You are on page 1of 8

  xfdLsxfF 58, l;d]0 6, O6\6 f tyf

xf8{jo] / ;DjGwL ;Dk"0f{ ;fdfu|Lx? xf8{j]o/ ;DjGwL ;Dk"0f{ u'0f:t/Lo


;fdfu|Lx? ;'ky d"Nodf kfOG5 .
;'ky d'Nodf pknAw 5 . ;fy}
sn/ j}+sdfkm{t **) k|sf/sf Ps k6s ;]jf ug]{
l8:6]Dk/, Knfli6s k]G6 tyf Ogfd]n df}sf cjZo lbg'xf]nf
oxfF kfOG5 . ljlkg 6]8
]« ;{ P08 ;Knfo;}
nIdL 6] « 8 ;{ hfNkfb]jL /f]8, h'd|L, Ko"7fg
jfUb'nf k'Nrf]s ;Dks{ ljlkg >]i7 M (*%&*##&^@
kmf]g M )*^–$^)@^!, (*%&*@)^*@ /fli6«o ;fKtflxs /fd s]=;L= M (*$&*&$%@$

jif{ M !@ cÍ M @) @)&^ ebf} @$ ut] d+unaf/ (Mandavi Weekly) Sept. 10 2019 k[i7M * d"No ?= !).–
/fli6«o lzIff lbj; ljleGg sfo{qmd;lxt dgfOof]
;fj{hlgs lzIffnfO{ ;anLs/0f ug{ b[9tfsf;fy cufl8 a9f}+
Ko" 7 fg. k| b ] z ;f+ ; b dfWolds tx;Ddsf] lzIffnfO{ jfl0fHo ;+ 3 Ko' 7 fgsf cWoIf k|ltof]lutfdf efu lnPsf lyP. efu ;fd'bflos ljBfno / tL ljBfnodf
s[ i 0fWjh v8sfn] ;fj{ h lgs lgz'Ns u/fpg] Ko"7fg gu/kflnsfsf] s] b f/dfg sIfktL, Ko' 7 fg lnPsf ljBfnox¿ dWo] k|yd hgtf sfo{ / t :yfoL / /fxt u/L @^&
lzIffnfO{ ;anLs/0f u/] / b' 9 c7f]6sf] k|z+;f ;d]t u/]. gu/kflnsfsf k| d ' v k| z f;sLo dflj af:jf] 6 , bf] ; | f ] hgtf dflj lzIfs, afn ljsf;sf ^(, ljBfno
c7f] 6 sf ;fy cufl8 a9\ g ' k g] { ;f] x L sfo{ q mddf gu/k| d ' v clws[t 6f]k]Gb| axfb'/ s];L, /fhdf] afUb'nf / t];|f] d'lQm dflj /ftfdf6fsf sd{ rf/L ^! hgfdWo] a f6 pTs[ i 6
atfPsf 5g\. ch{'g s'df/ sIfkltn] lzIfssf] k|ltlglw w\'j axfb'/ yfkf, l6sf/fd ljBfyL{ ePsf lyP. ljleGg ljwfdf pTs[i6 5gf}6 ul/Psf]
$) cf}+ /fli6«o lzIff lbj; e"ldsf ;dfh / /fi6« ;d[4 agfpg l/hfn nufotsf jQmfn] ;Ddflgt k' / :sf/ tyf xf].
tyf %# cf}+ cGt/lfi6«o ;fIf/tf dxTjk" 0 f{ /x] s f] pNn] v ub} { x'g] ljBfno tyf lzIfsnfO{ awfO{ Ko'7fg gu/kflnsf leq /x]sf
lbj;sf] cj;/df k'0ovf]nf ;Ddfg ;a} ljBfnox¿nfO{ z}lIfs ;q ;'¿
se8{xndf cfOtjf/ cfof]lht gu/kflnsfn] ljBfno k/LIff x'g ' k'j { ;a} sIffsf kf7ok' : ts
sfo{qmddnfO{ ;Djf]wg ub}{ pgn] glthfsf] cfwf/df dflj, lgdflj / ;]6df pknAw u/fO{ ;xof]u ug]{ lu/L
lzIff;F u ;DjlGwt k|fjL u/L # j6f ;fd'bflos / dflj k':ts k;nnfO{ ;Ddfg ul/Psf] 5.
;/f] s f/jfnfx?nfO{ b' 9 / lgdflj u/L @ j6f ;+ : yfut ;Ddflgt JolQm tyf
c7f] 6 sf;fy cufl8 a9\ g ljBfnonfO{ pTs[ i 6 ljBfnosf] ;+:yfx?nfO{ Jbf];Nnf, gub / k|df0f
cfXjfg ;d]t u/]. ?kdf k'/:s[t u/]sf] 5. kq ;lxt ;Ddflgt ul/Psf] xf] .
lhNnfsf] lzIff If] q sf] To:t} sfo{ ;Dkfbgsf] gu/kflnsfn] ljBfno / lzIfssf]
cj:yfaf/] rrf{ ub} ;f+ ; b cfwf/df dflj / k|fjL u/L @ j6f ;Ddfgsf] nflu ¿ # nfv ^) xhf/
v8sfn] eg] æ$ jif{ cufl8 ljBfnosf k|wfgfWofksx?nfO{ klg ¿k}of a/fa/sf] /sd vr{ u/]sf] 5.
Ko" 7 fg lhNnf ;fIf/ 3f] i f0ff pTs[i6 k|wfgfWofkssf] ?kdf k'/:s[t lzIff If]qsf ;/f]sf/jfnfx?sf]
ePklg b'/b/fhsf ;a} dlxnf ul/Psf] 5. ;Ddfgn] lzIffsf] u'0f:t/ ljsf;sf
cem} ;fIf/ x' g ;ls/fv] s f pTs[ i 6 ljifout lzIfssf] nflu dxTjk"0f{ e"ldsf v]Ng] Ko"7fg
5}gg\. To;}n] lzIff ;a}sf] ;fd' ?kdf dflj / lgdfljsf !^ gu/kflnsfsf pk;lrj s]zj/fh
k' ¥ ofpg b[ o c7f] 6 sf ;fy lzIfsx?nfO{ ;Ddfg ul/Psf] 5. uf}tdn] atfP.
;+sNk lnP/ cufl8 a9f}+.Ú $ pTs[i6 ljBfno Joj:yfkg ljBfnosf] ef} l ts k" j f{ w f/
lzIff /fHosf] bfloTj ;ldltnfO{ ;Ddfg ul/Psf] 5. ljsf; / ;'b[9Ls/0fsf] nflu ;du|df
ePsf] pNn]v ub}{ k|b]z ;f+;b To;} u /L @ hgf pTs[ i 6 ¿ @! s/f] 8 (* nfv /sd
v8sfn] eg] –…/fHon] ;+ljwfgd} afnlasf; ;xhstf{ nfO{ ;Ddfg ljlgof]hg u/]sf] 5 To:t} Ko'7fg
df}lns clwsf/sf] ?kdf dfWolds lzIfsnfO{ l;sfO{ pknJwL j[l4sf lbb} cfufdL lbgdf yk ;kmntfsf] ul/Psf] 5. pTs[ i 6 ljBfno gu/kflnsfn] sIff ! b]lv !) ;Dd
tx;Ddsf] lzIffnfO{ lgz'Ns 3f]if0ff nflu ;Dk"0f{ Ifdtf k|bz{g ug{ cfu|0f z'esfdgf lbP. sd{rf/Lsf] ?kdf # hgfnfO{, pTs[i6 Jojxfl/s ¿kd} lg:z'Ns lzIff nfu"
u/] s f] 5. To;sf] Jojxfl/s u/]. gu/pkk|d'v zfGtf cfrfo{sf] ljBfyL{sf] ?kdf !! hgfnfO{ ;Ddf u/LPsf] 5 eg] ljBfyL{ n ] o;
sfof{Gjog x'g ;ls/fv]sf] 5}g\. gu/k| d ' v sIfktLn] ] lzIff :jfut dGtJo;F u } z' ? ePsf] ul/Psf] 5. z}l Ifs;qdf ljBfno egf{ x'g sf]
dfWolds tx;Ddsf] lzIff :yfgLo If]qnfO{ gu/kflnsfn] k|fyldstfdf sfo{ q mdsf] ;+ r fng ;| f ] t JolQm gu/kflnsfn] ljBfnosf] nflu lt/]sf] hDdf /sd ^# nfv
txsf] clwsf/If]q leq ePsf]n] /fv]sf] atfP. lji0f'k|;fb kf]v|]nn] u/]sf lyP. z}lIfs u'0f:t/ j[l4 ug{ k|To]s j8fsf ¿k}of ;a} ljBfyL{nfO{ cleefjs
;fj{hlgs lzIffsf] ;jnLs/0fsf lzIfs dxf;+3 Ko'7fgsf ;x– pQm sfo{ q mddf ljleGg dfWolds ljBfno,cfwf/e' t e]nfsf dfWodaf6 /sd lkmtf{ ug]{
nflu :yfgLo tx lqmofzLn x'g h?/L cWoIf zf]ef/fd e§/fO{, g]kfn /]]8qm; ljBfnosf 5fq5fqfx¿n] xfdL ljBfno / k|fylds ljBfnox¿sf] of]hgf gu/kflnsfn] agfPsf] 5.
5.Ú lhNnf zfvf Ko' 7 fgsf cWoIf ;a}sf] k|0f, ;fj{hlgs lzIff k|0ffnLsf] lglZrt dfkb08 / ;'rssf cfwf/df o;}aLr lhNnfsf dNn/fgL,
k| b ] z ;f+ ; b v8sfn] u' d fg/fh k' n fdL, Ko' 7 fg pBf] u ;anLs/0f eGg] jt[ T jsnf pTs[ i 6 ljBfno tyf lzIfsx¿ lemd|'s nufotsf cGo :yfgLo txdf
5gf]6 u/]sf] xf]. ;d]t ;f] cj;/df ljleGg sfo{qmd
;fd'bflos /]l8of] df08jL !# cf}+ jif{df k|j]z gu/kflnsf leq /x]sf %@ j6f cfof]hgf ul/Psf] lyof].

Ko" 7 fg. Ko" 7 fg lhNnfaf6


;a}eGbf klxn] k|zf/0f cf/De u/]sf]
Jof08df /]l8of] g]kfn ;'Gg ljjz o;
If]qsf jfl;Gbf Pkm Pd lk|mSj]G;Ldfkm{t
df08jL /]l8of];Fu} clxn];Dd
Ko"7fgdf sl/j cfwf bh{g cGo
Ko"7fgsf ^ hgfdf 8]u+ ' ;+qmd0f, ;r]tgf a9fOb}
;fd'bflos /]l8of] df08jL cfh !@ :yfgLo:t/d] /]l8of] aHg yfn]kl5 Ko"7fg. Pl8; Ph]K6fO{ / Pl8; x'g;S5.
/]l8of]x? :yfkgf eO{ k|zf/0f eO/x]sf
jif{ k"/f eO{ t]x|f} jif{df k|j]z u/]sf] pT;flxt ePsf lyP. cNaf]lkS6; gfdsf kf]yL nfdv'§]sf] ;Defljt ;+qmd0fnfO{ lgoGq0f
5g\. 6f]sfOaf6 ;g]{ 8]+u' /f]u k|sf]k lgoGq0f ug{ :yfgLo ;~rf/ dfWodaf6 8]+u'
5. /sd nufgLsf] lx;fjn] lg/If/ hg;+Vof pNn]Vo /x]sf]
t] x f| } jif{ k| j ] z sf cj;/df /]l8of]df cToGt Go"g ePklg o; aflx/ hfg yfn]sf] 5. /f] u lj?4sf r] t gfd" n s ;Gb] z
OG6/g]6 tyf kqklqsfsf] e/kbf]{ kx'Fr 8] +u 's f sf/0f ;fpg otf ^ k|sfzg tyf k|zf/0f ul/Psf] 5.
/]l8of]n] lhNnf ;dGjo ;ldltsf] If] q sf jfl;Gbfsf] ckf/ dfofn]
gePsf] o; If]qdf /]l8of]sf] ;~rf/df hgfsf] d[ T o' ePsf] 5 eg] %^ 8]+u' ;+qmldtsf] k/LIf0fsf] nflu
;efxndf Ps sfo{qmdsf] cfof]hgf\ ljleGg cf/f]x cj/f]x kf/ ub}{ /]l8of]
lg/Gt/ ;~rfng x'Fb} cfPsf] /]l8of]sf dxTjk"0f{ e'ldsf /x]sf] pkfWoIf l;+x lhNnfsf sl/j rf/ xhf/ ;+qmldt 6]i6 ls6 tof/L cj:yfdf /flvPsf]
u/L :yfkgf lbj; dgfpFb} 5.
k"j{ :6]zg Dofg]h/ tyf /]l8of] k|zf/s atfpF5g\. eO;s]sf 5g\. 5.
u| f dL0f ;fd' b flos ;~rf/
s] G b| d fkm{ t /] l 8of] n fO{ dfof ug] { ;+3sf s]lGb|o pkfWoIf e'jg l;+x k|zf/0f kx'Fr tyf u'0f:t/ j[l4 :jf:Yo ;] j f ljefu 8] + u ' /f] u Snfl;s 8] + u ' ,
;xof] u bftfsf] ;xof] u /sdaf6 atfpF5g\. ug{ clK6sn kmfOj/ hf]l8g] Olkldldofnf]hL tyf /f]u lgoGq0f x]df]/]lhs / ;fs l;G8«f]du/L ltg
/]l8of] ;~rfngdf cfPsf] ;+:yfsf åGåsf] lk8faf6 aflx/ lg:sg vn+ u fdf /x] s f] df:6/ dxfzfvfsf] kl5Nnf] tYof+s cg';f/ k|sf/sf 5g. Snfl;s 8]+u' ;fdfGo
;+ : yfks cWoIf d] 3 /fh e§ /]l8of]af6 k|zfl/t ;fdfu|Ln] dxTjk"0f{ :6'l8of]b]lv dNn/fgLl:yt l/lk6/ Ko' 7 fgsf ^ hgfdf ;d] t 8] + u ' s f] k|sf/sf] 8]+u' xf]. of] cfkm}+ lgsf] x'G5,
atfpF5g\. ;xof] u k' ¥ ofPsf] pkfWoIf l;+ x :6]zg;Dd clxn];Dds} cTofw'lgs ;+qmd0f ePsf] 5. d[To'sf] ;Defjgf sd x'G5. t/ olb
@)^$ efb|| @$ ut] Ps 306f atfpF5g\. clK6sn kmfOj/dfkm{t hf]8g\ yflnPsf] otf lhNnf :jf:Yo sfof{no s'g} JolQmnfO{ 8]+u' x]df]/]lhs Hj/f]
eGbf al9sf] lhNnf ;b/d'sfdb]lv zflGt, nf]stGq / ljsf;sf] /]l8of]n] hgfPsf] 5. Ko"7fgn] eg] lhNnfdf clxn];Dd jf 8]+u' ;fs l;G8«f]d ePsf] 5 eg]
7f8} psfnf] k}bn lx8]/ k'Ug ;lsg] gf/fnfO{ cfTd;fy ub} /]l8of] :yfkgf 8] + u ' ;+ q mldt lj/fdL ge] l 6Psf] o;sf] plrt k|sf/n] pkrf/ gu/]
clK6sn kmfOj/ hf]8\g] sfd
dNn/fgL 8f8fdf /x] s f] /] l 8of]s f] ePsf] lyof]. zflGt / nf]stGq :yflkt hgfPsf] 5. d[To' x'g ;S5.8]+u' /f]u ;fg]{ oL
cufl8 al9/x]sf] Ps b'O{ lbg lea} sfof{ n o k| d ' v ljzfn nfdv§] sfnf] /+usf] x'G5, h;df
:6'l8of]af6 /]l8of] df08jLsf] (& e} ; s] klg ljsf;df o; If] q sf clK6sn kmfOj/dfkm{t ln+s u/]/
d]ufxh{df k|zf/0f cf/De ul/Psf] jfl;GbfnfO{ kl/rflnt ug{ /]l8of]sf] ;'j]bLsf cg';f/ Ko"7fgdf :yfoL ;] t f] yf] K nf] klg b] l vG5. of]
k|zf/0f sfo{ x'g] /]l8of] df08jLsf a;f] j f; /x] s f JolQmx? cGo nfdv'§]n] ljz]ifu/L lbpF;f] 6f]Sg]
lyof]. dxTjk"0f{ e"ldsf x'g ;Sg] pkfWoIf
;~rfns kbd ;'jb] Ln] hfgsf/L lbP. lhNnfdf uPsf] a]nf ;+qmldt ePsf]] ub{5.
