APAN

Kahalagahan ng Pag-aaral ng Kontemporaryong Isyu

1. Upang makaiwas sa masama o sa kapahamakan 6. Upang makabuo ng matalinong opinyon
2. Upang makatulong 7. Upang maging bahagi ng pandaigdigang komunidad
3. Upang maaksiyunan ang dapat aksiyunan 8. Upang maging maalam tungkol sa ibang mga kultura
4. Upang mapahusay ang mga pagkakataon sa trabaho 9. Upang makapaghanda sa paglalakbay
5. Upang makapagsimula o makabahagi sa 10. Upang maingatan ang buhay at kapakanan
makabuluhang diskusyon
Disaster Risk Mitigation (Disaster Risk Reduction)
- naglalayong mabawasan ang pinsalang bunga ng mga sakuna.
- nagsusulong ng tamang paghahanda at wastong pag-iwas sa mga sakuna at kalamidad.
Sakuna (Disaster) - madalas nasusundan ng natural na panganib.
Kalamidad at Panganib (Hazard) - mga pangyayaring likas o gawa ng tao na maaaring magdulot ng pinsala. Ang
hazard ay maaaring; (1) nag-iisa, (2) magkasunod, (3) kombinasyon.
Mga Natural na Kalamidad
1. Bagyo - isang weather system na may malakas na hanging kumikilos ng paikot na may kasamang kulog, kidlat, at
malakas at matagalang pag-ulan.
- isang higanteng buhawi.
Public Storm Warning Signals (PSWS) - mga babalang inilalabas ng Philippine Atmospheric, Geophysical and
Astronomical Services Administration (PAGASA) upang malaman kung gaano kalakas ang paparating na bagyo.
a) PSWS Number 1 - 30-60 kph; 36 oras
b) PSWS Number 2 - 61-120 kph; 24 oras
c) PSWS Number 3 - 121-170 kph; 18 oras
d) PSWS Number 4 - 171-220 kph; 12 oras
e) PSWS Number 5 - 220; 12 oras
2. Storm Surge at Storm Tide - sanhi ng high winds na tumutulak sa ibabaw ng dagat. Ang Storm Surge ay hindi
pangkaraniwan o abnormal na pagtaas ng tubig-dagat. Ang Storm Tide, ang water level ng dagat ay tumataas.
3. Baha - pagtaas ng tubig nang higit sa kapasidad ng ilog at ibang daluyan ng tubig.
4. Flash Flood - rumaragasang agos ng tubig na may kasamang banlik, putik, bato, kahoy, atbp.
5. Landslide - pagbagsak ng lupa, putik, o malalaking bato.
6. Epidemya - mabilis na paglaganap ng nakakahawang sakit sa isang lugar.
7. Lindol - biglaan at mabilis na pagyanig o paggalaw ng fault sa ibabaw ng daigdig o earth crust.
Katindihan - antas ng pinsala sa isang lugar dulot ng isang lindol.
Kalakasan - siyentipikong paraan ng pagsusukat batay sa seismikong talaan.
8. Buhawi - isang marahas, mapanganib, at umiikot na kolumna ng hangin na dumarapo o sumasayad sa lupa. Ito ay
nabubuo sa ibabaw ng lupa samantalang ang ipuipo naman ay sa ibabaw ng tubig.
9. Tsunami - malalaking along nabubuo sa ilalim ng dagat. Kilala rin ito sa tawag na seismic waves.
Mga Kalamidad na Bunga ng mga Gawain o Pagdedesisyon ng mga Tao
1. Polusyon - tumutukoy sa dumi, ingay, at hindi kaaya-ayang amoy sa kapaligiran.
Tatlong Larangang may Kinalaman sa Dumi:
a) Polusyon sa Hangin (Air Pollution) - dulot ng mga masasama at nakakalasong gas at iba pang fumes na
humahalo sa malinis na hangin.
Passive o second-hand smokers - mga taong maaaring hindi naninigarilyo subalit nabibiktima ng mga
masasamang epekto nito.
b) Polusyon sa Lupa (Land Pollution) - ang mga sanhi nito ay ang pagmimina o paghuhukay, paggamit fertilizers o
pataba na may kemikal, paglalagay ng nakakalasong dumu (toxic waste), atbp.
c) Polusyon sa Tubig (Water Pollution) - maruming kalagayan ng tubig o proseso ng pagdumi ng tubig.
