Ang Panitikan sa Panahon ng Republika

Mula 1946 pagkatapos ng ikalawang digmaang Pandaigdig hanggang taong 1972 ang
panahong sakop ng panahong ito para sa ating panitikan.

Ang panitikan sa panahong ito ay tumatalakay sa kahirapang dinanas ng mga

mamamayan sa kamay ng mga tiwaling politico at ugnayan ng pilipinas at amerika.

Kung bagaman sa panahong ito ay nadagdagan ang mga babasahing nalimbag at lumabas
na pinaglathalaan ng mga tula, nobelang dugtingan at mga maikling katha, ang mga
estudyanteng pinagbawalang mag sulat sa ingles noong panahon ng hapon at napilitang magsulat
sa tagalong ay bumalik sa pag susulat ng mga akda sa wikang ingles. Nadagdagan ang mga
babasahin na nag lilimbag ng kanilang mga akda kaya nagkaroon ng katuparan ang kanilang
pangarap na maging katulad ang kanilang mga iniidolo na nagsusulat ng mga akda sa wikang
ingles.

Ang mga pahayagan sa mga paaral;an ay nagbigay ng suporta sa mga estudyante nito sa
pamamagitan ng pangalan ng pitak-pampanitikan na naglalathala ng kanilang mga katha, tula,
dula at iba pang maiikling kwento sa wikang ingles, kaya nailimbag muli ang magasing Free
Press. May mga pahagan din na eksklusibong inililimbag tuwing sabado at lingo tulad ng
Panorama at Bulletin,Philippines Herald at Time Magazine at iba pa.

Sa panahong ito dumami ang mga pahayagan at magasin na nakasulat sa ingles kaya
unti-unting nawala na sa sirkulasyon ang mga filipinong babasahin tilad ng magasing Bulaklak,
Kayumanggi, Sinaglata at iba pa. Sa pangkasalukuyang panahon tanging ang magasing
Liwayway na lanag ang natirang pahayagan na nasa wikang tagalong.

Mga manunulat sa wikang Ingles:

- Jorge Bacobo – mananalumpati at mananalaysay at may akda ng “College

Uneducation”, Filipino Contact With America”, Avision of beauty.
- N.V.M. Gonzalez – may akda ng “children of the ash covered loam”
- Jose Garcia Villa ( Doveglion) – pinaka popular na manunulat sa wikang ingles sa
larangan ng tula, at iba pang maiikling kwento.
- Zoilo Galang – may akda ng “Achild of Sorrows”,
- Zulueta dela Costa – may akda ng tulang “Like The Molave” na nagkamit ng
gantimpala sa Commonwealth Literary Contest.
Ang pagkakaroon ng mga gantimpala na ibinibigay ng mga pribadong sektor para sa
pinakamahuhusay na manunulat at kanilang akda sa panahong ito ay nagging malaking hamon sa
mga manunulat.

Ilan sa mga nagdadaos at nag bibigay ng patimpalak ay ang mga sumusunod:

- PalancaMemorial Awards in Filipino and English Literature

- Gawad ni Blagtas
- Republic Culture Heritage Award
- Taunang Gawad ng Surian ng Wikang Pambansa.

Naglunsad din ang mga pamantasan at kolehiyo na nagsikap na magkaroon ng mga pahayagan
pinamatnugan ng mga estudyante ng mga patimpalak sa mga manunulat ng pahayagan
pampaaralan sa larangan ng tula, sanaysay at maiikling kwento sa Filipino at Ingles.

Nilabas din ang mga akda na naisulat sa panahon ng mga katipunero na isinulat sa wikang ingles
tulad ng mga sumusunod:

- Philippine Cross Section

- Katipunan ng mga tuluyan at tula ( Naximo Ramos at Florentino Valeros)
- Press and Poetry (Nick Joaquin)
- Philippine Harvest ( Maximo Ramos at Florentino Valeros
- Philippine Writing (Teodoro D. Agoncillo; 1953)

Sa panahong ito bumuo ng samahang pampanitikan ang mga manunulat sa wikang ingles tulad
ng:

- Philippine Wrters Association”

