DALAWANGPUNG TAYUTAY MULA SA LIBRONGBULAKLAK SA

TUBIG: MGA TULA NG PAG-IBIG AT HIMAGSIKNI JOI BARRIOS AT

SALIN NI MARK PANGILINAN
I.

Panimula
Inilalarawan ang tayutay bilang kaluluwa ng panitikan. Kaya bilang mga
guro, maytungkulin tayo alamin ang bawat isa upang lubusang maakma at ma-angkla
ito sapagturo ng panitikan sa mga mag-aaral. Ayon kay E
vasco at Ortiz, “ang tayutay o
figurative language
ay wikang nagpapahayag ng kahulugan na iba sa literal na
kahulugan nito (Palihan: Hikayat sa Panitikan at Malikhaing Pagsulat, p. 39)”. Ang
talinghaga ng panitikan ay makikita sa kahusayan ng mga tayutay na bumubuo
nito.Nilalaman nito ang utak at damdamin na humuhubog sa ating panitikan at
literatura.
Ayon kay Moises B. Simbulan, “dapat tayong magkaroon ng isang pusong
nakauunawa upang makayang pakahuluganan ang mga damdamin ng may-akda,
angkanyang hinagpis at kaligayahan, isang pusong maaaring makatarok sa lalim
ngkawalang pag-asa sa mga taludtod ng isang makata masilip ang nakatambad
nadaigdig ng kagandahan at kapangitan nang buong kaluwalhatian at
pagkilala,maunawaan ang kahulugan ng isang hungkag na tagumpay, ang
pamumulaklak ngisang pag-ibig at ang mabilis na paglipas nito (Bantayog: Mga Piling
Sanaysay sa Wikaat Panitikan
, p.293)”. Upang masusing matalakay ang mga tayutay, kailangang
mahusay na mahanap at makilala ang mga ito sa isang antolohiya ng mga tula mula
saisang may-akda. Sa ganitong pamamaraan, masasanay tayo bilang mga guro
nakumilala ng mga tayutay kasabay ng pag-aral at pagtalakay ng estilo at damdamin
ngmanunulat - diskursong pagkilala ng mga tayutay at pag-aaral tungkol sa may-akda

Sinabi ni Virgilio Almario na “kailanganan ang mataas na kaalaman sa wika ng

panitikan upang higit na maintindihan ang isang akdang pampanitikan (Pag-unawa sa
Ating Pagtula: Pagsusuri at Kasaysayan ng Panulaang Filipino, p.13)”. At
upang
maging bihasa sa wika, kailangang maging bihasa sa mga tayutay. Layunin
nitongpapel kilalanin ang ilang tayutay mula sa koleksiyon ng mga tula ni Joi Barrios
sakanyang antolohiyang Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik na
isinalinni Mark Pangilinan. Si Maria Josephine Barrios (mas kilala bilang Joi
Barrios) aykasulukuyang nagtuturo ng Filipino at Literatura ng Pilipinas sa University of
California -Berkeley. Nakamit niya ang kanyang Ph.D sa Philippine Literature
sa Unibersidad
ngPilipinas. Itinuturing siyang makata at aktibista. Ipinanganak siya noong ika-
29 ngHunyo, 1962. Napangasawa niya si Pierre LeBlanc, isang Amerikanong lumaki
saStoneham, Massachussetts. Ang Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig
at Himagsikay ginantimpalaang Gintong Aklat sa taong 2012 ng Book Development
Association of the Philippines.

II.

Mga Tayutay
1.

Pag-uulit o Anaphora itong saknong 8.1-4 sapagkat ang pangalawa hanggang pang-
apat na taludtod ay paulit-
ulit ginamit ang salitang “siyang” upang idiin ang p
ahayagng manlilikha ng tula - ang kanyang pagtanggap sa pag-ibig na
nawawala,hinahanap, at minamahal.

At tatanggapin ng aking puso,Siyang nawawalaSiyang hinahanapSiyang

minamahal.Barrios, Joi (2010). Litanya ng Paghahanap. Pagsasalin ni Mark Pangilina
n. Mula saBulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik (34). Manila: Anvil
Publishing.

5
2. Parikala o Irony ito sapagkat matindi ang galit ng tula sa mga kasaysayang
naganap.Sa saknong 3.1-6, bagamat sinasabi niyang kalimutan natin lahat, ang
katotohanan aygusto niyang idiin sa mambabasa ang kasaysayang naganap sa ating
bansa.Kabaligtaran ng paglilimot at pagsisisi sa mga naganap at pagpapabaya at
hayaanghindi umunlad ang mga nagsusumikap. Kabaligtaran ang sinasabi
ng manlilikha ng tulasa layuning himukin ang mambabasa na maramdaman ang
pagmamalabis na naganap.

