Professional Documents
Culture Documents
Kabanata I
Panimula
Ang salitang panitikan ay nagmula sa salitang TITIK na may unlaping PANG (na
naging PAN dahil sa tuntuning pangwika na pan ang gagamitin kapag ang kasunod na
“litera” na ang ibig sabihin ay letra o tiitk. Ito ang pinag-ugatan ng salitang Panitikan
maaanyong salita sa mga taludtod na may sukat o bilang ng mga pantig at pagtutugma ng
mga salita sa hulihan ng mga taludtod sa bawat saknong. Kabilang dito ang mga
tulang pasalaysay - pinapaksa nito ang mahahalagang mga tagpo o pangyayari sa buhay,
ang kagitingan at kabayanihan ng tauhan. Ang mga halimbawa nito ay ang awit , korido,
panitikan. Kabilang dito ang mga sumusunod: maikling kwento, nobela, dula, alamat,
Subalit upang maiba ang panitikan mula sa ilang mga walang ganong saysay na
babasahin o patalastas lamang ay nililikha ito bilang mainam na pagsulat na may anyo,
sulating pampanitikan. Ito ang isang dahilan kung bakit pinag-aaralan ang larangan ng
literatura sa mga paaralan. Ang Iliad ni Homer, ang isang halimbawa ng mga mabuting
buhay ng bawat tao lalo’t higit sa Pilipinas. Ano nga kaya ang dahilan kung bakit natin
mananaliksik ay ang mga sumusunod: (1) upang makilala ang kalinangang Pilipino,
malaman ang ating minanang yaman ng kaisipan at taglay na katalinuhan ng lahing ating
pinagmulan; (2) upang matalos natin na tayo’y may marangal at dakilang tradisyon na
ibang mga bansa; (3) upang mabatid natin ang mga kaisipan sa ating panitikan at
3
makapagsanay upang maiwasto ang mga ito; (4) upang malaman ang ating mga
ng kalinangang pinagmulan nito. Dahil marahil ang mga Pilipino ay sadyang malikhain
kaya ganoon na lamang ang pagtangkilik sa lahat ng akdang pampanitikan. Bilang mga
aralan ang ating panitikan. Tayo higit kanino man ang dapat magpahalaga sa sariling
atin.
kung ano ang buhay ng mga tao noon. Sa pamamagitan ng mga tula, nobela, kantahin, o
talumpati nalalaman kung ano ang obserbasyon ng mga may-akda sa kanilang paligid at
Ngunit paano nga kaya ito itinuturo sa makabagong panahon ng mga guro lalo’t
higit ng mga guro sa hayskul? May bago kaya silang mga istratehiya o pamamaran para
4
mapagtuunan ito ng mga bata? Ano nga kaya ang ginagamit ng mga kasalukuyang
Boses na marahil ang puhunan ng bawat guro, para na syang isang mang-aawit na
nais madinig ang kanyang tinig. Ngunit ano na lamang ang kahihinatnan niya kung sa
bawat pag-awit niya ay waring hangin lamang na pumapasok at lumalabas agad sa mga
tainga ng kanyang mga mag-aaral. Sa dami nang karibal ng mga mag-aaral sa atensyon sa
pag-aaral sa global na panahon, paano? Paano pa maituturo ang makalumang paksa para
sa kanila?
bagkus ito ay magsisilbing HAMON sa isang guro, isang hamon upang makabuo ng
isang malikhaing guro o creative teacher, para makabuo rin ng isang malikhaing mag-
Ayon naman sa mga ekspertong sina Stevick at Curran (2006) na sinipi ni David
kanyang pagtuturo kung nakikita niyang nasisyahan ang kanyang mga mag-aaral.
isang panitikan. Ano nga ba ang estratehiya? Ang salitang estratehiya (strategy) “line of
attact” na nagsisilbing pamamaraan o planadong gawain para sa isang paksa. Ito ang mga
5
magagawang paraan ng isang guro upang maituro at maintindihan ng maigi ng mga mag-
aaral ang paksang kanilang tinatalakay. Layunin din ng mga guro na maging aktibo,
na ang alikabok na bumabalot dito. May pagpapahalaga pa nga ba ang mga mag-aaral sa
ibat’ ibang katha sa panitikan? Isa sa mga akdang nagtaas sa ating pagiging makatao sa
paniniil ng mga mananakop. Sapat nga kaya ang mga kaalaman ng mga guro sa pagtuturo
ng panitikan gamit ang iba’t ibang dulog na sinasabing gamitin sa pagtalakay? Ano kaya
rin kaya ang magiging tugon ng mga mag-aaral sa estratehiyana sa kanila’y inilalapat ng
kanilang mga guro? Mas nakakabuti kaya ito sa kanilang pag-aaral tungkol sa panitikan,
bagama’t makaluma ang mga ito? Ano pa kaya ang maaring malinang sa mga mag-aaral
Paglalahad ng Suliranin
ginagamit sa pagtuturo ng Panitikan ng mga guro sa Dr. Felipe De Jesus National High
School, 2013-2014.