- Philippine Educational theatre Association

Sa pagkakaroon ng pangsamantalang kalayaan ang bansa ay nagkaroon din ng kalayaan sa

pagpapahayag ng mga makatang Pilipino sa pamamagitan ng tula. Nagging paksa ng mgatula sa
panahong ito ang pahpupuri at pagmamahal sa sariling bayan.
Nagkaroon ng dalawang pangkat ng mga makata sa panahong ito:

Pangkat ng mga makaluma o konserbatibo

Ildefonso Santos,
- Santos was born on 23 January 1897, in Baritan, Malabon, Rizal. He showed his talent
in poetry through a love letter for a secret lover. His cousin, Leonardo Diangson, read the
letter, and it was later published in the newspaper Ang Mithî. After publishing, the letter
was read by Iñigo Ed Regalado. Santos began writing poetry in earnest and using Ilaw
Silangan as his pen name.

- Rufino Alejandro

Teodoro Gener

Si Teodoro Gener ay kasama sa pangkat ng mga makatang makaluma o

konserbatibo tulad nina Deogracias Rosario at Jose Corazon de Jesus sa Samahang Ilaw
at Panitik. Isa siyang makata, nobelista mananagalog. Siya ang nagsalin sa Tagalog ng
nobelang Kastila na Don Quijote dela Mancha. Ito ang itinuring niyang Obra Maestra.
Tinagalog din niya ang sinuringKodigo Penal.

Ang pagkakasalin niya sa Tagalog ng Don Quijote ang nagbigay sa kanya ng higit
na karangalan sapagkat pinag-kalooban siya ng gantimpala ng Companya Tabacalera.
Kabilang sa mga tulang naisulat niya ay Ang Guro, Ang Masamang Damo, Ang Buhay,
at Ang Pag-ibig. Akda niya ang isang aklat na ginagamit sa panulaang Tagalog na ang
pamagat ayAng Sining ng Tula na lumabas noong 1958.
Ang katipunan ng kanyang mga tula ay pinamagatang Salamisim. Tradisyunal
siyang manunulat ng tula, tagasunod siya ni Balagtas sa pagtula subalit sa pagbabago ng
panahon, nagbago rin ang anyo ng kanyang tula - sinubukan niya ang malayang
taludturan.
 Inigo Ed Regalado

1 June 1855 – 2 September 1896) was a printer and a Tagalog poet in the 19th
century. He was the father of Tagalog novelist Iñigo Ed. Regalado. Among the pennames
that he used are Igiñi, Odalager, and Gaolerad.
Most of Regalado’s duplos were never published and have become forgotten.
Among them were the love songs and ballads that he had written. In spite of this, his
poem “Ang Ganda Mo Neneng” was memorized by the youth of Sampaloc. Later on, his
poems were featured in the almanacs and calendars of Pascual H. Poblete and Isabelo de
los Reyes. These works were eventually lost as expected.
t became a custom during that period for the literate class to send invitations for
special occasions. The verses that Regalado wrote for these invitations reflected the
customs and traditions of the times. Such is this poem that appears in E. Arsenio
Manuel’s entry on Regalado in the Dictionary of Philippine Biography, Vol. 1:

Sa pamumulaga ng magandang araw,

samo ko’y tumungo sa ating simbahan;
anak na bunso ko doon ikakasal,
madlang kakilala ay sasamang abay
Ang sikat ng araw pag pantay anino,
sa dahon ng saging magsalo tayo;
kung di ka masayahan sa ihahandog ko,
pababaunan ka ng natirang puto.
Kung hampas-tikin na ang lagay ng araw,
di sa pagtataboy tumungo sa hagdan;
sundin ta ang utos, ng Poong Maykapal,
huwag abalahin itong bagong kasal.
 Pedro Gatmaitan

Si Pedro Gatmaitan ay itinuturing na pinakamagaling na makata ng mga tulang

liriko. Ang hindi makakalimutang katipunan ng kanyang mga tula na nalimbag
noong 1912 ay angTungkos ng Alaala. Siya ang unang nakasulat ng tulang pasalaysay
na Kasal.
Ang pagiging makata ni Gatmaitan ay minana niya sa kanyang ama na isang
makatang taga-Bulacan. Sa kanyang ama niya natutuhan ang tungkol sa berso.
Ang mga tula niya ay higit na malalalim ang diwa at mapilosopiya.
Si Gatmaitan ang unang gumamit ng lalabing-animin at lalabingwaluhing pantig
sa panuluan.
Bukod sa pagiging magaling na makata, naging mamamahayag, reporter at editor
din si Gatmaitan ng babasahing Alitaptap.