Kalimutan natin ang kanilang ipinaglaban. Ang kasaysayan ng lupa, Ang

salaysay ng dalita:
“Isisi ang naganap sa komunista,
 Sa isipan, panatilihing tanga
Ang magsasaka.”
Barrios, Joi (2010). Diskurso ng Estado. Pagsasalin ni Mark Pangilinan. Mula saBulak
lak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik (38). Manila: Anvil Publishing.3.
Maaari sabihing itong saknong 3.1-5 bilang isang Pambabaligtad o
Anastrophesapagka
t puwede namang sabihing “Kapag hinahagkan mo ako” sa pangalawangtaludtod
(3.2) ang linyang “Kapag ako‟y iyong hinahagkan”. Marahil istilo ito ng
manlilikha ng tula upang bigyan palamuti ang kanyang obra. Anong panganib sa
isang halik
Kapag ako‟y iyong h
inahagkanNang mariin at marahas, Ay pinapalaya Ang pusong
nagpapakpak.Barrios, Joi (2010). Anyaya ng Halik. Pagsasalin ni Mark Pangilinan.
Mula saBulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik (48). Manila: Anvil
Publishing.4. Sa saknong 3.1-5 na ito rin makikita ang Padiwantao o Personification
sapagkat anghuling taludtod (3.5) ay nagpapakita ng pagsasatao ng puso na
nagpapakpak paramaging malaya. Anong panganib sa isang halik

Kapag ako‟y iyong hinahagkan

Nang mariin at marahas, Ay pinapalaya Ang pusong
nagpapakpak.Barrios, Joi (2010). Anyaya ng Halik. Pagsasalin ni Mark Pangilinan.
Mula saBulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik (48). Manila: Anvil
Publishing.5. Pasawig o Hyperbole ang makikita sa pangatlong taludtod (2.3)
sapagkatnagpapakita ito ng isang exaggeration bilang tayutay na ang pagbuhos ng
luha ayaabot na maging kasinlaki ng isang lawa.Gaano katagal Ang
ating paglalamay?Hintayin bang ang luha ay maglawa At ang telang itim na
yumayakapSa bawat bangkay ay maging dagat?Barrios, Joi (2010). Mga Tala
sa Isang Pagpatay. Pagsasalin ni Mark Pangilinan.Mula sa Bulaklak sa Tubig:
Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik (50). Manila: AnvilPublishing.6. Pananangis o
Lament rin itong saknong (2.1-5) lalo na sa pang-apat na taludtod (2.4)kung saan ang
itim na tela na kumakatawan ng kamatayan at sa mga aktibistangyumao dahil sa
kanilang paniniwala ay pinaglalamayan ng manlilikha ng tula.Ipinapakita ang
matinding kalungkutan dahil ang kanyang ibinuhos na luha ay halosbumuo na ng
lawa.Gaano katagal Ang ating paglalamay?Hintayin bang ang luha ay
maglawa At ang telang itim na yumayakapSa bawat bangkay ay maging
dagat?Barrios, Joi (2010). Mga Tala sa Isang Pagpatay. Pagsasalin ni Mark
Pangilinan.Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik (50). Manila:
AnvilPublishing.

7
7. Makikita ang Pagtatapat-tapat o Parallelism sa saknong (2.1-6) lalo na ang
ikatlohanggang ikalimang taludtod (2.3-5) sa pagtatapat-tapat ng mga paglalarawan
ng mgaindulhensiya tulad ng tasa ng kape sa Stabucks, hiwa ng kesong maalat, at
espesyal naensaymada. Makikita ang pagtatapat-tapat nitong tatlo pagkain sa
mga kinakain ngmga burgis kapag sila ay nasa restawran.

