3.

Ang Pagtuturo sa pamamagitan ng dula

3A. Ang dula bilang teatro o Tanghalan
3a.1 Katuturan
3a.2 Katangian
3a.3 Uri
3a.4 Ang Tanghalan o “Theatre Space
Ang Teatro o Tanghalan
Introduksyon
Magbibigay ang bahaging ito ng mga kaalaman tungkol
sa teatro o tanghalan.
Kalimitang matatagpuan mo rito ang katuturan ng teatro o
tanghalan, nanaisin
mo ring malaman ang mga terminolohiyang ginagamit sa
tanghalan upang mas
maging malinaw sayo ang bahaging ito.
Katuturan ng Teatro
Ang teatro o teatro ay isang collaborative na anyo ng
pinong sining na
gumagamit ng mga live performer, karaniwang aktor o
actress, upang ipakita
ang karanasan ng isang tunay o naisip na kaganapan bago
ang isang live na
madla sa isang partikular na lugar, madalas na isang
yugto. Maaaring ipaalam
ng mga performer ang karanasang ito sa madla sa
pamamagitan ng mga
kumbinasyon ng kilos, pananalita, awit, musika, at sayaw.
Ang mga elemento
ng sining, tulad ng pininturahan na tanawin at stagecraft
tulad ng pag-iilaw ay
ginagamit upang mapahusay ang physicality, presence at
immediacy ng
karanasan. Ang tiyak na lugar ng pagganap ay
pinangalanan din ng salitang
"teatro" na nagmula sa Ancient Greek théatron, "isang
lugar para sa pagtingin",
mula mismo sa theáomai, "to see", "to watch "upang
obserbahan ".
Dulaang Filipino
Dumating ang modernong teatro sa Western, mula sa
sinaunang Griyego
drama, mula sa kung saan ito humiram ng teknikal na
terminolohiya, pag-uuri
sa mga genre, at marami sa mga tema nito, stock
character, at mga elemento
ng lagay. Ang teatro artist na si Patrice Pavis ay
tumutukoy sa theatricality,
theatrical language, stage writing at ang pagiging tapat ng
teatro bilang
magkasingkahulugan na expression na iba-iba ang teatro
mula sa iba pang mga
gumaganap na sining, panitikan at ang mga sining sa
pangkalahatan.
Kasama sa modernong teatro ang mga pagtatanghal ng
mga pag-play at
musical theater. Ang art forms ng ballet at opera ay din
teatro at gumamit ng
maraming mga convention tulad ng kumikilos, costume at
pagtatanghal ng dula.
Sila ay maimpluwensiyahan sa pagpapaunlad ng teatro sa
musika; tingnan ang
mga artikulo para sa karagdagang impormasyon.
Ang isang genre ng sining na may mga kilos at
mga salita bilang pangunahing elemento nito. Mga galaw
lamang, mga salita
lamang ang naitatag. Malapad na pagsasalita, maaari
itong magsama ng mga
pelikula, pagsasahimpapawid, musika, sayawan, libangan
at iba pa.
Sa makitid na kahulugan, ginagamit ito bilang isang
theatrical form ng pagganap
kabilang ang drama (script), o bilang isang konsepto na
tumutol sa pag-play
(drama) bilang isang pampanitikang anyo. Sa
pangkalahatan, ang mga aktor,
madla, teatro ay tinutukoy bilang tatlong pangunahing
elemento, ngunit kung
minsan ay nagdaragdag kami ng mga pag-play at
dramatika (dramatulgy )
bilang (performance) na gumanap. Ang relasyon sa
pagitan ng mga sangkap
na ito ay nagbabago ayon sa mga oras at rehiyon, na
maaaring tawagin ang
teatro kasaysayan sa bawat kultura. Pinagmulan ay isang
kahima-himala ritwal
ng pag-aani o pagtatagumpay sa pamamagitan ng
imitative instinct ng tao, tila
na ito ay unti-unti differentiated sa aktor at madla.
Kasama ang pag-unlad ng
panitikan, painting, arkitektura, atbp, na humantong kami
sa kabuuang sining
ngayon. Sa Kanluran, nagpunta siya sa Griyegong teatro
sa ika-5 hanggang
ika-4 na siglo bago ang siglo, dumaan sa medyebal na
relihiyosong pag-play ,
isang pag-play ng Renaissance, at umabot sa modernong
estilo ng dramatiko,
estilo ng pagganap, estilo ng teatro. Sa Japan, na binuo
mula
sa Noh
,
Kagayaku , Bugaku , Sarugaku atbp mula sa kontinente sa
ika-7 siglo,
kay Noh , Kyogen . Nakumpleto ang orihinal na pag-play
sa maagang
Dulaang Filipino
modernong teatro ng papet , Kabuki . Mula noong
panahon ng Meiji, nakuha
namin ang istilong Western ng estilo ng teatro at naabot
na ngayon.
Ang pinagmulan ng teatro ay ang theatron ng sinaunang
teatro ng Griyego
(theatrical seats), (play) ay dahil sa observation seat ng
lawn (shiba)
sa dambana ng templo sa medyebal na sining. Dahil ang
"tula" ni Aristotle ay
higit na nahahati sa mga trahedya at komedya , ngunit ito
ay inuri ayon sa iba
pang mga paksa at estilo.
Ang isang teatro, o playhouse, ay isang istraktura kung
saan ang mga
gawaing teatro o pag-arte ay ginaganap, o iba pang mga
palabas tulad ng mga
konsyerto ng musika ay maaaring gawin. Habang ang
isang teatro ay hindi
kinakailangan para sa pagganap (tulad ng sa teatro ng
kapaligiran o teatro ng
kalye), ang isang teatro ay naglilingkod upang tukuyin
ang mga puwang ng
pagganap at madla. Ang pasilidad ay isinaayos ayon sa
kaugalian upang
magbigay ng mga lugar ng suporta para sa mga
performer, teknikal na crew at
mga miyembro ng madla.. Ang mga teatro ay maaaring
itayo mismo para sa
isang partikular na uri ng mga produkto, maaari itong
magsilbi para sa mas
pangkalahatang mga pangangailangan sa pagganap o
maaaring ito ay
inangkop o convert para magamit bilang isang teatro.
Maaaring mula sa open-
air amphitheaters ang mga ito hanggang sa mga gayak,
ang mga istruktura na
tulad ng katedral sa mga simple, undecorated na mga
kuwarto o mga itim na
box na sinehan. Ang ilang mga sinehan ay maaaring
magkaroon ng isang
nakapirming kumikilos na lugar (sa karamihan sa mga
teatro na kilala bilang
yugto), habang ang ilang mga sinehan, tulad ng mga
teatro ng itim na kahon,
ay maaaring hindi, na nagpapahintulot sa direktor at
designer na bumuo ng
isang kumikilos na lugar na angkop para sa produksyon.
Terminolohiyang Ginagamit sa Teatro

