GRIEGO, KIANA JACELLE MAE C.

BSNED ES4-1 SOSYEDAD AT LITERATURA

Kilala ang mga ginawa

Juan Felipe niyang sagisag ng
Republika ng Pilipinas
Kilala sa kanyang tugtugin tulad ng monumento ni
o kompositiong "Himno Andres Bonifacio sa Grace
Nacional Filipino." Park, Kalookan.

Guillermo
Tolentino
Fernando Amorsolo

Ipinahayag siyang kauna-

unahang National Artist o
Pambansang Alagad ng Sining.

Mga Kilalang
Pilipinong Manunulat
Dr. Jose Rizal
Sumulat siya ng dalawang nobela tungkol sa
lipunang Pilipino noong Panahon ng Kastila. Ang
mga nobelang ito ay ang Noli Me Tangere at El
Filibusterismo. Sumulat din siya ng mga tula.
Tungkol sa kanyang ina, mga kapatid, at kaibigna
ang paksa ng mga ito. Sumulat siya ng isang tula
nang siya'y walong taong gulang pa lamang na
napabantog sa buong bansa. Ito ay tungkol sa
pagmamahal sa sariling wika. Ang tulang ito ay
may pamagat na "Sa Aking mga Kabata."

Jose Palma
Siya ang sumulat ng tula sa Español
na may titulong "Filipinas" bilang
mga titik ng "Himno Nacional
Filipino" na nilikha ni Julian Felipe.
 GRIEGO, KIANA JACELLE MAE C.
BSNED ES4-1 SOSYEDAD AT LITERATURA

Francisco Ang nagtatag ng pahayagang

Baltazar La Solidaridad noong 1889 at
siya ang naging unang
Isang tanyag na makata at
mandudula si Francisco Balagtas. patnugot nito Isa sa mga
Florante at Laura ang tanyag na kilalang sinulat niya ay ang
nobelang patulang kanyang isinulat. sanaysay na "Fray Botod" na
Kinikilalang Ama ng Panulaang nangangahulugang bundat na
Tagalog si Balagtas.
prayle.

Graciano Lopez
Marcelo H. Del Pilar Jaena
kilala sa tawag na Plaridel, ang
natatag ng Diariong Tagalog noong
1882. Isa itong pahayagang
makabayan. Siya ang pumalit kay
Lopez Jaena sa pagiging patnugot at
may ari ng La Solidaridad. Si Del
Pilar ang awtor ng "Dasalan at
Tocsohan," isang tulang tumutuligsa
sa mga maling ginagawa ng mga
prayle.

Mga Kilalang
Pilipinong Manunulat
Lope K. Santos
Maituturing siyang isang dalubwika dahil sa
kanyang mga naiambag na akda hinggil sa balarila
ng wikang pambansa. Dahil dito, tinagurian
siyang Ama ng Balarila ng Wikang Pambansa.
"Ama ng Balarilang Pilipino"

Amado V. Hernandez
Makata ng mga mangagawa. Siya ay naging
patnugot ng pahayagang Pakakaisa at
Mabuhay. Sumulat din siya ng mga nobela,
kuwento, at dula. Siya ang kauna-unahang
manunulat sa wikang pambansa na kinilalang
National Artist. Kabilang sa kanyang mga
popular na tula ang "Isang Dipang Langit,"
"Bayani," at "Bayang Malay."
GRIEGO, KIANA JACELLE MAE C.
BSNED ES4-1 SOSYEDAD AT LITERATURA

Virgilio S. Almario
Maituturing na isa sa pinakatanyag
na kritiko ng panitikang Filipino.
Kilala sa sagisag na Rio Alma na
laging kasangkot sa pagbibibigay-
kulay sa panulaang Filipino.
Nagsimulang makilala bilang haligi
ng kilusang Modernista ng mga
kabataang makata noong kanyang
panahon, sumibol ang kanyang
mga aklat sa tula, Makinasyon Ilang
Tula(1968) at Peregrinasyon at iba
pang Tula(1970).
Kinilala rin ang kanyang Ang Makata
sa Panahon ng Makina(1972),
Doktrinang Anakpawis(1979),
Walong Dekadang Makabayang
Tulang Pilipino(1981), Balagtasismo
Versus Modernismo(1984), at iba pa.
Kasalukuyang tagapamuno ng
komisyon ng wikang pambansa

Mga Kilalang Kritikong

Manunulat sa Filipino

Lamberto E. Antonio

Itinuturing na isa sa mga

tungkong bato ng mga makatang
UE, kasama sina Virgilio Almario at
Rogelio Mangahas.
si Antonio ay makailang ulit ng
nagwagi ng gantimpala sa Carlos
Palanca Memorial Awards for
Literature, hindi lamang sa
larangan ng maikling kwento
kundi sa tula at panunuring
panitikan.
GRIEGO, KIANA JACELLE MAE C.
BSNED ES4-1 SOSYEDAD AT LITERATURA

