BIAG NI LAM- ANG

Ni pedro bukaneg

Tagapagsalaysay: Isang mag-asawang sina Don Juan at Namongan ay

nakatira sa isang malayong baryo ng Nalbuan. Isang araw, iniwan ni Don Juan
ang kanyang buntis na asawa at nagtungo sa bundok upang parusahan ang
isang pangkat ng mga Igorots.

(Nakikipaglaban si Don Juan sa mga Igorots)

Habang siya ay nasa bundok ...

Mga komadrona: Ire! Ire!

Namongan: Aaahhhhh! (Nahihirapan)

Mga komadrona: Umire Ka pa!

Namongan: Ohhhh! Ahhhh! (Tuloy-tuloy)

Kumadrona 1: Ito ay isang batang lalaki!

Lam-ang: Namongan, aking ina, hayaan ang aking pangalan na maging Lam-
ang kapag pinabinyagan mo ako. At hayaan ang matandang si Guibuan na
maging ninong ko. Nasaan ang aking ama?

Namongan: Anak ko, Lam-ang, ikaw ay nasa sinapupunan pa rin ako noong
siya ay umalis at pumunta sa bundok upang husayin ang kanyang
pakikipagtalo sa isang pangkat ng mga Igorots doon.

Lam-ang: Inay, pakawalan mo ang iyong anak, sapagkat hahanapin ko si Tatay

na nagmula sa akin.

Namongan: Matapang-taong Lam-ang, mangyaring huwag pumunta para sa

iyong mga paa ay tulad ng kawayan ng kawayan at ang iyong mga kamay ay
tulad ng mga karayom.

Tagapagsalaysay: Isang araw, habang papunta si Lam-ang sa kagubatan,

nagkaroon siya ng hindi pangkaraniwang panaginip.
(Sumasayaw ang mga Igorots sa ulo ni Don Juan)
Tagapagsalaysay: Pagkatapos ng siyam na buwan, sa wakas nakarating siya sa
nayon ng mga Igorots.
Lam-ang: Mga di-tatung Igorot, sabihin niyo lang sa akin kung anong hindi
magandang bagay ang aking ama na nagmula sa akin. Tama lang na
mabayaran ito.
Igorot 1: Ang aming kaibigan na si Lam-ang, Tama lamang ito; na bumalik ka
sa iyong bahay.
Lam-ang: Hindi ako nasiyahan sa iyong numero.
(Pinatay ni Lam-ang lahat ng mga Igorot maliban sa isa)
Lam-ang: Sige! Sabihin mo sa iyong tribo, na ako, si Lam-ang, ang pumatay sa
iyong pulutong!
Tagapagsalaysay: Matapos ang kanyang tagumpay, si Lam-ang ay bumalik sa
Nalbuan.
Naligo siya sa Ilog Amburayan na agad na nalunod sa putik at dugo. Dahil
dito, gumapang ang mga hayop sa ilog at namatay sa baybayin nito.

Kinabukasan ...

Lam-ang: Inang Namongan, nais kong ligawan si Ines Cannoyan. Siya ay

maganda at masipag na dalaga sa Calanutian.

Namongan: Ngunit Lam-ang, hindi kita pababayaan dahil sigurado ako na

hindi mahal ni Ines Cannoyan ang isang taong katulad mo.

Lam-ang: Mangyaring huwag ipagkanulo ako Ina Namongan para sa pagpunta

ko nang walang kabiguan.

Rooster: At Inang Namongan, ayon sa aming panaginip kahapon ..

Aso: na si Ines Cannoyan ay hindi makakatulong na maging iyong manugang

na babae.
Namongan: Anak ko, Lam-ang, sumama ka sa Diyos; Mag-ingat lalo na sa
iyong paglalakbay doon.

Lam-ang: Inang, nawa ang Diyos ay manatili sa iyo.

Tagapagsalaysay: Nakarinig ng payo, tumuloy si Lam-ang patungong
Calanutian. Ngunit sa kanyang paglalakbay, nakatagpo niya si Sumarang

Sumarang: Aking matapang na kaibigan na si Lam-ang, saan ka patungo?

Lam-ang: Kaibigan kong Sumarang, maaari bang tanungin ko rin kung saan
ka nanggaling?

Sumarang: Dahil tatanungin mo ako, nagmula ako sa hilaga, ang bayan ng

Calanutian. Pumunta ako doon upang makipagkumpetensya para sa kamay ni
Donya Ines.

Lam-ang: Ang aking kaibigang Sumarang, ang lugar na iyon ay aking

patutunguhan, na may parehong layunin at sa palagay ko ay kailangan nating
puntahan ang ating hiwalay na mga paraan.
Sumarang: Ihanda ang iyong pagtatapos at subukang ipagtanggol ang iyong
sarili at ito ay magiging napakahirap kung hindi mo mahuli ang aking
nakatali na sibat.

Lam-ang: Gawin mo ang gusto mo, hinihintay ko ang iyong paglipat.

(Lam-ang pakikipaglaban sa Sumarang)

Lam-ang: Iyon ay kung paano nagtatapos ang kaugalian. Ngayon ay dapat na

akong umalis dito, sa aming larangan ng pakikipagdigmaan.