;f]:;fPsf] cfjfhdf ;6{j]e l;+xsf] egfO 5.
df08jL @)&^÷)%÷@$ d+unjf/ @
df08jL ;fKtflxs
k|sfzs÷;Dkfbs
(Mandavi Weekly)

sfg'gL ;Nnfxsf/
s]Gb|ljGb'
;~ho l/hfn
 (*% &*##@%(
sfsdfsdf
clwjQmf d]3/fh e§ Joj:yf kl/jt{g eof] cj:yf slxn] xf]nf<
k|wfg sfof{no M uf] l jGb/fh kf] v /] n
kmf]g÷ˆofS;M )*^–$^)@%(,
mandavipaper@gmail.com
Ko"7fg g=kf= &, @)&^ ;fnsf] >fj0f dlxgfsf] a' e m] s f] lyP. /fhgLlts bz{ g df
www.pyuthanonline.com Ko"7fg cGTo;+u} d]/f zl//df lgs} Hjf/ e]l 6Psf log} zAbx?n] g} dnfO{
ef6fx? pTkGg eP. ;fdfGo Hj/f]nfO{ /fhg}lts kl/j]zdf s'ts'tfPsf] xf].
krfpFg eGb} lgs} kf}7]hf]/L klg v]n]. JolQmut nfe xfgLsf] nfuL ;+3if{
d}n] Hj/f]nfO{ lhTg ;lsg Hj/f]n] ug'{ /fhgLlts l;4fGt eGbf aflx/
d'b|0f M kf}/vL ckm;]6 k|];, jfUb'nf Ko'7fg dnfO{ lbg k| l tlbg lhTb} uof] . xf] eGg] a'em] t/ km]/L /fhlgltnfO{
6fpsf]df uf]nL 7f]s] h:t} em6sf glhsaf6 x]bf{ Tof] kfpg ;lsg. d}n]
lbGYof]. zl//n] phf{ pTkfbg x]Og ;f]+r]sf] ;dfhjfb uf;, af;, skf;,
lg/fzfjfbL x/]s cj;/df ;d:of b]Vb5 eg] cfzfjfbL laif{hg u/fpb} nu]sf] lyof]. k|To]s :jf:Yo / lzIffsf] Uof/]06L g} xf].
x/]s ;d:ofdf cj;/ b]Vb5 – ljG:6g rlr{n lbg cf}iflwsf sf]if{x? abln+b} hfg d}n] To:tf gf/fx? w]/} leQfdf sf]/]sf]
yfn]. ^ 306f cl3 vfPsf] cf}iflw ^ 5'F. w]/} k]n]sf8{ ;dft]/ gf/f 3GsfPsf]

;DkfbsLo  306f kl5 ablng' kg] { ca:yf 5F'. cUnf kvf{n ?v / lah'nLsf
x'gyfNof]. b'vfOsf sf/0f cfkmgf kf]ndf sfnf em08f ;lxt Jofg/x?
lbgulGt z'? eP h:tf] cfefif x'g 6fFu]sf] 5'. d;fn h'n'z afn]/ w]/} @ ah] /fhfF ladfg:yndf a'4 Pc/sf]
yfNof]. pT;fx / pdËsf kf6fx? af6f]x?df s'b]sf] 5' d}n] To:tf] sfo{ sfp06/df l6s6 k|dfl0ft u/]. d}n]
clxn] klg aLkL ljrf/ ;fGble{s lbgk|ltlbg lzlyn aGb} hfg yfn]. s'g} ;dfa]lztfdf xf]Og alu{o ?kdf cfkm' la/fdL ePsf] klg hfx]/ u/] t/
dnfO{ 8f= uf] l aGb s] = l;n] lgjf/0f x'g] xf] eg]/ ef}+tfl/Psf] x'F t/ ladfg :ynsf] sd{ r f/Ln] la/fdL
g]kfnL /fhgLltsf gfos jLkL sf]O/fnf xfdL dfem 5}gg\. tyflk x/ ul/jsf] 5f]/fn] ufpFd} pkrf/ kfpg Tof] ;dfhjfb d}n] clxn];Dd 5]p k| d fl0ft ePsf] sfuh / xftdf
g]kfnLsf] dg dlitsdf jLkLsf] gfd u'l~h/x]sf] 5. pgsf] cfh !)^ ;sf];, ul/asf] 5f]/fn] klg 8f=k9g 6'Kkf] g} kfpg ;lsg. Sogf]nf nufPsf] vf]O eGg yfn].
cf}+ hGdhoGtL dgfOb} 5. b'O{ zlQmzfnL l5d]sL d'n's aLrdf /x]sf] ;sf]; eGg] clek|fosf;fy k6s alu{o lae]b eGbf cflTdotf la/fdL ePsf]n] la/fdL 5' eGbf klg
k6s cg;g a;]sf] s'/fn] clt g} a9L kfOG5 eg]/} ufpF /f]hsf] x'F. k|dfl0ft sfuh a'emfpg' kg]{ s:tf bIf
g]kfnnfO{ b'j};Fu ;db'/L /fVb} l5d]s d}qL efjgfn] b'j}nfO{ s;]/ 5f]of]. d}n] d]/f] /f]u
g]kfnsf] /fli6«otf hf]ufpFb} k|hftflGqs ;dfhjfbsf] nIodf k'Ug] / la1 sd{rf/L
kQf nfuf] ; \ eg] / /x] 5 g eGg]
;kgf jLkLn] af]s]sf x'g\. Tolx /fhgLlts b[li6sf]0f c+lusf/ u/]/ ufpFd} /ut kl/If0f d}n] k9]sf] ;dfhjfb / ef]u]sf] ;dfhafb h;/L km/s
b]lvPsf] 5 a'4 Pc/sf] abfd klg To:t} xf]nf eGg] dxz'if nfUof] t/ klg
cufl8 a9\bf g]kfnsf] ;d[l4 w]/} 6f9f 5}g. tTsfnLg /f0ffsfnLg u/]. lk;fa kl/If0f pgn] kmd{ e/fP
u/] . /ut sNr/ u/]. ;/sf/sf k|ltlglwx? klg To;df w]/} ofqf u/]sf
jj{/tfsf] ;d]t k|jfx gu/L g]kfn / g]kfnLsf] eljio lgdf{0fdf lbnf] xf]nfg t/ abfdsf] Kofs]6 leq ls/f k/]sf] abfd 5 eGg] t/ Tof] kmd{df s]
Hofg lbP/ v6\g] JolQmTj jLkL sf]O/fnf x'g\. dfgj c;dfgtfsf] u/]. l;la;' kl/If0f n]v]sf] lyof] Tof]
u/] t/ d]/f kl/If0fdf pgnfO{ x]g]{ km';{b klg 5}g. !)% l8u|Lsf] Hj/f]df sf7df08f}
vf8ndf lklN;P/ x}g ;dfgtfsf] v'nf cfsf;df ;dfg clwsf/ pqLPsf] d xl:k6nsf] a]8 kfpg} dxf d'l:sn. Hj/f]sf] x] g ] { ;fdYo{
s' g } k| s f/sf] /f] u x/fPsf] lyof]. #
lnP/ afFRg kfpg'kb{5. dlg;n] bf;Tj hLjgaf6 d'Qm u/L :jtGqtf b] l vPg. To; dfkg / /f]usf] lgbfg x'g g;s]sf] d]/f] ufpF, ;dfhjfbsf]
cfzdf $! aif{ t latfO;s] 5'. !% aif{sf] hLjgnfO{ ah]sf] a'4 Pc/
k"j{s jfFRg kfpg'kb{5. oL / o:t} c;dfgtfsf nflu n9\bf n9\b} lx;fan] d :j:y #=!% df l8kfr/
x'g' kg]{ xf] Tof] klg /fhgLltdf xf]ldbf d}n] b]v]sf] ;kgf stf x/fPxf]nf <
jLkLsf] hLjg ;dfKt eof]]. jLkL sfof{Gjogsf] txdf dfq x}g eof] . Pc/
ljrf/sf] b'li6sf]0fn] ;d]t kl/kSj b]lvG5. pgsf ljrf/ clxn] x'g ;s]g. zl//df xf]:6]hn]
klg ;fGble{s tyf cg';/0fof]Uo 5g\. b]lvPsf] kL8f / kl/If0f Ps csf{sf zx/sf] lgD5/f] a;fO eGbf u|fld0f cfkmgf] e'ldsf /fd|} lgjf{x u/]sf lyP.
la/f]lw b]lvP. enfs';f/L g} pQd xf] eGg] a'em]sf] kfOn6 / sf] k fOn6n] klg xfd| f ]
jLkLn] cfˆ gf] /fhgLlts bz{gsf] JofVof ub}{ ;a} g]kfnLnfO{ @)#% ;fn b]lv /fhgLltdf x'F. To;}n] ufpFdf ;/sf/ k'u]sf] xf]nf, ofqfnfO{ bIf / ;'/lIft tj/n] nu]sf
cfly{s?kn] ;DkGg agfpg] / ;f/f g]kfnLnfO{ /fhgLlts :jtGqtf xf]ldbf d}n] w]/} k6s gf/f nufPsf] ;fdfGo /f]u nfUbf zx/lt/ bf}l8g lyP. ofqfdf p;n] a'4 Pc/sf] nf]uf]
lbg].Ú jLkLsf] /fhgLlts :jtGqtfsf] n8fOF cfh k"/f ePsf] 5. lyPF …uf;,af;,skf; b] gq ;Qf k/f]Og eGg] ;f]+rfOn] ufpFs} c:kQfn, ;lxtsf] rsn]6, ldg/n jf6/ /
b]zdf nf]stflGqs Joj:yfsf] :yfkgf ePsf] 5 eg] zf;gsf] zlQm 5fl8b]Ú eGb} k~rfolt Joa:yfsf d]l8sn xnx?sf] ;]jf lng] sf]lzif lkg6;sf] ;fgf] Kos]6 lbPsf lyP.
aGb'ssf] gfnaf6 lg:sG5 / ;fDojfbL Joj:yfsf] :yfkgf ug{' la?4 w] / } lsl;dn] cfGbf] n gdf u/] t/ /f]usf] lgbfg ug]{ kl/If0f g} dnfO lkg6;sf] vf]n cf]sf{O kmsf{O
kb{5 eGg] jfdkGyL / lgb{nLo zlQmn] klg jx'njfbdf cfwfl/t ;xefuL ag]. w]/}nfO{ k|lzIf0f klg d]/f nfuL cz'e /xof]. lx+8b} 9Nb} u/]. vf]n Roft]. g]lKsg k]k/df abfd
lbP. d]/f ;a} h;f] phf{jfg ;do u/]sf] d]/f] zl//df wld/f nfUg z'? vgfP. Ps b'Oj6f abfd 6f]Sb} lyP
nf]stflGqs k4ltnfO{ cfTd;fy u/L /fhgLlts lbzf klxnfPsf To;}df vlr{P. k~rfot 9Nof] ax'bn e};s]sf] cfkm}n] dxz'if ug{ yfn].
5g\. of] ljZj]Zj/k|;fb sf]O/fnfsf] ljrf/sf] lht xf]. jLkLn] cfkm" s' l xPsf] abfd vfg k' u ] 5 ' . d' v }
cfof] . ax' b nnfO{ la:yflkt ub} { efb| ! ut] g} ;'lawf ;DkGg a6f/of], d'v tdtdfOnf] eof] clg
k|wfgdGqL x'Fbf hgtf lzlIft geO{ b]z ljsf; ;Dej 5}g egL ;+3Lo u0ftGq km]/ L lelqof]. d}n] zx/ lt/ hfg] lgwf] u/]. la8Dagf lkg6;nfO{ /fd|f];+u lgofn]/ x]g{ k'u].
;f/f g]kfnL lzIffsf] pHofnf]af6 al~rt x'g gk/f]; egL b]ze/ b] v ] s f] ufpF s f dfG5] s f] :jf:Yo gjnk/f;Lsf] c?0fvf]nf k'nn] af6} sK6]/f sK6]/f kf/]/ x]g{ yfn]. Ps
xhf/f}+ ljBfno :yfkgf u/]]. pgsf] sfo{sfndf lzIff If]q tyf ca:yf, uf; af; skf;sf] ca:yf ca?4 ag]sf] yfxf kfP. d]/f nfuL 306fsf] ofqfsf] ;dodf v' a }
cf}Bf]lus If]qsf] ljsf;sf nflu g]kfn cf}Bf]lus ljsf; lgudsf] km] l / klg kl/jt{ g ePsf] b] l vg. xjfO ofqf g} Ps dfq ;fwg lyof] glhsaf6 lgofn]. 9';L nfu]sf] /
clxn] klg :jf:Yo ;d:ofsf] lhDdf t/ Tof] klg lhNnfdf pknAw lyPg s'lxPsf sK6]/f abfdsf 6'qmf x]/L/x].