Informal Settler - mga nakatira sa ilog o malapit sa ilog.
2. Oil Spill - pagtagas ng produktong petrolyo sa malaking bahagi ng tubig bunga ng aksidente.
3. Deporestasyon (Deforestation) - pagkakalbo ng kagubatan sanhi ng malabis o illegal na pagputol ng mga puno.
Mga Kalamidad na Gawa ng Kalikasan at Gawa ng Tao
1. Baha
2. Flash Flood
3. Landslide
4. Epidemya
5. Climate Change - may kaugnayan sa global warming o pagtaas ng temperatura sa daigdig.
Mga Paghahanda sa Harap ng mga Kalamidad
1. Palaging subaybayan ang mga anunsiyo o kagyat na alerto sa radyo.
2. Alamin at unawain ang lagay ng panahon at mga panganib o krisis.
3. Lumikha o magtalaga ng isang ligtas na silid o pinakaligtas na lugar.
4. Tiyakin at ipaalam din sa bawat miyembro ng pamilya kung saan maaaring magtungo.
5. Magtalaga ng isang responsableng miyembro ng pamilya na magiging point of contact.
6. Tumukoy at ipaalam sa bawat miyembro ng pamilya ang mga lugar na maaaring pagtipunan.
7. I-save sa cellphone phonebook ang mga emergency telephone number.
8. Magsaliksik ukol sa pangunang lunas o first aid.
Bagyo: Mga dapat gawin BAGO dumating ang bagyo
1. Ihanda ang radyong de-baterya o transistor radio, flashlight, at mga ekstrang baterya.
2. Maghanda ng mga kakailanganing pang-emergency.
3. Patibayin o palakasin ang kakayahan ng haligi, bubong, at mga bintana ng bahay.
4. Putulin ang mga mahahabang sanga ng mga punong kahoy.
Mga dapat gawin HABANG may bagyo
1. Sumabaybay sa radyo, telebisyon, o internet.
2. I-double check kung may mga gamit na pang-emergency.
3. Huwag maging kampante.
4. Manatili na lamang sa bahay hanggang matapos ang bagyo.
Baha: Mga dapat gawin BAGO ang pagbaha
1. Alamin ang mga warning and alert system at signal sa inyong barangay o munisipyo.
2. Makinig sa ulat ng panahon mula sa PAGASA.
3. Ihanda ang mga pangunahing kakailanganin sa paglikas.
4. Ilagay sa mataas na bahagi ng bahay ang mga mahahalagang gamit.
5. Igarahe ang sasakyan sa mataas na dako.
6. Maghanda o mag-imbak ng pagkain at malinis na tubig.
7. Tiyaking magkakasama ang lahat ng miyembro ng pamilya.
8. Alamin ang pinakamalapit na evacuation center.
9. Abangan ang warning signal na ibibigay ng kagawad tungkol sa paghahanda.
10. Sa panig ng Barangay Disaster Coordinating Council (BDCC), dapat itong maghanda ng kanilang gamit.
Dapat gawin HABANG may baha
1. Umiwas sa mga lugar na may baha.
2. Itigil ang dala-dalang sasakyan sa mataas na lugar.
3. Pagbawalan ang mga bata sa paglalaro sa baha.
4. Huwag languyan o tawirin ng bangka ang mga binahang ilog.
5. Tiyaking nalutong mabuti ang mga pagkain.
6. Pakuluan ang tubig bago ito inumin.
Dapat gawin sa PAGHUPA ng baha
1. Mag-ingat sa pagpasok sa binahang bahay.
2. Maging alerto sa mga bagay na maaaring pagsimulan ng sunog.
3. Itapon na lamang ang mga pagkain at inuming narumihan ng tubig-baha.
4. Ipaalam kaagad sa mga kinauukulan ang mga nasirang pasilidad.
5. Tiyaking nasiyasat nang mabuti ng isang marunong sa kuryente ang switch ng kuryenteng nabasa.
Landslide: Mga dapat tandaan
1. Ang landslide ay walang babala gaya ng bagyo at pagbaha.
2. Iwasan ang mga lugar na prone sa landslide.
3. Lumikha ng sistema ng babala sa komunidad para sa lindol at mga panganib.
4. Bumuo ng evacuation plan para sa mga lugar na may banta ng panganib ng landslide.
5. Piliing mabuti ang paglalagyan ng mga rain gauge upang ito ay magamit sa tamang pagsusuri ng dami ng ulan.
