Mga Layunin:

1. Nailalahad ang kahulugan ng pagtatanghal o drama.

2. Naipapakita ang mga kawani at ang kanilang idibidwal na trabaho sa
pagtatanghal ng dula sa entablado.
3. Naiisa-isa ang mga katagian at tamang paraan sa pagtatanghal sa
entablado
4. Nakapagtatanghal ng dula.

(MEANING SANG DULA)

Desierto sa meaning….

Mga Katangian ng Teatro (BASAMOT)

Ang mga sumusunod ay ilan sa mga katangian ng sining ng teatro, kabilang
ang:
1. Ang buong kwento ay nasa anyo ng diyalogo, kapwa para sa mga tauhan
at tagapagsalaysay. lahat ng kasabihan ay nakasulat sa isang teksto.
Ang lahat ng diyalogo ay hindi gumagamit ng kudlit (“…”). Ang drama
dialogue ay hindi isang direktang pangungusap. Samakatuwid, ang iskrip ng
drama ay hindi gumagamit ng kudlit.
2. Ang mga script ng drama ay nilagyan ng ilang mga tagubilin na dapat
gawin ng mga tauhan. 3. Ang mga tagubilin ay nakasulat sa mga bracket (…)
o sa pamamagitan ng pagbibigay ng ibang typeface mula sa dialogue letter.
4. Ang script ng drama ay matatagpuan sa itaas ng diyalogo o sa kaliwang
bahagi ng diyalogo.

Mga Uri ng Teatro

Ayon kina I Made Bandem at Sal Mugiyanto (1996), batay sa uri, ang sining
ng teatro ay nahahati sa dalawang uri. Ibig sabihin tradisyonal na teatro at
modernong teatro.

1. Tradisyonal na Teatro
- Sa Mundo, ang tradisyonal na teatro ay tinatawag ding panrehiyong teatro
na kumakalat sa buong rehiyon ng Mundo. Karaniwan ang mga kuwento sa
tradisyunal na teatro ay nagdadala ng lokal na kultura at inihahatid nang
improvised (walang script).
Mga Halimbawa ng Tradisyonal na Teatro

*Mga Shadow Puppets,

*badyet,
*mahabang slide,
*Ogel,
*reog,
*papet,
*Cirebon Mask,
*Clown Angklung,
*Wayang Golek mula sa Kanlurang Java
*Reog Ponorogo,
*Ludruk mula sa East Java-*Ketoprak,
*Puppet Suket,
*Kethek Ogleg,
*Slapstick,
*Scandul mula sa Central Java-
*Lenong at Blantik Mask mula sa Betawi

2. Modernong Teatro
Sa pangkalahatang kahulugan, ang modernong teatro ay isang teatro na ang
pagkukuwento ay batay sa mga script at pinagmumulan ng kaalaman mula sa
Kanluraning mundo, gayundin ang materyal mula sa pang-araw-araw na mga
kaganapan, o mga akdang pampanitikan.
Mga Halimbawa ng Modernong Teatro:
*Drama
*Teatro
*Mga teleserye
*Pelikula

Mga Tampok ng Modernong Teatro:

*Stage set
*May setting ng storyline
*Sarado na ang stage

Mga Halimbawa ng Sining sa Teatro

Mayroong ilang mga halimbawa ng sining ng teatro na madalas na itanghal.

Ang ilan sa mga ito ay ang mga sumusunod.

1. Musical Drama
Ang drama sa musika ay isang halimbawa ng sining sa teatro na pinagsasama
ang sining ng musika, teatro, at sayaw. Ang mga pagtatanghal ng drama sa
musika ay kadalasang ginaganap sa iba't ibang lugar sa Mundo. Ang mga uri
ng dulang pangmusika na madalas itanghal ay opera at kabaret. Sa
katunayan, ang kumbinasyon ng opera at kabaret mismo ay itinanghal din sa
World.

2. Theatricalization of Poetry
Ang theatricalization ng tula ay isang theatrical art na gumagamit ng tula
bilang isang theatrical script. Sa palabas na ito, kailangan ang kagandahan ng
tula upang maisakatuparan nito ang mga inaasahan ng manonood. Kaya't
kailangan ang pagkamalikhain sa pagsasalin ng tula sa mga pagtatanghal sa
teatro.

3. Puppet Theater
Ang papet na palabas na ito ay mula pa noong unang panahon. Ang papet na
teatro na ito ay kadalasang ginagamit para sa iba't ibang aktibidad, isa na rito
ay bilang paraan ng pangangaral ng Islam. Ito ay ipinakita ni Sunan Kalijogo
na nagpalaganap ng Islam sa pamamagitan ng mga palabas sa wayang kulit.

