid, CPR, at iba pang mga kaalaman upang mailigtas ang
buhay.

Mga pagkain na karaniwang kinakain tuwing may kalamidad

 Palay

Sa ganitong mga sitwasyon na dumadaan sa buhay ng tao, kailangang gumawa ng mga paraan na lagi tayong handa sa
anumang pagsubok na dumadaan sa atin. Nagiging matipid ang mga mamamayang pilipino sa panahon ng tag-ulan at tuwing
may bagyong dumaraan sa Pilipinas. Dahil sa nasisira ang mga pananim at hindi nakakapagtrabaho ang karamihan sa mga
mamamayang pilipino, nagiimbak sila at pumipili ng mga pagkaing madaling lutuin at mga pagkaing ligtas sa mga bata. Tulad ng
mga delatang hindi na kailangang lutuin pa. Mga noodles at tinapay sa mga bata at mga pampainit na inumin tulad ng kape sa
mga matatanda. Mga pagkaing pwedeng pagsaluhan ng isang buong pamilya tulad ng lugaw na sadyang nakakabusog. Ang mga
ilan naman ay tsamporado. Samantalang ang iba ay talagang napakatitiyagang naghahanap ng mga makakain sa mga lugar na
hindi gaanong nasira ng kalamidad.

Mga Delata

Iyan ang pangunahing problemang pinagdadaanan ng mga pilipino. Ngunit sa kabila ng mga pinagdadaanang hirap, nakakaranas
din ng masasaganang pamumuhay ang mga pilipino. Malayang nakakapili ng mga pagkaing gustong-gusto na kainin. Nakakakain
sa mga iba’t ibang lugar na pinagkakainan na masasarap na pagkain. Sa mga sikat na restaurant at carinderya. Sa mga panahong
nakakasama ang mga pamilya at kaibigan na kumain sa labas. Nakakakain ng iba’t ibang pagkain. At may pagkakataon na kahit
hindi masyadong kinakain ang pagkain, napipilitan ka. Ngunit may mga di-inaasahang pagkakataon na tayo’y kumakain kahit
saan.
INFORMATIONAL BROCHURE
 Unang Grupo:
Aguilar, Mark Anthony

Beltran, Bernard James

Garin, Jonard

Gustillo, James Alfred

Ordillano, Rommiel

Paras, Alwin

Banal, Joanna Mae

Estocado, Rosalyn

Morata, Aiza

Millor, Kris-Ann

Rodriguez, Mary Grace

Ms. Natasha N. Permejo

A.P Teacher
 MGA PARAAN UPANG MAKAIWAS SA MASAMANG EPEKTO NG
MGA KALAMIDAD