Gasino na ang siyento beinte singko.sa kapitalist

a‟t may kuwarta
isang tasa ng kape sa Starbucks,isang hiwa ng kesong maalat,isang espesyal na
ensaymadana ihahain na pang-
meryenda.Barrios, Joi (2010). Siyento Beinte Singko. Pagsasalin ni Mark Pangilinan.
Mula saBulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik (56). Manila: Anvil
Publishing.
8.
Patulad o Simile itong saknong (5.1-5) sapagkat itinutulad nitong tula ang pagdatingng
tao sa buhay ng isa kumpara sa cherry blossoms sa tagsibol.Dumating ka sa aking
buhaytulad ng cherry blossoms sa tagsibol At nangamba akong malamankung
paanong mistulang kisap-mataang pag-ibig na
alay.Barrios, Joi (2010). Mga Bulaklak ng Tagsibol. Pagsasalin ni Mark Pangilinan. Mu
lasa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik (80). Manila: Anvil
Publishing.
9.
Pagbabansag (Taguri) o Tagging ang makikita sa ikalawang taludtod (3.2)
dahilibinabansag ng salitang feminista ang pangkalahatang pag-uugali o katangian
ngaktibista sa kababaihan kasama na ang karapatang pantao, karapatan
sapagkapantay-
pantay at karapatan sa pagboto. Kasama dito ang negatibongpagbabansag na ang
feminista ay mataray, tomboy, at mapang-away na kaagadnamang iwinaksi ng
manlilikha ng tula sa mga sumunod na taludtod (3.3-6).Nang sinabi ko sa iyong

Ako‟y magiging feminista,

Hindi kita minura.Hindi nagsalubong ang aking mga kilay,Hindi nandilat ang aking
mga mata,
Walang pangil na umangil upang ika‟y takutin.
Barrios, Joi (2010). Liham na Pag-ibig ng Isang Nagsisimulang
Feminista. Pagsasalinni Mark Pangilinan. Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pa
g-ibig at Himagsik(82). Manila: Anvil Publishing.10. Maituturing rin itong Pag-uulit o
Anaphora lalo na sa ikatlo hanggang ikalimangtaludtod kung saan paulit-
ulit isinaad ang salitang „hindi‟.
Nang sinabi ko sa iyong
Ako‟y magiging feminista,
Hindi kita minura.Hindi nagsalubong ang aking mga kilay,Hindi nandilat ang aking
mga mata,
Walang pangil na umangil upang ika‟y takutin.
Barrios, Joi (2010). Liham na Pag-ibig ng Isang Nagsisimulang
Feminista. Pagsasalinni Mark Pangilinan. Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pa
g-ibig at Himagsik(82). Manila: Anvil Publishing.11. Itong saknong 9.1-4 ay isang
Metyonomiya o Metonymy sapagkat ginagamit angmga termino o salitang Prince
Charming, Superman, at Stanley Kowalski sapaglalarawan sa macho at matipunong
lalake.Kahit natuklasan kongHindi ikaw si Prince Charming,O si Superman,O si
Stanley Kowalski.Barrios, Joi (2010). Liham na Pag-ibig ng Isang Nagsisimulang
Feminista. Pagsasalinni Mark Pangilinan. Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pa
g-ibig at Himagsik(84). Manila: Anvil Publishing.12. Itong saknong 1.1-8 ay isang
Pagmumuni o Soliloquy dahil kitang-kita ang pag-uusap o pagmumuni ng manlilikha
ng tutula sa kanyang sarili at kanyang ibinabahagi ito

9
sa mambabasa. Pinagmumunihan niya na kailangang tumagal ang ngiting binigay
sakanya ng kanyang irog hanggang sa pagbabalik nito sa piling ng manlilikha ng tula.

Ngumiti ka sa pagitan ng alikabokBusina, mamimili at bangketa.Kinunan ng larawan

ng aking isipan Ang ngiting iyon.Ilang buwan kang di nakita,Ilang buwan pang muli
bago mapagmamasdan
Kaya‟t kailangang makasapat
Ang iyong pabaong ngiti.Barrios, Joi (2010). Sapin-Saping Pagtangi sa
Lalaking Sinisinta. Pagsasalin
ni MarkPangilinan. Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-
ibig at Himagsik (86).Manila: Anvil Publishing.13. Itong saknong 2.1-13 ay maituturing
Patalinghaga o Allegory sapagkat ang mgaideya at konsepto ng mantutula ay
kanyang ipinahihiwatig sa pamamagitan ngmatalinhaga at simbolikong
paglalahad sa sanaysay. Isinasaad niya sa patalinghagaang kanyang paghanap sa
lalaking kaibigan lamang na mas ginigusto niya kumpara samga lalaking dumaan sa
kanyang buhay bilang mga ka-relasyon.Pagkat ikaw ang kape, yosi, kumotSa lamig
at pangungulila nitong puso.Kaydali kong maanod sa mga pag-ibigNa walang
katuparan.
Kaya‟t minsan,
Hanap ay masisilunganNalulunod ang mga mukha at pangalanSa mga
pagtatalik,Nawawalan ng kaugnayanSa pagsanib ng katawan.Kaya minsan,Hanap
ay mga pook, bagay,Taong nakasanayan.Barrios, Joi (2010). Sapin-Saping
Pagtangi sa Lalaking Kaibigan. Pagsasalin
ni MarkPangilinan. Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-
ibig at Himagsik (90).Manila: Anvil Publishing.

