REGISTER

Ang Barayti ng wika ay nag-uugat sa mga

pagkakaiba-iba ng mga indibidwal at grupo, maging
ng kani-kanilang tirahan, interes, gawain, pinag-
aralan at iba pa. 
 
Dinamiko ang wika kaya't nagkakaroon ito ng iba-
ibang rehistro batay sa konteksto ng paggamit nito at
kung sino ang gumagamit nito. Sa pagkakaroon ng
pagbabago ng wika sa taong nagsasalita o gumagamit
ng wika ayon sa:
 Ito ay may tatlong uri ng dimensyon.

a.) Field o larangan – ang layunin at paksa nito

ay naayon sa larangan ng mga taong gumagamit
nito.
b.) Mode o Modo – paraan kung paano
isinasagawa ang uri ng komunikasyon.
c.) Tenor – ito ay naayon sa relasyon ng mga
nag-uusap.
 Mga Halimbawa ng Register:

Mga salitang jejemon

Mga salitang binabaliktad
Mga salitang ginagamit sa teks
Mga salitang ginagamit ng mga iba’t-ibang
propesyon gaya ng mga doktor
DAYALEK 
Ito ay varayti ng wika na nalililkha ng
dimensiyong heograpiko. Ito ang salitang gamit
ng mga tao ayon sa partikular na rehiyon o
lalawigan na kanilang kinabibilangan. Tayo ay
may iba’t-ibang uri ng wikang panrehiyon na
kung tawagin ay wikain. Meron tatlong uri ng
Dayalek:
Dayalek na heograpiko (batay sa espasyo)
Dayalek na Tempora (batay sa panahon)
Dayalek na Sosyal (batay sa katayuan)
 Mga halimbawa ng Dayalek:

Tagalog = Bakit?
Batangas = Bakit ga?
Bataan = Baki ah?
Ilocos = Bakit ngay?
Pangasinan = Bakit ei?
Tagalog = Nalilito ako
Bisaya = Nalilibog ako
SOSYOLEK
Na minsan ay tinatawag na “Sosyalek” Ito ay
pansamantalang barayti lamang. Ito ay uri ng
wika na ginagamit ng isang partikular na
grupo. Ang mga salitang ito ay may
kinalaman sa katayuang sosyo ekonomiko at
kasarian ng indibidwal na gumagamit ng mga
naturang salita.
 Mga halimbawa ng Sosyolek:

Repapips, ala na ako datung eh

(Pare, wala na akong pera)

Oh my God! It’s so mainit naman dito.

(Naku, ang init naman dito!)

Wa facelak girlash mo
(walang mukha o itsura ang gelpren mo o kaya
ay pangit ng gelpren mo)
Sige ka, jujumbagin kita!
(sige ka, bubugbugin kita!)

May amats na ako ‘tol

(may tama na ako kaibigan/kapatid o kaya ay
lasing na ako kaibigan/kapatid)
IDYOLEK
Bawat indibidwal ay may sariling istilo
ng pamamahayag at pananalita na naiiba
sa bawat isa. Gaya ng pagkakaroon ng
personal na paggamit ng wika na
nagsisilbing simbolismo o tatak ng
kanilang pagkatao. Ito ay mga salitang
namumukod tangi at yunik.
 Mga halimbawa ng Idyolek:

“Magandang Gabi Bayan”

ni Noli de Castro

“Hindi ka namin tatantanan”

ni Mike Enriquez

“Ito ang iyong Igan”

ni Arnold Clavio
“Hoy Gising!”
ni Ted Failon

“Ang buhay ay weather weather lang”

ni Kim Atienza

 “I shall return”

ni Douglas MacArthur

“P%@#!”
ni Rodrigo Duterte
ETNOLEK 
Isang uri ng barayti ng wika na nadebelop
mula sa salita ng mga etnolonggwistang
grupo. Dahil sa pagkakaroon ng maraming
pangkat etniko sumibol ang ibat ibang uri ng
Etnolek. Taglay nito ang mga wikang naging
bahagi nang pagkakakilanlan ng bawat
pangkat etniko.
 Mga Halimbawa ng Etnolek:

Vakuul – tumutukoy sa mga gamit ng mga

ivatan na pantakip sa kanilang ulo tuwing
panahon ng tag-init at tag-ulan.

Bulanim – salitang naglalarawan sa

pagkahugis buo ng buwan.
Laylaydek Sika – Salitang “iniirog kita” ng
mga grupo ng Kankanaey ng Mountain
Province

Palangga – iniirog, sinisinta, minamahal

Kalipay – tuwa, ligaya, saya

EKOLEK 
Barayti ng wika na kadalasang ginagamit
sa loob ng ating tahanan. Ito ang mga
salitang madalas na namumutawi sa bibig
ng mga bata at mga nakatatanda, malimit
itong ginagamit sa pang araw-araw na
pakikipagtalastasan.
 Mga Halimbawa ng Ekolek:

Palikuran – banyo o kubeta

Silid tulogan o pahingahan – kuwarto
Pamingganan – lalagyan ng plato
Pappy – ama/tatay
Mumsy – nanay/ina
PIDGIN
Ito ay barayti ng wika na walang pormal na
estraktura. Ito ay binansagang “nobody’s
native language” ng mga dayuhan. Ito ay
ginagamit ng dalawang indibidwal na nag
uusap na may dalawa ring magkaibang wika.
Sila ay walang komong wikang ginagamit.
Umaasa lamang sila sa mga “make-shift” na
salita o mga pansamantalang wika lamang.
 Mga Halimbawa ng Pigdin:
Ako kita ganda babae.
(Nakakita ako ng magandang babae.)
Kayo bili alak akin.
(Kayo na ang bumili ng alak para sa akin.)
Ako tinda damit maganda.
(Ang panindang damit ay maganda.)
Suki ikaw bili akin ako bigay diskawnt.
(Suki, bumili ka na ng paninda ko. Bibigyan
kita ng diskawnt.)
Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado.
(Mag-aral ka ng mabuti upang mataas ang
iyong grado.)
CREOLE
Mga barayti ng wika na nadebelop dahil
sa mga pinaghalo-halong salita ng
indibidwal, mula sa magkaibang lugar
hanggang sa ito ay naging pangunahing
wika ng partikular na lugar.
Halimbawa dito ay pinaghalong salita ng
Tagalog at Espanyol (ang Chavacano),
halong Arican at Espanyol (ang
Palenquero), at ang halong Portuguese at
Espanyol (ang Annobonese).
 Mga Halimbawa ng Creole:

Mi nombre – Ang pangalan ko

Di donde lugar to? – Taga saan ka?
Buenas dias – Magandang umaga
Buenas tardes – magandang hapon
Buenas noches – Magandang gabi
PANUTO: Kukuha ng isang ¼ na papel.
Pag aralan ang halimbawa ng register.
Ibigay ang kahulugan ng mga salita sa
ibang larangang nakatala sa ibaba.