Act
Ito ay mga malalaking pagkakahati sa dula.

Apron
ito ang pangalang binibigay sa bahagi ng entablado.
Ito ay bahagi ng gilid ng awditoryum na telon.

Asm
Assistant Stage Manager
Dulaang Filipino

Backstage Ito ay pinatutungkulan sa likod ng entablado
kung saan
hindi nakikita ng mga manunuod ang mga aktor ng
dula. Kabilang dito ang dressing room ng mga artista.

Blackout
Ito ang sandali ng pagtatanghal na patay lahat ang ilaw
sa entablado.

Blacks
Ito ang terminong ginagamit sa damit ng mga crew
habang nagtatanghal.

Blocking
Ito ay ang proseso ng pagsasaayos ng mga galaw ng
mga artista sa ibabaw ng entablado.

Box Office Ito ay unahan ng “HOUSE” na kung saan
maaaring
makabili ng tiket sa panunood ang mga manunuod.

Box Set
Silid na may tatlong dingding na kung saan ang pang-
apat na haligi ay tinanggal

Bump In
Proseso na paghahanda sa teatro sa isang particular
na produksyon. Kabilang nito ang pagbubuo ng set,
bahagi nito, damit at ilaw sa entablado.

Call
Ang ‘call’ ay terminong ginagamit upang tawagin ang
lahat ng aktor sa tanghalan.

Casting
Ito ay proseso ng pagpili ng mga artista para sa isang
dula.

Curtain Call Ito ay paglabas ng mga aktor at magbibigay
ng bow sa
entablado.

Downstage Patungkol sa isang bahagi ng entablado na
malapit sa
mga manunuod.

Cue
Ito ay terminong ginagamit ng Stage Manager na kung
isang direktiba o utos na ginagamit sa mga tao sa
teknikal kabilang ang tao sa lights at sound.

Dress
Rehearsal
Isang buong pagtatanghal ng dula. Ginagawa ito bago
ang pagtatanghal.

Flat
Isang parihabang frame na nababalutan ng tela o
plywood. Ginagamit sa isang produksyon sa dula na
ginagamit sa iba’t ibang pagtatanghal.

Fourth Wall isang imahinasyong haligi o dingding sa dula
na
tiatangggalupang makapanood ang mga manunod ng
galaw sa isang silid.

Front of House Ito ang pangkalahatang lugar na sakop na
kung saan
maaring daanan o gamitin ng mga manunuod kabilang
dito ang foyer, the bar, box office at mismo ang
auditorium.

Green Room Ito ang isang natatanging silid na kung saan
maaaring
mag-unwind ang mga aktor.

House
Ito rin ay ang tinatawag na auditorium

Interval
Ito ang saglit na pagitan ng mga nagtatanghal.

Matinee
Ito ay pagtatanghal sa umaga o sa hapon maliban sa
pang-gabing pagtatanghal.

Pre Set
Terminong ginagamit upang ilarawan ang
pagsasaayos ng mga ilaw at props sa entablado bago
magsimula ang dula.

Proscenium
Arch
Ito ang terminong ginagamit sa ‘frame’ na ginagamt sa
pagtatanghal.

Run
Ibig sabihin na buong haba ng pagpapalabas o
pagtatanghal ng isang particular na produksyon.

Stage
Left/Stage
Right
Ito ay isang perspektibo ng aktor sa entablado kung
saan ang aktor ay tumatayo sa harap ng manunuod sa
ibabaw ng entablado.

Technical
Rehearsal
Ito ay natatanging pag-eensayo na naka-focus sa ilaw,
set, sounds at music na gagamitin sa pagtatanghal

Theatre in the
Round
Ito ay isang porma ng teatro na kung saan ang
manunuod ay nasa paligid ng nagtatanghal.

Upstage
Ito ay pagnakaw ng isang aktor sa isa pang aktor ng
atensyon ng manunuod sa entablado.

Wings
Isang espasyo sa gilid ng entablado kung saan
naghihintay ang aktor upang paghandaan ang
kanyang pagpasok sa entablado.