:yfkgf, ko{6g ljsf; ;ldlt u7g u/]/ cfly{s ljsf;sf] ;'?jft ;/sf/ lng ;s]sf] kfOPsf] 5}g. To;}n] e}/xjfsf] nfuL sf]lif; u/] o;n] d]/f] zl// lzl/Ë eof]. abfdsf]
u/]. uf;, af; skf;sf] ;d:of klg lng Tof] klg kfpg ;lsg cGtMt vf]n /fd|} lyP, kfOn6 sf]kfOn6 klg
5f]6f] ;do -!* dlxgfsf]_ sfo{sfndf jLkLn]] ljsf;sf] df]8n s[lif, ;s] s f] kfOPg. a] t gwf/L g]kfnu~h /f/f ladfg:ynaf6 @ ah] /fd|} lyP t/ vf]n leqsf] abfd lsg
;xsf/L, e"ld;'wf/, l;rfOF, hn;|f]t h:tf If]qdf ePsf] ljsf;sf] hgk|ltlglwx? kl/at{g ePsf] 8+sf ladfg:yn k'Ug] / # ah]sf]] l6s6 s'lxPsf] /fv]sf] xf]nf. dnfO tfh'a
;'?jftnfO{ cfTd;fy ug{ ;s]gf}+. /fhfn] cfk\mgf] lg/+s'z zf;g lk65g. s/f]8f}sf] uf8Ldf lx+8g]x? kSsf u/L sf7df08f}sf] nfuL O l6s]6 nfUof]. d}n] k9]sf] ;dfhjfb o:tf]
hf]ufpg kmfn]sf] kf;fdf bnx? ljeflht x'bF f xfdL lbg–lbg} a]/f]huf/L ;d[l4 ePsf] efif0f ub{5g\. 7]Ssf lng ;kmn eP. efb| ! ut] 3/af6 t lyPg .
k§f xft kfg] { x ? d' g fkmfsf nfuL lx+ 8 ] b] l v g} d] / f] zl//df sDkg d}n] k9]sf] ;dfhjfb / ef]u]sf]
/ ul/jLsf bn–bndf km;]sf 5f}+. g]kfnL sfFu|];n] jLkLsf] cfbz{ /fhlgtL ug]{ cj;/jfbLx? cfkm'nfO{ cfO/x]sf] lyof]. d'6' l5rf]Ng] u/L ;dfhafb h;/L km/s b]lvPsf] 5
l;4fGtnfO{ cfTd;fy u/] klg jLkLsf] cfly{s qmflGtsf] kIfnfO{ Joa:yf k|ltsf] / ;+lawfg k|ltsf] b' V g] 6fpsf] / zl//df a9] s f] a'4 Pc/sf] abfd klg To:t} xf]nf
cfTd;fy ug{ g;Sbf d'n'sn] 7"nf] 7"nf] /fhgLlts b'3{6gf ;d]t akmfbf/ l;kfxL ;DemG5g. ;+3if{ / tfkqmdn] ufl8sf ofq'x?sf] gh/ d eGg] dxz' i f u/] . ;/sf/sf
Joxf]g'{ k¥of]. To;}sf/0f g]kfnL sf+u|]; clxn] k|d'v k|ltkIfsf] kl/jt{gsf] a]nf lem+u] bfp ;dft]/ ePlt/ tflgPsf] lyof]. ufpFdf a:g] k|ltlglwx? klg To;df w]/} ofqf u/]sf
e"ldsfdf 5. k|ltkIfdf /xbf klg sf+u|];n] /fhgLlts :jtGatfsf JolQmsf] k'R5/ aGg]x? g} cfkm'nfO{ dfG5]sf] nfuL ;'lawfo'Qm uf8L r9g xf]nfg t/ abfdsf] Kofs]6 leq ls/f
nflu vj/bf/L ug{ h?/L 5. kl5Nnf] ;do g]skfsf] ;/sf/n] ;Rrf qmflGtsf/L eGg a]/ nfpFb}gg. kfpg' klg b'n{e g} 5 h'g ef]ufO k/]sf] abfd 5 eGg] pgnfO{ x]g]{ km';{b
pgn] b]v]sf] kl/jt{g pgsf vlNtdf ufpdf a:g]x?sf nfuL ;fdfGo g} klg 5} g . !)% l8u| L sf] Hj/f] d f
ldl8of tyf jfs :jtGqtfdf aGb]h nufpFg vf]Hbf sf+u|];n] lj/f]w k};f 5 s'g} g]tfsf] kl5 nfUbf ;Qfsf] dflgG5. 3/af6 ndxL / ndxLaf6 sf7df08f} pqLPsf] d xl:k6nsf] a]8
hgfP/ jt{dfg ;/sf/sf] :j]R5frf/LkgnfO{ lgoGq0f u/]sf] 5. :jfb rfv]sf 5g t/ ltg} JolQmx? g]kfnu~h;Ddsf] ofqfsf] nfuL ;fyL kfpg} dxf d'l:sn. Hj/f]sf] dfkg /
clxn] klg xfd|f k|d'v ;d:of eg]sf] – u/LjL xf], k/lge{/ cy{tGq ;a{ ; fwf/0fsf] u' g f;f] d f emlD6g legfh' / alxgL HjfOsf] ;xof]u /f]usf] lgbfg x'g g;s]sf] d]/f] ufpF,
xf], Jofkf/ 3f6f xf]. o:tf ;d:of ;dfwfgnfO{ aLkLn] klxNo} k'Ub5g. dfu]sf] lyP. dnfO{ k]g lsn/n] klg ;dfhjfbsf] cfzdf $! aif{ t
dfu{bz{g u/]sf gLltnfO{ cjnDjg ug{'kg]{ cfjZostf clxn] klg /fhgLltw Joa:yf kl/jt{g dfq ;' G g 5f8g yfn] s f] lyof] . af] n L latfO;s] 5'. !% aif{sf] hLjgnfO{
b]lvPsf] 5. o;sf/0f clxn] klg aLkL ljrf/sf] ;fGble{stf /x]sf] xf]Og ca:yf kl/jt{g klg xf] eGg] k|i6;+u k'/fpg g;Sg] ca:yfdf lyP. afFs L ^ k]h df
5.
df08jL @)&^÷)%÷@$ d+ u njf/ #
s[lifnfO{ klxnf] k|fyldstfdf /fv]/ sfd u/]sf 5f}+ – cWoIf lh;L
Ko"7fgsf gf} j6f :yfgLo txdWo] Ko"7fg lhNnf ;b/d'sfdaf6 pQ/L efudf lemd|'s ufpFkflnsf kb{5. cf]v/sf]6 dR5L ahf/ oxfFsf] k|d'v Jofkfl/s s]Gb| xf]. xfn;Dd of]] ]
ufpFkflnsfleq sfnf]kq] ;8s lgdf{0f geP klg jfUb'nf ledlu7] ;8s / dbg e08f/L dfu{sf] lgdf{0f ePdf of] ufpFkflnsfsf] ;8s oftfoftsf] kx'FrnfO{ j[l4 ug]{ b]lvG5. afUb'nf
ledlu7] ;8sn] sl/j aLr efujf6 of] ufpFkflnsfnfO{ lr/]sf] 5. dxfef/t >f[+vnfdf km}lnPsf oxfFsf kxf8L le/fnf] a:tL kmnkm"n v]tLsf nflu pko'Qm ePklg clxn];Dd Joj;flos
kmnk"mn v]tL x'g ;ls/x]sf] 5}g. a}b]lzs /f]huf/af6 cfPsf] ljk|]if0f / lgjf{xd"lv s[lif kz'kfngaf6 cfPsf] /sdaf6 oxfFsf jfl;Gbfx?sf] b}lgs hghLjg lgjf{x eO/x]sf] b]lvG5.
cGo :yfgLo txh:t} o; ufpFkflnsfsf] klg lzIff, :jf:Yo h:tf ;fdflhs ljsf;b]lv lnP/ s[lif / kz'kfngsf] Joj;flos ljsf; oyf]lrt x'g ;ls/x]sf] 5}g. o;} kl/j]zdf
ljut @ jif{b]lv lemd|'s ufpFkflnsfsf] ;du| ljsf;df of]ubfg k'¥ofpg] k|ltj4tfsf;fy sfo{ef/ ;DxfnL/x]sf ufpFkflnsf k|d'v ltns lh;L;Fu u/]sf] la:t[t s'/fsfgLsf] ;f/
;+If]k k|:t't ul/Psf] 5.– ;Dkfbs
oxfFs f] hGd slxn] / sxfF pknJwLdf /fd| f ] c+ s lng] To;nfO{ :t/f]GgtL u/]/ !% z}ofsf] ubf{v]/L clxn] tkfO{ gxtfl/gf]xf];\, cfslif{ t ug] { ljleGg k| o f;sf
eof] < lzIfsx?nfO{ k'/:sf/sf] Joj:yf c:ktfn c:ktfn agfpg] eg]sf] ca t'?Gt} sf]6fx? cfpFb}5 Tof] afjh" b oxfF n ] cl3 eg] h:t}
d] / f] hGd @)@# ;fndf ;fljs u/] s f 5f} + . P;OO df k| y d x' g ] xfdLnfO{ hUuf pknJw x' g cfof] eg] To;}dfkm{t u/f}nf eGg] w] / } o' j fx? clxn] a} b ] l zs
af+u]d/f]6 uflj; j8f g+= % uf}8f ljBfnonfO{ xfdLn] b'O{ nfv ?k}of, ;ls/fv]sf] 5}g. x]Nykf]i6 ePsf] ;'emfj cfPsf] x'gfn] xfdLn] clxn] /f] h uf/df uO/fv] s f 5g\ .
eGg]df d hlGdPsf] x'F. låtLo x'g]nfO{ Ps nfv ?k}of / 7fpg]/ xfdLn] hUuf vf]Hg] w]/} k|oTg sfof{ G jog u/] s f 5} g f} . dlxnf j} b ] l zs /f] h uf/ ;DjGwL k| o f{ K t
cWoog s' g ljBfnoaf6 t[tLo x'g]nfO{ %) xhf/ ?k}of k'/:sf/ u¥of}+. lsGgsf] nflu klg k|oTg u¥of} :jf:Yo :jod;] l jsfx?nfO{ r]t gfsf cefjsf sf/0f sltko
z' ? u/] / sxfF ; Dd k' ¥ ofpg' e of] < tyf k|df0fkq k|bfg u/]sf 5f}+. To:t} t/ hUuf gkfOPsf]n] xfdLn] yk ejg k|f ] T;fxg:j?k ljleGg ;' ljwfx? o' j fx? 7luPsf klg 5g\ .
vf8Lrf}/af6 z'? u/]/ clxn]sf] nIdL cf7 sIffdf klg kflnsf:t/df k|yd agfpg ;ls/fv]sf 5}gf} xfd|f] ufpFdf lbO/x]sf 5f}+. a} b ] l zs /f] h uf/df hfg]
dflj ljBfnodf !,@,#, ;Dd cWoog x'g]nfO{ Ps nfv, låtLo x'g]nfO{ %) Pp6f Nofj k/LIf0f lyPg clxn] Nofj s' l if / kz' k fngsf] o' j fx?nfO{ 7lugaf6 hf] l ug]
u/] To;kl5 $ af6 jfnlzIff Joj;foLs/0f ug{ To;af6 hfgsf/Ld" n s ;r] t gfd" n s
dfWolds ljBfno cf]v/sf]6df k9] cfDbfgL a9fpg oxfFx ?n] s] sfo{ q md ufpF k flnsfn] ;~rfng
ToxLaf6 P;Pn;L u/]/ d}n] cfO Pn s:tf] sfo{ q mdx? cufl8 ug] { s] x L of] h gf agfPsf] 5<
;Ddsf] lzIff lnPsf] 5'F. a9fpg' e Psf] 5< xfd|f] egfO t s] xf] eg] ljb]zdf
oxfF /fli6«o hgdf]rf{d} nfdf] ufpFdf hfu?s o'jfx? gePsf] hfg} x'Fb}g eGg] xf]. xfdLn] clxn]
;dob]l v ;+nUg x'g 'x'G5. /fli6«o sf/0f ;fd'lxs ?kdf 7"n} kmd{ r'lxg] ef8f]df kfgL xfln/fv]sf 5f}+.
hgdf]rf{d} nfUg oxfFnfO{ s] s'/fn] vf]Ng xfdLx? c;kmn ePsf Tof] e/kbf]{ xf]Og. xfdL ljb]z hfg
k| ] l /t u¥of] < 5f}+. clxn] ufpFdf ;d"xx? u7g x'Gg. tkfOx?n] oxL sfd ug'{xf];\.
/fli6«o hgdf]rf{n] of] b]zsf ;a} ug]{, *÷!) j6f jfv|fx? kfNg], To;df xfdLn] ;xof]u u5f}{. oxL
cGt/lj/f]wx?nfO{ xn ug]{ pkfo Tof] vfnsf] xfdLn] k|rf/ k|;f/ pTkfbgdf nfUg'xf];. eg]/ xfdLn]
eg]sf] gf}nf] hgjfbL Joj:yf xf]. x'Fb} klg ul//fv]sf 5f}+. To;df xfdLn] elg/fv]sf 5f}+. n cfpg'xf];\ xfdL
;dfhjfb / ;fDojfbdf k'Ug'kb{5. af]sf cg'bfg lbg], vf]/ ;'wf/sf] zLk l;sfpF5f}, tkfO{ ljb]z hfg';\
To;f] ul/Pg of] b] zsf s' g } klg nflu s] x L k} ; f lbg] , cf} i flw eg]/ To;/L xfdLn] eg]sf 5}gf}. t/
;d:ofx? ;dfwfg x'g ;Sb}gg\. cfd pkrf/sf] nflu klg s]xL k};f lbg] 7lugaf6 hf] l vg] lsl;dsf
hgtfsf] d' l Qm g} ;dfhjfb / ul//fv]sf 5f}+. To;sf/0f clxn] ;r]tgfd"ns sfo{qmd ;~rfngsf
;fDojfb xf] eGg] s'/fx? of] kf6L{n] s]xL ;d"xx? cufl8 a9]sf] 5. nflu xfdLnfO{ clxn] ;Dd k| : tfj
cfTd;fy u/]sf], of] g} dfgj hftLsf] t/ s[liflt/ xfdLn] ;f]r]sf] s] xf] cfPsf] 5}g. To; lsl;dsf] k|:tfj
pRrtd Joj:yf xf] eGg] nfUof]. s'g} eGbfv]/L w]/} hUufx? Ps}7fpF cfPdf To; lsl;dsf sfo{qmdx?
klg dfg, ;Ddfg k|nf]egdf ge'mlssg knl6Ë u/]/ Pp6f kmd{sf] ?kdf ;~rfng ug{ ;lsG5.
nuftf/ hgtfsf s'/fx? p7fO/x]sf] ljsf; ug'{k5{ eg]/ w]/} 5nkmn vfg] k fgLsf] ;d:of
x' g fn] dnfO{ Tof] lrQ a' e \ m of] cufl8 a9fof}. t/ ;d:of s] ;dfwfgsf] nflu s] s:tf
To;sf/0f d hgdf]rf{df nflu/x]. eOlbof] eg] sfd ug] { dfG5] sfo{ q mdx? oxfF x ?n] cufl8
lzIff If] q sf ;d:of eOlbPg. !* jif{ k'u]kl5 o'jfx? a9fpg' e Psf] 5<
;' w f/sf] nflu s] s:tf kf;kf]6{ agfpg yfN5g\. ufpFdf xfdLn] :yfgLo :t/df ug{ ;Sg]
sfo{ q mdx? cufl8 Nofpg' e Psf] ls ev{/ k9\g nfu]sf ljBfyL{ vfg]kfgLsf of]hgfx? xfdLn] cufl8
5 < 5g\ ls a'9 fvf8f 5g\ . x/]s a9fPsf 5f} + . xfdLn] ug{ g;Sg]
xfdLn] klxnf] gh/ lzIffd} nufPsf ufpFdf clxn] o'jfx? e]l6Gg. of]hgfx? k|b]zdf k7fPsf 5f}+. ;+3df
5f}+. lzIffsf] ljsf; geP;Dd ;du| ;a} ljb]zsf] df]xdf uof]. To;n] klg k7fPsf 5f}+. clxn] ;+3 k|b]zaf6
ljsf; x'g ;Sb}g eGg] ;f]r]/ xfdLn] ubf{v]/L xfdLn] ;f]r] cg';f/ sfd s] x L of] h gf ;~rfng ug] { eg] /
;a} ljBfnox?sf k|wfgfWofksx? cufl8 a9fpg ;s]gf}. xfdLn] gfdfs/0f ePsf] 5. To;sf] klg
ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf s] ;f]r]s f lyof} eg]. clxn] la:tf/} Joj:yf x'G5.
cWoIfx?nfO{ xfdLn] e]nf u/]/ l;sfO ufpFkflnsfn] %) nfv nufgL clxn] slt 3/w'/LnfO{ kfgL
pknJwL xfl;n ug{ g;Sg'sf] sf/0f, u/] / ef8fdf hUuf lnP/, k' ¥ ofpg' k g] { cfjZostf 5<
lbgk|l tlbg ;/sf/L ljBfnox?df xhf/, t[tLo x'g]nfO{ @% xhf/ To:t} k/LIf0fsf] Joj:yf u/] s f 5f} + . ufpFkflnsfsf s[lif k|fljlwsx?nfO{ ;/sf/sf] Ps 3/ Ps wf/fsf] gLlt
ljBfyL{x? sd x'g'sf] sf/0f s] xf] k|fljdf % sIffdf klg k|yd, låtLo / c:ktfnsf] ejg lgdf{0fsf] nflu To;df lgu/fgL ug{ nufP/ xfdLn] cg';f/ t kfgL k'¥ofpg ;d:o} 5.
