You are on page 1of 39

TÜRK STANDARDI

TURKISH STANDARD

TS EN ISO 12100-1
Mart 2007

ICS 01.040.13; 13.110

MAKİNALARDA GÜVENLİK - TEMEL KAVRAMLAR,


TASARIM İÇİN GENEL PRENSİPLER -
BÖLÜM 1: TEMEL TERMİNOLOJİ, METODOLOJİ

Safety of machinery - Basic concepts, general principles for


design - Part 1: Basic terminology, methodology

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ


Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi


İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)


TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.


ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 12100-1 (2003) standardı esas alınarak TSE
Mühendislik Hizmetleri İhtisas Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 13 Mart 2007 tarihli
toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

− Bu standardın kabulüyle, TS EN 292-1: 1996 ve TS ENV 1070: 1995 standardları iptal edilmiştir.

− Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

İçindekiler

Giriş................................................................................................................................................................. 1
1 Kapsam.................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar .......................................................................................... 1
3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................. 2
4 Makinalar tasarımlanırken göz önüne alınması gereken tehlikeler................................................... 7
4.1 Genel ..................................................................................................................................................... 7
4.2 Mekanik tehlikeler.................................................................................................................................. 7
4.3 Elektrik tehlikeleri .................................................................................................................................. 8
4.4 Isıl tehlikeler........................................................................................................................................... 8
4.5 Gürültüden kaynaklanan tehlikeler ........................................................................................................ 8
4.6 Titreşimden kaynaklanan tehlikeler ....................................................................................................... 8
4.7 Işımadan kaynaklanan tehlikeler ........................................................................................................... 8
4.8 Malzeme ve maddelerden kaynaklanan tehlikeler ................................................................................ 9
4.9 Makina tasarımında ergonomik prensiplerin ihmal edilmesinden kaynaklanan tehlikeler .................... 9
4.10 Kayma, tökezleme ve düşme tehlikeleri ............................................................................................. 9
4.11 Tehlike birleşimi .................................................................................................................................. 9
4.12 Makinanın kullanıldığı ortamdan kaynaklanan tehlikeler .................................................................... 9
5 Riskin azaltılması için strateji ............................................................................................................... 9
5.1 Genel önlemler ...................................................................................................................................... 9
5.2 Makinanın sınırlarına ilişkin teknik özellikler ....................................................................................... 10
5.3 Tehlikenin tanımlanması, risk tahmini ve riskin değerlendirmesi ........................................................ 10
5.4 Tehlikelerin ortadan kaldırılması veya koruyucu tedbirlerle riskin azaltılması .................................... 11
5.5 Risk azaltma hedeflerinin sağlanması................................................................................................. 12
Ek A (Bilgi için) Bir makinanın şematik gösterilişi................................................................................. 15
Ek ZA (Bilgi için) Atıf yapılan uluslar arası standardlar ile bu standardlara karşılık gelen
Avrupa standardları........................................................................................................................ 31
Ek ZB (Bilgi için) Bu standardın AB Direktiflerinin temel gerekleri veya diğer hükümleriyle
ilgili olan maddeleri ........................................................................................................................ 32
Kaynaklar...................................................................................................................................................... 33
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Makinalarda güvenlik - Temel kavramlar, tasarım için genel prensipler -


Bölüm 1: Temel terminoloji, metodoloji

Giriş
Bu standardın temel amacı, tasarımcılara, amaçlanan kullanımları için güvenli makinalar tasarlamalarını
sağlamak üzere, kapsamlı bir çerçeve ve rehber oluşturmaktır. Bu standard, standard hazırlayanlar için bir
strateji de sağlamaktadır.

Makinalarda güvenlik kavramı, makinaların kullanım ömrü boyunca risk yeterince azaltılmış olarak,
amaçlanan fonksiyonlarını yerine getirme özelliğini kapsar.

Bu standard, aşağıdaki yapıya sahip standardlar serisininin temelini oluşturur:

- A tipi standardlar (temel güvenlik standardları) tasarım için temel kavram ve prensipler ile bütün
makinalara uygulanabilecek genel hususları verir.

- B tipi standardlar (özel güvenlik standardları) geniş çapta makinalar da kullanılan bir güvenlik unsurunu
veya bir tip korunmayı ele alır:

- B1 tipi standardlar belirli bir güvenlik unsuru (örneğin, güvenlik mesafeleri, yüzey sıcaklığı, gürültü),
- B2 tipi standardlar teknik koruma tedbirleri (örneğin, iki elle kumanda, ara kilitleme cihazları, basınca
hassas cihazlar, mahfazalar)
üzerinedir.

- C tipi standardlar (makina güvenlik standardları) belirli bir makina veya makina grubunun ayrıntılı güvenlik
şartlarını ele alır.

Bu standard A tipi bir standarddır.

C tipi bir standard, EN 12100 standard serisinin ikinci bölümünde yer alan bir ya da daha fazla hükümden
veya B tipi standarddan sapmalar gösterdiği takdirde, bu C tipi standardaki hükümler önce gelir.

Temel terminolojinin ve genel tasarım metotlarının tasarımcılara iletilmesi için bu standard, eğitim amaçlı
kurs programlarına ve el kitaplarına dâhildâhil edilebilir.

Bu standard hazırlanırken ISO/IEC Kılavuz 51 mümkün olduğu ölçüde göz önüne alınmıştır.

1 Kapsam
Bu standard makinalarda güvenliği elde etmek üzere kullanılan temel terminoloji ve metodolojiyi kapsar.

Bu standardda yer alan hususlar, tasarımcılara yöneliktir.


Bu standard evcil hayvanlara, eşyalara veya çevreye verilecek zararları dikkate almaz.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar


Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin
içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra
yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır.
Atıf yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi hâlinde ilgili standardın en son baskısı kullanılır.

EN, ISO, IEC vb. Adı TS No1) Adı


No (İngilizce) (Türkçe)
EN ISO 12100-2 Safety of machinery - Basic TS EN ISO
concepts, general principles for 12100-2*
design - Part 2: Technical
principles

1)
TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. * işaretli
olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayınlanmış olan Türk Standardlarıdır.
1
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

3 Terimler ve tarifler
EN ISO 12100 serisi standardların amacı bakımından, aşağıda verilen terimler ve tarifler uygulanır.

3.1 Makinalar - Makina


Özellikle bir malzemenin işlenmesi, işleme tâbi tutulması, hareket ettirilmesi veya paketlenmesi gibi belirli bir
uygulama için uygun bir makina tahrik düzeneği, kumanda ve güç devresi ile birlikte en az biri hareketli birbiri
ile irtibatlı parçalar veya bileşenlerden oluşan sistem.

“Makinalar” ve “makina” terimleri, aynı sonucu elde etmek için birlikte bütün hâlinde bir fonksiyonu yerine
getirmek üzere düzenlenmiş ve kumanda edilen makina sistemini de kapsar.

Not - Bir makinanın genel şematik gösterimi Ek A’da verilmektedir.

3.2 Güvenirlik (bir makinanın)


Bir makinanın veya bileşenlerinin veya donanımının, istenilen bir fonksiyonu belirli bir süre zarfında belirli
şartlar altında, arızalanmadan yerine getirebilme özelliği.

3.3 Sürekli kullanım (bir makinanın)


Bir makinanın amaçlanan kullanım şartları altında fonksiyonunu yerine getirebilecek durumda tutulabilmesi
veya belirtilen uygulamalara uyularak ve belirtilen vasıtaları kullanarak gerekli işlemlerinin (bakım) yapılması
suretiyle fonksiyonlarını yerine getirebilecek duruma geri getirilebilme özelliği.

3.4 Kullanılabilirlik (bir makinanın)


Bir makinanın, diğerleri ile birlikte, fonksiyonunun/fonksiyonlarının kolayca anlaşılabilir olmasını sağlayan
özellikleri veya karakteristiği sayesinde kolayca kullanılabilme özelliği.

3.5 Hasar
Fiziksel yaralama veya sağlığa verdiği zarar.

3.6 Tehlike
Muhtemel zarar kaynağı.

Not 1- “Tehlike” terimi, kaynağının (örneğin, mekanik tehlikeler, elektrik tehlikeleri) veya oluşturabileceği
muhtemel zararın (örneğin, elektrik çarpması tehlikesi, zehirleme tehlikesi, yangın tehlikesi) tanımlanması
için sınırlandırılabilir.

Not 2 - Bu tarifte öngörülen tehlike;

- makinanın amaçlanan kullanımı sırasında sürekli mevcuttur (örneğin, hareketli elemanlardan


kaynaklanan tehlikeler, kaynak sırasında elektrik arkı, sağlıksız duruş, gürültü yayılması, yüksek
sıcaklık) veya

- beklenmeyen bir şekilde meydana gelebilir (örneğin, patlama, istem dışı çalıştırma /beklenmeyen
çalışma sonucunda ezme, kırılma sonucunda fırlatma, hızlanma veya yavaşlama sonucunda
düşme).

3.7 İlgili tehlike


Makinaya özgü tehlike.

3.8 Önemli tehlike


Makinaya özgü olduğu belirlenmiş, risk değerlendirmesine göre tasarımcı tarafından ortadan kaldırılması
veya azaltılması için özel işlem gerektiren tehlike.

3.9 Tehlikeli durum


Bir kişinin en az bir tehlikeye maruz kaldığı durum. Maruz kalma hemen veya belirli bir süre sonunda zararla
sonuçlanabilir.

2
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

3.10 Tehlike bölgesi/Zarar bölgesi


Bir kişinin tehlikeye maruz kalabileceği makina dâhilinde veya çevresinde bulunan herhangi bir alan.

3.11 Risk
Zararın meydana gelme olasılığı ile zararın büyüklüğünün birleşimi.

3.12 Bakiye risk


Koruyucu tedbirler alındıktan sonra geriye kalan risk (Şekil 1)

Not - Bu standard;
- tasarımcı tarafından koruyucu tedbirler alındıktan sonraki bakiye risk ile
- bütün koruyucu tedbirler yerine getirildikten sonraki bakiye riski
birbirinden ayırmaktadır.

3.13 Risk değerlendirmesi


Risk analizi ve risk tahmininden oluşan toplam işlem.

3.14 Risk analizi


Makinanın sınırlarının belirtilmesi, tehlikelerin tanımlanması ve risk tahmininin birleşimi.

3.15 Risk tahmini


Zararın muhtemel büyüklüğü ve meydana gelme olasılığının tanımlanması.

3.16 Risk derecelendirmesi


Risk analizini temel alarak risk azaltma hedeflerine ulaşılıp ulaşılmadığının değerlendirilmesi.

3.17 Yeterli risk azaltma


Mevcut teknoloji düzeyi göz önüne alınarak en az yasal kurallara uygun olarak riskin azaltılması.

Not - Riskin yeterli düzeyde azaltılıp azaltılmadığına ilişkin kriterler, Madde 5.5’te verilmektedir.

3.18 Koruyucu tedbir


Riskin azaltılması için amaçlanan;
− tasarımcı tarafından uygulanan (güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler, teknik koruma tedbirleri,
tamamlayıcı koruma tedbirleri, kullanım bilgileri ) ve
− kullanıcı tarafından uygulanan (organizasyon: güvenli çalışma işlemleri, gözetim, çalışma izni verilmesi
sistemleri; önlemler ve ilâve teknik koruma tedbirleri; kişisel koruyucu donanımların kullanılması, eğitim)
tedbirler.

Şekil 1’e bakınız.

3.19 Güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler


Mahfaza veya koruyucu cihazlar kullanmadan makinanın tasarımını veya çalışma karakteristiklerini
değiştirerek tehlikelerle ilgili riskleri azaltan veya tehlikeleri ortadan kaldıran koruyucu tedbirler.

Not - EN ISO 12100-2 Madde 4’te güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler ile riskin azaltılması ele
alınmaktadır.

3.20 Teknik koruma tedbirleri


Güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler ile ortadan kaldırılamayan tehlikeler veya yeterince azaltılamayan
risklerden kişileri korumak için koruyucu araçlar kullanılarak alınan koruyucu tedbirler.

Not - EN ISO 12100-2 Madde 5’te teknik koruma tedbirleri ele alınmaktadır.

3.21 Kullanım bilgileri


Kullanıcıyı bilgilendirmek üzere ayrı ayrı veya bir arada kullanılan iletişim vasıtarından (örneğin, metinler,
kelimeler, işaretler, semboller, şemalar) oluşan koruyucu tedbirler.

Not - EN ISO 12100-2 Madde 6’da kullanım bilgileri ele alınmaktadır.

3
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

3.22 Makinanın amaçlanan kullanımı


Kullanma talimatlarında verilen bilgilere uygun olarak makinanın kullanımı.

3.23 Beklenebilir hatalı kullanım


Makinanın tasarımcı tarafından amaçlanmadığı şekilde, ancak kolayca tahmin edilebilecek, insanın
tabiatından kaynaklanan beklenebilir hatalı kullanımı.

3.24 Teknik koruma tedbiri


Mahfaza veya koruyucu cihaz.