Jose Villa Panganiban

Si Jose Villa Panganiban, isang makata, leksikograpo at lingguwista, ay nagtuon

ng pansin sa pagpapaunlad ng ating wika. Tinatawag din siyang “Diktador ng Wika”
(Dictator of the Language), “Tsar ng Purismo” (Czar of Purism), at “Emperador ng
Wikang Pambansa” (Emperor of the National Language).
Bukod sa pagtatag ng Varsitarian noong 1928, itinuturing na pinakamahalagang
naiambag niya sa panitikang Filipino ang Ingles-Tagalog na Diksyunaryo, na kinilala
bilang pinakatiyak na akda ukol sa Filipino bilang pambansang wika.
 Mga naisulat:

 Panitikan ng Pilipinas Sa Filipino At Mga Katutubong Wikain

 Panitikan Ng Pilipinas
 Isip, Wika at Damdamin Sa Pilipino

Lope K. Santos

Pangkat ng mga kabataang makabago:

Jose Corazon De Jesus

José Corazón de Jesús (November 22, 1896 – May 26, 1932), also known by his pen
name Huseng Batute, was a Filipino poet who used Tagalog poetry to express the Filipinos'
desire for independence during the American occupation of the Philippines, a period that
lasted from 1901 to 1946. He is best known for being the lyricist of the Filipino song Bayan
Ko.
Buhay Huseng Batute was born on November 22, 1896 in Santa Cruz, Manila to
Vicente de Jesús, the first health bureau director of the American occupation government,
and Susana Pangilinan of Pampanga. He was christened José Cecilio de Jesús but he later
dropped Cecilio and replaced it with the Spanish name Corazón (heart) because he said it
best described his character.
 On March 28, 1924, de Jesús and other leading Tagalog writers met at a women's
school in Tondo, Manila, under the auspices of Filipino educator Rosa Sevilla, to discuss
how to celebrate the birth anniversary of Tagalog poet Francisco Balagtas on April 2. They
decided to hold a traditional duplo, or a dramatic debate in verse that was in its waning days
in the 1920s. They changed the format of the duplo and renamed it balagtasan in honor of
Balagtas.
There were three pairs of poets who participated in the first balagtasan on April 6,
1924 at the defunct Instituto de Mujeres (Women's Institute), founded by Sevilla, but the
audience were most impressed by de Jesús and another Filipino poet, Florentino Collantes.
The balagtasan was an instant hit, later becoming became a common feature in
Manila's biggest and most expensive theaters until the 1950s. De Jesús and Collantes were
pitted against each other in a contrived rivalry and a showdown was set for Oct. 18, 1925 at
the Olympic Stadium. De Jesús was acclaimed winner of the showdown and was dubbed
"Hari ng Balagtasan" (king of versified debate).
José Corazón de Jesús's works appeared on several magazines and newspapers,
notably Ang Democracia, Taliba, Liwayway, El Debate and Sampagita. In addition, his
works have appeared in various anthologies and textbooks from grade school to college.
Among his more popular works are:

 Ang Manok Kong Bulik ("My White Rooster", 1911) - a poem about a country man's
misfortune in cockfighting
 Barong Tagalog (1921) - poem written after the Filipino national costume
 Ang Pagbabalik ("Homecoming", 1924)
 Ang Pamana ("The Legacy", 1925)
 Isang Punongkahoy ("A Tree", 1932)
Some of his poems were set into music; among these are:

 Bayan Ko ("My Country", 1929) - music by Constancio de Guzman

 Pakiusap ("A Request") - music by Francisco Santiago

Cirio H. Panganiban
Si Cirio H. Panganiban ay isang manananggol at naging malaking bahagi sa
kasaysayan ng panitikang Pilipino. Isa siyang makata, kwentista, mandudula,
mambabalarila at guro pa ng wika.
Sa kanyang pagiging kuwentista ay naiambag niya sa panitikan ang kanyang
kuwentong Bunga ng Kasalanan na nalathala sa Taliba noong 1920. Ito ang naging
palatandaan na nauunawaan na ng mga manunulat na Pilipino ang tunay na kaanyuan ng
isang maikling kuwento. Ito rin ang naging dahilan upang tanghalin si Panganiban na
kuwentista ng taong 1920 dahil sa boto ng mga mambabasa ng magasing Liwayway.
 Sa larangan ng dula ay napabantog ang kanyang iisahing yugtong dula na may
pamagat na Veronidia noong 1927 kung saan ginamit niya ang sagisag sa panulat na
Crispin Pinagpala. Itinanghal ang dulang ito sa Dulaang Zorilla sa pamamahala ng
Samahang Ilaw at Panitik. Sinasabi ng mga kritiko na ang Veronidia ay nagpasigla at
nagbigay-halaga sa dulang Tagalog. Ang Sa Kabukiran ay isang dulang-awit na mula rin
sa panulat ni Cirio H. Panganiban.
Bilang makata kung saan siya higit na klnilala ay naipamana niya ang katipunan
ng mga tulang kanyang nasulat sa isang aklat na binlgyan ng pamagat na Salamisim na
pinagsikapang ipalathala ni Teodoro Gener nang si Cirio H. Panganiban ay patay na.
Naging alagad siya ni Balagtas sa pagsulat ng tula. Tradisyunal ang istilo nlya sa
pagbuo ng tula subalit ng malaunan ay nagbago na rin ng istilo. Unang nakita ang
pagbabagong anyo sa kanyang tula sa kanyang mga tulang Manika, Sa Habang
Buhay at Three O'Clock in the Morning.

Florentino Collantes
(Oct. 16, 1896-July 15, 1951) was a Filipino poet who was among the writers who
spearheaded a revival of interest in Tagalog literature in the Philippines in the 20th
century. Although De Jesus was acclaimed 'Hari ng Balagtasan', Collantes also gained
national fame as a poet. His most memorable work is 'Ang Lumang Simbahan', which
was so popular that he expanded it into a novel that was later turned into a movie
starring Mary Walter. The movie is now acclaimed as a classic in Philippine cinema.
His other works that are now taught in schools all over the Philippines are 'Ang
Magsasaka' (The Farmer), 'Pangarap sa Bagong Kasal' (Dream For The Newly-Weds),
'Mahalin Ang Atin' (Love Our Own), 'Ang Tulisan' (The Bandit) and 'Ang
Labindalawang Kuba' (The Twelve Hunchbacks).
On July 4, 1950, Collantes was conferred the title 'Makata ng Bayan' (Poet of the
People) by President Elpidio Quirino.

Emilio Mar Antonio

Si Emilio Mar. Antonio ay isinilang noong 11 Disyembre 1903 sa Bulakan,
Bulakan, at yumao noong 13 Mayo 1965. Kinilala siyang hari ng balagtasan noong 1954,
at naging makatang lawreado dahil sa tulang "Nayon Ko." Tumanyag si Antonio hindi
lamang sa entablado bagkus maging sa radyo nang ibunsod noon ang "Balagtasan sa
Himpapawid." Inilathala ng Ateneo de Manila University Press ang kaniyang koleksiyon
ng mga tulang pinamagatang Ang Nayon Ko at Iba pang Tula (1999) na inedit ni Roberto
T. Añonuevo. Anak ni Emilio Mar. Antonio siTeo T. Antonio na isa ring makatang
maipagmamalaki ng buong Filipinas.
- Fernando Monleon