eg]/ ;d:of klxrfg ug{sf] nflu t'tLo x'g]nfO{ k'/:sf/sf] Joj:yf gLlh hUuf gkfO;s]kl5 xfdLx?sf] Hofnfbf/L dfG5] /fv]/ eP klg Pp6f clxn] ;/sf/n] Ps 3/ Ps wf/fsf]
xfdLn] 5nkmn u¥of}+. Tof] 5nkmnsf] u/]sf 5f}+. ljBfyL{tkm{ klg ;a} txsf ;]jf s]Gb|sf] hUuf 5 Tof] ;fljssf] tflnd s]Gb| h:tf] kmd{ s]Gb| vf]nf} gLlt ckgfPsf] 5. dfly 8f8f 8f8fdf
cfwf/df xfdLn] lzIffsf ;d:of k|yd, låtLo / t[tLonfO{ k'/:sf/sf] lhlj;sf] gfddf 5. To;nfO{ xfd|f] eGg] ;f]r]sf lyof}. clxn] xfdL;Fu klg ;Defjgf b]lvGg. $÷% 3/n]
;dfwfg ug{ / lzIff If]qsf] ljsf; Joj:yf u/]sf lyof}. ljBfnosf] dftxtdf NofP/ ToxL eP klg xfdLn] Tof] k};f cefj eof]. cfufdL jif{sf] Pp6f wf/f k|of]u ug{kg]{ b]l vG5.
ug{ Pp6f sfo{ b n agfof} + . of] lgoldt cg' u dg ug] { , nfk/jfxL c:ktfn agfpg'k5{ eGg] ;f]r]sf 5f}+. nflu xfdLn] To:tf] cjwf/0ff cg';f/ lnˆ6af6 kfgL tfg]/ 3/ 3/ wf/f /fVg]
sfo{bnn] ;a} ljifonfO{ cWoog ePsf] ljBfnodf ;' e mfj lbg] , ;/sf/n] h'g cf}iflwx? k7fO/x]sf] sfd ug]{ of]hgf agfO/x]sf 5f}+. dfG5]sf] Ifdtf klg slt x'G5 < Tof]
u¥of]. cWoogkZrft\ xfdLnfO{ Pp6f r]tfjgL lbg] olb lgod kfngf gu/]df lyof], Tof] cf}iflw ck|ofKt ePsf] x'Fbf xfdLn] o;/L sfd cufl8 a9fof} eg] cWoogsf] ljifo eof]. vfg] kfgL
k|ltj]bg lbof]. lzIfssf] tnj;Dd /f] S sf ug] { ut;fn klg @) nfv ljlgof]hg u/]/ s[ifsx? cfslif{t eP/ ;d"x agfP/, lkpg} gkfP/ To:tf] ;d:of ePsf]
lzIffdf s] s:tf ;d:ofx? sfo{ljlw xfdLn] agfPsf 5f}+. xfdLn] 6] 0 8/dfkm{ t xfdLn] cf} i flw v/Lb ;xsf/L agfP/ Joj;fo ug{ cufl8 cj:yf klg x}g. *÷!) ldg]6 nufP/
/x]5 g\ < sfo{ljlw cg';f/ xfdLn] o; If]qdf u¥of} + . clxn] xfdL;F u k| z :t a9\y] ls eGg] p2]Zon] xfdLn] o;f] ufu|Ldf af]s]/ ePklg dflg;n] lgjf{x
ef}lts k"jf{wf/sf] ;d:of, cfly{s sfd ul//fv]sf 5f}+. ;du|df lzIffdf cf}iflwx? 5. clxn] xfdL;Fu cf}iflw ug{ vf]h]sf] xf]. u/]sf] 5. t/ k|ofKt 5\ofnJofn kfgL
;d:of, lzIfssf] kof{ Kt b/jGbL ;'wf/ ug{ ;lsG5 ls eGg] nfu]sf] cefj 5}g. clxn] xfd|f tLgj6f ufpF k flnsfdf s[ l if tyf 5}g.
gePsf nufotsf s'/fx? k|ltj]bgdf 5. ufpFkflnsfsf] sfof{non] dfq j8fx? gofF ag]sf 5g\. oL j8fdf kz'kfngsf] k|fljlws k|ofKt 5}gg\ ;fd' b flos jg pkef] Q mf
b]lvP. gLlh >f]tsf lzIfsx?nfO{ lzIfs, cleefjs, ljBfyL{ ;a}sf] :jf:Yo ;+:yf 5}g. $, #, * j8fdf eGg] u' g f;f] a] n f a] n fdf ;d" x ;F u s:tf] vfnsf] ;xsfo{
klg !@ ;o !% ;o lbP/ k9fpg ;+o'Qm k|of; h?/L 5. :jf:Yo ;+:yf 5}g. o;nfO{ g]kfn cfO/xG5. tkfOx?sf] cj:yf ufpF k flnsfn] ul//fv] s f] 5<
nufPsf] b] l vof] . oL ;d:of :jf:Yosf] If] q df klg w] / } ;/sf/sf] gLlt cg' ; f/ gePsf] s:tf] 5< xfdLn] z'?df pxfFx?nfO{ af]nfP/
b]lvPkl5 klxnf] jif{ g} xfdLn] lzIffdf ;d:of b] l vG5. ufpF k flnsfdf 7fpFdf lbg] elg/fv]s f] 5 To;}n] xfdL;Fu s[lif k|fljlws h]l6P x? 5nkmn rnfof} . tkfOx?n] ag
! s/f]8 @) nfv 5'§fof}. clxn] Pp6f klg c:ktfn 5}g. ;fdfGo xfdLn] klv{/x]sf 5f}+. olb To:tf] 5g\ ;d:of k/] s f] 7fpFd f xfdLn] ;+/If0f ug'{k5{. cfPsf ;d:ofx?
xfdLn] ! s/f]8 $% nfv ljlgof]hg :jf:Yo ;]jf lngsf] nflu ;d]t gePsf] eP xfdLn] c:yfoL ?kdf v6fPsf 5f}+. pxfFx? hfg'ePsf] 5. tkfO{ xfdL ldn]/ ug'{k5{ eGg] s'/f]
u/]sf 5f}+. Ko" 7 fg c:ktfn cfpg' k g] { eP klg ;~rfng ug'{k5{ ls eg]/ ;] j f lbO/xg' e Psf] 5. vf] h ] s } klg eof]. jgsf] sfof{nonfO{ klg
Tof] ah] 6 s' g s' g s' / fdf cj:yf 5. o; lsl;dsf] ah]6 ljlgof]hg klg u/]sf] xf]. * ;dod} t gx'g ;S5 t/ l9nf] rf8f] xfdLn] af]nfof}. tkfO{n] klg xfdL;Fu
vr{ ug' { e of] < ;d:ofnfO{ s;/L ;dfwfg ub} { gDj/ j8f cToGt ljs6 ePsf]n] k|fljlwsx? ;d:of k/]sf] 7fpFdf ;xsfo{ u/] / sfd ug' { k 5{ eGg]
ljBfnodf lzIfs ck|ofKt ePsf]n] x' g ' x ' G 5 < ToxfF c:yfoL ?kdf ePklg :jf:Yo k'lu/fv]sf 5g\. o;sf/0f Tolt al9 s'/fsfgL eof]. t/ jgn] clxn] ;+3
dflj, lgdflj / k|flj ljBfnodf ^) :jf:Yo If]qsf] s'/f ubf{v]/L dR5Ldf ;]jf lbg] eg]/ xfdLn] ah]6 5'6\ofPsf k|fljlwssf] ;d:of 5}g. dfkm{t k¥of]. Tolt xfdLnfO{ jf:tf
lzIfs b/jGbL yKof} . l;sfO{ Pp6f Onfsf :jf:Yo rf} s L 5. lyof}+. lhNnf;Fu ;a} ;Fu ;Nnfx o' j fx?nfO{ :yfgLo :t/d} afFs L $ k] hdf
@)&^÷)%÷@$ d+ u njf/ $
s[lifnfO{ klxnf] k|fyldstfdf /fv]/ =====================
klg u/]sf] 5}g. of]hgfj4 geP klg pkef] Q mfx?nfO{ af6f] s f] l8ndf vfnsf] xfd|f] of] a'emfO eof]. clxn] To;sf] lgdf{0fsf] nflu xfdL ah]6 oxfF n fO{ eGg} dg nfu] s f]
;fd'bflos jg pkef]Qmf ;d"xx?n] lj?jf /f]Kg nufO/x]sf 5f}+. b] z e/L tnb] l v dfly;Dd hf] dfu ug{ klg uO/fv]sf 5f}+. clxn] o; cl3 xfd| f ] s' / fsfgLdf
xfdLn] eg] cg' ; f/ sfd ufpF k flnsfn] kmf] x f] / lat/0fd'vL ah]6 cfO/fv]sf] 5 of] s]Gb|n] %) nfv lbPsf] 5. ljut g;d] l 6Psf] s' / f eP eGg' x f] ; \ .
ul//fVg'ePsf] 5. ;xsfo{ /fd|f] /x]sf] Joj:yfkg s;/L ul//fv] s f] ah]6n] b]znfO{ sxfF k'¥ofpg] xf] < jif{ @% nfv lbPsf] lyof]. xfd|f] s[lifnfO{ klxnf] k|fyldstfdf /fv]/
5. 5< b]zsf] cj:yf s:tf] x'g] xf] < of] l8lkcf/ aGg l9nf u/]sf] sf/0fn] xfdLn] l;rfO ;'ljwf lj:tf/ ug{ w]/}
afUb' n f ledlu7] ;8s / xfdLn] oxfF s f] kmf] x f] / d} n f lrGtfsf] ljifo 5. clxn] dfG5]sf] Tof] ;a} k};f vr{ ug{ ;lsPg. !) s' n fx? lgdf{ 0 f u/] s f 5f} + . 6f/L
dbg e08f/L dfu{ afx] s Joj:yfkgsf] 8lDkª;fO6 agfPsf ;f] r fO wf/0ff klg s] ePsf] 5 nfv dfq} vr{ ul/of]. Pp6f 9'+uf v]tx?df klg xfdLn] s'nf agfPsf
ufpF k flnsfsf] ;8ssf] cj:yf 5f}+. / s]xL ;do cl3b]lv ToxfF eGbfv]/L ca k'/} ;/sf/n] ul/lbg'k5{, lj5\of/ l;9L ;lxtsf] /fd|} uf]/]6f] af6f] 5f}+, h;n] ubf{ dflg;x?n] clxn]
s:tf] 5< kmf]xf]/ kmfNg /f]lsPsf] 5. ToxfF k'Ug] ;/sf/n] lbg'k5{. of] ;/sf/sf] lhDdf agfPsf 5f}+. ca Tof] l8lkcf/sf] ;lhn} l;+rfO ug{ ;s]sf 5g\.
lxpFb] af6f] htfst} uPsf] 5. j8f af6f] elTsPsf] / 6] 08/ k| l qmof xf] eGg] cj:yf h'g l;h{gf eof]. cfwf/df l:6d]6/ u/]/ lgdf{0f sfo{ To;n] ubf{v]/L dflg;nfO{ w]/}
g+= & / * df jiff{bsf] l;hgdf klg cufl8 a9fP/ csf] { dlxgfb] l v of] lemd|'s ufpFkflnsf dfq xf]Og cufl8 a9fpg] of]hgf 5. :gfyfg /fd|f] k|efj klg k/]sf] 5. xfd|f] 7"nf]
uf8L rNg ;Sg] cj:yf xf]. t/ k'n xfdLn] km]l/ z'? u5f}{. ut ;fn ;du| b]zs} ;d:of xf]. To;sf/0f kl/dflh{t ug]{, l;l9x?, kf]v/L agfpg] of]hgf eg]sf] bfl/drf}/sf] l;rfO s'nf]
gePsf] sf/0fn] jiff{df uf8L hfb}g. xKtfsf] Pslbg kmf]xf]/ p7fpg] u/]sf xfd|f] egfO eg]sf] s] xf] eg] dfG5]x? sfdx? ePsf 5g\. lbofNgfrf}/df xf]. Tof] sl/j () nfvsf] of]hgf
af6fx? /fd|f ag]sf 5g\. aflbsf]6df lyof}. t/ clxn] ufpFkflnsfjf;Lsf] lg:s[ o x} g . dfG5] x ?nfO{ ;s[ o v]n d}bfg lgdf{0f eO/fv]sf] 5. Eo' xf]. Tof] k|b]z / xfdL ldn]/ ;dk'/s
klg jiff{ d f klg uf8L nuftf/ r] t gfsf] j[ l 4 eP;F u } hyfeflj agfpg'k5{. dfG5]x ?nfO{ >dhLjL 6fj/ lgdf{0f ug]{ of]hgf /x]sf] 5. of] h gfdf kf] x f] / ;fn $) nfv
rln/fv]sf] 5. cf]v/sf]6df cem} ˆoflsg] kmf]xf]/ ;+sng x'g yfn]sf]n] agfpg'k5{. >ddf xfdLn] ljZjf; t'iff/fsf]6df klg rf}kf/Lx? lgdf{0f ?k}ofsf] sfd eof] clxn] %) nfv
xfdLn] a; nfg ;ls/fv]sf 5}gf}. ca xKtfsf] b'O{ lbg kmf]xf]/ p7fpg] ug'{k5{. Tof] >d ug]{ qmddf cfOk/]sf ul/Psf] 5. ToxfFsf] dlGb/ klg gof ?k}of 5. of] ;fn To;nfO{ ;DkGg
of] ;fn n}hfG5f}. lsgeg] af6f] cln sfd ub}{ 5f}. ;d:ofx?nfO{ xfdLn] 6]jf lbg] xf]. tl/sfn] ag]sf] 5. ko{6gsf] k"jf{wf/ ug]{ sfo{qmd /x]sf] 5. To:t} c?