3.25 Mahfaza
Makinanın parçası olarak tasarımlanan koruma amaçlı fiziksel engel.

Not 1 - Mahfaza;
- tek başına (bu durumda, hareketli mahfaza ise “kapalı” konumda veya sabit mahfaza ise “yerine
sıkıca sabitlendiği” takdirde etkilidir) veya
- mahfazayı kilitleme düzeneği bulunan/bulunmayan bir ara kilitleme cihazı ile birlikte (bu durumda
mahfazanın konumu ne olursa olsun koruma sağlanır)
kullanılabilir.

Not 2 - Tasarıma bağlı olarak mahfaza, örneğin, muhafaza, kapak, perde, kapı, mahfaza olarak
adlandırılabilir.

Not 3 - Mahfaza tipleri ve bunlara ilişkin kurallar için EN ISO 12100-2 Madde 5.3.2 ve ISO 14120’ye bakınız.

3.25.1 Sabit mahfaza


Yalnızca alet kullanılarak veya bağlantı vasıtasına zarar verilerek açılabilecek veya yerinden çıkarılabilecek
şekilde tutturulmuş mahfaza.

3.25.2 Hareketli mahfaza


Alet kullanmadan açılabilen mahfaza.

3.25.3 Ayarlanabilir mahfaza


Tümüyle ayarlanabilen veya ayarlanabilir parça/parçalar içeren sabit veya hareketli mahfaza. Belirli bir işlem
sırasında ayarlar sabit kalır.

3.25.4 Ara kilitlemeli mahfaza


Ara kilitleme cihazı ile bir arada bulunan kumanda sistemi ile birlikte aşağıdaki fonksiyonları yerine getiren
mahfaza;
- mahfaza ile engellenen tehlikeli makina fonksiyonları mahfaza kapanmadan çalışmaz.
- tehlikeli makina fonksiyonları çalışırken mahfaza açıldığında durdurma komutu verilir.
- mahfaza kapalıyken tehlikeli makina fonksiyonları faaldir. Mahfazanın kapanması tek başına tehlikeli
makina fonksiyonlarını başlatmaz.

Not - ISO 14119’da ayrıntılı hususlar verilmiştir.

3.25.5 Mahfaza kilitli ara kilitlemeli mahfaza


Ara kilitleme cihazı ve mahfaza kilitleme düzeneği ile bir arada bulunan, makinanın kumanda sistemi ile
birlikte aşağıdaki fonksiyonları yerine getiren mahfaza;
- mahfaza ile engellenen tehlikeli makina fonksiyonları mahfaza kapanmadan ve kilitlenmeden çalışmaz.
- mahfaza ile örtülen tehlikeli makina fonksiyonlarına ilişkin riskler ortadan kalkmadan mahfaza kapalı ve
kilitli olarak kalır.
- mahfaza kapalı ve kilitliyken tehlikeli makina fonksiyonları yerine getirilebilir. Mahfazanın kapanması ve
kilitlenmesi tek başına tehlikeli makina fonksiyonlarını başlatmaz.

Not - ISO 14119’da ayrıntılı hususlar verilmiştir.

3.25.6 Ara kilitlemeli başlatma fonksiyonlu mahfaza/ kumandalı mahfaza


Ayrı başlatma komutu kullanmadan, kapalı konuma geldiğinde, tehlikeli fonksiyonların başlatılması için
komutu veren özel bir çeşit ara kilitlemeli mahfaza.

4
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Not - EN ISO 12100-2 Madde 5.3.2.5’te, kullanma şartlarına ilişkin ayrıntılı hususlar verilmektedir.

3.26 Koruyucu cihaz


Mahfaza dışında teknik koruma tedbirleri.

Not - Koruyucu cihaz örnekleri Madde 3.26.1 ilâ Madde 3.26.9’da verilmektedir.

3.26.1 Ara kilitleme tertibatı, ara kilitleme


Belirli şartlar altında tehlikeli makina fonksiyonlarının önlenmesi için mekanik, elektrik ile çalışan veya başka
bir tipteki cihaz.

3.26.2 Onaylama cihazı


Sürekli olarak tahrik edildiğinde makinanın fonksiyonunu yerine getirmesine müsaade eden çalıştırma
kumandası ile bağlantılı kullanılan elle çalıştırılan ek cihaz.

Not - IEC 60204-1 Madde 9.2.5.8’de onaylama cihazlarına ilişkin hususlar verilmektedir.

3.26.3 Basıldığı sürece çalışan kumanda cihazı


Elle kumanda (tahrik mekanizması) harekete geçirildiği sürece tehlikeli makina fonksiyonlarını başlatan ve
sürdüren kumanda cihazı.

3.26.4 İki el kumanda cihazı


Tehlikeli makina fonksiyonunun başlatılması ve sürdürülmesi için iki elle aynı anda tahrik edilmesi gereken,
bu suretle sadece makinayı kullanan kişiye koruma sağlayan kumanda cihazı.

Not - ISO 13851 ayrıntılı hususları vermektedir.

3.26.5 Algılayıcı koruyucu donanım (SPE)


Kişileri veya kişi organlarını algılayıp kumanda sistemine, algılanan kişinin riskinin azaltması için, uygun
sinyali üreten donanım. Sinyal, kişi veya kişinin bir organı daha önceden belirlenen sınırın ilerisine geçtiğinde
üretilir (Örneğin; tehlikeli bölgeye girildiğinde veya kişinin daha önceden tanımlanan bir bölgede olduğu
algılandığında “olgunun algılanması” veya her iki durumda da)

3.26.6 Aktif optoelektronik koruyucu cihaz (AOPD)


Algılama fonksiyonu, cihaz içerisinde üretilen optik ışımanın belirlenmiş algılama alanında bulunan saydam
olmayan bir nesne ile kesintiye uğradığını algılayan optoelektronik yayma ve alma elemanları ile sağlanan
cihaz.

3.26.7 Mekanik engelleme cihazı


Kendi mukavemeti ile mekanizmaya mekanik engel oluşturan ve herhangi bir tehlikeli hareketi önleyebilen
cihaz (örneğin, kama, mil, payanda, takoz).

3.26.8 Sınırlama cihazı


Makinanın veya tehlikeli makina şartı/şartlarının tasarımla belirlenen sınırı aşmasını önleyen cihaz (örneğin,
yer sınırı, basınç sınırı, moment yükü sınırı).

3.26.9 Sınırlayıcı hareket kumanda cihazı


Her tahrikte makinanın kumanda sistemi ile birlikte makina elemanının sınırlı ölçüde hareketine müsaade
eden kumanda cihazı.

3.27 Engelleme cihazı


Tehlikeli bölgeye erişimi tümüyle engellemeden, serbest erişimi engelleyerek bu bölgeye erişme olasılığını
düşüren herhangi bir fiziksel engel (örneğin, alçak engel, korkuluk).

3.28 Güvenlik fonksiyonu


Arızalanması hâlinde anında riskin/risklerin artmasına neden olan makina fonksiyonu.

5
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

3.29 Beklenmeyen çalışma/istem dışı çalıştırma


Beklenilmesi nedeniyle tehlike yaratabilecek herhangi bir çalıştırma. Bu çalıştırma aşağıdaki nedenlerden
olabilir, örneğin;
- kumanda sistemi içerisindeki bir arızadan kaynaklanan veya dış etki nedeniyle çalıştırma komutu,
- gereksiz bir hareket nedeniyle çalıştırma kumandası veya makinanın algılayıcıları ya da güç kontrol
elemanları gibi diğer parçaların çalıştırma komutu üretmesi,
- bir kesintiden sonra güç beslemesinin tekrar tesisi,
- makinanın parçaları üzerindeki dış/iç etkiler (örneğin, yer çekimi, rüzgâr, içten patlamalı motorlarda
kendiliğinden ateşlenme).

Not - Otomatik çevrimin normal sırası içerisinde makinanın çalışmaya başlaması, amaçlanmamış bir
çalışma olarak kabul edilemez, ancak kullanıcının bakış açısından beklenmedik olarak düşünülebilir.
Bu durumda tehlikelerden korunma, için teknik koruma tedbirleri içerir (ISO 12100-2 Madde 5).

[ISO 14118 Madde 3.2’den alınmıştır]

3.30 Tehlikeye yol açacak arıza


Riski artırabilecek makinanın veya güç beslemesinin herhangi bir arızası.

3.31 Kusur
Koruyucu bakım, diğer plânlı faaliyetler sırasında çalışmama veya dış kaynak eksikliğinden kaynaklanalar
dışında bir öğenin gerekli fonksiyonunu yerine getirememesi durumu.

Not 1 - Kusur o öğedeki bir arızanın sonucunda oluşur, ancak arızadan önce de var olabilir.

Not 2 - Makinacılık alanında İngilizce “fault” terimi genelde IEV 191-05-01’de verilen tarife uygun şekilde
kullanılırken, IEV’de yer alan ve bu anlamda kullanılan “panne” ve “Fehlzustand” yerine Fransızca
“défaut” ve Almanca “Fehler” terimleri kullanılmaktadır.

Not 3 - Uygulamada kusur (fault) ve arıza (failure) terimleri aynı anlamda kullanılmaktadır.

3.32 Arıza
Bir öğenin gerekli fonksiyonunu yerine getirme kabiliyetinin sona ermesi.

Not 1 - Arızadan sonra o öğe kusurludur.

Not 2 - Kusur bir durumdur, arıza bir olaydır.

Not 3 - Yalnızca yazılımdan oluşan öğeler için tarif edilen kavram geçerli değildir.

[IEV 191-04-01]

3.33 Aynı nedene bağlı arızalar


Farklı öğelerin, aynı olaya bağlı olarak, birbirlerinin arızasından bağımsız olarak arızalanması.

Not - Aynı nedene bağlı arızlar ile aynı hata türüne ait arızalar birbiri ile karıştırılmamalıdır.

[IEV 191-04-23]

3.34 Aynı hata türüne ait arızalar


Aynı hata türü ile karakterize edilen öğe arızaları.

Not - Aynı hata türüne ait arızalar aynı nedene bağlı arızalarla karıştırılmamalıdır. Aynı hata türüne ait
arızalar farklı nedenlere bağlı olabilir.

[IEV 191-04-24]

3.35 Acil durum


Bir an önce sonlandırılması veya kaçınılması geren tehlikeli durum.

6
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Not - Acil durum aşağıdaki durumlarda olabilir:

- Makinanın normal çalışması sırasında (örneğin, insan etkileşiminden kaynaklan veya dış etkilerin sonucu
olarak).
- Makinanın arızalanması veya görev yapmamasının sonucunda.

3.36 Acil işlem


Acil durumun sonlandırılması veya acil durumdan kaçınılması için yapılacak bütün faaliyetler ve görevler.

3.37 Acil durdurma


- Tehlikeden kaçınmak veya tehlike anında insanlara veya makinalara ya da işlenen parçalara en az
zararın verilmesi ve
- İnsanın tek bir hamlesi ile başlatılabilmesi

amaçlanan fonksiyon.

Not - ISO 13850’de ayrıntılı hususlar verilmektedir.

3.38 Emisyon değeri


Makinanın ürettiği emisyonları (örneğin, gürültü, titreşim, tehlikeli maddeler, ışıma) niteleyen sayısal değer.

Not 1 - Emisyon değerleri makinanın özelliklerine ilişkin bilgilerin bir parçası olup risk değerlendirmesine
temel alınmaktadır.

Not 2 - Emisyon değeri, makina kullanılırken insanların maruz kaldığı kirlenmeyi niteleyen “maruz kalma
değeri” ile karıştırılmalıdır. Maruz kalma değerleri kirletici değerleri kullanılarak tahmin edilebilir.

Not 3 - Emisyon değerleri tercihen ölçülmeli ve ilgili belirsizlikler standard hale getirilmiş metotlar kullanılarak
tayin edilmelidir (örneğin, benzer makinalar arasında karşılaştırmaya imkân verilmesi için).

3.39 Karşılaştırılabilir emisyon verileri


Karşılaştırma için toplanmış benzer makinaların kirlilik değerleri.

Not - Gürültü karşılaştırılması için ISO 11689’a bakınız.

4 Makinalar tasarımlanırken göz önüne alınması gereken tehlikeler


4.1 Genel
Bu maddenin amacı, incelenmekte olan makinanın doğurabileceği ilgili ve önemli tehlikelerin ve makinanın
kullanılması amaçlanan çevreyle ilgili tehlikelerin belirlenmesinde tasarımcıya yardımcı olunması için temel
tehlikelerin tariflerinin verilmesidir.

Not - Makinalarla ilgili muhtemel tehlike ve tehlikeli durumların daha ayrıntılı listesi için ISO 14121 Ek A’ya
bakınız.

4.2 Mekanik tehlikeler

4.2.1 Makina, makina parçaları, makina yüzeyi, aletler, iş parçaları, yükler veya dışarı sarkan katı veya
akışkan malzemeler ile ilgili mekanik tehlikeler aşağıda verilmektedir:
- Ezmek,
- Makaslamak,
- Kesmek veya doğramak,
- Dolaşmak, dolanmak,
- İçine çekmek veya yakalamak,
- Darbe,
- Batmak veya delmek,
- Sürtünmek veya aşındırmak,
- Yüksek basınçlı sıvı püskürtmek (sıçrama tehlikesi).