6. Maghanda ng relief goods ang lokal na gobyerno.
7. Higpitan ang pagpapatupad ng batas ukol sa pagbabawal sa pagtotroso.
Epidemya: Mga dapat gawin upang makaiwas sa epidemya
1. Gawin at panatilihing malinis ang kapaligiran.
2. Magkaroon ng mahusay na sistema ukol sa waste management.
3. Tangkilikin ang masusustansiya o wastong pagkain. Ang Pinggang Pinoy na dinebelop ng Food Nutrition Research
Institute (FNRI) ay nagsusulong sa masustansiya at balanseng pagkain para sa lahat ng Pilipino.
4. Kung walang potable water system, pakuluang mabuti ang tubig bago inumin.
5. Pabigyan ng bakuna ang mga bata laban sa sakit.
6. Ang pagkakaroon ng mas mataas sa dalawang bilang ng kaso ng mga nakakahawang sakit ay maaaring senyales
na ng pagkalat ng sakit na maaaring umuwi sa epidemya.
7. Makakatulong na uminom ng bitamina na nagpapalakas ng resistensiya sa sakit (Vitamin A, C, E, atbp).
Mga Ahensiya ng Gobyerno
1. National Disaster Risk Reduction and Management Council (NDDRMC)
- sangay ng gobyerno sa ilalim ng Kagawaran ng Tanggulang Pambansa (Department of National Defense o DND)
- responsable sa pagtitiyak ng proteksiyon at kapakanan ng mamamayan sa panahon ng sakuna, kalamidad at
sakit.
2. Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomic Services Administration (PAGASA)
- tinatawag ding Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at Astronomiko.
- nagbibigay ito ng real time sabay sa kasalukuyang update ng mga babala ukol sa panahon at bagyo.
3. Philippine Institute of Volcanology and Seismology (PHILVOLCS)
- tinatawag din itong Surian ng Pilipinas sa Bulkanolohiya at Sismolohiya.
- inaatasan ang ahensiya na paliitin ang epekto ng sakunang dulot ng pagputok ng bulkan, lindol, tsunami, atbp.
4. Department of Transportation (DOTr)
- tinatawag itong Kagawaran ng Transportasyon.
- nagbibigay ito ng update sa lagay ng sistema ng pampublikong transportasyon sa bansa tulad ng mga biyahe.
5. Civil Aviation Authority of the Philippines (CAAP)
- nagbibigay ito ng mga ulat sa mga operasyon at problema ukol sa biyaheng panghimpapawid.
6. Philippine Coast Guard (PCG)
- tinatawag itong Tanod Baybayin ng Pilipinas.
- nagbibigay ito ng mga babala sa biyaheng pandagat at mga ulat sa operasyon sa mga pantalan.
7. Philippine Information Agency (PIA)
- tinatawag sa Filipino bilang Ahensiyang Pang-impormasyon ng Pilipinas.
- naglalabas ito ng mga update ukol sa relief and rescue efforts sa mga lugar na apektado ng kalamidad.
- nagpapalaganap ng impormasyon tungkol sa mga programa, proyekto, at serbisyo ng gobyerno sa mamamayan.
8. National Grid Corporation of the Philippines (NGCP)
- nagbibigay ito ng mga babala at paalala ukol sa suplay ng kuryente maging sa panahon ng panganib/kalamidad.
9. Metropolitan Manila Development Authority (MMDA)
- nagbibigay ito ng sabay sa panahong ulat sa lagay ng mga kalsada sa Metro Manila at tumutulong sa pagkotrol
ng mga baha rito.
10. Department of Social Welfare and Development (DSWD)
- responsable sa paghahatid ng serbisyong panlipunan at pangangalaga ng karapatan ng mga mamamayang
Pilipino. Pinamumunuan nito ang mga relief operation tuwing may mga kalamidad.
11. Department of Education (DepEd)
- nagbibigay update ukol sa mga anunsiyo mula sa mga lokal na gobyerno tungkol sa pagsususpinde ng klase.