;f3'/f] ePsf] sf/0fn] ut;fn xfdLn] ufpF k flnsfsf] cfGtl/s ltgLx?nfO{ k|f]T;fxg ug]{ xf]. To;sf] xfdLn] tof/ ub}{ 5f}. ;DkGg x'g t ;fgfltgf w]/} s'nfx? xfdLn] agfPsf
k" / f ug{ ;s]g f}. o;kfnL lxpbdf cfDbfgLn] kflnsfsf] ljsf;df nflu xfdLn] jf/ jf/ dfu ul//fv]sf s]xL ;do nfUnf. xfdLn] Pp6f ;f]r 5f}+. l;rfO{ kfOk klg v/Lb u/]/
cf] v /sf] 6 df a; n} h fg] of] h gf dxTjk"0f{ of]ubfg k'¥ofpFb5. t/ 5f} + . of] h gf NofP/ cfpg' x f] ; \ . agfPsf 5f}+ slt k"/f x'g] x'g\ slt xfdLn] ls;fgx?nfO{ ljt/0f u/]sf
agfPsf 5f}+. xfdLn] ufpFkflnsfsf] kflnsfjf;Lx?sf] s/ w] / } eof] sfo{qmdsf] sfd ug'x{ f];\. t/ dfG5]x? xf]Ogg\. 5f}+.
jl/kl/af6 Pp6f l/+u/f]8sf] lgdf{0f eGg] u' g f;f] x ? cfpg] u/] s f] pT;flxt 5}g. sfd s]xL u/]sf] 5}g
ul//fv] s f 5f}= . bxvf]n fsf] dfly x'G5. oxfFsf] kflnsfsf] cj:yf Tolts} cg' b fg dfU5. u/LjL a}ls+u sf/f]jf/ ;fOg /];u
+' fdf lsg<
dsf{jfªaf6 r'wf/f x'Fb} af+u] uf}8f x'Fb}
kf]v/L lx68f8f aflbsf]6, l6d'/rf}/,
s:tf] 5<
xfdLn] w]/} s/ nufPsf 5}gf} c?
cGTosf nflu ;/sf/n] dfq u/]/ x'bF g}
cfkm} klg >ddf nfUg'kb{5.
xflb{s ;dj]bgf
t' i ff/f, s' l 6rf} / em/] / dsf{ j fªdf ufpF k flnsfsf] t' n gfdf. sltko ko{ 6 g If] q sf] ljsf;sf]
hf]l8g] xf]. w]/}h;f] 7fpFdf of] ;8s s'/fdf xfd|f] al9 xf]nf sltko s'/fdf nflu s] s:tf sfo{ q mdx?
k"/f e};s]sf] 5. s]xL 7fpF afFsL 5 xfd|f] sd xf]nf To:t} ;/b/df To:tf] cufl8 a9fpg' e Psf] 5<
Tof] klg Ps b'O{ jif{df k"/f x'G5. al9 5} g . lxhf] ;fljssf ko{6g eg]s} s] xf] eGg] xfd|f] a'emfOdf
;8s lgdf{0 f ubf{ hyfeflj uflj;x?n] p7fPsf]df xfdLn] To:tf] pxL 7"nf 7"nf lxdfn, tfn tn}of
d] l zgx?sf] k| o f] u n] ljkb\ s f] w]/} a[l4 u/]sf 5}gf}. x'g\ eGg] xf]. Tof] a'emfO{ dfq x}g
hf] l vd klg a9fPsf] eg] / w] / } u/LjLnfO{ ;d] 6 \ g ] sfo{ q md /x]5 ko{6g. ko{6g eg]sf] h+un klg
rrf{ x' g ] u/] s f] 5. oxfF s f] :yfgLo txn] Nofpg /x]5. a:tL klg /x]5, v]tL ls;fg
ufpFkflnsfdf s:tf] a]nfdf d]lzg ;ls/fv] s f 5} g g\ eGg] u' g f;f] klg /x] 5 . af6f3f6f oL ;a}
hGd ldltM– :juf{ / f] x 0fM–
k| o f] u ug] { eGg] s] x L gLltx? cfO/x]sf] 5. oxfFs f] kflnsfsf] s' / fx?sf] ljsf; eg] ko{ 6 g;F u @)!^÷!)÷!^ @)&^÷)%÷!^
agfpg' e Psf] 5 < cj:yf s:tf] 5 < hf]l8P. To;sf/0f cf]v/sf]6df klg
;8s lgdf{0fsf] qmddf jgx? t xfd|f] u/Lj s]xL g s]xL u5'{ eg]/ t cfpg' xfdLn] Pp6f k'/ftfTjLs dxTjsf] sf]6
Tolt a9L gfz ePsf] 5}g. h] hlt k¥of] lg. u/Ljx?n] d afv|f kfNg 5. Tof] sf]6df hfgsf] nflu clxn]
ePsf] 5 tL e}xfn]. dfG5]sf gLhL tof/ 5'F. d s[lif v]tL ug{ tof/ 5'F. Pp6f l;9L agfPsf] xf]. Tof] klg cem} :j= wgf e08f/L
hUufx?af6 g} af6f] uPsf] 5. d s]xL pBd u/]/ cfDbfgLsf] >f]t cw'/f] 5. Tof] k"/f ug{ afFsL 5. csf]{ Ko"7fg lhNnf gf}jlxgL ufpFkflnsf j8f g+= * n'Kn'ª lgjf;L
;fj{hlgs hUufx?af6 Psbd sd a9fpg tof/ 5' F eg] / ul/jx? v]n d}bfg agfO/x]sf 5f}+. xfdL;Fu o; df08jL ;fKtflxssf lat/s >L ofdnfn e08f/Lsf]
5. xfdLn] Pp6f gLlt t agfPsf 5f}+ cfpg' k ¥of] . xfdLn] cfJxfg klg hUuf pknJw gePsf] n ] kfs{ x ? ddtfdoL cfdf :j = wgf e08f/Lsf] ^) jif{sf] pd]/df b'Mvb
t/ s] ug]{ ToxL gLlt cg';f/ hfg] xf] ul//fv]sf 5f}+. cfpg'xf];\, To:tf agfpg ;ls/flvPsf] 5} g . lgwg ePsf]n] lbj+ut cfTdfsf] lr/ zflGtsf] sfdgf ub}{
eg] af6f] klg gvlgg]. s]xL ug{ klg of] h gfx? agfpg' x f] ; \ . xfdL ;fd'bflos xf]d:6]sf] ejg aGb} 5 ;d:t zf]sfs"n kl/jf/hgk|lt w}o{wf/0f ug]{ zlQm k|fKt xf];\
g;lsg] . To;sf/0f g9f6Lsg tkfO{ x ?nfO{ ;xof] u u5f} { e g] / Tof] klg ck'/f] 5. xfdL] clxn] 9f8df eGb} xflb{s ;dj]bgf k|s6 ub{5f}+.
eGbfv]/L cfFvf lrDd u/]/ klxn] af6f] elg/fv]sf 5f}+. t/ xfd|f] a'emfO{ /s uf8]{gsf] nflu @) nfv vr{
agfpF To;kl5 lj?jf /f]Kg] xl/ofnL s:tf] eof] eGbfv] / L df5f dfg{ u/]/ u'? of]hgf agfPsf 5f}+. To;sf] df08jL ;fKtflxs kl/jf/
u/fpg] sfd u/f}nf eg]sf 5f}+. xfdLn] gl;Sg] df5f df/] / vfg lbg] . @@ s/f] 8 sf] :6Ld] 6 cfPsf] 5. Ko"7fg gu/kflnsf j8f g+= & Ko"7fg .
df08jL @)&^÷)%÷@$ d+unjf/ %
dlxnfdf x'g] k|d'v SofG;/, s;/L aRr] < 8]u
+ ' Hj/f] ;DjGwL
–8f= clgtf /f}lgof/ ;r]tgfd"ns ;Gb]z
SofG;/, ;fdfGo efiffdf eGbf k' ? if;F u sf] of} g ;Dks{ cyjf x'g] o; SofG;/sf] olsg sf/0f
z/L/sf s' g } efusf sf] l ifsfx? o:tfvfn] of} g hLjg ePsf kQf gnfu] klg s] sf/0fn] / s:tf
clgolGqt / c;fdfGo ?kdf a9\b} klt;F u sf] ;Dks{ , sdhf] / /f] u cj:yfdf x' g ;Sg] hf]l vd a9L kl/ro M
hfg' xf] , h;sf sf/0f ;fdfGo k|lt/f]wfTds Ifdtf, nfdf] ;do;Dd /xG5, eGg] s' / fx? ljleGg 8]u+ ' Hj/f] Pl8; Plhk6fO{ -Aedes aegypti_ hftsf] kf]yL nfdv'§s ] f]
sf]ifx?sf sfddf afwf kg{ hfG5. uel{g\ /f]ws rSsL ;]jg, w"dkfg cflb cg';Gwfgn] k'li6 u/]sf 5g\. 6f]sfO{af6 dflg;df ;g]{ ;?jf /f]u xf] . of] Pl8; nfdv'§n ] ] lbgdf
To;n] sfnfGt/df z/L/el/ o:tf x'g \. ;fy} o; SofG;/ lj?4sf] :tg SofG;/sf] hf] l vd
c;fdfGo SofG;/sf sf]ifx? 5l/O{ EoflS;gnfO{ s8fOsf ;fy nfu" ug{ a9\gs ' f sf/0fx? lgDg 5g:!_ a9\bf] dfq 6f]Sg] u/]sf] kfO{G5 . of] /f]u dflg;af6 dflg;df l;w} ;b}{g . of]
w]/} c+ux?sf] sfo{;Dkfbgdf afwf g;Sg'nfO{ klg xfd|f] If]qdf o;sf pd] / , @_ SofG;/sf] kfl/jfl/s nfdv'§]n] ;kmf kfgL hd]sf ;–;fgf :yfgdf km'n kfg]{ ub{5 .
k'Ug uO{ d[To'sf] d'v;Dd k'¥ofpF5. kLl8tsf] ;+Vof a9\b} hfg'sf] sf/0f k[i 7e"l d lacf/l;P!/lacf/l;P@ vf;u/L jiff{sf] kfgL hDg] l6gsf 8Aafx?, /Ësf vfnL 8Aaf, yf]qf
SofG;/ cfh ;Dk"0f{ dfgj /x]sf] 5. lhg, oL Ps k' : tfb] lv csf] {d f
hLjgsf nflu Ps k|d'v :jf:Yo k|fylds r/0fdf s'g } nIf0f j+zf0f'ut lsl;dn] ;5{g\ / oL lhg jf k'/fgf 6fo/, cnsqf jf dl§t]nsf vfnL 8«dx?, km'nbfgL, udnf,
r'gf}tL ag]sf] 5. o; r'gf}tLnfO{ lrb}{ gb] l vg] eP tfklg sfnfGt/df x'g] dlxnfdf :tg SofG;/sf] hf]lvd s'n/, kfgLsf 6\ofª\sL cflbdf o;n] km''n kfb{5 . jiff{t\sf] dlxgf;Fu}
lrlsT;f lj1fgn] s]xL To:tf k4lt b'vfO/lxt /ut aUg], ;]tf] kfgL aUg], cToGt} a9L /xG5. #_afSnf] :tg, htftt} kfgL hDg yfn]kl5 of] /f]usf] k|sf]k x'g] u/]sf] kfOG5 .
Jojxf/df NofO;s]sf] 5, h;af6 sDd/ b'Vg] nufot ;d:of b]vf $_ sd pd]/df dlxgfjf/L ;'? x'g'
SofG;/;Fusf] n8fOFdf w]/}n] lht kg{'sf ;fy} P8efG; :6]h SofG;/df / a9L pd]/;Dd dlxgfjf/L g;'Sg', 8]+u' Hj/f]sf nIf0fx? M
xfl;n ul/;s] s f 5g\ . cfh cGo c+ux?df km}lng] / cg]s c+u aRrfnfO{ b"w gr';fpg' jf Ps 8]+u' Hj/f]sf] d'Vo nIf0f PSsf;L pRr Hj/f] cfpg' xf] . of]
dlxnfdf x'g] k|d'v b'O{ SofG;/ / ;Da4 nIf0fx? b]vf kb{5g\. o;sf] jif{eGbf sd ;dodfq b"w r';fpg', Hj/f] %–& lbg;Dd /xg ;S5 . ;fy} lgDg nIf0fx? klg
SofG;/ l/lnkm ;f];fO6L/ ljZj /f]syfdsf nflu hgr]tgf g} d'Vo %_ clgolGqt zf/Ll/s jhg, ^_ b]lvG5 M
:jf:Yo ;+u 7g nufotåf/f hf/L pkfosf ?kdf cl3 ;fl/Psf] 5, dWokfg, hfF 8 -/S;L ;] j g, &_
/f]syfdsf pkfosf af/]df k|sfz h;df dfly plNnlvt hf] l vdsf ljls/0fsf] k|efj, *_ xdf]{ghlgt  cfFvfsf] u]8L tyf 6fpsf]sf] kl5Nnf] efu w]/} b'Vg],
kfb}{5'. sf/0fx?sf] /f] s yfd ub} { hf]l vd pkrf/, uel{\g/f]ws rSsLsf] nfdf]  z/L/ s6\s6L b'Vg],
OG6/g] ; gn Ph] G ;L km/ Go"gLs/0f ug{' g} xf]. ;do;Dd ;]jg cflb kb{5g\.
SofG;/ l/;r{ -cfOPcf/;L_ åf/f ljZj :jf:Yo ;+u7gåf/f hf/L o:tf cfˆgf] a;df /xg]  z/L/df lald/f cfpg] / /Qm>fj x'g],
@)!* sf] cGTodf hf/L cfFs8f lgb] l { \ z sf adf] l hd (-!# jif] { hf]lvdk"0f{ afgLx?af6 cfkm"nfO{ 6f9}  hf]gL{, x8\8L tyf dfF;k]zLx? b'Vg] .
cg';f/ :tg SofG;/ ;+;f/el/sf aflnsfnfO{ lgz'Ns PrlkeL EoflS;g /fVg' , lgoldt Jofofd ug{ ' /
dlxnfdf ;aeGbf a9L cyf{t\ ;Dk"0f{ lbOg] k| f jwfg cg' ; f/ :s' n ] zf/Ll/s tGb'?:ttf sfod /fVg  pRr Hj/f] ;Fu} dflysf nIf0fx? dWo] b'O{ jf b'O{eGbf a9L
SofG;/kLl8tdWo] @%=$ k|ltzt :tg 5fqfx?nfO{ lgz'Ns EoflS;g nfu" ;Sg'n] w]/} g} hf]lvd Go"gLs/0f u5{. nIf0fx? b]vfk/]sf] v08df 8]+u' Hj/f] ePsf] z+sf ug{ ;lsG5.
SofG;/ kLl8t /x]sf] kfOPsf] 5. cGo ul/;lsPsf] 5 t/ klg plrt r]tgf o;sf ;fy} a9\ b f] pd] / ;F u }
tLg k|d'v SofG;/df sf]nf]/]S6n - cefjdf k|efjsf/L x'g g;ls/x]sf] ljz] i f1x?;F u sf] /fo ;Nnfx
o;sf ;fy;fy} jfsjfsL nfUg], jfGtf x'g], k]6 b'Vg], gfs jf luhfaf6
7"nf] cfG›f_ / kmf]S;f] SofG;/ / cu|0fL ljz]if1x¿sf] /fo 5. ljsl;t adf] l hd plrt hfF r x? ugf{ n ] /ut aUg], /Qm>fj x'g] jf z/L/df /ut /x]sf rSsf -lgn8fd_
kf7]3/sf] d'vsf] SofG;/ /x]sf 5g\. d'n'sx? ;ef{Osn SofG;/ lgd{"n cfkm"df x'g;Sg] SofG;/sf] hf]lvd b]vfkg],{ a]xf]z x'g] cflb nIf0fx? klg b]vf kg{ ;S5g\ .
pQm tYof+s cg';f/ dlxnf ug]{tkm{ tlNng 5g\ / xfnsf lbgdf Go"gLs/0f x'g'sf ;fy} ;dod} /f]u
z/L/sf cGo efusf] SofG;/sf] k'?if afnsx?nfO{ klg of] EoflS;g klxrfg eO{ k"0f{ pkrf/ kZrft\ :jf:y 8]+u' Hj/f]sf] pkrf/ M
t'ngfdf oL tLg SofG;/n] kLl8t lbg] k|fjwfg NofO;s]sf 5g\ eg] xfdL /xg ;lsG5. hf] l vd klxrfg 8]u+ ' Hj/f] ljiff0f' -Virus_ sf] sf/0faf6 x'g] ePsf]n] o;sf] vf;
dlxnfsf] ;+ V ofdWo] nueu %) w]/} k5fl8 ?dlNnO/x]sf 5f}F. kZrft\ j+zf0f'ut cfwf/df cToGt} pkrf/ 5}g . :jf:Yo ;+:yfdf o;sf] nIf0f cg';f/ pkrf/ ul/G5 .
k|ltzt ;+Vof cf]u6]sf 5g\. rf}+yf] oL t eP /f]syfdsf pkfo. hf]lvddf /x]sf dlxnfsf] /f]u b]lvg'
/ xfd|f] If]qdf dxTj /fVg] ljifo aGg ;dod} /f] u klxrfgsf nflu cufl8 g} zNolqmof ug] { rng 8]+u' Hj/f]af6 x'g ;Sg] hl6ntfaf6 arfpg :jf:Yo hfFr / pkrf/sf]
cfpF5, kf7]3/sf] d'vsf] SofG;/ cjnDag ul/g] tl/sfdWo] Ps /x]sf] ljsl;t d'n 's df kfOG5. ljZj nflu tTsfn glhs}sf] :jf:Yo ;+:Yffdf ;Dks{ /fVg' k5{ .