7
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

4.2.2 Makina, makina parçaları (iş parçası tutma mekanizmaları dâhil), iş parçaları, yükler tarafından
oluşturulan tehlikeler, diğer unsurlarla birlikte, aşağıdaki verilenlerle belirlenmektedir:
- Şekil (kesici elemanlar, keskin köşeler, açılı parçalar, hareketsiz olsalar bile),
- Elemanlar hareket hâlindeyken, ezme, kesme ve dolanmaya neden olabilecek göreceli yerler,
- Devrilmeye karşı denge (kinetik enerjiyi dikkate alarak),
- Kütle ve denge (yer çekimi etkisiyle hareket edebilecek elemanların potansiyel enerjileri),
- Kütle ve hız (kontrollü veya kontrolsüz hareket esnasında elemanların kinetik enerjileri),
- Hızlanma/yavaşlama,
- Tehlikeli kırılmaya veya parçalanmaya neden olabilecek, yetersiz mekanik mukavemet,
- Elâstik elemanların (yaylar) potansiyel enerjileri veya basınç altındaki gaz veya sıvılar veya hava boşluğu,
- Çalışma ortamı.

4.3 Elektrik tehlikeleri


Bu tehlike elektrik çarpması veya yanma sonucunda yaralanmalara veya ölüme sebebiyet verebilir. Bu
tehlikeler aşağıdakilerden kaynaklanabilir:

- İnsanların;
− enerjili parçalara teması ile (normal çalışma esansında iletkenlere veya iletken parçalara temas
edilmesi ile, doğrudan temas),
− arıza durumunda enerjili hâle gelmiş parçalara temas ile (Özellikle yalıtım hatası sonucunda, dolaylı
temas),
- Enerjili parçalara yaklaşma ile (özellikle yüksek gerilimin bulunduğu alanlarda),
- Muhtemel kullanım şartlarına uygun olmayan yalıtım nedeniyle,
- Elektrostatik olgular, insanların yüklü parçalara teması gibi,
- Isıl ışıma,
- Kısa devre veya aşırı yüklenme nedeniyle ergimiş parçaların veya kimyasal maddelerin sıçraması gibi
olgular.

Ayrıca elektrik çarpmasından kaynaklanan panik nedeniyle, bu tehlike insanların düşmelerine (veya
insanların nesneleri düşürmelerine) neden olabilir.

4.4 Isıl tehlikeler


Isıl tehlikeler aşağıdakiler ile sonuçlanabilir:
- Aşırı derecede sıcak nesnelere veya malzemelere, ateşe temas veya patlama ve ısı kaynaklarından
kaynaklanan ışıma nedeniyle yanmalar ve haşlanmalar.
- Sıcak veya soğuk çalışma ortamından kaynaklanan sağlığa zarar verici etkiler.

4.5 Gürültüden kaynaklanan tehlikeler


Gürültü aşağıdakilere neden olabilir:
- Kalıcı işitme kayıplarına,
- Kulak çınlaması (tinnitus),
- Yorgunluk, gerginlik,
- Denge kaybı, bilinç kaybı gibi diğer etkiler,
- Konuşma yeteneğinde veya ses sinyallerin algılanmasında zayıflama.

4.6 Titreşimden kaynaklanan tehlikeler


Titreşim bütün vücuda ( taşınabilir donanımın kullanılması), özellikle el ve kollarla (elle tutulan, elle idare
edilen makinalar) iletilebilir.

Çok şiddetli titreşimler (veya uzun vadeli az şiddetli titreşimler) ciddî rahatsızlıklara (bel rahatsızlıkları,
belkemiği travmaları), bütün vücudun titreşiminden kaynaklanan huzursuzluğa ve damar rahatsızlıklarına
(örneğin, el kol titreşimi nedeniyle, beyaz parmak hastalığı, nörolojik hastalıklar, kemik ve eklemlere ait
hastalıklar gibi) neden olabilir.

4.7 Işımadan kaynaklanan tehlikeler


Hemen etkisi olabilen (örneğin, yanıklar) veya uzun vadeli etkileri olabilen (örneğin, genetik mutasyonlar) bu
tehlikeler, birçok kaynaktan üretilebilir ve iyonlaştırıcı veya iyonlaştırıcı olmayan ışımadan kaynaklanabilir:
- Elektromanyetik alanlar (örneğin, düşük frekanslarda, radyo frekanslarında, mikrodalga aralığında),
- Kızıl ötesi ışınım, görünür ışık ve mor ötesi ışınım,
- Lâzer ışıması,

8
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

- X ve γ ışımaları,
- α, β ışımaları, elektron veya iyon ışıması, nötronlar.

4.8 Malzeme ve maddelerden kaynaklanan tehlikeler


Makinalar tarafından işlenen, kullanılan, üretilen ve sarf edilen malzeme ve maddeler ile makina imalinde
kullanılan malzemeler çeşitli değişik tehlikelere neden olabilir. Örneğin; zararlı, zehirli, paslandırıcı,
teratojenik, kanserojen, mutajenik, tahriş edici ve hassasiyet verici etkileri olan sıvı, gaz, sis, duman, tozların
sindiriminden, deriye göze veya mukozaya temasından ve solunumundan kaynaklanan tehlikeler:
- yangın veya patlama tehlikesi,
- biyolojik (örneğin, mantar) ve mikrobiyolojik (viral veya bakteriyel) tehlikeler.

4.9 Makina tasarımında ergonomik prensiplerin ihmal edilmesinden kaynaklanan


tehlikeler
Makinaların insan özelliklerine ve kabiliyetine uygun üretilmemesi, aşağıdaki şekilde etkisini gösterebilir:
- Sağlıksız duruş, gereğinden fazla ve tekrar gerektiren hareketlerden kaynaklanan fizyolojik etkiler
(örneğin, kemik ve kasla ilgili rahatsızlıklar),
- Makinanın amaçlanan kullanım sınırları içersinde çalıştırılması, gözetilmesi veya bakımından kaynaklanan
zihinsel aşırı veya düşük yüklenmeler veya gerginlik gibi psikofizyolojik etkiler,
- İnsan hataları.

4.10 Kayma, tökezleme ve düşme tehlikeleri


Zemin yüzeyinin ve erişim vasıtalarının ihmal edilmesi kayma, tökezleme veya düşmelere neden olabilir.

4.11 Tehlike birleşimi


Tek başına önemsiz görülebilecek bazı tehlikeler bir araya geldiklerinde, önemli tehlikelere eş değer olabilir.

4.12 Makinanın kullanıldığı ortamdan kaynaklanan tehlikeler


Makinalar tehlike oluşturabilecek ortam şartlarında ( örneğin, hava sıcaklığı, rüzgâr, kar, yıldırım) çalışmak
üzere tasarımlandığında, bu tehlikeler hesaba katılmalıdır.

5 Riskin azaltılması için strateji


5.1 Genel önlemler

5.1.1 Hiçbir güvenlik tedbiri alınmadığı takdirde makinada bulunan bir kusurun er veya geç, zarara neden
olacağı kabul edilmelidir.

5.1.2 Koruyucu tedbirler tasarımcı ve kullanıcı tarafından alınan tedbirlerin birleşimidir (Şekil 1). Tasarım
aşamasında dâhil edilen tedbirler, kullanıcı tarafından uygulanacak tedbirlere göre tercih edilir ve genelde
daha etkilidirler.

5.1.3 Benzer makinalarda kullanıcıların elde ettiği tecrübeleri de dikkate alarak ve uygulanabildiği ölçüde,
muhtemel kullanıcılarla bilgi alış verişinde bulunarak, tasarımcı aşağıdaki faaliyetleri verilen sıraya göre,
gerçekleştirmelidir (Şekil 2):
- Makinanın sınırları ve amaçlanan kullanımını belirtilmelidir (Madde 5.2).
- Makinanın tehlikeleri ve ilişkili tehlikeli durumları belirtilmelidir ( Madde 4 ve Madde 5.3).
- Her bir belirlenen tehlike ve tehlikeli durum için risk tahmini yapılmalıdır ( Madde 5.3).
- Riski değerlendirmeli ve risk azaltılmasının gerekli olup olmadığının kararını verilmelidir (Madde 5.3).
- Tehlike ortadan kaldırılmalı veya tehlikeye ilişkin riskler koruyucu tedbirlerle azaltılmalıdır (Madde 5.4 ve
Madde 5.5).

Yukarıda verilen ilk dört husus risk değerlendirmesi ile ilgili olup, bu konuda ayrıntılı bilgi ISO 14121’de
bulunabilir.

9
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

5.1.4 Aşağıdaki dört faktör dikkate alındığında en yüksek risk azaltılması sağlanmış olacaktır. Yukarıda
tarif edilen strateji Şekil 2’deki akış diyagramında gösterilmiştir. İşlem tekrarlamalı olup, riskin azaltılması için
birbirini takip eden uygulamalar, mevcut teknolojinin en iyi şekilde kullanılmasıyla, sağlanabilir.
Bu işlem yürütülürken, aşağıdaki sıra takip edilir:
- Makinanın kullanım ömrü boyunca bütün aşamalarda makinanın güvenliği,
- Makinanın fonksiyonunu yerine getirme özelliği,
- Makinanın kullanılabilirliği,
- Makinanın imal, işletim ve söküm maliyetleri.

Not 1 - Bu prensiplerin ideal şekilde uygulanması, makinanın kullanımına, kaza ve sağlık kayıtlarına,
mümkün olan risk azaltma tekniklerine, makinanın kullanımına ilişkin yasal çerçeveye ilişkin
bilgilerin bilinmesini gerektirir.

Not 2 - Belirli bir zamanda kabul edilebilir bir makina tasarımı, teknolojik gelişmeler daha az riskli eş değer
makina tasarımlanmasına imkân verdiğinde, geçerliliğini kaybeder.

5.1.5 Makinanın güvenli işletimine devam edilmesi için, koruyucu tedbirlerin makinanın kolay kullanımına
imkân vermesi ve makinanın amaçlanan kullanımını engellememesi önemlidir. Bu hususa uyulmaması
makinadan en fazla şekilde yararlanılması için koruyucu tedbirlerin devre dışı bırakılmasına neden olabilir.

5.1.6 Standard hâle getirilmiş (veya diğer uygun) kirlilik ölçme metotları mevcutsa, bu metotlar, mevcut
makinalar veya prototipleri ile birlikte, kirlilik değerlerinin ve mukayese edilebilir kirlilik verilerinin elde
edilmesinde kullanılmalıdır. Bu husus tasarımcının aşağıdakileri yapmasını mümkün kılar:
- Kirliklere ilişkin risklerin tahmin edilmesi,
- Tasarım aşamasında uygulanan koruyucu tedbirlerin etkinliğinin değerlendirilmesi,
- Potansiyel kullanıcılara teknik dokümanlarda kirlilik hakkında nicel bilgilerin sağlanması,
- Kullanıcılara kullanım bilgilerinde kirlikler hakkında nicel bilgilerin sağlanması,

Ölçülebilir parametrelerle ifade edilebilir kirlikler dışındaki diğer tehlikeler de benzer şekilde ele alınabilir.

5.2 Makinanın sınırlarına ilişkin teknik özellikler


Makinanın tasarımlanması, makinanın teknik özelliklerin sınırlandırılması ile başlar (ISO 14121 Madde 5):
- Kullanım sınırları;
− makinanın, çeşitli işletim modları dâhil, amaçlanan kullanımı, kullanım safhaları ve kullanıcılar için
değişik müdahale işlemleri,
− makinanın mümkün olabilecek hatalı kullanımı.
- Yer sınırlamalar (örneğin, hareket aralığı, makinanın tesisi ve bakımı için yer ihtiyaçları, “kullanıcı-makina”
ara yüzü, “makina-güç beslemesi” ara yüzü).
- Zaman sınırlamaları: Amaçlanan kullanımını hesaba katarak makinanın ve/veya bazı bileşenlerin
(örneğin aletler, aşınan parçalar, elektrik bileşenleri) öngörülebilen ömür kısıtlaması.