Aniceto F. Silvestre
Si Aniceto F. Silvestre ay ipinanganak sa San Mateo, (na sa ngayo'y Lalawigan ng
Rizal) noong Abril 17, 1898.
Bagama't di nagkaroon ng pormal na pag-aaral sa pagsusulat, siya ay
nakapagsulat at nakapag-ambag sa panitikang Pilipino ng magagandang tula, maikling
kuwento, nobela at sanaysay.
Ang kanyang mga tula na natipon sa katipunang Kalikasan ay pinagpangkat-
pangkat sa walo: Malaya, Maalindog, Larawan ng Buhay, Pintig ng Pag-ibig, Tatag ng
Pananalig, Tanda ng Pag-asa, Bukas sa Landas ng Kadakilaan at Dugo sa Ningning ng
Araw.
Ang mga karangalang nakamit ni Aniceto F. Silvestre sa pagsusulat ng tula ay
apat na Unang Gantimpala (bago magkaroon ng digmaan); isang Ikatlong Gantimpala
(panahon ng Komonwelt na pamahalaan); isang Unang Gantimpala (ika-10 taon ng
Republika ng Pilipinas); at isang Unang Gantimpala sa Palanca Memorial Awards for
Literature noong 1969.

- A.V. Hernandez

Alejandro G. Abadilla
Si Alejandro G. Abadilla ay makata, sanaysayista, at kuwentista. Nag-aral siya sa
Mababang Paaralan ng Baryo Sapa, at pagkaraan sa Mataas na Paaralan ng Cavite, bago
tumulak pa-Seattle upang magtrabaho sa isang maliit na palimbagan. Inedit niya roon ang
seksiyong Filipino ng Philippine Digest, naging tagapangasiwang editor ng Philippine
American Review, at itinatag ang Kapisanang Balagtas na “naglalayong paunlarin ang
wikang Tagalog.” Pagbalik sa Filipinas, nakamit niya ang titulong Batsiler sa Sining ng
Pilosopiya mula sa Unibersidad ng Santo Tomas noong 1931. Nagsilbi siyang konsehal
sa munisipyo ng Salinas hanggang 1934, pagkaraan ay naglako ng seguro para sa
Philippine-American Life Insurance.
Si Abadilla, na tinawag ni Pedro Ricarte na “ama ng makabagong tulang
Tagalog,” ay sinalungat ang labis na romantisismo sa panitikang Tagalog at de-kahong
paggamit ng tugma at sukat sa tula. Tumulong siya sa pagpupundar ng Kapisanang
Panitikan, upang isulong ang simulaing labanan ang di-lumalagong panitikang Tagalog.
 Mga naisulat na aklat:

Kabilang sa mga aklat ni Abadilla ang sumusunod:

 Piniling mga Tula ni AGA (tula, 1965);

 Tanagabadilla (tula, 1964; 1965);
 Sing-ganda ng Buhay (nobela,1947);
 Pagkamulat ni Magdalena (nobela, 1958)
 Parnasong Tagalog (antolohiya, 1954)
 Mga Kuwentong Ginto (antolohiya na kasamang editor si Clodualdo del Mundo Sr., 1936);
 Ang Maikling Kathang Tagalog (antolohiya, 1954);
 Maikling Katha ng 20 Pangunahing Awtor (antolohiya na kasamang editor si Ponciana B.P.
Pineda,1957).

Clodualdo de Mundo
Si Clodualdo Legaspi Del Mundo Sr. ay isang bantog na manunulat, kritikong
pampanitikan, at nobelista ng komiks. Nagsimula siya bilang isang manunulat ng prosang
Tagalog para sa magasin ng Liwayway noong 1930.

