Paghihiram Ng Mga Salita

Paghihiram ng mga salita

Walang salitang buhay na gaya ng Filipino ang puro. Dahil sa pagkakaiba-iba sa

kultura ng mga bansa, may mga salitang banyaga na na hindi matatagpuan sa salitang
Filipino kapag isinasalin. Sa pangyayaring ito, ang tanging magagawa ay manghiram o
dili kaya ay lumikha ng bagong salita.
Walang masama sa panghihiram ng salita. Hindi naman kailangan pang humingi ng
pahintulot sa bansang hihiraman na mga salita; hindi rin kailangan pang isauli ang
salita pagktapos na hiramin hindi rin ito nakakahiya

Ayon sa pag-aaral:

Limang libong salitang kastila na hiniram sa Filipino.

Tatlong libong salitang malay.
Isang libo sa ingles at daan-daang mga salita rin ang hiniram natin sa Instik, Arabe,
Sanskrito, Latin, Niponggo, Aleman, Pranses at iba pa.

Salitang teknikal at pang- agham ang una nating hinihiram.

Sa halip na lumikha tayo ng salita, hinihiram na lamang natin ang nga salitang ito.

May mga salitang panteknikal at pang-agham ang Maugnayang Pilipino na ginagamit

sa pinatatanyag ng araneta university, subalit ang mga ito ay hindi itinatagubilin ng
Komisyon ng Wikang Filipino kaya hindi palasak na ginagamit sa mga paaralan.

Bukod sa katotohanang ang wika ay nakasanding sa kultura, may mga salita rin na
hango sa pangalan ng kilalang tao tulad ng voltage, watt at quixotic na tinatawag na
eponym. Dahil dito, hindi lahat ng salita ay maaring bigyan ng salin at talagang hindi
maiiwasan ang panghihiram ng mga salita lalu ang mga salitang agham at teknikal.

Kung susuriin natin, may dalawang paraan ng panghihiram ng salita ang umiiral.

1. Tuwirang Hiram - hinihiram ng buo ang salitang banyaga at inaangkop ang bigkas
at ispeling sa ortograpiyang Filipino.

Halimbawa:

Barco - Barko Nitrogen - Naytrodyen

Antenna - Antena Phonology - Ponoloji
Repollo - Repolyo Produce - Prodyus
Silla - Silya Chemistry - Kemistri
Piña - Pinya

2. Ganap na hiram - dahil sa praktikalidad hinihiram ng buo ang salitang banyaga

nang walang pagbabago sa anyo. Halimbawa ang mga salitang cake, ice cream,
 computer, door bell, humburger, physics, laser, atbp.

Noong mga nakakaraang panahon kapag nanghihiram ng salita, ang unang preperens
ay Kastila sapagkat konsistent ang ispeling nito (Kastila) tulad ng Filipino. Ngunit
ngayon, higit na pinipili ang Ingles.

Noon - Ngayon
Sorbetes - Ice cream
Klinika - Clinic
Laboratoryo - Laboratory/Laboratori
Sikolohiya - Psychology/Saykoloji
Kimika - Kemistri
Pisika - Physics
Ehinyero - Engineer

Halimbawa ng maugnayang Pilipino

Daktinig (mikropono) Batidwad (telegrama)

Agsikap (inhinyero) Sipnayan (matematika)
Miksipat (mikroskopyo) Liknayan (pisika)

Dr. Alfonso Santiago ang nagtakda ng mga tuntunin o paran ng panghihiram sa Ingles
sa aklat niyang “Sining ng Pananaliksik”.
1.) Paraan I. Pagkuha ng katumbas sa Kasti8la ng hihiraming salitang Ingles
at pagbaybay dito ayon sa palabaybayang Filipino.

Halimbawa:
Liquid=liquido=likido
Cemetery=cementerio=sementeryo

2.) Paraan II. Kung hindi maaari ang paraan I (walang katumbas sa Kastila), hiramin ang
salitang Ingles at baybayin sa palabaybayang Filipino.

Halimbawa:

Tricycle=trisikel
Truck=trak
Train=tren

3.) Paraan III. Kapag hindi maaari ang Paraan I at Paraan II, hiramin ang salitang Ingles
at walang pagbabagong gawin sa pagbaybay.

Halimbawa:

Manila Zoo = Manila Zoo Visa = Visa

 Xylem = Xylem Zamboanga = Zamboanga
Zygote = Zygote Francisco = Francisco
Xerox = Xerox Roxas = Roxas
Sandwich = Sandwich Villiviza = nilliviza

Mga alituntunin hinggil sa mga bagong hiram na salita

1. Hinggil sa mga Bagong Hiram na Salita

1.1 Baybayin alinsunod sa paraan ng wikang Filipino ang mga bagong
Hiram na salita, maliban sa sumusunod na kaso:

1.1.1 Pangngalang pantangi. Halimbawa, Victoria, Galicia,

Washington Circle
, Shinjuko, Czech, National Basketball
Association, Halili Beer, Ma Mon Luk.

1.1.2 Teknikal o siyentipikong salita. Halimbawa, carbon dioxide,

Chemotherapy, green house effect, pizzicato, sodium glumate, varicose, x-ray.

1.1.3. Salitang may natatanging kahulugang pangkultura. Halimbawa, bolshoi, feng shui,
geisha, gourmet, jazz, joie de vivre, kibbutz, mardi gras, pizza.

1.1.4. Malayo na ang anyo sa orihinal kaya mahirap makilala o nagiging kakatwa ang anyo
kapag binaybay sa Filipino. Halimbawa, “jeywoking” (jaywalking), “rendevu”
(rendevous), “ispid” (speed), “ordev” (hors d’euvre), “feris wil” (ferris
wheel), “pastits”(pastiche), “montadz” (montage), “tsokoleyt keyk” (chocolate
cake).
1.1.5. Kilala na sa orihinal at banyagang anyo ng mga hiram na salita. Halimbawa, box,
cat, coke,duty-free, exit, faux pas, fax, fike, jai alai, jogging, mall, save, shabu,
shop, stop, store, taxi, whisky, x-rated.

1.2 Sa pagbaybay ng mga salitang hiram na naglalaman ng alinman sa 11 tunog

patinig sa Ingles, piliin ang pinakamalapit sa tunog at anyo ng palabaybayang Filipino.
Halimbawa, drayb (drive), geyt (gate), istandardiseysiyon (standardization), layt (lig
ht).

1.3 Iwasan ang gitlapi kapag ginagamit na pandiwa ang mga hiram na salita at hindi
binago ang baybay. Inihihiwalay ng gitling ang panlapi sa hiram na salita.
Halimbawa, mag-delete, i-delete, nag-hot-oil, i-salvage, mag-email-han. Ngunit
kung hindi maiwasan ang gitlapi, baybayin sa Filipino ang hiram na salita.
Halimbawa, dumelit,hinat-oyl, sinalveyds, inimeyl.