5.3 Tehlikenin tanımlanması, risk tahmini ve riskin değerlendirmesi


Makinanın doğurabileceği çeşitli tehlikelerin (artık tehlikeler ve beklenmedik şekilde oluşabilecek tehlikeler:
Madde 3.6 ve Madde 4) tanımlanmasının ardından, tasarımcı her bir tehlike için, mümkün olduğu ölçüde
nicel unsurları temel alarak, risk tahmini yapmalı, en sonunda risk derecelendirmesinin sonucuna göre riskin
azaltılmasının (Madde 5.4) gerekli olup olmadığına karar vermelidir. Bu amaca yönelik olarak, tasarımcı
değişik işletim modlarını ve müdahale işlemlerini hesaba katmalı, özellikle;

a) Makinanın kullanım ömrü boyunca, aşağıda tarif edildiği şekilde, insan makina etkileşimi:

1) Yapı,
2) Nakliye, montaj ve tesis,
3) İşletmeye almak,
4) Kullanım;
− ayarlama, veri girişi/programlama veya işlem değiştirme,
− çalıştırma,
− temizleme,
− kusur tesbiti,
− bakım,
5) İşletimden kaldırmak, sökmek ve güvenlik söz konusu olduğu sürece bertaraf etmek

10
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

b) Makinanın muhtemel durumları;


1) Makina amaçlanan fonksiyonu yerine getiriyor (makina normal şekilde çalışıyor),
2) Aşağıdakiler dâhil çeşitli nedenlerden makina amaçlanan fonksiyonu yerine getiremiyor
(arızalar);
− işlenen malzeme veya iş parçasının özelliklerinde veya boyutlarındaki farklılıklar,
− makinanın bir (veya daha fazla) bileşeni, parçası veya hizmet biriminin arızalanması,
− dış bozucu etkiler (örneğin, sarsıntı, titreşim, elektromanyetik girişim),
− tasarım hatası veya yetersizlik (örneğin, yazılım hataları),
− makinanın güç beslemesindeki sorunlar,
− ortam şartları (örneğin, hasar görmüş zemin yüzeyi),

c) Kullanıcının bilinçsiz davranışları veya makinanın tahmin edilebilir kabul edilebilir hatalı kullanımı.
Örneğin;
− kullanıcının makinanın kontrolünü kaybetmesi (özellikle elle tutulan veya taşınabilir
makinalarda),
− makinanın kullanımı sırasında çalışmama, kaza veya arıza durumda kullanıcın anî tepkileri,
− konsantrasyon eksikliğinden veya dikkatsizlikten kaynaklanan davranışlar,
− görevi yürütürken “en kolayı” tercih etmekten kaynaklanan davranışlar,
− bütün şartlar altında makinayı çalışır halde tutmaktan kaynaklanan baskı nedeniyle davranışlar,
− belirli insan davranışları (örneğin, çocuklar, engelliler).

Madde 5.4’te tarif edilen ve Şekil 2’de gösterilen risk azalmasının her üç aşamasından sonra, risk tahmini ve
derecelendirmesi yapılmalıdır.

Risk değerlendirmesi yapılırken, her belirlenen tehlikeden kaynaklanabilecek olması en muhtemel önemli
zarar hesaba katılmalı, ancak meydana gelme olasılığı yüksek olmasa bile öngörülebilecek en büyük zarar
da dikkate alınmalıdır.

5.4 Tehlikelerin ortadan kaldırılması veya koruyucu tedbirlerle riskin azaltılması


Bu hedefe tehlikelerin ortadan kaldırılması veya, ayrı ayrı ya da birlikte, riski belirleyen iki unsurun azaltılması
ile ulaşılabilir:
a) Ele alınan tehlikenin doğurabileceği zararın büyüklüğü,
b) Zararın meydana gelme olasılığı.

Bu hedefe ulaşmak için bütün koruyucu tedbirler aşağıda verilen sıraya (“3 basamaklı metot” olarak anılır)
uygun olarak uygulanmalıdır (Şekil 1 ve Şekil 2):
- Güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler (ISO 12100-1, Madde 4),

Not - Riskin ortadan kaldırılabileceği, böylece teknik koruma tedbirlerine veya tamamlayıcı koruyucu
tedbirlerine ihtiyaç duyulmayacak, tek aşama bu aşamadır.
- Teknik koruma tedbirleri ve mümkün olan tamamlayıcı koruyucu tedbirler (ISO 12100-2, Madde 5),
- Bakiye riskler hakkında kullanım bilgileri (ISO 12100-2, Madde 6).

Kullanım bilgileri, güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirlerin veya koruyucu vasıtaların ya da tamamlayıcı
koruma tedbirlerinin doğru uygulanmasının yerine geçmemelidir.

Her işletim modu ve müdahale işlemiyle ( Madde 5.3) ilgili yeterli seviyedeki koruyucu tedbir, kullanıcıların,
teknik problemler olması durumunda, tehlikeli müdahalelerine engel olur.

11
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

5.5 Risk azaltma hedeflerinin sağlanması


Madde 5.4 ve Şekil 2’ye uygun yinelemeli risk azaltma işlemi, yeterli düzeyde risk azaltması sağlandığında
ve uygulanabildiğinde, risk karşılaştırmasından tercih edilebilir sonuç elde edildiğinde, sonlandırılabilir
(ISO 14121 Madde 8.3).

Yeterli seviyede risk azaltılması, aşağıda verilen bütün sorulara olumlu cevap verilebildiğinde, başarılmış
sayılabilir:
- Bütün işletme şartları ve bütün müdahale işlemleri hesaba katıldı mı?
- Madde 5.4’te verilen metot uygulandı mı?
- Tehlikeler ortadan kaldırıldı veya tehlikelerden kaynaklanan risk uygulanabilir en alt seviyeye indirildi mi?
- Alınan tedbirlerin yeni tehlikeler oluşturmadığı belli mi?
- Kullanıcılar bakiye riskler hakkında yeterli şekilde bilgilendirilip uyarıldı mı?
- Alınan koruyucu tedbirlerin kullanıcının çalışma şartları için bir tehlike oluşturmadığı belli mi?
- Alınan koruyucu tedbirler kendi aralarında uyumlu mu?
- Profesyonel/endüstriyel kullanım için tasarımlanan bir makinanın profesyonel/endüstriyel olmayan
şartlarda kullanılmasından kaynaklanabilecek sonuçlara yeterli düzeyde önem verildi mi?
- Alınan tedbirlerin makinanın performasını önemli ölçüde azaltmadığı belli mi?

12
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

1
Uygun kullanım bilgilerinin sağlanması riskin azaltılmasında tasarımcının katkısının bir parçasıdır, fakat söz
konusu koruyucu tedbirler kullanıcı tarafından uygulandıkları takdirde etkilidir.
2
Kullanıcı girdisi ya genel olarak tasarımcının makinanın amaçlanan kullanımı için ilgili kullanıcılardan ya da
belirli bir kullanıcıdan elde ettiği bilgilerdir.
3
Kullanıcı tarafından alınan farklı koruyucu tedbirler arasında bir önem sıralaması yoktur. Bu koruyucu
tedbirler bu standardın kapsamı dışındadır.
4
Makinanın amaçlanan kullanımında öngörülmemiş özel işlem/işlemler için veya tasarımcı tarafından kontrol
edilemeyen özel tesis şartları için gerekli koruyucu tedbirler.

Şekil 1 – Tasarımcının bakış noktasından risk azaltma işlemi

13
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

değerlendirmesi

1
İlk defa soru sorulduğunda, bu soru başlangıç risk değerlendirmesinin sonucu ile cevaplandırılır.

Şekil 2 – Risk azaltması için tekrarlamalı 3 basamaklı metodun şematik gösterilişi

14
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Ek A
(Bilgi için)

Bir makinanın şematik gösterilişi

Şekil A.1 – Bir makinanın şematik gösterilişi

15
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

EN ISO 12100’de kullanılan özel terim ve ifadelerin dört dilde dizini

Madde

Türkçe İngilizce Almanca Fransızca Bölüm


altçizgi: tariflere atıf

kalın: önemli hükümler

A
Stillsetzen im Notfall (Funktion zum) Arrêt d'urgence (fonction) Madde 3.37 1
Acil durdurma (fonksiyon) Emergency stop (function)

Emergency stop (function) Stillsetzen im Notfall (Funktion zum) Arrêt d'urgence (fonction) Madde 4.11.1; Madde 4.11.8; Madde 5.1;
Acil durdurma (fonksiyon) 2
Madde 5.5.2; Madde 5.5.3; Madde 6.5.1.d
Acil durdurma cihazı Emergency stop device Einrichtung zum Stillsetzen im Notfall Arrêt d'urgence (Dispositif d' -) Madde 4.11.1; Madde 4.11.8.c); Madde 5.5.2 2
Acil durdurma kumandası Emergency stop control Stellteil zum Stillsetzen im Notfall Commande d'arrêt d'urgence Madde 4.11.8.c; Madde 4.11.9; Madde 5.5.2 2

Acil durum Emergency situation Notfall Situation d'urgence Madde 3.35; Madde 3.36 1

Acil durum Emergency situation Notfall Situation d'urgence Madde 5.5.2; Madde 6.5.1.g 2
Acil müdahale Emergency operation Handlung im Notfall Opération d'urgence Madde 3.36 1
Açılı parça Angular part Spitzes Teil Pièce de forme aiguë Madde 4.2.2 1
Ağırlık merkezi Centre of qravity Masseschwerpunkt Centre de gravité Madde4.6 2
Aktif optoelektronik koruyucu cihaz Active opto-electronic protective device Aktive optoelektronische Schutzeinrichtung Dispositif de protection opto-électronique actif Madde 3.26.6 1
Aktif optoelektronik koruyucu cihaz Active opto-electronic protective device Aktive optoelektronische Schutzeinrichtung Dispositif de protection opto-électronique actif Madde 5.2.5.3; Madde 5.3.3 2
Algılayıcı Sensor Sensor/ Meßfühler Capteur Madde 3.29; Ek A 1
Algılayıcı Sensor Sensor / Meßfühler Capteur Madde 4.11.7.2; Madde 4.13 2
Algılayıcı koruyucu donanım Sensitive protective equipment Sensitive Schutzeinrichtung Équipement de protection sensible Madde 3.26.5 1
Sensitive Schutzeinrichtung Équipement de protection sensible Madde 5.2.1; Madde 5.2.2.d; Madde 5.2.3.b;
Algılayıcı koruyucu donanım Sensitive protective equipment 2
Madde 5.2.5
Ambalâjlama Packaging Verpackung Emballage Madde 6.2; Madde 6.5.1; Madde 6.5.3.d 2
Ara kilitleme cihazı (ara kilit) Interlocking device (interlock) Verriegelungseinrichtung (Verriegelung) Verrouillage (Dispositif de -) Giriş; Madde 5.3.2.5 2

Giriş; Madde 3.25; Madde 3.25.4/.5;


Ara kilitleme tertibatı (ara kilit) Interlocking device (interlock) Verriegelungseinrichtung (Verriegelung) Verrouillage (Dispositif de -) 1
Madde 3.26.1

Ara kilitlemeli başlatma fonksiyonlu mahfaza Interlocking guard with a start function (control Trennende Schutzeinrichtung mit
Protecteur commandant la mise en marche Madde 3.25.6 1
(kumandalı mahfaza) guard) Startfunktion
Ara kilitlemeli başlatma fonksiyonlu mahfaza Interlocking guard with a start function (control
Trennende Schutzeinrichtung mit Startfunktion Protecteur commandant la mise en marche Madde 5.2.3.f; Madde 5.3.2.5 2
(kumandalı mahfaza) guard)
Ara kilitlemeli mahfaza Interlocking guard Verriegelte trennende Schutzeinrichtung Protecteur avec dispositif de verrouillage Madde 3.25.4 1
Madde 5.2.1/.2/.3; Madde 5.2.5.3; Madde
Ara kilitlemeli mahfaza Interlocking guard Verriegelte trennende Schutzeinrichtung Protecteur avec dispositif de verrouillage 2
5.3.2.3; Madde 5.5.6

16
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Madde 3.28 ; Madde 3.32; Madde 3.33; Madde


Arıza Failure Ausfall Défaillance 3.34; Madde 3.35;Madde 4.3; Madde 1
5.3.b/.c
Madde 4.11.1; Madde 4.11.6; Madde
Arıza Failure Ausfall Défaillance 4.11.7.1/.2; Madde 4.12; Madde 5.3.2.3.b; 2
Madde5.3.2.5
Bakiye risk Residual risk Restrisiko Risque résiduel Madde 3.12; Madde 5.4; Madde 5.5; Şekil 1 1
Bakiye risk Residual risk Restrisiko Risque résiduel Madde 6.1.1 2
Aşırı devir sayısı Overspeed Überdrehzahl Survitesse Madde 6.3 2
Aşırı yük (elektrik) Overloading (Electrical -) Überlast (Elektrische -) Surcharge (électrique) Madde 6.5.1.b 2

Aşırı yük (mekanik) Overloading (Mechanical -) Überlastung (Mechanische -) Surcharge mécanique Madde 5.2.7 2

Ayarlama Setting Einrichten / Einstellen Réglage Madde 5.3.a 1

Madde 4.8.6; Madde 4.10; Madde 4.11.9;


Madde 4.11.10; Madde 4.15; Madde 5.2.4;
Ayarlama Setting Einrichten / Einstellen Réglage 2
Madde 5.3.2.5; Madde 5.5.6; Madde 6.1.2;
Madde 6.5.1.d
Ayarlama noktası Setting point Einricht- / Einstellungspunkt Réglage (Point de -) Madde 4.15 2
Ayarlanabilir mahfaza Adjustable guard Einstellbare trennende Schutzeinrichtung Protecteur réglable Madde 3.25.3 1
Ayarlanabilir mahfaza Adjustable guard Einstellbare trennende Schutzeinrichtung Protecteur réglable Madde 5.2.3c; Madde 5.3.2.4; Şekil 1 2
Aydınlatma Lighting Beleuchtung Éclairage Madde 4.8.6; Madde 5.2.1 2
Aynı hata türüne ait arızalar Common mode failures Gleichartige Ausfälle Défaillances de mode commun Madde 3.34 1
Aynı hata türüne ait arızalar Common mode failures Gleichartige Ausfälle Défaillances de mode commun Madde 4.12.3 2
Aynı nedene bağlı arızalar Common cause failures Ausfälle aufgrund gemeinsamer Ursache Défaillances de cause commune Madde 3.33 1
Aynı nedene bağlı arızalar Common cause failures Ausfälle aufgrund gemeinsamer Ursache Défaillances de cause commune Madde 4.12.3 2
Azaltılmış hız Reduced speed Verminderte Geschwindigkeit Vitesse (réduite) Madde 4.11.9 2