4. Dramatic Theater
Sa dramatikong teatro, ang kuwento sa pagtatanghal ay ginawa nang may
mas maraming detalye hangga't maaari. Simula sa mga tauhan, pangyayari,
hanggang sa ginawang detalyado ang takbo ng kwento. Kaya't ang pokus ng
dramatikong teatro na ito ay pagtuunan ng pansin ang interes ng manonood
sa isang kuwentong itinatanghal.
Bilang karagdagan, ang mga artista sa teatro ay nakatuon din sa mga
dramatikong pagtatanghal sa teatro. Dahil sinusubukan ng dramatic theater
na magpakita ng mga pagtatanghal tulad ng mga aktwal na kaganapan.

5. Teatro ng Paggalaw
Ang halimbawang ito ng sining ng teatro ay halos katulad ng klasikal na
pantomime, dahil sa motion theater ito ay nakatutok sa galaw at ekspresyon
ng mukha. Kaya't ang mga palabas sa sinehan ay bihirang gumamit ng
diyalogo. Sa mga pagtatanghal ng motion theater, siyempre naglalahad ng
ilang mga kahulugan at mensahe na ipinahayag sa anyo ng paggalaw.
(BASAMOT)

Mga Kawani / Produksyon Istaff (ALICAWAY)

I. Produksyon Istaff

A. Direktor - ang kanyang layunin ay makabuo ng magagandang

pagtatanghal.

⚫ Kailangan niyang madiskubre ang saysay at buong kahulugan ng dula.

⚫ Siya rin ang nagpapaliwanag ng dulang isinulat at tagabuo ng iskrip at

pipili ng mga babagay na artistang gaganap sa papel ng mga tauhan sa
dula.

⚫ Sa kanya nakasasalay ang tagumpay at kabiguan ng dula.

B. Katulong ng Direktor

⚫ Siya ang papalit sa direktor kung ito ay wala at magsisilbing tagapag-

ugnay sa iba pang kawani ng produksyon.

C. Tagapagdikta

⚫ Siya ang hahawak ng isang “prompt book” at mamarkahan niya ang mga
bagay na kailangan tandaan ng mga aktor tulad ng kumpas, mga tunog,
pagbukas at pagpatay ng ilaw at iba pa.
D. Taga desinyo ng Tanghalan

⚫ Magdedesinyo ng lugar na gaganapan ng dula, ng mga kasuotan, at mga

ilaw sa tanghalan.

E. Direktor Teknikal

⚫ Siya ang magmamanipula sa lahat ng mga ilaw, musika, mga espesyal na

tunog, at iba pang may kaugnayan sa kuryente.
⚫ Siya ay makikipagtulungan din sa mga paghahandang ginagawa ng
tagadesinyo ng tagpuan.

F. Tagapamahal ng Entablado

⚫ Sinisiguro niya na maayos ang buong entablado na pagtatanghalan .

⚫ Siya ang mamamahala sa likod ng entablado sa posibleng kagipitang
mangyayari

G. Tagapamahala ng Tanghalan

⚫ Siya ay mag-aayos ng mga upuan ng mga manonood.(ALICAWAY)

II. Marketing Istaff (CONCEPCION)

PAGTATANGHAL NG DULA

Ang Dula ay isinulat upang itanghal sa mga manonood , hindi upang

basahin lamang ng mahina o malakas sa silid -aralan. Ang manunulat ng dula
ay karaniwan na nagiging anino na lamang ng mga tauhan. Ang bawat salita
ng mga tauhan ay binibigkas o ipinararating sa mga manood ng
nagsisiganap.Ito ay ang mga diyalogo o pag-uusap ng mga tauhan na,
eksena at tagpo, pag-arte na binibigyan buhay ng mga aktor.

Eksena at Tagpo

Ang eksena ay ang paglabas-masok sa tanghalan ng mga tauhan,

samantalang ang tagpo naman ay ang pagpapalit o ang ibat ibang tagpuan
na pinangyarihan ng mga pangyayari sa dula.

AKROSTIK na pinakabatayan habang ikay nasa tanghalan.

S - seen before heard ( makita muna bago marinig)

T - talk in projection ( magsalita na may tindig)
A - act realistically ( Umarte ng totoo)
G - give your all ( Ibigay ang lahat)
E - exaggerate ( Eksaherado)

PAG-ARTE (CONCEPCION)

Pagpasok
dito kailangang maipakita ng aktor na siya ay mula sa tiyak na lugar
na may tiyak na layunin at nasa tiyak na pag-iisip dahil ang unang
impresyon na kanyang ibibigay ay mga manonood ay ang kanyang susi sa
papel na kanyang gagampanan.

⚫ Kailanganng maisaisip ng at maisapuso niya ang kanyang katauhan bago

man siya papasok.