cyjf ;ef{ O sn SofG;/. o:t} 5, Kofk :d] c / l:qmlgª 6] : 6. :jf:Yo ;+u7gåf/f hf/L lgb]l{\zsf
dlxnfdf b] l vg] cGo SofG;/df cd]l/sg SofG;/ ;f];fO6Låf/f hf/L cg';f/ o; SofG;/sf /f]syfdsf 8]+u' Hj/f]af6 aRg] pkfo M
kf7]3/, l8Daf;o, yfO/f]O8, k]6, ;ef{Osn SofG;/ /f]syfd lgb]l{\zsf pkfo lgDg 5Gf\M  8]+u' Hj/f]af6 aRg nfdv'§sf] 6f]sfO{a{ f6 aRg' k5{ .
sn]hf], KoflGqmofh, ls8\gL, 5fnf, adf]lhdsf ufO8nfOG; lgDg 5G: !_ :tg SofG;/sf k|f/lDes
e] h fOgf, of{ nu| G yL, 3fF 6 L, d' v !_ @! jif{b]lv @( jif{ pd]/ nIf0fx?sf af/]df hgr]tgf a9fpg'  cfkm' a:g] 7fpF jl/kl/ kmflnPsf vfnL a§f, cnsqf jf dl§t]nsf
cflbsf] SofG;/ / lnDkmf] d f, ;d"xsf dlxnfn] k|To]s # jif{df Kofk / ;s];Dd l56f] /f]usf] klxrfgsf vfnL 8«dx?, k'/fgf 6fo/ cflbdf kfgL hDg glbg] pkfo ug'{
No's]ldof nufot k5{g\. l:do/ 6]:6 u/fpg] nflu :jf:Yo ;+:yfdf ;Dks{ ug{' k5{.
t/ ljZjel/sf] tYof+s / xfd|f] @_ #) jif{ gf3]kl5 ^% jif{;Dd @_ l:qmlgª 6]:6: o;dWo]
h:tf] ljsf;f]Gd'v d'n'sdf ul/Psf Kofk 6]:6;Fu} PrlkeL 6]:6 k|To]s % :tgsf] lrlsT;sLo hfF r /  kfgL hldxfn]sf] v08df xKtfdf @ k6s kfgL jl/kl/ df]lan jf
vf] h cg' ; Gwfgdf cfwfl/t jif{df u/fpg] d]df]u|fkmL k5{g\. d]df]u|fkmL :tg dl§t]n 5s{g] / vfg]kfgLsf 6\ofª\sLnfO{ klg nfdv'§] k|j]z ug{
tYof+sdf w]/} km/s 5. o;sf] #_ h;df o; SofG;/sf] SofG;/sf] Ps dfq k|dfl0ft pkof]uL glbg] u/L 9fs]/ /fVg'k5{ .
hf] l vdaf6 aRgsf nflu of] hf]lvd a9L b]lvG5, pxfFx?n] cfˆgf] l:qmlgª 6]:6 xf]. xfdLsxfF a9\bf]  kfgL 6\ofª\sLnfO{ x/]s xKtf vfnL u/L ;kmf ug'{k5{ .
leGgtfsf sf/0faf/] a'‰g cToGt ljz]i f1sf /fo adf]lhd kmnf]-ck xf]n a8L r]scksf] 6«]G8;Fu} o:tf
h?/L 5. SofG;/ l/lnkm ;f];fO6L u/fO/xg] / cGo hfFrx? u/fpg] l:qmlgª 6]:6x?sf] af/]df hgr]tgf  s'n/df /x]sf] kfgLdf k|To]s xKtf Ps÷b'O{ rDrf dl§t]n xflnlbg]
g]kfn, g]kfn cf]Gsf]nf]lhsn ;f];fO6L $_ ^% jif{ pd] / kl5 cfˆgf] km}nfpg' cfhsf] cfjZostf ag]sf] ug'{ k5{ / %÷% lbgdf s'n/df hDdf ePsf] kfgL ;kmf ug'k{ 5{.
nufotåf/f @)!& df hf/L tYof+s kl5Nnf] !) jif{df lgoldt hfFrdf 5.
cg';f/ g]kfnL dlxnfdf b]lvPsf /xL s' g } c;fdfGotf gb] l vPsf] #_ cGo hfF r x?:
 udnfsf] kfgL klg xKtfdf b'O{ k6s ;'Sg lbg' kb{5 . ;'sfpg
k|d'v SofG;/x?df cj:yfdf l:qmlgª 6]:6 ul//xg' kb}{g cN6« f ;fpG8, Pdcf/cfOO,{ ;Dej geP b'O{ rDrf 89]sf] df]lan jf dl§t]n xflnlbg' k5{ .
kf7] 3 /sf] d' v sf] SofG;/ o;/L l:qmlgª, PrlkeL 6]:6 6f]df]l;Gy]l;;, afof]K;L cflb. To:t} efF8fnfO{ kfgL hDg glbg 3f]K6\ofP/ /fVg' kb{5 .
kLl8t dlxnfsf] ;+Vof !(=! k|ltzt, nufotsf] l/hN6 c;fdfGo b]lvPsf] hfF r x?dfkm{ t SofG;/sf]  nfdv'§]sf] 6f]]sfO{af6 aRg k'/f afx'nf ePsf] k'/f z/L/ 9fSg]
:tg SofG;/ !^=# k|ltzt, kmf]S;f] ;fy} ;DalGwt nIf0fx? b]lvPsf] klxrfg kZrft\ o;sf] k|sf/, :6]lhª,
tyf :jf;k|Zjf;;DaGwL SofG;/ cj:yfdf la:t[t zf/Ll/s hfFr ;fy} xdf]{g ;]lG;l6le6L, pd]/ cflbsf
n'uf nufpg' k5{ . o;sf ;fy} nfdv'§s ] f] 6f]sfO{af6 aRg] dnd
!)=@ k|ltzt, l8Daf;o ^=! k|ltzt cGo hfF r x? h:t} lecfOP, cfwf/df lrlsT;f k4lt ckgfOG5, nufpg' k5{ .
/ k]6sf] SofG;/ #=* k|ltzt /x]sf sNkf]:sf]kL, ;le{sf]u|fkmL, So'/]6]h- h;df zNolrlsT;f,  8]+u' Hj/f] lj?4sf] vf]k tyf vf; pkrf/ ;d]t gePsf] x'bF f
5g\. afof] K ;L, lx:6] / f] : sf] k L / cGo /]l8of]/s]df]y]/fkL, xdf]{gy]/fkL k5{g\. nfdv'§]sf] 6f]sfO{af6 aRg' g} o; /f]uaf6 aRg] d'Vo pkfo xf].
ljZjel/sf] tYof+ s cg' ; f/ efux?df km}lnPsf] z+sf ePdf cGo cGT odf
rf}+yf] :yfgdf /x]sf] kf7]3/sf] d'vsf] c+usf] hfFrx? ul/G5. xfdLsxfF ;' G gdf cfpg] nfdv'§], e';'gf ;fgf k|f0fL x'g\, logsf] 6f]sfO{n]
SofG;/ g]kfnL dlxnfdf rflxF k|yd :tg SofG;/ SofG;/af6 x' g ] d[ T o' s f sf/0f :jf:Yodf 7"nf] vt/f Nofpg ;S5 .
:yfgdf s;/L b]lvof] t< ;+;f/e/df :tg SofG;/nfO{ nueu ;tk| l tzt g} l9nf /f] u
kf7] 3 /sf] d' v sf] SofG;/ dlxnfn] nueu SofG;/sf] klxrfg x'g' xf]. o;sf] /f]syfdsf k'/f afx'nf ePsf] n'uf nufcf}+, ;'Tbf ;w}+ em'nsf] k|of]u
ljsl;t ljZjdf 36\bf] b/df kof{ojfrLsf ?kdf lng] u/]sf 5g\. pkfosf af/]df hgr]tgf, hf]lvd
/x]sf] of] /f]usf] sf/s tTj Xo'dg :tg SofG;/sf k|f/lDes nIf0fx?df Go"gLs/0fsf nflu b}lgs hLjgdf u/f}+,
Kolknf]df efO/; gfds lhjf0f' xf]. :tg / sfvLdf lgoldt b' v fO x]/km]/ h:t} vfgkfg/zf/Ll/s Jofofd
ljsf;f]Gd'v ljZjsf dlxnfdf of] x'g'/ufF7fx? b]vf kg{', :tgsf] 5fnfdf / lgb]l{\zsf adf]lhdsf lgoldt
nfdv'§]sf] 6f]sfO{af6 arf},+ 8]+u' Hj/f]af6 arf}+ .
;+qmd0f x'g' / o; SofG;/sf] hf]lvd kl/jt{g b]l vg', lgKknsf] cfsf/ hfFr g} x' g \. hlt l56f] /f]usf] 8]+u' tyf cGo ls6hGo /f]u ;DaGwL yk hfgsf/Lsf] nflu
a9\g'sf sf/0fx? x'G, sd pd]/df kl/jt{g x'Fb} hfg' cflb kb{5g\. klxrfg x'G5, Tolt g} l56f] o:tf
ljjfx, sd pd]/ d} uef{wfg, w]/ } :tgdf /xg] b'Uw u|GyL, 8S6 - /f] u af6 d' Q m eO{ :j:y /xg glhssf] :jf:Yo ;+:yfdf ;Dks{ /fVg'xf]nf .
k6ssf] uef{wfg, sdhf]/ cfly{s / :tgsf] d'G6f;Dd b'w Nofpg] 6\o\A;_, ;lsG5.
;fdflhs cj:yf, PseGbf a9L cGo tGt'x?, af];f] nufotaf6 ;'? :jf:Yo vj/klqsfaf6. cg'/f]ws M :jf:Yo sfof{no, Ko"7fg
df08jL @)&^÷)%÷@$ d+ u njf/ ^

k|hftGqsf dxfg ;]gfgLsf] lgwg Ps ;:d/0f


g]kfnsf] Oltxf;df Pp6f dWod la/f] wsf] To:tf] l:ylt xf] h;df 5}g. d tkfOx?;Fu clxn]sf] nflu Tolt ;lhnf] / rf8} x'G5 eGg] nfUb}g
kl/jf/sf] hgtfsf] 5f] / f h;n] hgtf, la/f]wL ;/sf/ dfly o:tf] ljbf lnP/ hfb} 5'F.Ú dnfO{.Ú
hLjge/ ;+ 3 if{ u/] / k| h ftGqsf] c;x} o bjfj kf5{ ls – To; pgn] /fhtGqsf] af/] d f, :jod tyf OdfGbf/Lk" j { s
:yfkgf u¥of], b]zsf] gjlgjf{lrt ;/sf/n] hgtfsf] k| h ftflGqs k|hftGqsf] af/]df / oxfFsf] ljsf;sf] /fhgLlt ug]{ ;Nnfx lbb} pgn] eg]
k|wfgdGqL aGof]. /fhfåf/f @)!& kf}if clwsf/ lbg afWo x'g'kb{5.Ú df]8]n -gd'gf_sf] af/]df cfk\mgf ljrf/ – …xfdLx? lj/f]wL kIfdf 5f}+ ==== o;
! df k|hftGq ckx/0f ubf{ aL;f}{ aLkL k6s–k6s h]ndf kg'{, /fVg rfx] – …klxnf], cfh b]znfO{ kl/k|Ifdf lj/f]wLx?sf] 7"nf] e"ldsf
jif{eGbf al9 ;+3if{/t g]tfsf] lgwgdf k|jf;df a:g', cfˆgf] :jf:Yo eGbf hf] u fpg' k g] { cj:yf 5. To;} n ] 5 eGg] tYo a'e\mg cfu|x ub}{ pgn]
b]z ljb]zaf6 h'g >4f ;'dg ck{0f al9 lrGtg b]zsf] ug'{, hgtfsf] b]znfO{ hf]ufpg ;3fpF k'¥ofpFg ;Sg] eg] – …la/f]wLx? u}/ lhDd]jf/ eP
ul/of], o:tf >4f z'dg ;+;f/d} sd} d'lQmsf] nflu k|hftGq :yfkgfsf] ;+ : yfx?;F u xfdLn] j} d g:osf] eg] t ;/sf/df a;]sf dflg;x? t
x'G5g\. tTsfngLg /fhf dxg]Gb| / nflu ;do lbbf pgn] cfˆgf] ;DjGw /fVg' x'Fb}g. pgn] eg] – emg\ ;lhn};Fu u}/ lhDd]jf/ x'G5g\.
pgsf pQf/lfwsf/L /fhf lj/]Gb|sf] lsg eg] pgLx?sf] xftdf
kfnfdf g]kfndf !! jif{ / ef/tdf xltof/ 5 kN6g 5, aGb's 5,
$ jif{ u/L !( jif{ pgL sf/fuf/sf] ;a} s'/f 5. pgLx? t 5f8f
aGbL eP. klg x'g;Sb5g\.Ú
s[i0f k|;fb sf]O/fnf, aLkL cTodf pgn] eg] – sdn kf]vn
]|
/ sf]O/fnf kl/jf/ hLjge/ ljlw …dnfO{ g]kfnL hgtfn] >]o lbg ofqf g t Oltxf;df s'g} ;do ePsf]
/ k2lt :yfkgfy{ tTsfnsf vf]Hb5 eg] Pp6} s'/fdf b]cf];\ lyof]. gt x[bo b]lv g} :jt:k"mt{
;/sf/ la?4 ;+3if{ u/]. ;+3if{ ls d} n ] b] z leq b] z sf] ;a}n] >4fefj k|s6 u/]sf] g} kfOPsf]
ub}{ ubf{sf] cj:yfdf lktf s[i0f ;fdy{nfO{ ame]msf] /x]5.'F b]zsf] lyof]. o;/L zj ofqf kl5 pgsf]
k| ; fb sf] O /fnfsf] lgwg x' F b f ;fdy{ n fO{ d} n ] d' v l/t ug] { cGToli6 ePsf] lyof].
sf/fuf/df alGb aLkLn] lktfsf] sf]lzz u/]sf] /x]5'F.Ú g]kfnsf] Oltxf;df lxhf]sf lj/
lqmof ;d]t v'nf aftfj/0fdf ug{ o;/L b]zjf;Lsf] gfddf k'v f{ x ?n] b]z nfO{ s;} ;F u e' mSg
kfPgg\. Pp6f dWod kl/jf/df ;Gb] z lbb} dfu{ k|z :t ub}{ lbPgg\. s;}sf] clwgdf kg{ lbPgg\.