B
Madde 3.3; Madde 3.31; Madde 4.9; Madde
Bakım Maintenance Instandhaltung Maintenance 1
5.2; Madde 5.3.a
Madde 4.8.6; Madde 4.11.9/.10; Madde
Bakım Maintenance Instandhaltung Maintenance 5.2.4; Madde 5.3.1; Madde 5.5.4; Madde 2
5.5.6; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.b/.e/.h
Bakım noktası Maintenance point Wartungsstelle Maintenance (Point de -) Madde 4.15 2
Bakım personeli Maintenance staff Instandhaltungspersonal Maintenance (Personnel de -) Madde 4.11.12; Madde 6.5.1.e 2
Steuereinrichtung mit selbsttätiger Commande nécessitant une
Basıldığı sürece çalışan kumanda cihazı Hold-to-run control device Madde 3.26.3 1
Rückstellung (Tippschalter) action maintenue
Steuereinrichtung mit selbsttätiger Commande nécessitant une
Basıldığı sürece çalışan kumanda cihazı Hold-to-run control device Madde 4.11.8.b; Madde 4.11.9 2
Rückstellung (Tippschalter) action maintenue
Tapis sensible cès
Basınca duyarlı tabla Pressure sensitive mat Schaltmatte Madde 5.2.2; Madde 5.2.5.1 2
(Prévention de 1' -)
Basıncın düşürülmesi Depressurizing Druckentlastung Mise à la pression atmosphérique Madde 4.10 2

17
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Gefährdung durch Durchstich /


Batma/delme tehlikesi Stabbing / puncture hazard Risque de perforation / piqûre Madde 4.2.1 1
Einstich

Beklenmeyen çalışma/istem dışı çalıştırma Unexpected / unintended start-up Unerwarteter / unbeabsichtigter Anlauf Mise en marche inattendue / intempestive Madde 3.6: Madde 3.29 1

Beklenmeyen çalışma/istem dışı çalıştırma Unexpected / unintended start-up Unerwarteter / unbeabsichtigter Anlauf Mise en marche inattendue / intempestive Madde 4.11.1; Madde 5.3.2.5 2
Bertaraf etmek (makinanın) Disposal (of a machine) Entsorgung (einer Maschine) Mise au rebut (d'une machine) Madde 5.3.a 1
Bertaraf etmek (makinanın) Disposal (of a machine) Entsorgung (einer Maschine) Mise au rebut (d'une machine) Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.b/.f 2
Bir kişinin kurtulması veya kurtarılması Rescue and escape (of a person) Rettung und Befreiung (einer Person) Sauvetage et dégagement (d'une personne) Madde 5.5.3 2
Unloading (removal) / loading (feeding) EnWBeladearbeit (Entnahme- und Opérations de déchargement (évacuation)/
Boşaltma (alma) / yükleme (besleme) işlemleri Madde 4.14 2
operations Beschickungsarbeiten) chargement (alimentation)
Bozucu etki/etkiler Disturbance(s) Störung(en) Perturbation(s) Madde 5.3.b 1
Bozucu etki/etkiler Disturbance(s) Störung(en) Perturbation(s) Madde 4.12.1/.3 2
Buhar, gaz Vapour, gas Dampf, Gas Vapeur, gaz Madde 4.8 1
Buhar, gaz Vapour, gas Dampf, Gas Vapeur, gaz Madde 5.3.2.1; Madde 6.5.1.c 2

Ç
Madde 4.11.1; Madde 4.13; Madde 5.3.1;
Çalışamaz hale gelme (koruyucu cihazının) Defeating (of a protective device) Umgehen (einer Schutzeinrichtung) Neutralisation (d'un dispositif de protection) 2
Madde 5.3.3
Çalışamaz hâle gelme (uyarı cihazının) Defeating (of a warning device) Umgehen (einer Warneinrichtung) Neutralisation (d'undispositif d'avertissement) Madde 6.3 2
Çalışma ortamı Work environment Arbeitsumgebung Environnement de travail Madde 4.4 1
Çalışmama Malfunction (malfunctioning) Fehlfunktion Dysfonctionnement Madde 3.30; Madde 3.35; Madde 5.3.b/.c 1
Çalışmama Malfunction (malfunctioning) Fehlfunktion Dysfonctionnement Madde 4.12.1; Madde 5.2.1 2
Çıkıntı yapan parça Protruding part Vorstehendes Teil Pièce saillante Madde 4.2.1 2

D 1

Darbe Impact Stoß Choc Madde 4.12.1 2


Darbe tehlikesi Impact hazard Gefährdung durch Stoß Risque de choc Madde 4.2.1 1
Denge Stability Standfestigkeit / Standsicherheit Stabilité Madde 4.2.2 1
Denge Stability Standfestigkeit / Standsicherheit Stabilité Madde 4.6; Madde 5.2.6 2

Depolama (bir makinanın) Storage (of a machine) Lagerung (einer Maschine) Stockage (d'une machine) Madde 6.5.1.a 2

Madde 4.10; Madde 5.2.6/J; Madde 6.2; Madde


Dikkat Dikkat WarningWaming WarnhinweisWarnhinweis Avertissement 2
6.3; Madde 6.4; Madde 6.5.1.g; Madde 6.5.2

Dil Language Sprache Langue 6.4 2


Dil (talimat el kitabının) Language (of the instruction handbook) Sprache (der Betriebsanleitung) Langue (de la notice d'instructions) Madde 6.5.2.b 2
Stichwortverzeichnis
Dizin (talimat el kitabı) Index (of the instruction handbook) Index (de la notice d'instructions) Madde 6.5.2.f 2
(in der
Doğrama tehlikesi Severing hazard Gefährdung durch Abschneiden Risque de sectionnement Madde 4.2.1 1
Doğrudan temas Direct contact Direktes Berühren Contact direct Madde 4.3 1
Dolaşma/dolanma tehlikesi Entanglement hazard Gefährdung durch Erfassen Risque de happement Madde 4.2.1, Madde 4.2.2

18
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Dolaylı temas Indirect contact Indirekte Berührung Contact indirect Madde 4.3 1

Fréquence maximale de rotation des parties


Döner parçalarının azamiîdevir hızı Maximum speed of rotating parts Maximale Drehzahl rotierender Teile Madde 6.4.c 2
tournantes
Madde 4.11.1/.3/.6; Madde 5.2.5.1;
Durdurma Stopping Stillsetzen Mise à l'arrêt 2
Madde 6.5.1.d
Düşme tehlikesi Falling hazard Sturzgefährdung Risque de chute (de personne) Madde 3.11 1

E
Eğitim Training Ausbildung Formation Giriş; Madde 3.18; Şekil 1 1
Eğitim Training Ausbildung Formation Giriş; Madde 6.1.1; Madde 6.5.1.d 2
Elektrik aşırı yükü Electrical overloading Überlastung (Elektrische) Surcharge (électrique) Madde 6.5.1.b 2
Elektrik çarpması Electric shock Elektrischer Schlag Choc électrique Madde 3.6; Madde 4.3 1
Elektrik çarpması Electric shock Elektrischer Schlag Choc électrique Madde 4.9 2
Madde 4.4; Madde 4.9; Madde 6.4; Madde
Elektrik donanımı Electrical equipment Elektrische Ausrüstung Équipement électrique 2
6.5.1.c
Elektrik tehlikeleri Electrical hazard Elektrische Gefährdung Risque électrique Madde 3.6; Madde 4.3 1
Elektrik tehlikeleri (önleme) Electrical hazard (Preventing -) Verhütung elektrischer Gefährdung Risque électrique (Prévention du -) Madde 4.9 2
Elektromanyetik uyumluluk Electromagnetic compatibility Elektromagnetische Verträglichkeit Compatibilité électromagnétique Madde 4.11.11 2
Elle kumanda (fonksiyon) Manual control (function) Handsteuerung Commande manuelle (fonction) Madde 4.11.8 2
Spannungsführendes Teil (der elektrischen
Enerjili parça (elektrik donanımı) Live part (of electrical equipment ) Partie active (de l'équipement électrique) Madde 4.3 1
Ausrüstung)
Engel Barrier Sperre Barrière Madde 3.25; Madde 3.27 1
Engelleme cihazı Impeding device Abweisende Schutzeinrichtung (Barriere) Dispositif dissuasif / déflecteur Madde 3.27 1
Engelleme fazı Muting phase Sperrphase Inhibition (Phase d') Madde 5.2.5.2 2
Engelleme fazı Muting phase Sperrphase Phase d'inhibition Madde 5.2.5.2 2

Ergonomik prensip Ergonomic principle Ergonomischer Grundsatz Ergonomique (Principe -) Madde 4.9 1

Ergonomik prensip Ergonomic principle Ergonomischer Grundsatz Ergonomique (Principe -) Madde 4.8; Madde 4.11.8; Madde 5.2.1 2
Ergonomik prensiplerin ihmal edilmesinden Hazards generated by neglecting ergonomic Gefährdung durch Phénomènes dangereux engendrés par
Madde 4.9 1
oluşan tehlikeler principles Vernachlässigung ergonomischer le non-respect des principes
Erişilebilirlik Accessibility Zugänglichkeit Accessibilité Madde 4.2.1: Madde 4.7 2
Erişim kodu Access code Zugangscode Code d'accès Madde 4.11.10 2
Erişim vasıtaları Access means Zugänge Moyens d'accès Madde 4.10 1
Erişim vasıtaları Access means Zugänge Moyens d'accès Madde 5.5.6 2
Erişimin engellenmesi Prevention of access Verhindern des Zugangs Accès (Prévention de 1' -) Madde 5.3.2.1 2
Erişimin kısıtlanması Restriction of access Zugangsbeschränkung Accès (Restriction de 1' -) Madde 4.11.9 2
Ezilme tehlikesi Crushing hazard Gefährdung durch Quetschen Risque d'écrasement Madde 4.2.1 1

19
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

F
G
Gerginlik (insan) Stress (human -) Stress Stress Madde 4.5; Madde 4.9 1
Gerginlik (insan) Stress (human -) Stress Stress Madde 4.8.1 2
Gerilme (mekanik) Stress (Mechanical -) Mechanische Beanspruchung Contrainte mécanique Madde 4.3.a; Madde 5.2.7 2
Gösterim Display Anzeige Affichage Ek A 1
Gösterim Display Anzeige Affichage Madde 4.8.1; Madde 4.8.8; Madde 4.11.1 2
Güç aktarma elemanı Power transmission element Energieübertragungselement Élément de transmission Ek A 1
Madde 3.29; Madde 3.30; Madde 5.2; Madde
Güç beslemesi Power supply Energieversorgung/Energiequelle Alimentation en énergie (Source d'-) 1
5.3.b

Power supply Energieversorgung/Energiequelle Alimentation en énergie (Source d'-) Madde 4.10; Madde 4.11.1/.2/.5; Madde
Güç beslemesi 2
5.2.4; Madde 5.5.4;Madde 6.5.1.b
Güç kontrol elemanı Power control element Leistungssteuerelement Préactionneur Madde 3.29; Ek A 1

Madde 3.6; Madde 3.38; Madde 3.39; Madde


Gürültü Noise Lärm / Geräusch Bruit 1
4.5

Madde 4.2.2; Madde 4.3.c; Madde 4.4.c);


Madde 4.8.4; Madde 5.1; Madde 5.2.1; Madde
Gürültü Noise Lärm / Geräusch Bruit 2
5.2.5.1; Madde 5.3.2.1;Madde 5.4.2; Madde
6.5.1.c
Gürültü Noise Geräusch (siehe Lärm) Bruit
Phénomènes dangereux engendrés par
Gürültünden kaynaklanan tehlikeler Hazards generated by noise Gefährdung durch Lärm Madde 4.5 1
le bruit
Madde 4.3.c; Madde 4.8; Madde 4.12;
Güvenirlik Reliability Zuverlässigkeit Fiabilité 2
Madde 4.13; Madde 5.2.5.3.a

Güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler Inherently safe design measure Inhärent sichere Konstruktion Mesure de prévention intrinsèque Madde 3.18; Madde 3.19; Madde 5.4 1

Güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler Inherently safe design measure Inhärent sichere Konstruktion Mesure de prévention intrinsèque Madde 4; Madde 5.5.1 2

Güvenlik fonksiyonu Safety function Sicherheitsfunktion Fonction de sécurité Madde 3.28 1

Madde 4.11.1/.6/.7; Madde 4.12/.14; Madde


Güvenlik fonksiyonu Safety function Sicherheitsfunktion Fonction de sécurité 2
5.2.5.2; Madde 5.3.3; Madde 6.5.1.e

H
Hareketli elemanlar/parçalar Movable elements / parts Bewegliche Elemente / Teile Éléments mobiles Madde 4.2.2 2

Hareketli mahfaza Movable guard Bewegliche trennende Schutzeinrichtung Protecteur mobile Madde 3.25; Madde 3.25.2; Madde 3.25.3 1