1.1 Edad
1.2 Kasarian
Panitikan?
Kahalagahan ng Pag-aaral
mga sumusunod:
paksa. Sa madaling sabi, makatutulong ito upang mas mapaganda at maging epektibo ang
Mula sa Dr. Felipe De Jesus National High School, sinakop ng pananaliksik na ito
ng nasabing paaralan.
taludtod na may sukat o bilang ng mga pantig at pagtutugma ng mga salita sa hulihan ng
Tala sa Kabanata I
tl.wikipedia.org/wiki/Panitikan
www.takdangaralin.com/filipino/panitikan/panitikang-pilipino-ang-panitikan-at-mga-uri-
nito/
10
Kabanata II
TEORETIKAL NA BALANGKAS
kabanatang ito. Ang mga datos na nagmula sa pagsusuri ng mga ito ay nagbigay
ginawang pananaliksik.
Sa bahagi ring ito, makikita ang paradigma ng pananaliksik. Gayundin, ang mga
Kaugnay na Teorya
mga bagay-bagay. Lalo’t higit sa mga nag-aaral sa iba’t ibang sulok at salik ng mga pag-
iba’t ibang aklat, tesis, at mga lathalain na may malaking kaugnayan sa pag-aaral na ito.
11
Kapag Panitikan ang pinag-uusapan, dapat munang unahin ang mga prinsipyo o
ang tinatawag ni Dr. Rufino Alejandro na sinipi ni Lucas (2008), na mga pananalig.
Dapat malaman ng mga titser ang mga sumusunod upang hindi naman maging parang
dalawang bias ng Panitikan na maaaring mangibabaw ang isa sa isa. Sa akdang klasiko,
mahalaga at pili ang mga kilos, salita at galaw ng mga tauhan, kung kaya maaaring
pag-ibig ang pangunahing halimbawa nito pagkat ang sinumang umiibig ay kadalasang
hindi ginagamit ang pag-iisip. Makakakita ang mga bata rito ng mga bagay o
ibabaw ng bahaghari.
Realismo. Buhat sa salita pa lamang, hangad na ito ang katotohanan. Kung kaya,
kinakailangan dito ang dugo upang patayin, ang pagpunit ng damit at pagpapakita ng
maselang bahagi ng katawan upang may patunayang panghahalay, at mangyari pa, ang
Naturalismo. Ayon kay Dr. Alejandro, kilala ito na “realism fotografico” pagkat
malapit na sa mga bawal (taboo). Sa naturalism, higit na hinihimay ang mga eksena.
12
Surealismo. Nababatay ito sa panaginip, kung ang mga akdang tulad nito ay hindi
Marxismo. Ipinakikita rito ang kalimitang tunggalian: tao laban sa kanyang sarili,
Alejandro G. Abadilla.
lagpasan ng kababaihan ang mga katangian n mga kalalakihan. Sa mga akdang tulad nito,
ang lalaki at hindi ang babae ang umiiyak, nawawasak ang pagkatao at nasisira ang
kinabukasan.
paniniwala, an wika ang lahat. An mundo mismo ay isang teksto. Ang wika ay hindi
Modernismo. Isang paniniwalang dapat na wasakin ang kung ano man ang luma.
Ang tanging pinagtutuunan nito ng pansin ay ang mga bagay at akdang napapanahon.
Kapag malinaw na ang mga prinsipyo, dapat nang ilapat ang mga pagdulog. Nasa
ibaba ang mga pangunahing pagdulog na mabisang gamitin mula sa antas ng sekondarya.
Formalistik. Pagsusuri ito ng mga lantad ng katangian ng akda: ang porma, ang
13
ilang taludtod, ang pamagat, ang bilang ng mga kabanata at iba pa.
kapaligiran?
nakalipas lalo pa’t ang akda ay kasasaliman ng karanasan ng mismong awtor o isang
umangkop sa buhay ng ating mga mag-aaral. Huwag nating ipilit ang hindi para sa kanila,
ngunit sikaping ilapat naman ang nararapat sa hayskul at sa kolehiyo (Garcia, 2001).
Ang lahat ng mga pamamaraan, istratehiya at maging ang mga pagdulog o lapit sa
14
pagtuturo ay nakasalig o nakabatay sa bawat teorya. Hindi ganap na magiging mabisa ang
na isinagawa ng mga ilang dalubhasa sa isang siyentipiko paraan. Ito ay may mga salik
maaaring pumaloob ang mga nasabing teorya bilang batayan ng mga istratehiyang ito.