hlGdPsf lktf s[ i 0f k| ; fb pkrf/sf] nflu ljb]z k'u]sf b]znfO{ ;w} ;w} :jtGq cl:yTjdf
sf]O/fnfsf k'qx? s]jn s[i0f aLkLsf] of] ;Gb]z clGtd x'g /fv], :jod\ zq' kIfn] klg oxfFsf
k| ; fb sf] O /fnfsf dfq ;' k ' q uof]. pgnfO{ yfOn}08 k'¥ofOof] lj/ axfb'/x?sf] k|z+;f u/]sf lyP
ePgg\, pgLx? g]kfns} nflu / t/ /f] u lgsf] x' g g;Sg] eg] aLkL sf]O/fnfsf] hGdn], pgsf]
k| h ftGq :yfkgfy{ s f] n8fO{ d f 8fS6/sf] ;Nnfxg' ; f/ / g] t [ T jn] k| h ftGq k| f KtLsf] b[ 9
nl8/x]. cGttM pg}n] :yfkgf aLkLsf] OR5f cg';f/ pgnfO{ OR5fzlQmn] g]kfnnfO{ ;+;f/df kl/ro
u/]sf] g]kfnL sf+u|];s} g]t[Tjdf yfO ljdfgaf6 lu/hfafa' n ] u/fpg 7"nf] d2t k'u]sf] lyof]. aLkL
!)$ jif{ ;Dd h/f] uf8]sf] /f0ff :jb] zd} Nofpg] lg0f{ o u/] . /fhgLltdf dfq xf]Og ;flxTodf klg
zf;gsf] cGTo ;d]t eof]. pg}sf] @)#( >fj0f ^ ut] ;fFem %M$) /fhgLlt b]lv cnu JoUn} JolQmTjsf
;lqmotfdf @)!% ;fndf k|yd ah] lqe'jg ldfg:yndf pgnfO{ wgL ;flxtTosf/ klg lyP. cfh
lgjf{ r g ;DkGg eO{ g] k fnL yfOn}08af6 NofOPsf] lyof]. pgsf] kfly{j z/L/ xfd|f] cufl8 geP
sf+u|];n] b'O{ ltxfO{ dt k|fKt u¥of]. ljdfg pq'g ' cl3 g} e'tk"j{ klg pgn] lbPsf] cfbz{ ljrf/
jLkL b]zsf] k|wfgdGqL ePsf] 8]9 k| w fgdGqL dft[ s f k| ; fb lgb]{zg, /fi6«sf] nflu dfu{bz{gsf]
jif{ laTbf glaTb} /fhf dx]Gb|n] sf]O/fnf, /fhgLlt1 Clifs]z ?kdf /x] s f] 5. clxn] s f] pgn]
;+;b\ lj36g u/L bn dfly k|ltjGw :jf:Yojf/] ;dod} ;hu ePgg\. …h:tf] /fhtGqsf af/]df Tof] o:tf] zfx, k"j{ ;f+;b ;b:ox? lhNnf :yfkgf u/]sf] g]kfnL sf+u|]; nfdf]
nufP. ;Dk"0f{ /fhgLlts bnsf g]tf, k|f yldstf k|hftGqsf] nflu lbP. ;+:yf 5, xfd|f] g]kfnsf] nflu, g]kfnsf] lhNnfsf pgnfO{ e] 6 \ g uPsf ;do ;Qfdf k' uL xfn k|l tkIfsf]
sfo{ s tf{ x ?nfO{ sf/fuf/df alGb To;}n] nfdf] ;dob]lv ;'?jft ePsf] /fli6«otfsf] nflu, clxn] hf] ljkQL ;fyLx?, /fhwfgLsf /fhgLlts ?kdf /x]sf] 5. o; bnsf] s]Gb|Lo
agfOof] , /fhf dx] G b| n ] ;+ ; bLo pgsf] /f]u SofG;/ a9\b} uof]. ;do k/] s f] 5, afl/ofaf6 To;nfO{ JolQmx? u0f]zdfg l;+x, s[i0f k|;fb g] t [ T jn] aLkLsf] !)^ cf} +
Joj:yfsf] ljsNkdf k~rfotL ;dodf pgn] ;fdfGo :jf:Yo k/LIf0f arfpgsf] nflu o;n] j8f] of]ubfg e§/fO{, ljBfyL{x? ef/tLo g]tf hgtf hGdhoGtLsf] cj;/ kf/L bf] > f]
Joj:yf nfu" u/]. o;/L /fhfåf/f u/fpF b f SofG;/sf] nIf0f ePsf] lbg ;Sb5. To;f] x'gfn], To;sf] kf6L{sf cWoIf rGb| z]v/ ;d]tsf] r/0fsf] hg hfu/0f sfo{qmd b]ze/d}
:yfkgf ul/Psf] lgb{nLo Joj:yfsf] 8fS6/sf] l/kf] 6 { cflb / /fli6« o lvnfk xfdLn] a8f] ;hu eP/ dfq k+lQmj4 ?kdf pkl:yt lyof]. o; k'¥ofpFg] 3f]if0ff u/]sf] 5. :d/0f /xf];.\
cGTo ug{ / ;+ ; bLo Joj:yf cGt/f{li6«o bjfjsf] sf/0fn] pgnfO{ sf/jfxL ug{ k5{. gq eg] h'g tTjn] cj:yfdf pgsf] 9's9'sL dfq afsL jLkLn] cfˆgf] clGtd k6s
:yfkgfsf] k' g M g] t [ T j klg aLkL /fhfn] :jf:Yo k/LIf0f u/fO{ cf}iflw xfd|f] /fi6«nfO{ l;Wofpg nfu]sf] 5, lyof]. pgnfO{ PDj'n]G;af6 l;w} ho b]zjf;Lsf] gfddf lbPsf] ;Gb]zsf]
sf]O/fnf / g]kfnL sf+u|];n] g} u¥of]. pkrf/ ug{ sf/fuf/af6 d'Qm u/]. ToxL tTj xfd|f] k5fl8 nfu]/ xfdLNfO{ jfu] Z j/L -rfj] n _ l:yt cfk\ m g} lbzf lgb]{zg ;Qf kIfsf] wd{ s] xf]
b]zleq / k|jf;af6 ;d]t g]kfnL aLkL ef/tsf] aDjO{ x' F b } ;dy{g u/]/ Tof] u/fpg ;Sb5.Ú lgjf;:yfgdf nluPsf] lyof]. x/]s < k|ltkIfsf] st{Jo s] xf]< eGg]
sf+u|]; ;lqmo eO{ ;+u7gdf nfUof]. cd]l/sf k'u]kl5 ;g\ !(&& h'g !^ …k~rfotjfbLx? eGb5g\ ls k|oTg ubf{ klg k|s[ltsf] csf6\o aLkLsf] dd{ a'em\g] k|of; ul/Pg eg]
k6s–k6s ;+3if{sf sfo{qmdx? ub}{ df pgsf] ck|]zg ePsf] lyof]. /fli6«o /fhfnfO{ alnof] kf/] ;a l7s x'G5. lgod s;}n] kl/jt{g ug{ ;Sb}g. b]z cem jjf{b x'Fb} hfg] 5. /fli6«otf
uof] . hgdt ;+ u | x sf] jftfj/0f d] n ldnfksf] gLlt lnO{ :jb] z t/ xfdLx? eGb5f} /fhtgQnfO{ cflv/df @)#( >fj0f ^ ut] ;fem / k|hftGq sdhf]/ x'g] 5. oL b'j}
l;h{gf u¥of]. klmls{Psf aLkL / pgsf ;fyLx?nfO{ alnof] kfg{ klg tl/sf 5. /fhf 7"nf] ^ jh]/ !% ldg]6 hfFbf -@! h'nfO{ s'/f k|lt ;hu x'g' g} ;Rrf aLkL
hgdtsf] kl/0ffdnfO{ :jLsfb}{ P/kf]6a{ f6} lu/ˆtf/ ul/of]. sf/fuf/af6} xf] eg]/ dfq /fhtGq alnof] x'Fb}g. !(*@ df_ ^* aif{sf] pd]/df tb\g';f/ k|ltsf] >4f~hnL x'g hfg] 5.
cufl8 a9\of]. aLkL rfx] sf/fuf/df cbfntdf aofg lbg pkl:yt /fhtGqnfO{ alnof] kfg{ n fO{ klg ;g\ !(!$ ;]K6]Dj/ * df hGd]sf -n]vs ljkL lrGtg k|lti7fg /
a;'g\, rfx] k|jf;df, rfx] v'nf ?kdf u/fOof]. k| h ftGqsf] Gjf/fgsf] gfd …r'8fd0fLÚ …k|hftGqsf ljkL ljrf/sf lhNnf kbflwsf/L
b]z e|d0fdf lx8'g\ s'g} ;do klg pgnfO{ ;Gbe{M aLkL hoGtL ;+:yfut k|;fbÚ k|Voft gfd aLkL sf]/fnfsf] ;b:o ;d]t /x]sf 5g\._
cfˆgf] b[9 l;4fGtdf larlnt ePgg\. kmf] S ;f] s f] , ljsf; x' g ' lgwg ePsf] lyof].
pgL rfx] /fhf;F u xf] ; \ jf k~r
g]tfx?;Fu xf];\ jf :jod cfˆgf]
3fF 6 Lsf] SofG;/n] ;tfpF b } uof] .
pgsf] :jf:Yo lau|b}–lau|b} uof].
k/]sf] 5.Ú
…k~rfotjfbLx?;Fu xfd|f] lj/f]w
pgsf] lgwgsf] b'Mvb vj/
;j{ k| y d lala; n] cfhsn
Joj:yf kl/jt{g =========
/fhgLltdf xf]ldbf d}n] b]v]sf] ;kgf
bnsf g] t f sfo{ s tf{ ; F u xf] ; \ aLkL ;+:yfut ?kdf k|hftGq /fhtGqsf lgDtL xf]Og Tof] /fhtGqnfO{ sfo{qmdaf6 / /]l8of] g]kfnsf] c+u|]hL
stf x/fPxf]nf < nq]sf] d]/f] zl//af6
abnfsf] efjgfn] sfo{ gu/L ljlw / :yfkgfy{sf] tof/Ldf nflu/x]. @)#( s;/L hf]ufpFg] eGGf] tl/sfdf klg xfd|f] ;dfrf/ / cfsfzjf0fL -cn Ol08of
phf{ x/fP h:t} u0ftGqsf] ;dfhjfb
k2tL cg';f/ b]z rnfpFg], hgtfsf] nfu]kl5 pgsf] :jf:Yo km]l/ lau|]/ dte]b ePsf] xf].Ú /] l 8of]_ sf k| zf/0f kl5 ;+ ;f/sf
klg x/fpg] kf] xf] ls < Kofs]6 /fd|f]
;]jf ug]{, ;j]{;jf{ hgtf g} x'g\ eGg] uof] . o;k6s pgnfO{ cfˆgf] cfly{s ljsf;sf ;DjGwdf ljleGg ;~rf/ dfWodx?n] k|;f/0f
eP/ x' F b f] /x] g 5 leqsf] abfd
k| h ftflGqs k2ltsf] ;/sf/sf] hLjgsf] clGtd 38L glhs} pgn] eg] – …cfly{s ljsf; eg]sf] u/]sf lyP. /fhf lj/]Gb|n] zf]s ;Gb]z
s'lxPsf] 5. la/fdLsf] nfuL rflxg]
:yfkgfy{ lg/Gt/ ?kdf nflu/x] , cfOk'u]sf] dx;'; eof]. To;}n] cfk"m g} xfdL g]kfnsf] ljsf; eGb5f} eg] lbPsf] /]l8of] g]kfnn] k|zf/0f u¥of].
/f]usf] lgbfg, kl/If0f /fd|f];+u ePsf]
nflu/x]. pgn] b]z ljb]zdf ;w}– af]Ng ;Sg] cj:yfd} b]zjf;L / g]tf Tof] ufpFsf] ljsf; xf]. >fj0f & ut] aLkL ljgfsf] klxnf]
eP zx/ hfg' kg]{ lyPg. d}n] k9]sf]
;w} k|hftflGqs jftfj/0fsf] l;h{gfsf] sfo{stf{x?nfO{ dgdf nfu]sf s'/f k| h ftGqsf ;DjGwdf pgn] ljxfgLdf pgsf] lgjf:yfgdf zf]s
;dfhjfbdf ufpF klg zx/ aG5.
cfJxfg u/]. h;sf] sf/0fn] /fhfn] lgb] { z gsf] ?kdf k| i 6 kfg' { k g] { k|hftGqsf] ;+:yfut ljsf; ug'{kg]{ k|s6 ug]{sf] le8 /x]sf] lyoif]. pgsf]
zx/df kfOg] ;'lawf klg kfOG5 eGg]
hgdt ;+ u | x sf] 3f] i f0ff, hgdt cfjZostf 7fgL @)#( h]i7 * ut] cfjZostfdfly hf]8 lbP t/ Tof] za ofqfdf ckf/ zf] s fs" n hg
xf] t/ To;sf] z'qkft efif0fdf dfq}
;+ u | x sf] kl/0ffdkl5 ;+ l jwfgdf czQm cj:yfdf cf] 5 \ o fgaf6 xtf/df gx'g] / xtf/ u/]df emg\ lju|g] ;d"xsf] pkl:ylt zjdf k'ikjiff{sf]
xf] ls Joaxf/df klg xf]nf < Joa:yf
;+zf]wg / s]l x v's 'nf]kg cfpFg b]zjf;Lsf] gfddf cToGt dfld{s / tYok|lt klg ;a}sf] Wofg cfs[i6 ub}{ Tof] b[io x]bf{ hgtfsf] efjgf k|hftGq
kl/jt{g xf]Og ca:yf kl/jt{g slxn]
;Dej ePsf] lyof]. cflv/L ;Gb]z lbb} eg]sf] lyP – …d eg] …xtf/ u/]/, xfdLnfO{ l56f] k'Ug' k'gM:yfkgf k|ltsf] ;f+s]lts ;dy{g
xf] nf < d h:t} nq] s f la/fdLn]
aLkL :jod qmflGtsf/L lyP / ca cfh hfb}5', lbNnL Onfhsf] 5 eg]/ ofqfnfO{ 5f]6\ofpg] k|oTg / aLkL k|ltsf] >4fefj lyof]. Pp6f
ufpFdf ;]jf slxn] kfpnf < a'4
pgn] qmflGtsf] kl/efiff lbb}+ eGg] ub{y] lgldQ. x'g ;Sb5 dnfO{ aflx/ klg yfNof} eg] xfdL emg\ vf8ndf ufl8g] dWod kl/jf/sf] hgtfsf] 5f]/f k"j{
Pc/sf] vf]n x]/f}+ sL abfd x]/f}+
…d qmflGtsf/L x'F, cft+ssjfbL xf]Og. hfg k/f];\. hf8} kms{G5' ls s'g 5f} + . To;f] x' g fn] of] ;+ : yfut k| w fgdGqL tTsfnsf] Joj:yfsf]
/ge'Nndf 5'F.
qmflGt d]/f] cy{df hgtfsf] ;s[o cj:yfdf kms{G5'. Tof] dnfO{ yfx k|hftGqnfO{ lasf; ug{kg]{ s'/fx? lj?4sf] kx/]bf/sf] of] ;fGbf/ za pokharel.govind@gmail.com
df08jL @)&^÷)%÷@$ d+ u njf/ &
/sd e'QmfgL tyf k7fpg xfdLnfO{ ;Demg'xf];\
;FKTFflxs /flzkmn IMI k|e,' lxdfn, l;6L dlg 6«fG;km/, gljn
/]ld6, l/nfojn /]ld6, j]i6 /]ld6, IME
@)&^ ebf} @$ d+unjf/b]lv ebf} #) ut] ;f]djf/ ;Dd /]ld6, ;d;f/f /]ld6 nufot ljljw /]ld6af6
d] i f -r' , r], rf], nf, ln, wd{df ?lr a9g]5. /fHoaf6 ;Ddfg
n', n], nf], c_ – ;dflhs sfo{df kfpg] of]u5.
cfPsf] /sd e'QmfgL ug's{ f] ;fy} g]kfne/ /
;+nUg x'bf k/fqmd a9\g'sf] ;fy} sGof -6f], k, lk, k', if, 0f, ljZjsf ljleGg 7fpFdf xfdLdfkm{t lhNNffsf
cw' / fsfd aGg] / gofF sfddf 7, k], kf]_ – k9fOdf ;kmntf kfpg] lgDg :yfgaf6 /sd k7fpg ;lsG5.