Isigani R. Cruz
Isinilang sa Maynila at kasalukuyang
nagtuturo sa De La Salle University,
si Cruz ay kilalang mananalaysay at
manunulat ng mga dula, at higit sa
lahat, isang mapagkakatiwalaang
kritiko ng panitikang Filipino.
Nagtapos ng bachelor’s degree in
physics sa UP, master’s degree in
English sa ADMU at doctorate in
English sa University of Maryland,
USA.
Dating kolumnista ng mahigit sa 20
pahayagan, sa kasalukuyan ay
lingguhang sumusulat ng pitak si
Cruz sa Philippine Star at Philippine
Starweek.
Ang karamihan sa mga akdang
napanalunan niya sa Carlos Palanca
Memorial Awards for Literature ay
mga dula at mga sanaysay sa
panunuring pampanitikan sa
Filipino at English

Mga Kilalang Kritikong

Manunulat sa Filipino
Lopi K. Santos

Makata, manunulat, mananalaysay at

nobelista, tinaguriang Makata ng
Puso at Ama ng Balarilang Tagalog si
Santos na nagtapos sa Escuela de
Derecho de Manila, Escuela Normal
Superior de Maestros at sa Colegio
Filipino.
Naging direktor ng Surian ng Wikang
Pambansa, 1941-1945, gobernador ng
Rizal, 1910-1913; gobernador ng Nueva
Viscaya, 1918-1920; at senador, 1921-
1922.
Naisulat niya ang Balarila ng Wikang
Pambansa na naging opisyal na
batayang aklat sa Filipino. Ang
karamihan sa kanyang mga akdang
pampanitikan ay naipalathala sa Ang
Kaliwangan, Ang Kalapati ng Bayan,
Muling Pagsilang, Ang Mithi, Watawat,
Pagkakaisa, Mabuhay, at iba pa.
GRIEGO, KIANA JACELLE MAE C.
BSNED ES4-1 SOSYEDAD AT LITERATURA

Rogelio G. Mangahas
Kasalukuyang editor sa Filipino ng
SIBS Publishing Company, dating
propesor sa Filipino si Mangahas sa
pamantasang kanyang
pinagtapusan, ang UE. Itinanghal
sa “Makata ng Taong 1969” sa
Talaang Ginto ng Surian ng
Wikang Pambansa. Kinilala ng
mga kritiko ang kanyang tulang
“Duguang Plakard”.

Fernando B. Monleon
Kilala sa sagisag na batubalani, si
Monleon ay tinaguriang makatang
laureado noong 1968. Nahirang na
Mambabalagtas ng Taon noong
1967. Siya’y naging pangalawang
patnugot ng Surian ng Wikang
Pambansa.

Clodualdo Del Mundo

Dating patnugot ng mga magasin

Filipino at editorial director ng
Liwayway Publishing, si Del Mundo
ay may pitak ng Parolang Ginto Sa
bisa ng Parolang Ginto ay pumili si
Del Mundo ng pinakamahusay na
katha buwan-buwan at taun-taon

Federico Licsi, Jr.

Nagwagi ng makailang ulit sa
Carlos Palanca Memorial Awards
for Literature sa pagsulat ng mga
tulang gigising sa kamalayang
Pilipino, itinanghal na Makata ng
Taon ng 1996 si Licsi.
Siya’y may akda ng pitong
antolohya ng mga tulang sa
Filipino, Ingles at Kastila.
GRIEGO, KIANA JACELLE MAE C.
BSNED ES4-1 SOSYEDAD AT LITERATURA

Ponciano B. P. Pineda
Nanungkulang punong Komisyoner
sa Wikang Fiipino bago nagretiro,
tubong Nueva Ecija ang
manananggol, makata, manunulat,
propesor sa wika at linggwista si
Pineda.
Nagtapos ng bachelor of laws sa
MLQU, associate in arts degree sa
UST, master of arts in linguistics sa
University of British Columbia,
Vancouver, Canada at doctorate
degree sa UST. Nagturo ng ilang
taon sa Paaralang Gradwado ng
MLQU at sa kasalukuyan ay
aktibong lupon ng patnugot ng
KAPFIL at PSLF.

Mga Kilalang Kritikong

Manunulat sa Filipino
Thomas Stearns Eliot
Taglay ang buong pangalang Thomas
Stearns Eliot siya ay nakilala dahil sa
kanyang sanaysay na Tradisyon at
Pansariling Kakayahan na isang kritisismo
at ang orihinal ay nasusulat sa Ingles.  Kay
Eliot, ang tula ay di dapat isalaly sa
kahalagahan at kaigtingan ng damdamin o
mga bahagi nito kundi samatinding sining
na nakapaloob sa pamaraan ng
pagkakasulat.
Sinalungat din niya ang paliwanag ni
Wordsworth na nag panulaan ay
emosyong nagpapagunita sa katahimikan.
Pinaniniwalaan ni Eliot ang dissociation of
sensibility matapos niyang sabihing ang
mga makata na ating sibilisasyon na narito
pa sa kasalukuyan ay dapat maging
difficult. Ayon pa sa kanya: The poet must
become more and more comprehensive,
more allusive, more indirect, in order to
force, to dislocate, if necessary language
into his meaning.