Nabanggit din sa kaugnay na teorya ang iba’t ibang paraan ng pagbasa maging iba’t
ibang pagdulog. Bagaman ang pokus ng pag-aaral na ito ay sa mga istratehiya lamang na
ginagamit sa pagtuturo ng Panitikan ng mga guro sa hayskul mula sa Dr. Felipe De Jesus
Kaugnay na Literatura
pag-aaral. Isa rin itong batayang naglalaman naman ng samu’t saring ideya tungkol sa
mapapabilang dito.
pang iba. Ngunit, ang panitikan una sa lahat ay isang sining at kinakailangan maituro sa
Ayon kay Sloan, kailangan ituro ang Panitikan sa sarili nitong kakayahan at sa
kabataang mambabasa na basahin nang paulit-ulit ang paboritong aklat. Ang paulit-ulit na
pagbabasa na ito ay humihila sa mga bata na tuklasin ang mga mahahalagang element
Pinakakagat natin sa bitag na libro ang mga kabataang mambabasa, “hooked on books”,
upang sila ay magbasa nang magbasa ng paborito nilang karanasang panliteratura. Kapag
samantalang ang pag-aaral na ito ay binibigyang pansin ang mga estratehiyang ginagamit
16
binabasahan ang mga anak ay inihahanda ang mga ito sa magiging karanasan sa pagbasa
Panitikan ang binibigyang pansin gaya ng paggamit ng mga iba’t ibang istratehiya at
kung gaano kabisa ang mga ito sa pagkatuto ng mga mag-aaral. Walang kinalaman dito
ang tungkulin ng mga magulang sa pagkatuto ng kanilang mga anak o ng mga mag-aaral.
pagbabasa nang malakas sa mga bata ang isa sa pinakamahalagang magagawa ng mga
nalalaman nila na ang pagbabasa ay mula kaliwa pakanan, na ang nasusulat na salita ay
may kaugnayan sa sinasalitang wika, ang kwento ay may tiyak na istruktura, ang mga
Sinang-ayunan naman ito nina Tunnel at Jacobs (1989), ang katulad na karanasan
malaki ang pagbabasa ng mga magulang sa kanilang mga anak sa paglinang ng kanilang
literasi.
17
ginagamit ng guro sa pagtuturo ng Panitikan, hindi ang iba’t ibang paraan sa pagbabasa
ang nais pag-ukulan ng pansin sa pag-aaral na ito, kundi ang kabuuang estratehiyang
Ayon naman kina Haris at Sipay (1990), ang literature ay may malaking epekto sa
Ayon naman kay Natividad na sinipi ni Lucas (2008), ang mga kaalaman sa mga
dapat ituro sa Panitika. Ang isang gurong may nalalaman sa araling pagpapahalaga, sa
mga teknik sa pagtuturo ay higit na magiging matagumpay sa kanyang mga gawain kaysa
pang-edukasyon.
Ayon kay Badayos na sinipi ni Lucas (2008), may malaking bagay na nagagawa
ng mga tanong na ang simula ay Sino, Ano, Alin, Kailan, Saan tungkol, sa itinakdang
aralin sa Panitikan.
sinasabi ng guro kung ano ang makikita at madarama sa akda. Ang tungkulin niya na
katangian ng guro ang pagiging malikhain. Ito’y isang katangiang dapat taglayin ng
bawat guro upang ang pagtuturo at pagkatuto ay magaan, mabilis, makahulugan, mabisa
at kasiya-siya.
istratehiyang ito ang higit na nakaaapekto sa pagkatuto ng mga mag-aaral, maging ito
Ayon kay Simbulan na sinipi ni Lucas (2008), hindi natin maituturo ang Panitikan
upang makayang pakahulugan ang mga damdamin ng may akda, ang kanyang hinagpis at
nito. Kailangan natin ang puso upang malaman at mapahalagahan ang lahat ng ito. Dapat
Kaugnay na Pag-aaral
ginagamit ng mga guro para sa mabisang pagtuturo ng panitikan. Maging ang mga
sa iba pang asignatura kung may baryedad sa mga gawain dahil nawawala ang pagkainip,
malala. Isang malaking salik lamang ang nagiging dahilan upang maging hindi mabisa
ang pag-aaral sa Panitikang Filipino kung di sapat ang mga audio-visual aids tungkol sa
aralin, nakalilito ang kagamitang pampagtuturo kung paano ito gagamitin, kulang ang
mga karagdagang babasahin ng mga mag-aaral at kulang ang mga kagamitan sa panitikan
sa mga silid-aklatan.
halaga nito ang pangangailangan, tunguhin at istilo sa pag-aaral o pagkatuto ng mga mag-
aaral.