FILIPINO
Pandiwa - nagsasaad ng kilos o galaw at nagbibigay-buhay sa lipon ng mga salita.
Panlaping makadiwa - panlaping ginagamit sa pandiwa
Uri ng Pandiwa
1. Palipat - kung may tuwirang layong tumatanggap sa kilos. Ng, ng mga, sa, sa mga, kay o kina.
2. Katawanin - kapag hindi na ito nangangailangan ng tuwirang layong tatanggap ng kilos.
Aspekto ng Pandiwa
1. Aspektong Naganap o Perpektibo - nagsasaad na tapos na o nangyari na.
 Aspektong Katatapos - ang kilos ay katatapos pa lang gawin o mangyari. Ka-.
2. Aspektong Nagaganap o Imperpektibo - nagsasaad na ang kilos ay kasalukuyang nangyayari.
3. Aspektong Magaganap o Kontemplatibo - nagsasaad na ang kilos ay hindi pa isinasagawa.

ENGLISH
Grammar: Vocabulary Words
1. Atrocious (ADJ.) - brutal;extremely wicked;cruel
2. Beguile (verb) - to persuade/attract someone, sometimes in order to deceive
3. Consanguineous (ADJ.) - relating to or denoting people descended from the same ancestors
4. Demesne (noun) - an area of land owned and controlled by someone
5. Enigmatic (ADJ.) - difficult to interpret/understand
Reflexive Pronoun - sounds like reflection. It reflects back the subject an can be used as a direct object, indirect
object, or object of preposition in a sentence.
Subject Pronouns Reflexive Pronouns

I Myself
You Yourself
He Himself
She Herself
It Itself
We Ourselves
You (pl) Yourselves
They Themselves
When to use Reflexive Pronouns
1. When the subject and the object refer to the same person or thing.
2. To have similar meaning to also.
When NOT to use Reflexive Pronouns
1. In place of subject or object pronouns.
2. After a preposition of place or location.

Journal - “diurna” (a latin word) which means daily.

In ancient rome, short bulletins of battles, fires, and electrons, compiled by government officials were posted up in
public places. These were called acta diurna which means “daily events”.
Noah Webster definition:
“Occupation of writing for publication in newspapers and other periodicals”
Fraser F. Bond definition:
Journalism is “something that embraces all forms in which or through which the news and comments on the news
reach the public”.
High School Journalism
- defined by school paper advisers of the City Schools of Manila as “that enjoyable co-curricular activity of the
school paper staff in collecting, organizing, and presenting news in writing editorials, columns, literary articles and
features, in copy reading, proof reading, dummying, and writing headlines — all for the purpose of putting out a school
organ”.
Scope of Journalism
1. Written - magazines & newspapers
2. Oral - radio
3. Visual - television

EsP
Vocabulary Words
1. Thinking - using of ones mind to consider or reason.
2. Moral Law - basis of human action so that it can be right and good.
3. Wisdom - quality of being wise.
4. Intellect - faculty of reasoning and understanding objectively.
5. Free Will - ability to act at own discretion.
6. Intertwined - connect or link closely.
7. Warrants - logically and interrelated proofs.
8. Qualifiers - clustered sentences that shows how strong conditions are.
9. Eternal Law - the very wisdom of God.
10. Human Law - how law makers interpret natural law.
11. Natural Law - human part as a rational being.
People with Moral Acts/Philosophies
1. Socrates and Plato
- A good life is one where a person aims at having effective relationship with others and for the good of society.
2. Aristotle
- A person living a good life values justice, courage, and careful decision making is effective in relationships with
others.
3. St. Augustine and St. Aquinas
- Doing good demonstrates obedience to Gods Law.
4. Thomas Hobbes
- A person will do good because of the person consequence that is justified by the person.
5. John Locke
- Moral law is the necessary rule because there is the will of higher authority.
6. Immanuel Kart
- standard of good work is based on reasonable thought that is regarded as independent and free therefore the
person, makes the law good for work.
Basic Principle of Moral Law
1. Life 6. Beauty
2. Family 7. Spirituality
3. Knowledge and Truth 8. Rational Conduct and Honesty
4. Work and Skill
5. Friendship