Tagapagsalaysay: Umalis si Lam-ang at naglakad nang malayuan. Lumapit

siya sa bayan ng Calanutian. Maraming mga manliligaw si Ines at pinuno nila
ang kanyang bahay sa Kandon. Upang makakuha ng pansin ni Ines, inutusan
ni Lam-Ang ang kanyang manok na mag-tilaok.

Manok: (Tumilaok)

Tagapagsalaysay: Ang isang bahay ay naghiwa-hiwalay sa utos ni Lam-ang

inutusan ang kanyang aso na tumahol malapit sa nawasak na bahay.
Aso: (Tumahol)

Tagapagsalaysay: Nakuha ni Lam-Ang ang atensyon ni Ines at ng kanyang mga

magulang pagkatapos ng kanyang ginawa.

Ina ng Ines: Ang aming anak na si Cannoyan, magsuot ng iyong

pinakamahusay na damit para sa iyong kuya na si Lam-ang ay narito.

Tagapagsalaysay: Binihisan ang ulo, bumaba si Donya Ines sa labas ng bahay

patungo kay Lam-ang.

Ines: Ginoong Lam-ang, lumakad nang mas mabilis, ibigay mo sa akin ang
iyong mga kamay, at tayo’y magyakapan. Para sa babaeng si Ines Cannoyan ay
matagal nang naka-nakatadhana para sa iyo.

Tagapagsalaysay: Nakarating sa kubo at lahat ng nakaupo,

Ina ng Ines: Ang aming anak na si Lam-ang, mangyaring sabihin sa amin
ngayon kung bakit ka napunta.

Ama ng Ines: Ano ang nais mo at kung ano ang nais mo?

Lam-ang: Ang iginagalang na mga matatanda, sumasailalim sa iyong

paghuhusga, kami ay nagkakaisa sa aming mga pamilya.

Ina ng Ines: Okay Lam-ang, maaari mong pakasalan ang aming Cannoyan;
kung ang iyong paraan ay nagpapahintulot sa iyo na tumugma sa yaman na
dapat nating mapakinabangan para sa iyo.

Tagapagsalaysay: Pumayag si Lam-ang na bumalik ng isang lingo, dadalhin

ang kanyang ina pati na rin ang kayamanan at kalakal. Bumalik sa kanyang
bayan, si Lam-Ang ay naghanda ng isang gintong tubog, puno ng mga prutas,
hiyas, estatwa at iba pang mga kagamitan. Nang magbalik siya pabalik sa
Kandon, natigilan ang pamilya ni Ines. Ang kasal ay impromtung
pinagdiriwang. (Nagsayawan ang lahat)
Kapitan: Kaibigan kong si Lam-ang, nais kong ipagbigay-alam sa iyo na ito ang
iyong oras na sumisid para sa Rarang. (Umalis ang Kapitan)

Lam-ang: Aking asawa, ako ay napiling sumisid para sa rarang, pinangarap ko

na kakainin ako ng Berkakan. Kapag nangyari ito, sasayaw ang mga hagdan,
babagsak ang kusina at babagsak ang kalan.

Tagapagsalaysay: Dumating ang umaga at kaliwa si Lam-ang. Pag-abot sa

perpektong lugar, hindi siya naghubad at lumunok pagkatapos ay sumisid
para sa rarang. Sa kasamaang palad, natupad ang kanyang pangarap at ang
mga palatandaan na sinabi niya kay Ines ay nangyari. Humingi ng tulong si
Cannoyan at natagpuan si Marcos,ang maninisid.

Ines: Ikaw ba si Marcos?

Marcos: Oo.

Mga Ines: Maaari mo bang hanapin ang mga buto ng aking asawa?

Tagapagsalaysay: Sumunod si Marcos noon. Sa una, siya ay nabigo ngunit sa

pangalawang pagkakataon na sumisid siya, natagpuan niya ang mga buto
kung saan pinalayas sila ng pating. Kinukuha niya ang lahat ng mga buto at
inisa- isa ang mga ito: walang dapat mawala. Inilagay ni Marcos ang mga buto
sa isang tela. Sumigaw ang manok at inalog ang mga pakpak nito.
Nagsimulang lumipat ang mga buto. Ang aso ay umingal ng dalawang beses
pagkatapos ay kumaway sa lupa. Pagkatapos, ang lalaki na si Lam-ang ay
bumangon nang sabay-sabay.

Lam-ang: Gaano katindi ang pagtulog ko, aking irog na si Cannoyan. Ito ay
pitong gabi mula noong huli kaming natulog nang magkasama.

Ines: Ang lahat ng mga palatandaan na sinabi mo sa akin ay sanhi ng aking

pag-iyak. Sapagkat hindi ko ito matitiis, hindi ako makawala sa pagkawala mo.
Ibigay mo sa akin ang iyong kamay: Sobrang namiss kita. Dahil sa iyong
pagkawala.
Tagapagsalaysay: Pagkatapos ay nagpahayag ng kagalakan sa pagkakita ng
isang beses pang manok at aso. Hinalikan niya silang dalawa. Handa silang
umalis.

Lam-ang: Ang matandang lalaki, ang maninisid. Ang aking asawa na si

Cannoyan, bigyan siya ng tumpok ng mga barya na mas mataas kaysa sa
kanya.

Tagapagsalaysay: Dito na nagtatapos ang buhay ni Lam-ang.