;kmntf ;f]r] h:t} ldng] of]u5. of]u sfod} 5. gfd sdfpg] cj;/
Jofkf/df ;kmntf ;f] r ] h:t} klg ldNg]5. sfddf ;'wf/ cfpg]5 vn+uf M dfnkf]t cufl8 ;Dks{ JolQm M d]u/fh k/fh'nL,
ldng]5. ofqf ug]{ cj;/ ldNg]5. . c?sf] dg lhTg ;lsg]5 . k/fqmd kmf]g M )*^–$@)!!), (*$&*#*%!@
wg cfh{g klg /fd|} x'g]5 w]/}n] a9g'sf] ;fy} cw'/f sfd aGg\f] tyf
dR5L M ;Dks{ JolQm /rgf xdfn, kmf]g M (*$(%@@(@)
e/f];f ug]{ of]u eo klg z'qmaf/ gofF sfd kfpg] of]u5 . ef]het]/df
ljafb zq' a9g] :jf:ydf ;+s6 / ;ef;Dd] n gdf hfg] cj;/ lah'jf/ M ldqdl0f rf]s, ;Dks{ JolQm ;/:jtL k/fh'nL
cfpg] ldq tyf kl/af/ af6 ldng]5. zlgaf/ unt ljrf/ a9g] kmf]g )*^–$^)^&), (*$&*%!())
cfnf]lrt x'g' kg]{ 5. / s'/f sf6g]x? a9g] of]u ePsf]n] afUb'nf IME ;]G6/ dfkm{t ;Dks{ JolQm M l8NnL/fd k/fh'nL
a[if -O, p, P, cf], af, la, ;+od x'g' xf]nf kmf]g )*^–$!)!#$, $!)!!), (*$&*@)^!^
a', a], af]_ – ;ftf z'?df hf];/ t'nf -/, l/, ?, /], /f], tf, k/fh'nL dgL 6«fG;km/ afUb'nf Ko"7fg
hfFu/ a9g]5. cfF6s ] f sfddf ;lhn} lt, t', t]_ – k|;+g Lo sfo{ ug]{ yk ;]jf
;kmntf xfl;n ug{ ;lsg] 5 . cj;/ ldNg]5. e]63f6df c?af6 ;'/z
] rGb| l/hfn ljjfx kf6L{sf] nflu ufl8 l/hj{sf] Joj:yf 5 .
Jofkf/df s]lx sl7gfO cfpg]5. x'g] k|z+;fn] v'l; x'g] of]u 5. efUon] ;lrj M blIf0f PlzofnL ;Dks{ JolQm M kbd k|;fb vgfn, kmf]g (*%&*##^!^
ofqf ug]{ cj;/ ldn] klg ljafbsf] ;fy glbP klg sd{ jlnof] ePsf]n] Hof] ltif dxf;+ 3
;fdgf w]/} ug{' knf{ . cw'/f sfd u/]sf sfdaf6 cfDbflgsf] >f]tx?
aGg] tyf gofF sfd kfpg] of]u 5. k|;:t k|fKt x'g]5g. cfTd lj:jf; kfpg' x f] n f. wg dgUo sdfpg] Hof]lt ljsf; a}+s cTofw'lgs ;]jfsf ;fy
bfd dgUo sdfpg] cj;/ ldNg] a9g] eosf] n ] 7" n f JolQml;t cj;/ ldNg]5
of]u 5 . 3/]n' 3/]n' sfddf ;kmntf cGts[of x'g]/ pgLx?af6 ;Ddfg ds/ -ef], h, lh, lv, v', lemd?s ljsf; a}s + lnld6]8 / /fli6«o :t/sf] Hof]lt ljsf;
ldNg] 5}g. efUo alnof] x'g]/ wd{df kfpg] of]u 5 . v] , vf] , uf, lu_ – a} b ] l zs a}+s lnld6]8 Pscfk;df dh{ eO{ P=l6=Pd= nufotsf
?lr a9g] ;fdflhs If]qdf ;'wf/ sfo{x? ;f]r] eGbf /fd|f];+u cl3
cfpg] of]u 5. a9g] 5 . z' q maf/ zlgaf/ cTofw'lgs a}l+ s+u ;]jfsf nflu Ko"7fg lhNnfsf afUb'nf,
ldy' g -sf, ls, :jf:Yodf ;+s6 cfpg] / dgdf le+uL| , dR5L, bfvfSjf8L / b/efg ahf/ tyf l5d]sL /f]Nkf,
s', 3, ª, 5, s], sf], lrGtf a9g] sfddf afwf l;h{gf
x_ – ;don] dWod x'g ]5. n]g b]g df cl3 ga9g'
c3f{vfFrL, bfª, u'NdL nufotsf lhNnfaf;Lx?n] ;d]t ;]jf
kmnlbg] 5 . k/fqmd plrt x'g]5. zl//df rf]6 k6s lng] u/L sf/f]jf/ yflnPsf] 5 .
a9g' s f] ;fy} sfddf nfUg ;S5. ljZjf;df wf]sf To;}n] ;]jfsf] e/k'/ pkof]u u/f},+ pBdL agf}
;kmntf ldNg] ofqf tyf x' g ] ePsf] n ] lj:jfdf eGbf
Jofkf/df nfe x'g 's f] k|of;df cl3 a9g'xf]nf. Hof]lt ljsf; a}s+ ln=
;fy} e]6 3f6df k|;Ggtf s' D e -u' , u] , uf] , ;f, afUb'nf zfvf
a9g]5. ;+od x'b} k|oTg l;, ;', ;] , ;f] , b_ – ofqf
ubf{ tkfOsf] nugl;ntf ug]{ cj;/ ldNg]5. Jofkf/df
;Dks{ M )*^–$!))#^, )*^–$!))#&
/ OdfGbfl/tf sf] tfl/km nfe ldNg] of]u 5. efUon] ;fy
ug]x{ ? w]/} x'g5
] g. k9fOdf lbg]5. a'waf/ a[x:kltaf/ zq' tkfO{sf] 3/ cfugd} e/kbf]{ :jf:Yo ;]jf
;kmntf /fd| } ldNg] 5 . a9g] dg czfGt x'g] cfly{s
gofF sfd kfpg] ;+s6 / a9g]5. :jf:ydf ;+s6 Ko"7fg lhNnfd} klxnf] k6s lghL If]qaf6 ;~rflnt g]kfn ;/sf/af6
;Defjgfx? k|;:t} 5g\. cfpgfn] sfd /f]lsg] / dg dfGotf k|fKt :ju{4f/L nfO{km s]o/ xl:k6n k|f=nL= Ko"7fgsf] Jofkf/Ls s]Gb|
ss{6 -lx, x', x], lrlGtt x'g] b]lvG5 . dxTjk'0f{ afUb'nf k'nrf]sdf cTofw'lgs pks/0f / bIf 8fS6/x?af6 cfw'lgs k4ltdf
xf], 8f, l8, 8', 8], 8f]_ – ;ftfsf] a[lZrs -tf], gf, lg, g', g], sfd gug{" plrt x'g]5. cfly{s ;]jf ;'ef/De u/]sf] ;xif{ hfgsf/L u/fpFb5f}F .
z'?df sfddf ptf/ r8fk cfpg] gf] , of, lo, o' _ – k9fOdf /fd| f ] sf/f]af/df cl3 ga9g' plrt x'g]5 ;]jfx? M
of]u 5. lj:jf; u/]s fn] wf]s f ;kmntf cln s;/y ug{ ' k nf{ . dLg -lb, b', y, em, `, b], @$ ;} 306f cfsl:ds ;]jf  la/fdL hfFr, hg/n d]l8l;g, hg/n
lbg]5g. s'/f sf6g]x? a9g]5g\. Jofkf/df u/]sf k|of; x? kmnbfO bf], r, lr_ – Jofkf/df nfe x'g'sf] ;h{/L, k|;'tL tyf :qL /f]u, 5fnf tyf of}g /f]u, xf8 hf]gL{ tyf g;f /f]u, pRr
unt ljrf/ a9g'sf] ;fy} wld{s /xg]5g. wg dgUo sdfpg] cj;/ ;fy} wfld{ s sfo{ d f ?lr a9g] /Qmrfk tyf dw'd]x /f]u ;DjGwL ;]jfla/fdL egf{ ;]jf 
sfo{df c?lr a9g]5. ljgfsf/0f ldNg] 5 . ;ef ;Dd] n gdf ;+ n Ue} efUon] ;fy lbg]x'bf dgf]an klg cTofw'lgs pks/0faf6 @$ ;} 306f Nofj ;]jf  @$ 306f ;'ky d'Nodf
b' Mv kfpg] ;do 5. k/fqmdsf] cGt/ s[ o f ug] { cj;/ klg a9g] 5 . ofqf ug] { cj;/ klg cf}iflw lat/0f  cTofw'lgs d]lzgaf6 @$ ;} 306f lel8of] PS;/] ;]jf 
cf9df cw'/f sfd aGg] tyf gof kfpg'xf]nf. s'/fsf6g] x? k|;D;f ug{ ldng] 5 . dfg ;Ddfg klg #)) PdPsf] PS;/] d]lzgaf6 PS;/] ;]jf d'6'sf] PS;/] O{=l;=lh= ;]jf
sfd kfpg] of]u ePklg ;+ odtf yfng]5g. /fHon] tkfOsf] OdfGbfl/tf kfpg'xf]nf. cfkmGt x?sf] plrt @$ ;} 306f clS;hg ;]]jf  kl/jf/ lgof]hg tyf k/fdz{ ;]jf 
kfOnf kfOnfdf ckgfpg' knf{. k'Nof+sg /fd|f] ug]{5. 7"nf JolQm;fd'' ;xof]u kfpg'xf]nf. k9fOdf ;kmntf ;fdfGo lr/kmf/ 8]l;Ë  uf7fu'7L tyf af];f]sf] 8Nnf kmfNg] ;]jf
l;+ x -df, ld, d' , d] , df] , cfkm'nfO :yflkt ug{ ;lsg]5. /fd| } ldng] 5 . c?sf] dg lhTg
6f, l6, 6', 6]_ – z'?df ;f]rg] wg' -o], of], e, le, e', w, ;lsg]5. ;a} :jf:Yo ;] jf Pp6} 5fgfd'g L
zlQm a9g]5. wg dgUo sdfpg] kmf, 9, e]_ – ;ftfsf] z'?df wfld{s -Hof] l tif tyf af:t' z f:qL
cj;/ ldng]5. c?sf] lj:jf;
cfkm'lt/ a9fpg klg ;lsg]5 .
/ ;fdflhs sfddf ;+ n Ug x' b }
cfod'ns sfo{sf] nflu cl3 a9g]
M ;'/]z rGb| l/hfn. ;Dks{ g+ :ju{4f/L nfO{km s]o/ xl:k6n k|f=nL=
)*^–$^)&)# df] a fOn g+ = Ko"7fg gu/kflnsf – * k"nrf]s Ko"7fg kmf]g M )*^–$^)##(, (&%*%)#^)%
dxTjk" 0 f{ lhDj] j fl/ cfkm' d fly cj;/ ldNg]5. efUon] ;fy lbg] (*%!)^!!@$. :yfg M Ko" 7 fg
cfpg]5. 3/hUuf hf]9g] ;do 5. of]u 5. 7"nf JolQmaf6 dfg ;Ddfg
gu/kflnsf j8f g+= &, l6s'/L, ;ftwfd dWo]sf] Ps wfld{s
k|of; ubf{ ;kmntf kfpg'x f]n . kfpg] kl/>daf6 sfd aGg] tyf
k9fOdf ?lr a9g]5. af}l4stf a9g] b]zsf] k|ltlglwTj ub}{ ljb]hg] cj;/ Ko" 7 fg.
tLy{:yn :ju{4f/L

cl3 g} d[To' eO;s]sf] k|fylds :jf:Yo s]Gb|


leË|Lsf 8fS6/ clg; cfrfo{n] atfP.
la/]Gb|| cd/ dfWoflds ljBfnodf xfd|f] u|Ln
pBf]usf] dftxtdf /xL sfd ug{ cfPsf] k|f]kfO{6/ a;Gt
l;+ªn] hfgsf/L lbP.
zjsf] ;gfvt u/L kf]:6df6{dkl5 cfkmGtnfO{
cfOtjf/ ;fem g} a'emfOPsf] k|x/Ln] hgfPsf] 5.
ljB'tLo ;fdfu|Ldf sfd ubf{ c;fjwfgLsf sf/0f

vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ l8lehg sfof{no Ko'7fg :ju{4f/L hfcf}+, cfGtl/s ko{6gnfO{ k|j4{g u/f}+
:ju{åf/L cf>d kl/jf/
df08jL @)&^÷)%÷@$ d+ u njf/ Ko"=lh=sf=b=g+= % )^@÷^# lh=x'=b=g+= M # )&@÷&# *
sf+u|];sf] bf]>f] r/0f hfu/0f cleofg cfhb]lv z'?
Ko" 7 fg. k| d ' v k| l tkIfL bn lhNnf tx;Dd s] l Gb| o k| l tlglw u/]sf] unt lqmofsnfksf]
g]kfnL sf+u|];n] cfhb]lv d'n'se/ k7fPsf] sf+u|];n] of] cleofgdf ##) e08fkmf] / ug] { , kf6L{ s f]
Ps;fy …lxdfn, kxf8, t/fO{ dw]z k| b ] z lgjf{ r g If] q df k| l tlglwx? dxf;ldlt a}7saf6 kfl/t
g]kfnL sf+u; ]| /fli6«o hfu/0f cleofgÚ v6fP/ cleofgnfO{ ljs]Gb|Lt u/]sf] gLlt, sfo{qmd / ;+zf]lwt
ljwfgaf/] kf6L{sf] :yfgLo
bf]>f] r/0f ;'¿ ub}{5. sf+ u | ] ; k| | j Qmf ljZjk| s fz zdf{ n ] tx;Dd ;' ; " l rt ug] { ,
sf+ u | ] ; ;+ : yfks g] t f aLkL hfgsf/L lbP. kf6L{ d f Pstf tyf
sf]O/fnfsf] hGdhoGtLsf] cj;/df bf] > f] r/0fsf] cleofg ;'b[9Ls/0fsf ultljlw cl3
kf/]/ sf+u|];n] cleofg k|f/De u/]sf] ;~rfngsf nflu o"7fgdf dgf]hdl0f a9fpg] / sf+u|];sf] g]t[Tjdf
xf]. !% lbg] of] cleofg c;f]h & cfrfo{ -/f]Nkf_ / a'l4/fd e08f/L - d' n ' s n] xfl;n u/] s f
ut] ;dfkg x'g] 5. bfª_ nfO{ s]lGb|o k|ltlglwsf] ?kdf /fhgLlts pknlAw Pj+
;d[ l 4sf] ;Dk| ] i f0f ug] {
o; cl3 a}zfv @% ut]b]lv
z'? ePsf] k|yd r/0fsf] cleofgdf
sf+u|];n] v6fPsf] 5.
cleofgn] jt{dfg ;/sf/n]
nufot p2] Z o /fv] s f]
atfOPsf] 5. ;'lglZlrt dlxnf tyf
;fd'bflos /]l8of] df08jLsf] jflif{s pT;jdf
pkl:yt eOlbg] af/]sf] ;"rgf Û
u|fdL0f ;fd'bflos ;~rf/ s]Gb|b\f/f ;~rflnt ;fd'bflos /]l8of] df08jLsf] !) cf}+
jfn clwsf/ ;';DkGg
jflif{{s pT;j sfo{qmd lgDg ldlt, :yfg / ;dodf cfof]hgf x'g] ePsf]n] pQm
sfo{qmddf pkl:yltsf nflu ;Dk"0f{ /]l8of]sf nufgLstf{ tyf z'elrGtsx?nfO{
g]kfnsf] k"jf{wf/ .
o; cl3 kq k7fO;lsPsf] 5. sf/0fjz kq k|fKt gePsf] eP o;} ;"rgfnfO{ cfwf/
dfgL pkl:yt eOlbg'x'gsf] nflu cg'/f]w 5.
g]kfn ;/sf/
ldlt M @)&^ efb| @$ ut],
;~rf/ tyf ;"rgf k|ljlw dGqfno
:yfgM– lhNnf ;dGjo ;ldltsf] ;efxn, ;"rgf tyf k|zf/0f ljefu
;doM ljxfg !! ah].

You might also like