10
14. Pagtatapat-tapat o Parallelism itong saknong (2.1-13) lalo na sa unang taludtod
(2.1) kung saan inilarawan niya ang kanyang kaibigang lalaki na kanyang „
kape, yosi, at
kumot‟
- tatlong pagtatapat-tapat na nagbibigay ng panlaban sa lamig.

Pagkat ikaw ang kape, yosi, kumotSa lamig at pangungulila nitong puso.Kaydali kong
maanod sa mga pag-ibigNa walang katuparan.
Kaya‟t minsan,
Hanap ay masisilunganNalulunod ang mga mukha at pangalanSa mga
pagtatalik,Nawawalan ng kaugnayanSa pagsanib ng katawan.Kaya minsan,Hanap
ay mga pook, bagay,Taong nakasanayan.Barrios, Joi (2010). Sapin-Saping
Pagtangi sa Lalaking Kaibigan. Pagsasalin
ni MarkPangilinan. Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-
ibig at Himagsik (90).Manila: Anvil Publishing.15. Makikita ang Padiwantao o
Personification sa ika-siyam na taludtod kung saaninaangkin daw ang mantutula
ng kanyang panganib. Binibigyan buhay niya angpanganib na kaya niton umangkin
ng ibang tao. Ang usapin natin Ay usapin lamang ng laman.Sumbat sa isang
panahongWalang katiyakan.May mga gabingHindi nakasasapat ang mga alaalaNg
mga sintang dumating at lumisan.Niyayapos ako ng pangamba,Inaangkin ako ng
panganib, At dinudukot nila sa aking kaibuturan, Ang tapang, ang lakas, Ang
pananalig sa bukas.Barrios, Joi (2010). Sapin-Saping Pagtangi sa Lalaking
Katalik. Pagsasalin ni MarkPangilinan. Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-
ibig at Himagsik (90).Manila: Anvil Publishing.

18. Nandito makikita ang Pasintunog o Onomatopoeia sa saknong 2.1-10

lalo na sa 2.9

ng taludtod. Ang „pusong pumipintig‟ na nagbibigay larawan sa tunog ng bawat tibok

ng
puso.

Kaya kailangan kita ngayon,Ngayon lang,Ikaw na hindi ko sinta,Hindi upang

mangusapNg mga salita ng pag-ibigO makipagpalitan ng pangako ng katapatan,
Kundi upang patunayan na ako‟y buhay,
May lamang tumutugon sa kapwa laman, At may pusong pumipintig,Hindi man
sa iyo umiibig.Barrios, Joi (2010). Sapin-Saping Pagtangi sa Lalaking
Katalik. Pagsasalin ni MarkPangilinan. Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-
ibig at Himagsik (92).Manila: Anvil Publishing.19. Nakakaaliw at umaapaw ang
Panunudyo o Pun sa buong tula nito lalo na sasaknong 6.1-4. Maski apat lamang ang
taludtod sa saknong ito, nakikita ang dalawangkahulugan mula sa ginamit na salita sa
tula. Nandito ang panlabas na kahulugan nabinibitiwan ng isang labandera na
nakababad at naglalaba at umaasa sa pangako.Ngunit nandito rin ang panloob na
kahulugan na ang mga manggagawa ay nakakapitpa rin sa salita niya at kung
nagsinungalin siya muli, isang rebolusyon ang kanyanghaharapin.

Sa pagbigay ng ulat, inyo sanang maalalaNa nakababad pa rin kami sa batya ng

dalita.Kung ang muling pangako ay magiging bula,May bayang uusig sa bibitiwang
salita.Barrios, Joi (2010). Liham ng Isang Labandera. Pagsasalin ni Mark Pangilinan.
Mulasa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik (134). Manila:
AnvilPublishing.

