Barayti at Rehistro ng Wika
paggamit ng wika. Ito ang nagpapaiba sa isang
Bahagi ng Metalingguwistik
Dayalek o Dayalekto – ang barayti ng wika
nalilikha ng dimensyong heograpiko. Tinatawag
din itong wikain sa iba pang aklat. Ito ang
waikang ginagamit sa isang partikular na
rehiyon, lalawigan o pook, malaki man o maliit.
Ang mga dayalek ay makikilala hindi lamang sa
pagkakaroon nito ng set ng mga distinct na
bokabularyo kundi maging sa puno o tono at
estraktura ng pangungusap.
Halimbawa:
 Maynila- Aba, ang ganda!
 Batangas-Aba, ang ganda eh!
 Bataan- Ka ganda ah!
Sosyolek- Nabubuo batay sa dimensyong
sosyal. Tinatawag din itong sosyal na barayti ng
wika dahil nakabatay ito sa mga pangkat
panlipunan.
Halimbawa:
 Wika ng mga estudyante, matanda,
kababaihan, preso, bakla.
Jargon- ang mga tanging bokabularyo ng isang
partikular na pangkat na Gawain
Halimbawa:
 Account
 Net Income
 Credit
 Diagnosis
 Symptoms
Idyolek- Kahit pa sosyal ang pangunahing
tungkulin ng wika, ang indibidwal na katangian
ng bawat tao ay nakaiimpluwensya pa rin sa
individual sa iba pang indibiduwal. Bawat isa
kasi ay may kani-kaniyang paraan ng paggamit
ng wika.
Tinatawag itong idyolek. Ito ang dayalek na
personal sa isang ispiker.
Halimbawa
 Mike Enriquez
 Noli De Castro
Pidgin-tinatawag sa Ingles na Nobody’s native
language. Nagkakaroon nito kapag ang
dalawang taal na tagapagsalita ng dalawang
magkaibang wika na walang komong wika ay
nagtatangkang magkaroon ng kumbersasyong
makeshift.
Creole- isang wikang unang naging pidgin at
kalaunan ay naging likas na wika (nativized).
Antas ng Wika- Mahalagang maunawaan ng
lahat ng tao ang mga antas ng wikang ito nang
sa gayo’y maibigay niya ito sa kanyang
katayuan, sa hinihingi ng panahon at pook at
maging sa okasyong dinadaluhan.
2 Kategorya sa Antas ng Wika
Pormal
 Pambansa
 Pampanitikan o Panretorika
Di Pormal
 Lalawiganin
 Kolokyal
 Balbal
 magkikita-kita sa ibang lugar dahil natural nila
itong naibubulalas.

Pormal- Ito ang mga salitang istandard dahil

kinilala, tinatanggap, at ginagamit ng higit na
nakararami lalo na ang mga nakapag-aral sa
Wika.

Pambansa- Ito ang mga salitang karaniwang

ginagamit sa mga aklat pangwika/ pambalarila
sa lahat ng mga paaralan. Ito rin ang wikang
kadalasan ginagamit ng pamahalaan at itinuturo
sa mga paaralan.

Pampanitikan o Panretorika - Ito naman ang

mga salitang gamitin ng mga manunulat sa
kanilang karaniwang matatayog, malalalim,
makulay at masining. Madalas itong gumagamit
ng mga idyoma at/o tayutay.

Impormal. Ito naman ang mga salitang

karaniwan, palasak, pang-araw-araw na
madalas nating gamitin sa pakikipag-usap at
pakikipagtalastasan sa mga kakilala at kaibigan

Kolokyal- ito’y mga pang-araw-araw na salita na

ginagamit sa mga pagkakataong impormal. Ang
pagpapaikli ng isa, dalawa o higit pang salita lalo
na sa mga pasalitang komunikasyon ay mauuri
sa antas na ito.

Balbal-ito ang tinatawag sa Ingles na slang. Sa

mga pangkat-pangkat nagmumula ang mga
pangkat ay magkakaroon ng sariling codes.

Lalawiganin -ito ang mga bokabularyong

dayalektal. Gamitin ang mga ito sa mga
partikular na pook o lalawigan lamang, maliban
kung ang mga taal na gumagamit nito ay