Si Del Mundo ang nagsulat ng ilan sa mga klasikong nobela sa

panitikang Filipino tulad ng: Bituing Walang Langit (1938), Sukdulan ng Pagmamahal
(1963), Sambutil ng Kanin (1964), atNang Magunaw ang Daigdig (1966). Kasama si
Gervasio Santiago na noon ay editor ng Liwayway, inilathala niya ang mga nobelang Ito
ang Rebolusyon (1972), Judas Iscariote, Kontrabidang Superstar (1972), at Inang Mahal
(1973).
Naging pamoso si Del Mundo dahil sa kaniyang critical column na
pinamagatang Tao sa Parolang Ginto, na inilathala sa Taliba at Liwayway, kung saan
nagsusulat siya ng mga mapanuring artikulo at komentaryo. Buwan-buwan at taun-taon
ding naglalabas ang kaniyang artikulo ng pagkilala sa mga naiibang akdang
pampanitikan. Ang ilan sa mga artikulo mula sa kaniyang kolum ay pinagsama-sama sa
isang libro na pinamagatang, Mula sa Parolang Ginto na inilimbag noong 1969
sa Liwayway Publications. Noong 1936, kasama si Alejandro G. Abadilla, naging co-
editor siya ng isang aklat na pinamagatang, Mga Kuwentong Ginto na isang kuleksyon ng
pinaka-magagaling na mga maiikling kuwento mula noong 1925 hanggang 1935.
Kasama sina Mars Ravelo, Pablo S. Gomez at Francisco Coching, si Del Mundo
ay itinuturing na kabilang sa mga pinakamagagaling na manunulat noong 1950s. Simula
noong 1947, ang mga komiks magasin ng Ace Publications katulad ng Pilipino
Komiks, Hiwaga, Espesyal, at Tagalog Klasiks ang tumulong sa Tagalog komiks
hanggang sa golden years nito.
Sa pakikipagtulungan ni Del Mundo kay Fred Carrillo, nagawa nila ang ilan sa
mga pinakamagagandang Filipino komiks na may kategoryang drama katulad
 ng Malvarosa, Kadenang Putik,Kapitan Bagwis, at Pitong Sagisag. Nakapaglathala din
sila ng mga komiks sa kategorya ng action stories tulad ng Ripleng de Rapido, Paltik,
at Asintado, at gayundin ang mga komiks na nasa kategoryang science-fiction, kung saan
kabilang ang Tuko sa Madre Kakaw, at Zarex.
Ilan din sa mga obra ni Del Mundo ang naging inspirasyon at materyal sa mga
pelikula na isinalin sa pelikula ng LVN Pictures at Premiere Productions. Kabilang dito
ang Kadenang Putiknoong 1960. Binigyan niya rin ng sariling adaptasyon ang klasikong
nobela ni Jose Rizal, ang Noli Me Tangere at isinalin ito sa komiks. Ang kaniya namang
pinaka-popular na radio serial, ang Prinsipe Amante ay napakinggan ng masa noong 1945
hanggang 1953. Ang kuwento ng nasabing radio serial ay naging isang patok na pelikula
ni Lamberto V. Avellana noong 1950.
Samantalang si Alejandro G. Abadilla ang kinilalang makata ng makabagong
panahon. Tinalikuran niya ang sukat at tugma ng matandang panulaan sa kanyang tulang
“ako ang daigdig”. Pinalaganap niya ang nga tulang may malayang taludturan at may
diwang mapaghimagsik.

Ang mga manunulat ng nobela ay hindi naglalayong magbukas ng isipan ng mga

mambabasa upang maging daan ng pakikilahok tungo sa pagbabago. Bakas pa rin sa mga
nobela sa panahong ito ang pagiging mabulaklak sa istilo ang pag sulat kaya masasabing
tradisyonal pa rin ito.

Sa pagsusuring ginawa sa mga nobela ng panahong ito ay nakita na ang nobela noon
ay nagtataglay ng mga katangiang sumusunod:

- Nagtatanghal ng diwang makabayan

- Kamalayang sosyal
- Kamalayang pangkasaysayan
- Kinakitaan ng intelektwalismo

Ang dula naman ay nanlupaypay sa panahong ito dahil sa pagbabalik ng pelikulang

dayuhan sa bansa na umakit ng pagtangkilik ng maraming Pilipino. Nasa ganitong sitwasyon
ang dula nang magkaroon ng mga kapisanan na sumuporta upang palakasin ang sinig ng
dula.

Nakatulong ng malaki ang mgapribadong kilusan sa pagbibigay muli ng sigla sa

sining ng dula, tulad ng

- Children’s Museum and Library Inc

- Citizen’s Crusade for Mass Media
- PETA

Na nagbigay ng suporta at nagpatuloy sa pagpapalabas, pagtatanghal at pagpapaunlad

ng mga dula sa mga lalawigan.