13
20. Pabaligho o Paradox itong saknong 2.1-11 dahil ipinapahayag nitong saknong
lalona sa taludtod 2.2 kung saan ang bulaklak ay inilarawan na masangsang. Kakaiba
atmaaari ring ituring na magkasalungat na paglalarawan ito sa isang
bulaklak.Nalalanghap ng lahatang masangsang na bulaklakng tsampaka,Naririnig
ang kalansingng tanikalang nagbibigay babala:Manginig, manginig!Damhin ang
malamigna simoy ng hanginna bumubulong-bulongng pangamba sa diwang mga
guro.Barrios, Joi (2010). Pulahan sa Akademya. Pagsasalin ni Mark Pangilinan. Mula
saBulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik (194). Manila: Anvil
Publishing.
SANGGUNIAN
Almario, Virgilio. Pag-unawa sa Ating Pagtula: Pagsusuri at Kasaysayan
ng PanulaangFilipino. Manila: Anvil Publishing Inc. 2006.Barrios,
Joi. Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-ibig at Himagsik. Translated
by MarkPangilinan. Manila: Anvil Publishing Inc. 2010.Evasco, Eugene Y. and
Ortiz, Will P. Palihan: Hikayat sa Panitikan at
MalikhaingPagsulat. Coordinated by Lilia F. Antonio. Quezon City: C & EPublishing, In
c. 2008.Santiago, Alfonso O., Catacataca, Pamfilo D. and Villafuerte, Patricinio
V. Bantayog:Mga Piling Sanaysay sa Wika at Panitikan. Quezon City:
PhoenixPublications House. 1990.

14
TUNGKOL SA MANANALIKSIK
Court interpreter at translator sa wikang Filipino ang mananaliksik dati sa estado
ngNew York at New Jersey. Naging konsultant rin siya para sa Consortium for
Language Access in the Courts at American Council on the Teaching of For
eign Languages.Miyembro siya ng samahangInternational Association for
Translation and InterculturalStudies (IATIS), American Translators Association
(ATA) at Pambansang Samahan saLinggwistika at Literaturang Filipino
(PSLLF). Nagtapos siya sa Mataas na
Paaralan ng Ateneo de Manila noong 1994. Nakamit niya ang kanyang Batsi
lyer ng Sining saKasaysayan noong 2001 sa Excelsior College sa Albany, New
York at noong 2002mula naman sa Unibersidad ng Pilipinas - Diliman. Tinapos
rin niya ang sertipikasyonsa programang Interpreting a Spoken Language sa Union
County College sa Cranford,New Jersey noong 2005. Kasalukuyang ipinagpapatuloy
niya at kanyang pag-aaral saPoliteknikong Unibersidad ng Pilipinas sa programang
Masterado ng Sining sa Filipino.
Ang kanyang likhang “Proud to be an FOB” tungkol sa kanyang
karanasang pagiging
bagong salta sa Estados Unidos ay inilimbag sa antolohiyang Revolutionary
Voicesnoong 2000 ng Alyson Publications.

11
16. Makikita rin sa saknong ito (1.1-12) ang Parihunig o Assonance lalo na sa 1.11-
12na taludtod kung saan ang pag-uulit ng tunog patinig -as ay mababasa sa lakas
(1.11na taludtod) at bukas (1.12 na taludtod).

Ang usapin natin Ay usapin lamang ng laman.Sumbat sa isang

panahongWalang katiyakan.May mga gabingHindi nakasasapat ang mga alaalaNg
mga sintang dumating at lumisan.Niyayapos ako ng pangamba,Inaangkin ako ng
panganib, At dinudukot nila sa aking kaibuturan, Ang tapang, ang lakas, Ang
pananalig sa bukas.Barrios, Joi (2010). Sapin-Saping Pagtangi sa Lalaking
Katalik. Pagsasalin ni MarkPangilinan. Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-
ibig at Himagsik (90).Manila: Anvil Publishing.17. Ang ikawalo at ika-siyam na taludtod
ay maituturing ring Paripantig o Alliteration.Makikita dito ang salitang (p)angamba at
(p)anganib.

Ang usapin natin Ay usapin lamang ng laman.Sumbat sa isang

panahongWalang katiyakan.May mga gabingHindi nakasasapat ang mga alaalaNg
mga sintang dumating at lumisan.Niyayapos ako ng pangamba,Inaangkin ako ng
panganib, At dinudukot nila sa aking kaibuturan, Ang tapang, ang lakas, Ang
pananalig sa bukas.Barrios, Joi (2010). Sapin-Saping Pagtangi sa Lalaking
Katalik. Pagsasalin ni MarkPangilinan. Mula sa Bulaklak sa Tubig: Mga Tula ng Pag-
ibig at Himagsik (90).Manila: Anvil Publishing