⚫ Mahalaga ring mapagplanuhang mabuti ang ang paraan kung paano niya
gustong lumantad lalo na sa kanyang tindig.
⚫ Dapat na nasisigurong ang lahat ay maayos tulad ng make-up, kasuotan,
upang hindi mabagabag.
⚫ Habang hinihintay ang pagpasok, tiyaking , hindi lumalabas ang anino sa
entablado at huwag din harangan ang labasan.

Diin at Balanse sa Entablado

Ang direktor ang magtuturo ng tamang posiyon sa entablado, ngunit
ang aktor ay maaring tumulong sa pamamagitan ng pagtatanda sa
kanyang dapat na posisyon.Kapag natatakpan ang ibang tauhan , ang mga
taong nasa likod ang kikilos upang isaayos ang posisyon. Iwasan matakpan
ang iba. Bawat tauhan ay mahalaga at bahagi ng kabuuang larawan ng
entablado gaano man ka liit ng linyang bibitawan o kahit “extra “ lamang.

Posisyon at Paggalaw
walang kilos o galaw ang dapat na gawin na walang dahilan.
Ang bawat kilos o galaw ay may kahulugan. Ang pag-upo o pagtayo ay dapat
naaayon pa rin sa papel na ginagampanan. Ang dalawang mag-uusap ay
kailangan magtinginan paminsan- minsan. Huwag na huwag tumalikod sa
mga manonood.

Linya at Palatandaan
Dapat kabisado o saulado ang linyang bibigkasin. Kailangan malinaw
ding malinaw , buo at malakas ang boses ng mga aktor sa pag-uusap. Ang
pag-aadlib ay para lamang sa kagipitan upang maiwasan ang
katahimikan.Kailangang magkaroon ng palatandaan kung saan papasok o
magsisimula sa pagsasalita at huwag kalimutan itong kalimutan.

Galaw ng Katawan at mga Alituntunin

Tindig
 ito ay mahalaga hindi lamang sa kalusugan kundi pati na sa personal
na hitsura.

Paglakad
panatilihin ang magandang tindig sa paglalakad. Kailangan nakataas
ang balikat, diretso ang katawan at diretso rin ang pagtingin.

Pag-upo
panatilihin ang tuwid na pag-upo. Ang mga kamay ay nakalukbay (relax).
Ang mga kamay ay naka gapos ay nagpapahirap sa paghinga at ito ay
nagpapamukhang kabado. Tandaan na ikaw ay unang huhusgahan sa iyong
katauhan sa entablado, susunod na lamang kung ano ang iyong sasabihin.

Pagtawid at Pagbalik
Ang gitnang bahagi na entablado ay tinatawag na “center” ang
harapan ay “downstage” at ang likurang bahagi ay “upstage”

Pagtawid ibig sabihin ay ang paggalaw mula sa isang posisyon tungo sa

isang posisyon.

(A) (B) (C)

Up Right Stage Up Center Stage Up Left Stage

(D) (E) (F)

Right Center Center Stage Left Center Stage
Stage

(G) (H) (I)

Down Right Down Center Down Left Stage
Stage Stage

Pagbagsak
Ang pagbagsak ng aktor tulad ng pagkamatay o pagkahimatay ng
tauhan.

Kumpas
Ito ang paggalaw ng anumang bahagi ng katawan at naghahatid ng
mensahe tulad ng pagtaas o pagbaba ng kilay.ang pagbabago ng ugali ay
unang maipapakita ng mata pagkatapos ay ng bibig sunoy ay sa mukha,
pagkatapos ay sa katawan. (CONCEPCION)
Ang Pagtatanghal ng Dula sa Silid-Aralan (ALICAWAY)

Ang mga mag-aaral, saan mang probinsiya o lalawigan naggaling , anuman

ang kanilang likas na salita o dialect , ay marami ang alam na salita sa wikang
Filipino, Ingles , Kastila, Nihonggo, o Pranses mula sa pagbabasa at
pagsusulat na itinuturo sa silid-aralan.

Ang pagtatanghal ng dula ang magbibigay sa mga mag-aaral ng tunay na

kahulugan ng bawat salitang galing sa kahit ano pa mang wika na nakaukit
sa kanilang isip.

Paano tayo makapagsimula sa pagtatanghal ng isang dula? Ano ang

paraan na atin gagamitin upang mahikayat natin ang mag-aaral na
magtanghal sa entablado?

⚫ Alisin natin ang tensyon , inhibisyon, at pangamba sa ating mag-aaral sa

klase.

⚫ Dapat alamin ang kanilang natatanging talento

⚫ Sa pagpili ng dula ng dulang itatanghal sa sa silid-aralan, tiyakin natin na

ito ay malapit sa puso ng mga mag-aaral at may kaugnayan sa paksa o
tema na dapat tatalakayin sa silid-aralan.

