PAGTATANGHAL NG DULA

AKROSTIK na pinakabatayan habang ika’y nasa tanghalan.

S – seen before heard ( makita muna bago marinig)

T – talk in projection ( magsalita na may tamang tindig)
A – act realistically ( Umarte nang totoo)
G – give your all ( Ibigay ang lahat)
E – exaggerate ( Eksaherado)
PAG-ARTE
Pagpasok – dito kailangang maipakita ng aktor na siya ay mula sa tiyak na lugar na
may tiyak na layunin at nasa tiyak na pag-iisip dahil ang unang impresyon na kanyang
ibibigay sa mga manonood ay ang kanyang susi sa papel na kanyang gagampanan.
Kailangang maisaisip at maisapuso niya ang kanyang katauhan bago pa man siya papasok.
Mahalaga ring mapagplanuhang mabuti ang paraan kung paano niya gustong lumantad lalo
na ang kanyang tindig. Dapat na nasisigurong ang lahat ay maayos tulad ng make-up,
kasuotan at mga kagamitan upang hindi mabagabag. Habang hinihintay ang pagpasok,
tiyaking hindi lumalabas ang anino sa entablado at huwag ding harangan ang labasan.
Kapag dalawa o mahigit ang papasok, dapat ang isa ay nagsasalita at iyon ang ang taong
huling lalabas upang hindi na niya kailangan pang lumingon sa kanyang mga kausap.

Diin at Balanse sa Entablado – ang direktor ang magtuturo sa tamang posisyon sa

entablado ngunit ang actor ay maaring tumulong sa pamamagitan ng pagtatanda sa
kanyang dapat na posisyon. Kapag natatakpan ang ibang tauhan, ang taong nasa likod ang
kikilos upang isaayos ang posisyon. Iwasan na matakpan ang iba. Bawat tauhan ay
mahalaga at bahagi ng kabuuang larawan ng entablado gaano man ka liit ng linyang
bibitawan o kahit na “extra” lamang.

Posisyon at Paggalaw – walang kilos o galaw ang dapat na gawin na walang

dahilan. Ang bawat kilos o galaw ay may kahulugan. Ang pag-upo o pagtayo ay dapat
naaayon pa rin sa papel na ginagampanan. Ang dalawang mag-uusap ay kailangang
magtinginan paminsan-minsan. Tingnan nang diretso ang bagay na pupulutin, ang lugar na
pupuntahan o ang taong kakausapin. Huwag na huwag tumalikod sa mga manonood.

Linya at Palatandaan – Dapat kabisado o saulado ang linyang bibigkasin.Kailangan

ding malinaw, buo at malakas ang boses ng mga actor sa pag-uusap. Ang “pag-aadlib” ay
para lamang sa kagipitan upang maiwasan ang katahimikan. Kapag nakalimutan ng isang
aktor ang linya at nawawala ang ibang impormasyon, ang ibang aktor ay mag-aadlib na
hindi pinahahalata ang pagkakamali sa pamamagitan ng pagpapakita pa rin ng
pagkanatural ng usapan.Kailangang magkaroon ng palatandaan kung saan papasok o
magsisimula sa pagsasalita at huwag itong kalimutan.

GALAW NG KATAWAN AT MGA ALITUNTUNIN

Tindig – Ito ay mahalaga hindi lamang sa kalusugan kundi pati sa personal na hitsura.
Paglakad – panatilihin ang magandang tindig sa paglalakad. Kailangang nakataas ang
balikat, diretso ang katawan at diretso rin ang pagtingin.

Pag-upo – panatilihin ang tuwid na pag-upo. Ang mga kamay ay

nakalukbay (relax). Ang kamay na naka gapos ay nagpapahirap sa paghinga at
ito ay nagpapamukhang kabado. Tandaan na ikaw ay unang huhusgahan sa iyong katauhan
sa entablado, susunod na lamang ang sa kung ano ang iyong sasabihin.
Pagtawid at Pagbalik
– Ang gitnang bahagi na entablado ay tinatawag na “center”, ang harapan ay
“downstage” at ang likurang bahagi ay “upstage”
Pagtawid – ibig sabihin ay ang paggalaw mula sa isang posisyon tungo sa ibang posisyon.
(A) (B) (C)
Up Right Stage Up Center Stage Up Left Stage

(D) (E) (F)

Right Center Stage Center Stage Left Center Stage

(G) (H) (I)

Down Right Stage Down Center Stage Left Center Stage

Pagbagsak – ang pagbagsak ng aktor tulad ng pagkamatay o pagkahimatay ng tauhan.

Kumpas – ito ang paggalaw ng anumang bahagi ng katawan to naghahatid ng mensahe tulad
ng pagtaas o pagbaba ng kilay. Ang pagbabago ng ugali ay unang maipapakita ng mata
pagkatapos ay ng bibig, sunod ay sa mukha, pagkatapos ay sa katawan at ang huli ay sa
pamamagitan ng kilos ng barso, kamay at mga daliri.
Mga Kawani ng Produksyon
Direktok: Ang kanyang pangunahing layunin ay makabuo ng magandang pagtatanghal.
Kailangan niyang madiskubri ang saysay ay kahulugan ng buong dula. Siya rin ang
magpapaliwanag ang dulang isinulat ng tagabuo ng iskrip at ang pipili ng babagay na
artistang gaganap sa papel ng mga tauhan sa dula. Sa kanya nakasalalay ang tagumpay at
kabiguan ng dula.
Katulong ng Direktor: Siya ay papalit sa direktor kung ito ay wala at magsisilbing tagapag –
ugnay sa iba pang kawani ng produksyon.
Tagapagdikta – Siya ay hahawak ng isang “prompt book” at mamarkahan niya ang mga bagay
na kailangang tandaan ng mga actor tulad ng kumpas, mga tunog, pagbukas o pagpatay ng
ilaw at iba pa.
Tagadisenyo ng Tanghalan – magdidisenyo ng lugar na gaganapan ng dula, ng mga kasuotan
at mga mga ilaw sa tanghalan.
Direktor Teknikal – siya ang magmanipula sa lahat ng mga ilaw, musika, mga espesyal na
tunog at iba pang may kaugnayan sa kuryente. Siya ay makikipagtulungan din sa mga
paghahandang ginagawa ng tagadisenyo ng Tagpuan.
Tagapamahala ng Entablado – Sinisiguro niya na maayos ang buong entablado na
pagtatanghalan. Siya rin ang mamamahala sa likod ng entablado sa posibleng kagipitang
mangyayari.
Tagapamahala ng Tanghalan – Ang mag-aayos ng mga upuan ng mga manonood.

SANGGUNIAN
1. Casanova, Arthur P. “Kasaysayan at Pagunlad ng Dulaang Pilipino”. Rex Printing Co. Maynila: 1984.
2. Sebastian, Federico B. “Ang Dulang Tagalog”. Bede’s Publishing House. Queson City: 1951.
3. Sauco, Consolacion P. at Salazar, Dionisio S. “Sulyap sa Dulang Tagalog”. National Bookstores.
Manila:1987.
4. Tiongson, Nicanor G. “Dulaan”. Sentrong Pangkultura ng Pilipinas. Philippines: 1989.
5. Tiongson, Nicanor G. “What is Drama?” PETA. Philippines: 1983.
https://iamcarlitorobin.wordpress.com/tag/elemento-ng-dula/