Movable guard Bewegliche trennende Schutzeinrichtung Protecteur mobile


Hareketli mahfaza Madde 5.3.2.3; Şekil 1 2

20
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Hareketli parça Operative part Betriebsteil Partie operative Ek A 1


Hareketli parça Operative part Betriebsteil Partie operative Madde 5.2.5.2.b 2
Hareketli parça Working part Arbeitsteil Elément de travail Ek A 1
Working part Arbeitsteil Élément de travail
Hareketli parça Madde 4.11.2; Madde 5.2.1 (Şekil 1) 2

Haşlanma Scald Verbrühung Brûlure (par un liquide chaud) Madde 4.4 1

Hata (insan) Error (Human) Fehlverhalten (menschliches) Erreur (humaine) Madde 4.9 1

Madde 4.11.1; Madde 4.11.9; Madde 5.2.7;


Hız Speed Geschwindigkeit Vitesse
Madde 6.4.c
Hidrolik donanım Hydraulic equipment Hydraulische Ausrüstung Équipement hydraulique Madde 4.4; Madde 4.10 2

I
Isı Heat Hitze Chaleur Madde 4.4 1
Isı Heat Hitze Chaleur Madde 4.12.1;Madde 5.2.1 2
Isı kaynağı Heat source Wärmequelle Chaleur (Source de -) Madde 4.4 1
Isıl tehlikeler Thermal hazard Thermische Gefährdung Risque thermique Madde 4.4 1
Işıma Radiation Strahlung Rayonnement(s) Madde 3.38; Madde 4.3/.4; Madde 4.7 1
Madde 4.2.2; Madde 4.3. c; Madde 5.2.1;
Radiation Strahlung Rayonnement(s)
Işıma Madde 5.2.5.1; Madde 5.3.2.1; Madde 2
5.4.5; Madde 6.5.1.b/.c
Phénomènes dangereux engendrés par les
Işımadan kaynaklanan tehlikeler Hazards generated by radiation Gefährdung durch Strahlung Madde 4.7 1
rayonnements
İçine çekme veya yakalama tehlikesi Drawing-in / trapping hazard Gefährdung durch Einziehen / Fangen Risque d'entraînement / d'emprisonnement Madde 5.2.1 2
İçine çekme veya yakalama tehlikesi Drawing-in / trapping hazard Gefährdung durch Einziehen / Fangen Risque d'entraînement / d'emprisonnement Madde 4.2.1 1

İki el kumanda cihazı Two-hand control device Zweihandschaltung Zweihandschaltung Commande bimanuelle (Dispositif de -) Madde 3.26.4 1

İki el kumanda cihazı Two-hand control device Zweihandschaltung Commande bimanuelle (Dispositif de -) Madde 4.11.9; Madde 5.2.3.e 2
İlgili tehlike Relevant hazard Relevante Gefährdung Phénomène dangereux pertinent Madde 3.7 1
İnsan davranışı Human behaviour Menschliches Verhalten Comportement humain Madde 3.23; Madde 5.3.c 1
İşaret Signal Signal Signal Madde 3.21; Madde 4.5 1
Signal Signal Signal Madde 4.8.1; Madde 5.2.7; Madde
İşaret 2
6.1/.2/.3; Madde 6.5.1.b
İşaretleme Marking Zeichen Marquage Madde 6.4 2
İşaretlemeler Markings Kennzeichnungen Inscriptions Madde 6.4 2
İşlem değiştirme Process changeover Umrüsten Processus de fabrication (Changement de -) Madde 5.3.a 1
İşlem değiştirme Process changeover Umrüsten Processus de fabrication (Changement de -) Madde 4.11.9; Madde 5.2.4; Madde 6.1.2 2
İşletim Operation Betrieb Fonctionnement Madde 5.3 1
İşletim modları Operating modes Betriebsarten Modes de fonctionnement Madde 5.2; Madde 5.3.c 1
Operating modes Betriebsarten Modes de fonctionnement Madde 4.11.1; Madde 4.11.10; Madde 4.14;
İşletim modları 2
Madde 6.1.1; Madde 6.5.1.c)

21
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

İşletimden kaldırmak De-commissioning Außerbetriebnahme Mise hors service Madde 5.3.a 1

İşletimden kaldırmak De-commissioning Außerbetriebnahme Mise hors service Madde 4.6; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.f 2
İşletmeye almak Commissioning , Inbetriebnahme Mise en service Madde 5.3.a 1
İşletmeye almak Commissioning Inbetriebnahme Mise en service Madde 6.1.2: Madde 6.5.1.b 2
J
K
Kaçma ve kurtulma (kişi) Escape and rescue (of a person) Befreiung und Rettung (einer Person) Dégagement et sauvetage (d'une personne) Madde 5.5.3 2
Kaldırma donanımı Lifting equipment Hebevorrichtung Levage (Équipement de -) Madde 6.5.1.a 2
Kaldırma düzeni Lifting gear Hebezeug Levage (Appareil de -) Madde 5.5.5 2
1
Kapı Door Tür Porte Madde 3.25 1
Kaplama (malzemeler, vb.) Containment (of materials, etc.) Kapselung / Fernhaltung (von Stoffen, usw.) Rétention (de matériaux, etc.) Madde 5.3.2.1 2
Kaplayarak uzak tutmak (depolanmış enerjiden) Containment (of stored energy) Rückhaltung (von gespeicherter Energie) Rétention (de l'énergie accumulée) Madde 5.5.4c 2
Karşılaştırılabilir kirlilik verileri Comparative emission data Vergleichende Emissionsdaten Données comparatives d'émission Madde 3.39; Madde 5.1.6 1

Kayma tehlikesi Slipping hazard Gefährdung durch Ausrutschen Risque de glissade Madde 4.10 1

Kayma tehlikesi Slipping hazard Gefährdung durch Ausrutschen Risque de glissade Madde 5.5.6 2
Kenar (keskin) Edge (sharp -) Scharfe Kante Arête vive Madde 4.2.2 1
Kenar (keskin) Edge (sharp -) Scharfe Kante Arête vive Madde 4.2.1; Madde 5.3.2.6 2
Kesici eleman Cutting element Schneidelement Élément coupant Madde 4.2.2 1
Kesme / bölme tehlikesi; Cutting / severing hazard Gefährdung durch Schneiden Risque de coupure Madde 4.2.1 1
Kirlilik (emisyon) değeri Emission value Emissionswert Valeur d'émission Madde 3.38; Madde 3.39; Madde 5.1.6 1
Emission value Emissionswert Valeur d'émission
Kirlilik (emisyon) değeri Madde 4.3c 2

Madde 3.6; Madde 3.38; Madde 3.39; Madde


Kirlilikler Emissions Emissionen Émissions 1
5.1.6

Madde 4.2.2; Madde 5.1; Madde 5.2.1;


Emissions Emissionen Émissions
Kirlilikler Madde 5.2.5.1; Madde 5.2.7; Madde 5.3.2.1; 2
Madde 5.4; Madde 6.5.1.g
Koruyucu cihaz Protective device Nicht trennende Schutzeinrichtung Dispositif de protection Madde 3.19; Madde 3.24; Madde 3.26; Ek A 1
Madde 4.11.1/.9; Madde 4.13; Madde 5.1;
Protective device Nicht trennende Schutzeinrichtung Dispositif de protection
Koruyucu cihaz Madde 5.2; Madde 5.3.1/.3; Madde 5.5.1; 2
Madde 6.1.1; Madde 6.5.1.C

Madde 3.12; Madde 3.18; Madde 3.19/.29/.31;


Koruyucu tedbir Protective measure Schutzmaßnahme Mesure de prévention 1
Madde 5.1; Madde 5.3; Madde 5.4; Madde 5.5
Koruyucu tedbir Protective measure Schutzmaßnahme Mesure de prévention Müteaddit maddelerde 2
Kritik bileşen Critical component Kritisches Bauteil Composant critique Madde 4.13 2

Madde 3.29; Madde 5.2; Madde 5.3.c; Madde


Kullanıcı Operator Bediener (Bedienperson) Opérateur 1
5.4; Madde 5.5

Kullanıcı Operator Bedienperson (Bediener) Opérateur Müteaddit maddede 2

22
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Madde 3.18/.31; Madde 5.1.2/.3/.6; Madde 5.5;


Kullanıcı User Benutzer Utilisateur 1
Şekil 1
Kullanıcı User Benutzer Utilisateur Madde 4.8.1; Madde 4.11.7.4; Madde 6.1/.2/.3 2
Schnittstelle "Bedienperson-Maschine" oder
Kullanıcı-makina ara yüzü Operator-machine interface Interface "opérateur-machine" Madde 5.2; Ek A 1
"Mensch-Maschine"
Kullanılabilirlik (makinanın) Usability (of a machine) Benutzerfreundlichkeit (einer Maschine) Commodité d'emploi (d'une machine) Madde 3.4; Madde 5.1.4; Madde 5.5 1
Kullanılabilirlik (makinanın) Usability (of a machine) Benutzerfreundlichkeit (einer Maschine) Commodité d'emploi (d'une machine) Madde 5.3.2.1 2

Madde 5.1.5; Madde 5.2; Madde 5.3


Kullanım (makinanın) Use (of a machine) Verwendung (einer Maschine) Utilisation (d'une machine) 1
(+ Müteaddit maddelerde)

Madde 3.18; Madde 3.21; Madde 5.1.6; Madde


Kullanım bilgileri Information for use Benutzerinformation Informations pour l'utilisation 1
Madde 5.4
Kullanım bilgileri Information for use Benutzerinformation Informations pour l'utilisation Madde 4.1; Madde 5.5.1 ;Madde 6 2
Kumanda Control Steuerung Commande Madde 3.1 1
Kumanda cihazı Control device Steuereinrichtung, Steuerungseinrichtung Appareil de commande Ek A 1
Madde 4.11.1; Madde 4.11.8; Madde 5.2;
Kumanda cihazı Control device Steuereinrichtung, Steuerungseinrichtung Appareil de commande 2
Madde 5.5.6
Kumanda modu Control mode Steuerungsart Commande (Mode de -) Madde 4.11.9 2
Kumanda modunun ayarlanması Setting (Control mode for-) Steuerungsart zum Einstellen Réglage (Mode de commande pour le -) Madde 4.11.9 2
Kumanda sistemi Control system Steuersystem / Steuerung Commande (Système de -) Ek A 1
Kumanda sistemi Control system Steuersystem / Steuerung Commande (Système de -) Madde 4.11; Madde 4.13 2
Madde 3.31; Madde 3.32; Madde 3.34; Madde
Kusur Fault Fehler Défaut 1
4.3

Madde 4.11.1; Madde 4.11.6; Madde


4.11.7.1/.2; Madde 4.11.9; Madde 4.11.12;
Kusur Fault Fehler Défaut 2
Madde 4.12; Madde 5.2.4; Madde 5.2.5.2;
Madde 6.5.1.d/.e
Kusur tespiti Fault finding Fehlersuche Défauts (Recherche de -) Madde 5.3.a 1
Kusur tespiti Fault finding Fehlersuche Défauts (Recherche de -) Madde 4.11.12; Madde 5.2.4; Madde 6.1.2 2
Kusurun giderilmesi Rectification (Fault -) Fehlerbehebung Dépannage Madde 4.13 2

M
Madde 3.19; Madde 3.24; Madde 3.25;
Mahfaza Guard Trennende Schutzeinrichtung Protecteur 1
Madde 3.26.1; Ek A
Madde 4.8.6; Madde 4.11.9; Madde 4.13;
Mahfaza Guard Trennende Schutzeinrichtung Protecteur Madde 5.1/.2/.3; Madde 5.5.6; Madde 6.1.1; 2
Madde 6.4.c; Madde 6.5.1.c
Mahfaza kilitleme tertibatı Guard locking device Zuhalteeinrichtung Dispositif de blocage du protecteur Madde 3.25.5 1

23
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Verriegelte trennende Schutzeinrichtung mit


Mahfaza kilitlemeli ara kilitlemeli mahfaza Interlocking guard with guard locking Protecteur avec dispositif d'interverrouillage Madde 3.25.5: 1
Zuhaltung
Verriegelte trennende Schutzeinrichtung mit
Mahfaza kilitlemeli ara kilitlemeli mahfaza Interlocking guard with guard locking Protecteur avec dispositif d'interverrouillage Madde 5.2.2; Madde 5.2.3 2
Zuhaltung
Makaslama tehlikesi Shearing hazard Gefährdung durch Scheren Risque de cisaillement Risque de cisaillement Madde 4.2.1; Madde 4.2.2 1
Makaslama tehlikesi Shearing hazard Gefährdung durch Scheren Risque de cisaillement Madde 4.2.1; Madde 5.2.1; Madde 5.3.2.6 2

Makina/makinalar Machine / machinery Maschine Machine Madde 3.1 1

Makina sistemi Assembly of machines Maschinenanlage Ensemble de machines Madde 3.1 1