komunikasyon. Isa sa nagiging malaking problema ng mga guro ay ang mapanatili ang
pag-aaral, ang dating 30-40 minutong tagal ng interes at atensyon ng isang adult learner
22
Sinabi ni Willing (1988; Nunan, 1991; Badayos, 1999) na ang isang gurong
1. mga laro
2. mga larawan
Mag-aaral na 3. VCR tapes
“concrete” 4. Pair work
5. Pagsasanay ng wika sa labas ng klasrum
1. pag-aaral ng gramtika
2. pag-aaral ng maraming aklat sa wika
3. pagbabasa ng mga pahayagan
Mag-aaral na 4. pag-aaral nang mag-isa
“analitikal” 5. pag-alam sa pagsusuri ng mga kamalian
sa wika
6. pagtuklas ng mga solusyon sa mga
suliraning inilahad ng guro
1. pagmamasid at pakikinig sa mga
katutubong nagsasalita ng wika
2. pakikipag-usap sa kaibigan na gamit
Estudyanteng ang wikang pinag-aaralan
“communicative” 3. panonood ng programa sa TV sa
23
wikang pinag-aaralan
4. pag-aaral ng mga bagong salita sa
pamamagitan ng pakikinig dito at
paggamit ng akwal na pakikipag-usap
1. mas gusto ang magpapaliwanag nang
lahat tungkol sa wika
2. may sariling batayang aklat
Estudyanteng 3. isinusulat ang lahat ng impormasyon sa
“authority oriented” notbuk
4. pinag-aaralan ang balarila
5. nagbabasa para matuto
6. natutuhan ang mga bagong salita kung
makikita ang mga ito
Talahanayan Blg. 1: Uri ng Mag-aaral at Naaangkop na Estratehiya ng pag-aaral
bagkus ito ay magsisilbing hamon sa isang guro, isang hamon upang makabuo ng isang
malikhaing guro o creative teachers, para makabuo rin ng isang malikhaing mag-aaral o
creative students.
Ayon sa mga ekspertong sina Stevick, Curran at mga kasama, ang susi ng
relasyon ng mga guro at mag-aaral. Madaling natututo ang mag-aaral kung sila ay
siya ang may malaking bahagdan ng gawain lalo na sa pagsasalita samantalang ang mga
iba’t ibang gawain sa klasrum at ang mga mag-aaral naman ay aktibong nakikilahok sa
Batay naman sa pag-aaral nina Hwang at Embi (2007), ang mga gurong kanilang
magbasa ng malakas para sa buong klase. Kasunod nito ang pagbibigay halimbawa at
mga guro ay binabasang muli ang akda sa buong klase, kasunod ang paglilinaw sa mga
Konseptuwal na Balangkas
1. Personal na impormasyon
1.1 Edad
1.2 Kasarian
1.3 Educational attainment
1.4 Tagal ng panahon sa pagtuturo
Tala sa Kabanata II
istratehiya-at-dulog-sa.html
tl.wikipedia.org/wiki/Panitikan_sa_Pilipinas
tl.wikipedia.org/wiki/Noli_Me_T%C3%A1ngere
tl.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9_Rizal
28
Kabanata III
PAMAMARAAN NG PANANALIKSIK
gumamit ng:
guro sa pagtuturo ng Panitikan. Ang talatanungan ay nakalaan lamang para sa mga guro.
Nahati ito sa dalawang bahagi, una ay ang profayl ng mga guro at ang ikalawa ay ang
Isinagawa ang pagkalap ng mga datos sa Dr. Felipe De Jesus National High
School sa Agnaya, Plaridel, Bulacan. Nakatuon ang mga mananaliksik sa mga guro na
Instrumento ng Pananaliksik
hayskul.
pakikipag-usap sa mga taong kaugnay sa nasabing pananaliksik. (Chan, et. al, 2002
2008).
ng mga datos. Sa papamagitan nito ay mas naging mabisa at madali ang paraan ng
mga aklat, hand-outs at tesis. Kumuha rin ang mga mananaliksik ng ilang impormasyon
sa Intenet upang lalong maging malinaw at matibay ang paglalahad ng mga detalye
ang una ay para sa punong guro ng Dr. Felipe De Jesus National High School upang
paaralan. Ang ikalawang liham ay para sa mga guro ng mga asignaturang Ingles at
Filipino sa nasabing mataas na paaralan. Ang liham para sa mga guro ay inilakip na ng
Ang mga nakalap na datos ay sinuri, itinala, inanalisa at inilahad upang makita
f
C/O = x 100
n
Kung saan
ΣWf
Wm =
N
Kung saan:
Wm = weighted mean
32
ΣWf = Summation of the product of five point scale and their corresponding
frequencies
davidmlane.com/hyperstat/Factorial.ANOVA.html