⚫ Maaring pumili ng isang simple, malungkot, o masayang dula na angkop

sa pang araw-araw na buhay ng mag-aaral.

Sa pagtatanghal ng dula sa silid-aralan , lumalalim at lumalawak ang

kaalaman ng mga mag-aaral sa paksang tinatalakay sa pamamagitan ng ng
paggawa at pagganap sa mga tauhan ng dula. Sa kabilang dako, ay
binibigyan natin sila ng kasiyahan at katuparang pansarili sa pamamagitan
ng pagganap sa mga tauhan ng dula o di kaya ay sa kanilang naitulong
para sa ikakaganda ng isang dula.Maraming aral rin na matutunan ng mga
manonood. (ALICAWAY)
MGA TERMINONG GINAGAMIT SA TEATRO/ DULA (DESIERTO)

ACT -ito ay malalaking pagkakahati sa dula.

APRON ito ang pangalang binibigay sa bahagi ng entablado.
ASM Assistant Stage Manager
BACKSTAGE- ito ay pinatutungkulan sa likod ng entablado kung saan hindi
nakikita ng mga nanunuod ang mga aktor ng dula.
Kabilang dito ang
dressing room ng mga artista.
BLACKOUT ito ang sandali ng pagtatanghal na patay ang lahat ng ilaw sa
entablado

BLACKS ito ang terminong ginagamit sa damit ng mga crew habang

nagtatanghal.

BLOCKING - ito ay proseso ng pagsasaayos ng mga galaw ng mga artista

sa ibabaw
ng entablado.
BOX OFFICE - ito ay unahan ng “HOUSE” na kung saan ay maaaring
makabili ng tiket sa panunuod ang mga manunuod.
BOX SET - silid na may tatlong dingding na kung saan ang pang-apat na
haligi ay tinatanggal.
BUMP IN- proseso sa paghahanda sa teatro sa isang particular na
produksyon. Kabilang nito ang pagbubuo ng set, bahagi nito,
damit ilaw, sa entablado.
CALL- terminong ginagamit upang tawagin ang lahat ng aktor sa
tanghalan.
CASTING- ito ay proseso ng pagpili ng mga artista para sa isang dula.
COMPANY- ito ay pinatutungkol sa lahat ng may kinalaman sa dula , mula
sa crew, ang iba pang mga tao, may kinalaman sa pagtatanghal
ng dula.
CUE - ginagamit ng stage Stage Manager na kung isang direktiba o utos
na ginagamit sa mga tao sa teknikal kabilang sa mga tao sa
lights and sound.
CURTAIN CALL- ito ay paglabas ng ng mga aktor at magbibigay ng bow sa
entablado
DOWNSTAGE- patungkol sa isang bahagi ng entablado na malapit sa
manunuod.
DRESS REHEARSAL- isang buong pagtatanghal ng dula. Ginagawa ito bago
ang pagtatanghal.
FLAT - isang parihabang frame na nababalutan ng tela o
plywood .Ginagamit sa isang produksyon sa dula na ginagamit
sa ibat-ibang pagtatanghal.
FROUNT OF HOUSE- ito ang pangkalahatang lugar na sakop na kung saan
maaring daanan o gamitin ng mga manunuod kabilang dito ang
box office at mismo ang auditorium.
GREEN ROOM - ito ang isang natatanging silid na kung saan maaring mag-
unwind ang mga aktor.
HOUSE - ito rin ay ang tinatawag na auditurium.
INTERVAL - ito ang saglit na pagitan ng mga nagtatanghal.
MATINEE- ito ay pagtatanghal sa umaga o sa hapon maliban sa pang-
gabing pagtatanghal.
PRE SET- terminong ginagamit upang ilarawan ang nagsasaayos ng mga
ilaw at props sa entablado bago magsimula ang dula.
RUN - ibig sabihin na buong haba ng pagpapalabas o pagtatanghal ng
isang partikular na produksyon.
STAGE LEFT/STAGE RIGHT- ito ay isang perspektibong ng mga aktor sa
entablado kung saan ang aktor ay ay tumatayo sa harap ng
manunuod sa ibabaw ng entablado.

TECHNICAL REHEARSAL- ito ay natatanging pag-eensayo na naka- focus

sa ilaw, set, sounds, at music na gagamitin sa pagtatanghal.

THEATHER IN THE ROUND- ito ay isang porma ng teatro na kung saan

ang manunuod ay nasa paligid ng pagtatanghal.

UPSTAGE- ito ay pagnakaw ng isang aktor sa isa pang aktor ng

atensyon ng manunuod sa entablado.

WINGS- isang espasyo sa gilid ng entablado kung saan naghihintay ang

aktor upang paghandaan ang kanyang pasok sa entablado.