Makina sistemi Assembly of machines Maschinenanlage Ensemble de machines Madde 4.11.1 2
Giriş; Madde 3.3; Madde 3.6; Madde 3.22;
Bestimmungsgemäße Verwendung einer
Makinanın amaçlanan kullanımı Intended use of a machine Utilisation normale d'une machine Madde 4.9; Madde 5.1.3; Madde 5.1.5; Madde 1
Maschine
5.2
Giriş; Madde 4.8.8; Madde 4.12.1; Madde
Bestimmungsgemäße Verwendung
Makinanın amaçlanan kullanımı Intended use of a machine Utilisation normale d'une machine 5.3.1; Madde 5.5.1; Madde 6.1.1; Madde 2
einer Maschine
6.5.1.d
Makinanın güvenirliği Reliability (of a machine) Zuverlässigkeit (einer Maschine) Fiabilité (d'une machine) Madde 3.2 1
Makinanın ömür sınırı Life limit of a machine Lebensdauer einer Maschine Durée de vie d'une machine Madde 5.2 1
Makina-güç beslemesi ara yüzü Machine-power supply interface Schnittstelle "Maschine-Energieversorgung" Interface "machine-sources d'énergie" Madde 5.2 1

Madde 3.1; Madde 4.2.1/.2; Madde 4.4;


Malzeme Material Werkstoff / Material Matériau 1
Madde 4.8; Madde 5.3.b

Material Werkstoff Matériau Madde 4.2.1; Madde 4.3.b4.14; Madde 5.2.5.1;


Malzeme 2
Madde 5.3.2.1/.6; Madde 5.5.6
Malzeme ve maddelerden kaynaklanan Hazards generated by materials Gefährdung durch Materialien Phénomènes dangereux engendrés par des
Madde 4.8 1
tehlikeler and substances und Substanzen matériaux et des substances
Maruz kalma değeri Exposure value Immissionswert Valeur d'exposition Madde 3.38 1
Durch Formschluß wirkende Dispositif de retenue mécanique 1
Mekanik engelleme cihazı Mechanical restraint device Schutzeinrichtung Madde 3.26.7

Mekanik tehlike Mechanical hazard Mechanische Gefährdung Risque mécanique Madde 4.2 1

Mekanik tehlike Mechanical hazard Mechanische Gefährdung Risque mécanique Madde 4.2.2; Madde 5.1 2
Merdiven Stairs Treppen Escaliers Madde 5.5.6 2
Mod seçici Mode selector Betriebsartenschalter Sélecteur de mode Madde 4.11.10 2

Muayene Inspection Inhärent sichere Konstruktion Inspektion Mesure de prévention intrinsèque Inspection Madde 4.11.10; Madde 4.12.3; Madde 6.5.1.e 2

Muayene (sıklığı) Inspection (Frequency of -) Inspektion (Häufigkeit der -) Inspections (Périodicité des -) Madde 6.4.c 2

N
Nakliye Transport Transport Transport Madde 5.3 1
Nakliye Transport Transport Transport Madde 5.5.5; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.a 2
Nem Moisture Feuchte Humidité Madde 4.12.1; Madde 6.5.1.b 2

24
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Normal çalışma Normal operation Normaler Betrieb Fonctionnement normal Madde 3.35; Madde 4.3 1
Normal çalışma Normal operation Normaler Betrieb Fonctionnement normal Madde 5.2.1/.2/.3 2

Olgunun algılanması Presence-sensing Anwesenheitsmeldung Détection de présence Madde 3.26.5 1

Olgunun algılanması Presence-sensing Anwesenheitsmeldung Détection de présence Madde 5.2.5.1/.3 2

Onaylama cihazı Enabling device Zustimmungseinrichtung Validation (Dispositif de -) Madde 3.26.2 1

Onaylama cihazı Enabling device Zustimmungseinrichtung Validation (Dispositif de -) Madde 4.11.9 2


Madde 1; Madde 4.1; Madde 4.2.2; Madde 1
Ortam Environment Umwelt / Umgebung Environnement 4.4; Madde 4.12
Madde 1; Madde 4.7; Madde 4.12.1; Madde
Environment Umwelt / Umgebung Environnement
Ortam 5.2.1; Madde 5.2.5.2; Madde 5.3.1; Madde 2
6.5.1.b

Ortam şartları Environmental conditions Umgebungseinflusse Conditions liées à l'environnement Madde 4.12.1; Madde 5.2.5.2.a; Madde6.5.1.b
2
Ortamdan kaynaklanan gerginlik Stress (Environmental -) Umweltbeanspruchung Contrainte d'environnement Madde 4.12.1 2
Selbstüberwachung /
Otomatik izleme Automatic monitoring Auto-surveillance Madde 4.11.6; Madde 4.12.3; Madde 5.3.2.3/.5 2
automatische Überwachung

Ö
Ölçme metotları Measurement methods Messmethoden Méthodes de mesurage Madde 5.1.6 1
Önemli tehlike Significant hazard Signifikante Gefährdung Phénomène dangereux significatif Madde 3.7; Madde 3.8; Madde 4.1; Madde 4.11 1

P
Patlayıcı ortam Explosive atmosphere Explosionsgefährdete Atmosphäre Atmosphère explosible Madde 4.4; Madde 6.4.b 2
Piktogram Pictogram Piktogramm Pictogramme Madde 6.4 2
Plâtform Platform Bühne / Arbeitsbühne Plate-forme Madde 5.5.6 2
Pnömatik donanım Pneumatic equipment Pneumatische Ausrüstung Equipement pneumatique Madde 4.4; Madde 4.10 2
Pozitif mekanik etki Positive mechanical action Mechanisch zwangsläufige Wirkung Action mécanique positive Madde 4.5 2
Pozitif mod (bağlı) Positive mode (Connected in the -) Zwangsläufig (verbunden) Mode positif (Liés suivant le -) Madde 4.5 2
Programlama Teaching (programming) Teachen / Programmieren Apprentissage (programmation) Madde 5.3.a 1
Programlama Teaching (programming) Teachen / Programmieren Apprentissage (programmation) Madde 4.11.9; Madde 5.2.4; Madde 6.1.2 2
Programmierbares Système de commande électronique
Programlanabilir elektronik kumanda sistemi Programmable electronic control system Madde 4.11.7 2
elektronisches Steuersystem programmable

R
Renk Colour Farbe Couleur Madde 6.4.c; Madde 6.5.2.a/.e 2

Risk Risk Risiko Risque Madde 3.11; Müteaddit maddelerde 1

Risk Risk Risiko Risque Müteaddit maddelerde 2

25
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Risk analizi Risk analysis Risikoanalyse Analyse du risque Madde 3.13; Madde 3.14 1
Madde 3.7; Madde 3.15; Madde 3.17; Madde
Risk azaltma Risk reduction Risikominderung Réduction du risque 1
3.18; Madde 5
Risk azaltma Risk reduction Risikominderung Réduction du risque Madde 4.1; Madde 4.11.1 2
Madde 3.8; Madde 3.13; Madde 3.38; Madde
Risk değerlendirmesi Risk assessment Risikobeurteilung Appréciation du risque Appréciation du risque 1
5.1.3
Risk değerlendirmesi Risk assessment Risikobeurteilung Madde 5.2.1; Madde 5.2.4; Madde 5.5.2 2
Risk derecelendirmesi Risk evaluation Risikobewertung Évaluation du risque Madde 3.13; Madde 3.16; Madde 5.3 1
Risk karşılaştırması Risk comparison Risikoverqleich Comparaison des risques Madde 5.3.c; Madde 5.5 1
Risk tahmini Risk estimation Risikoeinschätzung Estimation du risque Madde 3.15; Madde 5.3 1

S
Sabit mahfaza Fixed guard Feststehende trennende Schutzeinrichtung Protecteur fixe Madde 3.25.1 1

Madde 5.1; Madde 5.2.1; Madde 5.2.2.a;


Sabit mahfaza Fixed guard Feststehende trennende Schutzeinrichtung Protecteur fixe 2
Madde 5.2.5.2.b; Madde 5.3.2.2

Sağlığa verilen zarar Damage to health Gesundheitsschädigung Atteinte à la santé Madde 3.5
Sembol Symbol Symbol Symbole Madde 3.21; Madde 5.1; Madde 5.4 1
Sembol (talimat el kitabında) Symbol (in the instruction handbook) Symbol (in der Betriebsanleitung) Symbole (dans la notice d'instructions) Madde 6.5.2.a 2
Madde 3.14; Madde 4.9; Madde 5.1.3; Madde
Sınır Limit Grenze Limite 1
5.2
Sınırlama cihazı Limiting device Begrenzungseinrichtung Limiteur (Dispositif-) Madde 3.26.8 1
Madde 4.3.a; Madde 4.10; Madde 5.2.6; Madde
Sınırlama cihazı Limiting device Begrenzungseinrichtung Limiteur (Dispositif-) 2
5.2.7
Commande de marche par à-coups (Dispositif
Sınırlı hareket kumanda cihazı Limited movement control device Schrittschaltung Madde 3.26.9 1
de -)
Commande de marche par à-coups (Dispositif
Sınırlı hareket kumanda cihazı Limited movement control device Schrittschaltung Madde 4.11.9 2
de -)
2
Siren Siren Sirene Sirène Madde 6.3

Söküm (makinanın) Dismantling (of a machine) Demontage / Abbau (einer Maschine) Démontage (d'une machine) Madde 5.1.4; Madde 5.3 1
Söküm (makinanın) Dismantling (of a machine) Demontage / Abbau (einer Maschine) Démontage (d'une machine) Madde 4.6; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.f 2
Statik elektrik Static electricity Statische Elektrizität Électricité statique Madde 4.12.1 2
Sürekli kullanım (makina) Maintainability (of a machine) Instandhaltbarkeit (einer Maschine) Maintenabilité (d'une machine) Madde 3.3 1
Sürekli kullanım (makina) Maintainability (of a machine) Instandhaltbarkeit (einer Maschine) Maintenabilité (d'une machine) Madde 4.7; Madde 4.11.12; 2
Sürtünme/aşınma tehlikesi Friction / abrasion hazard Gefährdung durch Reibung / Abrieb Risque de frottement / d'abrasion Madde 4.2.1 1

T
Vernünftigerweise vorhersehbare
Tahmin edilebilir kabul edilebilir yanlış kullanım Reasonably foreseeable misuse Mauvais usage raisonnablement prévisible Madde 3.23; Madde 5.2; Madde 5.3.c 1
Fehlanwendung
Vernünftigerweise vorhersehbare Mauvais usage raisonnablement prévisible
Tahmin edilebilir kabul edilebilir yanlış kullanım Reasonably foreseeable misuse Fehlanwendung Madde 5.5.1; Madde 6.1.1; Madde 6.5.1.d 2

26
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Tahrik edici (makinanın) Actuator (Machine -) Antriebselement Actionneur Madde 3.1; Ek A 1


Tahrik edici (makinanın) Actuator (Machine -) Antriebselement Actionneur Madde 4.4 2

Tahrik edici/ elle kumanda Actuator / manual control Stellteil Organe de service Madde 3.26.3; Ek A 1

Madde 4.2.1; Madde 4.8.7;


Tahrik edici/ elle kumanda Actuator / manual control Stellteil Organe de service Madde 4.11.7.2; Madde 4.11.8; 2
Madde 5.5.2; Madde 6.5.1.d; Madde 6.5.2c

Talaş Chip Span Copeau Madde 5.3.2.1 2


Talimat el kitabı Instruction handbook Betriebsanleitung Notice d'instructions Şekil 1 1
Talimat el kitabı Instruction handbook Betriebsanleitung Notice d'instructions Madde 6.2; Madde 6.5 2
Talimat girişi sağlayan kollu kumanda aleti Schwenkarmschalttafel (Tragbare Pendant d'apprentissage (dispositif
Teach pendant (portable control unit) Madde 4.11.8.c/.e 2
(taşınabilir kumanda birimi) Steuereinheit / Tragbares de commande portatif)
Talimatlar Instructions Anweisungen Instructions Madde 6.5.1/.2/.3 2

Tamamlayıcı koruyucu tedbirler Complementary protective measures Ergänzende Schutzmaßnahmen Mesures de prévention complémentaires Madde 3.18 ;Madde 5.4 ;Şekil 1 ;Şekil 2 1

Tamamlayıcı koruyucu tedbirler Complementary protective measures Ergänzende Schutzmaßnahmen Mesures de prévention complémentaires Madde 5.1; Madde 5.5 2
Tasarım (makinanın) Design (of a machine) Konstruktion (einer Maschine) Conception (d'une machine) Madde 5.1; Madde 5.4 1
Tasarım hatası Design error Konstruktionsfehler Erreur de conception Madde 5.3.b 1

Giriş; Madde 1;Madde 3.8/.12/.18/.23 ; Madde


Tasarımcı Designer Konstrukteur / Entwickler Concepteur 1
4.1; Madde 5.1.27.3/6; Madde 5.3; Şekil 1

