Pangalan: Normeda Sultan Petsa: Setyembre 23, 2019

John Dardhe Maglangit Seksyon: 12-ICT2

Charls Bryan Dandoy

Naratibong Ulat sa Dengue

Panimula
Naratibong Ulat sa Dengue. Ang mga Dengue ay mabilis na pagtaas ng bilang na
nabiktima ng mga tao at kaso ng nasabing sakit sa bansa. Isa rin sa mga kinakaharap na problema ng
mga batang nag-aaral sa pampublikong eskuwelahan ay ang panganib ng dengue. Kahit pa nagkaroon ng
“Brigada Eskuwela” at nilinis ang mga classroom at paligid, hindi pa rin garantiya na ligtas ang mga bata
sa iba’t ibang sakit partikular na ang dengue na hatid ng lamok na Aedes Aegypti. Magsisimula na ang
tag-ulan ayon sa PAGASA at ito ang panahon na naglipana ang mga lamok na may dengue. Ang dengue
ay karaniwan sa mga lugar na may tropikal at subtropikal na klima, lalo na sa panahon ng tag-ulan at
pagkatapos ng isang likas na sakuna gaya ng bagyo o baha. Nangingitlog kasi ang babaing lamok
na Aedes sa tubig na hindi umaagos.* Dahil sa mga kongkretong tangke nag-iipon ng tubig ang mga tao
sa Latin Amerika at Caribbean, pinaaalalahanan sila ng mga eksperto sa kalusugan na panatilihing may
takip ang mga ito. Sa gayon ay hindi makapangingitlog sa mga tangke ang mga lamok. Maiiwasan din ang
pagdami ng mga lamok na ito kung laging malinis ang kanilang bakuran at walang mga lumang gulong,
lata, pasô, container na plastik saan man maaaring maipon ang tubig. Ang Aedes aegypti, ang dilaw na
lamok ng lagnat, ay isang lamok na maaaring kumalat sa dengue fever, chikungunya, lagnat ng
Zika, Mayaro at mga lagnat ng lagnat, at iba pang sakit. Ang lamok ay maaaring makilala ng mga puting
marka sa kanyang mga binti at isang pagmamarka sa anyo ng isang lyre.

Ayon sa mga Department Of Health(DOH) nakapagtala sila ng 271,480 kaso ng dengue sa buong
bansa mula sa Enero 1 hanggang Agosto 31 kabilang na dito ang 1,107 na namatay. Sa isang median na
edad labingdalawang taon, ang pinaka-apektadong pangkat ng edad sa mga kaso ng dengue ay lima
hanggang siyam na taon(23%). Katulad nito, ang pinaka-apektadong pangkat ng edad sa pagkamatay ng
dengue ay lima hanngang siyam na taon(39%). Ang karamihan sa mga kaso ng dengue ay lalaki (52%),
samantalang ang karamihan sa mga namatay sa dengue ay babae(53%). Sa pagitan ng dalawmput lima
at tatlomput isa ng Agosto, labingdalawang libo limang daang dalawampu’t anim(12,526)na kaso at
apatnapu’t isa na pagkamatay ang naiulat, kumpara sa labintatlo libo isang daang siyamnapu’t
dalawa(13,192) na kaso at tatlumpu’t walo na namatay sa nakaraang linggo, ngunit limampu’t dalawa
porsyento(52%) pa rin ang mas mataas kaysa noong 2018 taon. Gayundin, ang lingguhang CFR na 0.33%
sa epidemiologicalna linggo tatlumpu’t lima ay mas mababa kaysa sa parehong oras ng oras sa 2018 na
taon.

Konklusyon
“Marami ang namamatay dahil sa sakit na dengue”. Ayon sa DOH nakapagtala sila ng 271,480 ka
taong may sakit sa dengue at possibleng dadami pa ito. “Marami kaming nakuhang aral tungkol sa
dengue”. “Maglinis para iwas tayo sa sakit na dengue”.