SCIENCE
Theory of Plate Tectonics
Plate Tectonics - scientific theory that explains how major land forms are created.
Tectonic - derived from the greek word “tekton” which means “carpenter or builder”.
Pangaea - comes from the greek word “pan” which means “all” and “gaea” means “Earth”.
 - translates to “all of Earth” or “all lands”.
Panthalassa - vast sea on superocean “all seas”.
7 Major Continents
1. Africa 5. Europe
2. Antarctica 6. North America
3. Asia 7. South America
4. Australia
Different Theories of Plate Tectonics
1. Contraction Theory
- earliest theory
- proposed in the early 20th century
- stated that the Earth cooled after its formation, its surface contracted and wrinkled forming mountain ranges.
- proposed by James Dwight Dana
Edward Suess - made an analogy between the wrinkles on the surface of a shrunken fruit and the mountains of the
Earth.
2. Continental Drift Theory
- proposed by Alfred Wegener in 1912
- there was once a single landmass or supercontinental called pangaea and break into 2 smaller supercontinents:
Gondwana and Laurasia.
3. Seafloor Spreading Theory
- proposed by Harry Hess
- states that the seafloor is moving not the continents.
4. Theory of Plate Tectonics
- incorporates continental drift and seafloor spreading
- proposed by Alfred Wegener
- states that the Earth is composed of independent massives states of solid rocks called plates.
- land masses moved
Earth Mechanism of Plate Tectonics
1. Driving Force - either push tectonic plates forward on one another or pull them apart.
a) Mantle Convection - caused by rising of the heat from the core toward the mantle.
b) Slab Pull - takes place when a subducting slab sinks into the hot mantle.
c) Slab Suction - occurs between 2 colliding plate.
d) Ridge Push - lithosphere is pushed by atmosphere.
2. Resisting Force - acts against driving force.
a) Slab Resistance - resists all the force of subduction zones.
b) Collisional Resistance - occurs when heavy plate is pulled into the mantle, it opposes slab pull.
c) Transform Fault Resistance - functional force due to moving of plates past one another.
d) Drag Force - resists movements of lithosphere plates.

T.L.E
Cleaning and Sanitizing Tools and Equipments
Cleaning is the process of removing food and other types of soil from a surface, such as dish, glass, or cutting board.
1. Remove large scraps with a rubber scraper.
2. Rinse or soak pans and other utensils as used. Soak those with sugar, syrup, fats and cooked or uncooked starches
in hot water.
3. Stack the dishes in the proper order namely: glassware, silverware, chinaware, and utensils. Stack them right of the
sink so that work progresses from right to left.
4. Wash the glassware. Soap each piece individually and rinse in hot water.
5. Wash the silverware. Soak them in a pan and remove the dirt with a plastic scourer before soaping. Soap each piece
individually and rinse in hot water.
6. Wash the chinaware. Scrape and rinse each dish. Soap and rinse dishes in hot water at 660oC (150oF) above.
7. Wash the utensils. Scour all pans until completely clean. Use ammonia to remove fat. Soap each piece and rinse in
hot water at 660oC (150oF) above.
Egg Structure
A whole egg is composed of three main parts: the white, the yolk, and the shell.

1. Air Cell - an empty space located at the large end of the egg.
2. Chalaza/e - a spiral, rope like strand that anchors the yolk in the thick egg white.
3. Germinal disc or blastodisc - a small, circular, white spot on the surface of the yolk;it is where the sperm egg enters.
4. Inner shell membrane - the thin membrane located between the outer shell membrane and the albumin.
5. Outer shell membrane - the thin membrane located just inside the shell.
6. Shell - the hard, protective coating of the egg.
7. Egg albumen or white - composed of the outer thin albumen and inner firm albumen.
Outer thin albumen - spreads around the inner firm albumen.
Inner firm albumen - high quality eggs stand higher and spreads less than the outer thin albumen.
8. Vitelline (yolk) membrane - the membrane that surrounds the yolk.
9. Yolk - the yellow, inner part of the egg where the embryo will form.
Methods of Cooking Egg Dishes
Eggs - play a major role in cooking ast it can be served as a main dish, as accompaniment to other dishes or as an
ingredient in an item.
- considered as a primary ingredient in most of culinary preparations.
- provide moisture, richness, texture and also structure to the dishes.
1. Hard Boiled Eggs - the egg is placed in boiling water and left there to cook for 12 minutes or more.
2. Soft-Boiled Eggs - the eggs are placed in boiling water and cooked for a short period time.
3. Scrambled Eggs - these are prepared by whisking eggs in a bowl along with some salt and pepper.
4. Sunny Side Up - lets only one side of the egg cook. The other side is slightly cooked by the heat below.
5. Poached Eggs - an egg cooked gently in boiling water, without its shell.
6. Omelet - dish made from beaten eggs fried with butter or oil in a frying pan.
7. Deviled Eggs - hard-boiled eggs that have been shelled, cut in half, and filled with a paste made from the egg yolks.