Giriş; Madde 1; Madde 5.2.5.1; Madde


Tasarımcı Designer Konstrukteur / Entwickler Concepteur 2
6.3; Madde 6.5.1.d
Madde 4.6; Madde 4.7; Madde 4.14; Madde
Taşıma Handling Handhabung Manutention 2
Madde 5.5.5; Madde 6.5.1:Madde 6.5.3
Taşınabilir kumanda birimi (talimat girişi Tragbare Steuereinheit/Tragbares Dispositif de commande portatif (pendant
Portable control unit (teach pendant) Madde 4.11.8.c); Madde 4.11.9 2
sağlayan kollu kumanda aleti) Steuergerät d'apprentissage)
Madde 4.11.1; Madde 4.10; Madde 5.2.4;
Tecrit ve enerjinin boşaltılması Isolation and energy dissipation Energietrennung und – ableitung Consignation 2
Madde 5.5.4
Tehlike Danger Gefahr Danger Madde 6.4.c 2
Madde 3.6; Madde 3.11; Madde 3.14; Madde
Tehlike Hazard Gefährdung Phénomène dangereux 1
3.15
Tehlike Hazard Gefährdung Phénomène dangereux Müteaddit maddede 2
Tehlike birleşimi Hazard combination Gefährdungskombination Risques (Combinaison de -) Madde 4.11 1
Tehlike bölgesi (zarar bölgesi) Hazard zone (see also: danger zone) Gefährdungsbereich (Gefahrbereich) Zone dangereuse Madde 3.10; Madde 3.26.5; Madde 3.27 1
Madde 4.2.1; Madde 4.11.8.d; Madde 5.2;
Tehlike bölgesi (zarar bölgesi) Hazard zone (see also: danger zone) Gefährdungsbereich (Gefahrbereich) Zone dangereuse 2
Madde 5.3.2.4/.5
Tehlike bölgesine erişim (zarar bölgesine) Access to a hazard zone (to a danger zone) Zugang zu einem Gefährdungsbereich Accès à une zone dangereuse Madde 3.27 1
Madde 4.11.9: Madde 4.15; Madde 5.1;
Tehlike bölgesine erişim (zarar bölgesine) Access to a hazard zone (to a danger zone) Zugang zu einem Gefährdungsbereich Accès à une zone dangereuse 2
Madde 5.2;Madde 5.5.6

27
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Exposition à un phénomène
Tehlikelere maruz kalma (sınırlandırma) Exposure to hazards (Limiting -) Gefährdungsexposition (Begrenzen der -) Madde 4.13; Madde 4.14; Madde 4.15 2
dangereux (Limitation de l'exposition
Tehlikeli bozukluk Hazardous malfunctioning Gefährdung durch Fehlfunktion(en) Dysfonctionnement dangereux Madde 4.12.1 2
Madde 3.9; Madde 3.35; Madde 4.1; Madde
Tehlikeli durum Hazardous situation Gefährdungssituation / gefährdende Situation Situation dangereuse 1
5.1.3
Tehlikeli durum Hazardous situation Gefährdungssituation / gefährdende Situation Situation danqereuse Madde 4.11.5; Madde 5.2.7 2
Tehlikeli maddeler Hazardous substances Gefahrstoffe / Gefährliche Stoffe Substances dangereuses Madde 3.38 1
Madde 4.2.2; Madde 4.3.c; Madde 5.3.2.1;
Tehlikeli maddeler Hazardous substances Gefahrstoffe / Gefährliche Stoffe Substances danqereuses 2
Madde 5.4.4
Tehlikenin tanımlanması Hazard identification Identifizierung der Gefährdungen Identification des phénomènes dangereux Madde 3.14; Madde 5.3 1

Gefährdungsexposition / Aussetzung einer


Tehlikeye maruz kalma Exposure to hazard Madde 3.9 1
Gefährdung Exposition à un phénomène dangereux

Gefährdungsexposition / Aussetzung einer Exposition à un phénomène dangereux


Tehlikeye maruz kalma Exposure to hazard Gefährdung Madde 4.11.12; Madde 5.1 2

Tehlikeye yol açacak arıza Failure to danger Gefahrbringender Ausfall Défaillance danqereuse Madde 3.30 1
Giriş; Madde 3.18; Madde 3.20; Madde 3.24;
Teknik koruma tedbiri Safeguard Schutzeinrichtung Moyen de protection 1
Madde 5.4

Safeguard Schutzeinrichtung Moyen de protection Giriş; Madde 4.14; Madde 5.1; Madde 5.2;
Teknik koruma tedbiri 2
Madde 5.3; 6.5.1.b/.d
Teknik koruma tedbirleri Safeguarding Technische Schutzmaßnahmen Protection Madde 3.18; Madde 3.20; Madde 3.24 1
Safeguarding Technische Schutzmaßnahmen Protection
Teknik koruma tedbirleri Madde 4.1; Madde 5 2

Madde 4.11.1; Madde 4.11.4; Madde


Tekrar çalışma/çalıştırma Restart / restarting Wiederanlauf Remise en marche 2
4.11.65.5.2

Temel Foundation Fundament Massif Madde 4.6 2


Temizleme Cleaning Reinigung Nettoyage Madde 5.3.a 1
Temizleme Cleaning Reinigung Nettoyage Madde 4.11.9; Madde 5.2.4; Madde 6.1.2 2
Tesis (makina) Installation (of the machine) Aufbau / Einbau (der Maschine) Installation (de la machine) Madde 5.2; Madde 5.3 1
Tesis (makina) Installation (of the machine) Aufbau / Einbau (der Maschine) Installation (de la machine) Madde 4.6; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.b 2
Teşhis sistemi Diagnostic system Diagnosesystem Diagnostic (Système de -) Madde 4.11.12 2
Titreşim Vibration Vibrationen / Schwingungen Vibrations Vibrations Madde 3.38; Madde 4.6; Madde 5.3.b 1
Madde 4.2.2;Madde 4.3.c; Madde 4.6; Madde
Vibration Vibration(en) / Schwingungen
Titreşim 4.8.4; Madde 4.12.1; Madde 5.2.1; Madde 2
5.3.2.1; Madde 5.4.3; Madde 6.5.1/.b/.c
Titreşim Vibration Schwingungen (siehe Vibration) Vibrations
Phénomènes dangereux engendrés par les
Titreşimden kaynaklanan tehlikeler Hazards generated by vibration Gefährdung durch Vibration Madde 4.6 1
vibrations
Toz Dust Staub Poussière Madde 4.8 1

Toz Dust Staub Poussière Madde 4.2.2; Madde 4.12.1; Madde 2


5.2.5.1; Madde 5.3.2.1; Madde 6.5.1.c
28
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Tökezleme/ tökezleme tehlikesi Trip / tripping hazard Gefährdung durch Stolpern Risque de perte d'équilibre / de trebuchement Madde 4.10 1

Uyarı Warning Warnhinweis Avertissement Ek A 1

Uyarı cihazı Warning device Warneinrichtung Avertissement (Dispositif d1 -) Madde 6.3 2


Uygulama aralığı Range of applications Anwendungsbereich Utilisations prévues Madde 6.5.1.c 2
Uygulama noktası Application point Anschlagpunkt Point de préhension Madde 6.5.1.a 2

V V

Vana Valve Ventil Distributeur Madde 4.3.a; Madde 4.11.4 2

Y
Yağlama Lubrication Schmierung Graissage Madde 4.15 2
Yaklaşma tepkisi (fonksiyon) Tripping (function) Annäherungsreaktion Détection de franchissement d'une limite Madde 3.26.5 1
Yaklaşma tepkisi (fonksiyon) Tripping (function) Annäherungsreaktion Détection de franchissement d'une limite Madde 5.2.5.1/.3 2
Yaklaşmaya karşı koruma cihazı Trip / tripping device Schutzeinrichtung mit Annäherungsreaktion Dispositif sensible Madde 5.2.1 2
Yalıtım hatası Insulation failure Versagen der Isolierung Isolement (Défaut d' -) Madde 4.3 1
Yalıtım hatası Insulation failure Versagen der Isolierung Isolement (Défaut d' -]_ Madde 4.12.1 2
Yanma Burn Verbrennung Brûlure Madde 4.3; Madde 4.4; Madde 4.7 1
Yapılış Construction Herstellung Construction Madde 5.3.a 1
Yapılış Construction Herstellung Construction Madde 4.3.a 2
Yasaklanmış kullanım Prohibited usage Verbotene Anwendung Utilisation proscrite Madde 6.5.1.c/.d 2
Yazılı uyarı Written warning Schriftlicher Warnhinweis Avertissement écrit Madde 6.4 2
Yazılım Software Software Logiciel Madde 3.32; Madde 5.3 1
Yazılım Software Software Logiciel Madde 4.11.7.3/.4 2
Yazılıma erişim Software (Access to the -) Software (Zuqriff auf die -) Logiciel (Accès au -) Madde 4.11.7.4 2
Yedek Redundancy Redundanz Redondance Madde 4.12.2; Madde 4.12.3 2
Yer sınırlaması Space limit Räumliche Grenze Limite dans l'espace Madde 3.26.8; Madde 5.2 12
Yeterli risk azaltması Adequate risk reduction Entsprechende Risikominderung Réduction adéquate du risque Madde 3.17; Madde 5; Şekil 2 1
Yönlendirilmiş arıza mod bileşeni Oriented failure mode component Bauteil mit spezifiziertem Ausfallverhalten Composant à défaillance orientée Madde 4.12.2 2
Yük Load Last Charge Madde 3.26.8; Madde 4.2.1/.2 1
Madde 4.2.1; Madde 4.3; Madde 4.11.1/.5;
Yük Load Last Charge 2
Madde 5.2.6/.7
Loading (feeding) / unloading (removal) Be-/Entladearbeit (Beschickungs- und Opérations de chargement (alimentation) /
Yükleme (besleme)/boşaltma (ayırma) işlemleri Madde 4.14 2
operations Entnahmearbeiten) déchargement (évacuation)
Gefährdung durch Herausspritzen Risque d'éjection de fluide sous
Yüksek basınçlı sıvı sıçraması tehlikesi High pressure fluid ejection hazard Madde 4.2.1 1
von Flüssigkeiten unter hohem haute pression
Yürüme bölgesi Walking area Gangbereich Surface de circulation Madde 5.5.6 2
Yürüyüş yolu Walkways Fußgängerwege / Laufstege Voie de circulation Madde 5.5.6 2

29
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Z
Madde 3.5; Madde 3.6; Madde 3.11; Madde
Zarar Harm Schaden Dommage 1
3.15; Madde 5.1.1; Madde 5.3; Madde 5.4
Zarar bölgesi (tehlike bölgesi) Danger zone (see also: hazard zone) Gefährdungsbereich (Gefahrbereich) Zone dangereuse Madde 3.10; Madde 3.26.5; Madde 3.27 1

Madde 4.2.1; Madde 4.11.8.d; Madde


Zarar bölgesi (tehlike bölgesi) Danger zone (see also: hazard zone) Gefährdungsbereich (Gefahrbereich) Zone dangereuse 2
5.2; Madde 5.3.2.4/.5

30
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Ek ZA
(Bilgi için)
Atıf yapılan uluslar arası standardlar ile bu standardlara karşılık gelen
Avrupa standardları
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin
içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra
yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf
yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardın en son baskısı kullanılır.

Not - Uluslar arası standardda (mod) ile gösterilen değişiklikler yapıldığında, ilgili EN/HD uygulanır.

Standard numarası Yılı Adı EN/HD Yıl

ISO 12100-2 2003 Safety of machinery – Basic EN ISO 10472-1 1997


concepts, general principles for
design – Part 2: Technical
principles

31
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Ek ZB
(Bilgi için)
Bu standardın AB Direktiflerinin temel gerekleri veya diğer hükümleriyle
ilgili olan maddeleri

Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN’e verilen talimata göre
hazırlanmış olup, EU Directive 98/79/EC2)’nin temel gereklerini destekler.

Bu standardın maddelerine uygunluk, ilgili Direktif ve bunlarla ilgili EFTA mevzuatına uygunluğu temin eder.

Uyarı: Diğer gerekler ve diğer AB Direktifleri bu standardın kapsamına giren mamule/mamullere


uygulanabilir.

2)
TSE Notu: Bu direktif, T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından “Makina Emniyeti Yönetmeliği” adı
altında yayımlanmıştır.
32
ICS 01.040.13; 13.110 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Kaynaklar
[1] ISO/IEC Guide 51:1999, Safety aspects - Guidelines for their inclusion in standards.

[2] ISO 11689, Acoustics - Procedure for the comparison of noise-emission data for machinery and
equipment.

[3] ISO 13850, Safety of machinery - Emergency stop - Principles for design.

[4] ISO 13851, Safety of machinery - Two-hand control devices - Functional aspects and design principles.

[5] ISO 14118: 2000, Safety of machinery - Prevention of unexpected start-up.

[6] ISO 14119, Safety of machinery - Interlocking devices associated with guards — Principles for design
and selection.

[7] ISO 14120, Safety of machinery - Guards - General requirements for the design and construction of
fixed and movable guards.

[8] ISO 14121: 1999, Safety of machinery - Principles for risk assessment.

[9] IEC 60204-1:1997, Safety of machinery - Electrical equipment of machines - Part 1: General
requirements.

[10] IEC 61496-2, Safety of machinery - Electro-sensitive protective equipment - Part 2: Particular
requirements for equipment using active opto-electronic protective devices (AOPDs).

[11] IEV 191 see IEC 60050-191, International Electrotechnical Vocabulary - Chapter 191: Dependability
and quality of service.

33

You might also like